november-2010

Het Franse vreemdelingenlegioen
Al sinds mensenheugenis steken de Britten het Kanaal over op zoek naar een beter bestaan. Maar
andersom? Christian Koch onderzoekt de anglofilie in de Gallische enclaves van Londen
De leerlingen van het Lycée Français Charles de Gaulle
in South-Kensington zijn geen gewone scholieren. Allereerst
maken ze deel uit van een van de topscholen van het land; de
school bezet een 15e plaats in de rankering van de FT. Maar
daarnaast zijn ze het bevoorrechte kroost van de groeiende
Franse gemeenschap in Londen en dat betekent dat ze tot een
bruisender sociaal milieu behoren dan welk ook ter wereld.
De cafés in Bute Street (ofwel ‘Frog Alley’ naar het Engelse
scheldwoord voor de Franse medemens) stralen typisch Franse
joie de vivre uit. De bloedmooie Franse mama’s drinken er
hun koffi e, dragen Dior-zonnebrillen en roddelen in het Frans.
Winkeliers zeggen er ‘bonjour’ en zakenlieden dragen Le Monde
weggevouwen onder hun arm: welkom in het epicentrum van
de 300.000 leden tellende Franse gemeenschap in Engeland.
Je vindt tegenwoordig meer Fransen dan ooit in Londen –
genoeg om een grote stad in Frankrijk te bevolken. Ze hebben
hun thuis vaarwel gezegd vanwege de slechte arbeidsmarkt
en mogelijk vanwege een slecht presterend nationaal voetbalelftal.
Engeland trekt, dankzij de internationale scholen en
de verbeterde transportverbindingen (slechts twee uur per
Eurostar). In 2007 riep president Nicolas Sarkozy de ‘Franse
kinderen’ niet voor niets op om terug te komen.
“Er heerst een idee dat Londen het land van de onbegrensde
mogelijkheden is, en dat als je hard werkt, hier alles mogelijk
is”, aldus Patricia Connell, oprichter van franceinlondon.com,
een gids voor Franse producten en diensten in de hoofdstad.
“Sommigen komen hier na een overplaatsing, anderen voor
het avontuur. Het lijkt de Amerikaanse gold rush wel.”
Behalve de hoge werkloosheid in Frankrijk (10,1%), is het
de prestatiegerichte werkcultuur waar de Fransen zich door
aangetrokken voelen. Connell: “In Frankrijk hoef je je cv alleen
maar te voorzien van een foto en je adres. Als je in bepaalde
wijken van Parijs woont, heb je meteen een streepje voor.”
South-Kensington (of het ‘21e arrondissement’) werd een
expat-enclave nadat het Institut Français du Royaume-Uni
er in 1910 zijn tenten opsloeg, vijf jaar later gevolgd door het
Lycée. Het instituut was bedoeld om Londenaren vertrouwd
te maken met de Franse cultuur. Honderd jaar later is het een
heiligdom voor francofi elen, met wijnproeverijen, vertoningen
van de fi lms van Jean-Luc Godard en optredens van Franse
electro-bands. De 3.500 leerlingen die aan het Lycée (deels
gesubsidieerd door de Franse overheid) het Franse curriculum
volgen, sluiten zich aan bij illustere oud-leeerlingen als Lourdes
Ciccone Leon, popster Mika en Natasha Richardson.
De Gallische diaspora blijft inmiddels allang niet meer
tot de postcode SW7 beperkt. Er zijn nu bloeiende Franse
gemeenschappen in Clapham en Ealing (beide in de nabijheid
van nevenvestigingen van het Lycée), en tevens in Fulham en
Brook Green, dankzij de daar gevestigde Franse lagere scholen.
Om deze micro-gemeenschappen te bedienen, worden er
tal van Franse ondernemingen opgezet. Franse artsen houden
hier drie dagen per week spreekuur en schieten vervolgens voor
de resterende twee dagen met de Eurostar terug naar Parijs.
Er wordt zelfs een jaarlijkse prijs uitgereikt, Français of the Year,
die eerder werd toebedeeld aan Eva Green en Arsène Wenger.
De voorliefde voor de Franse cultuur onder Londenaren
wordt door de Franse gemeenschap beantwoord met een
toe nemende anglofi lie. Zelfs de houding ten aanzien van het
eeuwige bête noir (zwarte schaap), de Engelse keuken, begint te
veranderen. “Londen is nu een van de beste steden om uit eten
te gaan”, zegt pottenbakker Cecile Faure-Prieul. “Je vindt overal
Zagat-restaurants en uitstekende gastropubs. Ook de service is
aanzienlijk verbeterd, iets wat je in Parijs vergeefs zoekt.”
Ondanks de betere inter-gastronomische relatie, missen de
meeste expats één ding: de boulangerie. “Het brood is hier niet
te eten”, oordeelt de 23-jarige onderwijzeres Alice.
Ondanks gezeur over onbegrijpelijke Britse kranen of gemor
over het openbaar vervoer, hebben de Franse expats de Engelse
manier van leven enthousiast omarmd. Ze roemen onder
meer de gastvrije bevolking en groene ruimten van Londen.
Roman schrijver Marc Levy, wiens boek London Mon Amour
zich afspeelt in de Franse gemeenschap van Londen, is voor de
zwarte taxi’s gevallen. “De chauffeurs zijn vriendelijk en het is
alsof je in een limousine zit”, zegt hij.
De eerste golf van recente landverhuizers trad halverwege
de jaren 90 op, toen Cool Brittannia op zijn hoogtepunt was.
Connell: “De Fransen waarderen het dat Londen de hele nacht
open is, het is een bruisende stad. En veel Franse kunste naars
strijken hier neer omdat er meer waardering is voor hun kunst.”
En dus zijn hele legioenen van Fransen tot over hun oren
verzot op de hoofdstad. Levy: “Ik heb overal ter wereld Franse
expats ontmoet en overal klinkt hetzelfde: ‘Frankrijk is beter’.
Maar in Londen hoor je juist het tegenovergestelde.”
METROPOLITAN 117