06.05.2013 Views

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

hibriduli vokaluri formebi – centraluri serbeTis axali da Zveli<br />

vokaluri stilebisa da tradiciuli musikaluri dialeqtebis nazavi<br />

237<br />

teqsti ufro gviani warmoSobisaa.<br />

saeqspedicio gamokvlevebma cxadyo, rom am regi<strong>on</strong>Si (iasenicas zemoT) hib riduli simRe–<br />

rebis hangs/melodias xalxSi specialuri saxelebi aqvs. me lodi u ri modelis aRmniSvnel<br />

terminad miRebulia Zveli sityva glasi; ax lad wamoSobil termins aria uf ro xSirad<br />

gavig<strong>on</strong>ebT im momRerlebisgan, romlebic mxolod axa li tradiciis simRerebs asruleben.<br />

k<strong>on</strong>kretuli melodiuri mo delebis adgilobriv saxelebSi vlindeba: 1. maTi Sesrulebis<br />

specifika: vxvdebiT terminebs ro goricaa maRali, an didi modeli (Tu eTnoforebs davujerebT,<br />

simRerisas yvirilis xmebi gamoicema, mag. 4) da mZime modeli (mag. 5); 2. im adgilis<br />

Taviseburebebi, sadac simRera sruldeba; aqedan aris termini mTis modeli (mag. 4); 3. funq–<br />

cia: saqorwilo modeli (mag. 1-3); 4. sawyisi refreni, romelic specifikuri melodiuri mode–<br />

lis damaxasiaTebel Tvisebas gansazRvravs (ia-Ti an eia-oia-Ti dawyeba, mag. 2, 6).<br />

imisaTvis, rom sworad gavigoT hibriduli simRerebis genezisi, aucilebelia ganvasx–<br />

vavoT Zveli da axali orxmiani vokaluri tradicia. es elementebi, sxvadasxva kombi naci iT,<br />

gansazRvravs am jgufis simRerebis iersaxes. Zveli tradiciiT, umTa vre sia formis age–<br />

bis m<strong>on</strong>oTematuri principi; igi efuZneba erTian motivur masalas, romelic meordeba da<br />

varirdeba; aseve axasiaTebs aratemperirebuli, SezRuduli bgeraTrigi 3 da heterof<strong>on</strong>ia, he–<br />

terof<strong>on</strong>iul-burd<strong>on</strong>uli an burd<strong>on</strong>ul-orxmiani qsovili, romelSic umniSvnelovanes rols<br />

asrulebs maJoruli sekunda melodiaSi da arc Tu iSviaTad kadenciaSi. aseTi Sesrulebis<br />

mniSvnelovan Tvisebas da esTetikur safuZvels warmoadgens JReradobis Sereva-gaerTianeba<br />

(amalgamacia), misi uwyvetoba, rac miiRweva wamyvani xmis da momReralTa jgufis sunTqvis<br />

m<strong>on</strong>acvleobiT (Petrović, 1989: 66). Sesrulebis Zvelebur maneraSi aseve xSiria dift<strong>on</strong>gebic,<br />

rac miznad isaxavs vokalis `daCrdilvas~ 4 .<br />

soflis ufro axali serbuli orxmiani simRerebis Taviseburebas (simReris am tips<br />

aseve eZaxian na bas – baniT) gansazRvravs maTi homof<strong>on</strong>iuri faqtura, met-naklebi terciuli<br />

paralelizmi da kadencia wminda kvintaze 5 .<br />

iasenicaSi Cawerili homof<strong>on</strong>iuri simRerebi hibriduli formebis mraval gan sxva ve bul<br />

magaliTs Seicavs 6 . mecnierebis mier gansazRvrulia, rogorc uZvelesi, ise axali tipis<br />

simRerebisTvis damaxasiaTebeli Ta viseburebani. maT Sorisaa serbuli soflis uZveles sim-<br />

Re ris Sem degi niSnebi: kadencia maJorul sekundaze (mag. 1-4, 6-8, 10), aratemperirebuli wyoba<br />

(mag. 1, 2, 6, 9), xmebis gadajvaredineba, rac vlindeba wamyvani xmis daRmaval moZraobaSi fi–<br />

nalisisken, iseve rogorc gaurkveveli simaRlis mq<strong>on</strong>e yvelaze dabali t<strong>on</strong>is TandaTanobiT<br />

cvlilebaSi an naxtomSi (mag. 1, 4; Golemović, 1984: 135), dift<strong>on</strong>gebsa (mag. 1) da m<strong>on</strong>acvleobiT<br />

sunTqvaSi (mag. 1-5, 8, 9). bolo periodis mraval gamokvlevaSi, m<strong>on</strong>oTematurobisa da frag–<br />

mentulobis principi ganxilulia melopoeturi formis warmoqmnasTan dakavSirebiT (Jova–<br />

nović, 2010: 206-208).<br />

kavSiri hibriduli formis uaxlesi plastis simRerebTan upirvelesad vlindeba homo–<br />

f<strong>on</strong>iur faqturasa da vokaluri xmebis paralelur moZraobaSi (yvela mocemul magaliTSi);<br />

garda amisa, hibridul formaSi met-naklebi stabilurobiT gvxvdeba t<strong>on</strong>i c1 Tanmxleb xmaSi<br />

(mag. 2-6), romelsac xSirad ornamentuli t<strong>on</strong>is funqcia aqvs, magram aseve SeiZleba Segvxvdes<br />

kadan sSi (mag. 5, 9).<br />

iasenikas hibriduli formebis principTa identificirebisas arsebobs obieqturi xasia–<br />

Tis ori sirTule. pirvelia Tanxlebi xmis iersaxis arasrulyofili daxasiaTeba, gansakuT–

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!