30.04.2013 Views

LITERESI BILENG AVANSE - boukie banane

LITERESI BILENG AVANSE - boukie banane

LITERESI BILENG AVANSE - boukie banane

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

KI SIME PLI BON?<br />

Avan lendepandans nou lekonomi kolonial ti la pou reponn lapel pouvwar kolonial. Apre<br />

lendepandans bann dirizan politik ek ekonomik ti swiv enn lozik neokolonial. Me ti ena, mo panse,<br />

enn ti zefor pou al ver enn sertenn doz lendepandans ekonomik atraver bann lendistri ki prodwir<br />

pou ranplas enportasion (Import Substitution). Apartir 1982/83 nou pei finn pran sime neoliberalism<br />

e tou bann dirizan ekonomik ek politik ti pe sant mem sega: deregilasion, privatizasion, globalizasion.<br />

Zordi sitiasion finn sanze net. Nou ena pou fer fas plizier problem irzan anmemtan: 1. kriz alimanter;<br />

2. kriz lenerzi; 3. enplozion sistem kapitalis domine par finansializasion; 4. global warming. Mem<br />

bann gran disip deregilasion/privatizasion kouma George W. Bush pe bizen aksepte nesesite<br />

nasionalizasion. Globalizasion pe mont lor pie. Bann pei 'devlope' pou al deplizanpli ver<br />

proteksionism.<br />

Nou model devlopman pa pou kapav nouri nou. Nou nat dan koutvan. Lendistri tourism, textil ek<br />

abiyman ki depann lor prosperite dan Lerop ek Lamerik (USA) pou gagn sok lor sok. Minis Finans<br />

panse ki solision li dan envestisman pou amelior enfrastriktir (sime, pon, nouvo lavil ets.). Me falepa<br />

nou bliye ki lekonomi Moris li kouma enn paste. Pou sak roupi ki nou met ladan 95 sou koule, al lot<br />

kote dilo; 5 sou lapay reste. Eski nou pa pou refer erer Berenger/TiJugnauth? Fer det pou ponp<br />

lamone dan beton ek koltar ziska ki lekonomi rant dan trou?<br />

“The economy, stupid!” ti enn slogan ki boukou lider politik, ekonomik ek media ti kontan servi<br />

parski Misie Bill Clinton ti servi li pou so eleksion. Zot kwar ki lekonomi ar so lame envizib pou dres<br />

tou papie. Me aster nou kone ki lame envizib lekonomi li plis paralize ki mo lame gos.<br />

Nou bizen dir, “Politik, kouyon, politik!” Politik ki bizen tini gouvernay pou nou fer lekonomi mars<br />

dan direksion devlopman dirab ki baze lor frigalite ek partaz olie enn reflex ki repoz lor egoism,<br />

gourmandiz ek lespri plen pos toutswit.<br />

Bizen taxe ris pou donn tou sitwayen posibilite viv enn bon lavi atraver ledikasion, servis lasante,<br />

lozman, alimantasion korek, lwazir sen, transpor, devlopman kiltirel; bizen pa per pou nasionalize si<br />

nasionalizasion kapav garanti devlopman ek lazistis sosial. Bann ki ena later panse ki priyorite se<br />

Integrated Resort Scheme. (Enn ti kestion: Ki poursantaz lamone lavant vila IRS pe rant dan pei; ki<br />

poursantaz al dan bann kont ofsor?) Bann ki panse ki Sekirite Alimanter li plis priyoriter, pe dimann<br />

nasionalizasion teren ki neseser pou ki ena enn veritab reform agrer ki viz prodiksion manze. Lerla<br />

atraver bann korperativ prodiksion alimanter ek bann laferm entegre otozere, nou kapav anmemtan<br />

permet bann desandan esklav (bann AfroKreol) konkerir zot dinite e fouy fondasion enn veritab<br />

devlopman.<br />

Nou pou oblize ankouraz bann lendistri ki diminie depandans lor enportasion. Li moral ek politikman<br />

korek ki nou protez nou bann aktivite ekonomik. Pou ed zot mars pli bien bizen ena pouvwar ek<br />

partisipasion travayer.<br />

Li kler ki si nou'le reysi nou bizen devlop enn nouvo kiltir dan tou domenn. Lalit pou veritab<br />

lendepandans pe koumanse. Li enn kestion sirvi aster.<br />

09.10.08<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!