The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ... The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

06.05.2013 Views

290 daiva raCiunaite-viCiniene (litva) litvuri da ainuri vokaluri polofonia: zogierTi paraleli CemTvis didi xania cnobilia, rom iaponiis aborigeni mosaxleobis ainebis (Ainu) vo– kaluri tradicia gamoirCeva imitaciuri mravalxmianobiT. mravali wlis manZilze mqonda survili Semedarebina ainebis mravalxmianoba litvur polifoniur sutartinesTan (sutartinės), romelic ZiriTadad efuZneba kanonis proncips. Tumca, problemas yovelTvis qmnida infor– maciisa da audioCanawerebis simcire. winamdebare moxsenebis Tema SemTxveviT wamoiWra. erTi wlis win kinoreJisorma sergei Cupam (Sergej Chupa) mTxova monawileoba mimeRo mis filmSi sutartinesis Sesaxeb. man gamomi– wvia diskusiaSi sutartinesis warmoSobis, am simRerebis sxva xalxebis vokalur mravalxmi– anobasTan kavSiris, sutartinesSi meditaciis gamoxatulebis Sesaxeb da sxv. is ambobda, rom xedavda kavSirs sutartinesa da iaponur kulturas Soris, aseve sxva msgavsebebs. am urTierT– kavSirebis sapovnelad man imogzaura iaponiaSi, garkveuli xnis ganmavlobaSi cxovrobda xokaidoSi (Hokkaido). iq Sexvda ainebis musikis mkvlevrebs ogihara Sinkos (Ogihara Shinko) da Ciba nobuhikos (Chiba Nobuhiko). xokaidodan gamomigzavna ainebis upopos (upopo) ramdenime teq– sti da audioCanaweri, romelTagan zogierTi 1903 wels Cauweria litvuri warmoSobis anTro– polog da eTnolog bronislav pilsudskis (Bronislav Pilsudski) (sur. 1, 2). marTalia, pilsudskis msoflioSi icnoben, rogorc polonel mkvlevars, magram igi war– moSobiT litvelia. pilsudski-ginetisebis (giniotis) (Pilsudski-Ginetis, Giniotis) ojaxis fesve–bi me-15 saukunidan Cans Jematias (an sxva SemTxvevaSi – samogitias) (Žemaitija, Samogitia) terito– riaze. ojaxis erTma wevrma, baltramieus gineitisma (Baltramiejus Gineitis) aiRo pilsudskis gvari taurages SemogarenSi mamul pilsudaidan (Tauragė, Pilsūdai). geneologiuri xeze ganitota sami ojaxi, bronislav pilsudski-bileviCiusis (Bronislav Pilsudski-Bilevičius), pilsudskisa (Pilsudski) da butlerisis (Butleris). petras povilas pilsudski (Petras Povilas Pilsudski), Teodora urSule butlerite (Teodora Uršulė Butlerytė) (butlerisis qaliSvilobis gvari) da antanas bileviCiusi (Antanas Bilevičius) iyvnen WeSmariti samogitelebi e. i. Jematiidan. mxolod maT erT bebias elena miCalkovskas (Elena Michalkovska) hqonda rogorc polonuri, ise litvuri fesvebi. pilsudskis ojaxuri istoria (sur. 3 a, b) tipuria litvis didi sahercogos Tavadazna– urobisaTvis, romelmac me-18 saukuneSi ganicada sruli polonizacia da ver warmoedgina lit– vis istoria poloneTTan kavSiris gareSe. Tumca, isini ar iyvnen namdvili polonelebi da litvurad saubrobdnen. amgvarad, maT miiCneven litvuri warmoSobis polonelebad (e.w. gente lituanus natione polonus). aseTi erovnuli identoba damaxasiTebeli iyo me-19 saukunisa da me-20 saukunis pirveli naxevrisTvis. amgvarad, ainebis xmovanma Canawerebma da im faqtma, rom am eTnikuri jgufis pirveli mkvlevari litvuri warmoSobis iyo, gamiCina litvuri da ainebis vokaluri polifoniis Se– darebiTi kvlevis survili. Tavidanve minda gagafrTxiloT, rom es aris zogierTi Tavise– burebis aRqmis saSualebiT am ori fenomenis Sedarebis pirveli mcdeloba. Tavs ar miviCnev kompetenturad ainebis polifoniuri musikis sferoSi, amitom, iZulebuli var daveyrdno

litvuri da ainuri vokaluri polifoni: zogierTi paraleli 291 cnobil WeSmaritebebsa da sxva mkvlevrebis Tvalsazrisebs. SesaZlebelia, Cem mier aRqmuli e.w. `zedapiruli~ msgavsebebis miRma arsebobdes ufro Rrma erToba. amaze saubari jer naad– revia. amisTvis aucilebelia ainebis vokaluri mravalxmianobis gacilebiT Rrma codna da Semdgomi kvleva. ainebis vokaluri polifonia avlens gansacvifrebel paralelebs sutartinesTan. amje– rad Cven SegviZlia visaubroT mxolod tipologiur urTierTobaze am or tradicias Soris. maTi saerTo maxasiaTeblebia linearuli polifoniis formebi, sekunduri disonansebi, uZve– lesi teqstebi [saadac uxvadaa onomatopeuri (bgerweriTi) Sorisdebulebi], magaliTad, Citis WikWikis mibaZva, wreSi mRera, simRerisa da cekvis sinkretizmi, maTi simRerebis, gansakuT– rebiT qalTa repertuaris, ritualuri buneba. litvuri sutartinesis tradicia xmis interaqtiul meTodze dayrdnobiT su– tartinesi iyofa ramdenime fundamentur ti– pad: hetrofonia, kanoni (imitaciuri) da kon– trapunqti. kanonuri sutartinesi efuZneba danarCeni xme– bis mier erTi da mxolod erTi melodiis mkacr imitacias. es aris kanoni pirveladi intervaliT. ori warmoebuli xma moicavs sawyis melodias, romelSic meore avsebs pir– vels (xmebi JRers paralelurad, TiTqmis wminda unisonSi an heterofoniulad erT– deba) an erTi mReris meoresTan kontrastSi. aseT SemTxvevaSi xmebs Soris warmoiqmneba paraleluri sekundebi an sxva intervalebi – sekundebi, terciebi da kvartebi (Račiūnaitė- Vyčinienė, 2002: 102). yvelaze popularuli sasimRero stilia ka– nonuri sutartinesi treJinesi `trio~ (sutar– tinės trejinės ‘threesomes’), romelsac momRerlebi (zogjer jgufebi) asruleben kanonis mkac– ri dacviT. TiToeuli Semsrulebeli erTve– ba simReraSi maSin, rodesac sxva Semsru– lebeli mReris melodiis sxva xmas. anu, meo– re momRerali erTveba maSin, roca pirveli jer kidev mReris, xolo mesame – maSin, ro– ca meore mReris da Semdeg isev pirveli, ma– 1. linearuli polifoniis formebi: a) kanoni ainebis tradicia ainebis tradiciuli polifonia aris, lit– vuris garda, erTaderTi sxva polifoniuri tradicia, sadac ase farTod gamoiyeneba ka– nonuri simRera. ainebis tradiciuli polifonia efuZneba Se– darebiT mokle musikaluri frazebis kano– nur imitacias 1 . kazuiukis Tanaxmad (Kazuyuki, 1965, 1975) yvelaze mniSvnelovania ori Janri: upopo (sruldeba wreSi damjdari moxucebis mier) da rimses (saferxulo cekva, romelic Zalian iSviaTad sruldeba kanonurad). rimsesa (rimse) da upopos SefasebaSi imitacia seriozul kriteriums warmoadgens (mag. 2). am ukanasknels imitaciurad asrulebs skiv ris garSemo wriulad damjdari ramdenime adamiani, romelic skivris Tavsaxurs rit– mulad abraxunebs (sur. 4). Cveulebriv, jgufs uxucesi wevri xelmZRvanelobs, romelic sa– xiT mis marjvniv mjdomi adamianisken aris mibrunebuli. lideris niSnisTanave es mom– Rerali iwyebs simReras erTi ritmuli nabi– jiT gvian. es grZeldeba manam, vidre bolo Semsrulebeli SeuerTdeba danarCen momRer– lebs (Jordania, 2006: 155). ainebis kanonuri simRe– ra Seileba iyos orxmiani da meti, eqvsxmi– anamde (mag. 3, 4).

290<br />

daiva raCiunaite-viCiniene (litva)<br />

litvuri da ainuri vokaluri polof<strong>on</strong>ia: zogierTi paraleli<br />

CemTvis didi xania cnobilia, rom iap<strong>on</strong>iis aborigeni mosaxleobis ainebis (Ainu) vo–<br />

kaluri tradicia gamoirCeva imitaciuri mravalxmianobiT. mravali wlis manZilze mq<strong>on</strong>da<br />

survili Semedarebina ainebis mravalxmianoba litvur polif<strong>on</strong>iur sutartinesTan (sutartinės),<br />

romelic ZiriTadad efuZneba kan<strong>on</strong>is pr<strong>on</strong>cips. Tumca, problemas yovelTvis qmnida infor–<br />

maciisa da audioCanawerebis simcire.<br />

winamdebare moxsenebis Tema SemTxveviT wamoiWra. erTi wlis win kinoreJisorma sergei<br />

Cupam (Sergej Chupa) mTxova m<strong>on</strong>awileoba mimeRo mis filmSi sutartinesis Sesaxeb. man gamomi–<br />

wvia diskusiaSi sutartinesis warmoSobis, am simRerebis sxva xalxebis vokalur mravalxmi–<br />

anobasTan kavSiris, sutartinesSi meditaciis gamoxatulebis Sesaxeb da sxv. is ambobda, rom<br />

xedavda kavSirs sutartinesa da iap<strong>on</strong>ur kulturas Soris, aseve sxva msgavsebebs. am urTierT–<br />

kavSirebis sapovnelad man imogzaura iap<strong>on</strong>iaSi, garkveuli xnis ganmavlobaSi cxovrobda<br />

xokaidoSi (Hokkaido). iq Sexvda ainebis musikis mkvlevrebs ogihara Sinkos (Ogihara Shinko) da<br />

Ciba nobuhikos (Chiba Nobuhiko). xokaidodan gamomigzavna ainebis upopos (upopo) ramdenime teq–<br />

sti da audioCanaweri, romelTagan zogierTi 1903 wels Cauweria litvuri warmoSobis anTro–<br />

polog da eTnolog br<strong>on</strong>islav pilsudskis (Br<strong>on</strong>islav Pilsudski) (sur. 1, 2).<br />

marTalia, pilsudskis msoflioSi icnoben, rogorc pol<strong>on</strong>el mkvlevars, magram igi war–<br />

moSobiT litvelia. pilsudski-ginetisebis (giniotis) (Pilsudski-Ginetis, Giniotis) ojaxis fesve–bi<br />

me-15 saukunidan Cans Jematias (an sxva SemTxvevaSi – samogitias) (Žemaitija, Samogitia) terito–<br />

riaze. ojaxis erTma wevrma, baltramieus gineitisma (Baltramiejus Gineitis) aiRo pilsudskis gvari<br />

taurages SemogarenSi mamul pilsudaidan (Tauragė, Pilsūdai). geneologiuri xeze ganitota sami<br />

ojaxi, br<strong>on</strong>islav pilsudski-bileviCiusis (Br<strong>on</strong>islav Pilsudski-Bilevičius), pilsudskisa (Pilsudski)<br />

da butlerisis (Butleris). petras povilas pilsudski (Petras Povilas Pilsudski), Teodora urSule<br />

butlerite (Teodora Uršulė Butlerytė) (butlerisis qaliSvilobis gvari) da antanas bileviCiusi<br />

(Antanas Bilevičius) iyvnen WeSmariti samogitelebi e. i. Jematiidan. mxolod maT erT bebias elena<br />

miCalkovskas (Elena Michalkovska) hq<strong>on</strong>da rogorc pol<strong>on</strong>uri, ise litvuri fesvebi.<br />

pilsudskis ojaxuri istoria (sur. 3 a, b) tipuria litvis didi sahercogos Tavadazna–<br />

urobisaTvis, romelmac me-18 saukuneSi ganicada sruli pol<strong>on</strong>izacia da ver warmoedgina lit–<br />

vis istoria pol<strong>on</strong>eTTan kavSiris gareSe. Tumca, isini ar iyvnen namdvili pol<strong>on</strong>elebi da<br />

litvurad saubrobdnen. amgvarad, maT miiCneven litvuri warmoSobis pol<strong>on</strong>elebad (e.w. gente<br />

lituanus nati<strong>on</strong>e pol<strong>on</strong>us). aseTi erovnuli identoba damaxasiTebeli iyo me-19 saukunisa da me-20<br />

saukunis pirveli naxevrisTvis.<br />

amgvarad, ainebis xmovanma Canawerebma da im faqtma, rom am eTnikuri jgufis pirveli<br />

mkvlevari litvuri warmoSobis iyo, gamiCina litvuri da ainebis vokaluri polif<strong>on</strong>iis Se–<br />

darebiTi kvlevis survili. Tavidanve minda gagafrTxiloT, rom es aris zogierTi Tavise–<br />

burebis aRqmis saSualebiT am ori fenomenis Sedarebis pirveli mcdeloba. Tavs ar miviCnev<br />

kompetenturad ainebis polif<strong>on</strong>iuri musikis sferoSi, amitom, iZulebuli var daveyrdno

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!