download - Lern.Lehm
download - Lern.Lehm
download - Lern.Lehm
- TAGS
- download
- lernpunktlehm.de
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />
European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />
techniques<br />
Der Europäische <strong>Lehm</strong>bautag, der jedes Jahr von der Europäischen Bildungsstätte für<br />
<strong>Lehm</strong>bau des FAL e.V. in Wangelin/ Mecklenburg durchgeführt wird,<br />
war 2012 dem Thema: Vergessene <strong>Lehm</strong>baukünste gewidmet.<br />
Im Vorfeld hatte die Bildungsstätte zu einem Fotowettbewerb zum Thema aufgerufen.<br />
Eine Auswahl der Einsendungen wurden zur einer Fotoausstellung zusammengestellt,<br />
die am Freitag, 20.Juli. im <strong>Lehm</strong>museum Gnevsdorf eröffnet wurde. Die Fotos von<br />
Jaroslaw Szewczyk, Mikko Tuononen, Ivana Zabickova, Milan Racek, Michael Weser,<br />
Piet Karlstedt und Dietmar Schäfer zeigen in Vergessenheit gerate, oft auch der<br />
Fachwelt unbekannte Techniken, wie Holzklafterwände, Wände aus <strong>Lehm</strong>broten,<br />
Wellerbau, regionale <strong>Lehm</strong>putztechniken und <strong>Lehm</strong>ausfachungen mit <strong>Lehm</strong>zöpfen.<br />
In ihrem Einführungsvortrag zur Ausstellung stellte Dr. Ing. Ivana Zabickova, Sdruzení<br />
hlineného stavitelství, SHS (tschechischer <strong>Lehm</strong>bauverein) zwei Techniken aus Mähren<br />
vor, die weitgehend unbekannt sind a) Wände aus <strong>Lehm</strong>broten in im Fischgrätmuster<br />
verlegt werden und im Grenzgebiet zu Österreich überlebt haben und b)<br />
<strong>Lehm</strong>wandputze mit Bogenornamentik, die sich in der deutschsprachigen Wischauer<br />
Sprachinsel erhalten haben.<br />
Am Samstag waren <strong>Lehm</strong>baumeister auf Deutschland, Finnland und Tschechien, die<br />
diese alten Künste noch beherrschen, eingeladen ausgewählte Techniken vorzuführen.<br />
1. Holzklafterwand, finnisch<br />
Anleiter: Teuvo Ranki, Architekt, Turku, Finnland, www.kolumbus.fi/teuvo.ranki/<br />
Veikko Virkkunnen, Laitila, Finnland, www.muinaistyot.com/<br />
Materialien: trockenes Feuerholz, geschält, Länge der Holzscheite = Dicke der Wand,<br />
hier 30 cm,<br />
Mörtel: 1 Teil fetter <strong>Lehm</strong>, 3 Teile Sägemehl<br />
Verbreitung: Nordische Länder und östliches Europa<br />
Wird heute nur im Einzelfall angewendet:<br />
Das bekannteste Beispiel ist die Vinkinger-Rauchsauna in HUMPPILA,<br />
www.viikinkisauna.fi<br />
Literatur: SAVIRAKENNUKSET JA NIIDEN KORJAAMINEN, Teuvo Ranki 2007,<br />
pdf-Datei<br />
Mehr Informationen zu Holzklafterwände in Finnland siehe www.luomura.fi und<br />
www.saviry.fi<br />
Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 1 (6)
Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />
European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />
techniques<br />
Zeichnung aus SAVIRAKENNUKSET JA NIIDEN KORJAAMINEN, Teuvo Ranki<br />
Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 2 (6)
Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />
European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />
techniques<br />
2. Holzklafterwand, tschechisch<br />
Anleiter: Frantiszek Mrázek, Decin, Tschechien<br />
Verbreitung: Nordböhmische Region /Tschechien<br />
Materialien: trockenes Feuerholz, geschält, Länge der Holzscheite = Dicke der Wand,<br />
hier 30 cm,<br />
Mörtel: Mischung aus <strong>Lehm</strong>, Sand, Holzasche, Kuhdung, Kalkhydrat,<br />
Fichtennadeln<br />
Literatur:<br />
Cordwood Heritage<br />
Jaroslaw Szewczyk<br />
Year 2007<br />
Publisher Vilnius Gediminas Technical University Publishing House<br />
"Technika"<br />
The author displays the specific, old building technique, called cordwood<br />
construction, in which pieces of debarked tree (or also cut 8x8x60 cm) are laid up<br />
crosswise with masonry or cob to build a thick wall. The alternative names of the<br />
technique are: cordwood masonry, stackwood masonry, storewood masonry,<br />
cordstead, firewood wall, log ends wall, wood block masonry, stackwall, or in<br />
French, bois cord . Although cordwood can be found throughout Europe, Asia,<br />
North and Central America and South Africa (in Europe, cordwood walls are<br />
mentioned to be in France, Norway, Poland, Belorussia, Lithuania, Northern<br />
Greece, Romania and Balkan countries), this building method still remains<br />
relatively unknown and rare. In North-Eastern Poland, cordwood houses<br />
concentrate features characteristic to a wide range of other vernacular buildings:<br />
inventiveness, freedom of material and shape, integration with an environment,<br />
resourcefulness while taxing natural resources. These features are analysed as<br />
typical for urban tissue of old, pre-WWII, multi-ethnic towns in N-E Poland.<br />
Jaroslaw Szewczyk PhD. Eng. Arch., Faculty of Architecture, Bialystok Technical<br />
University ul. Grunwaldzka 11/15, 15-893 Bialystok, POLAND; e-mail:<br />
jarsz@pb.edu.pl, Pdf-Dokument<br />
weitere Bezeichnungen für Holzklafterwände: Rügele-Technik<br />
Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 3 (6)
Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />
European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />
techniques<br />
3. Dünner <strong>Lehm</strong>brote, deutsch<br />
Anleiter: Sigurd Kindel, Altenlinden, Deutschland, info@fal-ev.de<br />
Materialien: aufbereiteter Grubenlehm, halbfett, etwas Stroh<br />
Kurzbeschreibung:<br />
Verbreitung: Die Technik wurde von Pastor Bodelschwingh aus Ostafrika Ruanda nach<br />
Dünne/ Deutschland importiert und dort nach dem 1. Weltkrieg angewandt<br />
um die Wohnungsnot zu lindern.<br />
Literatur: Wolfgang Belitz<br />
Gustav von Bodelschwingh - Der "<strong>Lehm</strong>baupastor" von Dünne: Eine<br />
biographisch-sozialethische Skizze<br />
Lit. Verlag; Auflage: 1., Aufl. (September 2007)<br />
Der Dünner <strong>Lehm</strong>brotbau. Ein Alter Baumeister und was wir von ihm<br />
gelernt haben. Selbstverlag der Heimstätte Dünne, 1990. (vergriffen)<br />
4. Wände aus <strong>Lehm</strong>broten, im Fischgrätmuster verlegt, tschechisch<br />
Anleiter: Marek Vlček , HLINENÝ DUM s.r.o, Lysovice, Vyskov, Tschechien<br />
www.hlinenydum.cz<br />
Anwendung, Verbreitung:<br />
sehr alte Technik, wurde hauptsächlich genutzt um Scheunen zu<br />
errichten.<br />
Verbreitet in Südmähren, in der Region Hana.<br />
Materialien: trockenes Feuerholz, geschält, Länge der Holzscheite = Dicke der Wand,<br />
hier 30 cm,<br />
Mischung für <strong>Lehm</strong>steine:<br />
Literatur: Hliêné starby, film auf DVD<br />
Informationen unter www.hlina.info, www.hlinenydum.cz<br />
Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 4 (6)
Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />
European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />
techniques<br />
5. Fingerputze, tschechisch<br />
Tschechisch: murl<br />
Anleiter: Marek Vlček , HLINENÝ DUM s.r.o, Lysovice, Vyskov, Tschechien<br />
www.hlinenydum.cz<br />
Verbreitung: deutschsprachige Vischauer Sprachinsel, bei Brno,<br />
als Schmuckelement beim innen und Aussenputz<br />
<strong>Lehm</strong>putzmörtel: 3 Teil <strong>Lehm</strong>, 1 Teil Strohhäcksel, 1 Teil Pferdemist<br />
Literatur: Hlinené stavby, film auf DVD<br />
Informationen unter www.hlina.info, www.hlinenydum.cz<br />
6. <strong>Lehm</strong>zöpfe<br />
Anleiter: Piet Karlstedt, Wangelin, Deutschland<br />
info@fal-ev.de<br />
Anwendungsgebiete: Historische Fachwerkhäuser<br />
Ausfüllen von Fachwerkkonstruktionen<br />
Materialien: fetter <strong>Lehm</strong>, Langstroh<br />
Literatur: Handbuch <strong>Lehm</strong>bau<br />
Baustoffkunde, Techniken, <strong>Lehm</strong>architektur<br />
Gernot Minke<br />
Ökobuchverlag, Staufen,<br />
7. Aufl., 2009<br />
7. <strong>Lehm</strong>wickel<br />
<strong>Lehm</strong>fachwerk, alte Technik neu entdeckt ( vergriffen)<br />
Tamara Leszner / Ingolf Stein<br />
Rudolf Müller Verlag, 1999<br />
Anleiter: Piet Karlstedt, Wangelin, Deutschland<br />
info@fal-ev.de<br />
Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 5 (6)
Europäischer <strong>Lehm</strong>bautag 2012 - Vergessene <strong>Lehm</strong>bautechniken<br />
European Earth Building Day 2012 - Forgotten earth building<br />
techniques<br />
Anwendungsgebiete: Historische Fachwerkhäuser<br />
Ausfüllen von Fachwerkkonstruktionen<br />
Materialien: fetter <strong>Lehm</strong>, Langstroh<br />
Literatur: Handbuch <strong>Lehm</strong>bau<br />
Baustoffkunde, Techniken, <strong>Lehm</strong>architektur<br />
Gernot Minke<br />
Ökobuchverlag, Staufen,<br />
7. Aufl., 2009<br />
<strong>Lehm</strong>fachwerk, alte Technik neu entdeckt ( vergriffen)<br />
Tamara Leszner / Ingolf Stein<br />
Rudolf Müller Verlag, 1999<br />
Documentation European Earth Building Day 2012, 26.10.12 Page 6 (6)