MATERIAŁY POKONFERENCYJNE Zabytki Sakralne - Starostwo ...

MARIA LUIZA MERKERT - BŁOGOSŁAWIONA Z NYSY
Istotne dla rozwoju gospodarczego
i społecznego zmiany, przyszły w wieku
XIX, wraz z rozwojem przemysłowym
Europy. Mimo, że poważnym ograniczeniem
dla rozbudowy miasta były nadal istniejące
mury obronne, to z dnia na dzień
przybywało wiele zakładów produkcyjnych.
I chociaż nie były to fabryki zatrudniające
setki robotników, to i tak do Nysy
ściągały rzesze bezrobotnych rolników
i emigrantów. Dopiero w 1877 r. władze
wojskowe zezwoliły na rozebranie części
wałów, a w 1898 r. zniesiono ograniczenia
budowlane w obrębie umocnień zewnętrznych
(w 1903 r. ostatecznie zlikwidowano
twierdzę nyską, chociaż miasto nadal było ważną bazą wojskową). Równocześnie
przyłączano do miasta okoliczne wioski i osiedla. W rezultacie zagęszczenie
ludności w śródmieściu osiągnęło poziom wielkomiejski, jednak 1/3 wszystkich
mieszkań była pozbawiona światła i powietrza. 4
Dom Macierzysty
Należy również pamiętać, że wiek XIX to dla Niemiec okres jednoczenia państwa.
Dążenia mocarstwowe doprowadziły do poważnych konfl iktów wewnętrznych
jak i zewnętrznych. Motorem tych działań były Prusy. Pierwsza połowa XIX wieku
kończy się tragicznym bilansem europejskiej wiosny ludów, która nie ominęła
również Śląska. Tu dotarły nieszczęścia wojny prusko-duńskiej (1864-1865), prusko-austriackiej
(1864 -1866) i prusko-francuskiej (1870-1871), która uwieńczyła
zjednoczenie Niemiec, wykazując równocześnie potęgę Prus. W cieniu chwały legły
tysiące niewinnych ofi ar tych wojen.
Wszystkie te wydarzenia wpłynęły poważnie na sytuację społeczno-gospodarczą
mieszkańców Nysy. Spowodowały masową migrację, wyzysk, biedę i opuszczenie
najuboższych. „Nysa stała się widownią wielu ludzkich nieszczęść. Brak mieszkań,
pitnej wody, fatalne warunki sanitarne, częste klęski żywiołowe były ciągłym źródłem
głodu i epidemii tyfusu oraz cholery. W mieście i okolicy brakowało lekarzy,
pielęgniarek, szpitali. To potęgowało ilość ofi ar. W mieszkaniach pozostawali chorzy
bez opieki, a ulice były pełne porzuconych i osieroconych dzieci. W czasie epidemii
pieczętowano domy z policyjnym zakazem wstępu nie bacząc, że w ich wnętrzu,
4 Studia historyczno-urbanistyczne. Syg. 3831/I. Studium konserwatorskie miasta Nysy. Tom I.. s. 45-46
161