verbatim report of - ConstitutionNet

watu wenye wanaweza kusomesha watoto kwa akili ya bure, yaani masomo ya bure.
Nikiendelea kuhusu elimu ya bure, Ma-headmaster wametengeneza mpango na wazazi wengine wakubwa pamoja na ma-DO
na wakuu wa serikali ya kwamba watoto wafukuzwe shuleni na tumesikia ya kwamba masomo ni ya bure. Kwa hivyo
ningelipenda serikali iniambie ama ituambie sisi wazazi tujue ukweli uko wapi.
Mzazi anaweza kuwa hana chochote na wakati wa mitihani unapata mtoto amekuja kwa boma ati nimefukuzwa kwa sababu ya
shilingi kumi za harambee, ama shilingi kumi za kulisha walimu. Kuna mitihani nyingine ambapo sisi wazazi tunanyanyaswa
tunaambiwa ya kwamba tutoe pesa fulani zenye zinahitaji walimu wapewe na hiyo iko kwetu sisi wazazi. Ningelipenda serikali
yetu tukufu iliopo saa hii, ikiwa itaendelea kama ni KANU, kama ni Ford Kenya, atakayechaguliwa aweze kututetea ama
aweze kunitetea mimi kama mtu maskini, kwa sababu ya kunyanyaswa.
Upande wa vitambulisho, wasichana wananyanyaswa pamoja na wanaume. Ukienda kuchukua kitambulisho huwezi kupewa
kitambulisho sababu ya kitu kidogo. Msichana anaambiwa twende tukutanie mahali fulani ili amuelezee yale anayotaka na ndio
sababu watoto wanapatikana kwa njia isio ya maana. Nikiongezea kwa yale Reuben alisema hapa, ndio mzigo wa watoto
unapatikana kutoka mahala hapo. Kwa hivyo yangu yanaishia hapo, asante.
Com. Nunow: Asante sana mzee, tafathali jiandikishe pale kwamba umetoa maoni. Titus Omukechi, Titus? Abert Nzore?
Arthur Okwemba ni wakati wako, umesubiri sana, si ndio? Haya.
Arthur Okwemba: Asante sana. Mimi nataka kutoa maoni yangu kwa nyinyi hapa. Majina yangu mimi naitwa Arthur
Okwemba. Ya kwanza nitasema hivi, nitaanzia na area yetu ya hapa. Unajua kama hapa kwetu tuko na watu kama assistant
Chiefs, Chiefs hata ma-DOs wako, hawa watu wote ni civil servants. Na hawa civil servants tunataka kwamba kwanza
assistant Chiefs wachaguliwe na watu wa hapa, Chief wachaguliwe na wa hapa na wawe transferred kama civil servants
wengine.
Kwa upande wa education, nikija upande wa education, wacha niende kwa academicians. Tuko na power ya President
ambayo inachagua kama Vice Chancellors kwa public universities. Na hiyo ndio kitu ambacho tunakataa kwa sababu tunataka
wale ambao wanachaguliwa kama Vice Chancellors kwa public universities, tuachie watu kama council kwa universities, tuko
na Higher Education hiyo ndio board inaweza kusimamia vitu kama hivyo. For example now, anaweza appoint a minister of
education who doesn’t know anything about education. Na unam-appoint kuwa minister for education, what will he do in
education? Hiyo kitu ndio tunataka-- please you note it down tunataka irekebishwe. Sijui ile Katiba ya kwanza kama hivyo vitu
vilikuwa ndani.
Ingine ni kama appointment, tuseme kama retirement ya President kama vile inasemekana, tunataka iwe na limit. Limit
inatakikana iwekwe kwa sababu we don’t want the other President to come kama huyo President angali anapata hizo benefits
na hizo benefits should be reduced. Hizo benefits ni nyingi sana hata nyinyi mkiangalia mtaona. Sasa wengine mnatumia powers
60