Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

symposiumgeorgia.org
from symposiumgeorgia.org More from this publisher
03.06.2013 Views

Sua saukuneebis saqarTvelo mxat vru li ga daw yve ti Taa xaz gas mu li, zo ga dad qris ti a nu li xu roT moZ Rvre bis Tvi saa sa xa si a To. aq ga dam wyve tia sa kul to na ge bo bis, ise ve ro gorc mi si cal ke u li na wi lis sim bo lu ri ga az re ba. es xa zi mka fi od ga mo i xa ta Sua sa u ku ne e bis da sav le Tev ro pul arqi teq tu ra Sic da ama ve pe ri od Si Seq mnil ko men ta reb Si, sa dac bib li u ri na ge bo be bis ga az re bis ori for ma re a li z de ba. esaa ide a lu ri ar qi teq tu ru li siv rcis ver ba lu ri aR we ra da am siv rcis ale go ri u li ga ge ba. yo ve li ve aC ve nebs sa kul to ar qi teq tu ris ormxriv mniS vne lo bas, rac Se sas vle lis sa kiT xsac un da da vu kav Si roT. ram de na dac taZ ris ked le bi ga i az re ba ori sam ya ros - sa a qa o sa da sa uf los sim bo lur saz Rvrad, ek le si is Se sas ve ls sa uf los Tan Sex ved ris sa Su a le bis azri eZleva. am de nad, mi si gan Tav se ba, ekle si is mTli an or ga niz mTan da qvey ni e re bis mxa re eb Tan mi mar Te ba da mxat vrul-ar qiteq tu ru li re a li ze bis for ma gan sa kuT re bul mniS vne lo bas iZens. es is sa kiT xe bia, romel Ta Ses wav la qar Tul sa ek le sio xu roT moZ Rvre bas Tan mi mar Te ba Sic un da mox des. sa qar Tve lo Si met-naklebad mniS vne lo van ek le si eb Si Se sas vlel Tan ka rib Wis, rogorc cal ke ar qi teq tu ru li mo cu lo bis aR mar Tva sa val de bu lo iyo. ar se bobs ka rib Wis sa xe o ba, ro me lic yve la pe ri od Si gvxvde ba. esaa oTx bur jze day rdno bi li, sam mxa res Ta Re biT gax sni li por ti ki. amis pa ra le lu rad, das tur de ba sxva for mis ka rib We e bic. Se sas vlel Ta aq cen ti re bis xer xe bi ic vle ba ar qi teq tu ris sti lis tu ri gan vi Ta re bis kva lad. sxva das xva is to ri ul etap ze qar Tul ar qi teq tu ra Si ka rib We Ta ram de ni me nair sa xe o ba das tur de ba. Tval sa Ci noa, rom kon kre tul pe ri od Si ka rib Wis ro me li me erT for mas eni We ba upi ra te so ba. ad req ris ti a nul xa na Si Se sas vle ls bur jze an bur jeb ze ga das ro li li Ta Re biT gamo yo fen. V-VIIss-Si ume tes wi lad ka rib We cal ke ar qi teq tu rul mo cu lo bad ar aris ga mo yo fi li. is gar Se mo sav le lis er Ti an “di ne ba Sia~ Car Tu li (bol ni sis si o ni, qve mo bol ni si, kon da mi a ni, va zi su ba nis ba zi li ka, ol Ti si, ta ba ki ni da a.S.) gar da ma val xa na Si, er Ti mxriv, Se nar Cu ne bu lia ka rib Wis Zve le bu ri for ma da, me o re mxriv, mim di na re obs Zi e ba axa li, sam na wi li a ni ka rib Wis Seq mnis mi mar Tu le biT. VIII-IX ss- Si das tur de ba ka rib We e bis for ma Ta va ri a ci e bi (am ba ra, cxva ri Wa mia, dva ni, vaC na Zi a nis yve law min da). am Zi e be bis Se de gad ya lib de ba mom wi fe bul Sua sa u ku ne eb Si po pu la ru li ka rib Wis sa xe o ba, ro me lic sam na wi li a ni arqi teq tu ru li mo cu lob isa gan Sed ge ba da Cu qur Tme biT mdid ru la daa ga for me bu li. ase Ti ka rib We mo i cavs cen trSi amaR le bul, fron to niT das ru le bul na wils da gver diT frTebs, ro mel nic nak le bi si maR li saa da cal fer da sa xu ra vi Taa ga da xu ru li. isi ni XI s-dan mo yo le bu li gvxvde ba, ro gorc gum ba To van, ise ugum ba To ar qi teq tu ra Si (ze mo kri xi, ma Ra la anT ek le sia, man gli si, be- Ta nia, qva Ta xe vi, da a. S.). irma berZeniSvili saqarTvelos erovnuli muzeumi - arqeologiuri kvlevis centri. saqarTvelo afxazeTis adre Sua saukuneTa saeklesio xuroTmoZRvreba afxazeTis adre Sua saukuneTa saeklesio xuroTmoZRvreba metwilad arqeologiuri gaTxrebis Sedegad gamovlenili arqiteqturuli ZeglebiTaa warmodgenili. cnobilia, rom aRniSnuli regioni, romis imperiisagan devnili pirveli qristianebis gadasaxlebis adgils warmoadgenda, rac, garkveulwilad, xelisSemwyobi faqtori iyo aq axali, qristianuli mrwamsis gasavrceleblad. dReisaTvis afxazeTSi adreqristianuli xanis 26 arqiteqturuli Zeglia gamovlenili, romelTa qronologiuri CarCo IV-VIII saukuneebSi Tavsdeba. 65

uZvirfases Zegls regionisaTvis, ra Tqma unda, biWvinTa warmodgens, sadac, savaraudod, ukve III s-is miwurulidan arsebobda organizaciulad gaformebuli adreqristianuli Temi, rac arqeologiuri aRmoCenebiTac dadasturda. IV-VI ss- Si biWvinTasa da mis midamoebSi 9 qristianuli taZari Sendeba, VI s-dan ki aqtiurad iSleba saeklesio mSenebloba afxazeTis mTel teritoriaze, rogorc zRvispira zolSi (ganTiadi, gagra, anakofia, miusera, soxumi, oCamCire, gudava), aseve afxazeTis mTiswina da mTian regionebSi (xaSufse, lixni, dranda, jgerda, webelda, Sapka, mramba). swored saeklesio mSeneblobas ukavSirdeba mrambaSi, webeldaSi, anakofiaSi, soxumSi, kulambasa da drandaSi aRmoCenili qristianul siuJetebze reliefuri skulpturis Zeglebi. afxazeTis teritoriaze gamovlenili adreqristianuli sakulto arqiteqtura, ZiriTadad, bazilikuri tipis ramdenime variantiTaa warmodgenili: ornaviani bazilika (biWvinTa), samnaviani bazilika (biWvinTis #2 da #3 eklesiebi, alahaZe, ganTiadi, soxumi) da sameklesiiani bazilika (gagra, miusera, abaanTa, qiaC-aba). garda amisa, warmodgenilia darbazuli tipis eklesia (biWvinTa, anakofia, gienosi, webeldis #2 da #3 eklesiebi, mramba, Sapka, xaSufse), baptisteriumi, rogorc calke mdgomi Senoba (gudava) da jvargumbaTovani tipis taZari (dranda). afxazeTis adreqristianul saeklesio xuroTmoZRvrebaSi kargad Cans dasavluri da aRmosavluri samSeneblo tradiciebis Serwyma. samSeneblo teqnikis mxriv afxazeTis Zeglebi konstantinopolisa da mcire aziis zRvispira regionis Zeglebs uaxlovdeba; meore mxriv, isini garkveul msgavsebas avlens mcire aziis Sida regionis ZeglebTan. afxazeTSi arsebul ZeglTa kompleqsuri kvleva dReisaTvis ramdenadme garTulebulia Seqmnili politikuir situaciis gamo; Tumca, cnobilia, rom arqeologiuri kvleva- Zieba afxazeTSi dRes, da gansakuTrebiT, bolo xuTi wlis ganmavlobaSi, sakmaod aqtiurad mimdinareobs - afxazeTSi rusul-afxazuri eqspedicia muSaobs, romelmac aqamde ucnobi araerTi arqeologiuri Zegli gamoavlina, romelTac metad mohfines Suqi regionis siZveleTa kvlevasTan dakavSirebul sakiTxebs da rigi axali sakiTxebic wamoWres. friad samwuxaroa, rom es samuSaoebi qarTuli mxaris sruli ugulebelyofiT da ignorirebiT mimdinareobs. edit noibaueri laipcigis universiteti. germania Sua saukuneebis qarTuli arqiteqtura da skulptura da romanuli periodi centralur evropaSi saqarTveloSi qristianoba saxelmwifo religiad jer kidev 337 wels gamocxadda. warmarTuli kerpebi ganadgurda da, xSir SemTxvevaSi, maT adgilas RvTismsaxurebisa da naTlobisaTvis qristianuli taZrebi aRimarTa, anu aq saqme gvaqvs fenomenTan, romelic “kultmsaxurebis adgilis uwyvetobis” saxeliT aris cnobili. maSin ar arsebobda qristianuli taZrebisTvis rame savaldebulo nimuSi.. IV-VII saukuneebSi qarTvel xuroTmoZRvarTa sazrianoba-gonebamaxvilobis wyalobiT bazilikisa da jvargumbaTovani taZris mravali sxvadasxva varianti Seiqmna. centruli gumbaTovani taZrebi (mcxeTis jvari 586/87-604/05) da jvargumbaTovani taZrebi calke mdgomi oTxi svetiT (wromis macxovris taZari 626-34) axleburi, aRmosavleT qriatianuli samyarosaTvis unikaluri variaciebia. am mniSvnelovan monapovarTa SemweobiT saqarTvelos bizantiisagan damoukidebloba warmoCinda. 66 Sua saukuneebis saqarTvelo

Sua saukuneebis saqarTvelo<br />

mxat vru li ga daw yve ti Taa xaz gas mu li, zo ga dad qris ti a nu li xu roT moZ Rvre bis Tvi saa<br />

sa xa si a To. aq ga dam wyve tia sa kul to na ge bo bis, ise ve ro gorc mi si cal ke u li na wi lis<br />

sim bo lu ri ga az re ba. es xa zi mka fi od ga mo i xa ta Sua sa u ku ne e bis da sav le Tev ro pul arqi<br />

teq tu ra Sic da ama ve pe ri od Si Seq mnil ko men ta reb Si, sa dac bib li u ri na ge bo be bis<br />

ga az re bis ori <strong>for</strong> ma re a li z de ba. esaa ide a lu ri ar qi teq tu ru li siv rcis ver ba lu ri<br />

aR we ra da am siv rcis ale go ri u li ga ge ba. yo ve li ve aC ve nebs sa kul to ar qi teq tu ris ormxriv<br />

mniS vne lo bas, rac Se sas vle lis sa kiT xsac un da da vu kav Si roT. ram de na dac taZ ris<br />

ked le bi ga i az re ba ori sam ya ros - sa a qa o sa da sa uf los sim bo lur saz Rvrad, ek le si is<br />

Se sas ve ls sa uf los Tan Sex ved ris sa Su a le bis azri eZleva. am de nad, mi si gan Tav se ba, ekle<br />

si is mTli an or ga niz mTan da qvey ni e re bis mxa re eb Tan mi mar Te ba da mxat vrul-ar qiteq<br />

tu ru li re a li ze bis <strong>for</strong> ma gan sa kuT re bul mniS vne lo bas iZens. es is sa kiT xe bia, romel<br />

Ta Ses wav la qar Tul sa ek le sio xu roT moZ Rvre bas Tan mi mar Te ba Sic un da mox des.<br />

sa qar Tve lo Si met-naklebad mniS vne lo van ek le si eb Si Se sas vlel Tan ka rib Wis, rogorc<br />

cal ke ar qi teq tu ru li mo cu lo bis aR mar Tva sa val de bu lo iyo. ar se bobs ka rib Wis<br />

sa xe o ba, ro me lic yve la pe ri od Si gvxvde ba. esaa oTx bur jze day rdno bi li, sam mxa res<br />

Ta Re biT gax sni li por ti ki. amis pa ra le lu rad, das tur de ba sxva <strong>for</strong> mis ka rib We e bic.<br />

Se sas vlel Ta aq cen ti re bis xer xe bi ic vle ba ar qi teq tu ris sti lis tu ri gan vi Ta re bis<br />

kva lad. sxva das xva is to ri ul etap ze qar Tul ar qi teq tu ra Si ka rib We Ta ram de ni me nair<br />

sa xe o ba das tur de ba. Tval sa Ci noa, rom kon kre tul pe ri od Si ka rib Wis ro me li me erT<br />

<strong>for</strong> mas eni We ba upi ra te so ba.<br />

ad req ris ti a nul xa na Si Se sas vle ls bur jze an bur jeb ze ga das ro li li Ta Re biT gamo<br />

yo fen. V-VIIss-Si ume tes wi lad ka rib We cal ke ar qi teq tu rul mo cu lo bad ar aris<br />

ga mo yo fi li. is gar Se mo sav le lis er Ti an “di ne ba Sia~ Car Tu li (bol ni sis si o ni, qve mo<br />

bol ni si, kon da mi a ni, va zi su ba nis ba zi li ka, ol Ti si, ta ba ki ni da a.S.)<br />

gar da ma val xa na Si, er Ti mxriv, Se nar Cu ne bu lia ka rib Wis Zve le bu ri <strong>for</strong> ma da, me o re<br />

mxriv, mim di na re obs Zi e ba axa li, sam na wi li a ni ka rib Wis Seq mnis mi mar Tu le biT. VIII-IX ss-<br />

Si das tur de ba ka rib We e bis <strong>for</strong> ma Ta va ri a ci e bi (am ba ra, cxva ri Wa mia, dva ni, vaC na Zi a nis<br />

yve law min da). am Zi e be bis Se de gad ya lib de ba mom wi fe bul Sua sa u ku ne eb Si po pu la ru li<br />

ka rib Wis sa xe o ba, ro me lic sam na wi li a ni arqi teq tu ru li mo cu lob isa gan Sed ge ba da<br />

Cu qur Tme biT mdid ru la daa ga <strong>for</strong> me bu li. ase Ti ka rib We mo i cavs cen trSi amaR le bul,<br />

fron to niT das ru le bul na wils da gver diT frTebs, ro mel nic nak le bi si maR li saa<br />

da cal fer da sa xu ra vi Taa ga da xu ru li. isi ni XI s-dan mo yo le bu li gvxvde ba, ro gorc<br />

gum ba To van, ise ugum ba To ar qi teq tu ra Si (ze mo kri xi, ma Ra la anT ek le sia, man gli si, be-<br />

Ta nia, qva Ta xe vi, da a. S.).<br />

irma berZeniSvili<br />

saqarTvelos erovnuli muzeumi - arqeologiuri kvlevis centri. saqarTvelo<br />

afxazeTis adre Sua saukuneTa saeklesio xuroTmoZRvreba<br />

afxazeTis adre Sua saukuneTa saeklesio xuroTmoZRvreba metwilad arqeologiuri<br />

gaTxrebis Sedegad gamovlenili arqiteqturuli ZeglebiTaa warmodgenili. cnobilia,<br />

rom aRniSnuli regioni, romis imperiisagan devnili pirveli qristianebis gadasaxlebis<br />

adgils warmoadgenda, rac, garkveulwilad, xelisSemwyobi faqtori iyo aq axali,<br />

qristianuli mrwamsis gasavrceleblad.<br />

dReisaTvis afxazeTSi adreqristianuli xanis 26 arqiteqturuli Zeglia gamovlenili,<br />

romelTa qronologiuri CarCo IV-VIII saukuneebSi Tavsdeba.<br />

65

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!