08.02.2013 Aufrufe

download - Lern.Lehm

download - Lern.Lehm

download - Lern.Lehm

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />

European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />

techniques<br />

Der Europäische <strong>Lehm</strong>bautag, der jedes Jahr von der Europäischen Bildungsstätte für<br />

<strong>Lehm</strong>bau des FAL e.V. in Wangelin/ Mecklenburg durchgeführt wird,<br />

war 2012 dem Thema: Vergessene <strong>Lehm</strong>baukünste gewidmet.<br />

Im Vorfeld hatte die Bildungsstätte zu einem Fotowettbewerb zum Thema aufgerufen.<br />

Eine Auswahl der Einsendungen wurden zur einer Fotoausstellung zusammengestellt,<br />

die am Freitag, 20.Juli. im <strong>Lehm</strong>museum Gnevsdorf eröffnet wurde. Die Fotos von<br />

Jaroslaw Szewczyk, Mikko Tuononen, Ivana Zabickova, Milan Racek, Michael Weser,<br />

Piet Karlstedt und Dietmar Schäfer zeigen in Vergessenheit gerate, oft auch der<br />

Fachwelt unbekannte Techniken, wie Holzklafterwände, Wände aus <strong>Lehm</strong>broten,<br />

Wellerbau, regionale <strong>Lehm</strong>putztechniken und <strong>Lehm</strong>ausfachungen mit <strong>Lehm</strong>zöpfen.<br />

In ihrem Einführungsvortrag zur Ausstellung stellte Dr. Ing. Ivana Zabickova, Sdruzení<br />

hlineného stavitelství, SHS (tschechischer <strong>Lehm</strong>bauverein) zwei Techniken aus Mähren<br />

vor, die weitgehend unbekannt sind a) Wände aus <strong>Lehm</strong>broten in im Fischgrätmuster<br />

verlegt werden und im Grenzgebiet zu Österreich überlebt haben und b)<br />

<strong>Lehm</strong>wandputze mit Bogenornamentik, die sich in der deutschsprachigen Wischauer<br />

Sprachinsel erhalten haben.<br />

Am Samstag waren <strong>Lehm</strong>baumeister auf Deutschland, Finnland und Tschechien, die<br />

diese alten Künste noch beherrschen, eingeladen ausgewählte Techniken vorzuführen.<br />

1. Holzklafterwand, finnisch<br />

Anleiter: Teuvo Ranki, Architekt, Turku, Finnland, www.kolumbus.fi/teuvo.ranki/<br />

Veikko Virkkunnen, Laitila, Finnland, www.muinaistyot.com/<br />

Materialien: trockenes Feuerholz, geschält, Länge der Holzscheite = Dicke der Wand,<br />

hier 30 cm,<br />

Mörtel: 1 Teil fetter <strong>Lehm</strong>, 3 Teile Sägemehl<br />

Verbreitung: Nordische Länder und östliches Europa<br />

Wird heute nur im Einzelfall angewendet:<br />

Das bekannteste Beispiel ist die Vinkinger-Rauchsauna in HUMPPILA,<br />

www.viikinkisauna.fi<br />

Literatur: SAVIRAKENNUKSET JA NIIDEN KORJAAMINEN, Teuvo Ranki 2007,<br />

pdf-Datei<br />

Mehr Informationen zu Holzklafterwände in Finnland siehe www.luomura.fi und<br />

www.saviry.fi<br />

Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 1 (6)


Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />

European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />

techniques<br />

Zeichnung aus SAVIRAKENNUKSET JA NIIDEN KORJAAMINEN, Teuvo Ranki<br />

Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 2 (6)


Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />

European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />

techniques<br />

2. Holzklafterwand, tschechisch<br />

Anleiter: Frantiszek Mrázek, Decin, Tschechien<br />

Verbreitung: Nordböhmische Region /Tschechien<br />

Materialien: trockenes Feuerholz, geschält, Länge der Holzscheite = Dicke der Wand,<br />

hier 30 cm,<br />

Mörtel: Mischung aus <strong>Lehm</strong>, Sand, Holzasche, Kuhdung, Kalkhydrat,<br />

Fichtennadeln<br />

Literatur:<br />

Cordwood Heritage<br />

Jaroslaw Szewczyk<br />

Year 2007<br />

Publisher Vilnius Gediminas Technical University Publishing House<br />

"Technika"<br />

The author displays the specific, old building technique, called cordwood<br />

construction, in which pieces of debarked tree (or also cut 8x8x60 cm) are laid up<br />

crosswise with masonry or cob to build a thick wall. The alternative names of the<br />

technique are: cordwood masonry, stackwood masonry, storewood masonry,<br />

cordstead, firewood wall, log ends wall, wood block masonry, stackwall, or in<br />

French, bois cord . Although cordwood can be found throughout Europe, Asia,<br />

North and Central America and South Africa (in Europe, cordwood walls are<br />

mentioned to be in France, Norway, Poland, Belorussia, Lithuania, Northern<br />

Greece, Romania and Balkan countries), this building method still remains<br />

relatively unknown and rare. In North-Eastern Poland, cordwood houses<br />

concentrate features characteristic to a wide range of other vernacular buildings:<br />

inventiveness, freedom of material and shape, integration with an environment,<br />

resourcefulness while taxing natural resources. These features are analysed as<br />

typical for urban tissue of old, pre-WWII, multi-ethnic towns in N-E Poland.<br />

Jaroslaw Szewczyk PhD. Eng. Arch., Faculty of Architecture, Bialystok Technical<br />

University ul. Grunwaldzka 11/15, 15-893 Bialystok, POLAND; e-mail:<br />

jarsz@pb.edu.pl, Pdf-Dokument<br />

weitere Bezeichnungen für Holzklafterwände: Rügele-Technik<br />

Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 3 (6)


Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />

European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />

techniques<br />

3. Dünner <strong>Lehm</strong>brote, deutsch<br />

Anleiter: Sigurd Kindel, Altenlinden, Deutschland, info@fal-ev.de<br />

Materialien: aufbereiteter Grubenlehm, halbfett, etwas Stroh<br />

Kurzbeschreibung:<br />

Verbreitung: Die Technik wurde von Pastor Bodelschwingh aus Ostafrika Ruanda nach<br />

Dünne/ Deutschland importiert und dort nach dem 1. Weltkrieg angewandt<br />

um die Wohnungsnot zu lindern.<br />

Literatur: Wolfgang Belitz<br />

Gustav von Bodelschwingh - Der "<strong>Lehm</strong>baupastor" von Dünne: Eine<br />

biographisch-sozialethische Skizze<br />

Lit. Verlag; Auflage: 1., Aufl. (September 2007)<br />

Der Dünner <strong>Lehm</strong>brotbau. Ein Alter Baumeister und was wir von ihm<br />

gelernt haben. Selbstverlag der Heimstätte Dünne, 1990. (vergriffen)<br />

4. Wände aus <strong>Lehm</strong>broten, im Fischgrätmuster verlegt, tschechisch<br />

Anleiter: Marek Vlček , HLINENÝ DUM s.r.o, Lysovice, Vyskov, Tschechien<br />

www.hlinenydum.cz<br />

Anwendung, Verbreitung:<br />

sehr alte Technik, wurde hauptsächlich genutzt um Scheunen zu<br />

errichten.<br />

Verbreitet in Südmähren, in der Region Hana.<br />

Materialien: trockenes Feuerholz, geschält, Länge der Holzscheite = Dicke der Wand,<br />

hier 30 cm,<br />

Mischung für <strong>Lehm</strong>steine:<br />

Literatur: Hliêné starby, film auf DVD<br />

Informationen unter www.hlina.info, www.hlinenydum.cz<br />

Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 4 (6)


Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />

European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />

techniques<br />

5. Fingerputze, tschechisch<br />

Tschechisch: murl<br />

Anleiter: Marek Vlček , HLINENÝ DUM s.r.o, Lysovice, Vyskov, Tschechien<br />

www.hlinenydum.cz<br />

Verbreitung: deutschsprachige Vischauer Sprachinsel, bei Brno,<br />

als Schmuckelement beim innen und Aussenputz<br />

<strong>Lehm</strong>putzmörtel: 3 Teil <strong>Lehm</strong>, 1 Teil Strohhäcksel, 1 Teil Pferdemist<br />

Literatur: Hlinené stavby, film auf DVD<br />

Informationen unter www.hlina.info, www.hlinenydum.cz<br />

6. <strong>Lehm</strong>zöpfe<br />

Anleiter: Piet Karlstedt, Wangelin, Deutschland<br />

info@fal-ev.de<br />

Anwendungsgebiete: Historische Fachwerkhäuser<br />

Ausfüllen von Fachwerkkonstruktionen<br />

Materialien: fetter <strong>Lehm</strong>, Langstroh<br />

Literatur: Handbuch <strong>Lehm</strong>bau<br />

Baustoffkunde, Techniken, <strong>Lehm</strong>architektur<br />

Gernot Minke<br />

Ökobuchverlag, Staufen,<br />

7. Aufl., 2009<br />

7. <strong>Lehm</strong>wickel<br />

<strong>Lehm</strong>fachwerk, alte Technik neu entdeckt ( vergriffen)<br />

Tamara Leszner / Ingolf Stein<br />

Rudolf Müller Verlag, 1999<br />

Anleiter: Piet Karlstedt, Wangelin, Deutschland<br />

info@fal-ev.de<br />

Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 5 (6)


Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />

European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />

techniques<br />

Anwendungsgebiete: Historische Fachwerkhäuser<br />

Ausfüllen von Fachwerkkonstruktionen<br />

Materialien: fetter <strong>Lehm</strong>, Langstroh<br />

Literatur: Handbuch <strong>Lehm</strong>bau<br />

Baustoffkunde, Techniken, <strong>Lehm</strong>architektur<br />

Gernot Minke<br />

Ökobuchverlag, Staufen,<br />

7. Aufl., 2009<br />

<strong>Lehm</strong>fachwerk, alte Technik neu entdeckt ( vergriffen)<br />

Tamara Leszner / Ingolf Stein<br />

Rudolf Müller Verlag, 1999<br />

Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 6 (6)

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!