Lithops - Au Cactus Francophone

VOORWOORD
Die oningewyde wat deur die Karoo en die Suidelike dele van Suid
wes Afrika reis en dan die veld deur die venster van ’n spoorwegwa of mo
torkar beskou, sal ’n indruk kry van verlatenheid en dorheid. Die plante wat
hy sien is onaantreklik, en die veld skyn uit groot kaal kolle met hier en
daar ’n droewige bossie te bestaan. Vir die plantkundige, egter, is juis die kaal
kolle dikwels die plekke wat hy die eerste besoek, want hier is soms plante te
vinde wat nie net uiters interessant is nie, maar waarin hy juis belangstel.
Aan die skrywer is ’n plek, bekend, omtrent ’n 100 tree van die hoofpad
en in die onmiddellike omgewing van ’n dorp, waar daar ’n taamlike groot
kolonie Lithops woon en die kolonie is maar aan min mense bekend. Onder
die enkele bossies, tussen die splete van die klipriwwe en op die kaal kolle,
is daar vir die plantkundige die juweeltjies. Die geslag Lithops, wat die tema
van hierdie boek vorm is één van daardie juweeltjies.
Laat ons sien wat die gemoedstemming is van iemand wat wel nie ’n
beroepsplantkundige is nie, maar wat self ’n planteliefhebber is en al baie
in die veld na Lithops gesoek het. Ek haal aan uit ’n brief van hom: „Daar
is vir my iets baie aantrekliks in Lithops. Die aanpassing is so eienaardig
en waar hulle groei so aanlokkend, dat ’n soektog vir Lithops vir my altyd
iets is met die atmosfeer van ’n avontuur—’n soektog as ’t ware na skatte,
wat ervaring en ondernemingsgees nodig het. Skatte van lieflikheid. Dan,
die vele soorte is verbasend, aangesien die verskil in vorm en grootte tussen
hulle nie groot is nie of kan wees nie.” Die skrywer van hierdie brief is dr. J.
Lückhoff, ’n hoogstaande spesialis in Kaapstad.
Die monografiese bewerking van ’n geslag behoort eintlik eers onder
neem te word as al die gegewens oor die geslag beskikbaar is. Soos dit maar
te dikwels gaan, is die kloof tussen die ideaal en die werklikheid maar baie
breed. In hierdie spesifieke geval is dit nog des te meer waar, want hierdie
geslag bewoon dele van ons land wat nie net ver van die beskawing af lê
Die, maar wat ook moeilik toeganklik is. As iemand hom dit dus ten doel
stel om al die nodige informasie vir die monografie eers in hande te kry, dan
sou daar nie net baie jare verstryk nie, maar dit is hoogs twyfelagtig of dit
moontlik sou wees om alles bymekaar te kry in die loop van die kort men
slike lewe. Al weet die versamelaar waar die plant groei, is hy nie altyd seker
dat hy die plant daar sal vind nie, want as daar ’n droogte heers is die plante
moeilik om te sien en soms glad nie te sien nie. Om hierdie punt te verdui
delik mag ek net verwys na L. brevis. Hierdie plant is jare gelede op ’n sekere
plek naby Vioolsdrif, Oranjerivier, ontdek. Mnr. P. van Heerden, Prinsipaal,
Hoër Skool, Springbok, het op my versoek onderneem om die plant te gaan
27