X - Alatoran

×ÀÜÄÀØ ÀËÌÀÍ ßÄßÁÈÉÉÀÒÛ
mısınız. Jähnin ilk alman olaraq kosmik fəzaya uçuşundan
bir il əvvəl. Bu doğrudurmu?
JASCHKE: Bəli, bu doğrudur.
HERRNDORF: Siz əvvəlcə nüvə texnikası sahəsində
ixtisaslaşmış, sonra isə pilot təhsili almısınız.
Bu yolla da Moskvada, “Ulduz Şəhərciyində”
həyata keçirilən kosmonavtları seçmə proqramına
daxil olmusunuz. Mənə elə gəlir ki, bu proqrama
qəbul olunmaq elə də asan iş deyildi, elə deyilmi?
JASCHKE: Mən bir çətinlik hiss etməmişdim.
Qərb şəraiti üçün təsvir olunması belə mümkün olmayan
ağır yoxlama sınaqlarından keçməyə məcbur
idik. Amma mənim ürəyim bu işlərə yatırdı.
HERRNDORF: Hansı növ işlər?
JASCHKE: İlk növbədə əlbəttə biliklər, nəzəri
və tətbiqi fizika, kibernatika sahəsində, bir sözlə
buna bənzər biliklər. Amma lehim alətləri və boru
açarı ilə işləyə bilmək üçün texnik olmaq lazım idi.
O zaman “Salyut” raketində işləmək üçün daha
çox qalayçılar tələb olunurdu və mənim böyük
dayım Wilfried Bronnen də belə bir qalayçı olmuşdu.
Bu mənim qanımda idi. Və əlbəttə ki,
ümümi fiziki hazırlıq. O zaman məndə bu
cəhətdən hər şey qaydasında idi. Marafonu 2 saat
31 dəqiqəyə qaçırdım.
HERRNDORF: Bu sürətli olmaq anlamı verir?
JASCHKE: Bu çox sürətli olmaq anlamı verir. O
zamanın olimpiya rekordu 2 saat 14 dəqiqə idi. Bu
gün mənə baxdıqda buna inanmaq çox çətindir.
Amma o zaman mən çox sürətlə qaçırdım.
Almaniya Demokratik Respublikasında yalnız idmançılar
dopinq qəbul etmirdi. Orada partiya katiblərindən
tutmuş VI idarəyə kimi hamı bu proseduraya
məruz qalırdı.
HERRNDORF: Aha?
JASCHKE: Bu gün bütün bunlar bir az....Nə isə.
Və nəhayət psixi sabitlik. Bu bizim hazırlığın ən ağır
hissəsi idi. Qərbdə hər şey bir qədər başqa cür idi.
Qərbdəkilər psixi sabitliyi artıq mövcud fakt kimi
qəbul edirdilər. Onlar öz pilotlarını bu meyara görə
arayırdılar. Anket sorğuları ilə başlayıb, baxırdılar
ki, kim özünü necə aparır, qrup çərçivəsində işləyə
bilər, yoxsa yox. Bundan sonra isə onlara fizika,
bədən tərbiyəsi və sairə sahəsində təlim keçirdilər.
Bizdə isə hər şey tamamı ilə əksinə idi. Bizdə
əvvəlcə namizədlərin zəkasına baxırdılar və bundan
sonra psixi sabitliyi nəzərə alırdılar. Hər halda
buna cəhd olunurdu. İstənilən psixoloq Sizə deyə
44 ÀËÀÒÎÐÀÍ ¹18 / OKTYABR 2012
JASCHKE: Für mich nicht. Die Tests waren
hart, natürlich völlig unvorstellbar für westliche
Verhältnisse, aber das waren alles Sachen,
die mir lagen.
HERRNDORF: Was für Sachen?
JASCHKE: Zuerst mal natürlich Kenntnisse
der theoretischen und praktischen Physik,
Kybernetik, all das. Ganz wichtig aber auch,
man mußte Techniker sein, mit Lötkolben und
Rohrzange umgehen können. An Bord der
Saljut damals wurden ja eher Klempner gebraucht,
und mein Großonkel Wilfried
Bronnen war auch Klempner gewesen. Das
hatte ich im Blut. Und dann natürlich körperliche
Fitness, das hatte ich damals alles. Ich
bin Marathon in 2:31 gelaufen.
HERRNDORF: Ist das schnell?
JASCHKE: Das ist sehr schnell. Olym -
piarekord damals war 2:14. Sieht man mir heute
nicht mehr an, nicht. Aber damals war ich urst
schnell. In der DDR wurden ja nicht nur Sportler
gedopt. Da war ja vom Parteisekretär bis zur
Behörde VI alles unter Strom.
HERRNDORF: Aha?
JASCHKE: Heute ist das alles ... naja. Und
dann psychische Stabilität. Das war der härteste
Teil der Ausbildung. Das war ganz anders als im
Westen. Im Westen sind die von der psychischen
Stabilität ja praktisch ausgegangen. Die haben
ihre Piloten danach ausgesucht. Die haben mit
Fragebögen angefangen und geguckt, wie verhält
einer sich, ist der gruppentauglich, und
dann haben die denen noch Physik und Turnen
und so was beigebracht. Bei uns lief das umgekehrt.
Bei uns wurde nur nach Intelligenz gesiebt,
und dann die psychische Stabilität hinzugefügt.
Jedenfalls war das der Versuch. Jeder
Psychologe kann Ihnen das sagen, das geht
nicht. Und das ging auch nicht.
HERRNDORF: Aber man kann den Leuten
doch beibringen, wie sie sich in bestimmten
Situationen verhalten sollen? Managertraining
und so.
JASCHKE: (hustet) Ja, Quatsch. Manager -
training, Quatsch. Das geht nicht. Aus einem
Neurotiker machen Sie keine Führun gsper -