06.05.2013 Views

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

kavkasiel xalxTa mravalxmianoba da misi mimarTeba qarTulTan (audioalbomis _ kavkasiel<br />

xalxTa musika Tbilisis saxelmwifo k<strong>on</strong>servatoriis f<strong>on</strong>oarqividan _ mixedviT)<br />

135<br />

saavtoro akvnis simRerisadmi (avtori _ m. ordoyva) Cveni interesi gamoiwvia misma siax–<br />

lovem tradiciul Cerqezul nanebTan (mag. 3). am nimuSs paraleli eZebneba dasavlurqarTul<br />

(svanur da aWarul) nanebTan. yoveli muxlis dasasruls tradiciuli dasaZinebeli Seloc–<br />

viTi sityva lau-lau-lau qarTul nanas, naninas, nanilas Seesabameba. muxlebis damabolo–<br />

vebeli sakadanso saqcevis analogiuri saqcevi gvxvdeba svanur WuniriT Tanxlebul nanaSic,<br />

1932 wels sofel didaWaraSi Cawerili aWaruli nana ki mTlianad am saqcevzea agebuli;<br />

Tumca orive nimuSis kilouri k<strong>on</strong>teqsti gansxvavdeba Cerqezulisgan (audiomag. 10, 11).<br />

CerqezTa mravalxmiani azrovnebis dasturia mravalxmiani simReris erT xmaze Sesru–<br />

lebis faqtic. amis magaliTia simRera haCTuyva 8 : erTi kacis mier namRer hangSi banebis saTq–<br />

meli safexurebis (mocemul SemTxvevaSi VII-isa da VI-is) gamoyeneba Cvens sasimRero kultu–<br />

raSi farTod gavrcelebuli movlenaa. am niSniT haCTuyva sxvadasxva Janris qarTul nimu–<br />

Sebs uaxlovdeba (audiomag. 12, 13) 9 .<br />

Cerqezul-qarTuli paralelebi sakravier musikaSic iCens Tavs. sagangebod gamovarCieT<br />

saweso sacekvao uji 10 (sruldeba garm<strong>on</strong>sa da dasartyam sakravebze _ dairasa da fxawCze).<br />

gansxvavebuli tempis miuxedavad, igi sawyisi hangiT pirdapir mogvag<strong>on</strong>ebs aRmosavlurqarTul<br />

(qarTlur) patara garm<strong>on</strong>ze (wiko-wikoze) dasakravebs (audiomag. 14, 15). maTi analogiuria<br />

1954 wels dasavleT saqarTveloSi, imereTSi Cawerili saxumaroc, romelic garm<strong>on</strong>sa da<br />

dolze sruldeba (audiomag. 16).<br />

yaraCaul f<strong>on</strong>oCanawerebSi gamovarCieT 3 simRera. pirveli _ aCeis Ze aCemezi _ axlos<br />

dgas amave, reCitaciuli tipis Cerqezul simRerebTan (goSaRaRi, haTxis Ze mhameTi) da gark–<br />

veulad, Soreulad emsgavseba qarTul burd<strong>on</strong>ul baniT tirilebs. Cerqezuls hgavs banis<br />

formulac (audiomag. 17). `qarTuli logikisTvis misaRebi~ burd<strong>on</strong>uli (Tumca wina simRe–<br />

rasTan SedarebiT ganviTarebuli) baniT yuradRebas iqcevs meore nimuSic, tanjva. terciiT<br />

daSorebuli erTi da imave funqciis safexurebis harm<strong>on</strong>iuli urTierTSenacvleba qarTu–<br />

lisTvisac damaxasiaTebelia, magram rigi musikaluri parametrebi am ori kulturis nimu–<br />

SebSi gansxvavebul suraTs qmnis. momdevno simRera grZeli Rameebi da mokle dReebi Cve–<br />

ni musikaluri tradiciisTvis ucxo, oqtavuri baniT gamoirCeva (oqtavis zeda bgeris Camo–<br />

SorebiT es nimuSi qarTuls miuaxlovdeboda).<br />

qarTulTan asocirdeba yaraCauli sakravieri hangic saqorwilo sacekvao (Toi), rome–<br />

lic garm<strong>on</strong>sa da dasartyam sakrav xarsze sruldeba. mis bolo nawilSi aSkaraa msgavseba<br />

dasavlurqarTul sacekvaoebTan, kerZod, raWul oRro-CoRrosTan (audiomag. 18, 19).<br />

qarTul xalxur simRera-dasakravebTan da maT SemsruleblobasTan Cerqezul-yaraCa–<br />

uls aaxloebs rigi niSanTvisebebi: melodiis daRmavali tipi (CerqezulSi sakmaod ganviTa–<br />

rebuli da SeniRbuli), Ria bgeriT mRera, namReris amaRleba, zeda xmis solod Sesruleba,<br />

uteqsto mRera _ Sorisdebulebi da xmovnebi banSi, glosolaliebi yaraCaulSi (ri, rai, ri–<br />

ra, rirai, rara, rarira, riraida, rirarada, rav, rauri, raSa, raSi, nanina, ninava _ qarTu–<br />

lisgan gansxvavebiT, isini zeda xmaSi, simReris I muxlSi gamoiyeneba; aseT nimuSebSi azrob–<br />

rivi mniSvnelobis mq<strong>on</strong>e verbaluri teqsti momdevno muxlidan iwyeba _ I muxli simReris<br />

erTgvar Sesavlad warmogvidgeba. glosolaliebi solistis partiaSi CerqezulSi praqti–<br />

kulad ar gvxvdeba).<br />

afxazur CanawerebSi gamovarCieT cxra nimuSi. Selocvis tipis simRerebs mivakuTvneT ori<br />

orxmiani saweso simRera: wyalSi damxrCvalis sulis dabruneba da nadirobis simRera

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!