december-2010

Fréderic mahoux
Wie de koek krijgt, wie de gard
In België is het op 6 december de naamdag van Sint
Nicolaas, waarbij de zoete jongens en meisjes speelgoed
krijgen van de goedheiligman, terwijl hij koekjes in petto
heeft voor de oudere generatie.
Maar niet zomaar een koekje. Nee, we hebben het
hier over de meest trendry lekkernij van dit moment:
speculoos. Hoewel u het in verschillende Noord-Europese
landen vindt, kan uw lichtelijk bevooroordeelde journalist
u hier vermelden dat speculoos inderdaad Belgisch is.
Het beslag van de Belgische speculoos is gemaakt van
bloem, boter, basterdsuiker, kaneelpoeder en kruidnagels.
Hierna wordt het in beukenhouten bakvormen omge toverd
tot poppetjes. Het meest populaire karakter in dit
jaargetijde is Sint Nicolaas, ook wel bekend als de bisschop
van Myra. Maar hoe raakte Sint Nicolaas verzeild in België?
Nou, dat is een vrij ingewikkeld kerstverhaal.
Het woord speculoos zou afstammen van het Latijnse
‘speculum’, wat spiegel betekent. Het koekje is het spiegelbeeld
van het karakter dat het vertegenwoordigt.
Zelfs al in de Romeinse tijd schreef Plinius de Oudere
over koekjes van bloem en honing die het goede en de
goden vertegenwoordigden en die aan gehoorzame
kinderen werden gegeven. De legioenen van Julius Caesar
brachten de traditie naar het volk van Gallië, en vandaar
verspreidde deze zich over Noord-Europa.
Met de opkomst van het christendom nam Sint
Nicolaas de plaats in van de Romeinse goden om ouders
te helpen hun kinderen in het gareel te houden. Maar wat
is de rol van België in dit alles? Volgens Willy Van Nespen,
een expert op het gebied van Belgische folklore, bevestigt
‘speculaus’, zoals Vlamingen in Brussel het noemen, de link
met de bisschop van Myra. Dat woord stamt namelijk van
het Latijne ‘speculator’, wat bisschop betekent.
Of dit genoeg is om u ervan te overtuigen dat speculoos
wel degelijk toebehoort aan het surrealistische rijk der
Belgen weet ik niet, maar één ding is zeker, de geschie denis
van dit spijzige koekje is om van te smullen.
14 METROPOLITAN
— THE TALKER —
B R U S S E L S & L O N D O N
kate spicer
Stort zich in het Kerstgevoel
De eerste wilde hyacinten, de eerste vallende
herfstbladeren, de eerste nachtvorst. Er zijn bepaalde
beelden die onze gedachten van het ene naar het andere
seizoen overhevelen. Voedsel is er een prachtig voorbeeld
van: de eerste Britse asperge luidt de zomer in, op 12
augustus grijpen de rijken hier naar hun wapens voor
het startschot van het wildseizoen en in dezelfde maand
staan de mist en herfstvruchten voor de deur. Het geluid
van de eerste koekoek is zo symbolisch voor het begin
van de lente, dat het zelfs speciaal wordt vermeld op de
brievenpagina van The Times. En omdat de aarde begint
op de warmen, lijken die koekoeksbrieven steeds vroeger
in het jaar hun opwachting te maken.
Kunnen we de opwarming van de aarde ook de schuld
geven voor de eerste kerstversieringen in de winkels? Al
rond augustus verschijnen die in Harrods en Selfridges!
Dat is net zo welkom als het aantreffen van een kakkerlak
in uw salade. Maar dit vulgaire vertoon van premature
festiviteiten kan tenminste vermeden worden. Dit in
tegenstelling tot de feestelijke kerstklanken die vanaf
begin november tot 24 december door hotels, cafés,
restaurants en winkels schallen.
Het effect van dit dieet van slechte muziek is wat
we het Kerstgevoel noemen. Dit Kerstgevoel heeft een
combinatie van natuurlijke en commerciële oorzaken.
De nachten worden langer, Cliff Richards zingt wederom
‘Mistletoe and Wine’, Starbucks serveert weer de eerste
(afschuwelijke maar symbolische) eggnog-latte in
speciale rode bekers en herinneringen aan de kindertijd
borrelen in Proustiaanse stijl naar boven. Samen zorgen
ze voor een vleugje hedo nisme, kooplust, opwinding en
ongedwongen heid. En dat is nou het Kerstgevoel, dat
we vaak vieren met alcohol.
Mijn eerste Christmas Party stond dit jaar al voor
19 november in de agenda. Ik heb er vriendelijk voor
bedankt. Het is volstrekt onmogelijk om half november
al vroegtijdig los te barsten in feestgedruis en dan
maar door te blijven gaan tot Nieuwjaar. Daarom is er
nu een nieuwe traditie. Zodra de eerste tekenen van
kersttradities zich half november aandienen, zetten de
verstandige hedonisten koers naar bootcamps, waar ze
zichzelf op een dieet van slaap en gezond eten zetten,
zodat ze het jaar in goeden doen én toch in overmatige
Britse stijl kunnen afsluiten.
Of er sneeuw zal liggen in januari weten we niet, maar
één ding is wel zeker en dat is dat iedereen op dieet gaat.
En daarmee blijft de eindeloze cyclus van menselijke
stommi teit net zo onvermijdelijk rondgaan als de aarde.
Illustratie: Gary Neill