Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

symposiumgeorgia.org
from symposiumgeorgia.org More from this publisher
03.06.2013 Views

Sua saukuneebis saqarTvelo adreqristinuli xuroTmoZRvrebis damaxasiaTebeli niSansagani reliefuri qandakebis gamoyenebaa, rac meoTxe saukunis bazilikebSic gvxvdeba, Tumca Tavdapirvel periodSi gansazRvruli koncefciis gareSe. jvarSi da wromSi SemTxveviToba ukve gamoricxulia, vinaidan nagebobis yoveli nawilis morTuloba dadgenili ideologiuri programis mixedviT aris Sesrulebuli. am mimarTulebiT imedismomcemi ganviTareba arabebis 200wlianma mmarTvelobam Sewyvita. X saukune qristianuli arqiteqturisa da, amasTanave, monumenturi skulpturis aRorZinebis xanaa. meore mniSvnelovani niSani reliefis taZris portalis timpanze gamoyenebaa. adreqristianul qveynebSi saeklesio xuroTmoZRvrebasTan mimarTebaSi reliefiT morTuli timpani mxolod saqarTvelosa da somxeTSi gvxvdeba. qarTuli da germanuli romanuli periodis wirTlebis, moCarCoebebis da mxatvruli programebis Sedareba gasaocar msgavsebas aCevenebs. gamoZaxilia es Tu paraleluri gadawyveta? aqamde monumenturi stilisa da reliefis ganviTarebas eklesiaTa fasadebTan mimarTebaSi gansakuTrebuli yuradReba ar eqceoda. 600 wlis axlos Sesrulebuli reliefi jvris aRmosavleT fasadze pioneruli qmnilebaa. misi antikurobasTan, urartus Tu aRmosavlur xelovnebasTan mimavali fesvebi jer kidev ar aris saTanadod Seswavlili. saqarTvelosa da somxeTSi monumenturi skulpturis ganviTarebuli stili Tavs X saukunis dasawyisSi, axtamarsa da oSkSi iCens. am impulsma bizantias, Zvel ruseTs, germaniasa da safrangeTsac miaRwia. veronika kalasi veinis saxelmwifo universiteti. aSS iavuz ozkaia arqiteqturis sarestavracio saxelosno “prometi”. TurqeTi qarTuli aspeqti XIII saukunis anis arqiteqturaSi: tigran honencis taZari da minuCiris meCeTi tigran honencis taZari da minuCiris meCeTi TurqeTis Crdilo-aRmosavleT nawilSi mdebare Sua saukuneebis mitovebuli qalaqis - anis (romelic sxvadasxva periodSi bizantiis, somxeTis, saqarTvelosa Tu TurqeTis mflobelobaSi imyofeboda) umniSvnelovanes Zeglebs warmoadgens. TurqeTis kulturisa da turizmis saministros mier wamowyebuli kampaniis farglebSi, romelic amasTanave miznad isaxavda qveynis ganuviTarebeli periferiebisadmi yuradRebis mipyrobas, am ori umniSvnelovanesi Zeglis gadasarCenad Seiqmna specialuri komisia. 2006 wlis gazafxulsa da zafxulSi ankaraSi dafuZnebuli arqiteqturuli firmis - prometis mier Catarda tigran honencis taZrisa da e.w. meCeTis dokumentacia. am moxsenebaSi ganvixilavT am kvlevis zogierT mniSvnelovan moments, maT Soris naxazebs da samganzomilebian maketebs, romlebic am proeqtis farglebSi Seiqmna. Cven aseve SevexebiT imas, Tu ramdenad didi mniSvneloba SeiZleba mieniWos Sedgenil masStabur dokumentacias am regionis Sua saukuneebis (XIII s-is) arqiteqturis istoriis kvlevaSi. es ori Zegli warmoadgens TvalsaCino sabuTs XIII saukuneSi aRmosavleT anatoliasa da kavkasias Soris arsebuli kulturuli urTierTobebisa. Cven gansakuTrebul yuradRebas gavamaxvilebT am ori nagebobis qarTul aspeqtze da SevexebiT rogorc nagebobebis qronologias, teqnikas da stils, ise maT TviTmyofadobasTan, funqciasa da SinaarsTan dakavSirebul sakiTxebs. 67

ozmeri beisiki oklahomas universiteti, aSS saqarTvelo da xorvatia: saerTo wyaros magaliTi moxsenebaSi ganxilulia TvalsaCino stilisturi elementebi, romelnic erTmaneTTan akavSirebs XI saukunis RmrTismSoblis xats wm. kvirikesa da ivlitas saxelobis lagurkas taZridan da XIII saukunis RmrTismSoblis xats spalatodan (spliti), xorvatiidan. miuxedavad imisa, rom es nimuSebi oficialurad sxvadasxva geografiuli da religiuri tradiaciis kuTvnilebaa, maT anaTesavebs saerTo stili, romelic am or nimuSSi asaxuli unikaluri da ekleqturi gamomsaxvelobiTi maneris Semqmneli ostatebis mier unda yofiliyo SemuSavebuli da savaraudod, gavrcelebulic. Cemi mizania, am ori nimuSis Seqmnis winapirobebis kvleva da ramdenime qvemoT moyvanil kiTxvaze savaraudo pasuxis SemoTavazeba: sad da rodis Camoyalibda aRniSnuli stili? aRiarebuli faqtia, rom X saukunidan qarTveli ostatebi uars amboben iudeopalestinur modelebze da mas konstantinopolis saeklesio tradiciiT anacvleben. am droisaTvis, bizantiis dedaqalaqi saxelganTqmuli iyo ikonografistebiT, romlebic sxvadasxva “inovaciur” stils qmnidnen da imperiis sxvadasxva nawilSi “nimuSebis wignebis” meSveobiT avrcelebdnen. aRniSnuli ostatebis savaraudod italiuri warmoSoba, rogorc amas xorvatiul nimuSSi vxvdebiT, ganapirobebda SemuSavebuli stilis “originalurobas” da mas Tavisebur - e.w. “maniera laTina”-s stilSi gardaqmnida. meore mxriv, qarTuli nimuSi erTdroulad amJRavnebs rogorc wminda bizantiuri stilis, ise “maniera laTina”-s saxasiaTo niSnebs. savaraudod, aRniSnuli nimuSebis gamomsaxvelobiTi enis wyaro unda iyos egviptis sinas udabnos mZlavri berZnuli kera - wm. ekaterines monasteri, sadac sxvadasxva mxatvruli saxelosnoebi xatebis Seqmnisa da gavrcelebis xangrZliv procesSi, aqtiurad monawileobdnen kulturulad da religiurad “gamravalferovnebuli” ikonografiis SeqmnaSi, gavrcelebasa da SenarCunebaSi. leila xuskivaZe g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri. saqarTvelo ornamenti Sua saukuneebis qarTul WedurobaSi ornamentuli dekori Sua saukuneebis qarTuli xelovnebis yvelaze warmatebuli sferoTagania. am mxriv, xuroTmoZRvrebasTan erTad, gansakuTrebiT gamorCeulia oqromWedloba. es umdidresi da mravalferovani masala warmogvidgens Sua saukuneebis qarTuli ornamentikis rTul da araerTgvarovan suraTs. masSi aSkaradaa asaxuli Zveli aRmosavleTisa da berZnul-romauli samyaros tradiciebi da agreTve Sua saukuneebis mxatvruli kulturis saerTo miRwevebi. amave dros, aq gamovlenilia is Taviseburebebi, rac qarTveli ostatebis SemoqmedebiTma midgomam, maTma mdidarma fantaziam da ganviTarebulma dekoratiulma miswrafebebma moitana. qarTuli Weduri ornamenti, zogadad, garkveul kavSirs bizantiurTan amJRavnebs, magram masSi mimdinare stilisturi cvlilebebi - es, pirvel rigSi, exeba foTlovan-yvavilovan ornaments, 68 Sua saukuneebis saqarTvelo

ozmeri beisiki<br />

oklahomas universiteti, aSS<br />

saqarTvelo da xorvatia: saerTo wyaros magaliTi<br />

moxsenebaSi ganxilulia TvalsaCino stilisturi elementebi, romelnic erTmaneTTan<br />

akavSirebs XI saukunis RmrTismSoblis xats wm. kvirikesa da ivlitas saxelobis lagurkas<br />

taZridan da XIII saukunis RmrTismSoblis xats spalatodan (spliti), xorvatiidan.<br />

miuxedavad imisa, rom es nimuSebi oficialurad sxvadasxva geografiuli da religiuri<br />

tradiaciis kuTvnilebaa, maT anaTesavebs saerTo stili, romelic am or nimuSSi asaxuli<br />

unikaluri da ekleqturi gamomsaxvelobiTi maneris Semqmneli ostatebis mier unda<br />

yofiliyo SemuSavebuli da savaraudod, gavrcelebulic.<br />

Cemi mizania, am ori nimuSis Seqmnis winapirobebis kvleva da ramdenime qvemoT<br />

moyvanil kiTxvaze savaraudo pasuxis SemoTavazeba: sad da rodis Camoyalibda aRniSnuli<br />

stili? aRiarebuli faqtia, rom X saukunidan qarTveli ostatebi uars amboben iudeopalestinur<br />

modelebze da mas konstantinopolis saeklesio tradiciiT anacvleben. am<br />

droisaTvis, bizantiis dedaqalaqi saxelganTqmuli iyo ikonografistebiT, romlebic<br />

sxvadasxva “inovaciur” stils qmnidnen da imperiis sxvadasxva nawilSi “nimuSebis<br />

wignebis” meSveobiT avrcelebdnen. aRniSnuli ostatebis savaraudod italiuri<br />

warmoSoba, rogorc amas xorvatiul nimuSSi vxvdebiT, ganapirobebda SemuSavebuli<br />

stilis “originalurobas” da mas Tavisebur - e.w. “maniera laTina”-s stilSi gardaqmnida.<br />

meore mxriv, qarTuli nimuSi erTdroulad amJRavnebs rogorc wminda bizantiuri<br />

stilis, ise “maniera laTina”-s saxasiaTo niSnebs.<br />

savaraudod, aRniSnuli nimuSebis gamomsaxvelobiTi enis wyaro unda iyos egviptis<br />

sinas udabnos mZlavri berZnuli kera - wm. ekaterines monasteri, sadac sxvadasxva<br />

mxatvruli saxelosnoebi xatebis Seqmnisa da gavrcelebis xangrZliv procesSi, aqtiurad<br />

monawileobdnen kulturulad da religiurad “gamravalferovnebuli” ikonografiis<br />

SeqmnaSi, gavrcelebasa da SenarCunebaSi.<br />

leila xuskivaZe<br />

g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis da ZeglTa dacvis erovnuli<br />

kvlevis centri. saqarTvelo<br />

ornamenti Sua saukuneebis qarTul WedurobaSi<br />

ornamentuli dekori Sua saukuneebis qarTuli xelovnebis yvelaze warmatebuli<br />

sferoTagania. am mxriv, xuroTmoZRvrebasTan erTad, gansakuTrebiT gamorCeulia<br />

oqromWedloba. es umdidresi da mravalferovani masala warmogvidgens Sua saukuneebis<br />

qarTuli ornamentikis rTul da araerTgvarovan suraTs. masSi aSkaradaa asaxuli<br />

Zveli aRmosavleTisa da berZnul-romauli samyaros tradiciebi da agreTve Sua<br />

saukuneebis mxatvruli kulturis saerTo miRwevebi. amave dros, aq gamovlenilia is<br />

Taviseburebebi, rac qarTveli ostatebis SemoqmedebiTma midgomam, maTma mdidarma<br />

fantaziam da ganviTarebulma dekoratiulma miswrafebebma moitana. qarTuli Weduri<br />

ornamenti, zogadad, garkveul kavSirs bizantiurTan amJRavnebs, magram masSi mimdinare<br />

stilisturi cvlilebebi - es, pirvel rigSi, exeba foTlovan-yvavilovan ornaments,<br />

68<br />

Sua saukuneebis saqarTvelo

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!