The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...
The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ... The Fifth International Symposium on Traditional Polyphony ...
134 natalia zumbaZe, qeTevan maTiaSvili gamocemebic miuwvdomelia), am uaRresad saintereso sakiTxze muSaoba mJRerma musikalurma masalam gagvabedina. amjerad SemovifargleT Cven mier SerCeuli Crdilokavkasiuri da qar– Tuli sasimRero da sakravieri nimuSebis msgavseba-gansxvavebis faqtebis aRniSvniT; savara– udo urTierTgavlenebis axsna Cvens amocanas scildeba. audioalbomSi Sesuli Canawerebidan sagangebod gamovyaviT Cerqezuli, yaraCauli da afxazuri nimuSebis is nawili, romelic met-naklebad exmianeba qarTul musikalur kultu– ras 3 . Cerqezul-yaraCaulSi aseTi aRmoCnda umTavresad orxmiani simRerebi martivi, ZiriTa– dad sam an oTxsafexuriani, gamokveTili harmoniuli funqciis mqone baniT eJu. Cerqezuli simRerebi musikaluri parametrebiT reCitaciul, sacekvaos, Selocvisa da akvnis tipis simRerebad davajgufeT. I jgufSi Semavali haTxis Ze mhameTi da goSaRaRi 4 ver– baluri teqstiT sagmiro-epikuri simRerebia. haTxis Ze mhameTi sawyisi intonaciiT, reCitaci– uli tipis melodiiT, burdonuli baniTa da xmaTa koordinaciiT aRmosavlurqarTul (ka– xur) RvTis karze saTqmel iavnanebTan da (ufro naklebad) baniT tirilebTan asocirdeba (audiomag. 1, 2). baniT tirilebsve hgavs goSaRaRic, Tumca orive Cerqezul simReras qar– Tulisgan gansxvavebuli banis formula aqvs: qarTulSi reCitaciuli tipis melodia, ro– gorc wesi, mxolod ori funqciis mqone banis partiiT aris Tanxlebuli. mniSvnelovan sxvaobas warmoqmnis banSi VI safexuris I-Si gadawyvetac, rac zogadad qarTulisTvis prin– cipulad ucxoa _ aq VI safexuri centralur tonSi VII-is gavliT gadadis (winaswar aRv– niSnavT, rom banis aseTi moZraoba (VI-I) damaxasiaTebelia yaraCauli simRerebisTvisac) (audiomag. 3, 4). sacekvaos tipis simRerebi, rogorc wesi, baniT iwyeba. isini axlos dgas amave tipis da– savlurqarTul orxmian nimuSebTan, kerZod: hangiT, aRnagobiT, banis ZiriTadi samsafexu– riani formuliTa da saxumaro xasiaTiT simRera xuJe 5 hgavs 1965 wels leCxumSi Caweril Cagunas. Cerqezul nimuSs qarTulisgan ganasxvavebs samwiladi metri (qarTulSi orwila– doba gvxvdeba). xuJe mogvagonebs agreTve SavSur Caqunas da vodelias (audiomag. 5-7). patar– Zlis simRera aRnagobiTa da Sorisdebulebze agebuli banis formuliT sakmaod hgavs ara marto dasavlur, aramed aRmosavlurqarTul sacekvaoebsac, Tumca wina simRerasTan Se– darebiT hangiT qarTulisgan ufro gansxvavdeba. igi aseve SeiZleba SevadaroT SavSur sa– cekvaoebs: faTikos, raSo reras da vorsa da varadas (romlebsac ufro ganviTarebuli bani aqvs). saxumaro Sagirei 6 uaxlovdeba megrul Cagunas, hariras, SavSur da, zogadad, qarTul saxumaro sacekvao simRerebs. aRsaniSnavia, rom Cerqezuli sacekvaos tipis simRerebi srul– deba dasartyami sakraviT _ fxawCiT, romelsac qarTul sacekvao simRerebSi taSi cvlis. qarTulTan mimarTebiT erTxmiani simRerebic sainteresoa. Selocvis tipis hanceguaSe (wvimis moyvanis simRera gvalvis dros), romelsac mamakacebi unisonurad asruleben, Cer– qezTa sasimRero Janrebs Soris erT-erTi yvelaze Zveli, saritualo Janris nimuSia 7 . daRma– vali tipis mcirediapazoniani (kvartis) intonaciiT igi amave funqciis mqone (gvalvis an avdris SemTxvevaSi saTqmel) qarTul orxmian kviriolas waagavs, romelic 1946 wels sofel ecerSia Cawerili (mag. 1, audiomag. 8). svanuri simReris socialuri funqcia, intonaciis SelocviTi xasiaTi da kvartis gabatonebuli xmovaneba mis Camwers, S. aslaniSvils afiq– rebinebs, rom igi `uZvelesi drois orxmianobis naSTia~ (aslaniSvili, 1954: 30). hanceguaSe aseve mogvagonebs raWuli frinvelis dasaWeris _ miTvla leonaze da aWaruli amindis marTvis (l)azarikos Selocvis tipis hangebs bavSvTa repertuaridan (mag. 2, audiomag. 9).
kavkasiel xalxTa mravalxmianoba da misi mimarTeba qarTulTan (audioalbomis _ kavkasiel xalxTa musika Tbilisis saxelmwifo konservatoriis fonoarqividan _ mixedviT) 135 saavtoro akvnis simRerisadmi (avtori _ m. ordoyva) Cveni interesi gamoiwvia misma siax– lovem tradiciul Cerqezul nanebTan (mag. 3). am nimuSs paraleli eZebneba dasavlurqarTul (svanur da aWarul) nanebTan. yoveli muxlis dasasruls tradiciuli dasaZinebeli Seloc– viTi sityva lau-lau-lau qarTul nanas, naninas, nanilas Seesabameba. muxlebis damabolo– vebeli sakadanso saqcevis analogiuri saqcevi gvxvdeba svanur WuniriT Tanxlebul nanaSic, 1932 wels sofel didaWaraSi Cawerili aWaruli nana ki mTlianad am saqcevzea agebuli; Tumca orive nimuSis kilouri konteqsti gansxvavdeba Cerqezulisgan (audiomag. 10, 11). CerqezTa mravalxmiani azrovnebis dasturia mravalxmiani simReris erT xmaze Sesru– lebis faqtic. amis magaliTia simRera haCTuyva 8 : erTi kacis mier namRer hangSi banebis saTq– meli safexurebis (mocemul SemTxvevaSi VII-isa da VI-is) gamoyeneba Cvens sasimRero kultu– raSi farTod gavrcelebuli movlenaa. am niSniT haCTuyva sxvadasxva Janris qarTul nimu– Sebs uaxlovdeba (audiomag. 12, 13) 9 . Cerqezul-qarTuli paralelebi sakravier musikaSic iCens Tavs. sagangebod gamovarCieT saweso sacekvao uji 10 (sruldeba garmonsa da dasartyam sakravebze _ dairasa da fxawCze). gansxvavebuli tempis miuxedavad, igi sawyisi hangiT pirdapir mogvagonebs aRmosavlurqarTul (qarTlur) patara garmonze (wiko-wikoze) dasakravebs (audiomag. 14, 15). maTi analogiuria 1954 wels dasavleT saqarTveloSi, imereTSi Cawerili saxumaroc, romelic garmonsa da dolze sruldeba (audiomag. 16). yaraCaul fonoCanawerebSi gamovarCieT 3 simRera. pirveli _ aCeis Ze aCemezi _ axlos dgas amave, reCitaciuli tipis Cerqezul simRerebTan (goSaRaRi, haTxis Ze mhameTi) da gark– veulad, Soreulad emsgavseba qarTul burdonul baniT tirilebs. Cerqezuls hgavs banis formulac (audiomag. 17). `qarTuli logikisTvis misaRebi~ burdonuli (Tumca wina simRe– rasTan SedarebiT ganviTarebuli) baniT yuradRebas iqcevs meore nimuSic, tanjva. terciiT daSorebuli erTi da imave funqciis safexurebis harmoniuli urTierTSenacvleba qarTu– lisTvisac damaxasiaTebelia, magram rigi musikaluri parametrebi am ori kulturis nimu– SebSi gansxvavebul suraTs qmnis. momdevno simRera grZeli Rameebi da mokle dReebi Cve– ni musikaluri tradiciisTvis ucxo, oqtavuri baniT gamoirCeva (oqtavis zeda bgeris Camo– SorebiT es nimuSi qarTuls miuaxlovdeboda). qarTulTan asocirdeba yaraCauli sakravieri hangic saqorwilo sacekvao (Toi), rome– lic garmonsa da dasartyam sakrav xarsze sruldeba. mis bolo nawilSi aSkaraa msgavseba dasavlurqarTul sacekvaoebTan, kerZod, raWul oRro-CoRrosTan (audiomag. 18, 19). qarTul xalxur simRera-dasakravebTan da maT SemsruleblobasTan Cerqezul-yaraCa– uls aaxloebs rigi niSanTvisebebi: melodiis daRmavali tipi (CerqezulSi sakmaod ganviTa– rebuli da SeniRbuli), Ria bgeriT mRera, namReris amaRleba, zeda xmis solod Sesruleba, uteqsto mRera _ Sorisdebulebi da xmovnebi banSi, glosolaliebi yaraCaulSi (ri, rai, ri– ra, rirai, rara, rarira, riraida, rirarada, rav, rauri, raSa, raSi, nanina, ninava _ qarTu– lisgan gansxvavebiT, isini zeda xmaSi, simReris I muxlSi gamoiyeneba; aseT nimuSebSi azrob– rivi mniSvnelobis mqone verbaluri teqsti momdevno muxlidan iwyeba _ I muxli simReris erTgvar Sesavlad warmogvidgeba. glosolaliebi solistis partiaSi CerqezulSi praqti– kulad ar gvxvdeba). afxazur CanawerebSi gamovarCieT cxra nimuSi. Selocvis tipis simRerebs mivakuTvneT ori orxmiani saweso simRera: wyalSi damxrCvalis sulis dabruneba da nadirobis simRera
- Page 84 and 85: 84 marina qavTaraZe, ekaterine buCu
- Page 86 and 87: 86 marina qavTaraZe, ekaterine buCu
- Page 88 and 89: 88 marina qavTaraZe, ekaterine buCu
- Page 90 and 91: 90 marina qavTaraZe, ekaterine buCu
- Page 92 and 93: 92 Marina Kavtaradze, Ekaterine Buc
- Page 94 and 95: 94 Marina Kavtaradze, Ekaterine Buc
- Page 96 and 97: 96 Marina Kavtaradze, Ekaterine Buc
- Page 98 and 99: 98 rie koCi akompanementiT, instrum
- Page 100 and 101: 100 cxr. 3 rie koCi 1) kanonuri uko
- Page 102 and 103: 102 rie koCi rasac mReroda wamyvani
- Page 104 and 105: 104 ON THE POLYPHONIC SINGING STYLE
- Page 106 and 107: 106 singing the same melody followi
- Page 108 and 109: 108 Rie Kôchi 3. Recent movements
- Page 110 and 111: 110 Rie Kôchi Kôchi, Rie. (ed.).
- Page 112 and 113: 112 rie koCi. danarTi Rie Kôchi. A
- Page 115 and 116: 115 ala sokolova (adiRe, ruseTi) ad
- Page 117 and 118: adiReas tradiciuli kulturis ameburi
- Page 119 and 120: adiReas tradiciuli kulturis ameburi
- Page 121 and 122: adiReas tradiciuli kulturis ameburi
- Page 123 and 124: 123 ALLA SOKOLOVA (RUSSIA, REPUBLIC
- Page 125 and 126: The Meanings and C
- Page 127 and 128: The Meanings and C
- Page 129 and 130: The Meanings and C
- Page 131 and 132: ala sokolova. danarTi Alla Sokolova
- Page 133: 133 natalia zumbaZe, qeTevan maTiaS
- Page 137 and 138: kavkasiel xalxTa mravalxmianoba da
- Page 139 and 140: kavkasiel xalxTa mravalxmianoba da
- Page 141 and 142: kavkasiel xalxTa mravalxmianoba da
- Page 143 and 144: 143 NATALIA ZUMBADZE, KETEVAN MATIA
- Page 145 and 146: Caucasian Peoples’ Polyphony and
- Page 147 and 148: Caucasian Peoples’ Polyphony and
- Page 149 and 150: Caucasian Peoples’ Polyphony and
- Page 151 and 152: Caucasian Peoples’ Polyphony and
- Page 153 and 154: natalia zumbaZe, qeTevan maTiaSvili
- Page 155 and 156: 155 maia gelaSvili (saqarTvelo) pan
- Page 157 and 158: pankisis xeobis qistebis tradiciuli
- Page 159 and 160: ON THE STUDY OF THE TRADITIONAL MUS
- Page 161 and 162: On the Study of the Traditional Mus
- Page 163 and 164: 163 maka xarZiani (saqarTvelo) samx
- Page 165 and 166: samxmiani simRerebis gaerTxmianebis
- Page 167 and 168: samxmiani simRerebis gaerTxmianebis
- Page 169 and 170: On the Change of Three-Part Songs i
- Page 171 and 172: On the Change of Three-Part Songs i
- Page 173 and 174: 173 manana SilakaZe (saqarTvelo) qa
- Page 175 and 176: qarTuli da adiReuri instrumentuli m
- Page 177 and 178: 177 MANANA SHILAKADZE (GEORGIA) GEO
- Page 179 and 180: Georgian and Adyghe Music in the Co
- Page 181 and 182: manana SilakaZe. danarTi Manana Shi
- Page 183: Ktradiciuli polifoniis regionuli st
134<br />
natalia zumbaZe, qeTevan maTiaSvili<br />
gamocemebic miuwvdomelia), am uaRresad saintereso sakiTxze muSaoba mJRerma musikalurma<br />
masalam gagvabedina. amjerad SemovifargleT Cven mier SerCeuli Crdilokavkasiuri da qar–<br />
Tuli sasimRero da sakravieri nimuSebis msgavseba-gansxvavebis faqtebis aRniSvniT; savara–<br />
udo urTierTgavlenebis axsna Cvens amocanas scildeba.<br />
audioalbomSi Sesuli Canawerebidan sagangebod gamovyaviT Cerqezuli, yaraCauli da<br />
afxazuri nimuSebis is nawili, romelic met-naklebad exmianeba qarTul musikalur kultu–<br />
ras 3 . Cerqezul-yaraCaulSi aseTi aRmoCnda umTavresad orxmiani simRerebi martivi, ZiriTa–<br />
dad sam an oTxsafexuriani, gamokveTili harm<strong>on</strong>iuli funqciis mq<strong>on</strong>e baniT eJu.<br />
Cerqezuli simRerebi musikaluri parametrebiT reCitaciul, sacekvaos, Selocvisa da<br />
akvnis tipis simRerebad davajgufeT. I jgufSi Semavali haTxis Ze mhameTi da goSaRaRi 4 ver–<br />
baluri teqstiT sagmiro-epikuri simRerebia. haTxis Ze mhameTi sawyisi int<strong>on</strong>aciiT, reCitaci–<br />
uli tipis melodiiT, burd<strong>on</strong>uli baniTa da xmaTa koordinaciiT aRmosavlurqarTul (ka–<br />
xur) RvTis karze saTqmel iavnanebTan da (ufro naklebad) baniT tirilebTan asocirdeba<br />
(audiomag. 1, 2). baniT tirilebsve hgavs goSaRaRic, Tumca orive Cerqezul simReras qar–<br />
Tulisgan gansxvavebuli banis formula aqvs: qarTulSi reCitaciuli tipis melodia, ro–<br />
gorc wesi, mxolod ori funqciis mq<strong>on</strong>e banis partiiT aris Tanxlebuli. mniSvnelovan<br />
sxvaobas warmoqmnis banSi VI safexuris I-Si gadawyvetac, rac zogadad qarTulisTvis prin–<br />
cipulad ucxoa _ aq VI safexuri centralur t<strong>on</strong>Si VII-is gavliT gadadis (winaswar aRv–<br />
niSnavT, rom banis aseTi moZraoba (VI-I) damaxasiaTebelia yaraCauli simRerebisTvisac)<br />
(audiomag. 3, 4).<br />
sacekvaos tipis simRerebi, rogorc wesi, baniT iwyeba. isini axlos dgas amave tipis da–<br />
savlurqarTul orxmian nimuSebTan, kerZod: hangiT, aRnagobiT, banis ZiriTadi samsafexu–<br />
riani formuliTa da saxumaro xasiaTiT simRera xuJe 5 hgavs 1965 wels leCxumSi Caweril<br />
Cagunas. Cerqezul nimuSs qarTulisgan ganasxvavebs samwiladi metri (qarTulSi orwila–<br />
doba gvxvdeba). xuJe mogvag<strong>on</strong>ebs agreTve SavSur Caqunas da vodelias (audiomag. 5-7). patar–<br />
Zlis simRera aRnagobiTa da Sorisdebulebze agebuli banis formuliT sakmaod hgavs ara<br />
marto dasavlur, aramed aRmosavlurqarTul sacekvaoebsac, Tumca wina simRerasTan Se–<br />
darebiT hangiT qarTulisgan ufro gansxvavdeba. igi aseve SeiZleba SevadaroT SavSur sa–<br />
cekvaoebs: faTikos, raSo reras da vorsa da varadas (romlebsac ufro ganviTarebuli bani<br />
aqvs). saxumaro Sagirei 6 uaxlovdeba megrul Cagunas, hariras, SavSur da, zogadad, qarTul<br />
saxumaro sacekvao simRerebs. aRsaniSnavia, rom Cerqezuli sacekvaos tipis simRerebi srul–<br />
deba dasartyami sakraviT _ fxawCiT, romelsac qarTul sacekvao simRerebSi taSi cvlis.<br />
qarTulTan mimarTebiT erTxmiani simRerebic sainteresoa. Selocvis tipis hanceguaSe<br />
(wvimis moyvanis simRera gvalvis dros), romelsac mamakacebi unis<strong>on</strong>urad asruleben, Cer–<br />
qezTa sasimRero Janrebs Soris erT-erTi yvelaze Zveli, saritualo Janris nimuSia 7 . daRma–<br />
vali tipis mcirediapaz<strong>on</strong>iani (kvartis) int<strong>on</strong>aciiT igi amave funqciis mq<strong>on</strong>e (gvalvis an<br />
avdris SemTxvevaSi saTqmel) qarTul orxmian kviriolas waagavs, romelic 1946 wels sofel<br />
ecerSia Cawerili (mag. 1, audiomag. 8). svanuri simReris socialuri funqcia, int<strong>on</strong>aciis<br />
SelocviTi xasiaTi da kvartis gabat<strong>on</strong>ebuli xmovaneba mis Camwers, S. aslaniSvils afiq–<br />
rebinebs, rom igi `uZvelesi drois orxmianobis naSTia~ (aslaniSvili, 1954: 30). hanceguaSe<br />
aseve mogvag<strong>on</strong>ebs raWuli frinvelis dasaWeris _ miTvla le<strong>on</strong>aze da aWaruli amindis<br />
marTvis (l)azarikos Selocvis tipis hangebs bavSvTa repertuaridan (mag. 2, audiomag. 9).