X - Alatoran

×ÀÜÄÀØ ÀËÌÀÍ ßÄßÁÈÉÉÀÒÛ
öz əməkdaşlarına xitab edərək demişdi: “Biz nə edə
bilərik?” Əksəriyyət də ruslardan qorxurdu.
Fransızlar texniki cəhətdən bacarıqsız idi, ingilislərin
də raketqayırma sahəsinə yatırım qoya biləcək
maliyyə vəsaiti yox idi. Araşdırmaların davam etdirilməsi
isə əsas məqsədlərdən biri idi. Qalırdı yalnız
amerikalılar. Bu səbəbdən də von Braun və
Dornberger adamları ilə birlikdə Almaniyanın cənubuna,
Oberammergaunun yaxınlığında yerləşən
Peiting adlı yerə gəlib cəbhə xəttinin amerikalılar
olan tərəfinə keçir. Bu məqsədlə onlar bir dəmir yol
qatarını qaçırmağa müvəffəq olurlar. Onlar sözün əsl
mənasında nasional-sosialistlərin bütöv bir dəmir
yol qatarını əllərindən qopara bilmişdi, axı o zamanlar
dəmir yollarında hərəkət demək olar ki, yox
səviyyəsində idi.
HERRNDORF: Bəs amerikalıların reaksiyası
necə idi?
JASCHKE: Müsbət. Əlbəttə ki, müsbət. Onlar
axmaq deyildi. Onlar əllərinə düşən xəzinənin
dəyərini dərhal dərk etmişdilər. Heç iki saat keçməmişdi
ki, amerikalılar darmadağın olmuş
Almaniyanın bu başından o başına, Peenemünde
və Nordhausenə xüsusi təyinatlı hərbi birləşmə
göndərmək qərarına gəlir və oradan sahibsiz qalmış
V2 raketləri və bütöv texnoloji sistemləri çıxardır,
yerdə qalanı isə partladaraq məhv edirlər.
HERRNDORF: Axı Peenemünde Usedom adasında
yerləşir. Ora sovet işğal zonasına aid deyildi?
JASCHKE: Söhbət də elə bundan gedir. Ruslar
Peenemündeyə gələndə yalnız 3-cü dərəcəli ləvazimat
və şəxsi heyəti əldə edə bilmişdilər. Üçünçü
dərəcəli elektrotexniklər, qəhvə hazırlayanlar, peşəyə
yenicə yiyələnməkdə olan insanlar. Buna baxmayaraq
ruslar onları da tutub aparmağı məsləhət bilmişdi.
Bir hissəsini Sibirə yollamış, yerdə qalanlarla
isə öz kosmik proqramlarını həyata keçirməyə başlamışdılar.
Mənim bir dayım da bu heyətin tərkibində
idi. Və ən qəribəsi də budur ki, bütün bunlara
baxmayaraq ruslar qəflətən amerikalılardan qabağa
düşərək ilk dəfə kosmik fəzaya qədəm basmışdılar.
1957-ci ilin “Sputnik” adlı süni peykilə, 1961-ci ildə
Qaqarinin uçuşu ilə. Bunu heç kim gözləmirdi.
HERRNDORF: Bəs niyə hər şey belə oldu? Necə
oldu ki, onlar amerikalılardan qabağa düşə bildi?
JASCHKE: Əslində SSRİ bir aqrar ölkə idi və texniki
inkişaf baxımından çox geridə qalmışdı. Amma
bu ölkənin böyük ehtiyatları mövcud idi. Bu həm də
42 ÀËÀÒÎÐÀÍ ¹18 / OKTYABR 2012
Dornberger mit ihren Leuten dann nach
Süddeutschland abgesetzt, Peiting, Nähe
Oberammergau, und sind übergelaufen. Dazu
mußten sie einen Zug kidnappen. Die haben
den Nazis einen ganzen Zug weggenommen,
damals fuhr ja schon nichts mehr.
HERRNDORF: Und wie haben die
Amerikaner reagiert? JASCHKE: Positiv.
Logisch. Die waren ja auch schlau. Die
haben sofort begriffen, was ihnen da in die
Hände gefallen ist.
Das hat keine zwei Stunden gedauert, dann
haben die ein Kommando durchs verwüstete
Deutschland geschickt nach Peenemünde und
nach Nordhausen, und die haben alles da rausgeholt,
was noch rumlag, die V2 und die ganze
Technologie, und danach haben sie alles in die
Luft gesprengt.
HERRNDORF: Aber Peenemünde liegt auf
Usedom. Gehörte das nicht zur sowjetischen
Besatzungszone?
JASCHKE: Das war das eben. Als die Russen
nach Peenemünde kamen, haben sie nur noch
dritte Garnitur gefunden. Drittklassige
Elektrotechniker, Kaffeekocher, Lehrlinge, aber
die haben sie trotzdem alle einkassiert. Einen
Teil nach Sibirien und mit dem Rest ihr eigenes
Raumfahrtprogramm gestartet. Ein Onkel von
mir auch dabei. Und das war das Erstaunliche:
Plötzlich war Rußland im Weltall, lange vor den
Amis. Mit dem Sputnik ‘57, mit Gagarin ‘61.
Damit hatte keiner gerechnet.
HERRNDORF: Und wie kam das? Wie haben
sie das geschafft, die Amerikaner zu überholen?
JASCHKE: Die UdSSR war ja ein Agrarstaat,
technisch völlig unterentwickelt, aber große
Ressourcen. Und es war eben eine Imagefrage.
Die haben da richtig Geld reingepulvert. Wo sie
gut waren, das war die theoretische Physik, da
hatten die gute Leute. Ziolkowski und so. Und
eine andere Sache war: Der Technologie-
Rückstand, den die hatten, war plötzlich ein
Vorteil. Weil, wir haben an Schaltelementen ja
nur gehabt, was wir über Spionage aus dem
Westen bekommen haben. Das wurde in