The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ... The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

06.05.2013 Views

298 daiva raCiunaite-viCiniene nebismieri raodenoba~). sutartinesis musikaSi dasawyisi udris da– sasruls (msgavsi koncefcia aris ainebis vo– kalur tradiciaSi: mas ver ganvixilavT verc litvis mezobel – fino-ungrul da verc slavur polifoniasTan kavSirSi). sutarti– nesis qoreografiaSi SegviZlia gamovyoT ileTis ramdenime tipi. erT-erTia wreSi si– aruli. sutartinesis wreSi siarulis qore– ografias aqvs bevri varianti: cekva SeerTe– buli mklavebiT an ,,varskvlaviseburad~ Se– erTebuli xelebiT (sur. 6), erTmaneTis ukan siaruli periodulad miwaze fexis darty– miT da a.S. litvuri sutartinesis tradicia 6. sinkretizmi: simRera-cekva-musika litvurad termini tutavimas (tūtavimas) niS– navs sayvirSi Cabervas, sxvadasxvanair Ses– rulebas – Casaberi instrumentis CaberviT da sutartinesis mReriTa da cekviT. zmna giedoti niSnavs sutartinesis (an sagalob– lis) simReras, treliT mReras, galobas/Wik– Wiks an salamuris/stviris dakvras. ainebis tradicia ainebis enaze rimse niSnavs cekvas da sa– cekvao simReras. am sityvis pirveladi mniSv– nelobaa `fexebis bakuni~. fiqroben, rom igi warmoiSva Selocvis msvlelobisgan: rode– sac cudi ram moxdeboda sofelSi, xalxi Camwkrivebuli dadioda fexebis bakuniTa da xmlebis qneviT. arsebobs rimses ori saxe– oba: erTia garkveuli stiliT cekva mkafio ileTebis gareSe. am cekvisTvis arsebobs sa– mi tipis simRera. pirveli tipi, rodesac ie– kai (winamZRoli) mReris da danarCenebic yve– bian; meore tipi – ori jgufi erTmaneTs um– Reris da mesame tipi – unisonSi simRera. rimses kidev erTi saxeobaa cekva cxovelTa moZraobebiT 20 . saxalinze gavrcelebulia koleqtiuri re– pertuari saxelwodebiT hesiri (heciri) an he– sire (hecire), romelic ar gansxvavdeba sacek– vao simRerebisa da jdomiT Sesasrulebeli simRerebisagan an, zogadad, simRerisa da cek– visagan. Tumca termini hesiri-iukara (heciri– yukara) SeiZleba gamoviyenoT mxolod simRe– rebis aRsaniSnad 21 .

litvuri da ainuri vokaluri polifoni: zogierTi paraleli litvuri sutartinesis tradicia sutartinesi sruldeba Sromis procesSi, qorwilebsa da kalendarul festivalebze. bevri maTgani ukavSirdeba sadResaswaulo ritualebs. magaliTad, Wvavis mosavlis aRebis Semdeg qalebi CaarWoben namglebs Wvavis ZnaSi; sa– xiT mzisken mibrunebulebi sxedan da su– tartinesis simReriT, madlobis niSnad, Tavs xrian mzis winaSe warmatebuli dRisaTvis. (`rogorc ki mze daiwyebs Casvlas, qalebi win daiwyoben Wvavis Znebs, Sig namglebs Ca– arWoben, saxiT mzisken mitrialdebian da ga– loben sutartiness, mzes madlobas uxdian kargi dRisTvis. isini sxedan xelCaWidebu– lebi, uyureben mzes da aqeT-iqiT rweviT ga– loben, vidre mze sabolood ar Cava~ (ase aR– werda karolina statuleviCiene (Karolina Sta– tule-Vičienė) saulala sadina sutartinesis ga– lobas) 23 . litvuri sutartinesis tradicia 7. ritualuri bunebis simRerebi rogorc respondentebi amboben, sutartiness ufro xSirad qalebi asrulebdnen. mamakace– bi mxolod Casaber da simebian instrumen– tebze ukravdnen (garda gansakuTrebuli Sem– Txvevebisa). uZvelesi kavSiri qalebsa da sim– Reras Soris mkafiod ar aris axsnili da ufro siRrmiseul ganxilvas saWiroebs. am movlenis fesvebi matriarqatis periodSi unda veZeboT. miwaTmoqmedi xalxebis msofl– mxedvelobiT, qalebis simReras gansakuTre– 299 zogierTi simRera Tan axlavs cekvebsa da TamaSebs. bevri cekva warmoadgens frinvele– bisa da cxovelebis moZraobebis imitacias 22 . ainebis tradicia 8. ZiriTadad, qalTa sasimRero tradicia rogorc i. kudobera (Kudobera) ambobs, upopo simRerebi sawesCveulebo simRerebia (iapo– nurad macuri-no uta (matsuri-no uta) (Majewicz, 1983: 115). Tumca, yoveldRiur simRerebsac ki aqvT sa– suliero da ara saero mniSvneloba. `saga– loblebi, rogoricaa kar upopo (sruldeba sakes gamoxdis dros) da iuta upopo simRe– rebi (sruldeba saqonlis garekvis dros) ar aris Sromis simRera. isini ufro magiazea orientebuli, vinaidan maT asruleben boro– ti Zalebisgan Tavdasacavad~ (Tanimoto, 1999: 283) (sur. 8). ainebis tradicia gavrcelebulia azri, rom upopos ZiriTadad qalebi asruleben (sur. 10). `upopos Sesru– leba iwyeba, rodesac mamakacebi ganZis saku– rTxevlidan motanil skivris saxuravs sa– ritualo ceremoniis Semdeg gadascemen fu– Cis `moxuc qalbatons~ 25 . Tumca, rogorc for– livezi ambobs, 1929 wlis CanawerebSi aris mamakacTa mier Sesrulebuli xuTi mokle, magram sakmaod ganviTarebuli polifoniuri nimuSi. is ganmartavs, rom daaxloebiT 1 wu–

litvuri da ainuri vokaluri polif<strong>on</strong>i: zogierTi paraleli<br />

litvuri sutartinesis tradicia<br />

sutartinesi sruldeba Sromis procesSi,<br />

qorwilebsa da kalendarul festivalebze.<br />

bevri maTgani ukavSirdeba sadResaswaulo<br />

ritualebs.<br />

magaliTad, Wvavis mosavlis aRebis Semdeg<br />

qalebi CaarWoben namglebs Wvavis ZnaSi; sa–<br />

xiT mzisken mibrunebulebi sxedan da su–<br />

tartinesis simReriT, madlobis niSnad, Tavs<br />

xrian mzis winaSe warmatebuli dRisaTvis.<br />

(`rogorc ki mze daiwyebs Casvlas, qalebi<br />

win daiwyoben Wvavis Znebs, Sig namglebs Ca–<br />

arWoben, saxiT mzisken mitrialdebian da ga–<br />

loben sutartiness, mzes madlobas uxdian<br />

kargi dRisTvis. isini sxedan xelCaWidebu–<br />

lebi, uyureben mzes da aqeT-iqiT rweviT ga–<br />

loben, vidre mze sabolood ar Cava~ (ase aR–<br />

werda karolina statuleviCiene (Karolina Sta–<br />

tule-Vičienė) saulala sadina sutartinesis ga–<br />

lobas) 23 .<br />

litvuri sutartinesis tradicia<br />

7. ritualuri bunebis simRerebi<br />

rogorc resp<strong>on</strong>dentebi amboben, sutartiness<br />

ufro xSirad qalebi asrulebdnen. mamakace–<br />

bi mxolod Casaber da simebian instrumen–<br />

tebze ukravdnen (garda gansakuTrebuli Sem–<br />

Txvevebisa). uZvelesi kavSiri qalebsa da sim–<br />

Reras Soris mkafiod ar aris axsnili da<br />

ufro siRrmiseul ganxilvas saWiroebs.<br />

am movlenis fesvebi matriarqatis periodSi<br />

unda veZeboT. miwaTmoqmedi xalxebis msofl–<br />

mxedvelobiT, qalebis simReras gansakuTre–<br />

299<br />

zogierTi simRera Tan axlavs cekvebsa da<br />

TamaSebs. bevri cekva warmoadgens frinvele–<br />

bisa da cxovelebis moZraobebis imitacias 22 .<br />

ainebis tradicia<br />

8. ZiriTadad, qalTa sasimRero tradicia<br />

rogorc i. kudobera (Kudobera) ambobs, upopo<br />

simRerebi sawesCveulebo simRerebia (iapo–<br />

nurad macuri-no uta (matsuri-no uta) (Majewicz,<br />

1983: 115).<br />

Tumca, yoveldRiur simRerebsac ki aqvT sa–<br />

suliero da ara saero mniSvneloba. `saga–<br />

loblebi, rogoricaa kar upopo (sruldeba<br />

sakes gamoxdis dros) da iuta upopo simRe–<br />

rebi (sruldeba saq<strong>on</strong>lis garekvis dros) ar<br />

aris Sromis simRera. isini ufro magiazea<br />

orientebuli, vinaidan maT asruleben boro–<br />

ti Zalebisgan Tavdasacavad~ (Tanimoto, 1999:<br />

283) (sur. 8).<br />

ainebis tradicia<br />

gavrcelebulia azri, rom upopos ZiriTadad<br />

qalebi asruleben (sur. 10). `upopos Sesru–<br />

leba iwyeba, rodesac mamakacebi ganZis saku–<br />

rTxevlidan motanil skivris saxuravs sa–<br />

ritualo cerem<strong>on</strong>iis Semdeg gadascemen fu–<br />

Cis `moxuc qalbat<strong>on</strong>s~ 25 . Tumca, rogorc for–<br />

livezi ambobs, 1929 wlis CanawerebSi aris<br />

mamakacTa mier Sesrulebuli xuTi mokle,<br />

magram sakmaod ganviTarebuli polif<strong>on</strong>iuri<br />

nimuSi. is ganmartavs, rom daaxloebiT 1 wu–

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!