Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
“ALATORAN” OXUCULARINA!<br />
Müasir alman әdәbiyyatı юзял сайы цчцн<br />
мцяллифлярин вя ясярлярин сечилмяси щаггында<br />
Mәn “<strong>Alatoran</strong>” üçün Barbara Vattendorfla razılıq әsasında 1954-1971 ci illәrdә doğulmuş<br />
müasir alman müәlliflәrindәn sәkkiz nәsr nümunәsi seçdim. Seçilmiş müәlliflәr, heç bir<br />
halda tәsadüfi olmayıb, mәnim şәxsi zövqüm әsasında toplanıb. Bütün müәlliflәr<br />
Almaniyada tanınan әdәbiyyat mükafatlarına layiq görülmüş, kitabları geniş oxucu kütlәsi<br />
tәrәfindәn bәyәnilmiş, hәmçinin yazıçılıqda ciddi inkişaf yolu keçmişlәr.<br />
Sәkkiz müәllifdәn beşi Klaqenfurtda keçirilәrn “İnqeborq Baxman Mükafatı” uğrunda<br />
әdәbiyyat müsabiqәsindә iştirak etmişlәr. Bu müsabiqә televizyonda canlı yayınlanır vә yaxşı<br />
izlәnilir. Burada әsasәn alman dilli әdәbiyyat oxunur vә gәnc yazarlar üçün olduqca mühüm<br />
bir müsabiqәdir. Müsabiqәdә iştirak edәn beş müәllifdәn ikisi qalib gәldi vә әsas mükafatı<br />
qazandı, onların yazıları (bir qәdәr ixtisar olunmuş halda) seçdiyim mәtnlәr arasına әlavә<br />
olunmuşdur.<br />
Seçilmiş bu iki müәllif әsasәn romançı kimi tanınırlar. Hәmin müәlliflәrin, diqqәtәlayiq<br />
kitablar yazmış Katrin Passiq dә daxil olmaqla hamısının artıq bir neçә romanı çap olunub.<br />
Roman hal-hazırki alman nәsr kitabları bazarında hökmranlıq edir vә hәr zaman yaxşı satılması<br />
ilә fәrqlәnәn kiçik şeir kitabları, esselәr vә hәtta kiçik hekayә toplularını da keçir.<br />
Müasir alman әdәbiyyatı mövzusuna görә әvvәllәr heç vaxt olmadığı qәdәr zәnginlәşib,<br />
başlıca olaraq aşağıdakı mövzulara bölünür, janrına görә әnәnәvi hekayә ilә kiçik nәsr fraqmentlәri<br />
arasında dәyişir, o uydurma ya da avtobioqrafik sevgi hekayәtlәrindәn tutumuş, xәstәlik<br />
tarixçәsi, nağıl, lәtifә vә bu kimi Almaniyada vә dünyada yayılmış mövzuları әhatә edir. Bu<br />
günümüzü, keçmişimizi yaxud gәlәcәyimizi әks etdirәn, fantaziya yaxud bәdii-sәnәdli araşdırma<br />
tipli әsәrlәr yazılır. Alman әdәbiyyatında demәk olar ki, hәr şeyә icazә verilib, roman vә realist<br />
nәsr İkinci Dünya Savaşından sonra әdәbiyyatda әsas hakim janr kimi yerini tutub.<br />
Alman әdәbiyyatındakı bu hәrtәrәfli inkişafı hәm dә çoxlu sayda әdәbiyyat tәqaüdlәri vә<br />
ölkә üzrә yayılmış nüfuzlu әdәbiyyat mükafatları ilә dә әlaqәlәndirmәk olar. Almaniyada әn<br />
mühüm kitab mükafatı hәr il payızda Frankfurtda ya da yazda Leypsiqdә keçirilәn kitab<br />
yarmarkalarında tәqdim olunan, DBP- Alman Kitab Mükafatıdır (Deutsch Buchpreis), bundan<br />
әlavә müxtәlif tәmayüllü bәdii әsәrlәrә aid cürbәcür kitab mükafatları da var. Bu seçimdә<br />
namizәd olub qalib gәlәn müәlliflәrin hamısına yüksәk miqdarda mükafatlar verilir.<br />
Almaniyada iki ali mәktәbdә sırf yazıçı hazırlanır, bunlardan biri 1995-ci ildәn bәri<br />
fәaliyyәt göstәrәn Leypsiq Alman Әdәbiyyat İnstitutu – DLL (Deutschen Literaturinstitut<br />
Leipzig) vә 1999 –cu ildәn bәri fәaliyyәt göstәrәn Hildenshaym Univerisitetidir, lakin bizim<br />
burda tәqdim etdiyimiz müәlliflәr bu ali mәktәblәrdә tәhsil almayıblar. Bu hәm adı çәkilәn<br />
univerisitetlәrdә dәrs proqramının gәnclәrә uyğun tәşkil olunması, hәm dә hәmin univerisitetlәrin<br />
yetirmәlәrinin ancaq 10-15 il sonra yazıçı kimi püxtәlәşә bilәcәyindәn irәli gәlir.<br />
Seçimimizin daha bir xüsusiyyәti dә ondadır ki, seçdiyimiz müәlliflәr arasında Ditmar<br />
Datı çıxmaq şәrtilә yerdә qalanları hal-hazırda Berlindә yaşayırlar. Berlin böyüklüyünә, hәyat<br />
şәraitinә görә, Almaniyada yaşayış minimumları әn yüksәk şәhәr olmasına baxmayaraq<br />
yazıçıların әn çox yaşadığı vә әdәbi mühitin qaynar olduğu yerdir. Razılaşmaq lazımdır ki, bu<br />
әdәbiyyat adamı üçün әn mühüm şәrtdir.<br />
2 ÀËÀÒÎÐÀÍ ¹18 / OKTYABR 2012<br />
Mark Deqens<br />
Bonn, Aprel 2012
Change language