Boomplantweek en die Internasionale Jaar van Woude - Dendro.co.za

Aloe dichitoma » Foto: Jan Lerm
Acacia erioloba (kameeldoring), Thabazimbi » Foto: Gideon Steyn
Boomplantweek en die Internasionale
Jaar van Woude 2011
Die meeste natuurlike inheemse bosse en woude
in Suid-Afrika kom hoofsaaklik in die ooste van
die land, al langs die kuslyn voor. Alhoewel hierdie
inheemse woude die kleinste biome is, word die
grootste biodiversiteit hier aangetref. Verder noord
en in die binneland kan klein lappies woude aan
die suid-oostelike hange van die Soutpansberg en
Drakensberg in Limpopo en Mpumalanga, asook in
die binneland van die Oos-Kaap en Kwa-Zulu Natal,
aangetref word. Die meeste van hierdie woude is
nie groter as 100km2 nie. Die uitsondering is die
die Knysa- en Tsitsikama-woude, wat relatief groot
oppervlaktes beslaan. Die totale oppervlakte van
inheemse woude in Suid-Afrika beslaan ‘n skamele
0.5miljoen hektaar van die totale oppervlakte
van Suid-Afrika. Daarteenoor bedek uitheemse
aangeplante plantasies, wat hoofsaaklik uit
Eucalyptus en Acacia spp. afkomstig uit Australlië
en Pinus radiata uit Noord-Amerika bestaan, 1.7
miljoen hektaar of 1.2% van die totale landmassa in
Suid-Afrika.
Eens op ‘n tyd het natuurlike woude die grootste
gedeelte van die aarde se oppervlakte bedek.
Vandag word hierdie woude teen ‘n tempo van 35
km2 per dag vernietig. Die ketting reaksie wat dit
veroorsaak het ‘n vernietigende uitwerking op die
biodiversiteit, verhoogde grond erosie en verlies
aan water. Voor die aankoms van Europeërs in
Suid-Afrika gedurende die 17de eeu, het groot
troppe olifante en buffels in die Suid-Kaapse
woude voorgekom. Die diere moes swig voor die
geweervuur van die kolonialiste, en in 1883 is die
laaste buffel in die Knysna-woud geskiet. In 1920
was daar ongeveer 12 olifante in die woud oor, en
volgens ‘n opname in 1994, was daar slegs een
olifant oor. Vandag is dit onseker of daar nog enige
olifante in die woud voorkom. Die Dukukdukuwoud
in die noorde van Kwa-Zulu Natal, wat eens
een van die grootste inheemse woude in Suid-Afrika
was, beslaan vandag ‘n oppervlakte van net 3500
hektaar. Gedurende die tydperk tussen 1800 en
2000 het die inheemse woud oppervlakte in Suid-
Afrika met ongeveer 40% verminder. Die grootste
volume van woud produkte word deur plattelandse
Naas Grové
voorwoord
preface
gemeenskappe benut, waarvan brandhout
ongeveer 51% verteenwoordig. Die gebruik van
plantprodukte in tradisionele medisinale praktyke,
afkomstig van spesies soos Cassiporea malosana,
Erythropleum lasianthum, Occotea bulatta, Catha
edulis en Warburgia salutaris, het tot gevolg dat die
meeste van die hierdie spesies op die rand van
uitwissing is.
Dit is onder andere teen dié agtergrond dat die
Verenigde Nasies besluit het om 2011 as die
Internasionale Jaar van Woude, met die hooftema
Mense en Woude te verklaar. Die doel hiermee is
om die mensdom bewus te maak dat volhoubare
woud bestuur, bewaring en volhoubare
ontwikkeling van alle tipes woude tot voordeel
van die huidige en toekomstige geslagte is. Ons
het immers nie die aarde by ons ouers geërf nie,
maar leen dit by ons kinders.
Ek het myself al baie die vraag gevra of een mens, of
een gemeenskap of ‘n paar vrywillige organisasies
‘n verskil kan maak in die lewe van kinders, die
planeet en ons omgewing? Dit is mense soos
Wangari Maathai, die Keniaaanse kampvegter vir
die bewaring van Kenia se inheemse woude, wat ‘n
mens weer hoop gee. Sedert 1977 was sy betrokke
by die ‘Green Belt Movement’ in Kenia en dit het in
2004 aan haar die Nobel prys vir Vrede besorg.
Haar leuse inspireer vandag nog duisende gewone
mense: ‘…when we plant trees, we plant the seeds of
peace and seeds of hope’.
Behalwe vir die verskillende boomplant aksies
waarby die Dendrologiese Vereniging vanjaar
betrokke was, is daar ook in samewerking met
die SABC se Radio Sonder Grense (RSG) ‘n projek
geloods om inheemse groot bome op te meet. (kyk
berigte elders). Dit is ‘n projek waarby die hele
familie betrokke kon raak, die natuurwetenskappe
onderwyser, sy leerlinge asook die boer op
die plaas. Wanneer ons dus hierdie jaar ‘n
boom plant, doen ons dit met ‘n gesindheid van
verantwoordelikheid en die wete dat ons saam ‘n
verskil kan maak.