OdA - Business-on.de

© BMW AG
von der Boombranche
zum sorgenkind?
Das Jahr 2008 hat für die türkische
Automobilindustrie äußerst erfolgreich
begonnen. Die 18 türkischen Autobauer
konnten ihre Produktion um fast 39 Prozent
steigern. Die Exporterlöse erhöhten
sich um 45,5 Prozent auf 14,6 Milliarden
Dollar. Mit 280.000 lag die Zahl der verkauften
Fahrzeuge um zwölf Prozent über
dem 2007 erreichten Wert. Während
Pkw und Busse stark nachgefragt wurden,
stockte der Absatz bei Nutzfahrzeugen
und LKW. Erfolgsmodelle „Made in
Turkey“ waren der Renault Megane, Fiat
Linea, Ford Transit oder Toyota Auris.
Diese Produktionssteigerungen waren
entscheidend für das Produktionsziel
von zwei Millionen Einheiten bis 2012.
Jetzt allerdings hinterlässt die internationale
Finanzkrise deutliche Spuren in
der Branche. Vor allem die Nachfrage
der Exportmärkte bricht dramatisch ein.
So dramatisch, dass Ford Otosan (Ford/
Koç) bereits die Bänder in zwei Fabriken
anhalten ließ und Tofaş, (Koç/Fiat)
Entlassungen anmeldete. Nachdem die
Produktionszahlen bereits im August
unter Vorjahresniveau lagen, hat der
Verband der türkischen Automobilhersteller
(OSD) die Produktionsprognose
für das laufende Jahr noch einmal von 1,4
Millionen Einheiten auf 1,25 Millionen
8 ODA ‧ 47 ‧ 2008/05
Einheiten reduziert. Für 2009 erwartet
der OSD einen Produktionsrückgang um
15 Prozent, bedingt durch den für Europa
erwarteten Wirtschaftsabschwung und
der Tatsache, dass bei einer 80-prozentigen
Exportquote 90 Prozent der hergestellten
Automobile in die EU exportiert
werden. Zusätzlich erschwert wird die
Situation der türkischen Autobauer von
der Tatsache, dass 43 Prozent ihrer Produktion
auf den Bereich Nutzfahrzeuge
ausgerichtet sind, dessen Absatzzahlen
bereits seit Mai rückläufig sind. MAN
und Daimler, die bereits seit 40 Jahren in
der Türkei Busse und LKW produzieren,
haben zwar für 2009 ihre Produktionsziele
ebenfalls um 15 Prozent reduziert. Für
2008 halten sie jedoch an den gesteckten
Zielen von 3.600 Bussen und 17.000
LKW fest.
Der Rückgang der Bestellungen europäischer
Hersteller bei türkischen Automobilzulieferern
um zehn bis 20 Prozent bereits
Ende August hat bei diesen zu einem
Auftragseinbruch um 30 Prozent geführt.
Fehlten noch im Juni rund 50.000 Fachkräfte,
steht die Branche heute vor einer
massiven Entlassungswelle.
Dies ist allerdings nicht das größte Problem,
mit dem die türkische Volkswirtschaft
wird kämpfen müssen. Mit einem
Aus der Wirtschaft – Automobilindustrie
Anteil von 31 Prozent an den Exporterlösen
ist die Automobilbranche einer der
wichtigsten Devisenbringer der Türkei.
Ein Rückgang der Exporte bedeutet eine
weitere Vergrößerung des Leistungsbilanzdefizits,
das mit rund acht Prozent
des Bruttoinlandsproduktes einen neuen
Höchststand erreichen dürfte.
Text: Anya Schlie / bfai / Handelsblatt 7.11.2008
Investition in Innovation
Selbst ohne Finanz- und Absatzkrise
hätte die erfolgsverwöhnte türkische
Automobilbranche etwas tun müssen,
um am Aufwärtstrend festhalten
zu können. Bei einem immer härter
werdenden Wettbewerb mit Ländern
wie Russland, Rumänien, der VR
China, Iran oder Indien kann die
Türkei langfristig nur mithalten – und
bestehen – findet ein größerer Teil
der Design-, Entwicklungs- und
Testarbeiten am Bosporus statt. Vor
diesem Hintergrund hat die türkische
Regierung zur Unterstützung der
Qualifikationsoffensive ein Fördergesetz
für Forschung und Entwicklung
erlassen, das zunächst bis 2024 Steuervergünstigungen
und verminderte
Lohnnebenkosten für Unternehmen
ermöglicht, die entsprechend investieren.
Allerdings greifen diese Förderungen
nur bei Unternehmern mit mehr
als 50 Mitarbeitern im Bereich F&E.
bfai
Ekonomiden – Otomobil Sanayi
Kfz-Exporte der Türkei (in Stück) / Türkiye'nin Motorlu Araç İhracatı (adet)
Hersteller / Üretici 2007* 2008* Veränderung / Değişim (%)
Oyak Renault 108.607 144.476 33,0
Ford Otosan 111.751 141.382 26,5
Tofaş Fiat 69.101 132.785 92,2
Toyota 76.819 80.072 4,2
Hyundai Assan 32.151 32.192 0,1
Honda 3.738 18.185 386,5
Mercedes Benz 4.250 4.715 10,9
Insgesamt /Toplam 406.417 553.807 36,3
*) 1. Halbjahr; Quelle: OSD / 1. Yarıyıl; Kaynak: OSD
Exporte von Kfz-Teilen (Mio. US$) / Motorlu Araç Parçası İhracatı (milyon ABD doları)
Warengruppe / Ürün grubu 2007 *) 2008 *) Veränderung / Değişim (%)
Ersatzteile und Komponenten /
Yedek parça ve komponentler 2.451,4 3.395,4 39
Reifen / Lastik 434,5 511,2 18
Batterien / Akü 32,1 56,7 77
Sicherheitsglas / Emniyet camı 47,2 61,6 30
Kfz-Teile insgesamt /
Toplam motorlu araç parçası 2.965,2 4.024,8 36
*) 1. Halbjahr; Quelle: OSD / 1. Yarıyıl; Kaynak: OSD
2008 yılı Türk otomotiv endüstrisi için son
derece başarılı başladı. 18 Türk otomobil üreticisi
üretimlerini neredeyse yüzde 39 artırabildi. İhracat
gelirleri yüzde 45,5 artarak 14,6 milyar ABD
Dolarına yükseldi. Satılan araç sayısı 280.000 ile,
2007 yılında ulaşılan değerin yüzde 12 üzerinde
gerçekleşti. Otomobillere ve otobüslere büyük bir
talebin olduğu bu dönemde, ticari araçlarda ve kamyonlarda
satışlar yavaşladı. Başarılı "Türk Malı"
modeller arasında Renault Megane, Fiat Linea,
Ford Transit ve Toyota Auris yer aldı.
Bu üretim artışları, 2012 yılına kadar iki milyon
ünite olan üretim hedefinin seçilmesinde belirleyici
rol oynadı. Oysa şimdilerde uluslararası
finans krizi sektörde belirgin izler bırakmaya
başlıyor. Özellikle ihracat pazarlarının talebi
çarpıcı bir düşüş sergiledi. Düşüş o kadar çarpıcı
oldu ki, Ford Otosan (Ford/Koç) daha şimdiden
iki fabrikada üretim bantlarını durdurdu ve Tofaş
(Koç/Fiat) işten çıkarmalar yapacağını ilan etti.
Üretim sayıları daha Ağustos ayında önceki yıl
düzeyinin gerisindeyken, Türkiye Otomotiv Sanayi
Derneği (OSD) bu yıl için üretim tahminini
bir kere daha 1,4 milyon üniteden 1,25 milyon
üniteye indirdi. 2009 yılı için OSD, Avrupa'da
beklenen ekonomik gerileme nedeniyle ve yüzde
80'lik bir ihracat oranına karşılık, otomobillerin
yüzde 90'ının AB ülkelerine ihracat edildiği olgusu
karşısında, üretimde yüzde 15 gerileme bekliyor.
Buna ek olarak Türk otomobil üreticilerinin durumu,
üretimlerinin yüzde 43'ünün ticari araçlar
alanına
yönelik
olması ve bu
alandaki satış sayılarının mayıs ayından beri gerilemekte
olmasından dolayı daha da ağırlaşmakta. 40
yıldır Türkiye'de otobüs ve kamyon üreten
MAN ve Daimler 2009 yılı için aynı şekilde
üretim hedeflerini yüzde 15 küçülttüler, ancak
2008 yılı için belirlenmiş 3.600 otobüs
ve 17.000 kamyon hedefini koruyorlar.
Avrupalı üreticilerin Türk otomotiv yan
sanayiine olan siparişlerinde daha Ağustos
ayı sonunda meydana gelen yüzde on ile 20
arasındaki gerileme bu kesimde de yüzde
30 oranında sipariş azalmasına neden oldu.
Henüz Haziran ayında yaklaşık 50.000
uzman iş gücü açığı varken, işkolu bugün
yoğun bir işten çıkarma dalgasının eşiğinde
bulunuyor.
Ancak Türkiye milli ekonomisinin savaşmak
zorunda olacağı en büyük problem bu değil.
İhracat gelirlerinde yüzde 31'lik payıyla,
otomotiv sektörü Türkiye'nin en büyük
döviz kaynaklarından biridir. İhracatların
gerilemesi, gayrisafi yurtiçi hasılanın
yaklaşık yüzde sekizi ile yeni bir rekor
seviyeye ulaşması beklenen cari işlemler
hesabı açığının daha da büyümesi anlamına
geliyor.
Tercümeler: Dr. Uwe Fiedeldei
© BMW AG
Büyüyen Branştan
sorunlu Çocuğa ?
Yeniliklere Talep
Finans ve satış krizi olmasaydı
bile, başarıya alışmış Türk
otomotiv sektörü, yükseliş
trendini koruyabilmek için bir
şeyler yapmak zorundaydı.
Rusya, Romanya, Çin HC,
İran ya da Hindistan gibi
ülkelerle gittikçe sertleşen
rekabet savaşında Türkiye'nin
uzun vadede başarılı olması
-ve varlığını sürdürmesi- için,
tasarım, geliştirme ve test
çalışmalarının daha büyük
bir kısmının Türkiye'de
gerçekleşmesi şart. Bu arka
plan karşısında Türk hükümeti
vasıf yükseltme girişimine
destek olmak üzere ArGe için
bir teşvik yasası çıkardı; bu
yasa araştırma ve geliştirmeye
yatırım yapan şirketler için
2024 yılına kadar vergi
kolaylıkları ve daha düşük işçi
ücreti yan giderleri sağlıyor.
Ancak bu teşvikler sadece,
ArGe bölümünde 50'den fazla
elemanı bulunan şirketleri
kapsıyor.
ODA ‧ 44 ‧
02/2008 9