Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

More documents

Recommendations

Info

lansnih rezervi uglja, a druga za gasifikaciju zaostalih sigurnosnih stubova, odnosno otkopnih ostataka bilansnih rezervi, posle završene jamske eksploatacije. Od bušo- tinskih metoda obično su u primeni: filtraciona, kanalna i protočna metoda. Uglavnom je rasprostranjena filtraciona metoda, nakon prethodnog zapaljenja reakcione zone. U američkim eksperimentima primenjuje se kanalna metoda, s tim, da se kanali zapaljuju filtracionom metodom. Podzemna gasifikacija uglja, karakteriše se stepenom iskorišćenja uglja, koji Cilj PGU je izdvajanje toplotne energije iz uglja, u vidu gorivog gasa, ili za proizvodnju gasa za sintezu. Proces transformacije energije se odvija putem potpunog i nepotpunog sagorevanja uglja i vodeno-gasnog procesuiranja zažarenog koksa na samom mestu zaleganja uglja putem vazduha, kiseonika, pare ili njihovom mešavinom. Tehnološki proces PGU sastoji se iz pripreme ugljenog sloja za gasifikaciju i samog proces gasifikacije. Priprema ugljenog sloja za gasifikaciju sastoji se u izradi kosih i vertikalnih bušotina sa površine terena. Do povlate ugljenog sloja bušotine se zacevljuju, a kon- Sl. 2. Pojednostavljena šema PGU procesa predstavlja odnos gasifikovanog uglja prema ukupno raspoloživoj količini uglja za PGU. Termička efikasnost procesa je definisana odnosom toplotne moći dobijene gasne smeše prema toplotnoj moći uglja, iz koga je nastala smeša, svedeno na ekvivalentne dimenzije, što zavisi od vrste gasifikujućeg agensa, njegovog pritiska i temperature, te osobine uglja za gasifikaciju, dubine zaleganja sloja, vlažnosti uglja, kao i tektonskih uslova u ležištu. takt cevi sa sredinom kroz koju se buši i cementira. Bušotina kroz ugljeni sloj se ne zacevljuje. Dno bušotine je na oko 0,5 m od podine ugljenog sloja. Konstrukcija bušotinskog sistema, raspored bušotina i njihov prečnik određuju se konkretno za svako ležište na osnovu geoloških karakteristika ležišta. Za formiranje kanala između bušotina primenjuje se dirigovano bušenje sa kojim se kroz sloj izbuši horizontalna bušotina, pri podini ugljenog sloja, koja povezuje vertikalne bušotine. Frakturisanje ugljenog sloja vrši se pomoću vazduha visokog pritiska, hidraulično ili plameno, da bi se obezbedio Broj 1,2010. 43 RUDARSKI RADOVI
prolaz vazduha kroz pore u uglju. Ugljeni sloj se potpaljuje ubacivanjem zažarenog koksa kroz bušotinu i uduvavanjem vazduha niskog pritiska ili brenerom. Tokom pirolize, ugalj se žari i oslobađa smole, ulja, niže ugljovodonike i volatile. Gasifikacija se javlja kad vodena para, kiseonik, ugljen-dioksid i vodonik reaguju sa užarenim ugljem. Metan je proizvod pirolize i njegovu produkciju pospešuju niže temperature i viši pritisci. Rezultati ukazuju da povišeni pritisak uzrokuje prodiranje pirolize kroz ugljeni sloj i tako podspešuje gasifikacioni proces. Reakcije oksidacije ugljenika dominiraju na nižim temperaturama i nižim pritiscima, sto vodi većem sadržaju ugljendioksida u proizvedenom gasu i manjoj toplotnoj vrednosti. Ovakvi uslovi su tipični za ranije, relativno plitke probe PGU. Osnovni princip koji se koji bi se mogao primeniti za Aleksinačko ležište uglja i uljnih škriljaca je u tome da se vrši gasifikacija uglja sa čistim kiseonikom pod pritiskom do 20 bara, a da se toplota dobijena ovim postupkom koristi za švelovanje uljnih škriljaca delimično u podini ugljenog sloja, a najvećim delom krovinskih uljnih škriljaca. Uobičajeni postupak za švelovanje škriljaca je da se vrši gasifikacija uglja ili čvrstog ostatka pri preradi produkata švelovanja uljnih škriljaca i da produkti gasifikacije svojom toplotom vrše švelovanje škriljaca u višem delu šahte. Priroda je učinila da Aleksinačko ležište ima baš takav raspored (jedino što bi povoljnije bilo da podinski škriljci ne prelaze debljinu ugljenog sloja). Postupak bi bio sledeći: Gasifikacijom ugljenog sloja oslobađaju se produkti gasifikacije CO, H2, CH4 sa temperaturom od oko 700°C i ugljeni sloj se sa svoje debljine od 6 m svodi na debljinu od cca 0,8 m (zavisno od sadržaja pepela). Usled toga, dolazi do prirodnog zarušavanja krovinskih škriljaca, njihove dezintegracije i pripreme za švelovanje. Vreli produkti gasifikacije vrše švelovanje povlatnih uljnih škriljaca prolaženjem kroz dezintegrisanu masu škriljaca. Podinski škriljci se zagrevaju prolaženjem toplote. Kod Aleksinačkih ležišta predlaže se gasifikacija sa čistim kiseonikom (dobijanje modifikovanim postupkom Linde-Frenkl). Predlaže se modifikacija sa prethodnim hlađenjem vazduha korišćenjem toplote dobijene hlađenjem gasova iz bušotine. Gasifikacija čistim kiseonikom umesto vazduhom predlaže se s obzirom na daleko brže odvijanje procesa, većeg koeficijenta iskorišćenja toplote, i dobijanja gasovitih produkata daleko veće toplotne vrednosti. Gas dobijen gasifikacijom uglja kiseonikom i uz pritisak koji normalno ima oko 16,7 MJ/m 3 obogaćuje se gasovitim produktima švelovanja uljnih škriljaca te dostiže vrednost od oko 20,9 MJ/m 3 . Kao takav spada u red srednjekaloričnih gasova i može se direktno koristiti za pogon termoelektrane-toplane kao i u industrijske svrhe. Takođe, moguće su razne konverzije, kao i dobijanje tečnih ugljovodonika. U procesu prečišćavanja gasa, dobijaju se: fenoli, amonijak, benzoli i mnogi drugi produkti, dok se iz sumporvodonika lako dobija čist sumpor.[11] ZAKLJUČAK Aleksinačko ležište uglja i uljnih škriljaca spada u ležišta vrlo složene geološke strukture, sa ograničavajućim elementima za primenu metoda otkopavanja širokim čelom i tehnologije mehanizovanog otkopavanja. Prema broju istraženih tehničkih parametara, neophodnih za projektovanje podzemnih proizvodnih sistema i konstrukcije otkopa, ovo ležište spada u grupu nedovoljno istraženih ležišta. Ova činjenica je utvrđena kroz analizu raspoložive tehničke dokumentacije i prouzrokuje mnoge teškoće i upućuje na nepouzdane ocene i prognoze tehničkih Broj 1,2010. 44 RUDARSKI RADOVI
Page 2 and 3: INSTITUT ZA RUDARSTVO I METALURGIJU
Page 4 and 5: KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU Y
Page 6 and 7: Analizirajući ovaj način uzorkova
Page 8 and 9: SADRŽINA UPROŠĆENOG RUDARSKOG PR
Page 10 and 11: COMMITTEE OF UNDERGROUND EXPLOITATI
Page 12 and 13: area is constantly increased. Figur
Page 14 and 15: CONTENT OF THE SIMPLIFIED MINING PR
Page 18 and 19: U morfološkom smislu, teren predst
Page 20 and 21: Rezultati terenski istraživanja i
Page 24 and 25: In morphological terms, the terrain
Page 26 and 27: GEO-MECHANICAL FEATURES OF THE TERR
Page 30 and 31: Sl. 3. Smičući naponi u konstrukc
Page 32 and 33: Na modelu bojom su razgraničeni od
Page 36 and 37: Figure 3. Shear stresses in collect
Page 38 and 39: Dumped material and collector eleme
Page 42 and 43: PODRUČJE ISTRAŽIVANJA Aleksinačk
Page 44 and 45: Da bi se izbor otkopne mehanizacije
Page 48 and 49: veličina i takođe zahteva neophod
Page 52 and 53: exploitation, two variants of this
Page 54 and 55: esses, require the use of modern sy
Page 56 and 57: • method without underground room
Page 58 and 59: directly used to drive power plants
Page 62 and 63: gde je: Δ - nasipna masa uzorka; m
Page 64 and 65: D (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 1
Page 68 and 69: Where is: Δ - volumetric density o
Page 70 and 71: D (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 1
Page 74 and 75: PRORAČUN STABILNOSTI SOFTVEROM GEO
Page 76 and 77: Sl. 6. Izgled klizne ravni i koefic
Page 80 and 81: CALCULATION OF STABILITY BY THE SOF
Page 82 and 83: Figure 6. View of sliding plane and
Page 86 and 87: kon sulfatizacije, postignut je sle
Page 90 and 91: Table 2. Degrees of metal leaching
Page 94 and 95: 70%. Dreniranje izdani vrši se po
Page 96 and 97:
do kote K+656 m gde su postavljene
Page 98 and 99:
COMMITTEE OF UNDERGROUND EXPLOITATI
Page 100 and 101:
is very abundant feeding aquifers.
Page 102 and 103:
Start-minute maximum intensity of d
Page 104 and 105:
Figure 3. Operation diagram of pump
Page 106 and 107:
KOMITET ZA PODZEMNU EKSPLOATACIJU Y
Page 108 and 109:
Zlato u koncentratu kg - 27,988 12,
Page 110 and 111:
Na samlevenim uzorcima topioničke
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Dry concentrate t 5,226 10.563 5.82
Page 116 and 117:
Sadržaj klase -75μm , % 100 80 60
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Tab. 1. Koordinate temena eksploata
Page 122 and 123:
Eksploatacija ležišta rude bakra
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Figure 3. Mutual position of open p
Page 128 and 129:
underground water in the first wate
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
gde su: v r - brzina protoka: u r -
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
z and r - cylindrical coordinates
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
da zaštiti podzemne vode od kontam
Page 142 and 143:
• Otpadne vode od samog postrojen
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Practically, the “in-situ” expl
Page 148 and 149:
• Waste water created during the
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
geotektonska zona prema severoistok
Page 154 and 155:
Osmatrani režim izdašnosti i temp
Page 156 and 157:
Sl. 4. Kružni dijagram hemijskog s
Page 158 and 159:
15. Nikl (Ni) 0,012±0,00500 UP-919
Page 160 and 161:
alneoterapijskih i sportsko-rekreat
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
phase are presented by andesite bas
Page 166 and 167:
Figure 1. Hydro-geology maps of the
Page 168 and 169:
Spring 2 Figure 3. Circle diagram o
Page 170 and 171:
12. Lead (Pb)
Page 172 and 173:
ecreational activities. The beginni
Page 174 and 175:
UTICAJ GRANULOMETRIJSKOG SASTAVA ML
Page 176 and 177:
SADR@AJ CONTENS D. Sokolović, D. E
show all

Institut za rudarstvo i metalurgiju Bor

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?