Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

symposiumgeorgia.org
from symposiumgeorgia.org More from this publisher
03.06.2013 Views

nino jayeli saqarTvelos erovnuli muzeumi. saqarTvelo uZvelesi samkauli da xelovnebis sxva nimuSebi ZuZuanas mRvimis zeda paleoliTuri Zeglidan (dasavleT saqarTvelo) daaxloebiT 40.000 wlis win kacobriobis istoriaSi daiwyo erT-erTi yvelaze saintereso da mniSvnelovani periodi zedapaleoliTi. am dros Cndeba Tanamedrove tipis adamiani da xdeba misi gansaxleba Zveli samyaros did teritoriebze. qvis industriaSi xarisxobrivi cvlilebebia, izrdeba iaraRTa tipebi da xdeba maTi standartizacia. isaxeba Zvlisa da rqis Sedgenili iaraRebi, socialuri da Sida Temuri urTierTobebi axal fazaSi gadadis. viTardeba samonadireo teqnika, pirovuli gamoxatvis saSualebebi, rogoricaa sxeulis moxatva Tu samkaulebi da rac mTavaria isaxeba xelovneba. saqarTvelo da, gansakuTrebiT, misi dasavleTi nawili mdidaria zedapaleoliTuri ZeglebiT, magram xelovnebis nimuSebis simdidriT ar gamoirCeva. amitomac sainteresoa da mniSvnelovani ZuZuanaSi xelovnebis mcire formebis aRmoCena da is rom yvela es nivTi kargad stratificirebuli da daTariRebuli fenidan momdinareobs. zedapaleoliTeli adamiani TviT-gamoxatvisa da esTeturi moTxovnilebis dasakmayofileblad iyenebda bunebriv saRebavs, oxras. amis dasturia fenebSi nanaxi oxris mravali fragmenti, romelic mRvimeSi sagangebodaa Semotanili da qvis jamis formis WurWeli, romelzedac Cans, da laboratoriuladac dadasturda, oxris dafqvis kvali. zedapaleoliTisaTvis damaxasiaTebeli Zvlis ornamentirebuli iaraRidan ZuZuanis mRvimeSi mxolod erTi, Tevzis formis bologaxvretili maxaTi aRmoCnda cxovelis simboluri gamosaxulebiT. monadire-Semgroveblebi niJarebis da cxovelis kbilebidan damzadebul samkauls iyenebdnen, romlebsac sakulto daniSnulebac hqondaT. adamiani, romelic ZiriTadad nadirobiT irCenda Tavs, mokluli cxovelis damuSavebul kbils amuletad atarebda, aseTi amuleti 10 calia nanaxi ZuZuanas mRvimeSi. paleoliTeli adamiani xvretda ara marto Zvals, cxovelis kbils, aramed qvasac. ZuZuanaSi nanaxia qvis sami samkauli, ori mZivi da erTi ovaluri formis sakidi, romelsac garSemo Semouyveba 31 naWdevi. Znelia iTqvas, naWdevi marto ornamentia, Tu mas raRac simboluri datvirTvac hqonda. saintereso nivTia Zvlis ornamentirebuli firfita, romlis “aversi” Semkulia momrgvalebuli amoRarviT, da masze dasmulia wertili, aseTi wertilebi meore mxaresacaa, magram isini gamWoli ar aris. “reversi” daxazulia urTierTgadamkveTi xazebiT, romelic oTxkuTxedebs qmnis; xazebis gadakveTis adgilebSi SedarebiT patara wertilebia dasmuli. geometriuli ornamentis gamoyenebiT Seqmnilia mxatvruli saxe. samwuxarod nivTi gatexilia. erT-erTi saintereso aRmoCenaa Zvlis ornamentirebuli sakidi, romelic SeiZleba CaiTvalos saqarTvelos teritoriaze aqamde aRmoCenil uZveles samkaulad. sakidi C fenaSia napovni, romlis absoluturi TariRia 22.000-21.000 w.w. sakidze gamoxatulia e. w. daferdebuli jvari, romelic TiTqos wreSia Casmuli da mas zevidan sworferda jvari adevs. sakidis bolo Sezneqili kuTxiTaa amoWrili. jvari samyaros oTx mxares ukavSirdeba, sayovelTaod cnobilia, rom pirvelyofil adamians advilad SeeZlo garemoSi orientacia da SesaZloa am samkaulze amoWrili jvari samyaros oTx mxares gamoxatavs, xolo mis garSemo wre ki, samyaros usasrulobas. aseve jerjerobiT unikaluria C fenaSi nanaxi “paleoliTuri venera”, romelic dasavleT evropuli e. w. “klaviSiseburi” figuris analogiaa. saqarTveloSi, iseve rogorc maxlobel aRmosavleTSi, ar gvaqvs kedlis mxatvroba, aq pirvelyofili xelovneba mxolod xelovnebis mcire formebiTaa warmodgenili. kulturuli erTianoba Cans ara marto qvis industriaSi, aramed xelovnebaSic. 23

nino SanSaSvili, giorgi narimaniSvili saqarTvelos erovnuli muzeumi - arqeologiuri kvlevis centri. saqarTvelo mesopotamiis kulturuli interaqtivoba samxreT kavkasiaSi adre brinjaos xanaSi. samxreT kavkasiaSi Zv.w. IV-III aTaswleulebis mijnaze, mtkvar-araqsis kulturis gavrcelebis teritoriaze, Cndeba axali kulturuli elementebi, romelic Crdilo mesopotamiuri kulturuli gavleniT unda aixsnas. kulturul novaciebs miekuTvneba alizis aguriT nagebi Senobebi, sacxovrebeli Senobebis iatakis qveS micvalebulTa dakrZalva, nagebobebis kedlebis poliqromuli moxatuloba, ideogramuli damwerlobis Seqmnis mcdeloba, moxatuli keramikis gaCena, miniaturuli arqiteqturuli modelebi – sasakmevleebi, Tixis anTropomorfuli qandakebebi, rqiani zesadgrebi, Stampuri sabeWdavebi, sabeWdaviT dabeWdili keramika, Tixis anTropomorfuli horeliefi. kulturis zemoTmotanili elementebi mesopotamiaSi Zv.w. VII aTaswleulSi Cndeba da yofaSi Zv.w. II aTaswleulis bolomde ganagrZoben arsebobas. samxreT kavkasiaSi aRmoCenili artefaqtebi ki mesopotamiuri nimuSebis uxeS, adgilobriv minabaZs warmoadgendnen. ram ganapiroba kulturuli novaciebis SemoRweva samxreT kavkasiaSi? iyo Tu ara es procesi dakavSirebuli brinjaos xanis dasawyisTan da liTonis importTan? ra saxis kavSiri iyo samxreT kavkasiisa da mesopotamiis uZveles mosaxleobas Soris? Zv.w. IV-III aTaswleulebis mijnaze samxreT kavkasiaSi aRiniSna mTeli rigi socialuri cvlilebebi: Cndeba didi da mcire samlocveloebi; belad-qurumebi Tu “mefeebi” ikrZalebian gansxvavebul samarxebSi, maT gamorCeuli samarxeuli inventari da insigniebi gaaCniaT. namosaxlarebze Cndeba sabeWdavebi da sabeWdavebiT dabeWdili WurWeli. es faqtebi mowmobs, rom arsebobs garkveuli fena, romelic sargeblobs ufro didi privilegiebiT, vidre Cveulebrivi meTeme. arsebobs sataZro, Tu saTemo sakuTreba, romelic dacvas saWiroebs da arsebobs niSanTa sistema, romlis saSualebiTac fiqsirdeba da inaxeba garkveuli informacia. rogorc Cans, es kulturuli siaxleebi dakavSirebuli iyo savaWro gzebis farTo qselis Seqmnasa da vaWrobisa da gacvlis gaaqtiurebasTan, romelsac organizebuli xasiaTi mieca. SesaZloa, mesopotamielTa savaWro interesma gamoiwvia samxreT kavkasiaSi metalurgiis ganviTareba da brinjaos epoqis dasawyisi, romelsac Tan sdevda saerTo ekonomikuri da kulturuli aRmavloba. miuxedavad amisa, mtkvar-araqselTa patara soflebi ver gadaiqcnen qalaqebad, arsad Cans monumenturi arqiteqtura, niSan-simboloebi ver gadaiqcnen damwerlobad. Zv.w. IV-III aTaswleulebis mijnaze Sida qarTlSi formirebis stadiaSia administraciuli biurokratiuli aparati, romelic mesopotamiuri sataZro administraciuli sistemis modelis primitiul asls warmoadgens. Sida qarTlis namosaxlarebze damwvari fenebis arseboba SeiZleba am mcdelobis warumateblad damTavrebis maniSnebelia. zurab maxaraZe saqarTvelos erovnuli muzeumi - arqeologiuri kvlevis centri. saqarTvelo xelovnebis nimuSebi cixiagoris mravalfeniani Zeglidan mravalfeniani Zegli cixiagora mdebareobs Sida qarTlSi, kaspis raionSi, s. kavTisxevis Crdilo ganapiras, md. mtkvris marjvena napirze. Zeglis Seswavla sam aTeul welze metia mimdinareobs. kulturuli fenebis simZlavre 6 m aRwevs, gamovlenilia Semdegi epoqebis fenebi: adrebrinjaos xanis nasaxlari, xuTi samSeneblo done - Zv. w. III aTasw. 24 uZvelesi saqarTvelo

nino SanSaSvili, giorgi narimaniSvili<br />

saqarTvelos erovnuli muzeumi - arqeologiuri kvlevis centri. saqarTvelo<br />

mesopotamiis kulturuli interaqtivoba samxreT kavkasiaSi adre brinjaos xanaSi.<br />

samxreT kavkasiaSi Zv.w. IV-III aTaswleulebis mijnaze, mtkvar-araqsis kulturis<br />

gavrcelebis teritoriaze, Cndeba axali kulturuli elementebi, romelic Crdilo<br />

mesopotamiuri kulturuli gavleniT unda aixsnas. kulturul novaciebs miekuTvneba<br />

alizis aguriT nagebi Senobebi, sacxovrebeli Senobebis iatakis qveS micvalebulTa<br />

dakrZalva, nagebobebis kedlebis poliqromuli moxatuloba, ideogramuli damwerlobis<br />

Seqmnis mcdeloba, moxatuli keramikis gaCena, miniaturuli arqiteqturuli modelebi<br />

– sasakmevleebi, Tixis anTropomorfuli qandakebebi, rqiani zesadgrebi, Stampuri<br />

sabeWdavebi, sabeWdaviT dabeWdili keramika, Tixis anTropomorfuli horeliefi.<br />

kulturis zemoTmotanili elementebi mesopotamiaSi Zv.w. VII aTaswleulSi Cndeba da<br />

yofaSi Zv.w. II aTaswleulis bolomde ganagrZoben arsebobas. samxreT kavkasiaSi aRmoCenili<br />

artefaqtebi ki mesopotamiuri nimuSebis uxeS, adgilobriv minabaZs warmoadgendnen.<br />

ram ganapiroba kulturuli novaciebis SemoRweva samxreT kavkasiaSi? iyo Tu ara es<br />

procesi dakavSirebuli brinjaos xanis dasawyisTan da liTonis importTan? ra saxis<br />

kavSiri iyo samxreT kavkasiisa da mesopotamiis uZveles mosaxleobas Soris?<br />

Zv.w. IV-III aTaswleulebis mijnaze samxreT kavkasiaSi aRiniSna mTeli rigi socialuri<br />

cvlilebebi: Cndeba didi da mcire samlocveloebi; belad-qurumebi Tu “mefeebi”<br />

ikrZalebian gansxvavebul samarxebSi, maT gamorCeuli samarxeuli inventari da insigniebi<br />

gaaCniaT. namosaxlarebze Cndeba sabeWdavebi da sabeWdavebiT dabeWdili WurWeli.<br />

es faqtebi mowmobs, rom arsebobs garkveuli fena, romelic sargeblobs ufro didi<br />

privilegiebiT, vidre Cveulebrivi meTeme. arsebobs sataZro, Tu saTemo sakuTreba,<br />

romelic dacvas saWiroebs da arsebobs niSanTa sistema, romlis saSualebiTac fiqsirdeba<br />

da inaxeba garkveuli in<strong>for</strong>macia. rogorc Cans, es kulturuli siaxleebi dakavSirebuli<br />

iyo savaWro gzebis farTo qselis Seqmnasa da vaWrobisa da gacvlis gaaqtiurebasTan,<br />

romelsac organizebuli xasiaTi mieca.<br />

SesaZloa, mesopotamielTa savaWro interesma gamoiwvia samxreT kavkasiaSi metalurgiis<br />

ganviTareba da brinjaos epoqis dasawyisi, romelsac Tan sdevda saerTo ekonomikuri<br />

da kulturuli aRmavloba. miuxedavad amisa, mtkvar-araqselTa patara soflebi ver<br />

gadaiqcnen qalaqebad, arsad Cans monumenturi arqiteqtura, niSan-simboloebi ver<br />

gadaiqcnen damwerlobad. Zv.w. IV-III aTaswleulebis mijnaze Sida qarTlSi <strong>for</strong>mirebis<br />

stadiaSia administraciuli biurokratiuli aparati, romelic mesopotamiuri sataZro<br />

administraciuli sistemis modelis primitiul asls warmoadgens. Sida qarTlis<br />

namosaxlarebze damwvari fenebis arseboba SeiZleba am mcdelobis warumateblad<br />

damTavrebis maniSnebelia.<br />

zurab maxaraZe<br />

saqarTvelos erovnuli muzeumi - arqeologiuri kvlevis centri. saqarTvelo<br />

xelovnebis nimuSebi cixiagoris mravalfeniani Zeglidan<br />

mravalfeniani Zegli cixiagora mdebareobs Sida qarTlSi, kaspis raionSi, s.<br />

kavTisxevis Crdilo ganapiras, md. mtkvris marjvena napirze. Zeglis Seswavla sam aTeul<br />

welze metia mimdinareobs. kulturuli fenebis simZlavre 6 m aRwevs, gamovlenilia<br />

Semdegi epoqebis fenebi:<br />

adrebrinjaos xanis nasaxlari, xuTi samSeneblo done - Zv. w. III aTasw.<br />

24<br />

uZvelesi saqarTvelo

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!