You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
pihlI vwr : dsMbr 2000<br />
dUjI vwr : PrvrI 2011<br />
500-kwpIAW<br />
pRkwSk :-<br />
< siqgur pRswid ]<br />
slok shsikRqI<br />
Aqy<br />
gwQw stIk<br />
ig. sivMdr isMG<br />
gurbwxI iesu jg mih cwnxu<br />
pRcwr qy pRswr sMsQw (rij.)<br />
Bvn nM 6, Pyz-3-ey, mohwlI (pMjwb), nyVy cMfIgVH<br />
Pon : 0172-2271125<br />
shwieqw Bytw : 30/-<br />
(pRcwr syvw ihq)<br />
1. BUimkw<br />
2. krVI Gwlnw<br />
3. do Sbd<br />
qqkrw<br />
4. slok shsikRqI mhlw 1 (stIk)<br />
5. slok shsikRqI mhlw 5 (stIk)<br />
6. slok shikRqI mhlw 5 gwQw (stIk)<br />
- ig. sivMdr isMG<br />
- s. srdwrw isMG<br />
- pRo. drSn isMG<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
2<br />
4<br />
8<br />
10<br />
13<br />
19<br />
74
s`cKMf vwsI sMq srUp ipqw jI (srdwr<br />
srbn isMG jI), ipAwr qy aupkwr mUrqI mwqw<br />
jI (srdwrnI qyj kOr jI) nUM smripq, ijnHW ny<br />
dws nUM bcpn qoN hI sRI gurU gRMQ swihb dy lV lw<br />
id`qw Aqy r`bI bwxI dy kIrqn krn leI BrpUr<br />
AsIsW id`qIAW[<br />
smrpn<br />
“slok shsikRqI” Aqy “gwQw” stIk<br />
BUimkw<br />
m`D kwlI smyN dOrwn Bwrq dyS iv`c pMifq-SRyxI dI g`l-bwq<br />
krn vwlI BwSw dw nW shsikRqI sI [ shsikRqI-l&z ‘shs’ sMsikRq<br />
dy l&z sMs dw pRwikRq-rUp hY [ ieh auh BwSw hY jo sMsikRq nhIN Aqy<br />
nw hI dyS-BwSw hY [ hW, ies bolI nUM ‘lok-sMsikRq’ vI ikhw jw skdw<br />
hY ikauNik ieh sMsikRq Aqy ihMdI BwSwvW dy imSrq qoN bxI hY [<br />
pMifq-SRyxI bol-cwl smyN iesy bolI iv`c lokW nUM aupdyS idMdy<br />
sn[ ieh bolI Bwrq iv`c bhuq vrqI jWdI rhI hY Aqy keI kwvX koS<br />
vI AjyhI lok-BwSw iv`c hI ilKy imldy hn [<br />
iesy qrHW, purwxI bolI jW pRwikRq nUM ‘gwQw’ kihMdy hn [ gwQw<br />
Bwv pRwcIn kQw [ iesy nUM ‘shsikRqI’ vI ikhw hY [ ieh swry slok<br />
pRwikRq bolI dy hn [<br />
Awid gurU, sRI gurU nwnk dyv jI ny AijhI lok-BwSw iv`c cwr<br />
(4) slok aucwrn kIqy Aqy pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI ny vI<br />
iesy isrlyK hyT 67 slok kQn kIqy jo sRI gurU gRMQ swihb AMdr (AMg-<br />
1353 qoN 1361 qk) SSoiBq hn [ vMngI ies pRkwr hY :-<br />
nh iblMb DrmM iblMb pwpM ] idRVMq nwmM qjMq loBM ]<br />
srix sMqM iklibK nwsM ] pRwpqM Drm liKHx ]<br />
nwnk ijh supRsMn mwDvh ]10]<br />
ieiqhws ivc izkr AwauNdw hY ik iek vyrW sRI gurU nwnk dyv<br />
jI kWSI iv`c gey [ gurU jI dw js swry ielwky (bnwrs) iv`c PYl<br />
igAw[ AYsw sux ky pMifq lok gurU jI nwl crcw krn Awey[ gurU jI<br />
dI Awqimk s`qw vyK ky iT`Tr gey[ jd crcwvwdk inru`qr ho gey qW<br />
gurU jI ny aunHW dI bol-cwl (pRwikRqI BwSw) iv`c hI Awpxw isDWq<br />
drswieAw Aqy aunHW dy auDwr qy suDwr leI ienHW slokW duAwrw aupdyS<br />
id`qw [<br />
iesy qrHW, iek smyN mD dyS qoN kuJ pMifq-lok sRI gurU Arjn<br />
dyv jI dy drSnW leI pMjwb Awey [ ieh pMjwbI BwSw nhIN sn jwxdy[<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw 3 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
4
siqgurU jI ny aunHW pRqI, ‘gwQw’ bwxI dvwrw (Bwv pRwikRq bolI ivc<br />
hI) aupdyS id`qw [ gurU jI ny solHvIN sdI iv`c ‘bdlI hoeI sMsikRq’ dI<br />
vrqoN krky slok aucwrn kIqy qy ienHW dw isrlyK ‘gwQw’ id`qw [ ies<br />
purwxI prMprw dy AwDwr qy gurU swihb ny ieh vMngI rc ky ies bolI<br />
dw srUp sur`iKAq kr id`qw [ nwly, ieh vI ilK id`qw ik ‘gwQw’<br />
bwxI (pRwikRq BwSw) AOKI hY, ies nUM koeI koeI hI smJ skdw hY :-<br />
gwQw gUVH ApwrM smJxM ivrlw jnh ]<br />
sMswr kwm qjxM nwnk goibMd rmxM swD sMgmh ]10]<br />
(AMg-1360)<br />
mu`K vIcwr<br />
‘shsikRqI’ AQvw ‘gwQw’ slokW ivc drsweI geI mu`K vIcwr<br />
ies pRkwr hY :-<br />
mwieAw mohxI dy pRbl pRBwv krky mnu`K ivkwrW qy pwpkrmW<br />
iv`c P`s jWdw hY[ pRmySr nUM ivswr ky sMswr-rUpI smuMdr iv`c<br />
Btkdw rihMdw hY[ ivkwrW qoN bcy rihx Aqy mnu`Kw jnm nUM sPl krn<br />
dw kyvl ieko-iek qrIkw hY- swD sMgiq iv`c juV ky pRmwqmw dI<br />
isPiq-swlwh krdy rihxw[ Aqy ieh dwq pRBU dI b^iSS duAwrw,<br />
inrMqr Ardws bynqI kridAW, swD-sMgiq ivcoN hI pRwpq huMdI hY[<br />
sRI gurU gRMQ swihb AMdr drj ‘slok shsikRqI’ Aqy ‘gwQw’<br />
isrlyK dIAW dovyN bwxIAW bhuq kiTn hn [ ienHW dw Su`D aucwrx Aqy<br />
ArQ-boD aucycy qy ivSyS audm krn nwl hI sMBv hY [ ArQ-boD, Su`D<br />
aucwrx ibnW nhIN ho skdw [ bwxI qW hI Aml iv`c Aw skdI hY jy<br />
gurU dy bcnW dw TIk boD hovy [<br />
gurbwxI dI vIcwr, gurmiq-isDWqW nUM smJx bwry AnykW<br />
gur-vwk imldy hn [ sMkyq mwqr kuJ pRmwx id`qy jWdy hn :-<br />
1. siqgur no sBu ko vyKdw jyqw jgqu sMswru ]<br />
ifTY mukiq n hoveI ijcru sbid n kry vIcwru ] (AMg-594)<br />
2. qyry bcn AnUp Apwr sMqn AwDwr bwxI bIcwrIAY jIau ]<br />
(AMg-90)<br />
BweI gurdws jI ny vI gurbwxI dy pVHn Aqy smJx bwry vI<br />
vIcwr id`qy hn :-<br />
gurmuiK jnm skwrQw gurbwxI piV smJ suxyeI ]<br />
so gurbwxI dy Su`D pwT-aucwrn Aqy pwT-ArQW dw boD hoxw<br />
hryk guris`K leI zrUrI hY [ gurU swihb dy ienHW piv`qR bcnW -<br />
“iekw bwxI ieku gur ieko sbdu vIcwir” nUM sdw mu`K r`Kxw hY [<br />
dws dw hrnIAw dw AOprySn jUn, 1996 iv``c hoieAw jo siqgurU<br />
jI dI Apwr ikrpw dvwrw sPl irhw [ fwktrI hdwieq Anuswr kuJ<br />
smyN leI, qurnw iPrnw, boJ cu`kxw Aqy hor vwDU KyclW qoN vrjq<br />
(bMd) kIqw igAw [ aunHW idnW iv`c r`Ky hoey sihj pwT kridAW<br />
kridAW ‘shsikRqI slok’ qy ‘gwQw’ bwxIAW dy pwT qy puj igAw [<br />
pRMqU Su`D pwT krn qy Sbd-ArQ smJx ivc AOiKAweI Aw rhI sI [<br />
so ies ivhly smyN nUM sPlw krn leI, ienHW bwxIAW dy kuJ tIky/stIk<br />
bwr bwr pVHn qy ArQ-Byd smJx ivc lwieAw [<br />
iPr, iek idn Purnw PuirAw ik ienHW bwxIAW dy Su`D-aucwrn<br />
Aqy ArQ-boD smJx iv`c bhuq swry pwTI-jnW, pyRmI sjnW Aqy dUrdurwfy<br />
v`s rhIAW sMgqW nUM Gr-Gr SbdwrQ Aqy tIky mu`hIAw nw hox<br />
krky kiTnweI huMdI AnuBv kIqI [<br />
myrI ishq Aqy bu`DI AYsI nhIN sI ik AYsy AOKy kMm nUM SurU krn<br />
dw hOslw kr skdw, nw hI mYN Awpxy Awp nUM ies dy Xog smJdw sW<br />
[<br />
so, vwihgurU jI dy crnW iv`c Ardws krky ies mhwn kMm nUM<br />
sihjy-sihjy ilKxw SurU kr id`qw [ ienHW bwxIAW dw KrVw iqAwr<br />
krn iv`c bVI kiTn imhnq qy lMmw smW lgw, qy Akwl purK dI<br />
imhrMmq sdkw hI ieh kwrj PrvrI, 2000 iv`c sMpUrn hoieAw [<br />
s`cy pwqSwh Akwl purK dw bwrMbwr DMnvwd hY ijs ny mhwn<br />
ikrpw krky ieh kwrj dws qoN krvwieAw hY [<br />
“ijs kw kwrj iqn hI kIAw mwxs ikAw vycwrw rwm ]”<br />
‘shsikRqI slok’ Aqy ‘gwQw’ bwxIAW ivc ‘X’ A`Kr dI sÍrrUp<br />
iv`c vrqoN bhuq kIqI hoeI hY [ Aijhy SbdW dw aucwrx vI QwauN-<br />
QweIN spSt kr id`qw igAw hY [<br />
tIkw krn iv`c keI pRmu`K tIikAW qoN shwieqw qy AgvweI<br />
imlI hY [ gurU dI b^SI hoeI sUJ Anuswr bwxI dy ArQ, Bwv-ArQ<br />
Aqy vIcwr sOKy, srl Aqy sMKyp SbdW ivc krn dw inmwxw ijhw<br />
Xqn kIqw igAw hY [<br />
ies ivc rih geIAW Bu`lW, aukweIAW Aqy aUxqweIAW bwry<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw 5 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
6
pwTkW qoN suJwA imlx qy aunHW nUM ivcwirAw/soiDAw jwvygw Aqy aunHW<br />
qoN lwB pRwpq krn dw Xqn kIqw jwvygw, Aqy hoeIAW Bu`lW-cu`kW mwP<br />
vI krngy ikauNik siqgurW dw &rmwn hY :-<br />
“Bulx AMdr siB ko ABul gurU krqwr ]”<br />
Aws hY gurU-svwrIAW sMgqW ies stIk nUM svIkwr krky dws<br />
nUM irxI bnwauxgIAW [<br />
gurU-gurbwxI dI syvw iv`c,<br />
dwsrw,<br />
cMfIgVH igAwnI sivMdr isMG<br />
01-02-2011 koTI nM : 1316, sYktr 37-B, cMfIgVH<br />
Pon : 0172-2690588<br />
<br />
krVI Gwlnw<br />
ipCly koeI 8-9 swlW qoN igAwnI sivMdr isMG jI sMsQw -<br />
‘gurbwxI iesu jg mih cwnxu’ Aqy sMsQw vloN kFy jw rhy mwisk p`iqRkw<br />
‘gurbwxI iesu jg mih cwnxu’ nwl qno mno Aqy Dn qoN juVy hoey hn [<br />
sMsQw dy pRcwr Aqy pRswr nUM mu`K r`KidAW, sMsQw leI Sbd-kIrqn<br />
dvwrw, inSkwm qOr qy, syvw krn iv`c vI ju`ty hoey hn [<br />
Awp jI sMsQw dy pRcwr s`kqR hn Aqy p`iqRkw dy sMpwdkI borf dy<br />
mYNbr vI hn [ p`iqRkw leI lgwqwr ilKdy cly Aw rhy hn [ ienHW dy lyKW<br />
dw mu`K ivSw AiDAwqmvwd hI huMdw hY Aqy auh vI kyvl gurbwxI dI KOj<br />
Anuswr hI [<br />
kuJ smW p`iqRkw leI lyK ilKdy ilKdy aunHW dy mn iv`c koeI<br />
pusqk Cwpx dw vI iKAwl AwieAw Aqy soc-vIcwr qoN bwAd aunHW nUM<br />
PuirAw ik sRI gurU goibMd isMG jI dIAW bwxIAW ivcoN ‘jwp swihb’ dI bwxI<br />
dw stIk bhuq Gt lyKkW ny CoihAw hY pr sRI gurU nwnk dyv jI dIAW<br />
bwxIAW ivcoN ‘jpujI swihb’ dy AnykW hI tIky imldy hn, ies leI ‘jwp<br />
swihb’ Aqy ‘sv`eIAW’ dI stIk ilKxw sMgqW leI lwBkwrI hovygw[<br />
ikauNik ‘jwp swihb’ dI bwxI ibRj BwSw iv`c ilKI hoeI hY Aqy aus iv`c<br />
ArbI, &wrsI dy vI Sbd Swml hn ijs krky AOKI bwxI hY[ pr gurUsvwry,<br />
igAwnI sivMdr isMG jI ny, gurU ikrpw dvwrw, ‘jwpu swihb’ dw<br />
stIk ArMB kr id`qw, Aqy ieh smyN smyN p`iqRkw iv`c C`pdw vI irhw [<br />
A^Ir iv`c iek pusqk dw rUp Dwrn kr igAw [ ‘jwpu swihb’ Aqy<br />
‘svXIAW’ dIAW iqMn AYfISnW C`p cukIAW hn ijs dI sMgqW vloN bVI<br />
SlwGw hoeI hY [<br />
iesy qrHW, igAwnI jI ny do hor gUVH bwxIAW dw stIk krn dw mn<br />
bxwieAw [ ieh bwxIAW hn, sRI gurU gRMQ swihb ivc Awey ‘slok<br />
shsikRqI’ Aqy ‘gwQw’[ ienHW dohW bwxIAW dI SbdwvlI Aj dI pRc`lq<br />
bolI dy rUp qoN bhuq v`KrI hY ijsnUM gurbwxI dy pwTIAW leI pVHnw Aqy<br />
smJxw AqI kiTn hY [ so, igAwnI sivMdr isMG jI ny ienHW dohW bwxIAW<br />
dw stIk krn vwsqy vI h`Q pwieAw, Aqy siqgurU jI dI Apwr ikrpw<br />
dvwrw, srl Aqy sOKy ArQ krn iv`c sPlqw pRwpq kIqI hY [ bwxI<br />
AgwD boD hY, tIkw ilKxw koeI sOKw kMm nhIN[ siqgurU jI AMg-sMg hox<br />
qdy hI ieh kwrj nypry cVHdw hY [<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw 7 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
8
‘jwp swihb’ vWgU hI p`iqRkw ‘gurbwxI iesu jg mih cwnxu’ iv`c<br />
ienHW bwxIAW dy ArQW nUM lgwqwr CwipAw igAw [ pwTkW vloN bhuq hI<br />
SlwGw kIqI geI [ ^ws krky vfyrI aumr dy gurbwxI pRymIAW vloN ies<br />
kwrj nUM bhuq hI lwBdwiek d`isAw igAw [<br />
auprokq vIcwr dy ADIn ienHW slokW nUM hQlI pusqk dw rUp dy<br />
id`qw igAw hY [ Aws krdy hW ik hor pwTk vI, igAwnI sivMdr isMG jI<br />
vloN aumr dy 75vyN swl iv`c kIqI geI krVI Gwlxw qoN sMgqW lwB<br />
auTwauxgIAW [<br />
siqgurU jI Agy Ardws hY ik igAwnI jI nUM hor bl bu`DI,<br />
Awqimk sUJ Aqy nroeI ishq b^Sx qW jo gurmiq rwh dy pWDIAW nUM<br />
gurbwxI dI ivAwiKAw rwhIN, A`gy nUM vI syD dyNdy rihx [<br />
dwsn dws,<br />
srdwrw isMG<br />
(mu`K syvwdwr)<br />
AYs.ey.AYs.ngr ‘gurbwxI iesu jg mih cwnxu’<br />
01-2-2011 pRcwr qy pRswr sMsQw, mohwlI<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
do Sbd<br />
gurbwxI rcnw dy nwl hI iesdy tIky hoxy vI SurU ho gey sn[ tIky<br />
krn dw bhuqw kwrn zubwn dI muSikl nhIN sI, ikauNik bwxI aus vyly dy<br />
lokW dI bolcwl dI BwSw ivc ilKI geI sI[ Asl ivc gurU nwnk r`b dy s`c<br />
nwl lokW nUM is`Dw joVnw cwhuMdy sn[ pMifq jW iemwm dI ivAwiKAw rwhIN r`b<br />
dw sc lokW qk nw TIk phuMcdw sI qy nw phuMc skdw sI, ikauNik ieh<br />
ivAwiKAw aunHW ny AwpxI idRStI Anuswr krnI sI[ sMsikRq jW ArbI Awm<br />
lokW nUM nhIN sI AwauNdI[ ies krky gurU nwnk ny lokW dI BwSw ivc iliKAw<br />
Aqy r`b dy vwrsW nUM r`b dw sc lokW dI zbwn ivc pRwpq krvwieAw[ pr<br />
ieh AnuBv ieqnw sUKm hY ik ieh Awm lokW dI BwSw ivc hox dy bwvjUd<br />
aunHW dI pkV ivc nhIN AwauNdw, iqlk jWdw hY[ ies krky aunHW nUM pUrI smJ<br />
nhIN sI AwauNdI[<br />
ArbI jW sMsikRq ivcly gRMQW dy tIikAW dy krn dy ivprIq gurbwxI<br />
dy tIky ies krky ilKy gey ik ies ivcly sUKm AnuBv nUM lokW dI smJ<br />
gocr bxwieAw jwvy[ ieh pRivrqI bVI ikRAwqmk pRivrqI hY Aqy gurbwxI<br />
dI ivAwiKAw ihq ies dI vrqoN lMby smyN qoN ho rhI hY[ igAwnI sivMdr<br />
isMG vI iesy pRivrqI qoN pRBwivq hoey hn[<br />
“slok shsikRqI Aqy gwQw” ivclI gurbwxI dUsrIAW bwxIAW ivc<br />
vrqI BwSw nwloN AOKI BwSw ivc hY[ ies dw mu`K kwrn iehI hY ik ies ivc<br />
sMsikRq dy aucwrn dy nyVy rihx dI koiSS kIqI geI hY[ auNj nw ieh sMsikRq<br />
dI qrHW ilKI geI hY Aqy nw ies dw aucwrn sMsikRq dy SbdW dy aucwrn<br />
vrgw hY[ pr ies ivc koeI Sk nhIN ik ieh bwkI bwxIAW dI BwSw nwloN<br />
AOKI BwSw ivc hY[ Ajoky smyN ivc ies ivcly sUKm AnuBv nUM smJx leI<br />
ArQwq ies BwSw rwhIN smJx leI iesdy tIky dI bhuq loV hY[ Aj dy<br />
pwTk leI ieh BwSw vI AOKI BwSw hY[ smyN dI ies loV nUM muK rKidAW<br />
hoieAW igAwnI jI ny ieh Xqn kIqw hY Aqy ieh Xqn inScy hI SlwGwXog<br />
hY[<br />
ieh mnu`KI suBwA hY ik mnu`K sOKy kMm nUM h`Q pwauNdw hY Aqy AOKy kMm<br />
nUM sOKw krky krnw cwhuMdw hY[ pr igAwnI sivMdr isMG ny ies qrHW nhIN<br />
soicAw, aunHW ny sgoN AOKy kMm nUM h`Q pwieAw hY[<br />
jy koeI mnu`K ieh socy ik auh gurbwxI dy s`c nUM jW gurbwxI dI rUh<br />
nUM Awpxy SbdW ivc hU-b-hU ausy qrHW pRgt kr skdw hY, qW ieh socxw<br />
Zlq hovygw[ ieh sMBv hI nhIN[ gurbwxI dw sc ieqnw sUKm hY ik v`fy qoN<br />
v`fw ivdvwn ies nUM hU-b-hU nhIN kr skdw[ Aglw kmwl ieh hY ik<br />
ijqnw smJ Awvy auqny nUM hU-b-hU Awpxy SbdW ivc ibAwn nhIN kr<br />
9 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
10
skdw[ ies krky mnu`KI Asm`rQw hmySW iek ivGn bxdI hY[ iPr vI<br />
AwpxI AwpxI buD Anuswr ivdvwnW ny gurbwxI dI ivAwiKAw krn dI<br />
koiSS kIqI hY[ iek dw dUsry nwl mukwblw nhIN kIqw jw skdw, ikauNik<br />
ieh mwmlw AwpxI AwpxI smJ dw hY[<br />
ies qrHW dw koeI dwvw igAwnI sivMdr isMG dI rcnw bwry krnw<br />
vI AOKw hY ik ies ivc gurbwxI dw Aw^rI sc Aw igAw hY[ pwTk nUM qy<br />
^ws krky buDImwn pwTk nUM ies qrHW AnuBv ho skdw hY ik ArQ aus qrHW<br />
nhIN kIqy gey ijs qrHW aus dI smJ muqwibk hn[ ies qrHW hoxw suBwvk<br />
vI hY[ pr iek g`l khI jw skdI hY ik igAwnI sivMdr isMG ny AwpxI<br />
smrQw muqwibk ieh kMm qslIb^S kIqw hY[ AOKy kMm nUM h`Q pwieAw hY<br />
Aqy pUrI bwrIk idRStI nwl aus nUM smiJAw Aqy aus dI ivAwiKAw kIqI<br />
hY[<br />
ieh dovyN bwxIAW inqnym dIAW bwxIAW ivc nhIN hn[ ies krky<br />
Awm pwTk dI ingwh ivc ieh Gt AwauNdIAW hn[ ies dw iek kwrn ieh<br />
vI hY, ijvyN au~pr d`isAw hY, ik ies dI BwSw mukwblqn AOKI BwSw hY[<br />
igAwnI jI ny ies dw tIkw krky ies nUM Awm pwTk dI smJ-gocrw bxw<br />
id`qw hY[ ieMj Awm pwTk ienHW bwxIAW ivcly s`c nUM smJ Aqy mwx skdw<br />
hY[<br />
igAwnI jI dI tIkw jugq prMprwgq tIkw jugq hI hY[ pihly mUl<br />
pwT id`qw hY, iPr ausdy pd ArQ id`qy hn, iPr ausdy ArQ id`qy hn Aqy<br />
iPr ies smu`cy pRsMg auqy ivcwr kIqI hY[ ieh iek prMprwgq jugq hY[<br />
ies pKoN ies ivc koeI nvW qjurbw nhIN[ Swied iesy jugq nUM sOKw Aqy<br />
pRBwvSwlI bxwieAw igAw hY[ mYnUM vI ies qrHW hI lgdw hY ik ienHW<br />
rcnwvW dI ivAwiKAw vwsqy iehI jugq TIk hY[ ieh swdgI rwhIN muSikl<br />
qk ArQwq sQUl rwhIN sUKm qk phuMcx dI jugq hY[ ie`Qy ieh FukvIN hY[<br />
nwl dy nwl tIkwkwr ny Awpxy ivcwr nUM pRoVqw dyx leI jW pRmwixkqw dyx<br />
leI hor bwxIAW ivcoN imswl vjoN pMkqIAW id`qIAW hn[ ieMj aunHW dw<br />
i^Awl hY ik aunHW duAwrw kIqI ivAwiKAw pwTk nUM izAwdw pRBwivq krygI[<br />
Swied ies krky vI ik ieh tIkwkwr dI ivdvqw dw pRmwx vI hY[<br />
igAwnI jI dI ieh pihlI rcnw nhIN[ auh gurU goibMd isMG jI<br />
dIAW coxvIAW rcnwvW (‘jwpu swihb’ Aqy ‘qÍ pRswid sv`XY’) dw tIkw krky<br />
AwpxI tIkw krn dI smrQw dw sbUq pihlW dy cu`ky hn[ ieMj auh iek<br />
kwmXwb tIkwkwr hn[ pwTkW ny ijs qrHW aunHW duAwrw kIqy pihly tIikAW<br />
dw suAwgq kIqw hY, mYnUM aumId hY ik ies rcnw dw vI suAwgq krngy[ sc<br />
qW ieh hY ik ies ivSy bwry idlcspI r`Kx vwilAW dy Gr dI lwiebRyrI dw<br />
ieh pusqk iSMgwr hoxw cwhIdI hY[<br />
- drSn isMG pRoPYsr, gurU nwnk is`K stfIz, pMjwb XUnIvrsItI, cMfIgVH[<br />
DMnvwd<br />
Akwl purK Aqy sRI gurU gRMQ swihb jI dw kotwn-kot DMnvwd hY,<br />
ijnHW ny b^SS krky, dws nUM ies mhwn kwrj leI pRyirAw qy tIkw<br />
krn leI soJI Aqy bl, bu`DI b^SI[<br />
gurmuiK, praupkwrI Aqy nwm-rsIey jIauVy, siqkwrXog s. srdwrw<br />
isMG jI, mùK sMpwdk, mwisk pìqRkw - ‘gurbwxI iesu jg mih cwnxu’<br />
mohwlI horW nUM ienHW aupdySk mhwn bwxIAW dw KrVw dìsAw qW aunHW ies<br />
nUM slwihAw Aqy stIkx leI auqSwihq kIqw [ ij`Qy ikqy koeI kiTnweI<br />
AwauNdI rhI, auh loVINdI AgvweI krdy rhy Aqy aulJxW sulJwaux iv`c Xog<br />
shwieqw idMdy rhy [ iPr, ienHW bwxIAW dy ArQ- BwvW nUM sMgqW qk<br />
phuMcwaux leI, ApxI pìqRkw iv`c, jnvrI 1999 qoN Cwpxw ArMB kr id`qw<br />
jo sihjy sihjy PrvrI 2000 iv`c sMpUrn ho sikAw [ iesy dOrwn pwTkW vloN<br />
ic`TI-p`qr Awauxy SurU ho gey Aqy mMg kIqI geI ik ienHW kiTn bwxIAW nUM<br />
pusqk-rUp iv`c CwipAw jwvy ijs dI pRyrnw vI aunHW ny hI id`qI[ ies sB<br />
kuJ leI dws aunHW dw idloN DMnvwdI hY [<br />
dwsrw, is`K jgq dy pRis`D ivdvwn, prm siqkwrXog fw.<br />
drSn isMG, pRoPYsr gurU nwnk is`K stfIz, pMjwb XUnIvristI, cMfIgVH<br />
horW dw idloN DMnvwd krdw hW, ijnHW ny Awpxw kImqI smW k`F ky ies<br />
stIk dw pRym nwl AiDAYn kIqw, ivcwirAw Aqy ‘do Sbd’, ilKx dI<br />
ikrpwlqw kIqI hY[ siqgurU jI cVHdIAW klW b^Sx[<br />
gurU-svwry, byty srdwr ieMdrjIq isMG dw jo sihXog prUPrIifMg<br />
Aqy bwxI dIAW Su`D qu`kW imlwaux iv`c imilAw hY, DMnvwd krdw<br />
hW[<br />
aunHW ivdvwn tIkwkwrW qy lyKkW dw ijnHW dIAW pusqkW qoN<br />
loVINdI jwxkwrI Aqy syD pRwpq hoeI hY, idloN irxI hW [<br />
- igAwnI sivMdr isMG<br />
shwiek pusqkW<br />
1. sRI gurU gRMQ swihb drpx (pRo. swihb isMG jI)<br />
2. slok shsikRqI stIk (BweI swihb BweI vIr isMG jI)<br />
3. SbdwrQ (SRomxI gurdvwrw pRbMDk kmytI)<br />
4. sRI gurU gRMQ swihb inrxY (ig. hrbMs isMG jI, pitAwlw)<br />
5. slok shsikRqI qy gwQw stIk (BweI joigMdr isMG, qlvwVw)<br />
<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw 11 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
12
`b dw srUp :<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
< siqnwmu krqw purKu inrBau inrvYru<br />
Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid ]<br />
slok shsikRqI mhlw 1<br />
pd-ArQ :-<br />
1. < (aucwrx : iek EAMkwr) - r`b kyvl iek hY qy sdw iekrs<br />
ivAwpk hY ('eykm eykMkwru inrwlw', AMg-838)<br />
2. siqnwmu- aus dw nwm sdw s`c (ArQwq : sdIvI hoNd vwlw,<br />
bIj-rUp nwm, sdw iQr rihx vwlw) hY [ ('siqnwmu qyrw prw pUrblw',<br />
AMg-1083) [<br />
3. krqw purKu - auh jgq-rcnw dw isrjnhwr, prI-pUrn ivAwpk<br />
cyqMn hsqI hY [ (‘qUM Awid purKu AprMpru krqw’, AMg-448)<br />
4. inrBau - BY (fr) qoN rihq, ArQwq : vwihgurU jI inrBY hn[<br />
('nwnk inrBau inrMkwr scu eyku', Awsw kI vwr)<br />
5. inrvYru - vYr (dÍYS-Bwvnw) qoN rihq, Bwv vwihgurU jI inrvYr<br />
(pRym)- srUp hn qy ipAwr dy somy hn [ (‘inrvYr purK siqgur pRB dwqy’<br />
], AMg-1141)<br />
6. Akwl mUriq - Amr hY qy kwl qoN rihq hsqI hY, Bwv pRBU jI<br />
'kwl rihq Ankwl srUpw' hn[ ('qU Akwl purKu nwhI isr kwlw', AMg-<br />
838) [<br />
7. AjUnI - jnmW-jUnW qoN mukq hsqI, Bwv pRmySr 'Ajnmw' qy<br />
'Ajwey' hn [ ('qUM pwrbRhm prmysur join n AwveI', AMg-1096)<br />
8. sYBM - Awpxy Awp qoN pRkwSvwn hox vwlI hsqI, Bwv auh sYÍpRkwS<br />
AQvw 'AnBau pRkwS'-srUp hY [ (‘iqs kY cwnix sB mih cwnxu<br />
hoie', DnwsrI, AMg-663)<br />
9. gur pRswid - (AYsy guxW vwlw pRBU) gurU dI ikrpw duAwrw (pRwpq<br />
huMdw hY [)<br />
ArQ :- vwihgurU kyvl iek srb-ivAwpk hsqI hY [ sdIvI<br />
hoNd vwly pRBU dw bIj-rUp nwm sdw s`cw hY [ auh jgq-rcnw dw<br />
isrjxhwr qy swrI kwienwq iv`c brwjmwn hY [ auh fr qoN rihq Aqy<br />
dÍYS-Bwvnw qoN mukq hsqI hY [ auh jnmW-jUnW Aqy jMmx-mrn dy c`kr<br />
qoN prHy hY[ aus dw pRkwS Awpxy Awp qoN hY [ (AYsy guxW vwlw pRBU) gurU dI<br />
ikrpw dvwrw (pRwpq huMdw hY) [<br />
vIcwr :- Awid-gurU, sRI gurU nwnk dyv jI ny sm`ucy mUl-mMqR ivc<br />
ArUp Aqy AnUp Akwl purK vwihgurU jI dy srUp nUM inrUpx kIqw hY 'mUl<br />
mMqR hir nwmu rswiexu khu nwnk pUrw pwieAw' ] (AMg-1040) [ ies<br />
Adu`qI rcnw iv`c drswey gey, guxW vwlw, vwihgurU (srgux qy inrgux<br />
srUp) 'gur pRswid' dvwrw pRwpq huMdw hY [ mUl-mMqR dw jwp rsnw dvwrw<br />
aucwrdy hoey, iek-mn-iek-icq ho ky, ies dy ArQ-BwvW nUM ihrdy iv`c<br />
ivcwrnw qy Dwrnw gurmiq-jugqI hY [ ies qrHW gurU dI ikrpw dw pwqr<br />
bxn nwl, siqgurU jigAwsU nUM 'nwnk ndrI ndir inhwl' dI AvsQw<br />
qk phuMcwx iv`c shweI huMdy hn [<br />
slok shsikRqI mhlw 1<br />
slok nM : 1<br />
piV@ pusœk sMiDAw bwdM ] isl pUjis bgul smwDM ]<br />
muiK JUTu ibBUKn swrM ] qRYpwl iqhwl ibcwrM ]<br />
gil mwlw iqlk illwtM ] duie DoqI bsqR kpwtM ]<br />
jo jwnis bRhmM krmM ] sB Pokt inscY krmM ]<br />
khu nwnk inscO iD´wvY ] ibnu siqgur bwt n pwvY ]1]<br />
(purwqn bolI jW pRwikRq nUM shsikRqI kihMdy hn [ ieh slok sRI<br />
gurU gRMQ swihb dy AMg 1353 qoN 1361 qy SSoiBq hn [ ies piv`qR bwxI<br />
iv`c sRI gurU nwnk dyv jI dy 4 slok aucwry hoey hn Aqy 67 slok sRI gurU<br />
Arjn swihb dI rcnw hY [)<br />
pd ArQ :- piVH-pVH ky [ pusqk-Drm pusqkW-vyd, purwx,<br />
Swsqr Awid [ sMiDAw-svyry Swm dI pwT-pUjw [ bwdM-vwd-ivvwd,<br />
crcw [ isl-pQ`r (mUrqI) [ pUjis-pUjdw hY [ bgul smwDM-bgly vwlI<br />
smwDI[ muiK-mUhM qoN [ ibBUKn-gihxy [ swrM-sRySt, suMdr [ qRYpwl-iqMn<br />
pdW vwlI gwieqRI (mMqR) [ iqhwl-iqRh kwl, iqMn vyly [ ibcwrM-vIcwrdw<br />
hY[ gil-gl iv`c [ iqlk-it`kw [ illwtM-m`Qy au~qy[ kpwtM-isr au~qy[<br />
doie DoqI-do DoqIAW [ jo jwins-ijhVw (mnu`K) jwxdw hY [ bRhmM krmMpRmySr-pRwpqI<br />
dy krm [ Pokt-by-ArQ, PæzUl [ inscY-inscy nwl,<br />
13 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
14
XkInn [ krmM-kMm [ inscO-SrDw Dwr ky, pRqIq nwl [ iDHwvY- (aucwrx<br />
: iDAwvY) iDAwauNdw hY [ bwt- (prmwriQk) rsqw, vwt [<br />
ArQ :- (pMfq jI ! qusIN) Dwrimk pusqkW pVHdy ho, sMiDAw<br />
krdy ho pr nwl dI nwl vwd-ivvwd vI krdy ho; mUrqI-pUjw krdy ho Aqy<br />
bgly vWg smwDI lwauNdy ho [<br />
(Awpxy) mUhM qoN suMdr gihixAW vrgw JUT boldy ho, Bwv JUT nUM ibnW<br />
sMkoc s`c kihky d`sdy ho [ gwieqRI-mMqR dw pwT iqMn vyly vIcwrdy ho[<br />
gl iv`c mwlw r`Kdy ho qy m`Qy au~qy iqlk lWdy ho[ (sdw Awpxy<br />
kol) do DoqIAW r`Kdy ho Aqy (sMiDAw smyN) isr au~qy kpVw bsqr r`K lYNdy<br />
ho[<br />
(pr, ijhVw mnu`K) pRBU-prwpqI dy swDn jwx lYNdw hY, aus nUM<br />
idRVH ivSvws ho jWdw hY ik ieho ijhy swry krm-kWf qy sMskwr ivArQ<br />
hn, Bwv iksy lyKy iv`c nhIN hn [<br />
gurdyv jI kQn krdy hn ik Aijhw mnùK SrDw Dwr ky (prmwqmw<br />
dw nwm) iDAwauNdw hY, pRMqU (prmwrQ dw) rsqw siqgurU qoN ibnW pRwpq<br />
nhIN ho skdw [<br />
Bwv ArQ :- pUrn SrDw Dwr ky pRBU-icMqn krnw, jIvn dw shI<br />
mwrg hY[ ieh rsqw "BUly mwrg ijnih bqwieAw ] AYsw guru vfBwgI<br />
pwieAw " (AMg 803) dy kQn Anuswr gurU swihb d`sdy hn ik kyvl Drm<br />
dy nwm qy kIqy hoey ivKwvy dy Pæokt krm Awqimk jIvn dI auswrI nhIN<br />
kr skdy[ AYsy krmW nUM qW jwgwqIAw hI lut lYNdw hY[ gurvwk hY :-<br />
krm Drm pwKMf jo dIsih iqn jmu jwgwqI lUtY ]<br />
inrbwx kIrqnu gwvhu krqy kw inmK ismrq ijqu CUtY ]<br />
(AMg-747)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 2<br />
inhPlM qs´ jnms´ jwvd bRhm n ibMdqy ]<br />
swgrM sMswrs´ gur prswdI qrih ky ]<br />
krx kwrx smrQu hY khu nwnk bIcwir ]<br />
kwrxu krqy vis hY ijin kl rKI Dwir ]2]<br />
pdArQ :- inhPlM-byArQ, insPl [ qsH- (aucwrx : qisA)<br />
iqs dw, aus dw [ jnmsH-(aucwrx : jnmisA)-jnm hY [ jwvd-jdoN qk<br />
[ bRhm-prmySr [ n ibMdqy-n jwx lvy, nhIN pCwxdw [ swgrM-smuMdr<br />
vrgw[ sMswrsH-(aucwrx : sMswrisA)-sMswr [ gur pRswdI-gurU dI ikrpw<br />
dvwrw[ qrih-qrdy hn [ ky- koeI ivrly hI[ krx kwrx-jgq dw<br />
rcnhwr[ smrQu-SkqImwn pRBU [ bIcwir-vIcwr kr [ kwrxu-mUlkwrn,<br />
sbb[ krqy-rcxhwr, krnhwr dy [ vis-vs iv`c [ ijin-ijs<br />
(pRBU) ny [ kl-SkqI, s`qw[ rKI Dwir-itkwA r`KI hY, Awsrw dy irhw<br />
hY [<br />
ArQ :- aus mnu`K dw jnm byArQ hY jdoN qk auh ivAwpk<br />
vwihgurU nUM nhIN pCwxdw qy bRhm dw igAwn nhIN jwxdw [ ieh sMswr<br />
smuMdr dy inAweIN hY [ ies qoN koeI ivrly mnu`K (pRmwqmw nwl sWJ<br />
pwieAW) gurU dI ikrpw dvwrw, pwr lMG jWdy hn [<br />
gurU swihb kQn krdy hn ik hy (pMfq jno ! Awpxy mn iv`c<br />
ieh) vIcwr kro ik srb-klw-smrQ vwihgurU jI hn [ jgq-rcnw dw<br />
mUl-kwrn vI aus krqy purK dy vs ivc hY ijs ny AwpxI SkqI (swry<br />
KMfW-bRihmMfW) iv`c itkwA r`KI hY [<br />
Bwv ArQ :- krx kwrx smr`Q prmySr nwl sWJ qy pRIqI Aqy<br />
auhdI isPq-swlwh kIqy ibnW mnu`KI jnm s&l nhIN ho skdw [ bRhm<br />
igAwn dI pCwx vI siqgurU dvwrw hI huMdI hY Aqy gurU-ikrpw sdky hI<br />
sMswr swgr qoN pwr-auqwrw huMdw hY [ gur vwk :-<br />
krx kwrx eyku EhI ijin kIAw Awkwru ]<br />
iqsih iDAwvhu mn myry srb ko AwDwru ] (AMg-51)<br />
gun goibMd gwieE nhI jnmu AkwrQ kInu ]<br />
khu nwnk hir Bju mnw ijh ibiD jl kau mInu ] (AMg-1426)<br />
slok nM : 3<br />
jog sbdM igAwn sbdM byd sbdM q bRwhmxh ]<br />
K´qRI sbdM sUr sbdM sUdR sbdM prw ik®qh ]<br />
srb sbdM q eyk sbdM jy ko jwnis Byau ]<br />
nwnk qw ko dwsu hY soeI inrMjn dyau ]3]<br />
pdArQ :- jog-jog mq dw [ sbdM-Drm, krqb [ byd-vyd-<br />
Swsqr [ bRwhmxh-bRhwmxW dw Drm [ KHqRI sbdM-(aucwrx-iKAqRI)<br />
KqrIAW dw Drm [ sUr-sUrmqw [ sUdR sbdM-SUdrW dw Drm[ prwikRqhprweI<br />
syvw krnI [ srb sbdM-swirAW dw Drm [ eyk sbdM- ie`ko hI<br />
15 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
16
(pRBU-ismrn) dw Drm [ jy ko-jy koeI [ jwnis-jwx lvy, smJ lvy[ Byau-<br />
Byd [ qw ko-aus dw [ inrMjn-inrlyp, mwieAw qoN mukq[ dyau-pRkwSsrUp<br />
vwihgurU [<br />
ArQ :- jogIAW dw Drm igAwn pRwpq krnw hY, bRwhmxW dw<br />
Drm vydW-SwsqrW dw pwT-pwTMqr krnw hY [ K`qrIAW dw krqv<br />
sUrimAW vwly kMm krnw hY Aqy SUdrW dw Drm prweI ikrq, dUijAW dI<br />
(syvw) krnI hY [<br />
(pr) swirAW DrmW dw sWJw qy sRySt Drm, iek prmwqmw dw<br />
ismrn hY [ jy koeI (mnùK ies) Byd nUM smJ lvy qW auh (pRwxI) mwieAw qoN<br />
inrlyp vwihgurU dw hI rUp ho jWdw hY [ nwnk gurU jI aus (mnùK) dy dws hn[<br />
Bwv ArQ :- jIvn AwdrS pRBU nwm jpxw "-BeI prwpiq<br />
mwnuK dyhurIAw ] goibMd imlx kI ieh qyrI brIAw (AMg-12)" hI hY[ "gux<br />
kih guxI smwvixAw" Anuswr aus 'guxI inDwn' dy guxW dw icMqn, kQn<br />
qy gwien krn nwl aus iv`c lInqw prwpq ho skdI hY[ so swirAW DrmW<br />
dw sRySt Drm pRBU-pRIqm dw nwm ismrnw Aqy inrml krm krny hn[<br />
gurvwk :-<br />
srb Drm mih sRyst Drmu ] hir ko nwmu jip inrml krmu ]<br />
(suKmnI swihb AMg-266)<br />
eyko Drmu idRVY scu koeI ] gurmiq pUrw juig juig soeI ]<br />
(AMg-1188)<br />
slok nM : 4<br />
eyk ikRs˜M q srb dyvw dyv dyvwq Awqmh ]<br />
AwqmM sRI bwsÍdyvs´ jy koeI jwnis Byv ]<br />
nwnk qw ko dwsu hY soeI inrMjn dyv ]4]<br />
pdArQ :- eyk ikRsM˜- iek prmwqmw [ srb dyvw-swry dyviqAW<br />
dw SRomxI dyvqw Bwv prmwqmw [ dyv dyvw-dyviqAW dw isrmOr dyvqw [<br />
Awqmh-Awqmw [ sRI bwsÍdyvsH (aucwrx : bwsvdyvisA)-sRI vwsdyv<br />
(vwihgurU jI) [ jwnis-jwx lvy [ Byv-Byd [ soeI-auh mnu`K [ inrMjn<br />
dyv-mwieAw qoN inrlyp pRBU [<br />
ArQ : - iek prmwqmw hI swry dyviqAW dw SRomxI dyvqw (svwmI)<br />
hY Aqy sB dyvI-dyviqAW dI Awqmw vI EhI hY [ Awqmw hI srb-ivAwpk<br />
pRkwSmeI prmwqmw dw rUp hY [ jykr koeI (mnùK) ies Byq nUM smJ lvy, qW<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
auh inrlyp (mwieAw qoN mukq) vwihgurU dw rUp ho jWdw hY [ nwnk gurU jI<br />
kihMdy hn ik AsIN aus (mhwn Awqmw) dy dws hW[<br />
Bwv ArQ :- swry dyviqAW dw isrmOr dyv prmwqmw hY ('nmo<br />
dyv dyvy', jwpu swihb) [ AYsy srb SkqImwn srb ivAwpk pRBU dw<br />
ismrn krn vwlw aus dw rUp hI ho jWdw hY [ gurvwk :-<br />
1. hir kw syvku so hir jyhw ] Bydu n jwxhu mwxs dyhw ]<br />
(AMg-1076)<br />
2. Awqm mih rwmu rwm mih Awqmu cInis gur bIcwrw ]1]<br />
(AMg-1153)<br />
vIcwr :- (slok 1-4)<br />
auprokq slok (1 qoN 4) sRI gurU nwnk dyv jI ny kWSI ivKy,<br />
pMfq-SRyxI nUM sMboDn kridAW aucwrx kIqy [ gurU swihb ny aunW nUM aupdyS<br />
id`qw ik byArQ mUrqI-pUjw, jMqRW-mMqRW Aqy AKOqI krm-kWfW nwl<br />
pRmySr dI prwpqI nhIN ho skdI [ prmwrQ dw mwrg qW inscy qy Brosy<br />
nwl, eISvr dw ismrn krky, siqgurU dvwrw pRwpq huMdw hY[ srbklw-smr`Q<br />
vwihgurU jI hn [ prmwqmw dy igAwn qoN ibnW mnu`Kw-jnm<br />
s&l nhIN ho skdw [ ies Byq dI pCwx siqgurU dvwrw hI huMdI hY Aqy<br />
gurU-bKiSS sdky hI sMswr-swgr qoN pwr-auqwrw huMdw hY[<br />
sMswr ivc ijhVy cwr vrx drswey gey hn aunHW dw Awpo Awpxw<br />
krm-Drm hY [ pRMqU 'sgl Drm mih sRySt Drm] hir kau nwmu jp<br />
inrml krm ] (suKmnI swihb) Anuswr swirAW DrmW dw iek sWJw<br />
aupdyS qy sRySt Drm-Akwl purK dw ismrn Aqy inrml krm krnw hY<br />
[ ijs vfBwgI mnu`K nUM ies Byq dw igAwn ho jwvy auh qW inrlyp<br />
vwihgurU dw rUp hI ho jWdw hY [<br />
<br />
17 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
18
slok shsikRqI mhlw 5<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
< siqnwmu krqw purKu inrBau inrvYru<br />
Akwl mUriq AjUnI sYBM gur pRswid ]<br />
(mUl mMqR dy ArQ pihlW ho cuky hn)<br />
slok nM : 1<br />
kqMc mwqw kqMc ipqw kqMc binqw ibnod suqh ]<br />
kqMc BRwq mIq ihq bMDv kqMc moh kutMb´qy ]<br />
kqMc cpl mohnI rUpM pyKMqy iqAwgM kroiq ]<br />
rhMq sMg Bgvwn ismrx nwnk lbDHM Acuq qnh ]1]<br />
pdArQ :- kqMc-ik`Qy ? kOx iksy dw, kd dy [ binqw-pqnI,<br />
iesqrI [ ibnod-coj-AnMd [ suqh-pu`qW dy [ BRwq-BweI, Brw [ mIq -<br />
im`qR [ ihq-ih`qU, ipAwry, SuBicMqk [ bMDv-irSqydwr, snbMDI [ mohmmqw,<br />
ipAwr [ kutMbHqy-aucwrx : kutMibAqy) - tbr dy [ cpl-cMcl[<br />
mohnI rUpM-mwieAw mohxI, rUpvMqI [ pyKMqy-vyKidAW hI [ iqAwgM kroiq-<br />
C`f jWdI hY [ rhMq-rihMdw hY, inB`dw hY [ sMg-swQ, nwl [ Bgvwn<br />
ismrx-pRBU dw ismrn [ lbDHM- (aucwrx : lbiDAM) l`Bdw hY, imldw<br />
hY [ Acuq-AibnwSI vwihgurU [ qnh-puq`rW nUM [ Acuq qnh-vwihgurU jI<br />
dy Bgq jnW sMqW nUM [<br />
ArQ :- kOx iksy dI mwqw hY qy kOx iksy dw koeI ipqw hY ?<br />
iesqrIAW dy coj-AnMd qy puq`rW dy sMbMD kdoN dy hn? ik`Qy hn BrwvW,<br />
imq`rW, ipAwirAW, sMbMDIAW Aqy kutMbIAW dy moh-ipAwr ? ikQy hY cMcl<br />
qy mn-mohxI mwieAw, ijhVI vyKidAW vyKidAW hI C`f jWdI hY?<br />
nwnk (gurU jI &urmwauNdy hn ik jIv dy) nwl kyvl iek vwihgurU<br />
jI dw ismrn hI inB`dw hY, pRMqU ieh Amu`l vsqU (nwm Dn) AibnwSI pRBU<br />
dy vroswey sMqW, Bgq-jnW qoN pRwpq huMdI hY [<br />
vIcwr :- sMswrk swk-sMbMDI mnùK dy pMrprw dy swQI nhIN hn[<br />
mwiek pdwrQW dy moh-ipAwr vI inrsMdyh nwSvMq hn [ sdIvI iek pRmySr<br />
dw ismrn hY jo jIv dy sMg rihx vwlw s`cw swQI hY [ pr ieh Amolk nwm-<br />
Dn hrI prmwqmw dy sMq-jnW qoN hI pRwpq huMdw hY [ gurvwk:-<br />
(a) koie n iks hI sMig kwhy grbIAY ]<br />
eyku nwmu AwDwru Baujlu qrbIAY ] (AMg-398)<br />
(A) kw ko mwq ipqw suq DIAw ] igRh binqw kCu sMig n lIAw ]<br />
AYsI sMic ju ibnsq nwhI ] piq syqI ApunY Gir jwhI ]<br />
(AMg-253)<br />
slok nM : 2<br />
iDRgMq mwq ipqw snyhM iDRg snyhM BRwq bWDvh ]<br />
iDRg sy˜hM binqw iblws suqh ] iDRg sy˜hM igRhwrQ kh ]<br />
swDsMg sy˜h siqMH suKXM bsMiq nwnkh ]2]<br />
pdArQ :- iDRgMq-iPtkwr-jog, q`uC hY [ snyhM-moh, ipAwr<br />
[ BRwq-BrwvW dw [ bWDvh-snbMDIAW dw [ binqw-pqnI, iesqRI [<br />
iblws-klol, AwnMd [ suqh-puq`rW dy [ igRhwrQ kh-GrogI DMiDAW<br />
dw, Gr dy pdwrQW dw [ siqMH- (aucwrx : siqAM)-sdIvI, s`cI [ suKXM-<br />
(aucwrx: suiKAM) su`K nwl, Awqmk AnMd nwl [ bsMiq-v`sdy hn [<br />
nwnkw- hy nwnk !<br />
ArQ :- mwqw ipqw dw ipAwr iDRkwrjog hY, BrwvW qy swksMbMDIAW<br />
dw moh vI q`uC ijhw hY [<br />
iesqrI dy klol-AnMd Aqy puq`rW dy su`K iPtkwrjog hn [<br />
GrogI DMiDAW, kwr-ivhwrW qy pdwrQW dw moh vI iDRkwrjog hY [<br />
nwnk (gurU jI &urmwauNdy hn ik) swD sMgq dw ipAwr sdIvI<br />
qy s`cw hY Aqy swD sMgq nwl ipAwr krn vwly mnu`K su`K AnMd nwl<br />
v`sdy hn[<br />
vIcwr :- sMswrk swk-sMbMDIAW dy moh-ipAwr Aqy Gr dy<br />
DMiDAW qy pdwrQW dI pkV hoCI qy iDRkwrjog hY [ AMq smyN ieh duKdweI<br />
ho inbVdy hn [ siqgurW ny aukq slok ivc sMswrk pRym nUM iD`Rg ikhw<br />
hY Aqy prmwrQ pRym nUM s`uKW dw dwqw dis`Aw hY [ swD sMgq nwl pRIq<br />
joiVAW hI Awqmk-AnMd ivc vwsw huMdw hY [ gurvwk :-<br />
1. nwnk kciVAw isau qoiV FUiF sjx sMq pikAw ]<br />
Eie jIvMdy ivCuVih Eie muieAw n jwhI CoiV ] (AMg-1102)<br />
2. rqn pdwrQ mwxkw suienw rupw Kwku ]<br />
mwq ipqw suq bMDpw kUVy sBy swk ] (AMg-47)<br />
19 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
20
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 3<br />
imQ´Mq dyhM KIxMq blnM ] brDMiq jrUAw ihqM´q mwieAw ]<br />
Aq´Mq Awsw AwiQq´ BvnM ] gnMq sÍwsw BYXwn DrmM ]<br />
pqMiq moh kUp durlB´ dyhM qq AwsRXM nwnk ]<br />
goibMd goibMd goibMd gopwl ikRpw ]3]<br />
pdArQ :- imQ´Mq- (aucwrx : imiQAMq) imiQAw hY, nwsvMq,<br />
JUTI hY [ dyhM-dyhI, srIr [ KIxMq-nwS hox vwlw, kmzor ho jwx vwlw[<br />
blnM-bl Gt jWdw hY [ brDMiq-v`Ddw hY [ jrUAw-buFypw [ ihqM´q-moh<br />
(aucwrx : ihiqAMq) [ Aq´Mq- (aucwrx : AiqAMq) bhuq hI [ AwiQq´<br />
(aucwrx : AwiQqA)-nwSmwn [ BvnM-Gr [ gnMq-igxdw hY [ BYXwniBAwnk<br />
[ DrmM-Drm rwj [ pqMiq-if`gdI hY [ kUp-KUh iv`c [ durlBH<br />
dyhM-srIr, AOKI imlx vwlI dyhI (aucwrx : durl`iBA) [ qq-iq`Qy [<br />
AwsRXM-Awsrw[<br />
ArQ :- (ieh) dyhI JUTI (nwSvMq) hY (Aqy ies dw) bl vI<br />
Gtdw rihMdw hY [ (ijauN ijauN) buFypw v`Ddw jWdw hY, mwieAw dw moh vI<br />
izAwdw huMdw jWdw hY [ srIr-rUp Gr iv`c ieh jIv pRwhuxw hY, pr<br />
(pdwrQW dIAW) AwsW qy aumIdW vDyry bMnHdw hY [ Drm rwj dy frwauxy<br />
jmdUq ies jIv dy suAws igxdy rihMdy hn [ ieh Amolk mnu`Kw dyhI moh<br />
dy KUh iv`c if`gI rihMdI hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) AYsI siQqI ivc gopwl pRBU dw<br />
ismrn Aqy pRmwqmw dw Awsrw lYx nwl pRwxI dw bcwA ho skdw hY[<br />
vIcwr :- ieh mwtI kw puqlw (dyhI) nwSvwn hY [ mnu`K dI aumr<br />
ijauN ijauN vD`dI jWdI hY, ies dIAW AwsW kwmnwvW vI vD`dIAW jWdIAW<br />
hn[ "pMkj moh pg nhI cwly" vwlI iBAwnk durdSw ivc jIv P`sdw<br />
jWdw hY [ pr AMq smyN ies jIv nUM kyvl pRBU dI imhrMmq Aqy vwihgurU<br />
jI dw ismrn hI shweI ho skdy hn [ gurvwk :-<br />
1. kwcI gwgir dyh duhylI aupjY ibnsY duKu pweI ]<br />
iehu jgu swgru duqru ikau qrIAY ibnu hir gur pwir n pweI]<br />
(AMg-355)<br />
2. khu nwnk bMDn Cuty siqgur kI srnw ]<br />
(AMg-809)<br />
slok nM : 4<br />
kwc kotM rcMiq qoXM lypnM rkq crmxh ]<br />
nvMq duAwrM BIq rihqM bwie rUpM AsQMBnh ]<br />
goibMd nwmM nh ismrMiq AigAwnI jwnMiq AsiQrM ]<br />
durlB dyh auDrMq swD srx nwnk ]<br />
hir hir hir hir hir hry jpMiq ]4]<br />
pdArQ :- kwc-k`cw [ kotM-iklHw (srIr) [ rcMiq-ricAw hoieAw<br />
hY [ qoXM-pwxI qoN [ lypnM-ilMibAw hoieAw hY, ilipAw hoieAw hY [ rkqr`q,<br />
lhU dw [ crmxh-K`lVI, cMm dw [ nvMq-nO [ duAwrM-duAwry, rsqy [<br />
BIq-bUhy [ rihqM-rihq, ibnW [ bwie-hvw, suAws[ AsQMBnh-QMmH [ nih<br />
ismrMiq-nhIN ismrdw [ jwnMiq-jwxdw hY [ AsiQrM-sdw kwiem rihx<br />
vwlw [ auDrMq-auDwr ho skdw hY, bcwA lYNdy hn [ hry jpMiq-hrI nUM<br />
jpidAW hoieAW, ismrn kridAW [<br />
ArQ :- (ieh srIr) k`cw iklHw hY jo pwxI, Bwv vIrj qoN bixAw<br />
hoieAw hY[ (ies au~qy) lhU qy cm dw lypx id`qw hoieAw hY [ (ies srIr<br />
dy) nO drvwzy (golkW) hn pr iB`qW qoN rihq hn (Aqy ies iv`c) svws<br />
QMm-rUp Awsrw hn [<br />
(pr) AigAwnI jIv (ies srIr) nUM sdw iQr rihx vwlw smJI<br />
bYTw hY Aqy pRBU dw nwm nhIN ismrdw [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ieh durlB mnu`Kw dyhI swDUsiqgurU<br />
dI Srx ivc Aw ky Aqy suAws suAws nwm jpx nwl (sMswrswgr)<br />
qoN qr jWdI hY, auDr skdI hY [<br />
vIcwr :- bysmJ jIv nwSvMq srIr nUM sdw iQr rihx vwlw<br />
imQI bYTw hY Aqy Awpxy isrjnhwr pRBU nUM ivswr dyNdw hY [ pr ies dyhI<br />
dw auDwr pRBU-ismrn dvwrw hI ho skdw hY [ gurvwk :-<br />
1. AsiQru jo mwinE dyh so qau qyrau hoie hY Kyh ]<br />
ikau n hir ko nwmu lyih mUrK inlwj ry ]1] (AMg-1353)<br />
2. dyhI kwcI kwgd imkdwrw ]<br />
bUMd pvY ibnsY Fhq n lwgY bwrw ]<br />
(AMg-1048)<br />
21 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
22
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 5<br />
suBMq quXM Acuq guxgM´ pUrnM bhulo ikRpwlw ]<br />
gMBIrM aUcY srbig Apwrw ] iBRiqAw ipRAM ibsRwm crxM ]<br />
AnwQ nwQy nwnk srxM ]5]<br />
pdArQ :- suBMq-SoBnIk, sBwiemwn [ quXM-qUM[ Acuq-AibnwSI<br />
[ guxg´M-(aucwrx : guxigAM) - guxW dw igAwqw [ pUrnM-srb-ivAwpk,<br />
prIpUrn [ bhulo-bhuq hI v`fw [ ikRpwlw-ikRpw dw swgr, imhrvwn [<br />
gMBIrM-AQwh, gihr-gMBIr [ aUcY-au~cw hY, bulMd[ srbig-sB dw jwnxhwr<br />
[ Apwrw-byAMq [ iBRiqAw-BgqjnW dw [ ipRAM-ipAwrw [ ibsrwm crxMcrnW<br />
ivc invws dyx vwly [ AnwQ nwQy-in^simAW dy mwlk [<br />
ArQ :- hy vwihgurU ! qUM SoBnIk hYN, guxW dw igAwqw hYN, srbivAwpk<br />
hYN, qy v`fw ikRpwlU hYN [<br />
hy pRBU ! (qUM) gihr-gMBIr hYN, AQwh hYN, au~cy qoN au~cw hYN, sB dw<br />
jwnxhwr hYN, qy prHy qoN prHy, byAMq hYN[<br />
(qUM) Awpxy Bgq-jnW dw ipAwrw hYN qy aunHW nUM Awpxy crxW iv`c<br />
invws (Awsrw) dyx vwlw hYN [<br />
lY)[<br />
hy in^simAW dy mwlk ! mYN nwnk qyrI Srn iv`c hW (mYnUM r`K<br />
vIcwr :- byAMq guxW dw mwlk pRBU Awpxy sMqW, Bgq-jnW dw<br />
ipAwrw hY, qy aunHW nUM prmwqmw dy crnW dw hI Awsrw hY [ gurvwk :-<br />
1. qU dieAwlu ikRpwlu ikRpw iniD mnsw pUrxhwrw ]<br />
Bgq qyry siB pRwxpiq pRIqm qUM Bgqn kw ipAwrw ] (AMg-747)<br />
2. Bgqw kI tyk qUM sMqw kI Et qUM scw isrjnhwrw ] (AMg-746)<br />
not :-gurbwxI AMdr 'qoXM' Aqy 'quXM' dohW SbdW dI bxqr,<br />
aucwrx Aqy ArQ v`Kry v`Kry hn [ 'qoXM' dw aucwrx hY 'qoieAM' Aqy ArQ<br />
hY, 'pwxI', 'quXM' dw aucwrx hY 'quAM' Aqy ArQ hY 'qUM' [<br />
slok nM : 6<br />
imRgI pyKMq biDk pRhwryx lKH AwvDh ]<br />
Aho jsH rKyx gopwlh nwnk rom n CydHqy ]6]<br />
pdArQ :- imRgI-hrnI [ pyKMq-vyK ky [ biDk-iSkwrI [<br />
pRhwryx-mwrn leI, cot mwrdw hY [ lKH-inSwnw (aucwrx : liKA) [<br />
AwvDh-Ssqr nwl [ Aho-vwh, Ascrj [ jsH- (aucwrx-jisA) ijs<br />
dw [ rKyx-r`Kx vwlw, rwKw [ rom n CydHqy- (aucwrx : CyidAqy) vwl<br />
ivMgw nhIN ho skdw [<br />
ArQ :- hrnI nUM vyK ky iSkwrI inSwnw bMnH ky Ssqr nwl cot<br />
mwrdw hY [ pr hy nwnk ! Ascrj g`l ieh hY ik ijs nUM pRmwqmw r`Kx<br />
vwlw hovy, aus dw koeI vwl vI ivMgw nhIN kr skdw [<br />
vIcwr:- mwrxw qy r`Kxw pRmySr dy v`s hY [ gurvwk :-<br />
1. ijs no qU rKvwlw mwry iqsu kauxu ] (AMg-961)<br />
2. ijs ko swjnu rwKsI dusmn kaun bIcwr](bicqR nwtk iDAwie 13)<br />
3. mwrY rwKY eyko Awip ] mwnuK kY ikCu nwhI hwiQ ]1]14]<br />
(suKmnI swihb)<br />
slok nM : 7<br />
bhu jqn krqw blvMq kwrI syvMq sUrw cqur idsh ]<br />
ibKm Qwn bsMq aUch nh ismrMq mrxM kdWch ]<br />
hovMiq AwigAw Bgvwn purKh nwnk kItI sws AkrKqy ]7]<br />
pdArQ :- bhu-bhuqy [ jqn-auprwly, aupwv [ krqw-krn<br />
vwlw[ blvMq-blvwn, blI [ kwrI-v`fw, fwFw [ syvMq-syvw krdy hox[<br />
sUrw-sUrmy, joDy [ cqur idsh-cOhW pwisAW qoN [ ibKm Qwn-AOKI QW[<br />
bsMq-v`sdw hovy [ aUch-au~cy [ nh ismrMq-ic`q cyqy n hovy [ mrxM-mOq<br />
[ kdWch-kdy vI [ hovMq-huMdI hY [ AwigAw-hukm [ Bgvwn purKh-<br />
Akwl purK dI [ kItI-kIVI [ AkrKqy-iK`c lYNdI hY [<br />
ArQ :- (jyhVw mnu`K) bVy jqn krny vwlw hovy, v`fw blvwn<br />
hovy, cOhW pwisAW qoN (v`fy v`fy) sUrmy, joDy ausdI syvw krn vwly hox, auh<br />
bVI AOKI au~cI QW qy v`sdw hovy, Aqy aus nUM mrnw kdI ic`q-cyqy iv`c nw<br />
hovy[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) jdoN Akwl purK vloN (mOq dw)<br />
hukm ho jwvy qW, iek in`kI ijhI kIVI aus (sUrmy) dy pRwx iK`c lYNdI hY[<br />
vIcwr :- mrnw jIxw sB pRBU dI AwigAw Anuswr hY [ jdoN<br />
drgwh qoN ic`TI pwtI hoeI Aw jwvy qW sur`iKAw dy v`fy v`fy aupwv iksy kMm<br />
23 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
24
nhIN AwauNdy, qW mwVw ijhw bhwnw hI mnu`K dI mOq dw kwrn bx jWdw hY<br />
[ gurvwk :-<br />
1. ijs kI pUjY AauD iqsY kauxu rwKeI ] (AMg-1363)<br />
2. ijn@ kI cIrI drgh pwtI iqn@w mrxw BweI ] (AMg-424)<br />
3. sB qy Awp jwnY blvMqu ]<br />
iKn mih hoie jwie BsmMqu ]2]12] (suKmnI swihb)<br />
slok nM : 8<br />
sbdM rqM ihqM mieAw kIrqM klI krm ikRquAw ]<br />
imtMiq qqRwgq Brm mohM ] Bgvwn rmxM srbqR QwinMH ]<br />
idRst quXM AmoG drsnM bsMq swD rsnw ]<br />
hir hir hir hry nwnk ipRAM jwpu jpnw ]8]<br />
pdArQ :- sbdM rqM-Sbd (nwm-rMg) iv`c pRIqI [ ihqM-pRymipAwr,<br />
ih`q [ mieAw-dieAw, rihm [ kIrqM-kIrqI, pRmySr dI is&qswlwh<br />
[ klI-kljug [ krm-kMm [ ikRquAw-krn vwly [ imtMiq-im`t<br />
jWdy hn [ qqRwgq-qqR+Awgq, auQy Awey [ Brm-sMdyh [ mohM-moh [<br />
rmxM-ivAwpk ho irhw hY [ srbqR QwinM-(aucwrx : QwinAM) sB QweIN[<br />
idRsit-imhr dI nzr [ quXM-qyrI [ AmoG-sPl [ bsMq-v`sdw hY [ ipRAM<br />
jwpu-ipAwry dw jwp, ismrn [<br />
ArQ :- gur-Sbd nwl pRIqI, jIAW qy dieAw krnI qy lokweI<br />
nwl ipAwr krnw, vwihgurU jI dy guxW dI isPq-swlwh (kIrqI) krnI<br />
: kiljug AMdr mnu`KW dy krnjog ieh kMm hn [ aunHW dy A`gy Awey hoey<br />
swry Brm qy moh im`t jWdy hn [ aus jIv nUM z`ry-z`ry iv`c pRmySr rimAw<br />
hoieAw id`sdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) hy pRBU ! qyrw sPl dIdwr<br />
aunHW nwm-rMgIAW-rUhW iv`coN ho jWdw hY ijnHW dI rsnw qy svws-svws<br />
hrI nwm v`sdw hY, Aqy ijnHW sMq-jnW nUM qyrw nwm jpxw ipAwrw<br />
lgdw hY [<br />
vIcwr :- ijhVy mnu`K gurU-Sbd nwl pRIqI joVdy hn Aqy pRBU dI<br />
isPq-swlwh krdy hn, aunHW nUM pRmwqmw hr QW ivAwpk id`sdw hY[ AYsy<br />
nwm-rMgIlVy Bgq-jnW dy drSnW ivcoN pRBU dw dIdwr mUrqI-mwn ho jWdw<br />
hY [ gurvwk :-<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
1. sPl drsnu qumrw pRB pRIqm crn kml AwnUp ]<br />
Aink bwr krau iqh bMdn mnih crHwvau DUp ] (AMg-701)<br />
slok nM : 9<br />
GtMq rUpM GtMq dIpM GtMq riv ssIAr nKHqR ggnM ]<br />
GtMq bsuDw igir qr isKMfM ] GtMq llnw suq BRwq hIqM ]<br />
GtMq kink mwink mwieAw sÍrUpM ]<br />
nh GtMq kyvl gopwl Acuq ] AsiQrM nwnk swD jn ]9]<br />
pdArQ :- GtMq-Gtdy hn, nwS ho jWdy hn [ rUpM-rUp, suMdrqw[<br />
dIpM-qyj prqwp, cmk-dmk [ riv-sUrj [ ssIAr-cMdRmw [ nKHqR-<br />
(aucwrx : niKAqR) qwry [ ggnM-AwkwS [ bsuDw-DrqI [ igir-phwV[<br />
qr-r`uK, pyV isKMfM-aus (DrqI) dy ih`sy [ llnw-iesqRI [ suq-puq`r [<br />
BRwq-Brw [ hIqM-ih`qU, ipAwry snbMDI [ kink-sonw [ mwink-moqI [<br />
mwieAw sÍrUpM- (aucwrx : suArUpM) mwieAw mohxI dy swry srUp [ Acuq-<br />
AibnwSI [ AsiQrM-sdIvI kwiem, nwS rihq [<br />
ArQ :- (sMswr dI) suMdrqw (smW pw ky) Gt jWdI hY, qyj pRqwp<br />
vI Gt jWdw hY[ sUrj, cMdrmw, qwirkw-mMfl qy AwkwS G`tdy-v`Ddy<br />
rihMdy hn [ ipRQvI, phwV, ru`K Aqy aus (DrqI) dy swry ih`sy nwS ho jWdy<br />
hn [ iesqRI, puq`r, Brw qy ipAwry snbMDI vI ibns jWdy hn[ sonw, moqI<br />
Aqy mwieAw-mohxI dy swry srUp vI nSt ho jWdy hn[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) nw nwS hox vwlw kyvl iek<br />
gopwl pRBU hI hY Aqy aus dy Bgq jn vI sdw kwiem rihx vwly hn [<br />
vIcwr :- (ieh) id`sdw swrw pswrw nwSvMq hY [ kyvl isrjxhwr<br />
pRmwqmw AibnwSI hY Aqy ausdy Bgq-jn vI sdw kwiem rihMdy hn [<br />
gurvwk :-<br />
1. inhclu scu Kudwie eyku Kudwie bMdw AibnwsI ] (AMg-1100)<br />
2. jo dIsY so ivxsxw sB ibnis ibnwsI ]<br />
iQru pwrbRhmu prmysro syvku iQru hosI ] (AMg-1100)<br />
slok nM : 10<br />
nh iblMb DrmM iblMb pwpM ] idRVMq nwmM qjMq loBM ]<br />
srix sMqM iklibK nwsM ] pRwpqM Drm liKHx ]<br />
nwnk ijh supRsMn mwDvh ]10]<br />
25 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
26
pdArQ :- nh-nw krnI [ iblMb-dyr, iF`l [ pwpM-pwpW vloN[<br />
idRVMq-idRVH krnw, mn iv`c itkwxw, jpxw [ qjMq-iqAwgxw, C`fxw[<br />
loBM-loB, lwlc [ sMqM-sMqW dI [ iklibK-pwp [ pRwpqM-pRwpq huMdy hn[<br />
liKHx- (aucwrx : liKAx) lC`x [ ijh-ijs au~qy [ mwDvh-mwieAw dw<br />
pqI, vwihgurU jI [ supRsMn-cMgI qrHW pRsMn [<br />
ArQ :- nykI qy Drm kmwx ivc iFl nw krnI, pwp-krmW vloN<br />
dyr krnI, eISvr dy nwm nUM ihrdy iv`c idRVH krnw qy loB-lwlc dw<br />
iqAwgxw, sMqW dI crx-Srx lYx dvwrw pwpW dw nwS krnw - ieh hn<br />
Drm-lC`x [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ieh Drm dy lC`x aus mnu`K nUM<br />
pRwpq huMdy hn ijs au~qy vwihgurU jI qu`T pYNdy hn, pRsMn ho jWdy hn[<br />
vIcwr :- ijs mnu`K qy prmwqmw dI imhr ho jWdI hY, auh<br />
vwihgurU jI dw nwm ismrdw hY, ivkwrW vloN sMkoc krdw hY, pr nykI-<br />
BlweI dy SuB kMmW iv`c rqw iF`l-m`T nhIN krdw [ gurvwk :-<br />
1. sMqhu rwm nwim insqrIAY ]<br />
aUTq bYTq hir hir iDAweIAY Anidnu suikRqu krIAY ]rhwau]<br />
sMq kw mwrgu Drm kI pauVI ko vfBwgI pwey ]<br />
koit jnm ky iklibK nwsy hir crxI icqu lwey](AMg-621-22)<br />
2. srb Drm mih sRyst Drm ]<br />
hir ko nwm jp inrml krm ] (suKmnI swihb)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 11<br />
imrq mohM Alp buD´M rcMiq binqw ibnod swhM ]<br />
jObn bihkRm kink kuMflh ]<br />
bicqR mMidr soBMiq bsqRw ieq´Mq mwieAw b´wipqM ]<br />
hy Acuq srix sMq nwnk Bo Bgvwney nmh ]11]<br />
pdArQ :- imrq-nwsvMq, JUTy pdwrQ [ mohM-moh iv`c [ Alp<br />
buD´M- (aucwrx : buiDAM) -QoVI Akl vwlw mnu`K, hoCI m`q krky[ rcMiqric`Aw<br />
hoieAw, Kic`q rihMdw hY [ binqw-iesqRI [ ibnod-klol[ swhMcwvW<br />
iv`c, auqSwh [ bihkRm-AvsQw, bl [ kink kuMflh-sony dy kuMfl<br />
[ bicqR-mnmohxy, rMgW-rMg dy [ soBMiq-SoBnIk, sohxy [ bsqRw-bsqr,<br />
kpVy [ ieqMHq- (aucwrx : ieiqAMq)-ieqnI izAwdw [ b´wipqM- (aucwrx<br />
: ibAwpqM) ivAwpdI hY [ hy Acuq-hy AibnwSI pRBU[ Bo Bgvwney-DrqI<br />
dy mwlk pRBU nUM [ nmh-nmSkwr hY[<br />
ArQ :- qu`C bu`DI vwlw jIv nwSvMq pdwrQW dy moh ivc Kic`q<br />
rihMdw hY[ iesqrI dy klol qy rMg-rlIAW ivc bVy cwA nwl msq rihMdw<br />
hY [ juAwnI, qwkq, sony dy kuMfl, mn-mohxy mhl-mwVIAW, sohxy sohxy<br />
bsqr Aqy rMgW-rMg dI ieqnI izAwdw mwieAw (aus nUM) C`l rhI hY,<br />
ivAwp rhI hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) hy s`q-purSW (sMqW) dy shwry,<br />
AibnwSI pRBU ! DrqI dy mwlk, qYnUM myrI nmSkwr hY [<br />
vIcwr :- sMswrk moh-mwieAw keI rUpW iv`c hoCI-bu`DI vwly jIv<br />
au~qy pRBwv pWdI hY [ pRMqU vwihgurU jI Awpxy sMqW-BgqW nUM Et-Awsrw dy<br />
ky mwieAw dy zor qoN bcwA lYNdy hn [ AYsw pRBU nmskwrjog hY [ gurvwk:-<br />
1. mwieAw ibAwpq bhu prkwrI ]<br />
sMq jIvih pRB Et qumwrI ] (AMg-182)<br />
slok nM : 12<br />
jnmM q mrxM hrKM q sogM BogM q rogM ]<br />
aUcM q nIcM nwn´w su mUcM ] rwjM q mwnM AiBmwnM q hInM ]<br />
pRivriq mwrgM vrqMiq ibnwsnM ]<br />
goibMd Bjn swD sMgyx AsiQrM nwnk BgvMq BjnwsnM ]12]<br />
pdArQ :- hrKM-^uSI [ sogM-ZmI, icMqw [ nwn´w-in`kw, Cotw [<br />
mUcM-v`fw [ mwnM-mwx, hMkwr [ hInM-inrwdrI, Apmwn [ pRivriq (Bwv<br />
sMswr dw) [ mwrgM-rsqw [ vrqMiq-vrqidAW [ ibnwsnM-nwSvMq[ sMgyxsMg<br />
nwl [ AsiQrM-sdw kwiem rihx vwlw [ BjnwsnM-Bjn+AsnM,<br />
Bjn dw Bojn (Awsrw-Bojn dw) [<br />
ArQ :- (jykr sMswr iv`c) jnm hY qW mrx vI hY, ij`Qy ^uSI hY<br />
au~Qy ZmI vI hY Aqy jy (sMswrk pdwrQW) dy Bog hn qW inrsMdyh rog vI<br />
aupjdy hn[ ij`Qy au~cw-pn hY, au~Qy nIvW-pn vI hY Aqy jy ikqy in`kw-pn<br />
(ZrIbI) hY qW nwl v`fw-pn vI hY [ ij`Qy rwj-Bwg hY au~Qy mwx-mwnqw<br />
vI hY [ ij`Qy AhMkwr hY, au~Qy Apmwn, inrwdrI vI hY [ privrqI mwrg<br />
(Bwv sMswr) dw swrw vrqwvw nwSvwn hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmWauNdy hn ik) siq-sMgq AMdr isRStI dy<br />
27 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
28
mwlk dw Bjn-ismrn hI sdw kwiem rihx vwlw hY [ qW qy pRBU dw Bjn<br />
hI jIv dw AwDwr Bwv Awsrw hY[<br />
vIcwr :- privrqI dw mwrg bdlxhwr hY, iek-r`s nhIN<br />
rihMdw[ kyvl siqsMgq iv`c BgvMq dw Bjn-ismrn hI AsiQ`r hY (jo<br />
mnu`K dy nwl in`Bdw hY) [ gurvwk :-<br />
1. Bju mn myry eyko nwm ] jIA qyry kY AwvY kwm ]<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 13<br />
(AMg-193)<br />
ikrpMq hrIAM miq qqu igAwnM ]ibgsIiDH buDw kusl QwnM ]<br />
bis´Mq iriKAM iqAwig mwnM ] sIqlMq irdXM idRVu sMq igAwnM ]<br />
rhMq jnmM hir drs lIxw ] bwjMq nwnk sbd bIxW ]13]<br />
pdArQ :- ikrpMq-ikrpw krdw hY qW [ hrIAM-hrI [ miqbu`DI<br />
iv`c [ qqu igAwnM-q`q-igAwn, AslIAq dI sUJ-bUJ [ ibgsIiD´-<br />
(aucwrx : ibgsIiDA) iK`V jWdI hY [ buDw-igAwnvwn lok [ kusl-<br />
SWqI, s`uK [ QwnM-QwvW qy [ bisM´q- (aucwrx : bisAMq) v`s iv`c [<br />
iriKAM-ieMdRIAW [ iqAwig-iqAwgx krky [ mwnM-mwx, AhMkwr [ sIqlMqsIql<br />
ho jWdw hY, SWq ho jWdw hY [ irdXM-ihrdw [ idRVu-p`kw krky [ sMq<br />
igAwnM-bRhm vIcwr [ rhMq-muk jWdw hY [ jnmM-jnm (mrn) dw c`kr<br />
[ lIxw-smwauxw, ms`q [ bwjMq-v`jdw hY [ bIxW-vwjw[<br />
ArQ :- hrI pRmwqmw dI imhrMmq sdkw bu`DI iv`c q`q-igAwn<br />
dw pRkwS huMdw hY Bwv, mnu`K nUM AslIAq dI sUJ-bUJ pRwpq ho jWdI hY[<br />
bu`DI ivc KVwau Aw jWdw hY qy auh siq-purS s`uK dy Gr ivc v`sdw hY[<br />
AhMkwr iqAwgx krky aus dy ieMdRy v`s iv`c rihMdy hn [ sMqW vwlw bRhmigAwn<br />
idRVH hox nwl aus dw ihrdw (sdw) sIql qy SWq rihMdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRmwqmw dy drSn-dIdwr iv`c<br />
ms`q rihMdy jIv dw jnm (mrn) dw c`kr mu`k jWdw hY qy aus dy AMdr<br />
Sbd-rUpI vwjy (nwm-DuMn) v`jdy rihMdy hn [<br />
vIcwr :- ijs jIv au~qy pRmySr dI imhr huMdI hY, aus nUM gur-<br />
Sbd dvwrw q`q-igAwn dI pRwpqI huMdI hY, aus dw mn kwbU iv`c rihMidAW<br />
sdw pRmwqmw dy dIdwr iv`c ms`q rihMdw hY [ ies qrHW, auh jnm-mrn<br />
qoN mukq ho jWdw hY [ gurvwk :-<br />
hir kw nwmu jphu myry mIqw iehY swr suKu pUrw ]<br />
swDsMgiq jnm mrxu invwrY nwnk jn kI DUrw ] (AMg-215)<br />
slok nM : 14<br />
khMq bydw guxMq gunIAw suxMq bwlw bhu ibiD pRkwrw ]<br />
idRVMq suibidAw hir hir ikRpwlw ]<br />
nwm dwnu jwcMq nwnk dYnhwr gur gopwlw ]14]<br />
pdArQ :- khMq-kihMdy hn [ bydw-vyd [ guxMq-ivcwrdy hn[<br />
gunIAw-guxI-igAwnI lok [ suxMq-suxdy hn [ bwlw-jigAwsU, is`K syvk<br />
[ bhu ibiD pRkwrw-Anyk jqnW qy qrIikAW nwl [ idRVMq-idRVH krdy hn,<br />
suxdy hn [ suibidAw-au~qm igAwn, sRySt ividAw [ jwcMq-mMgdy hn [<br />
dYnhwr-dyx vwlw vwihgurU [ gur gopwlw-gurU pRmwqmw[<br />
ArQ :- (pMfq jn) vydW dy igAwn nUM kQn krdy hn, ivdvwn<br />
lok ivcwrdy hn Aqy keI qrIikAW nwl aunHW dy cyly, syvk qy jigAwsU<br />
suxdy hn [ pr ijnHW qy hrI prmwqmw dieAwlU hovy, auh aus sRySt<br />
ividAw (Bwv au~qm igAwn) nUM Awpxy ihrdy iv`c idRVH krdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) auh vfBwgI mnu`K dwqwr pRBU<br />
prmwqmw qoN sdw nwm dwn dI dwq mMgdy hn, jwcnw krdy rihMdy hn[<br />
vIcwr :- vydW dw igAwn (ividAw) krm-kWfI hY ijs iv`c<br />
jigAwsU auliJAw hoieAw hY [ "sB qy aUqm hir kI kQw" Anuswr sRySt<br />
iv`idAw pRBU dI bMdgI hY [ ijnHW jIvW au~qy vwihgurU jI dI imhr huMdI hY,<br />
auh pRmySr qoN nwm-ismrn dI dwq mMgdy rihMdy hn [ gurvwk:-<br />
1. byd bwd siB AwiK vKwxih ]<br />
n AMqru BIjY n sbdu pCwxih ]<br />
puMnu pwpu sBu byid idRVwieAw gurmuiK AMimRqu pIjY hy ] (AMg-1050)<br />
2. isimRiq byd purwx pukwrin poQIAw ]<br />
nwm ibnw siB kUVu gwlHI hoCIAw ]<br />
nwmu inDwnu Apwru Bgqw min vsY ]<br />
jnm mrx mohu duKu swDU sMig nsY ]<br />
.......................................<br />
ivsru nwhI dwqwr Awpxw nwmu dyhu ]<br />
gux gwvw idnu rwiq nwnk cwau eyhu ] (AMg-761-62)<br />
29 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
30
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 15<br />
nh icMqw mwq ipq BRwqh nh icMqw kCu lok kh ]<br />
nh icMqw binqw suq mIqh pRivriq mwieAw snbMDnh ]<br />
dieAwl eyk Bgvwn purKh nwnk srb jIA pRiqpwlkh ]15]<br />
pdArQ :- BRwqh-BrwvW dI [ lok kh-lokW dI [ binqwiesqrI,<br />
pqnI [ ipq-ipqw [ suq-puq`r [ mIqh-im`qrW dI [ pRivriq<br />
mwieAw-sMswr ivc pRivrq ho rhI mwieAw [ snbMDnh-snbMDI, snbMD[<br />
Bgvwn purKh-Akwl purK, prIpUrn pRmwqmw [ pRiqpwlkh-pwlxposxhwr<br />
[ srb jIA-swry jIvW dI [<br />
ArQ :- mwqw, ipqw qy BrwvW dI icMqw krnI ivArQ hY [ lokW<br />
dI icMqw krnI vI iksy kMm nhIN [ iesqrI, puq`rW, snbMDIAW Aqy<br />
ipAwirAW leI icMqwqur hox dI loV nhIN, ikauNik ieh swry irSqy-nwqy<br />
sMswr iv`c pRivrq ho rhI mwieAw dy hI snbMD hn [<br />
nwnk (siqgurU jI kQn krdy hn ik) srb jIAW dw pwlx<br />
vwlw, dieAw dw Gr, iek Akwl purK prIpUrn pRmwqmw hI hY [<br />
vIcwr :- ies slok ivc mnu`K nUM AicMq rihx dw aupdyS hY [<br />
kyvl Akwl purK qy Brosw r`K ky, ikRpwlU ipqw dy pwqR bxnw hY jo sB<br />
dw pwlxhwr hY [ gurvwk :-<br />
nw kir icMq icMqw hY krqy ] hir dyvY jil Qil jMqw sBqY ]<br />
AicMq dwnu dyie pRBu myrw ivic pwQr kIt pKwxI hy ](AMg-1070)<br />
slok nM : 16<br />
Ainq´ ivqM Ainq´ icqM AinqH Awsw bhu ibiD pRkwrM ]<br />
Ainq´ hyqM AhM bMDM Brm mwieAw mlnM ibkwrM ]<br />
iPrMq join Anyk jTrwgin nh ismrMq mlIx buDHM ]<br />
hy goibMd krq mieAw nwnk piqq auDwrx swD sMgmh ]16]<br />
pdArQ :- A`inq´- (aucwrx : AiniqA) nwSvwn, sdw n rihx<br />
vwlw [ ivqM-Dn-dOlq [ icqM : icqvnI krnI, socW [ bhu ibiD pRkwrMkeI<br />
pRkwr dIAW [ hyqM-moh [ AhM-hMkwr, haumY [ bMDM-bDw hoieAw, bMDn<br />
[ Brm-BulyKw [ mlnM-mlInqw, mYly [ ibkwrM-mMdy krm, pwp [ iPrMqiPrdy<br />
hn [ jon-jUnW [ jTrwgin-jT+AgnI, pyt dI A`g iv`c [ nh<br />
ismrMq-nhIN ismrdy [ mlIx buDHM- (aucwrx : buiDAM) mYlI m`q vwlw [<br />
krq mieAw-myhr krdy ho [ piqq auDwrx-piqqW nUM auDwrn vwlI [<br />
swD sMgmh-sq purSW dI sMgq, swDsMgiq[<br />
ArQ :- Dn sdw rihx vwlw nhIN hY, ies leI mwieAw dw<br />
icqvxw ivArQ hY [ Dn-dOlq leI Anyk pRkwr dIAW AwSwvW/socW<br />
krnIAW vI ivArQ hn [ pdwrQW dw moh, haumY-hMkwr dy bMDn,<br />
dunIAwdwrI dy Brm-BulyKy Aqy mMdy krmW dy c`kr vI &zUl hn [ mwieAw<br />
dI ^wqr mYlI m`q vwlw bMdw Awpxy suAwmI pRBU dw ismrn nhIN krdw [<br />
AnykW jUnW iv`c Btkdw iPrdw hY Aqy pyt dI AgnI dy du`K sihMdw rihMdw<br />
hY[<br />
Aw^rI crx ivc nwnk gurU jI pRwrQnw krdy hn ik hy goibMd<br />
jI ! AwpxI imhr krky Btkdy-iPrdy jIvW nUM siq sMgq b^So ij`Qy<br />
piqqW qy vykrmIAW dw auDwr huMdw hY [<br />
vIcwr :- nwSvMq mwieAw dI Kwqr mnu`K, pRBU nUM ivswr ky, jUnW<br />
iv`c Btkdw rihMdw hY [ pRBU dI myhr sdkw swD sMgq pRwpq hox nwl<br />
piqqW dw vI auDwr ho jWdw hY [ gurvwk :-<br />
mwieAw ibAwpq bhu prkwrI ] sMq jIvih pRB Et qumwrI ]<br />
slok nM : 17<br />
(AMg-182)<br />
igrMq igir piqq pwqwlM jlMq dydIp´ bYsÍWqrh ]<br />
bhMiq Agwh qoXM qrMgM duKMq gRh icMqw jnmM q mrxh ]<br />
Aink swDnM n isD´qy nwnk AsQMBM AsQMBM AsQMBM sbd swD<br />
sÍjnh ]17]<br />
pdArQ :- igrMq-if`g ky [ igir-phwV qoN [ piqq-jw pvy,<br />
ifg pYxw [ pwqwlM-pieAwl iv`c [ jlMq-swV dyvy [ dydIpH- (aucwrx:<br />
dydIipA) - bldI, mcdI[ bYsÍWqrh- (aucwrx : bYsuAWqrh) A`g AMdr<br />
[ bhMiq-ruVH jwvy[ Agwh-AQwh, fUMGy [ qoXM- (aucwrx : qoieAM)-pwxI[<br />
qrMgM-lihrW [ duKMq-du`K, duKdwiek[ gRh icMqw-Gr dI icMqw, GrogI<br />
i&kr[ jnmM q mrxh-jnm qy mrn dy (c`kr) [ Aink swDnM-keI<br />
qrIikAW dy nwl [ n isDHqy- (aucwrx : isiDAqy) sPl nhIN huMdy, swDn<br />
rws nhIN AwauNdy [ AsQMBM-Awsrw, itkwau, shwrw, QMmH [ sbd-gurSbd,<br />
gur-aupdyS [ swD sÍjnh- (aucwrx : suAjnh) Bly s`q purSW dy [<br />
31 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
32
ArQ :- (jy jIv) phwV qoN if`g ky pwqwl iv`c jw pvy, BVkdI<br />
A`g ivc sV jwvy Aqy pwxI dIAW AQwh lihrW AMdr ruV vI jwvy; pr<br />
ienHW sBnW qoN vDIk duKdwiek Gr dy icMqw-i&kr hn jo jnm-mrx dw<br />
mUl kwrn hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) Ajyhy Anyk swDn krn nwl<br />
vI sPlqw nhIN huMdI, Aqy Gr dy tMty nhIN mukdy [ icMqwvW Aqy du`KW qoN<br />
bcwA leI, siqgurU dw Sbd hI itkwau dyx vwlw Awsrw hY [<br />
vIcwr :- keI pRkwr dy swDn qy jqn vI mnu`K nUM mwieAw dy moh<br />
Aqy igRhsqI icMqwvW qoN bcwA nhIN skdy [ jIv dw Awsrw kyvl gur-<br />
Sbd hI hY jo siqsMgq qoN imldw hY [ gur vwk :-<br />
gur kw bcnu bsY jIA nwly ]<br />
jil nhI fUbY qskru nhI lyvY Bwih n swkY jwly ] (AMg-679)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 18<br />
Gor duK´M Aink hq´M jnm dwirdRM mhw ibK´wdM ]<br />
imtMq sgl ismrMq hir nwm nwnk jYsy pwvk kwst BsmM<br />
kroiq ]18]<br />
pdArQ :- Gor-iBAwnk [ duKHM- (aucwrx : duiKAM) duK klyS[<br />
Aink-Anyk [ hqHM-^Un, hiqAw (aucwrx : hiqAM) [ dwirdMR-grIbI[<br />
jnm-jnm qoN [ mhw ibKHwdM- (aucwrx : ibiKAwdM) v`fy v`fy JgVy qy<br />
puAwVy [ imtMq-im`t jWdy hn [ sgl-swry [ ismrMq-ismrn krn nwl<br />
[ pwvk-A`g [ kwst-lkVI [ BsmM-suAwh [ kroiq-kr dyNdI hY[<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) iBAwnk duK klyS,<br />
AnykW ^Un (pwp), jnmW-jnmwqrW dI ZrIbI, v`fy v`fy JgVy qy puAwVy<br />
(ieh swry) prmwqmw dy nwm ismirAW ies qrHW im`t jWdy hn ijvyN A`g<br />
lkVW dy Fyr nUM swV ky suAwh kr dyNdI hY [<br />
vIcwr :- pRmySr dw nwm-ismrn jnm-jnmwqrW dy dùKW, musIbqW<br />
Aqy swry kukrmW dy nwS krn dy smr`Q hY [ gurvwk :-<br />
eIDxu kIqo mU Gxw BorI idqImu Bwih ]<br />
min vsMdVo scu shu nwnk hBy fuKVy aulwih ]<br />
(AMg-706)<br />
slok nM : 19<br />
AMDkwr ismrq pRkwsM gux rmMq AG KMfnh ]<br />
ird bsMiq BY BIq dUqh krm krq mhw inrmlh ]<br />
jnm mrx rhMq sRoqw suK smUh AmoG drsnh ]<br />
srix jogM sMq ipRA nwnk so Bgvwn KymM kroiq ]19]<br />
pdArQ :- AMDkwr-Gu`p hnyrw [ ismrq-ismrn nwl [ pRkwsMcwnx,<br />
igAwn-rUp pRkwS [ gux rmMq-isPqW krn nwl [ AG-pwp[<br />
KMfnh-nws huMdy hn [ ird-ihrdy iv`c [ bsMiq-Dwrn krn nwl, v`sx<br />
nwl [ BYBIq-fr (jWdy hn) [ dUqh-jmdUq [ krm krq-Bly krm krn<br />
nwl [ mhw inrmlh-prm piv`qR ho jWdy hn [ jnm mrx rhMq-jnmmrx<br />
dy gyV qoN mukq [ sRoqw-nwm suxn vwly [ suK smUh-swry su`K[ AmoG<br />
drsnh-sPl drSn [ sirx jogM-Srxjog pRBU [ KymM-^uSI, kuSlqw [<br />
sMq ipRA-sMqW dw ipAwrw [ kroiq-krdw hY [<br />
ArQ :- pRmwqmw dw nwm ismirAW (AigAwnqw dw) hnyrw im`t<br />
jWdw hY Aqy Awqmk igAwn dw pRkwS ho jWdw hY[ pRBU dy gux icMqn<br />
kridAW pwp nws ho jWdy hn [ pRBU dw nwm ihrdy ivc v`sx nwl jmdUq<br />
vI BY-BIq ho jWdy hn Aqy inrml krm krn nwl mhW piv`qr ho jweIdw<br />
hY [<br />
(vwihgurU jI dw nwm) suxn vwly dw jnm-mrx dw (gyV) mu`k<br />
jWdw hY Aqy pRmySr dy sPl drSn-dIdwr prsidAW swry s`uK pRwpq ho<br />
jWdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &urmwauNdy hn ik) auh Srxjog pRBU sMqW dw<br />
ipAwrw hY, Aqy Srx AwieAW dI kilAwx krn dy smr`Q hY, (Awpxy<br />
BgqW nUM) su`K dyNdw hY [<br />
vIcwr : nwm-ismrn Aqy vwihgurU jI dy gux gwaux Aqy AiDAwqmk<br />
krm krn nwl jIv nUM shI jIvn-jwc dw AnuBv ho jWdw hY, mwlk dy<br />
s&l drSn krn dw BwgI bx jWdw hY Aqy swry su`K pRwpq ho jWdy hn[<br />
gurvwk hY :-<br />
jo srix AwvY iqsu kMiT lwvY iehu ibrdu suAwmI sMdw ]<br />
(AMg-544)<br />
33 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
34
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 20<br />
pwCM kroiq AgRxIvh inrwsM Aws pUrnh ]<br />
inrDn BXM DnvMqh rogIAM rog KMfnh ]<br />
BgqM´ Bgiq dwnM rwm nwm gux kIrqnh ]<br />
pwrbRhm purK dwqwrh nwnk gur syvw ikM n lB´qy ]20]<br />
pdArQ :- pwCM-ip`CilAW nUM, ip`Cy rih igAW nUM [ kroiq-krdw<br />
hY[ AgRxIvh-A`gy l`gx vwly [ inrwsM-inrwisAW dI [ Aws-AwsW,<br />
kwmnW[ pUrnh-pUrIAW krdw hY [ inrDn-grIb [ BXM- (aucwrx: BieAM)<br />
ho jWdy hn [ DnvMqh-Dnvwn, AmIr [ rogIAM rog-rogIAW dy rog[<br />
KMfnh-nwS kr dyNdw hY, kt`nhwr [ BgqM´- (aucwrx : BgiqAM) BgqW<br />
nUM, AnurwgIAW nUM [ Bgiq dwnM-BgqI dw dwn [ rwm nwm gux kIrqnhvwihgurU<br />
jI dy guxW dw kIrqn [ ikM n lBHqy- (aucwrx : liBAqy) ikauN<br />
nhIN lBdw[<br />
ArQ :- (srb SkqImwn pRmwqmw) ip`Cy rih igAW nUM A`gy kr<br />
idMdw hY Aqy inrwsirAW dIAW AwsW pUrIAW krdw hY [ grIb lok<br />
(prmySr dI b^SS sdkw) DnI (AmIr) bx jWdy hn Aqy rogIAW dy rog<br />
nwS ho jWdy hn [ pRBU Awpxy Bgq-jnW nUM BgqI dw dwn dyNdw hY, rwm nwm<br />
Aqy guxW dI isPq-swlwh dI dwq b^Sdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) srb-ivAwpk smr`Q pRmySr<br />
sB dwqW dyx vwlw hY [ gurU dI syvw dvwrw aus qoN kIh kuJ nhIN imldw?<br />
(Bwv sB-kuJ l`Bdw hY) [<br />
vIcwr : gurU dI syvw krn nwl pRmwqmw dy dr qoN hr pRkwr dI<br />
Aws-murwd pUrI ho jWdI hY ikauNik srb-ivAwpk pRBU hI dwqW dyx dy<br />
smr`Q hY [ so, aus mwlk nwl hI sWJ bxwauxI cwhIdI hY[ gurvwk :-<br />
1. jo mMgih so lyvih ] pRB ApixAw sMqw dyvih ] (AMg-626)<br />
2. jo mwgih Twkur Apuny qy soeI soeI dyvY ] (AMg-681)<br />
slok nM : 21<br />
ADrM DrM Dwrxh inrDnM Dn nwm nrhrh ]<br />
AnwQ nwQ goibMdh blhIx bl kysvh ]<br />
srb BUq dXwl Acuq dIn bWDv dwmodrh ]<br />
srbg´ pUrn purK Bgvwnh Bgiq vCl kruxw mXh ]<br />
Git Git bsMq bwsudyvh pwrbRhm prmysurh ]<br />
jwcMiq nwnk ikRpwl pRswdM nh ibsrMiq nh ibsrMiq<br />
nwrwiexh ]21]<br />
pdArQ :- ADrM-Awsry-rihq, inAwsirAW dw [ DrM-Awsrw[<br />
Dwrxh-dyx vwlw [ inrDnM-Dn-hIx, grIb-lok [ nrhrh-prmwqmw<br />
dw [ AnwQW-in^simAW dw [ nwQ-mwilk [ blhIx-inrbl, inqwixAW<br />
dw [ kysvh-kySv-pRBU (kysW vwly pRBU dw) [ srb-swry [ BUq-jIAW dw[<br />
idXwl-idAwlU, ikRpwlU, dieAwvwn [ Acuq-AibnwSI [ dIn bWDvdInW-d`uKIAW<br />
dw snbMDI [ dwmodrh-ijs dy pyt duAwly r`sI hY, ikRSn Bwv<br />
pRBU [ srbgH- (aucwrx : sr`bigA) sB kuJ jwxn vwlw, AMqrjwmI ipqw<br />
[ pUrn purK-ivAwpk pRBU [ Bgvwnh-mwlk pRBU [ Bgiq vCl-BgqI<br />
Bwv nUM ipAwrn vwlw pRmwqmw (qQw BgqW dw ipAwrw) [ kruxw mXh-<br />
(aucwrx : mieAh) dieAw-srUp, qrs dw Gr [ bsMq-v`sdw hY [<br />
bwsudyvh-prmwqmw [ Git Git-hryk ihrdy iv`c [ jwcMiq-mMgdw hY [<br />
pRswdM-imhr, b^SS, ikrpw [ nh ibsrMiq-nw ivsry [ nwrwiexhnwrwiex<br />
pRBU [<br />
ArQ :- pRmySr dw nwm inAwsirAW dw Awsrw hY Aqy inrDnW<br />
leI Dn hY [ goibMd inKsimAW dw ^sm (mwlk) hY Aqy kySW vwlw pRBU<br />
bl-hIxW, inqwixAW dw qwx hY [ AibnwSI pRBU sB jIAW au~qy dieAw<br />
krn vwlw hY Aqy grIbW-kMgwlW dw bMDU hY [ srb ivAwpk pUrn purK<br />
sB jIAW dy idlW dI jwnx vwlw hY (AMqrjwmI hY) [ hrI pRmwqmw BgqI-<br />
Bwv nUM ipAwrn vwlw qy dieAw dw somw hY [ pRkwSvwn pRBU, sB qoN v`fw<br />
mwlk Aqy ivSwl vwihgurU hryk ihrdy iv`c v`sdw hY [<br />
nwnk (gurU jI) imhrvwn pRBU qoN kyvl ies rihmq dI Xwcnw<br />
krdy hn ik nwrwiex pRBU dw nwm kdy nw ivsry, kdy vI nw ivsry [<br />
vIcwr :- srb-ivAwpk, AMqrjwmI, dieAwvwn, AibnwSI<br />
vwihgurU sB nUM Awsrw dyx vwlw hY; BgqW nUM ipAwr krn vwlw hY[ aus<br />
dy dr qoN sdw hI BgqI dI ^Yr mMgdy rihxw cwhIdw hY [ gurvwk :-<br />
ivsru nwhI dwqwr Awpxw nwmu dyhu ]<br />
gux gwvw idnu rwiq nwnk cwau eyhu ]<br />
(AMg-762)<br />
35 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
36
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 22<br />
nh smrQM nh syvkM nh pRIiq prm purKoqmM ]<br />
qv pRswid ismrqy nwmM nwnk ikRpwl hir hir gurM ]22]<br />
pdArQ :- nh- nw hI [ smrQM-smr`Qw, s`iqAw [ syvkM-syvw-<br />
Bwv, syvwdwrW vwlw [ pRIiq-pRIqI, ipAwr [ prm-v`fw, mhwn [ purKoqmMsrboqm<br />
purK, prmwqmw [ qv-qyrI [ pRswid-ikrpw nwl [ ismrqyismrn<br />
krnw [ ikRpwl-hy ikRpwl hrI [ gurM-gurU-pRmySr [<br />
ArQ :- hy prm au~qm Akwl purK jI ! nw hI myry ivc (iksy<br />
pRkwr dI koeI) smr`Qw hY, nw hI (mYN qyrw cMgw) syvk hW Aqy nw hI myry<br />
AMdr (qyry crnW dI) pRIqI hY[<br />
hy v`fy ikRpwlU gurU pRmySr jI ! qyrI ikrpw dvwrw hI mYN<br />
'nwnk' qyrw nwm ismr skdw hW [<br />
vIcwr :- ies slok iv`c, gurU swihb bVI ADIngI qy grIbI-<br />
Bwv nwl pRmySr Agy nwm-dwn leI Xwcnw krdy hn; ikauNik Awpxy<br />
au~dm, b`l Aqy syvk-Bwv nwl mnu`K BgqI nhIN kr skdw [ gurU ikrpw<br />
sdky hI ismrn ho skdw hY[ gurvwk :<br />
1. qum lwvhu qau lwgh syv ] hm qy kCU n hovY dyv ] (AMg-180)<br />
2. myry rwm rwie ijau rwKih iqau rhIAY ]<br />
quDu BwvY qw nwmu jpwvih suKu qyrw idqw lhIAY ] (AMg-749)<br />
slok nM : 23<br />
Brx poKx krMq jIAw ibsRwm Cwdn dyvMq dwnM ]<br />
isRjMq rqn jnm cqur cyqnh ] vrqMiq suK AwnMd pRswdh ]<br />
ismrMq nwnk hir hir hry ] AinqH rcnw inrmoh qy ]23]<br />
pdArQ :- Brx poKx-pwlx-poSx [ krMq-krdw hY [ jIAwjIvW<br />
dI[ ibsrwm-shwrw, itkwxw [ Cwdn-kpVw, bsqr [ dyvMq dwnMdwqW<br />
dyNdw hY [ isRjMq-isrjdw hY, pYdw krdw hY [ cqur-isAwxp[<br />
cyqnh-cyqMn, cyqnw vwlw [ vrqMiq-v`sdy hn, rihMdy hn[ pRswdhikrpw<br />
nwl [ ismrMq-ismrdy hn [ AinqH- (aucwrx : AiniqA) inq<br />
n rihx vwlI Bwv nwsvMq [ inrmoh-inrlyp, moh qoN b`cy hoey [ qy-auh<br />
jIv (bhu vcn) [<br />
ArQ :- (pRmwqmw sMswr dy swry jIAW) dI pwlxw-poSxw krdw<br />
hY Aqy aunHW nUM (rihx leI) itkwxw, (pihnx leI) kpVy-bsqr Awid<br />
dwqW dyNdw hY [ Amolk mnu`Kw jnm dy ky c`qr qy cyqMn krdw hY [ (AnMdsrUp<br />
pRBU dI) ikrpw dvwrw jIA suKI v`sdy hn, AnMd mwxdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik jo jIv) hrI dy nwm dw icMqn krdy<br />
hn, auh ies nwSvMq sMswr dI moh-mwieAw qoN inrlyp rihMdy hn[<br />
vIcwr :- ijhVy mnu`K srb-smr`Q dwqwr dIAW b^iSSW qy dwqW<br />
dw AnMd mwxdy hoey pRmySr dw nwm ismrdy hn, auh nwSmwn pdwrQW dy<br />
moh qoN b`cy rihMdy hn [<br />
sRI suKmnI swihb dI CyvIN AStpdI ivc pMcm pwqSwh ny 'ijh<br />
pRswid' pd nUM tyk bxw ky, mnu`K nUM ieho aupdyS id`qw hY ik ijs dI ikrpw<br />
dy nwl CqIh AMimRq, Gr dy su`K-Arwm, rMg rs Bog, pwt-ptbMr (suMdr<br />
bsqr), Arog kMcn dRülB dyhI, pihnx leI AwBUKn (gihxy), suMdr rUp,<br />
s`uK-sihj dI AvsQw, kwrjW dI sMpUrnqw Awid nwl invwijAw hY, aus<br />
mwlk nUM sdw sdw iDAwauxw hY, ismrnw hY [<br />
slok nM : 24<br />
dwnM prw pUrbyx BuMcMqy mhIpqy ]<br />
ibprIq buDHM mwrq lokh nwnk icrMkwl duK Bogqy ]24]<br />
pdArQ :- dwnM-puMn-dwn [ prw pUrbyx-pUrbly (pihly) jnmW<br />
dw [ BMucMqy-Bogdy hn, KWdy hn [ mhIpqy-DrqI dy mwlk, rwjy [ ibprIqaultI<br />
[ buDHM-Akl, bu`DI (aucwrx : buiDAM) [ mwrq lokh-lokW (jIvW)<br />
nUM mwrdy hn, zulm krdy hn [ icrMkwl-icr kwl qk, bhuq dyr qk[<br />
ArQ :- pUrbly jnmW ivc kIqy puMn-krmW dw sdkw DrqI dy<br />
rwjy (ie`Qy sMswr iv`c) su`K Bogdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) AYSvrX hox krky<br />
(ienHW rwijAW dI) bu`DI iP`t jWdI hY[ lokW nUM mwrdy hn Aqy aunHW qy zulm<br />
krdy hn (ijs dy P`l-srUp auh) icr kwl (keI jnmW qk) du`K Bogdy<br />
rihMdy hn[<br />
vIcwr :- sMswr iv`c ijhVy mnu`K AYSo-ieSrq Aqy vDIkIAW<br />
kwrn jIvn dy aulty rwh pY jWdy hn, aunHW nUM AnykW jnmW-jUnW dy d`uK<br />
Bogxy pYNdy hn [ Awm khwvq hY - qpoN rwj qy rwjoN nrk [ gurvwk :-<br />
37 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
38
pUrblo ikRq krmu n imtY rI Gr gyhix<br />
qw cy moih jwpIAly rwm cy nwmM ] (AMg-695)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 25<br />
ibRQw AnugRhM goibMdh js´ ismrx irdMqrh ]<br />
Awrog´M mhw rogM´ ibisimRqy kruxw mXh ]25]<br />
pdArQ :- ibRQw-pIVw, dùK [ AnugRhM-ikrpw, rihmq [ goibMdhgoibMd<br />
dI [ js´- (aucwrx : j`isA) ijs dy [ irdMqrh-ihrdy iv`c [<br />
Awrog´M- (aucwrx : AwroigAM) roooooooog-rihq, inroAw [ mhW rogM´ (aucwrx:<br />
roigAM) mhW rogI [ ibisimRqy-nhIN ismrdw, Bu`lw dyNdw hY [ kruxw mXh<br />
(aucwrx : krxw mieAh) dieAw-srUp vwihgurU [<br />
ArQ :- ijs (mnu`K) dy ihrdy iv`c pRBU dw ismrn v`sdw hY auh<br />
dùK-qklIP nUM pRmySr dI imhrMmq jwxdw hY [ (pr ijhVw jIv) imhrvwn<br />
pRBU nUM ivswr dyNdw hY auh (srIrk qOr qy) Arog huMidAW hoieAW vI<br />
(mwnisk qOr qy) v`fw rogI hI rihMdw hY [<br />
vIcwr :- ihrdy AMdr pRmySr dI Xwd bxI rihxI mhwn bKiSS<br />
hY Aqy mwlk pRBU nUM ivswr dyxw swirAW qoN v`fw rog hY [ gur vwk :<br />
nwm AauKDu ijh irdY ihqwvY ] qwih rogu supnY nhI AwvY ]<br />
slok nM : 26<br />
rmxM kyvlM kIrqnM suDrmM dyh Dwrxh ]<br />
AMimRq nwmu nwrwiex nwnk pIvqM sMq n iqRp´qy ]26]<br />
(AMg-259)<br />
pdArQ :- rmxM-ismrnw, jpxw[ kyvlM-kyvl, isr&[ suDrmMsRySt<br />
Drm[ dyh Dwrxh-srIr Dwrn vwly[ nwrwiex-suAwmI, vwihgurU[<br />
pIvqM-pINidAW [ sMq-Bgq jn [ iqRpHqy-(aucwrx : iqRipAqy) r`jdy nhIN[<br />
ArQ :- mnu`Kw dyh Dwrn krn dw prm-Drm (mMqv) kyvl<br />
pRmySr dy nwm dw ismrn Aqy aus dy guxW dI kIrqI krnw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) sMq lok prmwqmw dw AMimRqrUpI<br />
nwm pINidAW r`jdy nhIN [ (Bwv AMimRq nwm ieMnW im`Tw hY ik sMqjn<br />
ismrn nUM jIvn dw mnorQ smJdy hn qy ies nwm dI hor hor qWG<br />
r`Kdy hn) [<br />
vIcwr :- ijnHW s`q-purSW nUM "swcy nwm kI lwgY BUK" Anuswr<br />
pRBU-kIrqI dw sÍwd pY jwvy auh sdw hI nwm-rMg ivc m`sq rihMdy hn qy<br />
nwm ismrn nUM jIvn dw AwDwr smJdy hn [ gurvwk :<br />
jw kau rsu hir rsu hY AwieE ] so Anrs nwhI lptwieE ]<br />
slok nM : 27<br />
(AMg-186)<br />
shx sIl sMqM sm imqRs´ durjnh ]<br />
nwnk Bojn Aink pRkwryx inMdk AwvD hoie aupiqstqy ]27]<br />
pdArQ :- shx sIl-sihnSIlqw vwlw suBwA, DIrj qy im`Tw<br />
suBwA[ sm-brwbr, ieko ijhw [ imqRsH-(aucwrx : imqR`isA) im`qR dw[<br />
durjnh-BYVy mnu`K, vYrI [ Aink pRkwryx-keI pRkwr dy, keI iksmW dy<br />
[ AwvD-SsqR, hiQAwr [ aupiqstqy-isr qy cVH Awvy, nyVy Awvy[ hoieho<br />
ky [<br />
ArQ :- sMq-jn DIrj qy im`Ty suBwA vwly huMdy hn, Aqy aunHW<br />
leI imq`r qy vYrI iek-smwn huMdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) BwvyN aunHW leI koeI Anyk qrHW<br />
dy Bojn qy pdwrQ Bytw kry jW koeI aunHW dw inMdk SsqR-bMd ho ky, aunHW<br />
nUM mwrn leI cVH Awvy, (aunHW leI sq-purSW dI ipAwr-idRStI ieksmwn<br />
huMdI hY) [<br />
vIcwr :- pRmySr dw nwm ismrn vwly sMq-jnW dI idRStI ieksmwn<br />
huMdI hY [ "imqR sqR jw kY eyk smwnY" Anuswr auh sB nUM sm-idRStI<br />
nwl vyKdy hn [ gurvwk :<br />
sBu ko mIqu hm Awpn kInw hm sBnw ky swjn ]<br />
dUir prwieE mn kw ibRhw qw mylu kIE myrY rwjn ] (AMg-671)<br />
slok nM : 28<br />
iqrskwr nh BvMiq nh BvMiq mwn BMgnh ]<br />
soBw hIn nh BvMiq nh pohMiq sMswr duKnh ]<br />
goibMd nwm jpMiq imil swD sMgh nwnk sy pRwxI suK bwsnh<br />
]28]<br />
pdArQ :- iqrskwr-inrwdr [ nh BvMiq-nhIN huMdw [ mwn<br />
39 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
40
BMgnh-Apmwn, Anwdr, mwn BMg hoxw [ soBw hIn-l`jw-hIx [ nh<br />
pohMiq-nhIN poh skdI [ sMswr duKnh-sMswr dy du`K-klyS [ jpMiq-jpdy<br />
hn[ swD sMgh-swD sMgq iv`c [ sy pRwxI-auh bMdy [ suK bwsnh-su`KW-<br />
AwrwmW ivc v`sdy hn [<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ijhVy bMdy swD sMgq<br />
nwl juV ky pRmySr dw nwm jpdy hn, auh suKI v`sdy hn[ aunHW dw kdI<br />
inrwdr nhIN huMdw Aqy nw hI aunHW dI mwn-vifAweI BMg huMdI hY [ auh kdy<br />
vI l`jw-hIx nhIN huMdy Aqy nw hI aunHW nUM sMswr dy du`K-klyS poh skdy hn[<br />
vIcwr : nwm-rMg iv`c r`qy hoey gurmuK ipAwry sdw suKI v`sdy hn<br />
Aqy aunHW nUM sdIvI qy s`cI SoBw pRwpq huMdI hY [ gurvwk :<br />
qYsw hrKu qYsw ausu sogu ] sdw AnMdu qh nhI ibEgu ]<br />
(AMg-275)<br />
slok nM : 29<br />
sYnw swD smUh sUr AijqM sMnwhM qin inMmRqwh ]<br />
AwvDh gux goibMd rmxM Et gur sbd kr crmxh ]<br />
AwrUVqy AsÍ rQ nwgh buJMqy pRB mwrgh ]<br />
ibcrqy inrBXM sqRü sYnw DwXMqy goupwl kIrqnh ]<br />
ijqqy ibsÍ sMswrh nwnk vs´M kroiq pMc qskrh ]29]<br />
pdArQ :- sYnw-POj [ swD smUh-swDU-jnW dw iek`T (Bwv swD<br />
sMgq)[ sUr-sUrmy [ AijqM-Aij`q [ sMnwhM-sMjoA [ qin-srIr au~qy [<br />
inMmRqwh-inmrqw dw, grIbI suBwA vwlw [ AwvDh-Ssqr [ gux goibMd<br />
rmxM-goibMd dy gux gwauxy [ kr-h`Q [ crmxh-Fwl, (gYNfy dy cMm dI<br />
Fwl, ijs au~qy koeI Ssqr jW golI Asr nhIN kr skdI) [ AwrUVqysvwrI<br />
krdy hn, cVHdy hn [ AsÍ-GoVy [ nwgh-hwQI [ buJMqy-buJdy hn,<br />
AnuBv krnw [ pRB mwrgh-pRBU imlwp dw rsqw [ ibcrqy-iv`crdy hn[<br />
inrBXM- (aucwrx : inrBieAM) inf`r ho ky, BY-rihq ho ky [ sqRü sYnwvYrIAW<br />
dI POj iv`c [ DwXMqy- (aucwrx : DwieAMqy) h`lw boldy hn [ guopwl<br />
kIrqnh-hrI kIrqn dw [ ibsÍ sMswrh-swry sMswr nUM[ ijqqy-ij`q lYNdy<br />
hn [ vs´M kroiq- (aucwrx : visAM) kwbU kr lYNdy hn, v`s iv`c kr lYNdy<br />
hn [ pMc qskrh-pMjW corW nUM [<br />
ArQ :- swDU-jn (Bwv swD-sMgq) Aij`q sUrimAW dI sYnW hY<br />
qy inMmrqw suBwau iv`c rihxw aunHW dy srIr auqy sMjoA hY[ pRmySr dy guxW<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
dw aucwrn krnw ieh aunHW dy Ssqr hn qy gurU-Sbd dI Et lYxI mwno<br />
aunHW dy h`QW ivc Fwl hY[ prmwrQ dy mwrg (pRmySr dy imlwp dw rsqw)<br />
nUM l`Bxw, aunHW leI GoiVAW, hwQIAW qy r`QW au~qy svwrI krnw hY[<br />
sMq-jn, pRmwqmw dI isPq-slwh sdky, kwmwidk vYrI-dl<br />
au~qy h`lw boldy hn qy aunHW ivc inf`r ho ky ivcrdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ies jugqI nwl, s`q-purS pMjW<br />
cOrW (kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr) nUM Awpxy kwbU iv`c kr lYNdy hn Aqy<br />
swry sMswr nUM ij`q lYNdy hn [<br />
vIcwr :- s`q-purSW kol inmrqw, gur-Sbd dI kmweI Aqy pRBU<br />
ismrn vwly hiQAwr huMdy hn ijs sdky aunHW au~qy kwmwidk ivkwr<br />
Awpxw pRBwv nhIN pw skdy [ gurvwk :<br />
sgl isRsit ky pMc iskdwr] rwm Bgq ky pwnIhwr ]<br />
(AMg-865)<br />
slok nM : 30<br />
imRg iqRsnw gMDrb ngrM düRm CwXw ric durmiqh ]<br />
qqh kutMb moh imQ´w ismrMiq nwnk rwm rwm nwmh ]30]<br />
pdArQ :- imRg iqRsnw- ihrn dI qRyh-TgnIrw, ipAwsy ihrn<br />
nUM sUrj dI cmk dvwrw mwrU Ql (ryqlw mYdwn) pwxI vWg nzr AwauNdw<br />
hY[ vwsiqk iv`c auh jl nhIN huMdw, ryq dI Jlk pwxI dI flHk mwrdI<br />
hY[ gMDrb ngrM-hr cMdaurI, AwkwS ivc v`sdI iek &rzI ngrI (rwjy<br />
hrI cMd dI im`QI hoeI ngrI) ijs dI 'TgnIry' vWg AslIAq nhIN [ düRm<br />
CwXw- ibRC dI CW [ ric- rc ky, shI mMn lYNdw hY [ durmiqh-KotI m`q<br />
vwlw [ qqh-ausy qrHW [ imQ´w- (aucwrx : imiQAw) nwSvMq, JUTw [<br />
ismrMiq-ism`rdy hn [<br />
ArQ :- ijvyN KotI m`q vwlw jIv imRg-iqRSnw (TgnIry), gMDrb<br />
ngrI (AwkwS iv`c iek &rzI ngrI) Aqy ru`K dI CW nUM AslIAq mMn<br />
ky Kic`q huMdw hY iqvyN kutMb dw moh vI JUTw qQw nwSvMq hY qy bysmJI kwrn<br />
mnu`K ies moh ivc r`icAw rihMdw hY[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn) ik moh mwieAw qoN auhI b`cdy hn,<br />
jo pRmwqmw dw nwm ismrdy hn [<br />
vIcwr :- sMswrk sMbMD qy moh-mwieAw dy swry pswry imiQAw hn<br />
41 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
42
[ ies qoN b`cx dw ieko hI aupwA hY - nwm-ismrn nwl pRIq joVnI [<br />
gurvwk:-<br />
Dnu jobnu sMpY suKu BuogvY sMig n inbhq mwq ]<br />
imRg iqRsnw dyiK ricE bwvr düRm CwieAw rMig rwq ]<br />
(AMg-1120)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 31<br />
nc ibidAw inDwn ingmM nc guxg´ nwm kIrqnh ]<br />
nc rwg rqn kMTM nh cMcl cqur cwqurh ]<br />
Bwg auidm lbD´M mwieAw nwnk swDsMig Kl pMifqh ]31]<br />
pdArQ :- nc-nhIN hY [ inDwn-^zwny [ ingmM-vyd [ ibidAwvyd-ividAw<br />
[ guxg´ (aucwrx : guxìgAw) guxvwn purS, guxW dw igAwqw[<br />
kMTM-glw[ cMcl-cusq, cwlwk [ cqur-isAwxw [ cwqurh-huiSAwr, cyqMn<br />
[ lbD´M- (aucwrx : lbiDAM) l`BdI hY, imldI hY [ mwieAw-Amolk<br />
pdwrQ [ Bwg-pRwlBd [ audim-audy (pRgt hox qy)[ swD sMig-sq sMgq<br />
iv`c [ Kl-mUrK [ pMifqh-pMfq, ivdvwn, igAwnI purS [<br />
ArQ :- (auh pRwxI) ijs pws nw vyd-ividAw dw ^zwnw hovy, nw<br />
auh nwm kIrqn-meI guxW dw igAwqw hovy, nw aus pws rwg-rqn gwaux<br />
vwlw glw hovy, nw auh cusq, isAwxw qy huiSAwr hovy, (Bwv nw iksy hor<br />
gux iv`c) inpuMn hovy, nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn, ik Aijhy mnu`K dy)<br />
Bwg audy ho jwx qy dYvI-sMpqI (mwieAw) iml jWdIAW hn Aqy mUrK<br />
(mnu`K) swD sMgq nwl iml ky ivdvwn vI bx jWdw hY [<br />
vIcwr :- pUrbly BwgW dy audy (pRgt) hox nwl dYvI SkqIAW iml<br />
jWdIAW hn Aqy swD sMgq dvwrw mUrK lok vI isAwxy bx jWdy hn[<br />
gurvwk :-<br />
1. cwry kuMfw jy Bvih ibn Bwgw Dnu nwih jIau ] (AMg-751)<br />
2. ivxu krmw ikCu pweIAY nwhI jy bhuqyrw DwvY ] (AMg-722)<br />
slok nM : 32<br />
kMT rmxIX rwm rwm mwlw hsq aUc pRym DwrxI ]<br />
jIh Bixjo auqm slok auDrxM nYn nMdnI ]32]<br />
pdArQ :- kMT-glw [ rmxIX- (aucwrx : rmxIA) aucwrn,<br />
ismrx, rvxjog [ hsq-h`Q [ hsq- aUc-gomuKI, (iek qrHW dI gu`QI<br />
ijs AMdr gupq qrIky nwl mwlw PyrI jWdI hY) pRym DwrxI-pRym dI Dwrnw<br />
krnI, pRym Dwrn vwlI [ jIh-jIB [ Bixjo-aucwrdw hY [ auqm slokisPiq-swlwh<br />
dI bwxI [ auDrxM-bcwA, b`c jWdw hY [ nYn nMdnI-A`KW<br />
nUM KuS krn vwlI, mwieAw mohxI [<br />
ArQ :- (ijhVw mnu`K) rwm nwm dw ismrx gly dI suMdr mwlw<br />
bxwauNdw hY, (ihrdy iv`c) pRym nUM itkwx leI mwlw dI QYlI (gomuKI)<br />
bxwauNdw hY Aqy jIBw nwl pRBU dI isPiq-swlwh dI au~qm (s`cI) bwxI<br />
aucwrdw hY, auh mwieAw mohxI dy pRBwv qoN b`c jWdw hY [<br />
vIcwr :- pRmySr dw nwm jpx nwl Aqy ihrdy iv`c pRBU-ipAwr<br />
Dwrn krn nwl "ey mwieAw mohxI ijn eyq Brm BulwieAw" dy pRBwv qoN<br />
mnu`K b`icAw rihMdw hY [ gurvwk :-<br />
kbIr myrI ismrnI rsnw aUpir rwmu ]<br />
Awid jugwdI sgl Bgq qw ko suKu ibsRwmu ] (AMg-1364)<br />
not :- hsq aUc-gomuKI, iek qrHW dI QYlI ijs dw Awkwr gaU<br />
dy m`uK vrgw huMdw hY qy ijs AMdr gupq qrIky nwl mwlw PyrI jWdI hY[ ihMdU<br />
SwsqR Anuswr ies nUM DrqI nwl Cuhwx dI AwigAw nhIN, CwqI dI kOfI<br />
nwl h`Q lw ky jp krn dI prMprw hY[ iesy leI ies dw nwm 'hsq aUc'<br />
hY[<br />
slok nM : 33<br />
gur mMqR hIxs´ jo pRwxI iDRgMq jnm BRstxh ]<br />
kUkrh sUkrh grDBh kwkh srpnh quil Klh ]33]<br />
pdArQ :- hIxs´- (aucwrx : hIx`isA) ^wlI, sKxw [ iDRgMqiDRkwr<br />
jog, iPtkwr jog [ BRstxh-BYVI bu`D vwlw, iBRSitAw hoieAw<br />
bMdw [ kUkrh-ku`qy [ sUkrh-sUr [ grDBh-gDy, Koqy [ kwkh-kW, kvy<br />
[ srpnh-s`p [ quil-brwbr, smwn, ieko ijhw[ Klh-mUrK (Bwv<br />
fMgr) [<br />
ArQ :- ijhVw bMdw siqgurW dy aupydS (gur-dIiKAw) qoN vMicq<br />
hY AQvw s`Kxw hY, aus mlIn-m`q vwly dw jIvn iPtkwrjog qy iBRSitAw<br />
hoieAw hY [ (auh mUrK) ku`iqAW, sUrW, KoiqAW, kwvW Aqy s`pW (vrgIAW<br />
iGrxq jUnW) dy brwbr hY (Bwv, aus ny mnu`Kw-jnm qW pRwpq kr ilAw,<br />
43 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
44
pr krqUqW pSU-smwn hn)[<br />
vIcwr : gurU dy gwfI rwh qy n clx vwlw Aqy ismrn qoN ^wlI<br />
bMdw mwiVAW qoN mwVw hY [ aus ingury dw jnm iPtkwr-jog hY [ auhdI dSw<br />
"krqUq psU dI mwns jwiq" vwlI hI hY [ gurvwk :<br />
1. jo n sunih jsu prmwnMdw ] ps pMKI iqRgd join qy mMdw ]<br />
(AMg-188)<br />
2. siqgur bwJhu guru nhI koeI] ingury kw hY nwau burw](AMg-435)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 34<br />
crxwribMd BjnM irdXM nwm Dwrxh ]<br />
kIrqnM swDsMgyx nwnk nh idRstMiq jmdUqnh ]34]<br />
pdArQ :- crxwribMd-crn kml [ BjnM-Bjn-ismrn krdw<br />
hY [ irdXM- (aucwrx : iridAM) ihrdy iv`c [ Dwrxh-Dwrdw hY [<br />
swDsMgyx- swD sMgq iv`c [ nh idRstMiq-nhIN vyKdw [jmdUqnh-jmrwj<br />
dy dUq[<br />
ArQ :- (ijhVw mnu`K pRBU dy) crn kmlW dw Bjn krdw hY,<br />
ihrdy ivc (pRmwqmw dw) nwm itkWdw hY, Aqy swD sMgq ivc juV ky hrj`s<br />
gwauNdw hY, nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) aus mnu`K nUM jmdUq nhIN<br />
vyKxy pYNdy (Bwv, jmdUqW nwl vwh nhIN pYNdw ikauNik auh pRmySr dw<br />
ipAwrw hY) [<br />
vIcwr :- swD sMgq iv`c juV ky ijhVw mnu`K hrI pRBU dI isPiqswlwh<br />
krdw hY, auhdy nyVy jmdUq nhIN Aw skdy [ gurvwk :-<br />
1. jmdUqu iqsu inkit n AwvY ] swDsMig hir kIrqnu gwvY ]<br />
sgl mnorQ qw ky pUrn jo sRvxI pRB kw jsu sunw ] (AMg-1079)<br />
2. jh swDU goibd Bjnu kIrqnu nwnk nIq ]<br />
xw hau xw qUM xh Cutih inkit n jweIAhu dUq ] (AMg-256)<br />
slok nM : 35<br />
nc durlBM DnM rUpM nc durlBM sÍrg rwjnh ]<br />
nc durlBM BojnM ibMjnM nc durlBM sÍC AMbrh ]<br />
nc durlBM suq imqR BRwq bWDv nc durlBM binqw iblwsh ]<br />
nc durlBM ibidAw pRbIxM nc durlBM cqur cMclh ]<br />
durlBM eyk Bgvwn nwmh nwnk lbiD´M swDsMig ikRpw pRBM ]35]<br />
pdArQ :- nc-nhIN hY [ durlBM-muSkl nwl imlxy vwlI vsqU,<br />
Amolk pdwrQ [ DnM-Dn-dOlq [ rUpM-suMdrqw [ sÍrg rwjnh-surg dw<br />
rwj [ ibMjnM-svwidSt Kwxy [ sÍC-sw& suQ`ry [ AMbrh-kpVy [ suq-pu`qr<br />
[ imqR-dosq [ BRwq-Brw [ bWDv-irSqydwr [ binqw-iesqRI[ iblwshklol,<br />
Bog-iblws, lwf-ipAwr [ ibidAw pRbIxM-ividAw iv`c isAwxw<br />
hoxw [ cqur cMclh-cusq-cwlwk [ lbiD´M- (aucwrx : lbiDAM) l`Bdw hY<br />
[ swDsMig-swD sMgq iv`c [ ikRpw pRBM-pRBU dI ikrpw dvwrw [ Bgvwn<br />
nwmh-pRBU dw nwm [<br />
ArQ :- Dn, rUp surg dw rwj, suAwdly Bojn, sw& suQ`ry kpVy,<br />
pu`qr, Brw, irSqydwr Aqy pqnI dy Bog-iblws qy lwf-ipAwr durlB<br />
nhIN hn[<br />
ividAw pVH ky pRbIn (isAwxw) hoxw Aqy c`qur qIKx-bu`DI vwlw<br />
bx jwxw vI koeI AOKw kMm nhIN hY[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) kyvl iek pRmwqmw dw nwm hI<br />
durlB (Amolk vsqU) hY (jo) swD sMgq iv`c, pRBU dI imhrMmq dvwrw,<br />
imldw hY [<br />
vIcwr :- jIvn ivc duinAwvI pdwrQ Aqy bhu rMg-qmwSy imlxy<br />
koeI AOKI g`l nhIN [ pRMqU iek Akwl purK dw nwm sB qoN durlB vsqU<br />
hY jo pRmwqmw dI imhr sdkw, swD sMgq ivcoN pRwpq huMdw hY [ gurvwk :<br />
1. sweI nwmu Amolu kIm n koeI jwxdo ]<br />
ijnw Bwg mQwih sy nwnk hir rMgu mwxdo ] (AMg-81)<br />
slok nM : 36<br />
jq kqh qqh idRstM sÍrg mrq pXwl lokh ]<br />
srbqR rmxM goibMdh nwnk lyp Cyp n ilp´qy ]36]<br />
pdArQ :- jq kqh-ij~Qy-ik`Qy [ qqh-iq`Qy, au~Qy hI (sB<br />
QW), idRstM-vyKIdw hY, id`sdw hY [ sÍrg-bihSq, surg [ mrq lokh-mwq<br />
lok [ pXwl lokh-pqwl lok (aucwrx : pieAwl) [ srbqR-sB QweIN[<br />
rmxM-ivAwpk ho irhw hY, rimAw hoieAw hY [ lyp-(mwieAw dw) pocw[<br />
Cyp-dwg, klMk [ n ilp´qy- (aucwrx : ilipAqy) ilpwiemwn nhIN huMdw,<br />
ilbVdw nhIN [<br />
45 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
46
ArQ :- (auh vwihgurU) ij`Qy ik`Qy-mwq lok, pqwl lok jW<br />
svrg lok iv`c vyKIey,au~Qy Bwv sB QW pRmwqmw hI id`sdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) goibMd swry pwsy rv irhw hY<br />
(srb-ivAwpk hY), pr auh pRBU doS-dwg qoN rihq hY, Bwv auh mwieAw<br />
dy pRBwv qoN ACoh rihMdw hY [<br />
vIcwr :- pRmySr dI srb`gqw qy srb-ivAwpkqw nUM AnuBv<br />
krn vwlw mnu`K mwieAw dy pRBwv Aqy ivkwrW qoN inrlyp rihMdw hY [<br />
gurvwk:<br />
1. qUM sBnI QweI ijQY hau jweI swcw isrjxhwru jIau ] (AMg-438)<br />
2. ijau jl AMdir kml hY mwieAw ivc audws rhwieAw ]<br />
(vwr-5, (pauVI-13)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 37<br />
ibKXw BXMiq AMimRqM düRstW sKw sÍjnh ]<br />
duKM BXMiq suK´M BY BIqM q inrBXh ]<br />
Qwn ibhUn ibsRwm nwmM nwnk ikRpwl hir hir gurh ]37]<br />
pdArQ :- ibiKXw- (aucwrx : ibiKAw) zihr, ivhu [ BXMiq-<br />
(aucwrx : BieAMq) ho jWdw hY, bx jWdw hY [ dRüstW-vYrI, doKI [ sKwim`qR<br />
[ sÍjnh- (aucwrx : suA`jnh) ihqYSI, sjx purS [ duKM-du`K (klyS)<br />
[ suKM´-(aucwrx : suiKAM)-su`K [ BY BIqM-fry hoey, sihmy hoey [ inrBXh-<br />
(aucwrx: inrBieAh) inf`r, fr-rihq[ Qwn ibhUn-inQwvyN, itkwxy qoN<br />
ibnW[ ibsRwm-itkwxy, Awsrw-shwrw [ nwmM-nwm iv`c [ hir gurh-hrI<br />
dw srUp gurU [<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) jdoN pRmySr-srUp<br />
siqgurU imhrvwn (dieAwvwn) ho jwx qW zihr AMimRq bx jWdw hY, doKI<br />
lok (vYrI) imq`r qy sjx-purS bx jWdy hn, du`K-klyS su`KW ivc bdl<br />
jWdy hn qy frW nwl sihmy hoey jIv infr (fr-rihq) ho jWdy hn; Aqy<br />
inQwivAW nUM hrI-nwm dw QW-itkwxw iml jWdw hY (Bwv Btkdy jIv nUM<br />
nwm dw shwrw-Awsrw pRwpq ho jWdw hY) [<br />
vIcwr :- gurU pRmySr dI ikrpw dy pwqr bxn vwlw jIv nwmrUpI<br />
itkwxy ivc ibsrwm krdw hY qy aus dIAW swrIAW kTnweIAW,<br />
muSklW suKYn ho jWdIAW hn [ gurvwk :-<br />
kchu kMcnu BieAau sbdu gur sRvxih suixE ]<br />
ibKu qy AMimRqu huXau nwmu siqgur muiK BixNAau ]<br />
lohau hoXau lwlu ndir siqgur jid DwrY ]<br />
pwhx mwxk krY igAwnu gur kihAau bIcwrY ]<br />
kwThu sRIKMf siqguir kIAau duK dirdR iqn ky gieA ]<br />
siqgurU crn ijn´ prisAw sy psu pryq suir nr BieA ]<br />
(gieA-aucwrx : geyA[ BieA-aucwrx : BeyA[)<br />
slok nM : 38<br />
srb sIl mmM sIlM srb pwvn mm pwvnh ]<br />
srb krqb mmM krqw nwnk lyp Cyp n ilp´qy ]38]<br />
(AMg-1399)<br />
pdArQ :- srb-swirAW nUM (swry jIv) [ mmM-mYnUM, myrw [ sIlM-<br />
SWq-suBwau, sihn-SIlqw, inmrqw [ pwvnh-piv`qR krn vwlw [ pwvnpiv`qrqw<br />
[ krqb-kwrj [ krqw-krnjog [ lyp Cyp-dwZ-doS, lwglpyt[<br />
n ilpHqy-nhIN icmVdw, nhIN ilpwiemwn huMdw (aucwrx-ilipAqy)[<br />
ArQ :- (jo pRBU) swry jIvW nUM SWq-suBwA dyx vwlw hY, mYnUM vI<br />
EhI sihn-SIlqw AQvw SWqI b^Sdw hY; (jo) swirAW nUM piv`qR krn dy<br />
smr`Q hY, mYnUM vI auhI piv`qRqw b^Sx vwlw hY; jo pRmySr (sMswr dy)<br />
kwrjW nUM krn vwlw hY, auh hI myrw krqw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) auh pRmwqmw sB QweIN<br />
rimAw hoieAw vI) mwieAw dy doS-dwZ qoN rihq hY (Bwv, ivkwrW dI<br />
lwg-lpyt iv`c ilpwiemwn nhIN huMdw) [<br />
vIcwr :- vwihgurU jI krx-kwrx qy srb-klw-smr`Q hn [<br />
swry ivSv dy isrjnhwr huMidAW hoieAW vI Awp sB qoN inrlyp hn [ pRBU<br />
iv`c ivSvwS r`Kx vwlw mnu`K mwieAw dI pkV qoN prHy rihMdw hY [<br />
gurvwk:-<br />
1. piqq pwvn Bgiq vCl ikRpw isMDu suAwmIAw ]<br />
sMq sMgy Bju insMgy rau sdw AMqrjwmIAw ] (AMg-1278)<br />
2. piqq pivqR lIey kir Apuny sgl krq nmskwro ]<br />
brnu jwiq koaU pUCY nwhI bwCih crn rvwro ]<br />
(AMg-498)<br />
47 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
48
3. qU krx kwrx smrQ hY dUjw ko nwhI ]<br />
qU swihbu Agmu dieAwl hY siB quDu iDAwhI ]<br />
siB jIA qyry qU sBs dw qU sB CfwhI ] (AMg-301)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 39<br />
nh sIqlM cMdR dyvh nh sIqlM bwvn cMdnh ]<br />
nh sIqlM sIq ruqyx nwnk sIqlM swD sÍjnh ]39]<br />
pd ArQ :- sIqlM-TMFw [ cMdR-cMdrmw [ dyvh-pRkwS rUp [<br />
bwvn cMdnh-ic`tw cMdn (jo sugMDI vwlw huMdw hY) [ sIq ruqyx-TMfI ru`q,<br />
srdIAW dI ru`q[ swD sÍjnh-(aucwrx : suAjn)-gurmuK swDU jn [<br />
ArQ :- cMdRmw, cMdn Aqy srd ru`q sIql mMny jWdy hn, pr mn<br />
nUM SWqI dyx leI nw cMdr dyv sIql hY, nw ic`tw cMdn sIqlqw dyx vwlw<br />
hY Aqy nw hI sIql hY srd ru`q [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik mn nUM) SWqI qy sIqlqw gurmuK<br />
swDU jn hI dy skdy hn (ijnHW ny gurbwxI dvwrw mn nUM swiDAw huMdw hY)[<br />
vIcwr :- gurmuK nwm-riq`AW dI sMgq ivcoN jo mn nUM sIqlqw<br />
AQvw SWqI iml skdI hY, auh iksy hor sMswrk pdwrQW jW QW-itkwxy<br />
qoN nhIN iml skdI [ gurvwk :-<br />
cMdn cMdu n srd ruiq mUil n imteI GWm ]<br />
sIqlu QIvY nwnkw jpMdVo hir nwmu ] (AMg-709)<br />
CwqI sIql mnu suKI CMq goibMd gun gwie ] (AMg-254)<br />
slok nM : 40<br />
mMqMR rwm rwm nwmM D´wnM srbqR pUrnh ]<br />
g´wnM sm duK suKM jugiq inrml inrvYrxh ]<br />
dXwlM srbqR jIAw pMc doK ibvrijqh ]<br />
BojnM gopwl kIrqnM Alp mwXw jl kml rhqh ]<br />
aupdysM sm imqR sqRh BgvMq Bgiq BwvnI ]<br />
pr inMdw nh soRoiq sRvxM Awpu iq´wig sgl ryxukh ]<br />
Kt lK´x pUrnM purKh nwnk nwm swD sÍjnh ]40]<br />
pdArQ :- mMqMR-jpx jog Sbd bwr bwr pVHnw [ D´wnM-iDAwn<br />
(aucwrx: iDAwnM) [ srbqR pUrnh-srb ivAwpk pRBU iv`c [ g´wnM-<br />
(aucwrx : igAwnM) igAwn, smJ [ sm-brwbr, iek smwn [ jugiqjIvn-jugqI<br />
[ inrvYrxh-vYr-rhq hoxw [ inrml-piv`qR [ dXwlM-<br />
(aucwrx: idAwlM) idAwl hoxw [ pMc doK-pMj kwmwidk doKI [ ibvrijqhrokdy<br />
hn, b`cy rihxw [ Alp mwXw- (aucwrx : mwieAw) mwieAw qoN<br />
inrlyp [ jl kml rhqh-ijvyN kvl Pu`l pwxI qoN inrlyp rihMdw hY[<br />
aupdysM-is`K mq gRihx krnI [ sqRh-vYrI [ Bgiq BwvnI-BgqI iv`c<br />
SrDw [ nh sRoiq-nhIN suxdy [ sRvxM-kMnW nwl [ Awpu-Awpw-Bwv[ iq´wig-<br />
(aucwrx : iqAwig) iqAwg ky [ sgl ryxukh-swirAW dI crn-DUV<br />
bxnw [ Kt-Cy [ lK´x- (aucwrx : l`iKAx) lC`x, gux[ pUrnM purKhpUrn<br />
purK [ sÍjnh- (aucwrx : suA`jnh) sRySt purS [<br />
ies slok ivc s`q-purSW dy Cy l`Cx vrxn kIqy hoey hn :-<br />
ArQ :- (1) (jIB nwl) sdw pRmwqmw dy nwm dw mMqR jpdy rihxw<br />
Aqy srb-ivAwpk pRBU iv`c surq joVnI [ (2) du`KW su`KW nUM iek-smwn<br />
jwxnw Aqy piv`qR qy vYr-rihq jIvn-jugqI Dwrn krnI [ (3) swry<br />
jIAW-jMqW qy imhrvwn qy idAwlU hoey rihxw Aqy kwmwidk pMjW ivkwrW<br />
qoN b`cy rihxw[ (4) prmwqmw dI isPq-swlwh (kIrqI) nUM Bojn (Bwv<br />
Awsrw) bxwauxw Aqy mwieAw qoN inrlyp rihxw ijvyN kMvl Pu`l pwxI ivc<br />
inrlyp rihMdw hY[ (5) im`qrW s`jxW qy vYrIAW nwl ieko ijhw pRym-Bwv<br />
vwlw vrqwau r`Kxw Aqy pRmwqmw dI BgqI iv`c Bwvnw-sihq lIn rihx<br />
dI is`Km`q dyxI[ (6) Awpxy kMnW nwl prweI inMdw kdwicq nw suxnI Aqy<br />
Awpw-Bwv iqAwg ky sB dy crnW dI DUV hoie rihxw[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik ijnHW) pUrn purKW ivc ieh Cy<br />
l`Cx (inSwnIAW AQvw gux) huMdy hn aunHW dw hI nwm swDU sq-purS hY[<br />
vIcwr :- vwsiqk iv`c s`q-purS auhI hY jo pRmySr nUM srbivAwpk<br />
jwxdw hY, svws svws ismrn krdw hY, du`K su`K nUM iek-smwn<br />
jwxdw hY, vYr-ivroD qoN prHy hY Aqy iksy dw mMdw nhIN icqvdw, piv`qR<br />
jIvn jugqI dw DwrnI hY, kwmwidk pMjW ivkwrW nUM v`s ivc r`Kdw hY, pRBU<br />
dI isPq-swlwh nUM jIvn dw AwDwr mMndw hY, im`qR s`qR nUM iek-smwn qy<br />
smdrsI smJdw hY Aqy sB dw Blw mMgdw hY, mwieAw dy pRBwv qoN, kMvl<br />
Pu`l vWgU, inrlyp rihMdw hY, Aqy prweI inMdw qy svY-hMgqw iqAwg ky sB<br />
dI ryn (crn-DUV) ho ky ivcrdw hY [ gurvwk :<br />
jo nru duK mY duKu nhI mwnY ]<br />
suK snyhu Aru BY nhI jw kY kMcn mwtI mwnY ]rhwau]<br />
49 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
50
nh inMidAw nh ausqiq jw kY loBu mohu AiBmwnw ]<br />
hrK sog qy rhY inAwrau nwih mwn Apmwnw ]<br />
Awsw mnsw sgl iqAwgY jg qy rhY inrwsw ]<br />
kwm kRoDu ijh prsY nwhin iqh Git bRhmu invwsw ]<br />
gur ikrpw ijh nr kau kInI iqh ieh jugiq pCwnI ]<br />
nwnk lIn BieE goibMd isau ijau pwnI sMig pwnI ]<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 41<br />
Ajw BogMq kMd mUlM bsMqy smIip kyhrh ]<br />
qqR gqy sMswrh nwnk sog hrKM ibAwpqy ]41]<br />
(AMg-633-34)<br />
pdArQ :- Ajw-b`krI [ BogMq-KWdI hY, BogdI hY, AnMd mwxdI<br />
hY [ kMd mUlM (mUlI-gwjr dy pqy, P`l-P`ul, hry Gwh-bUt) [ bsMqy-v`sdI<br />
hY[ smIip-nyVy [ kyhrh-Syr dy [ qqR gqy-ausI qrHW, iqvyN hI [ sMswrhdunIAw<br />
dI [ sog hrKM-KuSI gæmI, du`K su`K [ ibAwpqy-ivAwpdy rihMdy hn,<br />
P`sy hoey [<br />
ArQ :- ijvyN hry Gwh bUt dw AwnMd mwxdI hoeI b`krI Syr kol<br />
v`sdI hoeI (BY-BIq) rihMdI hY, nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ausI qrHW<br />
dI hwlq dunIAW (dy jIvW) dI hY, ijnHW au~qy du`K Aqy su`K ivAwpdy rihMdy<br />
hn, ^uSI qy ZmI iv`c P`sy rihMdy hn [<br />
vIcwr :- su`K-du`K Aqy ^uSI-ZmI sMswr dy jIvW nUM GyrI r`Kdy hn<br />
[ sMqulq jIvn jIaux leI pRmwqmw dI Xwd ihrdy ivc r`KxI cwhIdI hY[<br />
gurvwk :<br />
suKu duKu qyrI AwigAw ipAwry dUjI nwhI jwie ] (AMg-432)<br />
hrK sog kw dyhu kir bwiDE ] dIrG rogu mwieAw AwswiDE ]<br />
(AMg-299)<br />
slok nM : 42<br />
ClM iCdRM koit ibGnM AprwDM iklibK mlM ]<br />
Brm mohM mwn ApmwnM mdM mwXw ibAwipqM ]<br />
imRq´ü jnm BRmMiq nrkh Aink aupwvM n isD´qy ]<br />
inrmlM swD sMgh jpMiq nwnk gopwl nwmM ]<br />
rmMiq gux goibMd inq pRqh ]42]<br />
pdArQ :- ClM-DoKw, &ryb [ iCdRM-doS, AYb [ koit-kRoVW [<br />
ibGnM-rukwvtW [ AprwDM-jurm, gunwh [ iklibK-pwp [ mlM-mYl,<br />
mlIx [ mwn-Awdr [ ApmwnM-inrwdr [ mdM mwXw-mwieAw dw nSw [<br />
ibAwipqM-ivAwpdy rihMdy hn [ imRq´ü- (aucwrx : imRiqA) mOq [ BRmMiq-<br />
Brmdw hY, Btkdw rihMdw hY [ nrkh-nrkW iv`c [ Aink aupwvM-AnykW<br />
swDn, auprwly [ n isD´qy-(aucwrx : isiDAqy) sPl nhIN huMdy, rws nhIN<br />
AwauNdy [ inrmlM-pwvn-piv`qR ho jWdy hn [ swD sMgh-swD sMgq iv`c[<br />
jpMiq-jpx krky [ rmMiq-ismrn krn nwl [ inq pRqh-sdw hI, hr<br />
roz, sdIv [<br />
ArQ :- (ijhVw mnu`K) DoKy qy AYbW (dUSxW); kRoVW ivGnW qy<br />
rukwvtW; jurmW qy pwpW-AprwDW dI mYl nwl mwieAw dy nSy krky mwn-<br />
Apmwn; BrmW qy moh ivc gRisAw hovy; jnm-mrn dy c`kr ivc Btkdw<br />
hovy qy dozk (kuMBI nrk) Bogdw hovy; auh Anyk aupwA krn nwl vI<br />
bMd^lws nhIN huMdw (Bwv ienHW du`KW qoN inklx iv`c sP`l nhIN huMdw) [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy krdy hn ik) swD sMgq iv`c<br />
prmwqmw dw nwm jpidAW qy sdw hI goibMd pRBU dy gux gwauNidAW, auh<br />
(pwpI-AprwDI jIv vI) pwvn-piv`qR ho jWdw hY [<br />
vIcwr :- swD sMgq dw Awsrw ilAW, pRBU dw ismrn krn nwl<br />
moh- mwieAw dy pRBwv, pwpW-AprwDW Aqy jnm-mrx dy gyV qoN b`c<br />
skIdw hY[ gurvwk :-<br />
1. BrIAY miq pwpw kY sMig ] Ehu DopY nwvY kY rMig ] (jpujI)<br />
2. ijau cMdn inkit vsY ihrf bpuVw<br />
iqau sqsMgiq imil piqq prvwxu ] (AMg 861)<br />
slok nM : 43<br />
qrx srx suAwmI rmx sIl prmysurh ]<br />
krx kwrx smrQh dwnu dyq pRBu pUrnh ]<br />
inrws Aws krxM sgl ArQ AwlXh ]<br />
gux inDwn ismrMiq nwnk sgl jwcMq jwickh ]43]<br />
pdArQ :- qrx-byVI [ rmx sIl-rmx jog [ krx kwrxjgq<br />
dw mUl, kwrnW dw krqw [ smrQh-Xog, lwiek [ dwnu dyq-dwqW<br />
dyNdw hY[ pRBu pUrnh-pUrn pRBU [ inrws-inrwisAW dIAW [ Aws krxM-<br />
51 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
52
AwsW pUrIAW krn vwlw [ sgl-swry [ ArQ-pdwrQ [ AwlXh-<br />
(aucwrx : AwilAh) Gr (^zwnw) [ gux inDwn-guxW dw ^zwnw pRBU [<br />
ismrMiq-ismrdy hn [ jwcMq-mMgdy hn [ jwickh-mMgqy, jwck [<br />
ArQ :-mwlk pRBU dI Srx lYxI (jIv dy Bv-swgr qoN pwr hox<br />
leI) byVI hY [ pUrn pRBU sB kuJ krnyjog hY, jgq dw mUl hY Aqy sB nUM<br />
dwqW dyx vwlw hY [ inrwisAW dIAW AwsW pUrIAW krn vwlw hY Aqy swry<br />
pdwrQW dw Gr (^zwnw) hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik AYsy) guxW dy ^zwny pRBU nUM<br />
ismrdy rihxw cwhIdw hY (ijs qoN) swry jIv mMgqy bx ky dwqW pRwpq<br />
krdy hn[<br />
vIcwr :- srb-klw smr`Q pRBU sB nUM dwqW dyxjog hY qy AwsW<br />
pUrnhwrw hY [ ausy dw Awsrw lY ky sdw nwm-ismrn krdy rihxw cwhIdw<br />
hY[ gurvwk :-<br />
ddw dwqw eyku hY sB kau dyvnhwr ]<br />
dyNdy qoit n AwveI Agnq Bry BMfwr ] (AMg-257)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 44<br />
durgm sQwn sugmM mhw dUK srb sUKxh ]<br />
durbcn Byd BrmM swkq ipsnM q surjnh ]<br />
AsiQqM QIxM q sog hrKM BY KIxM q inrBvh ]<br />
BY AtvIAM mhw ngr bwsM Drm lK´x pRB mieAw ]<br />
swD sMgm rwm rwm rmxM srix nwnk hir hir dXwl crxM]44]<br />
pdArQ :- durgm-ij`Qy phuMcxw AOKw hovy [ sQwn-AsQWn,<br />
jgw, itkwxy [ sugmM-ij`Qy sOKy hI phuMc skIey, suKwly [ mhw dUK-v`fy v`fy<br />
du`K[ srb-swry [ sUKxh-su`K ho jWdy hn [ durbcn-Koty bcn, kbol[ Byd<br />
BrmM-ivqkry qy Brm [ swkq-r`b nwloN tu`ty bMdy, ibbyk-hIx mUrK bMdy<br />
[ ipsnM-cuZl [ surjnh-nyk bMdy, Bly purS [ AsiQqM-itkwxw bxw bYTw<br />
hY [ sog hrKM-ZmI qy ^uSI [ BY KIxM q-f`r nwl sihmy hoey [ inrBvhinf`r,<br />
f`r qoN rihq [ BY AtvIAM-iBAwnk jMgl [ mhw ngr bwsM-v`fI<br />
vsoN vwlw ngr [ Drm lK´x-Drm dy lC`x (aucwrx : l`iKAx)[ pRB<br />
mieAw-pRBU dI imhr nwl [ swD sMgm-sq sMgq iv`c[ rmxM-ismrnw,<br />
jpxw [ dXwl (aucwrx : dieAwl)-imhrvwn pRBU dy [ srix crxMcrnW<br />
dI Srn, crnW dw Awsrw [<br />
ArQ :- (nwm ismrn qy pRBU dI imhr sdkw) AOKy qy kiTn<br />
AsQwn suKYn ho jWdy hn [ v`fy v`fy du`K swry s`uK bx jWdy hn [ Koty bcn<br />
bolx vwly, ivqkry qy Brm-Byd r`Kx vwly, duSt lok AQvw cuZl swry<br />
sjx purS bx jWdy hn [ (mn ivc itkI hoeI) ZmI, ^uSI ivc bdl jWdI<br />
hY qy BY-BIq sihmy hoey bMdy infr ho jWdy hn [ iBAwnk jMgl, v`fI vsoN<br />
vwly ngr jwpx lg pYNdy hn (Bwv sMswr suKdwiek ho jWdw hY) ieh hn<br />
Drm dy l`Cx jo pRBU dI imhr nwl pRwpq huMdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) swD sMgq iv`c juV ky pRmwqmw<br />
dw nwm iDAwaux Aqy dieAwlU pRBU dy crnW ivc rihx nwl (ieh swry<br />
P`l pRwpq huMdy hn) [<br />
vIcwr :- pRmwqmw dI ikrpw sdky swD sMgq iv`c juV ky,<br />
ismrn krn nwl, mnu`K dw jIvn plt jWdw hY [ gurvwk :-<br />
sMgiq kw gunu bhuqu AiDkweI piV sUAw gnk auDwry ]<br />
sqsMgiq imlY q idVqw AwvY hir rwm nwim insqwry ]<br />
(AMg-981)<br />
slok nM : 45<br />
hy Aijq sUr sMgRwmM Aiq blnw bhu mrdnh ]<br />
gx gMDrb dyv mwnuK´M psu pMKI ibmohnh ]<br />
hir krxhwrM nmskwrM srix nwnk jgdIsÍrh ]45]<br />
pdArQ :- hy Aijq-hy nw ijqy jwx vwly (moh) [ sUr-srmy [<br />
sMgRwmM-ju`D iv`c[ Aiq blnw-bhuq bl vwly, v`fw blvwn [ bhu mrdnh-<br />
AnykW mhWblIAW nUM nwS krn vwly, ml dyx vwly [ gx-dyviqAW dy dws,<br />
syvk[ gMDrb-dyviqAW dy rwgI [ dyv-dyvqy [ mwnuK´M- (aucwrx: mwnu`iKAM)<br />
mnu`K[ psu-pSU, fMgr [ pMKI-pMCI [ ibmohnh-mohq krn vwly, moh lYx<br />
vwly [ krxhwrM-krqwr, rcnhwr [ jgdIsÍrh- (aucwrx: jgdIsuArh)<br />
jgq dw mwlk, isRstI dw isrjxhwr[<br />
ArQ :- hy ju`D iv`c nw ij`qy jwx vwly (moh-rUp) sUrmy ! qUM mhW<br />
blIAW dw nwS kr idMdw hYN [ (qUM qW) dyviqAW dy syvkW qy gv`eIAW,<br />
dyviqAW, mnu`KW, fMgr-ForW Aqy pSU-pkSIAW nUM moihq krky aunHW nUM<br />
byv`s kr dyNdw eyN[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik hy jIv ! moh dy jwl qoN b`cx<br />
leI) rcxhwr hrI nUM nmSkwr kr Aqy jgq dy mwlk dI Srx lY [<br />
53 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
54
vIcwr :- sMswrk pdwrQW dw moh bVw blvwn sUrmw hY [ jgq<br />
dy swry jIv ies dy jwl ivc P`sy hoey hn [ ies qoN b`cx leI jgq rcnw<br />
dy mwlk vwihgurU jI dw Awsrw lYxw cwhIdw hY [ gurvwk :<br />
1. mohu Aru Brmu qjhu qum bIr ] swcu nwmu irdy rvY srIr ]<br />
........................................................<br />
eyqu moih fUbw sMswru ] gurmuiK koeI auqrY pwir ]<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
(Awsw m : 5, AMg-356)<br />
2. BRm kI kUeI iqRsnw rs pMkj Aiq qIK´x moh kI Pws ]<br />
kwtnhwr jgq gur goibMd crn kml qw ky krhu invws ]<br />
(AMg-204)<br />
slok nM : 46<br />
hy kwmM nrk ibsRwmM bhu jonI BRmwvxh ]<br />
icq hrxM qRY lok gMmM´ jp qp sIl ibdwrxh ]<br />
Alp suK Aivq cMcl aUc nIc smwvxh ]<br />
qv BY ibmuMicq swD sMgm Et nwnk nwrwiexh ]46]<br />
pdArQ :- hy kwmM-hy ivSy Bog [ nrk ibsRwmM-nrkW iv`c vwsw<br />
dyx vwlw[ bhu jonI-keI jUnW [ BRmwvxh-Btkwaux vwlw [ icq hrxMic`q<br />
curw lYx vwlw, mn Brmwaux vwlw [ qRY lok gMmM´-iqnW lokW iv`c<br />
phuMcx vwlw (aucwrx : gMimAM) [ sIl-Su`D Awcrn [ ibdwrxh-nSt<br />
krn vwlw, nwS krny vwlw [ Alp suK-QoVw s`uK, q`uC mwqR svwd [<br />
Aivq-Dn-rihq krn vwlw [ aUc nIc-auic`AW qy nIivAW ivc (Bwv,<br />
AmIrW grIbW iv`c) [ smwvxh-smwieAw hoieAw, rimAw hoieAw [ qv<br />
BY-qyrw (kwm dw) f`r [ ibmuMicq-nwS ho jWdw hY [ swD sMgm-swD sMgiq<br />
iv`c [ Et-Awsrw [ nwrwiexh-pRmySr pRBU [<br />
ArQ :- hy kwm ! qUM jIvW nUM nrkW iv`c vwsw dyx vwlw hYN Aqy<br />
aunHW nUM (Apxy v`s krky) keI jUnW iv`c Btkwaux vwlw hYN [<br />
(qUM jIvW dy) ic`q Brmwaux vwlw Aqy iqMnW lokW iv`c phuMc<br />
(gmqw) r`Kx vwlw hYN [ (qUM hI jIvW dy) j`p, q`p Aqy inrml Awcrn nwS<br />
krn vwlw hYN [<br />
qu`C mwqR svwd qy su`K dyx bdly qUM jIvW nUM cMcl qy DMn-hIn kr<br />
idMdw hYN [ auic`AW qy nIivAW Bwv, AmIrW grIbW iv`c qUM smwieAw hoieAw<br />
hYN[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik AYsy bury krm qoN b`cx leI) swD<br />
sMgq iv`c juV ky nwrwiex pRBU dI Et lYx nwl, kwm dw fr nwS ho jWdw<br />
hY [<br />
vIcwr :- kwmI purS nrk-BwgI huMdw hY [ kwm-cyStw swry jIvjMqUAW<br />
nUM Awpxy kwbU iv`c kr lYNdI hY [ ies dI mwr qoN bcwA, swD sMgq<br />
iv`c juV ky, pRmwqmw dI Srx ilAW hI sMBv hY [ gurvwk :-<br />
kwmu kRoDu kwieAw kau gwlY ] ijau kMcn sohwgw FwlY ] (AMg-932)<br />
kwmu kRoDu loBu mohu sMig swDw BKy ] (AMg-318)<br />
slok nM : 47<br />
hy kil mUl kRoDM kdMc kruxw n auprjqy ]<br />
ibKXMq jIvM vs´M kroiq inrq´M kroiq jQw mrkth ]<br />
Aink swsn qwVMiq jmdUqh qv sMgy ADmM nrh ]<br />
dIn duK BMjn dXwl pRBu nwnk srb jIA rK´w kroiq ]47]<br />
pdArQ :- kil mUl-JgVy dw mu`F, lVweI dI jVH, klHw dw mUl<br />
[ kRoDM-kRoD[ kdMc-kdy vI [ kruxw-dieAw, qrs [ n auprjqy-nhIN pYdw<br />
huMdI[ ibKXMq- (aucwrx : ibiKAMq) pwpI, ivSeI [ jIvM-jIv [ vsM´<br />
kroiq- (aucwrx : v`isAM) v`s iv`c kr lYNdw hY [ inrq´M- (aucwrx :<br />
inriqAM) nwc [ jQw-ijvyN [ mrkth-bWdr [ Aink-AnykW [ swsn<br />
qwVMiq-szwvW dyNdy hn [ jmdUqh-jm rwj dy dUq [ qv sMgy-qyrw sMg<br />
krky[ ADmM-nIc [ nrh-mnu`K [ dIn duK BMjn-grIbW (inqwixAW) dy<br />
du`K dUr krn vwlw [ dXwl pRBu-(aucwrx : dieAwl)-idAwlU pRBU [ rKHw<br />
kroiq- (aucwrx: r`iKAw) r`iKAw krdw hY[<br />
ArQ :- hy klHw (JgVy) dy mu`F kRoD ! (qyry AMdr) kdy dieAw nhIN<br />
AwauNdI[ qUM ivSeI jIvW nUM Awpxy v`s kr lYNdw hYN Aqy auh bWdr vWgU n`cdy<br />
hn [<br />
qyrw sMg krn nwl jIv nIc suBwv vwly bx jWdy hn Aqy jmdUq<br />
aunHW nUM AnykW szwvW qy dMf idMdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ZrIbW inqwixAW dy du`K<br />
ktxhwrw idAwlU pRBU hI (ies kRoD qoN) swry jIvW dI r`iKAw krdw hY[<br />
vIcwr :- qmo gux dy pRBwv krky kRoDI mnu`K keI nIcqw vwly kMm<br />
55 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
56
krdw hY ijs krky auhdw jIvn iDRgkwr bx jWdw hY Aqy nmoSI qy dMf<br />
dw BwgI bxdw hY [ vwihgurU jI dI Srn lYx nwl hI ies ivkwr qoN<br />
b`icAw jw skdw hY [ gurvwk:-<br />
kRoDu pRDwnu mhw bf duMdr qh mnu mwvwsI rwjw ] (AMg-1161)<br />
slok nM : 48<br />
hy loBw lMpt sMg isrmorh Aink lhrI klolqy ]<br />
DwvMq jIAw bhu pRkwrM Aink BWiq bhu folqy ]<br />
nc imqRM nc iestM nc bwDv nc mwq ipqw qv ljXw ]<br />
AkrxM kroiq AKwid´ KwdM´ Aswj´M swij smjXw ]<br />
qRwih qRwih srix suAwmI ibg´wipœ nwnk hir nrhrh ]48]<br />
pdArQ :- loBw-lwlc [ lMpt-icmiVAw hoieAw, fu`bw hoieAw,<br />
ilpitAw hoieAw [ isrmorh-mu`KI bMdy, v`fy v`fy [ Aink lhrI-Anyk<br />
(loB) lihrW ivc [ klolqy-klol krdy hn, KyfW Kyfdy hn [ DwvMq-dOVdy<br />
hn [ jIAw-jIv, pRwxI [ bhu-bhuq [ pRkwrM-keI qrHW [ Aink BWiq-<br />
AnykW pRkwr nwl [ folqy-Btkdy hn, foldy iPrdy hn, ifkfoly KWdy hn<br />
[ nc-nhIN hY [ iestM-ipAwry dI [ bwDv-snbMDI [ qv-qYnUM[ ljXw-<br />
(aucwrx : l`ijAw) Srm, hXw[ AkrxM-nw krn jog kMm[ kroiq-krdw<br />
hY [ AKwid´- (aucwrx: AKwidA) nw Kwx jog [ Kwd´M-(aucwrx : KwidAM)-<br />
KWdw hY [ Aswj´M- (aucwrx : AswijAM) AXog kMm, nw krn vwly kMm[<br />
swij-r`cdw hY, swjdw hY [ smjXw- (aucwrx: sm`ijAw) smwjk qOr qy<br />
(Bwv insMg hoky, inrl`j ho ky) [ qRwih qRwih-bcwA lY, rKSw kro, rK<br />
lY [ ibg´wipœ- aucwrx : ibigAwpiq) bynqI krdw hY, pRwrQnw krdw hY[<br />
hir nrhrh-hrI pRBU, vwihgurU jI [<br />
ArQ :- hy loB ! v`fy v`fy bMdy vI qyrI sMgq iv`c Zlqwn hoey pey<br />
hn Aqy Anyk (loB) lihrW ivc P`sy hoey, keI pRkwr dy klol krdy hn[<br />
qyry v`s iv`c Awey hoey jIv bhuq Btkdy iPrdy hn Aqy AnykW<br />
qrIikAW nwl ifkfoly KWdy hn [<br />
mYN nwnk bynqI krdw hW ik hy myry hrI pRBU! hy suAwmI! mYN qyrI<br />
Srx AwieAw hW, mYnUM (ies loB ivkwr qoN) bcwA lE ! bcwA lE !!<br />
vIcwr :- loB-hlkwieAw jIv Srm-hXw iqAwg ky AXog qy<br />
Srmnwk krqUqW krdw hY [ prmwqmw dI Srx lieAW hI Ardws sdky<br />
ies loB qoN b`icAw jw skdw hY [ gurvwk :-<br />
ijau kUkru hrkwieAw DwvY dhids jwie ]<br />
loBI jMqu n jwxeI BKu ABKu sB Kwie ] (AMg-50)<br />
slok nM : 49<br />
hy jnm mrx mUlM AhMkwrM pwpwqmw ]<br />
imqRM qjMiq sqRM idRVMiq Aink mwXw ibsœIrnh ]<br />
AwvMq jwvMq QkMq jIAw duK suK bhu Bogxh ]<br />
BRm BXwn auidAwn rmxM mhw ibkt AswD rogxh ]<br />
bYd´M pwrbRhm prmysÍr AwrwiD nwnk hir hir hry ]49]<br />
pdArQ :- mUlM-kwrn, jVH [ AhMkwrM-mNY-myrI, svY-hMgqw [<br />
pwpwqmw-duSt Awqmw, Bwv Awqmw nUM iBRSt krn vwlw [ qjMiq-iqAwgdw<br />
hYN, CufwauNdw hYN [ sqRM-vYrI, SqrU [ idRVMiq-p`kw krdw hYN [ Aink-Anyk<br />
qrHW [ mwXw ibsœIrnh-mwieAw dw iKlwrw iKlwrdw hYN [ AwvMq jwvMq-<br />
AwauNdy jwauNdy, Bwv jMmdy mrdy [ QkMq-Q`k jWdy hn, hwr-h`ut jWdy hn<br />
[ jIAw-jIv [ Bogxh-Bogdy hn [ BRm BXwn auidAwn- (aucwrx: BieAwn)<br />
BrmW dy iBAwnk jMglW iv`c [ rmxM-Btkdw hY, rmx krdw hY [ mhw<br />
ibkt-bVy iBAwnk, bhuq duKdweI[ AswD-lw-ielwj rog, ijs dw<br />
ielwj nhIN ho skdw hovy [ bYd´M (aucwrx : bYidAM) vYd, hkIm[ rogxhrog,<br />
bImwrIAW[ prmysÍr- (aucwrx : prmysuAr)[ AwrwiD-jpxw kr,<br />
ismr[<br />
ArQ :- hy pwpI hMkwr ! qUM jIvW dy jnm mrx dw kwrn hYN [ qUM<br />
mwieAw dy AnykW iKlwry iKlwrdw hYN [ jIv (qyry v`s hoky) im`qrWipAwirAW<br />
nUM C`f dyNdy hn Aqy vYrIAW nwl p`kI im`qrqw gMfdy hn [<br />
qYnUM (Bwv qyry v`s hoey jIvW nUM) nw imq`rW dI, nw ipAwirAW dI,<br />
qyry pRBwv hyT Awey hoey jIv jnm-mrx dy gyV iv`c pY ky hwr-<br />
nw snbMDIAW dI Aqy nw hI mwqw ipqw dI koeI Srm-hXw rihMdI hY [<br />
hu`t jWdy hn, AnykW pRkwr dy du`K su`K Bogdy hn, Brm-BulyKy krky frwauxy<br />
(loB-lihrW iv`c Pis`Aw) mnu`K nw krn jog kMm krdw hY, nw<br />
Kwx jog pdwrQ (cIzW) KWdw hY Aqy insMg ho ky keI pRkwr dy AXog<br />
jMgl (Bwv sMswr) iv`c Btkdy iPrdy hn Aqy bVy iBAwnk lw-ielwj<br />
rogW ivc gR`sy rihMdy hn [<br />
smwjk AfMbr vI r`cdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik ies AswD rog-hMkwr qoN<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
57 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
58
cwaux vwly) vYd, prmwqmw pRBU jI hI hn[ ies leI vwihgurU jI dy<br />
nwm-ismrn nUM (hr vyly) jpxw cwhIdw hY [<br />
vIcwr :-prmwqmw hI iek AYsw vYd hY jo hMkwr-m`qy jIvW nUM<br />
jnm-mrx dy gyV Aqy AswD rogW qoN bcwauxjog hY[ aus dw hI ismrn<br />
krnw bxdw hY[ gurvwk:-<br />
1. hir jIau AhMkwru n BwveI vyd kUik suxwvih ] (AMg-1089)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 50<br />
hy pRwx nwQ goibMdh ikRpw inDwn jgd guro ]<br />
hy sMswr qwp hrxh kruxw mY sB duK hro ]<br />
hy srix jog dXwlh dInw nwQ mXw kro ]<br />
srIr sÍsQ KIx smey ismrMiq nwnk rwm dwmodr mwDvh ]50]<br />
pdArQ :- pRwx nwQ-ijMd dy mwlk [ goibMdh-hy goibMd !<br />
(ipRQvI dy mwlk) [ ikRpw inDwn-rihmq dy ^zwny [ jgd guro-sMswr dy<br />
gurU [ sMswr qwp hrxh-dunIAW dy qwpW dw nws krn vwly [ kruxw mYikRpwlU,<br />
ikrpw-srUp [ hro-dUr kro [ srix jog-Srx (pnwh) dyx dy<br />
smr`Q[ dXwlh-dieAw dy somy, dieAw dy Gr [ dInw nwQ-grIbW du`KIAW<br />
dy suAwmI [ mXw- (aucwrx : mieAw) myhr, rihmq, krm [ sÍsQ-<br />
(aucwrx : suAsQ) Arog, rog-rihq [ KIx-inrbl [ smey-vyly [ rwm<br />
dwmodr mwDvh-ivAwpk goibMd pRBU [<br />
ArQ :- hy pRwxW dy mwlk ! hy ikrpw dy ^zwny ! hy jgq dy gurU<br />
! hy sMswr dy du`KW-qwpW dw nwS krn vwly ! qy dieAw-srUp pRBU jI !<br />
(myry) swry du`K-klyS dUr kr idE jI [<br />
hy Srx dyx dy smr`Q, dieAw dy somy ! hy dInW-du`KIAW<br />
dy mwlk! myry qy imhr kro jI [ hy rwm ! hy dwmodr ! hy mwDvy ! nwnk<br />
bynqI krdw hY ik BwvyN myrw srIr ArogI hovy jW rogI hovy, mYN qyrw nwm<br />
(hr smyN) ismrdw rvHW[<br />
vIcwr :- hr smyN qy hr hwlq iv`c pRmwqmw qoN nwm-ismrn dI<br />
jwcnw krnI cwhIdI hY, jo jIv dy du`KW-klySW dw nwS krn dy smr`Q hY<br />
[ gurvwk :-<br />
1. jy suKu dyih q quJih ArwDI duiK BI quJY iDAweI ] (AMg-757)<br />
2. suKu duKu qyrI AwigAw ipAwry dUjI nwhI jwie ] (AMg-432)<br />
slok nM : 51<br />
crx kml srxM rmxM gopwl kIrqnh ]<br />
swD sMgyx qrxM nwnk mhw swgr BY duqrh ]51]<br />
pdArQ :- srxM-Et Awsrw[ rmxM-aucwrx nwl [ swD sMgyxswD<br />
sMgq rwhIN[ kIrqnh-isPq swlwh[ qrxM-qr jweIdw hY[ BYiBAwnk,<br />
frwauxw[ duqrh-AOKw qirAw jwx vwlw[ mhw swgr-ivSwl<br />
sMswr smuMdr[<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRBU dy crn kmlW dw<br />
Awsrw ilAW, swD sMgq iv`c juVH ky, jgq dy pwlxhwr pRBU dI isPiqswlwh<br />
krn nwl (ies) mhW iBAwnk Aqy AOKw qirAw jwx vwly sMswr<br />
smuMdr qoN qr jweIdw hY, pwr lMG skIdw hY[<br />
vIcwr :- Bv-swgr qoN pwr lMGx dw ie`ko hI aupwA hY - swD<br />
sMgq ivc juV ky pRBU dy gux gwey jwx [ gurvwk :-<br />
swgru qirAw swDU sMgy ] inrBau nwmu jphu hir rMgy ]<br />
(AMg-684)<br />
iehu swgru soeI qrY jo hir gux gwey ]<br />
swDsMgiq kY sMig vsY vfBwgI pwey ] (AMg-813-14)<br />
slok nM : 52<br />
isr msœk rK´w pwrbRhmM hsœ kwXw rK´w prmysÍrh ]<br />
Awqm rK´w gopwl suAwmI Dn crx rK´w jgdIsÍrh ]<br />
srb rK´w gur dXwlh BY dUK ibnwsnh ]<br />
Bgiq vCl AnwQ nwQy srix nwnk purK Acuqh ]<br />
pdArQ :- msœk-m`Qw, msqk [ rK´w- (aucwrx : r`iKAw) rwKI<br />
krn vwlw, r`iKAk [ hsœ-h`Q [ kwXw-(aucwrx : kwieAw)-srIr,<br />
kwieAW [ prmysÍrh- (aucwrx: prmysuArh) prmySr [ Awqm-ijMd,<br />
Awqmw [ Dn-Dn pdwrQ [ jgdIsÍrh- (aucwrx : jgdIsuArh) jgq<br />
dw eISvr, pRBU [ rKHw-(aucwrx : riKAM)-riKAw krn vwlw [ gur-v`fw[<br />
dXwlh- (aucwrx : dieAwlh) dieAwvwn pRmwqmw [ gur dXwlh-v`fw<br />
imhrvwn pRBU [ BY dUK ibnwsnh- f`r qy d`uKVy nwS krny vwlw [ Bgiq<br />
vCl-BgqI krn vwilAW (sMqW-BgqW) dw ipAwrw [ AnwQ nwQyin^simAW<br />
dw mwlk, inAwsirAW dw Awsrw [ purK Acuqh-AibnwSI<br />
59 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
60
srb ivAwpk pRBU [ sirx-pnwh [<br />
ArQ :- isr Aqy m`Qy nUM pwrbRhm dI r`iKAw hY [ h`QW Aqy srIr<br />
(dy bwkI AMgW) nUM prmySr dI r`iKAw hY [ Awqmw nUM gopwl suAwmI dI<br />
r`iKAw hY Aqy Dn sMpqI nUM jgq dy mwlk dy crnW dI r`iKAw hY [ swirAW<br />
(jIvW) nUM dieAwlU gurU dI r`iKAw hY (jo hr pRkwr dy) fr Aqy du`KW dy nwS<br />
krn vwlw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik hy jIv !) inAwsirAW dw Awsrw<br />
qy BgqW dw ipAwrw Akwl purK hY [ (qUM aus) AibnwSI srb-ivAwpk<br />
pRBU dI Srx iv`c rhu [<br />
ies slok iv`c gurU swihb ny Akwl purK leI v`K v`K Sbd<br />
vrqy hn ijvyN - pwrbRhm, prmysur, gopwl, suAwmI, jgdIsur, idAwly<br />
(dieAwl), Bgiq vCl (BgqW dw ipAwrw), AnwQ nwQy (inAwsirAW dw<br />
Awsrw), Aqy purK Acuq (AibnwSI srb ivAwpk pRBU)[<br />
vIcwr :- Akwl purK hI sB qrHW dI r`iKAw krn dy smr`Q hY,<br />
AnwQW dw nwQ qy BgqW dw ipAwrw hY [ sdw ausy dI hI Srx lYxI bxdI<br />
hY [ gurvwk :-<br />
1. rKvwly gur gopwlw ] siB jIA Bey dieAwlw ] (AMg-622)<br />
2. ibGnu n koaU lwgqw gur pih Ardwis ]<br />
rKvwlw goibMd rwie Bgqn kI rwis ] (AMg-816)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 53<br />
jyn klw DwirE AwkwsM bYsMqrM kwst bystM ]<br />
jyn klw sis sUr nK´qR joiq´M swsM srIr DwrxM ]<br />
jyn klw mwq grB pRiqpwlM nh CydMq jTr rogxh ]<br />
qyn klw AsQMBM srovrM nwnk nh iCjMiq qrMg qoXxh ]53]<br />
pdArQ :- jyn-ijs (pRBU) ny [ klw-SkqI, qwkq, s`iqAw [<br />
DwirE-itkwieAw hoieAw hY [ AwkwsM-AwkwS nUM [ bYsMqrM-A`g nUM [<br />
kwst-lkVI [ bystM-FikAw hoieAw hY, sMpt kIqw hY [ sis-cMdRmw [<br />
sUr-sUrj[ nK´qR- (aucwrx : n`iKAqR) - qwry [ joiq´M-(aucwrx : joiqAM)pRkwS,<br />
joqI [ swsM-svws [ DwrxM-itkwey hoie hn [ mwq grB-mW dy pyt<br />
iv`c [ pRiqpwlM-pwlxw-posxw, pRiqpwlxw [ nh-nhIN [ CydMq-nwS hoxw<br />
[ jTr rogxh-jTr (grB) rUp rog [ qyn- aus (pRBU) ny [ AsQMBM-<br />
Awsrw, QMB, shwrw [ srovrM-smuMdr [ nh iCjMiq-nwS nhIN kr skdIAW<br />
[ qrMg qoXxh-(aucwrx : qoieAxh) pwxI dIAW C`lW [<br />
Bwv ArQ :- ijs (prmwqmw) ny AwpxI SkqI nwl AwkwS nUM<br />
(QMmW bZYr) itkwieAw hoieAw hY Aqy lkVI ivc A`g nUM F`ikAw hoieAw<br />
hY[<br />
ijs (pRBU) ny AwpxI qwkq nwl cMdRmw, sUrj Aqy qwirAW iv`c<br />
AwpxI joq dw pRkwS kIqw hoieAw hY Aqy jIvW dy srIrW ivc svws itkwey<br />
hoey hn [<br />
ijs (Akwl purK) ny AwpxI s`iqAw nwl mW dy pyt ivc jIv dI<br />
r`iKAw Aqy pwlx-poSx (dw pRbMD) kIqw hoieAw hY, ijs sdkw jTr<br />
(grB) A`g-rUp rog jIv dw nwS nhIN kr skdy [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) aus pRBU ny AwpxI klw nwl<br />
smuMdr nUM vI Awsrw dy ky itkwieAw hoieAw hY, ijs krky aus dy pwxI<br />
dIAW C`lW smuMdr dy (jIvW dw) nwS nhIN kr skdIAW [<br />
vIcwr :- swry KMfW-bRihmMfW iv`c pRBU dI klw ivdmwn hY, Aqy<br />
inrMqr kMm kr rhI hY [ aus mwlk dI SkqI hI jIvW dI hr QW r`iKAw<br />
krdI hY [ gurvwk :-<br />
grB Agin mih ijnih aubwirAw ]<br />
rkq ikrm mih nhI sMGwirAw]<br />
Apnw ismrnu dy pRiqpwilAw Ehu sgl Gtw kw mwlkw ]<br />
(AMg-1084)<br />
slok nM : 54<br />
gusWeI girs† rUpyx ismrxM srbqR jIvxh ]<br />
lbD´M sMq sMgyx nwnk sÍC mwrg hir Bgqxh ]54]<br />
pdArQ :- gusWeI-jgq dw mwlk, prmwqmw[ girs†-v`fy gOrv<br />
vwlw, gMBIr[ rUpyx-Aiq suMdr[ ismrxM-ismrn, bMdgI[ srbqR-sB<br />
(jIvW) dw[ jIvxh-jIvn-ADwr (Awsrw) [ lbD´M- (aucwrx : lbiDAM)<br />
pRwpq huMdw hY, l`Bdw hY [ sMq sMgyx-swD sMgq, sq purSW dI sMgq iv`c[<br />
sÍC- (aucwrx : suA`C) inrml, piv`qr[ mwrg-rsqw[ hir BgqxhpRBU-BgqI<br />
[<br />
ArQ :- isRStI dw mwlk, vwihgurU v`fy gOrv vwlw Aqy Aiq<br />
61 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
62
suMdr srUp vwlw hY [ aus dw ismrn sB jIvW dw jIvn-AwDwr (Bwv<br />
Awsrw) hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) s`q purSW (Bgq jnW) leI<br />
pRmwqmw dw ismrn inrml mwrg hY ijhVw swD-sMgq ivcoN pRwpq huMdw<br />
hY[<br />
vIcwr :- prmwqmw dw nwm-ismrn swry jIvW dw jIvn-AwDwr<br />
Aqy inrml mwrg hY [ ieh dwq swD-sMgq ivcoN pRwpq huMdI hY [<br />
gurvwk:-<br />
sqsMgiq kYsI jwxIAY ] ijQY eyko nwmu vKwxIAY ]<br />
eyko nwmu hukmu hY nwnk siqguir dIAw buJwie jIau ]<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 55<br />
(AMg-72)<br />
mskM BgnMq sYlM krdmM qrMq ppIlkh ]<br />
swgrM lMGMiq ipMgM qm prgws AMDkh ]<br />
swD sMgyix ismrMiq goibMd srix nwnk hir hir hry ]55]<br />
pdArQ :- mskM-m`Cr[ BgnMq-qoV dyNdw hY, BMndw hY[ sYlMp`Qr<br />
[ krdmM-ick`V [ qrMq-qrdI hY [ ppIlkh-kIVI [ swgrM-smuMdr<br />
[ lMGMiq-lMGdw hY [ ipMgM-ipMglw, lUlHw [ qm-hnyrw [ prgws-cwnx,<br />
pRkwS [ AMDkh-AMny mnu`K nUM [ swD sMgyix-swD dI sMgq iv`c[ ismrMiqismrn<br />
krn nwl [ goibMd-DrqI dw mwlk [ srix- Et Awsrw dvwrw<br />
[ hir hir hry-prmwqmw dw nwm-jwp [<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) swD sMgq dvwrw<br />
pRmwqmw dI Et lY ky aus vwihgurU dw Bjn ismrn krn nwl (mnu`K iv`c<br />
AdBuq kwrnwmy krn dI SkqI Aqy smr`Qw Aw jWdI hY, ijvyN) :-<br />
m`Cr p`Qr nUM BMn-qoV dyNdw hY, kIVI ic`kV qoN pwr lMG<br />
jWdI hY, ipMglw smuMdr qr jWdw hY Aqy AMnHy mnu`K nUM hnyry iv`c pRkwS ho<br />
jWdw hY[<br />
vIcwr :- prmwqmw dw Awsrw Et lY ky swD sMgq ivc ismrn<br />
krn nwl, inqwxy qy inAwsry jIv jMqU vI Ascrj kwrnwmy krn dy<br />
smr`Q ho jWdy hn, ikMnIAW hI AsMBv g`lW sMBv ho jWdIAW hn [<br />
gurvwk:-<br />
ipMgul prbq pwir pry Kl cqur bkIqw ]<br />
AMDuly iqRBvx sUiJAw gur Byit punIqw ]1]<br />
mihmw swDU sMg kI sunhu myry mIqw ]<br />
mYlu KoeI koit AG hry inrml Bey cIqw ]1]rhwau](AMg-809)<br />
slok nM : 56<br />
iqlk hIxM jQw ibpRw Amr hIxM jQw rwjnh ]<br />
AwvD hIxM jQw sUrw ] nwnk Drm hIxM qQw bYs˜vh ]56]<br />
pdArQ :- hIxM-ibnW, bZYr [ iqlk-it`kw [ jQw-ijvyN [<br />
ibpRw-bRwhmx, pMifq [ Amr-hukm, &rmwn [ rwjnh-rwjw, hukmrwn [<br />
AwvD-Ssqr[ sUrw-sUrmw, joDw [ qQw-iqvyN [ bYs˜vh-ivSnU-Bgq (prmySr<br />
dw aupwSk)[<br />
ArQ :- ijvyN iqlk qoN ibnW bRwhmx, ijvyN hukm (dI sm`rQw)<br />
qoN bZYr rwjw Aqy ijvyN Ssqr qoN ^wlI sUrmw (SoBw nhIN pwauNdy)[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) iqvyN Drm qoN ^wlI pRBU-Bgq<br />
vI DrmI nhIN ho skdw (Bwv iksy lyKy dw nhIN) [<br />
vIcwr :- Dwrimk icMnHW dw DwrnI Aqy pRBU-BgqI qoN s`Kxw mnu`K<br />
Drm dw DwrnI nhIN huMdw [ gurvwk :-<br />
bYsno so ijsu aUpir supRsMn ] ibsn kI mwieAw qy hoie iBMn ]<br />
krm krq hovY inhkrm ] iqsu bYsno kw inrml Drm ]<br />
(suKmnI swihb, AMg-274)<br />
slok nM : 57<br />
n sMKM n ckRM n gdw n isAwmM ] Asçrj rUpM rhMq jnmM ]<br />
nyq nyq kQMiq bydw ] aUc mUc Apwr goibMdh ]<br />
bsMiq swD irdXM Acuq buJMiq nwnk bfBwgIAh ]57]<br />
pdArQ :- sMKM-sMK [ ckRM-c`kr (Dwrmk icMnH)[ gdw-mugdr,<br />
gurj[ isAwmM-kwlw (sWvlw) rMg [ Asçrj-AdBuq [ rUpM-rUp, srUp [<br />
rhMq jnmM-jnm qoN rihq, Ajnmw [ nyq nyq-byAMq, byAMq, prHy qoN prHy<br />
[ kQMiq-aucwrdy hn, kihMdy hn [ bydw-vyd [ aUc mUc-au~cw qy v`fw [<br />
Apwr-prHy qoN prHy, byAMq [ goibMdh-goibMd, prmySr [ bsMiq-vs`dw hY[<br />
swD irdXM-(aucwrx : iridAM)-sMqW dy ihrdy iv`c [ Acuq-AibnwSI pRBU<br />
[ buJMiq-smJdy hn, buJdy hn [ bfBwgIAh-v`fy BwgW vwly [<br />
63 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
64
ArQ :- (pRkwS rUp pRmySr dw vwsqv srUp) auh pRBU sMK, c`kr<br />
Aqy gdw dw DwrnI nhIN, nw hI auh sWvly rMg vwlw hY [ ausdI hsqI<br />
Ascrj-rUp, jnm qoN rihq (Ajnm) hY [ vyd vI aus nUM ‘nyq-nyq’, ‘ieh<br />
nhIN’, ‘ieh nhIN’ kihMdy hn (Bwv, aus vrgw hor koeI nhIN) [ auh goibMd<br />
bhuq au~cw qy v`fy ivsQwr vwlw, Aqy byAMq hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik auh) AibnwSI pRBU sMqW dy ihrdy<br />
iv`c v`sdw hY[ v`fy BwgW vwly bMdy hI (ieh q`qswr) smJdy hn[<br />
vIcwr :- vwihgurU jI mhwn AdBuq srUp vwly hn Aqy c`krichn<br />
Aqy jnm qoN rihq hn [ AYsw AibnwSI pRBU s`q-purSW dy ihrdy<br />
iv`c v`sdw hY [ gurvwk :-<br />
n rwgy ] n rMgy ] n rUpy ] n ryKy ] AjonI ] AmonI ]<br />
(jwpu-194-195)<br />
slok nM : 58<br />
auidAwn bsnM sMswrM snbMDI sÍwn isAwl Krh ]<br />
ibKm sQwn mn moh midrM mhW AswD pMc qskrh ]<br />
hIq moh BY Brm BRmxM AhM PWs qIKHx kiTnh ]<br />
pwvk qoA AswD GorM Agm qIr nh lMGnh ]<br />
Bju swDsMig goupwl nwnk hir crx srx auDrx ikRpw ]58]<br />
pdArQ :- auidAwn-jMgl, aujwV-bIAwbwn [ bsnM-vwsw, invws<br />
[ sMswrM-sMswr iv`c [ snbMDI-swk-sYn, swQI [ sÍwn- (aucwrx : suAwn)<br />
ku`qy [ isAwl-ig`dV [ Krh-Koqy[ ibKm sQwn-AOKy QW [ midrM-nSw[<br />
mhW-v`fy [ AswD-Aij`q, nw swDy jw skx vwly [ pMc qskrh-pMj<br />
kwmwidk cOr[ hIq-ih`q, ipAwr[ BY Brm-fr qy qO^ly[ BRmxM-Btkdw hY<br />
[ AhM-svY-hMgqw, haumY[ PWs-PwhI [ qIKHx- (aucwrx : qIiKAx) qyz,<br />
iq`KI[ kiTnh-AOKI, ibKVI [ pwvk-A`g [ qoA-pwxI[ AswD-jo swDI n<br />
jw sky, nw buJweI jw skx vwlI (iqRSnw-rUp A`g)[ GorM-iBAwnk[ Agm<br />
qIr-phuMc qoN pry (sMswr-smuMdr dw) iknwrw, kMFw AphuMc hY[ nh lMGnhpwr<br />
nhIN lMiGAw jw skdw[ Bju-Bjn kr, ismrn kr[ swD sMig-swDU<br />
dI sMgq iv`c [ goupwl-ipRQvI dy mwlk vwihgurU jI[ auDrx-pwr auqwrw,<br />
auDwr[ ikRpw-rihmq, myhr nwl [<br />
ArQ :- mwiekI sMswr rUp jMgl iv`c jIv dw vwsw ies qrHW hY<br />
ijvyN ku`qy, ig`dV Aqy Koqy ies dy swQI hn (Bwv ies dw suBwA ienHW<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
pSUAW vrgw hY)[ jIv dw mn ies ibKVy QW AMdr moh-mwieAw dy nSy iv`c<br />
P`isAw ipAw hY, Aqy v`fy Aij`q (nw swDy jwx vwly) pMj kwmwidk cor ies<br />
jIv dy sMg swQ v`sdy Kyd krdy hn [<br />
sMswrk ih`q, moh-mmqw, fr Aqy qOKilAW dy kwrn jIv Btkdw<br />
rihMdw hY Aqy haumY hMkwr dI iq`KI qy AOKI PwhI (ies dy g`l iv`c) peI<br />
hoeI hY [<br />
(ies sMswr-swgr iv`c) jIv nUM iqRSnw-rUpI A`g l`gI hoeI hY<br />
Aqy iBAwnk AswD iviSAW-rUp pwxI iv`c goqy Kw irhw hY [ aus smuMdr<br />
dw (pwrlw) kMFw phuMc qoN prHy hY, Bwv ies qoN pwr lMiGAw nhIN jw skdw[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) jIv swD sMgq iv`c juVH ky<br />
gopwl dw Bjn-ismrn kry [ ies pRkwr pRBU dI crn Srx (Et Awsrw)<br />
lYx nwl aus dI imhrMmq duAwrw (jIv dw ies sMswr-swgr qoN) bcwau<br />
ho skdw hY, pwr-auqwrw ho skdw hY [<br />
vIcwr :- sMswr-smuMdr iv`c mnu`K, pSU-ibrqI hox krky, AnykW<br />
ivkwrW iv`c Zlqwn rihMdw hY [ swD sMgq iv`c juV ky, pRBU dI imhr<br />
duAwrw, Bjn-ismrn krn nwl, ies qoN pwr-auqwrw ho skdw hY [<br />
gurvwk :-<br />
sMswru smuMdy qwir guoibMdy ] qwir lY bwp bITulw ] (AMg-1196)<br />
slok nM : 59<br />
ikRpw krMq goibMd gopwlh sgl´M rog KMfxh ]<br />
swD sMgyix gux rmq nwnk srix pUrn prmysurh ]59]<br />
pdArQ :- krMq-krdw hY [ sglM´- (aucwrx : sgilAM) swry,<br />
sgly[ KMfxh-nwS ho jWdy hn [ swD sMgyix-swD sMgq iv`c [ guxisPq-swlwh<br />
[ rmq-aucwrdw hY, ismrdw hY [ srix-Awsrw Et lYx<br />
nwl [ pUrn prmysurh-prI pUrn vwihgurU jI [<br />
ArQ :- jdoN gopwl goibMd (vwihgurU jI) jIv au~qy AwpxI ikrpw<br />
krdy hn (qW aus jIv dy) swry rog nwS ho jWdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik iPr auh jIv) swD sMgq iv`c<br />
juV ky pUrn prmySr dI Et lY ky pRBU dy gux gwauNdw rihMdw hY[<br />
vIcwr :- prmwqmw dI imhr sdkw mnu`K dy swry rog kty jWdy<br />
hn Aqy pRBU dI Srx lYx nwl, swD sMgq iv`c iml ky, jIv prmwqmw dy<br />
65 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
66
gux gwauNdw rihMdw hY [ gurvwk :-<br />
1. gey klys rog siB nwsy pRiB ApunY ikrpw DwrI ] (AMg-619)<br />
2. ismir ismir guru siqguru Apnw sglw dUKu imtwieAw ]<br />
(AMg-619)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 60<br />
isAwmlM mDur mwnuK´M irdXM BUim vYrxh ]<br />
invMiq hovMiq imiQAw cyqnM sMq sÍjnh ]60]<br />
pdArQ :- isAwmlM-suMdr, mnohr, sohxw-sun`Kw, isAwm rMg<br />
vwlw [ mDur-im`T-bolw, im`TI zbwn vwlw [ mwnu`K´M- (aucwrx : mwnuiKAM)<br />
jIv[ irdXM BUim-ihrdy-rUp DrqI iv`c [ vYrxh-vYr, duSmxI hovy [<br />
invMiq-invxw, pRxwm krnw [ hovMiq-huMdw hY [ imiQAw-ivArQ, JUT[<br />
cyqnM-swvDwn, hoiSAwr, cyqMn [ sMq-swDU jn [ sÍjnh- (aucwrx :<br />
suA`jnh) Bly purS [<br />
ArQ :- (jykr vyKx nUM koeI) mnu`K sohxw-sun`Kw Aqy im`T-bolVw<br />
hovy, pr jy aus dy ihrdy-rUp DrqI (Bwv mn iv`c) vYr-Bwvnw hovy qW aus<br />
dw (dUijAW A`gy) invxw inrw &ryb huMdw hY, Bwv ivKwvy dw hY [<br />
pRBU dy Bly purS sMq jn (AYsy kptI mnu`K qoN sdw) swvDwn,<br />
AQvw, cyqMn rihMdy hn [<br />
vIcwr :- &rybI Aqy pKMfI mnu`KW qoN sdw swvDwn qy sucyq rihxw<br />
cwhIdw hY [ gurvwk :-<br />
ijn´ min horu muiK horu is kWFy kicAw ] (AMg-488)<br />
slok nM : 61<br />
Acyq mUVw n jwxMq GtMq swsw inq pRqy ]<br />
iCjMq mhw suMdrI kWieAw kwl kMinAw gRwsqy ]<br />
rcMiq purKh kutMb lIlw Ainq Awsw ibiKAw ibnod ]<br />
BRmMiq BRmMiq bhu jnm hwirE srix nwnk kruxw mXh ]61]<br />
pdArQ :- Acyq-Zw&l, by-^br[ mUVw-mUrK [ n jwxMq-nhIN<br />
jwxdw[ GtMq-Gtdy jw rhy hn [ swsw-svws [ inq pRqy-sdw, hr roz [<br />
iCjMq-iC`j rhI hY, kmzor ho rhI hY [ mhw suMdrI kWieAw-Aiq suMdr dyhI<br />
[ kwl kMinAw-mOq dI DI, Bwv, ibrD AvsQw [ gRwsqy-Kw rhI hY, gR`s<br />
rhI hY [ rcMiq-msq rihMdw hY, Kic`q hoieAw hY[ purKh-bMdw, mnu`K [<br />
kutMb lIlw- (aucwrx : lIlHw) prvwr dy klolW iv`c [ Ainq Awsw-JUTI<br />
Awsw [ ibiKAw ibnod-mwieAw dIAW ^uSIAW, rMg-rlIAW [ BRmMiq BRmMiq-<br />
Bt`k Bt`k ky, Bt`kdw hoieAw [ bhu-bhuqy, keI [ hwirE-Q`k jWdw hY,<br />
hwr-hMB jWdw hY [ kruxwmXh- (aucwrx: krxw mieAh) dieAw-srUp,<br />
qrs-rUp pRBU [<br />
ArQ :- Zw&l qy mUrK mnu`K (ieh nhIN jwxdw ik) hr roz<br />
svws Gtdy jw rhy hn [ ieh bVI suMdr dyhI kmzor ho rhI hY qy kwl dI<br />
pu`qrI (Bwv ibrD AvsQw) ies nUM KweI jw rhI hY [ AjyhI hwlq iv`c<br />
jIv Awpxy prvwr dy klolW iv`c Kic`q (msq) rihMdw hY Aqy mwieAw<br />
mohxI dIAW ^uSIAW qy rMg-rlIAW dIAW JUTIAW AwsW lweI r`Kdw hY [<br />
(ies pRkwr) pRwxI Anyk jnmW-jUnW ivc BtkidAW BauNidAW<br />
Q`k jWdw hY, hwr-hMB jWdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik AY jIv ! qYnUM Awvwgvx dy c`kr<br />
qoN bcx leI) dieAw-srUp pRBU dI Srx lYxI cwhIdI hY [<br />
vIcwr :- Zw&l mnu`K nwsvMq mwiekI pdwrQW iv`c Kic`q ho ky<br />
mnu`Kw jnm byArQ gvw lYNdw hY Aqy keI jUnIAW ivc Btk Btk ky d`uKI<br />
huMdw hY[ ies Awvwgvn dy c`kr qoN bcx leI kyvl vwihgurU jI dI Srx<br />
lYxI cwhIdI hY [ gurvwk :-<br />
cyqnw hY qau cyq lY inis idin mY pRwnI ]<br />
iCnu iCnu AauD ibhwqu hY PUtY Gt ijau pwnI ] (AMg-726)<br />
slok nM : 62<br />
hy ijhby hy rsgy mDur ipRA quXM ]<br />
sq hqM prm bwdM Avrq eyQh suD ACrxh ]<br />
goibMd dwmodr mwDvy ]62]<br />
pdArQ :- hy ijhby-hy jIB, hy rsnw [ rsgy-rs + gy, r`sW dI<br />
igAwqw, suAwd lYx vwlIey [ mDur-im`Ty pdwrQ, inAwmqW [ ipRA-ipAwry<br />
[ quXM- (aucwrx : quAM) qYnUM [ sq-s`c (pRmwqmw dw nwm ismridAW) [<br />
hqM-mrI hoeI, mrnw [ prm-v`fy v`fy [ bwdM-JgVy qy puAwVy, bKyVy [<br />
Avrq eyQh - muV muV aucwrn kr [ suD-piv`qr [ ACrxh-Sbd[<br />
mwDvy-mwieAw dw pqI, vwihgurU nUM [<br />
67 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
68
ArQ :- hy rsnw [ hy r`sW (suAwdW) nUM mwxn vwlIey! qYnUM im`Ty<br />
pdwrQ ipAwry l`gdy hn [ (ienHW r`sW iv`c Kic`q ho ky qUM) v`fy v`fy JgVy<br />
qy puAwVy shyV lYNdI hYN[ pr sq-srU`p prmwqmw dw nwm aucwrn krn vyly<br />
qYnUM mrI pYNdI hY[<br />
(ies leI hy jIBw ! hux qW qUM) AMimRq-Sbd 'goibMd', 'dwmodr'<br />
'mwDo' muVH muVH aucwrn kirAw kr [<br />
vIcwr :- mnu`K ny jIB nwl prmwqmw dw nwm jpxw sI pr ieh<br />
jIv sMswrk pdwrQW AQvw csikAW iv`c P`s ky Awpxy dwqwr nUM Bulw<br />
dyNdw hY[ gurvwk :-<br />
1. rsnw jpY n nwmu iqlu iqlu kir ktIAY ]<br />
hirAW jb ibsrY goibd rwie idno idnu GtIAY ] (AMg-1363)<br />
2. sw rsnw jil jwau ijin hir kw nwau ivswirAw ]<br />
nwnk gurmuiK rsnw hir jpY hir kY nwie ipAwirAw ]<br />
(AMg-550)<br />
3. Awn rsw jyqy qY cwKy ] inmK n iqRsnw qyrI lwQy ]<br />
hir rs kw qUM cwKih swdu ] cwKq hoie rhih ibsmwdu ]<br />
AMimRqu rsnw pIau ipAwrI ] ieh rs rwqI hoie iqRpqwrI ]<br />
(AMg-180)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 63<br />
grbMiq nwrI mdon mqM ] blvMq blwq kwrxh ]<br />
crn kml nh BjMq iqRx smwin iDRgu jnmnh ]<br />
hy ppIlkw gRsty goibMd ismrx quXM Dny ]<br />
nwnk Aink bwr nmo nmh ]63]<br />
pdArQ :- grbMiq-hMkwr krdw hY [ nwrI-iesqrI [ mdon<br />
mqM-kwm-vwSnw iv`c msq hoieAw [ blvMq-blvwn [ blwq kwrxhvDIkIAW<br />
krn vwlw, Dkw-zorI krn vwlw [ nh BjMq-nhIN ismrdw,<br />
AwrwDn nhIN krdw [ iqRx smwin-qIly dy brwbr, Bwv quC smwn hY [<br />
iDRgu-iPtkwr jog, iDrkwr jog [ jnmnh-jIvn, jnm [ pwpIlkwkIVI<br />
[ gRsty-BwrI, mhwn [ quXM Dny - (aucwrx : quAM) qyrw Dn, Bwv,<br />
jIvn srmwieAw [ nmo nmh-nmskwr hY, nmskwr hY [ Aink bwr-bwrM<br />
bwr, AnykW vwrI [<br />
ArQ :- iesqrI (pr nwrI) dI kwm-vwSnw iv`c msq hoieAw,<br />
Dkw-zorI krn vwlw mnu`K, Awpxy Awp nUM blvwn hox dw hMkwr krdw<br />
hY [ auh prmySr dy crn-kmlW dw AwrwDn (ismrn) nhIN krdw, ijs<br />
krky ausdw jIvn iqRx smwn quC hY Aqy ausdw jnm iPtkwrXog hY [<br />
hy (inmR) kIVI ! jy goibMd pRBU dw nwm-ismrn qyrw jIvnsrmwieAw<br />
hY, qW qUM (kwmI qy hMkwrI mnu`K dy mukwbly qy) mhwn hYN [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik nIvIAW nUM au~cw krn vwly, pRBU<br />
dy nwm) nUM myrI Anyk vwrI nmskwr hY [<br />
vIcwr :- gurmiq isDWq Anuswr pRBU qoN B`uly hoey blvwn qy<br />
AhMkwrI mnu`K nwloN auh kIVI mhwn hY ijhVI (inmr-rUp) iv`c pRBU dI<br />
Xwd mn iv`c Dwrn krdI hY [ gurvwk :<br />
smuMd swh sulqwn igrhw syqI mwlu Dnu ]<br />
kIVI quil n hovnI jy iqsu mnhu n vIsrih ]<br />
slok nM : 64<br />
(jpu jI swihb)<br />
iqRxM q myrM shkM q hrIAM ] bUfM q qrIAM aUxM q BrIAM ]<br />
AMDkwr koit sUr aujwrM ] ibnvMiq nwnk hir gur dXwrM ]64]<br />
pdArQ :- iqRxM q-qIly qoN [ myrM-phwV, sumyr prbq [ shkM<br />
q-su`kw hoieAw [ hrIAM-hrw [ bUfM q-fubdw hoieAw [ qrIAM-qr jWdw<br />
hY [ aUxM q-sK`xw, ^wlI [ BrIAM-Br jWdw hY [ AMDkwr-hnyrw [ koitkRoVW[<br />
sUr-sUrj [ aujwrM-pRkwS, cwnx [ ibnvMiq-bynqI krdw hY, kQn<br />
krdw hY [ hir gur-gurU prmwqmw [ dXwrM-dieAwlU [<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) jdoN gurU prmySr<br />
idAwl ho jWdy hn qW qIly qoN phwV bx jWdw hY, su`kw hrw-Brw ho jWdw<br />
hY, fu`bdw hoieAw qr pYNdw hY, s`Kxw (^wlI) hoieAw Br jWdw hY Aqy hnHyry<br />
iv`c kroVW sUrjW dw cwnx ho jWdw hY [<br />
vIcwr :- ijs mnu`K au~qy gurU prmySr imhr krdy hn, ismrn<br />
dI brkq nwl aus dw Awqmk jIvn bhuq au~cw ho jWdw hY, ivkwrW dw<br />
hnyHrw aus dy nyVy nhIN jWdw Aqy mnu`K dw jIvn dYvI guxW nwl BrpUr ho<br />
jWdw hY [ gurvwk :-<br />
1. ipMgul prbq pwir pry Kl cqur bkIqw ]<br />
AMDuly iqRBvx sUiJAw gur Byit punIqw ] (AMg-809)<br />
69 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
70
2. iCn mih rwau rMk kau kreI rwau rMk kir fwry ]<br />
rIqy Bry Bry sKnwvY Xh qw ko ibvhwry ] (AMg-537)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 65<br />
bRhmxh sMig auDrxM bRhm krm ij pUrxh ]<br />
Awqm rqM sMswr ghM qy nr nwnk inhPlh ]65]<br />
pdArQ :- bRwhmxh sMig-bRwhmx dI sMgq iv`c [ auDrxM-pwrauqwrw[<br />
bRhm-prmwqmw [ bRhm krm-bRhm dy krm, prmySr-pRwpqI dy<br />
krm, Bwv nwm-ismrn dw kMm [ ij-ijhVw, jo [ pUrxh-pUrn, inpuMn<br />
[ Awqm-mn [ rqM sMswr-sMswr dy BogW iv`c r`qw hoieAw [ ghM qy-cly<br />
jWdy hn, jWdy hn [ nr-mnu`K [ inhPlh-insPl [<br />
ArQ :- ijhVw mnu`K pRBU-pRwpqI dy krm AQvw nwm-ismrn dy<br />
kMm iv`c inpuMn hY, Asl iv`c auh hI bRwhmx hY[ Aijhy bRwhmx dI sMgq<br />
iv`c sMswr-swgr qoN auDwr ho jWdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ijhVy mnu`K mn krky sMswr (dy<br />
ivSy-ivkwrW) iv`c r`qy hoey hn, auh (sMswr qoN) insPl cly jWdy hn,<br />
^wlI h`Q cly jWdy hn [<br />
vIcwr :- bRhm dI pihcwx krn vwlw hI Asl iv`c bRwhmx hY<br />
[ auh "Awp qrY sgly kul qwry" Anuswr sMswr-Baujl qoN qr jWdw hY Aqy<br />
hornW dw vI auDwr kr jWdw hY [ pRMqU sMswrk moh-mwieAw iv`c Zlqwn<br />
hoieAw pRwxI Awpxw jIvn ivArQ gvw lYNdw hY [ gurvwk :-<br />
1. khu kbIr jo bRhmu bIcwrY ] so bRwhmxu khIAqu hY hmwrY ]4]<br />
(AMg, 324)<br />
2. so bRhmxu jo ibMdY bRhmu ] jpu qpu sMjmu kmwvY krmu ] (AMg-1411)<br />
3. bRhmu ibMdy so bRhwmxu khIAY ij Anidnu hir ilv lwey ]<br />
slok nM : 66<br />
(AMg-512)<br />
pr drb ihrxM bhu ivGn krxM aucrxM srb jIA kh ]<br />
lau leI iqRsnw Aiqpiq mn mwey krm krq is sUkrh ]66]<br />
pdArQ :- pr-prwieAw [ drb-Dn [ ihrxM-curwxw, cOrI<br />
krnw [ bhu ivGn krxM-bhuq ivGn (rukwvtW) pwauxy, horW dy kMmW ivc<br />
roVw Atkwauxw[ aucrxM-aupdyS krnw, aucwrnw [ srb-swry [ jIAjIv[<br />
kh-vwsqy, pRqI [ lau leI iqRsnw-lYx hI lYx dI iqRSnw [<br />
Aiqpiq-Bu`K, AsMqoK, AiqRpqI [ mwey-mwieAw [ krm krq-kMm krdy<br />
hn[ is-vrgy [ sUkrh-sUr [<br />
ArQ :- (suAwrQI bMdy AwpxI aupjIvkw vwsqy) prwieAw mwl<br />
Dn curWdy hn Aqy dUijAW dy kMmW ivc keI rukwvtW pWdy hn[ ieh hor<br />
swry jIvW pRqI keI pRkwr dy aupdyS dyNdy hn[ pr ienHW dy Awpxy mn iv`c<br />
mwieAw iek`TI krn dI Bu`K hY, iqRSnw kdy buJdI nhIN Aqy hor hor<br />
mwieAw iek`qr krn dI lwlsw lgI rihMdI hY[ AYsy bMdy mwno sUrW vwly<br />
(mlIn qy nIc) kMm krdy hn [<br />
vIcwr :- mwieAw dI iqRSnw-Agn mnu`K qoN sdw hI mMdy qy nIvyN<br />
kMm krvwauNdI hY [ gurvwk :-<br />
1. iqRsnw ibrly hI kI buJI hy ]rhwau]<br />
koit jory lwK kRory mnu n hory ] prY prY hI kau luJI hy ]<br />
(AMg-213)<br />
2. shs Kty lK kau auiT DwvY ]<br />
iqRpiq n AwvY mwieAw pwCY pwvY] (suKmnI swihb)<br />
slok nM : 67<br />
mqy smyv crxM auDrxM BY duqrh ]<br />
Anyk pwiqk hrxM nwnk swD sMgm n sMsXh ]67]<br />
pdArQ :- mqy-msq [ smyv-smwauxw, lIn hoxw [ crxM-(pRBU)<br />
crnW iv`c [ auDrxM-pwr ho jWdy hn [ BY duqrh-iBAwnk qy d`uqr<br />
sMswr-smuMdr [ pwiqk-pwp [ hrxM-dUr ho jWdy hn [ swD sMgm-s`qpurSW<br />
dI sMgq iv`c [ n sMsXh- (aucwrx : sMsieAh) koeI sMsw (S`k)<br />
nhIN[<br />
ArQ :- ijhVy jIv pRBU dI Xwd iv`c msq hoey, aus dy crnW iv`c<br />
lIn rihMdy hn auh (mnu`K) iBAwnk qy kTn sMswr-swgr qoN pwr lMG<br />
jWdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ies iv`c r`qI Br vI sMdyh<br />
nhIN ik Ajyhy s`q-purSW dI sMgq Anyk pwp dUr krn dy smr`Q hY [<br />
vIcwr :- pRmwqmw dy crn-kmlW ivc lIn hoey gurmu`KW dI sMgq<br />
71 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
72
iv`c rihMidAW jnm-jnmwqrW dy pwp k`ty jWdy hn [ gurvwk :-<br />
FhdI jwie krwir vhix vhMdy mY ifiTAw ]<br />
syeI rhy Amwx ijnw siqguru ByitAw ] (AMg-1097)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
<br />
mhlw 5 gwQw < siqgur pRswid ]<br />
gwQw Bwv pRwcIn kQw [ purwxI bolI jW pRwikRq nUM vI 'gwQw' kihMdy<br />
hn [ iesy nUM 'shsikRqI' vI ikhw hY [ sRI gurU gRMQ swihb dy AMg-1360<br />
qy bwxI gwQw sRI gurU Arjn dyv jI dI rcnw hY [ ies piv`qR bwxI dy 24<br />
slok hn ijnHW dy ArQ qrqIbvwr hyT ilKy Anuswr hn :slok<br />
nM : 1<br />
krpUr puhp sugMDw prs mwnuKHM dyhM mlIxM ]<br />
mjw ruiDr dRügMDw nwnk AiQ grbyx AgHwnxo ]1]<br />
pdArQ :- krpUr-muSk kw&Ur [ puhp-Pu`l [ sugMDw-sugMDIAW,<br />
^uSbUdwr pdwrQ (Perfumes) [ prs-Cuh [ mwnuKH dyhM- (aucwrx :<br />
mwnuiKA) mnu`Kw dyhI [ mlIxM-mlIn, gMdy [ mjw- (aucwrx : m`jw) im`J,<br />
srIr dI icknweI [ ruiDr-lhU, rkq [ düRgMDw-bdbU, durgMDIAW nwl [<br />
AiQ-ies au~qy, iPr vI [ grbyx-hMkwr, grb, mwx krdw hY[ AgHwnxo-<br />
(aucwrx : AigAwnxo) AigAwnI jIv, by-smJ bMdw [<br />
ArQ :- muSk kpUr, Pu`l Aqy hor sugMDIAW mnu`Kw dyhI dI Coh<br />
nwl mYlIAW ho jWdIAW hn, gMdIAW ho jWdIAW hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) AigAwnI jIv (ies dyhI au~qy)<br />
jo im`J, lhU qy hor durgMDIAW nwl BrI hoeI hY, AhMkwr krdw hY [<br />
BwvArQ :- ies srIr dw mwx krnw mUrKqw hY ijs dy AMdr<br />
mYl hI mYl hY, Aqy ijs nwl Cuh ky sugMDIAW vI durgMDIAW bx jWdIAW<br />
hn [ gur vwk :-<br />
rUp DUp sogMDqw kwpr Bogwid ]<br />
imlq sMig pwipst qn hoey durgwid ] (AMg-810)<br />
slok nM : 2<br />
prmwxo prjMq Awkwsh dIp loA isKMfxh ]<br />
gCyx nYx Bwryx nwnk ibnw swDU n isDHqy ]2]<br />
pdArQ :- prmwxo-prmwxU (prm+AxU) Aiq sUKm AxU, bhuq<br />
bwrIk z`rw [ prjMq-AMqm sImw, Aw^rI h`d qk [ Awkwsh-AwkwS [<br />
dIp-twpU, jzIry [ loA-lok [ isKMfxh-phwV [ gCyx-jwxw, iPr Awvy,<br />
jw Awvy [ nYx Bwryx-A`K dy Por iv`c [ swDU-siqgurU[ n isDHqy- (aucwrx:<br />
isiDAqy) sP`l nhIN huMdw [<br />
73 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
74
ArQ :- jy koeI mnùK (swDnW krky) Aiq Cotw AxU ijhw sUKm bx<br />
ky AwkwSW phwVW qk, swry dIpW, loAW (lokW) AMdr A`K dy Por ivc iPr<br />
Awvy, nwnk (gurU jI &urmwauNdy hn ik qW vI Ajyhw mnùK) siqgurU qoN ibnW<br />
Awpxw jIvn sPl nhIN kr skdw, aus dI kilAwn nhIN ho skdI[<br />
BwvArQ :- siqgurU dI Srn ley ibnW mnu`Kw jnm s&l nhIN<br />
ho skdw, BwvyN pRwxI ikMnIAW hI ir`DIAW-is`DIAW pRwpq ikauN n kr lvy[<br />
gur vwk :<br />
pihrw Agin ihvY Gru bwDw Bojnu swru krweI ]<br />
sgly dUK pwxI kir pIvw DrqI hwk clweI ]<br />
Dir qwrwjI AMbru qolI ipCY tMku cVweI ]<br />
eyvfu vDw mwvw nwhI sBsY niQ clweI ]<br />
eyqw qwxu hovY mn AMdir krI iB AwiK krweI ]<br />
jyvfu swihbu qyvf dwqI dy dy kry rjweI ]<br />
nwnk ndir kry ijsu aupir sic nwim vifAweI ]1]<br />
(AMg-147)<br />
pdArQ :- pihrw-pihn lvW[ ihvY-brP ivc[ bwDw-bMn lvW,<br />
(Bwv bxw lvW) [ swru-lohw[ pwxI kir-pwxI (jwx) krky [ hwk-<br />
Awvwz[<br />
ArQ :- (jy mYN AgnI nUM kpVy bxw ky) pihn lvW, (brP iv`c<br />
Gr bxw lvW (Bwv srdI qy grmI au~qy ies FMg nwl kwbU pw lvW), lohy<br />
nUM Bojn kr lvW, (Bwv ieqnw SkqISwlI ho jwvW ik) swry du`K pwxI<br />
krky (Bwv pwxI dy Gut vWg) pI jwvW Aqy DrqI nMU ih`k dy A`gy lw lvW<br />
(iPr vI ies qrHW dIAW qwkqW Aqy ir`DIAW-is`DIAW hox nwl vI mnu`KImn<br />
iqRpq nhIN huMdw [ gurU nwnk dyv jI &rmwauNdy hn ik ijs au~qy<br />
vwihgurU imhr dI nzr kr dyvy aus nUM s`c ivc lw ky, nwm duAwrw byAMq<br />
vifAweI b^S dyNdw hY[<br />
slok nM : 3<br />
ArQ :- (ieh g`l p`kI) jwxo ik mrnw s`c hY Aqy ies idRStmwn<br />
jgq dw pswrw JUTw hY, ibnsnhwr hY[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik swD sMgiq iv`c juVH ky kIqI hoeI<br />
pRBU dI isPq-swlwh hI (pRwxI) dy nwl inB`dI hY [<br />
BwvArQ :- ies ibnsnhwr jgq ivcoN mnu`K dy sdw nwl inBx<br />
vwlI vsqU pRBU dI is&q-swlwh hY jo swD sMgiq ivc juVH ky imldI hY[<br />
gurvwk:<br />
1. clidAw nwil n clY so ikau sMjIAY ] (AMg-708)<br />
2. idRsitmwn hY sgl imQynw ] (AMg-1083)<br />
3. swiQ nw cwlY ibnu Bjn ibiKAw sglI Cwru ]<br />
hir hir nwmu kmwvnw nwnk iehu Dnu swru ] (AMg-288)<br />
slok nM : 4<br />
mwXw icq Brmyx iest imqRyKu bWDvh ]<br />
lbDMH swD sMgyx nwnk suK AsQwnM gopwl BjxM ]4]<br />
pdArQ :- icq-mnu`KI mn [ mwXw-mwieAw [ Brmyx-BrmWdI<br />
hY, BtkWdI hY [ iest-ipAwry [ imqRyKu-im`qRW ivc [ bWDvh-snbMDIAW<br />
iv`c[ lbDMH- (aucwrx : lbiDAM) lBdw hY, pRwpq huMdw hY [ swDsMgyxswD<br />
sMgq iv`c [ suK AsQwnM-su`KW dw itkwxw [ gopwl BjxM-pRmwqmw dw<br />
Bjn [<br />
ArQ : Cl-rUp mwieAw (mnùKI) mn nUM ipAwry im`qrW qy snbMDIAW<br />
(dy moh) iv`c BrmWdI rihMdI hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) s`uK imlx dw (sdIvI)<br />
itkwxw pRBU dw Bjn-ismrn hI hY, jo swD-sMgq ivcoN lBdw hY [<br />
BwvArQ :- sMswrk moh-mwieAw dI Btkx dy kwrn su`K nhIN<br />
imldw[ sdIvI su`K qW pRBU dy Bjn ismrn iv`c hY jo swD-sMgiq dvwrw<br />
pRwpq huMdw hY [ gurvwk :-<br />
jwxo siq hovMqo mrxo idRstyx imiQAw ]<br />
kIriq swiQ clMQo BxMiq nwnk swD sMgyx ]3]<br />
pdArQ :- jwxo-smJo [ siq-s`c, At`l [ hovMqo-sdIvkwl hoNd<br />
vwlw[ mrxo-mrnw, mOq [ idRstyx-id`sdw sMswr, idRStmwn, jgq dw<br />
pswrw [ imiQAw-JUTw, nwSvMq hY [ kIriq- (pRBU dI) isPiq swlwh, hrI<br />
kIrqn [ swiQ clMQo-nwl jWdI hY, nwl inBdI hY [ BxMiq- AwKdw hY [<br />
swD sMgyx-swD sMgq ivc [<br />
1.<br />
2.<br />
jy loVih sdw suKu BweI ]<br />
swDU sMgiq gurih bqweI ]<br />
suKu nwhI ry hir Bgiq ibnw ]<br />
jIiq jnmu iehu rqnu Amolku<br />
swDsMgiq jip iek iKnw ]<br />
(AMg-1182)<br />
(AMg-210)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
79 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
80
slok nM : 5<br />
mYlwgr sMgyx inMmu ibrK is cMdnh ]<br />
inkit bsMqo bWso nwnk AhM buiD n bohqy ]5]<br />
pdArQ :- mYlwgr-cMdn[ sMgyx-sMgq nwl, sMg krky[ ibrKuibRC,<br />
ru`K [ is-vrgw [ cMdnh-cMdn vrgy [ inkit-nyVy [ bsMqo-v`sdw<br />
hY[ bWso-bWs [ AhM buiD-hMkwrI-mq krky [ n bohqy-sugMDq nhIN huMdw[<br />
ArQ :- cMdn dI sMgq krn nwl inMm dw pyV cMdn vrgw hI ho<br />
jWdw hY (Bwv aus ivc sugMDI pRvyS kr jWdI hY) [<br />
nwnk (guru jI &rmwauNdy hn ik) bWs dw ru`K vI cMdn<br />
dy nyVy v`sdw hY pr (au~cy hox) Aqy hMkwrI-m`q krky sugMDq nhIN huMdw[<br />
BwvArQ :- inmrqw Dwrn krn vwly siqsMgq krky, guxvwn<br />
ho jWdy hn pRMqU hMkwrI bu`DI vwly guxW qoN ^wlI hI rihMdy hn [ gurvwk:<br />
1. kbIr cMdn kw ibrvw Blw byiVHE Fwk plws ]<br />
Eie BI cMdnu hoie rhy bsy ju cMdn pwis ]11]<br />
2. kbIr bWsu bfweI bUifAw ieau mq fUbhu koie ]<br />
cMdn kY inkty bsY bWsu sugMDu n hoie ]12]<br />
slok nM : 6<br />
gwQw guMP gopwl kQM mQM mwn mrdnh ]<br />
hqM pMc sqRyx nwnk hir bwxy pRhwrxh ]6]<br />
(AMg-1365)<br />
pdArQ :- gwQw-pRBU dI ausqiq, kQw [ gMuP-guMdxw[ kQM-kQw,<br />
kihx nwl [ mQM-ivcwrn nwl [ mwn-hMkwr [ mrdnh-dilAw-milAw<br />
jWdw hY [ hqM-nSt ho jWdy hn, mr jWdy hn[ pMc sqRyx-pMj vYrI (kwm,<br />
koRD, loB, moh, hMkwr)[ bwxy-qIr[ pRhwrxh-clwaux nwl[<br />
ArQ :- ies 'gwQw' (bwxI) AMdr prmwqmw dI kQw guMdI hoeI hY[<br />
ies dy kQ`n qy mQ`n (vIcwrn) nwl hMgqw nSt ho jWdI hY, mwx hMkwr<br />
milAw-dilAw jWdw hY[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) prmwqmw dI isPq-swlwh dy<br />
qIr clwaux nwl kwmwidk pMjy vYrI mr jWdy hn, nSt ho jWdy hn[<br />
Dwvau dsw Anyk pRym pRB kwrxy ]<br />
pMc sqwvih dUq kvn ibiD mwrxy ]<br />
qIKx bwx clwie nwmu pRB DHweIAY ]<br />
hirhW mhW ibKwdI Gwq pUrn guru pweIAY ] (AMg-1363)<br />
slok nM : 7<br />
bcn swD suK pMQw lhMQw bf krmxh ]<br />
rhMqw jnm mrxyn rmxM nwnk hir kIrqnh ]7]<br />
pdArQ :- swD-swDU-siqgurU [ bcn-aupdyS [ suK pMQw-su`KW<br />
dw mwrg hY [ lhMQw-l`Bdw hY [ bf krmxh-v`fy BwgW nwl [ rhMqw-mu`k<br />
jWdw hY[ jnm mrxyn-jnm-mrn dw c`kr [ rmxM-aucwrn nwl [ hir<br />
kIrqnh-hrI dy kIrqn (isPq-swlwh) nwl[<br />
ArQ :- swDU siqgurU dy bcn AQvw aupdyS su`KW dw mwrg hY jo<br />
v`fy BwgW nwl pRwpq huMdw hY[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) hrI pRBU dI kIrqI krn nwl<br />
jnm-mrn dw gyV muk jWdw hY [<br />
BwvArQ :- prmySr dI is&q-swlwh krn nwl jIvn suKI ho<br />
jWdw hY Aqy jnm-mrn dw c`kr muk jWdw hY [ gurvwk :<br />
kQVIAw sMqwh qy suKwaU pMDIAw ]<br />
nwnk lDVIAw iqMnwh ijnw Bwgu mQwhVY ] (AMg-1101)<br />
slok nM : 8<br />
pqR Buirjyx JVIXM nh jVIXM pyf sMpqw ]<br />
nwm ibhUx ibKmqw nwnk bhMiq join bwsro rYxI ]8]<br />
pdArQ :- pqR-pyV dy p`qy[ Buir jyx-Bur ky[ JVIXM-JV jWdy<br />
hn[ nh jVIAM-nhIN jVHy jw skdy[ pyf sMpqw-rùK dI sMpqw Bwv twhxIAW[<br />
nwm ibhUx- nwm qoN ^wlI[ ibKmqw-kTnweI, muSikl[ bhMiq-Btkdy<br />
hn, Brmdy rihMdy hn[ join-jUnW iv`c[ bwsro-idn[ rYxI-rwq[<br />
ArQ :- ijhVy p`qy Bur Bur ky ru`K dIAW twhxIAW nwloN JV jWdy<br />
hn auh muV aunHW nwl jVHy nhIN jw skdy [<br />
Bwv ArQ :- nwm-ismrn dI qwkq Aqy brkq nwl kwmwidk<br />
pMjy vYrI nSt ho jWdy hn [ gur vwk :-<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) iesy qrHW nwm qoN ^wlI mnu`K<br />
du`K-qklIPW shwrdy rihMdy hn Aqy idn rwq, Bwv sdIv-kwl jUnIAW<br />
iv`c Btkdy rihMdy hn [<br />
BwvArQ :- nwm ismrn qoN ivhUxw (^wlI) jIvn s&l nhIN huMdw<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
81 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
82
Aqy mUl qoN tu`tx nwl (mnu`K) du`K hI Bogdw hY [ gur vwk :-<br />
qrvr ivCuMny nh pwq juVqy jm mig gaunu iekylI ]<br />
ibnvMq nwnk ibnu nwm hir ky sdw iPrq duhylI ](AMg-546)<br />
slok nM : 9<br />
BwvnI swD sMgyx lBMqM bf Bwgxh ]<br />
hir nwm gux rmxM nwnk sMswr swgr nh ibAwpxh ]9]<br />
pdArQ :- BwvnI-SrDw [ swD sMgyx-swD sMgq iv`c [ lBMqMlBdI<br />
hY, imldI hY [ bfBwgxh-v`fy BwgW nwl [ rmxM-hrI nwm ivc<br />
juVn nwl [ sMswr swgr-sMswr smuMdr [ nh ibAwpxh-nhIN ivAwp<br />
skdy, zor nhIN pw skdy [<br />
ArQ :- (hy BweI !) v`fy BwgW nwl, swD sMgq iv`c juVn krky<br />
SrDw BwvnI (dI dwq) pRwpq huMdI hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) hrI nwm iv`c juVn nwl Aqy<br />
pRBU dy gux gwien dw sdkw jIv nUM sMswr smuMdr dIAW ivkwr-rUpI lihrW<br />
nhIN ivAwpdIAW, vwSnwvW nhIN phuMdIAW [<br />
Bwv ArQ :- swD sMgq rwhIN SrDw Dwr ky pRBU dy guxwnvwd<br />
krn nwl sMswr swgr qirAw jw skdw hY [ gurvwk :<br />
1. iehu swgru soeI qrY jo hir gux gwey ]<br />
swDsMgiq kY sMig vsY vfBwgI pwey ] (AMg-813, 14)<br />
2. sMswr swgru nh ivAwpY Aimau hir rsu cwiKAw ] (AMg-461)<br />
slok nM : 10<br />
hY) auh sMswrk pdwrQW dIAW kwmnwvW iqAwg dyNdw hY Aqy swD-sMgq<br />
ivc juVH ky pRBU dw ismrn krn nwl iek-sur ho jWdw hY [<br />
BwvArQ :- sMswrk kwmnwvW iqAwg ky, swD-sMgq iv`c juVH ky<br />
pRmwqmw dI isPq-swlwh krn nwl, gurbwxI dy gUVH Bwv pRgt huMdy hn[<br />
gurvwk :<br />
bwxI ibrlau bIcwrsI jy ko gurmuiK hoie ]<br />
ieh bwxI mhw purK kI inj Gir vwsw hoie ] (AMg-935)<br />
slok nM : 11<br />
sumMqR swD bcnw koit doK ibnwsnh ]<br />
hir crx kml DHwnM nwnk kul smUh auDwrxh ]11]<br />
pdArQ :- sumMqR-au~qm aupdyS, sRySt mMqr [ swD bcnw-swDUsiqgurU<br />
dy bcn [ koit doK-kroVW pwp [ ibnwsnh-nwS ho jWdy hn[<br />
DHwnM- (aucwrx : iDAwnM) iDAwn [ kul smUh-swrIAW kulW [ auDwrxhauDwr<br />
kr dyNdw hY [<br />
ArQ :- (hy BweI !) swDU siqgurU dy bcn (AYsy) sRySt aupdyS hn<br />
(jo) kroVW du`KW qy pwpW dw nwS krdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik ijhVw jigAwsU) pRBU dy crn<br />
kmlW Bwv gurU Sbd dw iDAwn Drdw hY (auhdIAW) swrIAW kulW dw<br />
au~Dwr ho jWdw hY[<br />
BwvArQ :- gurU dy bcn kROVW pwpW dw nwS krn dy smr`Q hn[<br />
iehnW aupdySW nUM kmwaux nwl, Awp qr jweIdw hY Aqy AnykW sMgIswQIAW<br />
dw vI auDwr ho jWdw hY [ gurvwk :-<br />
gwQw gUV ApwrM smJxM ibrlw jnh ]<br />
sMswr kwm qjxM nwnk goibMd rmxM swD sMgmh ]10]<br />
pdArQ :- gwQw-kQw, vwrqw (hrI-js dI) [ gUV-fUMGI, gUVHI[<br />
ApwrM-byAMq pRBU dI [ smJxM-smJdw hY [ ibrlw jnh-koeI ivrlw<br />
siqgur bcn qumHwry ] inrgux insqwry ]1]rhwau]<br />
mhw ibKwdI dust ApvwdI qy punIq sMgwry ]1]<br />
jnm BvMqy nrik pVMqy iqnH ky kul auDwry ]2]142]<br />
(Awsw m : 5, AMg-406)<br />
purS, koeI twvW twvW syvk jn [ kwm-vwSnw, kwmnw [ qjxM-C`fxw,<br />
iqAwgxw[ goibMd rmxM-pRBU dw igAwn krn nwl ilvqwr iek-sur hox<br />
slok nM : 12<br />
nwl[ swD sMgmh-swD sMgq iv`c [<br />
suMdr mMdr sYxh jyx mDH hir kIrqnh ]<br />
ArQ :- (hy BweI !) gwQw (nwm kI bwxI) ivc byAMq pRBU dI<br />
mukqy rmx goibMdh nwnk lbDMH bf Bwgxh ]12]<br />
kQw-vwrqw bVI gu`JI qy fUMGy BwvW vwlI hY, (pr ieh rh`smeI vIcwr)<br />
pdArQ :- suMdr-sohxy [ mMdr-Gr, Bvn [ sYxh-sjxW, swDU<br />
nUM koeI ivrlw bMdw hI smJdw hY [<br />
purSW[ jyx mDH- (aucwrn : miDA) ijnHW iv`c [ hir kIrqnh-pRmwqmw<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ijhVw pRwxI ies nUM smJ lYNdw<br />
dI isPq-swlwh [ mukqy-mukq [ rmx goibMdh-pRBU nwl ilvlIx hox<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
83 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
84
vwly[ lbDHM- (aucwrx : lbiDAM) lB`dw hY, imldw hY [ bf Bwgxh-v`fy<br />
BwgW nwl [<br />
ArQ :- swDU-purSW dy Gr-mMdr sohxy qy suhwvxy hn ijnHW iv`c<br />
hrI pRmwqmw dw kIrqn huMdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRBU nwl ilvlIn hox vwly<br />
(sMswrk bMDnW qoN) mukq ho jWdy hn [ (pr ieh isPq-swlwh dI<br />
b^iSS) v`fy BwgW nwl pRwpq huMdI hY [<br />
BwvArQ :- ijs QW prmySr dw hir-js huMdw rhy auh QW<br />
suhwvxw ho jWdw hY Aqy r`bI js gwaux vwly jIv sMswrk bMDnW qoN mukq<br />
ho jWdy hn[ gur vwk :-<br />
1. DMnu su Qwnu bsMq DMnu jh jpIAY nwmu ] (AMg-816)<br />
2. Qwnu suhwvw pivqu hY ijQY sMq sBw ] (AMg-44)<br />
3. Qwn pivqRw mwn pivqRw pivqR sunn khnhwry ]<br />
khu nwnk qy Bvn pivqRw jw mih sMq qumHwry ] (AMg-1215)<br />
slok nM : 13<br />
hir lbDo imqR suimqo ] ibdwrx kdy n icqo ]<br />
jw kw AsQlu qolu Aimqo ]<br />
suoeI nwnk sKw jIA sMig ikqo ]13]<br />
pdArQ :- lbDo-liB`Aw hY [ imqR suimqo-im`qrW ivcoN sRySt<br />
im`qr [ ibdwrx-qoVnw [ icqo-idl [ AsQlu-AsQwn, itkwxw [ qolu-<br />
Bwrw, gOrv [ Aimqo-AqolvW, jo imixAw n jw sky [ suoeI-EhI (pRBU) [<br />
sKw-im`qr [ ikqo-bxwieAw, kIqw [<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik hy BweI ! AsW) im`qrW<br />
ivcoN sRySt im`qr hrI-pRBU hI lB ilAw hY ijhVw kdy vI iksy dw idl<br />
nhIN qoVdw Aqy ijs dw itkwxw (AsQwn) Aqy gOrv Aimxvw hY[ “gur<br />
myry sMg sdw hY nwly” gurbwxI Anuswr jIA nwl sdw inBx vwlw EhI<br />
pRBU AsW sjx bxwieAw hY [<br />
BwvArQ :- hrI-pRBU hI jIv dw Asl im`qR hY jo kdy vI syvkjn<br />
dw idl nhIN qoVdw Aqy sdIv kwl dw swQI hY [ gurvwk :-<br />
2. imqR Gxyry kir QkI myrw duKu kwtY koie ]<br />
imil pRIqm duKu kitAw sbid imlwvw hoie ] (AMg-37)<br />
slok nM : 14<br />
ApjsM imtMq sq puqRh ] ismrqbH irdY gur mMqRxh ]<br />
pRIqm Bgvwn Acuq ] nwnk sMswr swgr qwrxh ]14]<br />
pdArQ :- ApjsM-bdnwmI, kuSoBw [ imtMq-im`t jWdI hY [ sq<br />
puqRh-nyk pu`qr [ ismrqbH-(aucwrx : ismrqibA) ismrn krnw[<br />
irdY-ihrdy iv`c [ gur mMqRxh-gurU dw aupdyS [ pRIqm-ipAwrw [ BgvwnsuAwmI<br />
[ Acuq-AibnwSI [ qwrxh-qwr dyNdw hY [<br />
ArQ :- (iksy kul iv`c) sqvwdI pu`qr, jo Awpxy ihrdy iv`c<br />
gur-mMqr dw ismrx krdw hY, dy pYdw hox nwl aus kul dI ApkIrqI<br />
im`t jWdI hY[<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ipAwry AibnwSI pRBU dw<br />
ismrn sMswr-swgr qoN qwr dyNdw hY [<br />
BwvArQ :- nwm ismrn dI brkq nwl lok-pRlok iv`c vifAweI<br />
Aqy SoBw imldI hY [ gurvwk :-<br />
Apjsu imtY hovY jig kIriq drgh bYsxu pweIAY ]<br />
jm kI qRws nws hoie iKn mih suK And syqI Gir jweIAY ]<br />
(AMg-500)<br />
slok nM : 15<br />
mrxM ibsrxM goibMdh ] jIvxM hir nwm DHwvxh ]<br />
lBxM swD sMgyx ] nwnk hir pUrib ilKxh ]15]<br />
pdArQ :- mrxM-mOq, mrnw [ ibsrxM-ivsrnw [ goibMdhpRmwqmw<br />
dw [ jIvxM-jIvn [ DHwvxh-(aucwrx : iDAwvxh) iDAwauxw [<br />
swD sMgyx-swD sMgq iv`c [ pUrib ilKxh-DuroN ilKy lyK Anuswr [<br />
lBxM-imldw hY[<br />
ArQ :-goibMd-pRBU (dw nwm) ivsr jwxw ‘mOq’ hY Aqy hrI nwm<br />
dw iDAwvxw ‘jIvn’ hY [<br />
1. sjxu mYfw cweIAw hB khI dw imqu ]<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik ieh hrI-nwm) pRBU dy ilKy<br />
pUrbly lyK Anuswr, swD sMgq dvwrw hI imldw hY [<br />
hBy jwxin Awpxw khI n Twhy icqu ] (AMg-1096)<br />
BwvArQ :- pRmySr dw nwm mnu`K leI Awqmk jIvn hY [ ieh<br />
dwq DuroN ilKy lyK Anuswr siqsMgq ivcoN pRwpq huMdI hY [ gurvwk hn :-<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
85 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
86
1. so jIivAw ijsu min visAw soie ]<br />
nwnk Avru n jIvY koie ] (AMg-142)<br />
2. AwKw jIvw ivsrY mir jwau (rihrws swihb)<br />
3. jIvnw hir jIvnw ] jIvnu hir jip swD sMig ]rhwau]<br />
(AMg-684)<br />
slok nM : 16<br />
dsn ibhUn BuXMgM ] mMqRM gwruVI invwrM ]<br />
bHwiD aupwVx sMqM ] nwnk lbD krmxh ]16]<br />
pdArQ :- dsn-dMd [ ibhUn-ibnW [ BuXMgM-(aucwrx : BuieAMgM)<br />
s`p[ gwruVI-spyrw, mWdrI [ mMqRM-s`p dw zihr dUr krn vwlw mMqr[<br />
invwrM-dUr krnw, nwS krnw [ bwiDH-(aucwrx : ibAwD) rog, ibAwD[<br />
aupwVx-nwS krn vwlw, kt`xhwr [ sMqM-sq purS, swDU jn [ lbD<br />
krmxh-BwgW nwl lBdw hY [<br />
ArQ :-(ijvyN) gruV-mMqr jwxn vwlw mWdrI s`p nUM dMd-hIx<br />
krky aus dI zihr kF dyNdw hY, iqvyN hI nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik<br />
sq purS (gur-mMqr nwl jIv dy) swry rog qy du`K-sMqwp nwS kr dyNdy hn<br />
(pr) Aijhy gurmuiK jnW dI sMgq BwgW nwl imldI hY[<br />
BwvArQ :-gurmuiK jnW dI sMgq krn nwl hr pRkwr dy duK qy<br />
rog k`ty jWdy hn[ pRMqU AYsy sq purS v`fy BwgW nwl imldy hn [ gurvwk:-<br />
1. swDsMig hir hir jsu khq ]<br />
srb rog qy Ehu hir jnu rhq ]<br />
2. swD kY sMig imty siB rog ] nwnk swD Byty sMjog ]<br />
(sRI suKmnI swihb)<br />
slok nM : 17<br />
jQ kQ rmxM srxM srbqR jIAxh ]<br />
qQ lgxM pRym nwnk ] prswdM gur drsnh ]17]<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRBU dI ikrpw Aqy gurU<br />
dy drSn (aupdyS) duAwrw (jIv dw) aus iv`c pRym lgdw hY [<br />
BwvArQ :- siqgurU dI b^SS Aqy sqsMgq krn nwl srbivAwpk<br />
prmwqmw nwl ipAwr bx AwauNdw hY [ gurvwk :-<br />
1. ieks kw min Awsrw ieko pRwx AwDwr ] (AMg-47)<br />
2. hir pRym bwxI mn mwirAw AxIAwly AxIAw rwmrwjy ]<br />
ijsu lwgI pIr iprMm kI so jwxY jrIAw ]<br />
jIvn mukiq so AwKIAY mir jIvY mrIAw ]<br />
jn nwnk siqguru myil hir jgu duqru qrIAw ] (AMg-448)<br />
slok nM : 18<br />
crxwribMd mn ibDMH ] isDHM srb kuslxh ]<br />
gwQw gwvMiq nwnk BbMH pUrbxh ]18]<br />
pdArQ :- crxwribMd-crn kml [ ibDMH- (aucwrx : ibiDAM)<br />
ivinHAw jWdw hY [ isDMH- (aucwrx : isiDAM) isD huMdy hn [ srb-swry[<br />
kuslxh-sùK [ gwQw-pRBU dI isPq-swlwh vwlI gUVI kQw [ BbHM- (aucwrx<br />
: B`ibAM) Bwg-SIl purS [ prw pUrbxh-pUrbly ilKy lyK [ gwvMqgwauNdy<br />
hn [<br />
ArQ :- (ijs jIv dw) mn pRBU dy sohxy crn-kmlW nwl<br />
ivinHAw jWdw hY (aus nUM) swry su`K AnMd iml jWdy hn [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRBU dy guxW dI isPq-swlwh<br />
auhI Bwg-SIl purS gwauNdy hn (ijnHW dy) pUrbly Bwg hox [<br />
BwvArQ :- pRBU dy crn kmlW iv`c lIn hoieAW swry su`K iml<br />
jWdy hn [ prmySr dy guxW dI isPq-swlwh aunHW v`fBwgIAW nUM imldI hY<br />
ijnHW dy BwgW iv`c DuroN iliKAw huMdw hY[ gurvwk :-<br />
msqik hovY iliKAw hir ismir prwxI ] (AMg-319)<br />
slok nM : 19<br />
pdArQ :- jQ kQ-ij`Qy ik`Qy Bwv hr QW [ rmxM-srb ivAwpk<br />
hY[ srxM-Awsrw [ srbqR jIAxh-swry jIvW leI [ qQ-iq`Qy, aus (pRBU)<br />
iv`c [ prswdM-ikrpw duAwrw [ gur drsnh-gurU dy dIdwr duAwrw,<br />
audpyS duAwrw [<br />
ArQ :- (hy BweI !) prmwqmw sBnIN QweIN ivAwp irhw hY,<br />
rimAw hoieAw hY (Aqy auh) swry jIvW dw Awsrw hY [<br />
suB bcn rmxM gvxM swD sMgyx auDrxh ]<br />
sMswr swgrM nwnk punrip jnm n lBHqy ]19]<br />
pdArQ :- suB bcn-sohxy bcn (gurbwxI) [ rmxM-aucwrx<br />
nwl[ gvxM-gwaux nwl [ swD sMgyx-swD sMgq iv`c [ auDrxh-auDwr ho<br />
jWdw hY [ sMswr swgrM-sMswr-smuMdr qoN [ punrip-Pyr muV ky [ n lBHqy-<br />
(aucwrx : liBAqy) nhIN lB`dw [<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
87 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
88
ArQ :- swD sMgq iv`c gur-Sbd (gurbwxI) aucwrx Aqy gwaux<br />
nwl (jIv dw) auDwr ho jWdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRBU dy gux gwaux nwl sMswrsmuMdr<br />
qoN qr jweIdw hY Aqy (mnu`K nUM) iPr muV ky jnm nhIN lYxw pYNdw[<br />
BwvArQ :- swD sMgq iv`c iml ky, pRBU dI isPq-swlwh<br />
kIiqAW jnm-mrn dy gyV k`ty jWdy hn Aqy sMswr-swgr qoN qr jweIdw<br />
hY [ gurvwk hY :-<br />
1. myry mwDau jI sqsMgiq imly su qirAw ] (rihrws swihb)<br />
2. swgru qirAw swDU sMgy ] inrBau nwmu jphu hir rMgy ](AMg-684)<br />
slok nM : 20<br />
byd purwx swsqR bIcwrM ] eykMkwr nwm aur DwrM ]<br />
kulh smUh sgl auDwrM ] bfBwgI nwnk ko qwrM ]20]<br />
pdArQ :- bIcwrM-vIcwrnw [ eykMkwr-Akwl purK [ aur DwrMihrdy<br />
AMdr Dwrn nwl [ kulh smUh-swrIAW kulW dw [ auDwrM-auDwrn<br />
vwlw[ ko-koeI [ qwrM-qwrn vwlw [<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) jyhVw koeI v`fy BwgW<br />
vwlw mnu`K vydW, purwxW, SwsqrW (Drm-pusqkW dI) vIcwr krky, Akwl<br />
purK dy nwm nUM Awpxy ihrdy AMdr Dwrn krdw hY, auh nwm dvwrw Awp<br />
qr jWdw hY Aqy AwpxIAW swrIAW kulW nUM vI qwr dyNdw hY [<br />
BwvArQ :- nwm-ismrn iek AYsI inrmolk qy Adu`qI vsqU hY<br />
ijs dI brkq nwl mnu`K Awp qr jWdw hY Aqy swrIAW kulW dw auDwr<br />
vI kr lYNdw hY [ gurvwk :-<br />
1. so vfBwgI ijsu nwimu ipAwru ] iqs kY sMig qrY sMswru ]rhwau]<br />
soeI igAwnI ij ismrY eyk ] so DnvMqw ijsu buiD ibbyk ]<br />
(AMg-1150)<br />
slok nM : 21<br />
ismrxM goibMd nwmM auDrxM kul smUhxh ]<br />
lbiDAM swD sMgyx nwnk vfBwgI BytMiq drsnh ]21]<br />
pdArQ :- ismrxM-ismrn krn nwl [ goibMd nwmM-pRBU dw<br />
nwm[ auDrxM-pwr-auqwrw huMdw hY [ kul smUhxh-swrIAW kulW dw [<br />
lbiDAM-lBdw hY [ swD sMgyx-swDsMgq iv`c [ vfBwgI-v`fy BwgW vwly<br />
[ BytMiq drsnh-drSn prsdy hn [<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
ArQ :- mwlk pRBU dw nwm ismrx nwl swrIAW kulW dw pwrauqwrw<br />
(auDwr) ho jWdw hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) pRBU dw nwm swDU dI sMgq ivcoN<br />
l`Bdw hY, pr iksy v`fBwgy mnu`K nUM hI siqgurU dy drSn pRwpq huMdy hn[<br />
BwvArQ :- prmwqmw dw nwm-ismrn sB kulW dw auDwr krdw<br />
hY pr ieh nwm v`fy BwgW nwl, siqgurU pwsoN swDsMgq iv`c pRwpq huMdw<br />
hY[ gurvwk :-<br />
nwvY no locY jyqI sB AweI ] nwau iqnw imlY Duir purib kmweI]<br />
ijnI nwau pwieAw sy vfBwgI gur kY sbid imlwiedw ]<br />
(AMg-1064)<br />
slok nM : 22<br />
srb doK prMiqAwgI srb Drm idRVMqx: ]<br />
lbDyix swD sMgyix nwnk msqik ilKHx: ]22]<br />
pdArQ :- srb doK-swry pwp [ prMiqAwgI-pUry qOr qy iqAwgx<br />
vwlw, pUrn iqAwgI [ srb Drm-swry Drm [ idRVMqx : (aucwrx :<br />
idRVMqxh) idRVH krdw hY, p`kw kr lYNdw hY [ lbDyix-imldI hY, lBdI hY<br />
[ swD sMgyx-sq purSW dI sMgq iv`coN [ msqik-m`Qy auqy [ ilKHx:<br />
(aucwrx : iliKAxh) il`Ky lyK Anuswr [<br />
not :- icMn (:) ivsrg hY, ijsdw aucwrx ‘h’ vWg huMdw hY[<br />
ArQ :- nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik ijs pRwxI dy) m`Qy au~qy<br />
(SuB) lyK iliKAw hovy, aus nUM sq-purSW dI sMgq pRwpq huMdI hY [ auh<br />
Dwrimk &rzW nUM idRVH krn vwlw Aqy swry pwpW-ivkwrW nUM cMgI qrHW<br />
iqAwgx dy smrQ ho jWdw hY [<br />
BwvArQ :- cMgy BwgIN swDsMgq pRwpq huMdI hY Aqy nwm-ismrn<br />
dvwrw swry pwp dUr ho jWdy hn [ gurvwk :-<br />
mihmw swDU sMg kI sunhu myry mIqw ]<br />
mYlu KoeI koit AG hry inrml Bey cIqw ] (AMg-809)<br />
slok nM : 23<br />
hoXo hY hovMqo hrx Brx sMpUrx: ]<br />
swDU sqm jwxo nwnk pRIiq kwrxM ]23]<br />
pdArQ :- hoXo-jo pihlW sI (aucwrx : hoieE)[ hY-jo hux hY[<br />
89 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
90
hovMqo-jo Agy hovygw[ hrx-nwS krn vwlw[ Brx-pwlx vwlw, Brx<br />
vwlw[ sMpUrx : (aucwrx : sMpUrxh) smrQ, sMpUrn[ swDU-siqgurU[ sqm<br />
jwxo-inscy krky jwxo, s`c krky jwxo[ pRIiq kwrxM-pRIq pwaux dw vsIlw[<br />
ArQ :- pRmwqmw iqMnW kwlW (BUq, vrqmwn Aqy Biv`Kq) iv`c<br />
sdw iQr rihx vwlw hY, swirAW jIvW dy nwS krn Aqy pwlx-poSx dy<br />
smr`Q hY [<br />
nwnk (gurU jI &rmwauNdy hn ik) ieh inscy krky jwxo<br />
ik (AYsy pRBU nwl) pRIq pwaux dw vsIlw kyvl swDU-siqgurU hI hY [<br />
BwvArQ :- srb-klw-smr`Q prmwqmw nwl ipAwr Aqy imlwp<br />
swDU-gurU dI sMgq sdky hI ho skdw hY [ gurvwk :-<br />
1. hY qUhY qU hovnhwr ] (AMg-724)<br />
2. srb pwlk srb Gwlk srb ko puin kwl ](jwpu swihb, CMd-79)<br />
3. pRB imlby kau pRIiq mn lwgI ]<br />
pwey lgau moih krau bynqI koaU sMqu imlY bfBwgI ] (AMg-119)<br />
slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
slok nM : 24<br />
suKyx bYx rqnM rcnM ksuMB rMgx: ]<br />
rog sog ibEgM nwnk suKu n supnh ]24]<br />
pdArQ :- suKyx-s`uKdweI, s`uK-rUp [ bYx rqnM-Amolk bcn[<br />
rcnM-msq hoieAW, Kic`q hoieAW, rcn nwl [ ksuMB rMgx : (aucwrx :<br />
rMgxh) ksuMBVy dw k`cw rMg Bwv mwieAw dw ipAwr [ sog-icMqw[ ibEgMivCoVw,<br />
ivjog [ supnh-supny iv`c [<br />
ArQ :- (gwQw bwxI dy AMqly slok ivc pMjvyN nwnk &rmwauNdy<br />
hn ik) rqnW vrgy Amolk Aqy suKdweI bcnW (gur-aupdySW) dy huMidAW<br />
(ijhVy jIv) ksuMBy dy k`cy rMg Bwv iCMn-BMgr JUTI mwieAw dy moh iv`c<br />
Kic`q huMdy hn, rog-sog, icMqw qy ivCoVw hI (aunHW dy p`ly pYNdy hn) Aqy<br />
aunHW nUM supny iv`c vI su`K nsIb nhIN huMdy [<br />
BwvArQ :- mwiek pdwrQW ivc sùK ikQy ? sùK kyvl siqgurU dy<br />
aupdyS Dwrn kIiqAW hI iml skdy hn [ gurbwxI dy pwvn bcn hn:-<br />
sqgur qy jo muh Pyrih mQy iqn kwly ]<br />
Anidnu duK kmwvdy inq johy jm jwly ]<br />
supnY suKu n dyKnI bhu icMqw prjwly ] (AMg-30)<br />
<br />
goNf mhlw 5 ]<br />
gur kI mUriq mn mih iDAwnu ]<br />
gur kY sbid mMqRü mnu mwn ]<br />
gur ky crn irdY lY Dwrau ]<br />
guru pwrbRhmu sdw nmskwrau ]1]<br />
mq ko Brim BulY sMswir ]<br />
gur ibnu koie n auqris pwir ]1]rhwau ]<br />
BUly kau guir mwrig pwieAw ]<br />
Avr iqAwig hir BgqI lwieAw]<br />
jnm mrn kI qRws imtweI ]<br />
gur pUry kI byAMq vfweI ]2]<br />
gur pRswid aUrD kml ibgws ]<br />
AMDkwr mih BieAw pRgws ]<br />
ijin kIAw so gur qy jwinAw ]<br />
gur ikrpw qy mugD mnu mwinAw ]3]<br />
guru krqw guru krxY jogu ]<br />
guru prmysru hY BI hogu ]<br />
khu nwnk pRiB iehY jnweI ]<br />
ibnu gur mukiq n pweIAY BweI ]4]<br />
(AMg-864)<br />
ArQ : qRws-BY, fr [ aUrD-puTw, aultw [ ibgwsis`Dw<br />
ho ky iKV igAw[ AMDkwr-AigAwnqw dw hnyHrw<br />
[ pRgws-igAwn dw cwnx[ mugD-mUrK, AmoV[<br />
91 slok shsikRqI Aqy gwQw<br />
92