Erzählungen des Mittelalters in deutscher Ãbersetzung und ...
Erzählungen des Mittelalters in deutscher Ãbersetzung und ... Erzählungen des Mittelalters in deutscher Ãbersetzung und ...
376biiisse. Ecce, dilectissimi, hie notate, quod dicit Seneca:Senium est optatum malnm; quamuis desideratur, tarnen odiumgenerat. Ad istius rumores conuenerunt homines multi, sedniillus eum cognouit. Vnde miilier et omnes, qui conuenerunt,5 cum indignacione recedunt; putant se esse delusos. Vir remanetsolus omni solacio destitutus. Ideo in maximum fletumprorupit, et dum instanter fleret, venit quidam homo misericors,qui pauperem ad domum suam invitauit et eum cum omnidiligencia cibarys suis recreauit. luuenis facto prandio memor10 doctrine patris sui, quod sine desperacione in omnibus necessitatibussuis deberet beatam Mariam virginem invocare, (qui)statim adyt monasterium eius cum festinacione et in magnacontricione procidit flendo ante altare, in quo stabat ymagobeate Marie, in cuius sinu puer eius se vertit indignans pecca-15 torem intueri, quia primo ad instanciam dyaboli ipsum negauerat.Quod videns [257 ^^] peccator gemebunda voce incepit beatamMariam invocare dicens: Mater misericordie, miserere mei etpro me dilectissimum filium tuum roga. Memor esto, quodnumquam volui in omni tribulacione mea[te]negare. Mater puerum20 de sinu ponit et de altari surrexit stans circa peccatorem etin tantum cepit filium rogare hys verbis: Fili dulcis et vnicaspes mea, gaudium et solacium meum, tu scis, quod non estphas, ut fidelis filius deneget matri, quitquid mater pecierit.Recognosce, fili dilectissime, que et quanta tecum in mundo25 passa sum et quantum in passione tua dolorem habui, cumpassio tua quasi gladius animam meam pertransiuit. Mementoeciam, quod nullus peccator est tanta caligine peccatorumpollutus, cui sit venia deneganda, quia, quacumque horapeccator ingemuerit, saluus erit. Hys verbis filius flexus ad30 suam graciam peccatorem remisit, eumque suis ciuibus reformauit.Quod dyabolus senciens veloci cursu venit ad ecclesiamiuuenem alloquendo: Socie, promissum, quod michi promisisti,noli violare. Ad quem beata Maria: Vade, inquit, dyabole,iuuenis iste numquam me negauit, nee eum dimitttam.35 Et statim ad altare redyt et puerum synu suo resumsit. Dyabolusvidens se delusum tantum strepitum ab ecclesia recedendofecit, quod tota ciuitas pertonuit. Homines volentes scire, quidibi esset, venerunt. Quem cum reformatum crinibus suis invenerunt,gratanter eum susceperunt. Et ad instanciam iuuenis40 plebanus vocatus, cui iuuenis cum alys suis peccatis omnia,que acciderant, flendo intimauit. Interim mulier et amici accurrunt,et quem propter Senium contemserant, tunc amica-
377biliter susceperunt. luuenis de consilio plebani et consensuvxoris omnia, que habuit, in duas partes diuisit. Vnam vxorisue dedit et cum alia transfretauit in ordinem beati Joannis etfeliciter dies suos consuinauit. Vxor statim dyocesanum adyt,quam velauit, et in seruicio beate Marie virginis vixit, quodcum marito suo vitam eternam promeruit. Quod nobis etc.Lokalisiert bei Straßburg; ähnlich Exempla (ed. Klapper 191 1)p. 43 Nr. 55. Die drei Räte des Vaters kehren wieder in Nr. 139 unsererSammlung, das Marienmirakel am Schluß in Nr. 63. Bei Caes. Heist ,Dial. mirac. X 2 heißt der vom Teufel heimgetragene JerusalemspilgerWinannus und stammt aus Elsov in der Lütticher Diözese.Literatur bei Pietro Toldo, Dali' Alphabetum narationum, in HerrigsArchiv Bd. 117 (1906) S. 84. Vgl. die Breslauer Sage von derHahnenkrähe in den Mitteilungen der Schles. Ges. f. Volkskunde,Heft II (1904) S. 109. Daß der Ritter zwar Gott entsagt, abernicht Maria, begegnet im altfranzösischen Lohier et Mallart der Margueritcde Joinvillc (um 1415); vgl. Simrocks Übersetzung 1868S. 245, 247, 288 und J. Bedier, Les Legendes epiques IV (1913) 29.182 (= Anh. 18).Qualiter bonum est missam audire.[268 raj [L]Egitur de quodam divite, qui habuit vnicum filiuin.Dum vero pater eius esset in extremis, vocans filium fidelitersibi hec tria comendauit. Primo docuit eum super omnia deum 10diligere et honorare, quia scriptum est: Honora deum, qui tecreauit et sangwine suo te redemit et omnia, que in mundosunt, tibi subiecit. Secundo docuit eum domine sue fideHterseruire, quia in Moralibus scriptum est: Qui domine sue fide-Hter seruit, dominum suum gratum et benignum facit. Tercio 15docuit eum in ordine, ut omni die missam audiret, quitcumqueoperis faceret, et deuoto animo intueretur corpus domini, quiadicit beatus Gregorius: Vere felix et i)eatissimus hominum est,qui corpus domini elemosinis et oracionibus et fletibus intuetur.Post hoc pater filium suum regi, cuius consiliarius fuerat, 20comendauit et comisit, et postquam comunicasset et inunctusfuisset et de testamento suo ordinasset, moriebatur. Qui postquamesset sepultus, statim filium ob amorem patris assumsitet eum regine in camerarium dedit. Puer imitatus consiliumpatris inter omnes camcrarios pollebat virtutibus, fuit mansvetus, 25fide pius, in seruicio domine sue soUicitatus et sue salutis in-
- Seite 338 und 339: 326hoc seorsum secedens corpus domi
- Seite 340 und 341: 328propter dignitatem sacerdocy me
- Seite 342 und 343: 330124.De virtitute vere contricion
- Seite 344 und 345: 332miter et pacienter propter deum
- Seite 346 und 347: 334ligare in loco delectabili et pu
- Seite 348 und 349: 336133-De iusticia et virtute grati
- Seite 350 und 351: 338uidit eum in eodem loco assident
- Seite 352 und 353: 340Amico rem aperuit, qui confortan
- Seite 354 und 355: 342bus perdurabat. Transacta septim
- Seite 356 und 357: 344parte habui, adhiic recipe me ad
- Seite 358 und 359: 346preterysset, surgit de cella et
- Seite 360 und 361: 348Ille deliciarum illius mense obl
- Seite 362 und 363: 350dixit quidam ex socys: Magister,
- Seite 364 und 365: 352quia mala res est. Nam propter h
- Seite 366 und 367: 354i6o.Super: Non est locus, vbi no
- Seite 368 und 369: 356equum emit, frenum et accipere d
- Seite 370 und 371: 35819 II S. 202: Die Quellen der Sa
- Seite 372 und 373: 360cum Omnibus puellis^obtulit aure
- Seite 374 und 375: 362iret ad eam et per ecclesiam tra
- Seite 376 und 377: 364quia meo cordi quatuor preacutis
- Seite 378 und 379: 366aliqnem liabere invenero, te inc
- Seite 380 und 381: 368mater alma tocius Christianitati
- Seite 382 und 383: 370care pro filio sie dicentes, quo
- Seite 384 und 385: 372erunt et vnus a capite et alter
- Seite 386 und 387: 374i8i (= Anh. 17).De iuuene, quem
- Seite 390 und 391: 378tentus quantum ad deum; secundum
- Seite 392 und 393: 380committitur mendacium propter la
- Seite 394 und 395: 382dei mandatum, quia precipit in l
- Seite 396 und 397: 384sine scito patris. Quod cum pate
- Seite 398 und 399: 386luntatem suam adimpleuit sie dic
- Seite 400 und 401: 388silium et responsum, incepernnt
- Seite 402 und 403: 390arbori^. Venit terciiis filius,
- Seite 404 und 405: 392suspendite me cum eo. Anseimus:
- Seite 406 und 407: 394signo viso ad pcdes sacerdotis p
- Seite 408 und 409: 396cistis. Cui miles: Que estis et
- Seite 410 und 411: 398monem et coniurauit eum, ut ei n
- Seite 412 und 413: 400Qual lacht, weil sie durch die e
- Seite 414 und 415: 402doiiec aspiret dies et inclinent
- Seite 416 und 417: 404vrginis, posuit se exopposito ep
- Seite 418 und 419: 406speculis est celnm empireuni, in
- Seite 420 und 421: 408cernens rex dedit lapidem precio
- Seite 422 und 423: 410pori pennarum suarum et statim i
- Seite 424 und 425: 412Quod ille audiens irruit in eum,
- Seite 426 und 427: 414dominus non uenit uocare iustos
- Seite 428 und 429: 416Gregorius, Dialogorum libri IV ^
- Seite 430 und 431: 41836. Wie sich Christus als Aussä
- Seite 432 und 433: 420 __ ^^^^115. Von oinem Juden, de
- Seite 434 und 435: 422200. Wie der heilige Andreas ein
- Seite 436 und 437: 424Seite33. Scribit dyaholus peceat
377biliter susceperunt. luuenis de consilio plebani et consensuvxoris omnia, que habuit, <strong>in</strong> duas partes diuisit. Vnam vxorisue dedit et cum alia transfretauit <strong>in</strong> ord<strong>in</strong>em beati Joannis etfeliciter dies suos consu<strong>in</strong>auit. Vxor statim dyocesanum adyt,quam velauit, et <strong>in</strong> seruicio beate Marie virg<strong>in</strong>is vixit, quodcum marito suo vitam eternam promeruit. Quod nobis etc.Lokalisiert bei Straßburg; ähnlich Exempla (ed. Klapper 191 1)p. 43 Nr. 55. Die drei Räte <strong>des</strong> Vaters kehren wieder <strong>in</strong> Nr. 139 unsererSammlung, das Marienmirakel am Schluß <strong>in</strong> Nr. 63. Bei Caes. Heist ,Dial. mirac. X 2 heißt der vom Teufel heimgetragene JerusalemspilgerW<strong>in</strong>annus <strong>und</strong> stammt aus Elsov <strong>in</strong> der Lütticher Diözese.Literatur bei Pietro Toldo, Dali' Alphabetum narationum, <strong>in</strong> HerrigsArchiv Bd. 117 (1906) S. 84. Vgl. die Breslauer Sage von derHahnenkrähe <strong>in</strong> den Mitteilungen der Schles. Ges. f. Volksk<strong>und</strong>e,Heft II (1904) S. 109. Daß der Ritter zwar Gott entsagt, abernicht Maria, begegnet im altfranzösischen Lohier et Mallart der Margueritcde Jo<strong>in</strong>villc (um 1415); vgl. Simrocks Übersetzung 1868S. 245, 247, 288 <strong>und</strong> J. Bedier, Les Legen<strong>des</strong> epiques IV (1913) 29.182 (= Anh. 18).Qualiter bonum est missam audire.[268 raj [L]Egitur de quodam divite, qui habuit vnicum filiu<strong>in</strong>.Dum vero pater eius esset <strong>in</strong> extremis, vocans filium fidelitersibi hec tria comendauit. Primo docuit eum super omnia deum 10diligere et honorare, quia scriptum est: Honora deum, qui tecreauit et sangw<strong>in</strong>e suo te redemit et omnia, que <strong>in</strong> m<strong>und</strong>osunt, tibi subiecit. Sec<strong>und</strong>o docuit eum dom<strong>in</strong>e sue fideHterseruire, quia <strong>in</strong> Moralibus scriptum est: Qui dom<strong>in</strong>e sue fide-Hter seruit, dom<strong>in</strong>um suum gratum et benignum facit. Tercio 15docuit eum <strong>in</strong> ord<strong>in</strong>e, ut omni die missam audiret, quitcumqueoperis faceret, et deuoto animo <strong>in</strong>tueretur corpus dom<strong>in</strong>i, quiadicit beatus Gregorius: Vere felix et i)eatissimus hom<strong>in</strong>um est,qui corpus dom<strong>in</strong>i elemos<strong>in</strong>is et oracionibus et fletibus <strong>in</strong>tuetur.Post hoc pater filium suum regi, cuius consiliarius fuerat, 20comendauit et comisit, et postquam comunicasset et <strong>in</strong>unctusfuisset et de testamento suo ord<strong>in</strong>asset, moriebatur. Qui postquamesset sepultus, statim filium ob amorem patris assumsitet eum reg<strong>in</strong>e <strong>in</strong> camerarium dedit. Puer imitatus consiliumpatris <strong>in</strong>ter omnes camcrarios pollebat virtutibus, fuit mansvetus, 25fide pius, <strong>in</strong> seruicio dom<strong>in</strong>e sue soUicitatus et sue salutis <strong>in</strong>-