06.05.2013 Views

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

damwyebi xma qarTul mravalxmianobaSi<br />

197<br />

ravi iwyebs. aRsaniSnavia dawyebis cvalebadi, anu Tavisufali reglamen tis calkeuli SemTx–<br />

vevebic. mokled davaxasiaToT saTiTaod samive xma, rogorc damwyebi.<br />

samxmian qarTul simReraSi dRes arsebuli Sua xma warmatebiT iTavsebs mTqme lis, damw–<br />

yebis, pirveli xmis, meleqsis funqciebsa da saxelebs. adre, orxmianobis pirobebSi wamyvani<br />

swored es xma iyo _ meore, Sembanebeli, mopasuxe xmis f<strong>on</strong>ze.<br />

cxadia, damwyebis roli iq ufro metia, sadac igi ufro mkafio reglamen tisaa. amis<br />

kargi magaliTia svanuri simRerebi, romlebic, didi umetesobiT, Sua xmiT iwyeba da, rac<br />

mTavaria, magiuri formulurobiTaa aRbeWdili. sazogadod, rac ufro arqaulia musikaluri<br />

nimuSi, miT ufro mkafiodaa masSi gamokveTili damwyebi xma _ mTqmeli (samxmianobaSi Sua,<br />

xolo orxmianobaSi _ zeda xma; sakulto, Sromis simRerebSi). rac Seexeba dialeq tur maxa–<br />

siaTebels, sxvaoba am mxriv aq naklebadaa SesamCnevi.<br />

Tu qarTul simReras zeda xma iwyebs, es SeiZleba gamowveuli iyos: a) sim Reris gvian–<br />

deli, xSirad qalaquri stiliT, sadac melodiuri iniciativa ukve zeda xmaSia gadatanili,<br />

rasac xmaTa funqci<strong>on</strong>aluri nivelireba sdevs Tan; b) or solist xmas Soris funqci<strong>on</strong>aluri<br />

iniciativis Tanabari gadanawilebiT, rasac ufro ganviTarebul struqturaSi vxvdebiT; g)<br />

`sagaloblis wyobis~ sim RerebSi galobisTvis damaxasiaTebeli zeda xmis prioritetiT; d)<br />

t<strong>on</strong>is da, Sesabamisad, simReris diapa z<strong>on</strong>is SerCeviT, rac, pirvel rigSi, swored zeda xmis–<br />

Tvisaa problematuri.<br />

baniT simReris dawyeba `banis emansipaciiTaa~ gamowveuli (i. Jordania, 1989: 142), rac,<br />

umetesad, guruli trios tipis simRerebSi SeiniSneba; amasTan, damwyebis Sembanebeli (rigiT<br />

meore xma) qarTul simReraSi umetesad swored bania, radgan simReris harm<strong>on</strong>iuli funqci–<br />

<strong>on</strong>alobis burji swored isaa, im SemTxvevaSi ki, rodesac damwyeb zeda xmas banze adre meo–<br />

re zeda xma uerTdeba, umetesad, sa wyisi melodiis `gamsxvilebasTan~ gvaqvs saqme (parale–<br />

luri svliT) da ara _ alterna tiuli melodi uri plastis gamoCenasTan.<br />

Sesavali damwyebis dasrulebuli fraziT, erTi SexedviT, nimuSis kompoziciuri `simwi–<br />

fis~ gamoxatulebaa. magram qarTul sinamdvileSi es yovelTvis amas ar niSnavs. amasTan, gan–<br />

viTarebuli wyobis simRerac xSirad damwyebis mcire fraziT iwyeba. zogjer ki damwyebi<br />

araTu marto, aramed sxva xmebTan erTadac qmnis iseT originalur Sesaval frazas, rome–<br />

lic simReraSi aRar meordeba.<br />

gamovyofT Sesavlis struqturuli aRnagobis sxvadasxva tips:<br />

a) dasrulebuli an dausrulebeli fraziT. qarTuli simRera iSviaTad, magram zogjer<br />

mainc iwyeba mxolod erTi _ simaRlis mimaniSnebeli t<strong>on</strong>iT, ZiriTadad zeda xmaSi (mag. 1).<br />

rac Seexeba Sesavlis erTian motivs, igi an uSualod gadaizrdeba erTob liv JReradobaSi<br />

(mag. 2) an TavisTavad dasrulebul musikalur azrs Sei cavs (mag. 3);<br />

b) erTi an erTze meti fraziT. mokle Sesavali SeiZleba iyos gadmocemuli an simRe–<br />

ris pirveli sityviT (sityvebiT) an samRerisiT (glosolalia). sainteresoa, rom guruli<br />

simRerebis didi umetesoba swored samRerisiT iwyeba, rac xazs usvams maT midrekilebas<br />

improvizaciiisadmi: Tu damwyebis Sesavlis partia erTze meti frazisgan Sedgeba (rac ume–<br />

tesad qarTl-kaxuri simRerebisaTvisaa damaxasiaTebeli), igi masalas sami damoukidebeli<br />

komp<strong>on</strong>entidan irCevs: 1) t<strong>on</strong>is micema; 2) verbaluri teqstis prezentacia _ ZiriTadad reCi–<br />

tatiulad; 3) motivis Cveneba _ ZiriTadad samReri sebiT. SesavalSi samRerisi SeiZleba iyos<br />

rogorc teqstis win, aseve teqstis Semdeg;

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!