Einführng in das Altsächsische
Einführng in das Altsächsische
Einführng in das Altsächsische
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
75 <strong>E<strong>in</strong>führng</strong> <strong>in</strong> <strong>das</strong> <strong>Altsächsische</strong><br />
annehmen (vgl. uridg. * -h2a ‚ich habe erblickt, weiß‘ > got. wait). In diesem S<strong>in</strong>ne<br />
gibt es auch im Germ. e<strong>in</strong>e Reihe von Verben, die als Präs. ablautende Prät.-Formen nach<br />
Art der st.V. aufweisen und zum Ausdruck der Vergangenheit neue Prät. nach Art der<br />
sw.V. gebildet haben, die sogenannte ‚Präterito-Präsentien‘. Die hierher gehörenden<br />
Verben s<strong>in</strong>d im Germ. nach Ablautreihen (<strong>in</strong>sgesamt sechs) geordnet (genannt s<strong>in</strong>d die<br />
1.sg.präs., 1.pl.präs., prät.):<br />
o 1. Ablautsreihe: witan ‚wissen‘: wēt : witun : wissa (< urgerm. * t : *witum : *wissō n ;<br />
vgl. got. wait : witum : wissa; ahd. weiz : wizzum : wissa/wista; ae. wāt : witon :<br />
wisse/wiste; aisl. veit : vitom : vissa); ēgan ‚haben’: *ēh : ēgun : ēhta (< urgerm. * χ :<br />
* um : * χtō n ; vgl. got. aih : aigum : aihta; ahd. – : eigun : –; ae. āg : āgon : āhte;<br />
aisl. á : eigom : átta).<br />
o 2. Ablautsreihe: *dugan ‚taugen‘ : dōg : dugun : *dohta (< urgerm. *đa : *đuǥum :<br />
*đuχtō n ; vgl. got. daug : – : –; ahd. toug : tugum : tohta; ae. dēag : dugon : dohte).<br />
o 3. Ablautsreihe: hierher gehören Verben mit Nasal + Konsonant: *unnan ‚gönnen‘:<br />
*ann : *unnen : gi-onsta (< *ann : *unnum : *unþō n ; vgl. ahd. an : unnum : onda; ae.<br />
ann : unnon : ūđe; aisl. ann : unnom : unna), *kunnan ‚können‘: kann : kunnen : konsta<br />
(< *kann : *kunnum : *kunþō n ; vgl. got. kann : kunnum : kunþa; ahd. kann : kunnum :<br />
konda; ae. can[n] : cunnon : cūðe; aisl. kann : kunnom : kunna); Verben auf Liquida +<br />
Konsonant: *durran ‚wagen‘: gi-dar : *durrun : gi-dorsta (< urgerm. *đarz : *đurzum :<br />
*đurstō n ; vgl. got. ga-dars : ga-daursum : ga-daursta; ahd. gi-tar : gi-turrum : gi-torsta;<br />
ae. dear[r] : durron : dorste), *thurƀan ‚bedürfen‘: tharf : thurƀun : thorfta (< urgerm.<br />
*þarf : *þurƀum : *þurftō n ; vgl. got. þarf : þaurbum : þaurfta; ahd. darf : durfum :<br />
dorfta; ae. þearf : þurfon : þorfte; aisl. þarf : þurfom : þurfta).<br />
o 4. Ablautsreihe: *skulan ‚sollen‘: skal : skulun : skolda (< urgerm. *skal : *skulum :<br />
*skulđō n ; vgl. got. skal : skulum : skulda; ahd. scal : sculum : scolta; ae. sceal : sculon :<br />
sc[e]olde; aisl. skal : skolom : skylda); *(-)munan ‚glauben‘: (-)man : *(-)munun :<br />
(-)munsta (< urgerm. *man : *munum : *mund/þō n ; vgl. got. man : munum : munda; ae.<br />
man : munon : munde; aisl. man : munom : munþa).<br />
o 5. Ablautsreihe: *mugan ‚vermögen‘: mag/mah : mugun : ma/ohta (< urgerm. *maǥ :<br />
*maǥum : *maχtō n ; vgl. got. mag : magum : mahta; ahd. mag : ma/ugum : ma/ohta; ae.<br />
mæg : magon : meahte; aisl. má : megom : mátta).<br />
o 6. Ablautsreihe: *mōtan ‚dürfen, vermögen‘: mōt : mōtun : mōsta (< urgerm. *mōt :<br />
*mōtum : *mōstō n ; vgl. got. ga-mot : – : ga-mosta; ahd. muoz : muozun : muosa; ae. mōt<br />
: mōton : mōste).