Download het volledig rapport (302 p.) - KCE

KCE reports vol. 6A Prenatale zorg 21
Toxoplasmose wordt veroorzaakt door de parasiet toxoplasma gondii. Een primaire
infectie verloopt meestal asymptomatisch. Eens geïnfecteerd is levenslange immuniteit
verzekerd. Het risico op foetomaternale transmissie neemt toe met de
zwangerschapsduur waarop de besmetting plaatsvindt. Het algemene risico op
congenitale toxoplasmose bedraagt 18-44%. Het risico is laag vroeg in de zwangerschap:
6-26% tussen 7 en 15 weken zwangerschap en neemt toe tot 32-93% tussen 29 en 34
weken zwangerschap. 4[471-473] [3] De klinische manifestaties van congenitale
toxoplasmose zoals visusstoornissen en hersenschade komen voor bij 14-27% van de
pasgeborenen van geïnfecteerde moeders. In tegenstelling tot het transmissierisico is
het risico dat een geïnfecteerd kind klinische symptomen ontwikkelt het hoogst
wanneer de maternale infectie vroeg in de zwangerschap plaatsvindt: een risico van 61%
op 13 weken en van 9% op 36 weken. 4[472,473] [3]
In België is ongeveer 47% van de zwangere vrouwen niet immuun. De incidentie van een
primaire infectie tijdens de zwangerschap wordt geschat op 8.5/1000 en de incidentie
van congenitale toxoplasmose op 2/1000. 21,22 [2b,4]
Preventie van een primaire toxoplasmose infectie kan zowel op primair als op secundair
niveau gebeuren. In de praktijk gebeurt vaak een combinatie van de twee. Secundaire
preventie start met een serologisch onderzoek (IgM, IgG) op de preconceptie- of eerste
raadpleging. Indien blijkt dat de vrouw niet immuun is voor toxoplasmose, wordt dit
onderzoek meestal driemaandelijks (of meer) herhaald om eventuele seroconversie op
te sporen. 4[474] [3] Wanneer een primaire infectie wordt vastgesteld zijn er drie
mogelijkheden (die elkaar niet uitsluiten): automatische behandeling, behandeling na
prenatale diagnose en zwangerschapsafbreking.
Met betrekking tot de effectiviteit van de behandeling (de gebruikte farmaca in de
studies zijn spiramycine, pyrimethamine en sulfonamide) is er geen eenduidigheid in de
literatuur. Twee systematic reviews over de effectiviteit van de behandeling werden
teruggevonden. Het eerste kon geen RCT´s identificeren. Het tweede identificeerde 9
cohort studies waarin behandeling werd vergeleken met geen behandeling. In 5 van deze
studies werd een effect van behandeling vastgesteld en in 4 werd er geen effect
vastgesteld. 4[476,477] [1a,2b]
Prenatale diagnose aan de hand van een amniocentese gaat gepaard met een additioneel
risico van ongeveer 1% op een miskraam. 4[307] Voor de derde optie,
zwangerschapsafbreking, is het essentieel dat vrouwen de kansen op een handicap ten
gevolge van hersenbeschadiging of visuele stoornissen kennen. De informatie over de
uitkomst op langere termijn is in vele gevallen minder betrouwbaar. 4 [4]
Mogelijke kosten verbonden aan secundaire preventie zijn: onnodige behandeling,
onnodige abortus van niet-geïnfecteerde of onaangetaste foetussen, onnodige
amniocentese en distress geassocieerd met de diverse onderzoeken (pre- en postnataal).
Een ander probleem is dat congenitale toxoplasmose slechts kan uitgesloten worden als
het kind 12 maanden oud is, zelfs in het geval dat de prenatale diagnose negatief was. 4
[4]
Een mogelijk alternatief voor secundaire preventie is de primaire preventie van
toxoplasmose. In België lijkt deze aanpak effectief. Uit een cohort onderzoek bleek
immers dat een informatiecampagne over preventiemaatregelen de incidentie van
seroconversie kon doen dalen met 92%. 23 [2b]
Belgische praktijk:
Het serologisch onderzoek naar toxoplasmose is een gangbare praktijk.
Bij 88.1% gebeurt dit onderzoek zeker 1 maal. De frequentie waarmee de test herhaald
wordt, varieert. Bij 23.40% van de vrouwen gebeurt deze test eenmalig (deels te
verklaren door de bij het eerste onderzoek vastgestelde verworven immuniteit). 12.75%
ondergaat de test 3 maal en bij 34.55% wordt ze meer dan 3 maal herhaald. 3