06.05.2013 Views

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

aRmosavleT saqarTvelos mravalxmiani sasimRero stilis SedarebiTi da dargTaSorisi<br />

Seswavla axlo aRmosavleTisa da centraluri aziis m<strong>on</strong>odiuri musikis k<strong>on</strong>teqstSi<br />

meeqvse faqtori: metri<br />

am faqtoris mixedviTac, sxva qarTuli kuTxeebisa da Janrebis simRerebi gansxvavdebian<br />

aRmosavleT saqarTvelos grZel simRerebSi arsebuli metrisagan, radgan TiTqmis yvela<br />

Janris simReraSi Cven vxvdebiT orwilad, samwilad, an cvalebad metrebs, aRmosavleT sa–<br />

qarTvelos grZel simRerebSi ki, rogorc wesi, bat<strong>on</strong>obs Tavisufali metri.<br />

meSvide faqtori: forma<br />

grZeli simRerebi, rogorc wesi, iyeneben araganmeorebad da arastrofuli agebulebis<br />

sasimRero m<strong>on</strong>akveTebs. es m<strong>on</strong>akveTebi sxvadasxva xangrZlivobisa da gansxvavebuli melodiurharm<strong>on</strong>iuli<br />

Sinaarsisaa. aq simReris forma TandaTan yalibdeba wamyvani melodiuri xme–<br />

bis gaSla-ganviTarebis safuZvelze, da simReris t<strong>on</strong>alobac xSiram maRla-maRla miiwevs.<br />

iseve, rogorc ritmis SemTxvevaSi, simReris formac ar aris damokidebuli poetur teqst–<br />

ze da simRera SeiZleba dasruldes uecrad, poeturi teqstis dasrulebamde. yvela sxva Jan–<br />

ris simRera, rogorc wesi, agebulia msgavsi agebulebis, ganmeorebad, xSirad kupletur<br />

formebze. Tumca isic unda iTqvas, rom dasavleT saqarTvelos zogierT maRalganviTarebul<br />

simReraSi (magaliTad, e.w. `ostatebis~ mier Seqmnil trios simRerebSi) aseve vxvdebiT ara–<br />

simetriul, rTuli Sedgenilobis sasimRero formebs (Tsitsishvili, 2005: 172-179). datirebebSic<br />

vxvdebiT improvizaciaze agebul arasimetriul formebsac, Tumca maTSi ar vxvdebiT meliz–<br />

maturi tipis melodiebs.<br />

SedarebiTma analizma, romelic mokled zemoT warmovadgineT, gviCvena, rom, erTi mxriv,<br />

aRmosavleT saqarTvelos grZel simRerebsa da, meore mxriv, sxva qarTul sasimRero Janrebs<br />

Soris rogorc aRmosavleT, ise dasavleT saqarTveloSi, aris friad mniSvnelovani stilu–<br />

ri gansxvavebebi.<br />

Cveni moxsenebisaTvis gansakuTrebiT mniSvnelovania is, rom aRmosavleT saqarTvelos<br />

grZeli simRerebi avlenen tipologiur paralelebs axlo aRmosavleTisa da centralu–<br />

ri aziis m<strong>on</strong>odiur sasimRero stilebTan. es paralelebi gansakuTrebiT aSkaraa aRmosav–<br />

leT saqarTvelos solo Sromis simRerebSi – orovelebsa da urmulebSi. aRmosavleT<br />

saqarTvelos sufruli simRerebic gviCveneben mTel rig aSkara paralelebs m<strong>on</strong>odiur kul–<br />

turebTan, radgan aq wina planze aris wamoweuli solo tradiciisaTvis damaxasiaTebeli<br />

esTetikuri elementebi, melizmatikis siWarbe, tetraqorduli kiloebi, improvizaciuli rit–<br />

mi, Tavisufali metri, Tavisuflad ganviTarebadi arakupleturi formebi. yvela am Tavi–<br />

seburebiT aRmosavleT saqarTvelos grZeli simRerebi paralelebs avlenen amierkavka–<br />

siis (somxeTisa da Azerbaijanis), aseve wina aziisa da centraluri aziis m<strong>on</strong>odiuri kultu–<br />

rebTan. amierkavkasiisa da centraluri aziis kulturebisaTvis damaxasiaTebeli ornamen–<br />

tuli melodika, araregularurad aqcentirebuli ritmebi, Tavisufali metri da tetraqor–<br />

duli kiloebi detalurad aris ganxiluli foladianis (Poladyan, 1948: 9), kuSnarevisa (Kush–<br />

narev, 1958) da blumis (Blum, 1980: 73) SromebSi.<br />

aRmosavleT saqarTvelos solo Sromis simRerebi (orovelebi da urmulebi) qarTlisa<br />

da kaxeTis garda saqarTvelos arc erT sxva kuTxeSi ar yofila dafiqsirebuli. amave dros,<br />

mniSvnelovani paralelebi arsebobs qarTl-kaxur orovelebsa da urmulebs Soris da som–<br />

xeTSi, azerbaijansa da centralur aziaSi arsebul Sromis simRerebs Soris. es para–<br />

lelebi exeba musikalur enas, socialur funqciasa da eTnografiul k<strong>on</strong>teqsts.<br />

45

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!