20.02.2013 Views

lamhil september 2012 - E-Pao!

lamhil september 2012 - E-Pao!

lamhil september 2012 - E-Pao!

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LAMHIL SEPTEMBER <strong>2012</strong> COLUMN<br />

19<br />

KUTPI KIBOL DAN - Dr. T. Lunkim<br />

1. Innson -<br />

(a). mipan belpenga juchih dimset akidop a,<br />

(b). minun Haidip a juchih dimset akidop a,<br />

(c). Insung mi nu-ngah golhang chapangin<br />

achan cheh a ju-um a ju adopkhom diu ahi,<br />

(d). Haosa Inpia khosung mi kimkeiya<br />

kikhom diu.<br />

2. Khosunga cheng, Belpeng le Haidip<br />

dom louva, chule Haosa Inpia gapang lou<br />

chu ama le ama kipai, khomia kisimtha lou<br />

ding ahi.<br />

3. Kutpi nikho, judon masanga -<br />

I. Achesa kumsunga kho kivaipohna apha<br />

ase,<br />

(a). Semangpun - kivaipohna aseiya,<br />

(b). Pachongpan - kiventup (Defence) leh<br />

loulho thu asei ding,<br />

(c). Lhangsampan - khosung (village) thusoh,<br />

Lhang (District) thusoh, Gamkai (State)<br />

thusoh le Inpi (Chinlushaikuki Inpi) thusoh<br />

asei ding ahi.<br />

II. Kho Haosapun, atohpi (a). Semangpa,<br />

(b). Pachongpa le (c). Lhangsampa thulhut<br />

kichai teng athu lhut ho aheitoh a, achunguva<br />

kipa thu sei to lhon a midang aseinauva seibe<br />

nom adoh a, akichai tengleh khopi kihouna<br />

aneiyu ahi.<br />

III. Kum sunga tohdoh tei ding -<br />

(a). Loulho mun aseitoh-uva,<br />

(b). Lompi lom lhang le chang lom a pansoh<br />

hel a natong lou thase khosunga umsah lou<br />

dia aseiyu,<br />

(c). Lamlhah jouse semtoh a, kemdo, khomol<br />

semthah ding kihou uva,<br />

(d). Kho vaipoh loi (i) Semang, (ii) Pachong<br />

chule (iii) Lhangsam kin atoh diu cheh mipi<br />

phasah chu Haosan aphondoh a !Kutpi"<br />

kichai ahi.<br />

Hetcheh dia pha: Kutpi nikhoa<br />

mipi kihoutohna kigah chahna abei<br />

phat a, nam (National Spirit) ngailutna<br />

le kipumkhatna lhasam, manthahna lam<br />

jon ihitauve. Ahiti dinga chu Britishten<br />

anabol ahi. Khahdoh phat ahitai.<br />

4. Kho kivaihomna ding jouse akiseitoh<br />

jou teng, kho mite hetsahna dia Kho-<br />

Lhangsampan Lhang asap khum ding<br />

chutah leh -<br />

(a). Inson a mipa jousen Belpenga<br />

ahindop u juchih adon khom uva La asah<br />

theiyu La asah diu, golnop abol diu ahi.<br />

(b). Inson a minu jousen jong Haidip a<br />

juchih ahindop chengseu adon khom uva,<br />

golnop abol diu, La asah nom u leh asah<br />

diu,<br />

(c). Nu-ngah gollhang chapang<br />

kitolchem jousen jong agol apaitoh ju<br />

adonkhom uva golnop abol diu ahi,<br />

(d). Pachong Pa lamkaiya, kho mite<br />

kipumkhat leh kilung to vetsahna lamkol<br />

abol uva pasal le numei khat khat a<br />

kilhauva lam diu ahi. Japi lam chaina a<br />

Hoasapu alam tengleh Khosunga<br />

Lompia aneiyu numei lamkai nu-ngah<br />

chun akhen (lam) ding, ama ni lam chai<br />

teng leh !Kutpi" khum khana Kho<br />

Thempun abol a, Kutpi kichai ding ahi.<br />

Christian ihiphat uva judon khel a<br />

nehkhom bol thei, cha (theitui) don thei<br />

ahi.<br />

Tulaiya !Kutpi" iman thei<br />

bangun, pute pate kilungtona a nei ding,<br />

chule khamna thei mang louva, tahsa<br />

damna le hatna thei neh khom bol a,<br />

kipapia lampi theiya bol ding akitoh joi.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!