06.05.2013 Views

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

mravalxmiani musikaluri qsovilis transformaciis<br />

Taviseburebani gamSvenebul sagaloblebSi<br />

405<br />

gavarjiSebis am saxeobaSi, gadajvaredinebis dros, tradiciuli melodia yovelTvis<br />

gardaq mnilia [`ZiriTadi kilodan gadasulia~ (kereseliZe, Q-674: 189)]. aseT SemTxvevebSi,<br />

xmaTSewyobis polif<strong>on</strong>iurobis xarisxi mniSvnelo van wilad izrdeba; icvleba xmebis qceva:<br />

isini TiTqosda gadalaxaven maTTvis `dawesebul~ registrul, tembrul da dinamiur sazRv–<br />

rebs; `iviwyeben~ amaTu im himnisaTvis an tradiciuli formulisaTvis `kan<strong>on</strong>ikur~ k<strong>on</strong>turs<br />

da rTuli melodiur-harm<strong>on</strong>iuli da polif<strong>on</strong>iuri struqturis mq<strong>on</strong>e, tipizebuli k<strong>on</strong>fi–<br />

guraciis faqturas warmoqmnian. am SemTxvevebSi gansakuTrebiT aqtiurdeba faqturis samgan–<br />

zomilebianoba – Sua registrSi `Casuli~ pirveli xma mxatvruli sivrcis siRrmeSi, ukana<br />

planze gadadis da f<strong>on</strong>ad iqceva, reliefurad gamoyofili, maRal registrSi `gadana–<br />

cvlebuli~ moZa xilisaTvis. calkeul SemTxvevebSi, amas emateba banis SeerTeba an gadajvaredinebac<br />

ki `moZaxilis registrSi~ myofi mTqmelis `f<strong>on</strong>Tan~ (mag. 7 a, b, g; 8).<br />

7) modeli-invariantis ganxorcielebis Taviseburebani gamSvenebaSi<br />

arqetipuli modeli Taviseburad `gradaciuli~, ara k<strong>on</strong>kretuli da rea luri, aramed<br />

idealuri arsia, ideaa, modusia. misi zogierTi (gansakuTrebiT ki dak<strong>on</strong>kretebuli rit–<br />

muli an kilouri) aspeqtis myari invariantuli ideis zustad, erTnairad gamovlena saga–<br />

loblebSi, faqtobrivad, Zalian Znelad (an TiTqmis ar) xdeba. sagaloblebis umartives<br />

variantebSic ki invariantuli modelis SemoqmedebiTi, Tavisufali ganxorcieleba xdeba,<br />

ena-azrovneba-tradiciis sazRvrebSi.<br />

gamSvenebisas improvizaciuli cvlilebebis obieqti, SesaZloa, gaxdes modelis yvela<br />

mxare da segmenti, enis yvela elementi. cvalebadoba Seda rebiT naklebad vlindeba muxl–<br />

Ta sawyis int<strong>on</strong>aciebSi. aq Tavs iCens poli f<strong>on</strong>iuri gadaazrebis niSandoblivi Tavisebureba.<br />

notaciis ararse bobis pirobebSi `gadaint<strong>on</strong>irebis~ (i. zemcovski) ukiduresi mijnaa tradiciuli<br />

cantus-is yvelaze saxasiaTo int<strong>on</strong>aciur-k<strong>on</strong>turuli Tavisebu rebani, raTa `ar daikar–<br />

gos~ igi. amasTan, ganviTarebis procesSi, rig (xSirad bolo) muxlebSi samxmiani modelis<br />

polif<strong>on</strong>iuri gardasaxva iseT xarisxs aRwevs, rom masSi, faqtobrivad, SeuZlebelia arqe–<br />

tipuli safuZvlis amocnoba.<br />

aRsaniSnavia, rom xSirad, gasamSvenebeli, polif<strong>on</strong>iur-variantuli gar da saxvis obieqtis<br />

rigi Taviseburebani, masSi mokrZalebulad gamovlenili, gamSvenebisas ufro reliefurad,<br />

masStaburad warmoCndeba. modeli-obieqti Tavad Seicavs impulsebs, potencias melodiuri<br />

xazebis, faqturis, harm<strong>on</strong>iisa da formis mravalgvari transformaciisaTvis.<br />

gamSvenebisas mravalxmian modelSi: 1) mokrZalebuli, ramdenime bgeriani gamRerebebi<br />

gardaisaxeba ganviTa rebul melodiur frazebSi; 2) icvleba invariantuli melodiuri naxa–<br />

zi-k<strong>on</strong>turebi; 3) modelis gamSvenebisas muxlTa Semadgeneli saqcevebi msxvildeba da maTi<br />

gammijnavi cezurebi daxurul an Ria kadansebad gadaiqceva. amasTan, xSiria kadan sis gar–<br />

daqmna polif<strong>on</strong>iur nagebobad, romlis meSveobiTac modeliseuli cezuris nivelireba da<br />

sintaqsur erTeulTa gadabma xdeba (mag. 9 a, b); 4) SesaZloa, Seicvalos sakadanso Ta–<br />

naJReradobebis intervaluri Sedgeniloba da simaRle; 5) sada faqturaSi arsebuli po–<br />

lif<strong>on</strong>iuri `kvanZebi~, gamSvenebisas, mkveTr gardasaxvas ganicdis da gansakuTrebulad<br />

polif<strong>on</strong>izebuli segmentebis warmoqmnis safuZveli xdeba; 6) sada stilis faqturaSi ver–<br />

tikalis Semadgeneli xmebis urTi er T mimarTebis ormagi dawyvilebis faqtori moqmedebs: _<br />

gamoiyofa moZaxili-mTqmelisa da moZaxili-banis wyvilebi. gamSvenebis mateba iwvevs xmebis

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!