Chamorro Lunar Calendar for - Western Pacific Regional Fishery ...
Chamorro Lunar Calendar for - Western Pacific Regional Fishery ...
Chamorro Lunar Calendar for - Western Pacific Regional Fishery ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Eskaleran Pulan <strong>Chamorro</strong> 2012
About This <strong>Calendar</strong><br />
This 2012 Eskaleran Pulan <strong>Chamorro</strong> (<strong>Chamorro</strong> <strong>Lunar</strong> <strong>Calendar</strong>)<br />
features the contributions and advice of the Commonwealth of<br />
the Northern Mariana Islands (CNMI) <strong>Chamorro</strong> <strong>Lunar</strong> <strong>Calendar</strong><br />
Committee: Stan Taisacan, Adolfo S. Calvo, Efrain S. Taimanao,<br />
Victorina T. Barcinas and Antonio Ch. Barcinas. The calendar<br />
highlights traditional knowledge and fishing practices of the<br />
<strong>Chamorro</strong>, the indigenous people of the Mariana Archipelago<br />
(Guam and the CNMI). <strong>Chamorro</strong> is an official language of the<br />
CNMI along with English and Refaluwasch.<br />
The tide charts with the moon rise and set times are in <strong>Chamorro</strong><br />
time <strong>for</strong> Saipan. They were provided by Barry Smith, retired,<br />
University of Guam’s Marine Laboratory.<br />
The calendar was produced by the <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong> <strong>Fishery</strong><br />
Management Council. The project coordinator was Sylvia Spalding,<br />
under the leadership of Kitty Simonds, executive director, and in<br />
consultation with Charles Ka‘ai‘ai, indigenous coordinator.<br />
A publication of the <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong> <strong>Fishery</strong> Management Council pursuant<br />
to NOAA Award No. NA11NMF4410270.<br />
Copyright 2012 <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong> <strong>Fishery</strong> Management Council<br />
ISBN 1-934061-86-7<br />
About the <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong> <strong>Fishery</strong> Management Council<br />
The <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong> <strong>Fishery</strong> Management Council was<br />
established by Congress in 1976 and is authorized through the<br />
Magnuson-Stevens <strong>Fishery</strong> Conservation and Management<br />
Act to manage fisheries in offshore waters of the U.S. <strong>Pacific</strong><br />
Islands. The Council is tasked to protect marine resources while<br />
maintaining opportunities <strong>for</strong> domestic fishing at sustainable<br />
levels of ef<strong>for</strong>t and yield. It promotes environmentally responsible<br />
fishing in the CNMI, Guam, Hawaii, American Samoa and<br />
the U.S. <strong>Pacific</strong> remote island areas.<br />
The Council has produced traditional lunar calendars <strong>for</strong> CNMI<br />
and Guam since 2007. The intent is to raise public awareness<br />
about traditional ecological knowledge and to enhance community<br />
involvement in fishery management. Both of these are part<br />
of the ecosystem-based approach to fishery management and<br />
integral components of the Mariana Archipelago and <strong>Pacific</strong><br />
Pelagic <strong>Fishery</strong> Ecosystem Plans <strong>for</strong> the <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> Region,<br />
developed by the Council and implemented by the National<br />
Marine Fisheries Service.
2012 Art Contest Winners<br />
This calendar features the winning entries from a student art contest held in the<br />
Commonwealth of the Northern Mariana Islands in late 2011. The theme of the<br />
competition, “Climate Change Impacts on the Islands,” focused on how indigenous<br />
knowledge and practices can prepare the community to adapt to and survive<br />
the impacts of climate change. Teachers were encouraged to include this contest<br />
in their lesson plans.<br />
The contest was conducted by the <strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong> <strong>Fishery</strong> Management<br />
Council in preparation <strong>for</strong> the inaugural First Stewards Symposium on Climate<br />
Change scheduled <strong>for</strong> July 2012 in Washington, DC.<br />
The art contest judges were Lino Olopai, Cecilio Raiukiulipiy, Marianne Teregeyo,<br />
Jack Songsong and Clay Tam.<br />
DIVISION: Grades K–2<br />
1st Karina Dilse Grace Christian Academy<br />
2nd Clerisse Dacumos Grace Christian Academy<br />
3rd Richard Steele Grace Christian Academy<br />
DIVISION: Grades 3–5<br />
1st Jaden Yamagata-Santos Oleai Elementary School<br />
2nd Mary Jane Domingo Oleai Elementary School<br />
3rd Britney Joy Y. Atalig Sinapalo Elementary School<br />
DIVISION: Grades 6–8<br />
1st Maria Reyes Hopwood Junior High School<br />
2nd Kloe Borja Chacha Oceanview Junior High School<br />
3rd Craig Aguon Hopwood Junior High School<br />
DIVISION: Grades 9–12<br />
1st Hannah Alcordo Marianas High School<br />
2nd Mon Morera Marianas High School<br />
3rd Haeri Kim Marianas High School
Craig Aguon • Hopwood Junior High School • Third Place, Grades 6–8
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Januy 24 - Feuy 22, 2012<br />
January<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 07:08<br />
Rise 07:51<br />
Rise 08:32<br />
Rise 09:10<br />
24 Set 19:03 25 Set 19:56 26 Set 20:46 27 Set 21:35 28 Set 22:23 29 30 31<br />
Rise 09:47<br />
Rise 10:25<br />
Rise 11:04<br />
Rise 11:44<br />
Set 23:11<br />
Set 23:59<br />
Set None<br />
TUE<br />
WED THU FRI SAT SUN MON<br />
TUE<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
3 4<br />
Rise 14:03<br />
Rise 14:55<br />
Rise 15:50<br />
Rise 16:45<br />
Rise 17:42<br />
Rise 18:39<br />
Rise 19:35<br />
Rise 20:32<br />
Rise 21:30<br />
Rise 22:29<br />
Set 02:29<br />
Set 03:21<br />
Set 04:11<br />
Set 05:01<br />
Set 05:48<br />
Set 06:35<br />
Set 07:19<br />
Set 08:04<br />
Set 08:48 12 Set 09:34<br />
FRI<br />
SAT SUN MON TUE WED THU<br />
FRI<br />
SAT SUN<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
13 14<br />
5 6 7<br />
15 16 17 18<br />
Rise 23:29<br />
Set 10:23<br />
Rise None<br />
Set 11:14<br />
Rise 00:29<br />
Set 12:08<br />
Rise 01:30<br />
Set 13:05<br />
Rise 02:28<br />
Set 14:03<br />
Rise 03:23<br />
Set 15:01<br />
Rise 04:15<br />
Set 15:58<br />
Rise 05:02<br />
Set 16:54<br />
Rise 05:46<br />
Set 17:46<br />
Rise 06:27<br />
Set 18:37<br />
MON TUE WED THU FRI SAT SUN<br />
MON TUE WED<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Dolphinfish/Botague<br />
Offshore trolling<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
February<br />
8 9 10 11<br />
Hinecog<br />
19 20 21<br />
1 2<br />
Rise 12:27<br />
Rise 13:13<br />
Set 00:48<br />
Set 01:38<br />
WED THU<br />
6 N 6 6 N 6<br />
22
Hannah Alcordo • Marianas High School • First Place, Grades 9–12
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Feuy 23 - Mch 23, 2012<br />
February<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 07:06<br />
Rise 07:44<br />
23 Set 19:27 24 Set 20:15 25<br />
Rise 08:22<br />
Rise 09:00<br />
Rise 09:40<br />
Rise 10:22<br />
Rise 11:07<br />
Rise 11:54<br />
Rise 12:44<br />
Rise 13:36<br />
Set 21:03 26 Set 21:51 27 Set 22:40 28 Set 23:30 29 Set None<br />
Set 00:20<br />
Set 01:10<br />
Set 02:00<br />
THU FRI SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI<br />
SAT<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
4 5 6 7<br />
8 9 10<br />
Rise 14:31<br />
Rise 15:26<br />
Rise 16:23<br />
Rise 17:20<br />
Rise 18:18<br />
Rise 19:17<br />
Rise 20:17<br />
Rise 21:19<br />
Rise 22:21<br />
Rise 23:23<br />
Set 02:49<br />
Set 03:37<br />
Set 04:24<br />
Set 05:09<br />
Set 05:55<br />
Set 06:40<br />
Set 07:27<br />
Set 08:16<br />
Set 09:08<br />
Set 10:03<br />
SUN MON<br />
TUE WED THU FRI<br />
SAT SUN MON TUE<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
Rise None<br />
Rise 00:23<br />
Rise 01:20<br />
Rise 02:12<br />
Rise 03:00<br />
Rise 03:44<br />
Rise 04:26<br />
Rise 05:05<br />
Rise 05:43<br />
Rise 06:20<br />
14 Set 11:00 15 Set 11:59 16 Set 12:57 17 Set 13:54 18 Set 14:49 19 Set 15:41 20 Set 16:32 21 Set 17:21 22 Set 18:09 23 Set 18:57<br />
WED THU<br />
FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Dolphinfish/Botague<br />
Offshore trolling<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Hinecog<br />
March<br />
1 2 3<br />
11 12 13
Britney Joy Y. Atalig • Sinapalo Elementary School • Third Place, Grades 3–5
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Mch 24 - A 21, 2012<br />
March<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 06:58<br />
Rise 07:38<br />
Rise 08:19<br />
Rise 09:02<br />
Rise 09:48<br />
Rise 10:37<br />
Rise 11:27<br />
Rise 12:19<br />
Rise 13:13<br />
Rise 14:07<br />
24 Set 19:46 25 Set 20:34 26 Set 21:24 27 Set 22:13 28 Set 23:03 29 Set 23:52 30 Set None 31 Set 00:40 1 Set 01:28 2 Set 02:13<br />
SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI SAT SUN MON<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6<br />
3 4 5 6 7<br />
8 9 10 11 12<br />
Rise 15:03<br />
Rise 15:59<br />
Rise 16:58<br />
Rise 17:58<br />
Rise 19:00<br />
Rise 20:04<br />
Rise 21:09<br />
Rise 22:12<br />
Rise 23:12<br />
Rise None<br />
Set 02:58<br />
Set 03:43<br />
Set 04:28<br />
Set 05:14<br />
Set 06:03<br />
Set 06:55<br />
Set 07:50<br />
Set 08:49<br />
Set 09:49<br />
Set 10:50<br />
TUE WED THU FRI<br />
SAT SUN MON TUE WED THU<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
13 Set 11:49 14 15 16 17 18 19 20 21<br />
Rise 00:08<br />
Rise 00:58<br />
Rise 01:44<br />
Rise 02:26<br />
Rise 03:05<br />
Rise 03:43<br />
Rise 04:20<br />
Rise 04:58<br />
Rise 05:37<br />
Set 12:45<br />
Set 13:38<br />
Set 14:29<br />
Set 15:18<br />
Set 16:07<br />
Set 16:54<br />
Set 17:42<br />
Set 18:30<br />
FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Dolphinfish/Botague Skipjack tuna/Bonita<br />
Offshore trolling Offshore trolling<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Hinecog<br />
April
Kloe Borja • Chacha Oceanview Junior High School • Second Place, Grades 6–8
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
A 22 - May 21, 2012<br />
April<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 06:17<br />
Rise 07:00<br />
Rise 07:45<br />
Rise 08:33<br />
Rise 09:22<br />
Rise 10:13<br />
Rise 11:05<br />
Rise 11:58<br />
22 Set 19:19 23 Set 20:09 24 Set 20:58 25 Set 21:48 26 Set 22:36 27 Set 23:23 28 Set None 29 Set 00:08 30<br />
Rise 12:51<br />
Set 00:52<br />
SUN MON TUE<br />
WED THU FRI SAT SUN MON<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6<br />
2 3 4 5<br />
Rise 14:40<br />
Rise 15:38<br />
Rise 16:38<br />
Rise 17:42<br />
Rise 18:47<br />
Rise 19:53<br />
Rise 20:57<br />
Rise 21:56<br />
Rise 22:51<br />
Rise 23:39<br />
Set 02:18<br />
Set 03:02<br />
Set 03:49<br />
Set 04:38<br />
Set 05:32<br />
Set 06:30<br />
Set 07:32<br />
Set 08:35<br />
Set 09:37<br />
Set 10:36<br />
WED THU FRI<br />
SAT SUN MON TUE WED THU<br />
FRI<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
13 14<br />
6 7<br />
15 16 17 18 19<br />
May<br />
8 9 10 11<br />
20 21<br />
Rise 13:45<br />
1 Set 01:35<br />
TUE<br />
6 N 6<br />
Rise None<br />
Rise 00:24<br />
Rise 01:05<br />
Rise 01:43<br />
Rise 02:21<br />
Rise 02:58<br />
Rise 03:37<br />
Rise 04:17<br />
Rise 04:58<br />
Rise 05:43<br />
12 Set 11:32<br />
Set 12:25<br />
Set 13:15<br />
Set 14:04<br />
Set 14:52<br />
Set 15:39<br />
Set 16:27<br />
Set 17:16<br />
Set 18:05<br />
Set 18:55<br />
SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN<br />
MON<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6<br />
Skipjack tuna/Bonita Rabbitfish/Manahak<br />
Offshore trolling Talaya, Scoop net<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Hinecog
Clerisse Dacumos • Grace Christian Academy • Second Place, Grades K–2
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
May 22 - Ju 20, 2012<br />
May<br />
Rise 06:30<br />
Rise 07:19<br />
Rise 08:09<br />
Rise 09:01<br />
Rise 09:53<br />
Rise 10:45<br />
Rise 11:37<br />
Rise 12:31<br />
22 Set 19:45 23 Set 20:33 24 Set 21:20 25 Set 22:06 26 Set 22:50 Set 23:32 28 Set None 29 30<br />
Rise 13:25<br />
Rise 14:22<br />
27 Set 00:14 Set 00:26 31 Set 01:40<br />
TUE<br />
WED THU FRI SAT SUN MON<br />
TUE<br />
WED THU<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
June<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
1 2<br />
3 4 5 6<br />
7 8 9<br />
Rise 15:22<br />
Rise 16:25<br />
Rise 17:30<br />
Rise 18:35<br />
Rise 19:38<br />
Rise 20:36<br />
Rise 21:30<br />
Rise 22:17<br />
Rise 23:01<br />
Rise 23:41<br />
Set 02:26<br />
Set 03:16 Set 04:11<br />
Set 05:11<br />
Set 06:13<br />
Set 07:17<br />
Set 08:20<br />
Set 09:20<br />
Set 10:16 10 Set 11:08<br />
FRI<br />
SAT SUN MON TUE WED THU<br />
FRI<br />
SAT SUN<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
11 Set 11:59 12 13 14 15 16 17 18 19 20<br />
Rise None<br />
Rise 00:20<br />
Rise 00:58<br />
Rise 01:36<br />
Rise 02:15<br />
Rise 02:57<br />
Rise 03:40<br />
Rise 04:26<br />
Rise 05:15<br />
Rise 06:05<br />
Set 12:47<br />
Set 13:35<br />
Set 14:23<br />
Set 15:12<br />
Set 16:01<br />
Set 16:51<br />
Set 17:41<br />
Set 18:30<br />
Set 19:18<br />
MON TUE WED THU FRI SAT SUN<br />
MON TUE WED<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Skipjack tuna/Bonita Rabbitfish/Manahak<br />
Offshore trolling Talaya, Scoop net<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Hinecog
Karina Dilse • Grace Christian Academy • First Place, Grades K–2
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Ju 21 - July 19, 2012<br />
June<br />
Rise 06:57<br />
Rise 07:49<br />
21 Set 20:05 22 Set 20:49 23<br />
Rise 08:42<br />
Rise 09:34<br />
Rise 10:26<br />
Rise 11:20<br />
Rise 12:14<br />
Rise 13:11<br />
Rise 14:10<br />
Rise 15:12<br />
Set 21:32 24 Set 22:14 25 Set 22:55 26 Set 23:37 27 Set None 28 Set 00:21 29 Set 01:08 30 Set 01:59<br />
THU FRI SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI<br />
SAT<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
July<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
1 2 3 4 5 6 7<br />
8 9 10<br />
Rise 16:16<br />
Rise 17:19<br />
Rise 18:19<br />
Rise 19:15<br />
Rise 20:07<br />
Rise 20:53<br />
Rise 21:36<br />
Rise 22:16<br />
Rise 22:55<br />
Rise 23:34<br />
Set 02:55<br />
Set 03:54<br />
Set 04:57<br />
Set 06:00<br />
Set 07:02<br />
Set 08:01<br />
Set 08:57<br />
Set 09:49<br />
Set 10:40<br />
Set 11:29<br />
SUN MON<br />
TUE WED THU FRI<br />
SAT SUN MON TUE<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
Gualåfon Umang<br />
11 Set 12:18 12 13 14 15 16 17 18 19<br />
Gualåfon<br />
Rise None<br />
Rise 00:13<br />
Rise 00:54<br />
Rise 01:36<br />
Rise 02:22<br />
Rise 03:09<br />
Rise 03:59<br />
Rise 04:51<br />
Rise 05:44<br />
Set 13:06<br />
Set 13:55<br />
Set 14:45<br />
Set 15:35<br />
Set 16:24<br />
Set 17:13<br />
Set 18:01<br />
Set 18:47<br />
WED<br />
6 N 6<br />
THU<br />
6 N 6<br />
FRI<br />
6 N 6<br />
SAT<br />
6 N 6<br />
SUN<br />
6 N 6<br />
MON<br />
6 N 6<br />
TUE<br />
6 N 6<br />
WED<br />
6 N 6<br />
THU<br />
6 N 6<br />
Hinecog<br />
Skipjack tuna/Bonita Rabbitfish/Manahak Trevally/I`e Goatfish/Tia`o Marlin/Båttó<br />
Offshore trolling Talaya, Scoop net Talaya, Gill net Talaya, Gill net<br />
Offshore trolling<br />
(Expected to run<br />
(Expected to run<br />
in school after<br />
in school after<br />
new moon)<br />
new moon)
Mary Jane Domingo • Oleai Elementary School • Second Place, Grades 3–5
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
July 20 - Augu 18, 2012<br />
July<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 06:37<br />
20 21<br />
Rise 07:30<br />
Rise 08:23<br />
Rise 09:16<br />
Rise 10:10<br />
Rise 11:06<br />
Rise 12:03<br />
Rise 13:03<br />
Rise 14:04<br />
Rise 15:05<br />
Set 19:31 Set 20:14<br />
Set 20:56<br />
Set 21:38<br />
Set 22:21<br />
Set 23:06<br />
Set 11:55<br />
Set None<br />
Set 00:47 29 Set 01:43<br />
FRI SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI<br />
SAT SUN<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
Rise 16:05<br />
30 Set 02:43 31<br />
22 23 24 25 26 27 28<br />
August<br />
1 2 3 4<br />
5 6 7<br />
Rise 17:02<br />
Set 03:44<br />
Rise 17:55<br />
Set 04:46<br />
Rise 18:44<br />
Set 05:45<br />
Rise 19:28<br />
Set 06:42<br />
Rise 20:10<br />
Set 07:37<br />
Rise 20:51<br />
Set 08:29<br />
Rise 21:30<br />
Set 09:20<br />
Rise 22:10<br />
Set 10:09<br />
Rise 22:50<br />
Set 10:59<br />
MON<br />
TUE WED THU FRI<br />
SAT SUN MON TUE WED<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
9 10 Set 12:37 11 12 13 14 15 16 17 18<br />
Rise 23:32<br />
Rise None<br />
Rise 00:16<br />
Rise 01:03<br />
Rise 01:51<br />
Rise 02:42<br />
Rise 03:34<br />
Rise 04:28<br />
Rise 05:21<br />
Rise 06:15<br />
Set 11:48<br />
Set 13:27<br />
Set 14:16<br />
Set 15:06<br />
Set 15:54<br />
Set 16:40<br />
Set 17:26<br />
Set 18:10<br />
Set 18:53<br />
THU<br />
6 N 6<br />
FRI<br />
6 N 6<br />
SAT<br />
6 N 6<br />
SUN<br />
6 N 6<br />
MON<br />
6 N 6<br />
TUE<br />
6 N 6<br />
WED<br />
6 N 6<br />
THU<br />
6 N 6<br />
FRI<br />
6 N 6<br />
SAT<br />
6 N 6<br />
Hinecog<br />
Rabbitfish/Manahak Trevally/I`e Goatfish/Tia`o Marlin/Båttó Yellowfin tuna<br />
Talaya, Scoop net Talaya, Gill net Talaya, Gill net<br />
Offshore trolling Offshore trolling<br />
(Expected to run<br />
in school after<br />
new moon)<br />
(Expected to run<br />
in school after<br />
new moon)<br />
8
Haeri Kim • Marianas High School • Third Place, Grades 9–12
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Augu 19 - Sepmb 16, 2012<br />
August<br />
Rise 07:10<br />
Rise 08:05<br />
Rise 09:01<br />
Rise 09:59<br />
Rise 10:58<br />
Rise 11:58<br />
19 Set 19:36 20 Set 20:20 21 Set 21:05 22 Set 21:53 23 Set 22:44 24 Set 23:39 25<br />
Rise 12:59<br />
Set None<br />
SUN MON TUE<br />
WED THU FRI SAT SUN MON<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Rise 16:36<br />
Rise 17:22<br />
29 Set 03:34 30 Set 04:31 31<br />
Rise 18:05<br />
Set 05:26<br />
WED THU FRI<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
8<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Kuåtto Menguante<br />
September<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Rise 13:58<br />
Rise 14:54<br />
26 Set 00:36 27 Set 01:36 28<br />
TUE<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Rise 15:47<br />
Set 02:36<br />
Rise 18:46<br />
Rise 19:26<br />
Rise 20:05<br />
Rise 20:46<br />
Rise 21:27<br />
Rise 22:11<br />
Rise 22:56<br />
1 Set 06:19 2 Set 07:10 3 Set 08:00 4 Set 08:50 5 Set 09:40 6 Set 10:29 7 Set 11:19<br />
SAT SUN MON TUE WED THU<br />
FRI<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
9 10 11 12 13 14 15<br />
Rise 23:44<br />
Rise None<br />
Rise 00:33<br />
Rise 01:24<br />
Rise 02:16<br />
Rise 03:09<br />
Rise 04:03<br />
Rise 04:58<br />
Rise 05:53<br />
Set 12:08 Set 12:57<br />
Set 13:45<br />
Set 14:32<br />
Set 15:17<br />
Set 16:02<br />
Set 16:45<br />
Set 17:29 16 Set 18:13<br />
SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
Rabbitfish/Manahak Trevally/I`e Goatfish/Tia`o Marlin/Båttó Yellowfin tuna Bigeye scad/Atulai<br />
Talaya, Scoop net Talaya, Gill net Talaya, Gill net<br />
Offshore trolling Offshore trolling Net, Rod & reel casting<br />
(Expected to run<br />
in school after<br />
new moon)<br />
(Expected to run<br />
in school after<br />
new moon)<br />
Hinecog
Mon Morera • Marianas High School • Second Place, Grades 9–12
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Sepmb 17 - Oct 16, 2012<br />
September<br />
Rise 06:50<br />
Rise 07:49<br />
Rise 08:49<br />
Rise 09:51<br />
Rise 10:53<br />
Rise 11:53<br />
Rise 12:50<br />
Rise 13:44<br />
Rise 14:33<br />
17 Set 19:00 18 Set 19:48 19 Set 20:39 20 Set 21:34 21 Set 22:32 22 Set 23:31 23 Set None 24 Set 00:30 25 Set 01:29 26<br />
Rise 15:19<br />
Set 02:25<br />
MON TUE WED THU FRI<br />
SAT SUN MON<br />
TUE WED<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
27<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 16:02<br />
Set 03:19<br />
THU<br />
6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
Gualåfon Umang<br />
October<br />
Gualåfon<br />
Rise 16:43<br />
Rise 17:22<br />
Rise 18:02<br />
Rise 18:42<br />
Rise 19:23<br />
Rise 20:06<br />
Rise 20:51<br />
Rise 21:37<br />
Rise 22:25<br />
28 Set 04:12 29 Set 05:03 30 Set 05:53 1 Set 06:43 2 Set 07:32 3 Set 08:22 4 Set 09:12 5 Set 10:01 6 Set 10:50<br />
FRI SAT SUN MON<br />
TUE WED THU FRI SAT<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Rise 23:15<br />
Rise None<br />
Rise 00:06<br />
Rise 00:57<br />
Rise 01:50<br />
Rise 02:43<br />
Rise 03:37<br />
Rise 04:34<br />
Rise 05:32<br />
Rise 06:33<br />
7 Set 11:38 8 Set 12:24 9 Set 13:09 10 Set 13:53 11 Set 14:36 12 Set 15:19 13 Set 16:03 14 Set 16:48 15 Set 17:36 16 Set 18:28<br />
SUN<br />
MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Hinecog<br />
Rabbitfish/Manahak Marlin/Båttó Yellowfin tuna Bigeye scad/Atulai<br />
Talaya, Scoop net<br />
Offshore trolling Offshore trolling Net, Rod & reel casting
Maria Reyes • Hopwood Junior High School • First Place, Grades 6–8
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Oct 17 - Nemb 14, 2012<br />
October<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 07:36<br />
Rise 08:40<br />
Rise 09:43<br />
17 Set 19:23 18 Set 20:22 19 Set 21:23 20<br />
Rise 10:43<br />
Set 22:24<br />
WED THU FRI SAT<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Rise 11:39<br />
Rise 12:31<br />
Rise 13:18<br />
Rise 14:01<br />
Rise 14:42<br />
21 Set 23:24 22 Set None 23 Set 00:21 24 Set 01:16 25 Set 02:08 26<br />
Rise 15:22<br />
Set 02:59<br />
SUN MON TUE WED THU FRI<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Rise 16:01<br />
Rise 16:40<br />
Rise 17:21<br />
Rise 18:03<br />
Rise 18:47<br />
Rise 19:33<br />
Rise 20:20<br />
Rise 21:09<br />
Rise 21:59<br />
27 Set 03:49 28 Set 04:38 29 Set 05:27 30 Set 06:16 31 Set 07:06<br />
Set 07.56<br />
Set 08:45<br />
Set 10:19<br />
SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI SAT SUN MON<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
6 7<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Rise 23:40<br />
Rise None<br />
Rise 00:31<br />
Rise 01:23<br />
Rise 02:17<br />
Rise 03:13<br />
Rise 04:12<br />
Rise 05:14<br />
Rise 06:18<br />
Set 11:48<br />
Set 13:11<br />
Set 13:53<br />
Set 14:37<br />
Set 15:22<br />
Set 16:11<br />
Set 17:05<br />
Set 18:03<br />
TUE<br />
6 N 6<br />
WED<br />
6 N 6<br />
THU<br />
6 N 6<br />
FRI<br />
6 N 6<br />
SAT<br />
6 N 6<br />
SUN<br />
6 N 6<br />
MON<br />
6 N 6<br />
TUE<br />
6 N 6<br />
WED<br />
6 N 6<br />
November<br />
1 2 3<br />
Set 09:33 4 5<br />
Set 12:30 8 9 10 11 12 13 14<br />
Yellowfin tuna Bigeye scad/Atulai Wahoo/Toson<br />
Offshore trolling Net, Rod & reel casting<br />
Offshore trolling<br />
Hinecog<br />
Rise 22:49<br />
Set 11:04<br />
6 N 6 6 N 6
Richard Steele • Grace Christian Academy • Third Place, Grades K–2
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Nemb 15 - Decemb 13, 2012<br />
November<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
Rise 07:24<br />
Rise 08:28<br />
15 Set 19:05 16 Set 20:09 17 Set 21:12 18 19 20 21 22 23 24<br />
Rise 09:28<br />
Rise 10:24<br />
Rise 11:14<br />
Rise 12:00<br />
Rise 12:42<br />
Rise 13:22<br />
Rise 14:01<br />
Rise 14:40<br />
Set 22:12<br />
Set 23:10<br />
Set None<br />
Set 00:04<br />
Set 00:56<br />
Set 01:46<br />
Set 02:35<br />
THU FRI SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI<br />
SAT<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Rise 15:20<br />
Rise 16:01<br />
Rise 16:44<br />
Rise 17:30<br />
Rise 18:17<br />
25 Set 03:24 26 Set 04:13 27 Set 05:02 28 Set 05:51 29 Set 06:41 30<br />
SUN MON<br />
TUE WED THU FRI<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Kuåtto Menguante<br />
5 6 7<br />
Rise 19:05<br />
Set 07:29<br />
Rise 23:16<br />
Set 11:09<br />
Rise None<br />
Set 11:49<br />
Rise 00:07<br />
Rise 01:00<br />
Set 13:13<br />
Rise 01:55<br />
Set 13:58<br />
Rise 02:53<br />
Set 14:48<br />
Rise 03:55<br />
Set 15:43<br />
Rise 04:59<br />
Set 16:42<br />
Rise 06:04<br />
Set 17:45<br />
WED<br />
6 N 6<br />
THU<br />
6 N 6<br />
FRI<br />
6 N 6<br />
SAT<br />
6 N 6<br />
SUN<br />
6 N 6<br />
MON<br />
6 N 6<br />
TUE<br />
6 N 6<br />
WED<br />
6 N 6<br />
THU<br />
6 N 6<br />
Yellowfin tuna Wahoo/Toson<br />
Offshore trolling Offshore trolling<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
December<br />
Rise 19:55<br />
Rise 20:45<br />
Rise 21:35<br />
Rise 22:25<br />
1 Set 09:02<br />
Set 09:46<br />
Set 10:28<br />
SAT SUN MON TUE<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Set 08:17 2 3 4<br />
Hinecog<br />
Set 12:30 8 9 10 11 12 13
Jaden Yamagata-Santos • Oleai Elementary School • First Place, Grades 3–5
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
2<br />
1<br />
0<br />
–1<br />
Decemb 14, 2012-Januy 12, 2013<br />
December<br />
Rise 07:08<br />
Rise 08:08<br />
Rise 09:03<br />
Rise 09:52<br />
Rise 10:38<br />
Rise 11:20<br />
Rise 12:00<br />
Rise 12:40<br />
Rise 13:19<br />
14 Set 18:50 15 Set 19:54<br />
Set 20:56<br />
Set 21:54<br />
Set 22:48<br />
Set 23:40<br />
Set None<br />
Set 00:31<br />
Set 01:20<br />
FRI SAT SUN MON TUE<br />
WED THU FRI<br />
SAT SUN<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6<br />
6<br />
Rise 14:43<br />
Rise 15:27<br />
Rise 16:13<br />
Rise 17:02<br />
24 Set 02:58 25 Set 03:47 26 Set 04:37 27 Set 05:26 28<br />
MON<br />
6<br />
Sinahi Uno Sinahi Dos Sinahi Tres Kuåtto Kresente<br />
N<br />
6<br />
Kuåtto Menguante<br />
16 17 18 19 20 21 22<br />
TUE WED THU FRI<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6 N 6<br />
6<br />
3 4 5<br />
Rise 17:51<br />
Set 06:14<br />
N<br />
6<br />
29<br />
Rise 19:32<br />
30 Set 07:45 31<br />
Rise 18:41<br />
Rise 20:22<br />
Rise 21:13<br />
Rise 22:03<br />
Set 07:00<br />
Set 08:28<br />
Set 09:09<br />
Set 09:49<br />
SAT SUN MON TUE WED<br />
6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6<br />
January<br />
23<br />
1 2<br />
Set 11:54 6 7 8 9 10 11 12<br />
Rise 14:00<br />
Set 02:09<br />
Rise 22:54<br />
Rise 23:47<br />
Rise None<br />
Rise 00:42<br />
Rise 01:40<br />
Rise 02:41<br />
Rise 03:43<br />
Rise 04:46<br />
Rise 05:48<br />
Rise 06:45<br />
Set 10:30<br />
Set 11:11<br />
Set 12:40<br />
Set 13:30<br />
Set 14:24<br />
Set 15:24<br />
Set 16:27<br />
Set 17:31<br />
Set 18:35<br />
THU<br />
FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6 6 N 6<br />
Wahoo/Toson Dolphinfish/Botague<br />
Offshore trolling Offshore trolling<br />
Gualåfon Umang<br />
Gualåfon<br />
Hinecog<br />
N<br />
6
<strong>Western</strong> <strong>Pacific</strong> <strong>Regional</strong><br />
<strong>Fishery</strong> Management Council<br />
1164 Bishop Street, Suite 1400<br />
Honolulu, Hawaii 96813<br />
Phone: (808) 522-8220<br />
Fax: (808) 522-8226<br />
Email: info.wpcouncil@noaa.gov<br />
Web : www.wpcouncil.org<br />
Commonwealth of the Northern Mariana<br />
Islands Contacts<br />
Council Member Arnold I. Placios<br />
Department of Lands and Natural Resources<br />
Phone: (670) 322-9834<br />
Council Member Richard B. Seman<br />
Division of Fish and Wildlife<br />
Phone: (670) 664-6000<br />
Council On-Site Coordinator Joaquin<br />
“Jack” Ogumoro<br />
Phone: (670) 322-9830<br />
Email: jack.ogumoro@noaa.gov<br />
ISBN 1-934061-86-7