MATERIAŁY POKONFERENCYJNE Zabytki Sakralne - Starostwo ...

Grażyna Grabowska
MARIA LUIZA MERKERT
BŁOGOSŁAWIONA Z NYSY
Najstarsze kroniki opisują istnienie Nysy, jako osady, już w X wieku. Usadowienie
w dolinie rzeki o tej samej nazwie, stanowiło bardzo dogodne warunki dla osadnictwa,
rozwoju handlu, rzemiosła i rolnictwa. Wraz z rozwojem osady, wzrastała liczba
jej mieszkańców.
Od XII wieku Nysa stała się własnością biskupów wrocławskich, którzy otoczyli
ją szczególną opieką. Dzięki ich hojnej fundacji rozbudowano miasto. Powstało wiele
ważnych budynków sakralnych i świeckich. Z inicjatywy biskupów sprowadzono
liczne zgromadzenia zakonne, których zadaniem była m.in. opieka nad społecznością
miasta.
Położenie i bogactwo rozwijającej się Nysy nęciło wielu najeźdźców. W XV wieku
nie ominęły jej konfl ikty, oblężenia, pogromy i epidemie. Pustoszącymi te tereny
były wojny husyckie (1419-1439). Szczególnie tragiczny dla Nysy był rok 1428.
Dlatego już w średniowieczu powstało kilka szpitali i domów opieki ufundowanych
przez biskupów. W 1417 roku proboszcz kościoła św. Jakuba Pudweck ufundował
sierociniec, tzw. dom mendykantów. Zamieszkałe w nim sieroty musiały same troszczyć
się o utrzymanie przez pobieranie różnych darowizn (mendicare - łac. żebrać). 1
W XVI w. nastąpiły istotne zmiany religijno-społeczne. Reformacja, do której
biskupi podchodzili pierwotnie bardzo tolerancyjnie, spowodowała wzrost sił protestanckich,
szczególnie we Wrocławiu. Dlatego z czasem stolicę księstwa przeniesiono
właśnie do Nysy. Podniosło to jeszcze bardziej jej znaczenie. Wraz z kontrreformacją
przyszła jeszcze większa rozbudowa miasta.
W tych czasach Nysa należała do monarchii Habsburgów. W I połowie XVII w.
biskupstwo przypadło arcyksięciu Karolowi Habsburgowi. W 1622 roku kontynuując
politykę kontrreformacji sprowadził do Nysy zakon jezuitów. W jego planach Nysa
miała stać się najważniejszym na Śląsku ośrodkiem politycznym, naukowym i gospodarczym.
Dlatego biskup Karol Habsburg ufundował w roku 1623 dla jezuitów olbrzymi
kompleks, który na cześć założyciela otrzymał nazwę „Carolinum”. Uroczyste
otwarcie miało miejsce 23 kwietnia 1624 r. Jednak w tym samym 1624 roku Karol
Habsburg otrzymał od króla Hiszpanii, Filipa IV urząd wicekróla Portugalii. Niestety
w drodze do Madrytu zmarł na febrę. Pochowany został w Escurialu. Jednak jego
serce złożono w ufundowanym przez niego kościele jezuickim obok „Carolinum”.
1 Magazyn internetowy hista-zone www.hista-zone.rar.pl
159