17.11.2012 Aufrufe

Fe - GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung

Fe - GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung

Fe - GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

P e r i o d e<br />

Periodensystem der Elemente<br />

1<br />

Hauptgruppen<br />

A<br />

Lanthanoide<br />

Actinoide<br />

57 138,91<br />

920<br />

3464<br />

1,10<br />

La 3<br />

Lanthan<br />

89 *227,03<br />

1050<br />

3198<br />

1,10<br />

Ac 3<br />

Actinium<br />

26 55,85<br />

1538<br />

2861<br />

1,83<br />

<strong>Fe</strong> 2, 3<br />

Eisen (<strong>Fe</strong>rrum)<br />

58 140,12<br />

795<br />

3443<br />

1,12<br />

Ce 3<br />

Cer<br />

90 *232,04<br />

1842<br />

4788<br />

1,3<br />

Th 4<br />

Thorium<br />

59 140,91<br />

935<br />

3520<br />

1,13<br />

Pr 3<br />

Praseodym<br />

91 *231,04<br />

1568<br />

4027<br />

1,5<br />

Pa 5<br />

Protactinium<br />

60 144,24<br />

1024<br />

3074<br />

1,14<br />

Nd 3<br />

Neodym<br />

92 *238,03<br />

1132<br />

4131<br />

1,7<br />

U 6<br />

Uran<br />

61 *144,91<br />

1042<br />

3000<br />

1,13<br />

Pm 3<br />

Promethium<br />

93 *237,05<br />

644<br />

4000<br />

1,3<br />

Np 5<br />

Neptunium<br />

Metalle<br />

62 150,36<br />

1072<br />

1794<br />

1,17<br />

Sm 3<br />

Samarium<br />

94 *244,06<br />

639,4<br />

3228<br />

1,28<br />

Pu 4<br />

Plutonium<br />

63 151,96<br />

826<br />

1529<br />

1,2<br />

Eu 3<br />

Europium<br />

95 *243,06<br />

1176<br />

2607<br />

1,13<br />

Am 3<br />

Americium<br />

Nichtmetalle<br />

64 157,25<br />

1312<br />

3273<br />

1,2<br />

Gd 3<br />

Gadolinium<br />

96 *247,07<br />

1340<br />

3110<br />

1,28<br />

Cm 3<br />

Curium<br />

65 158,93<br />

1356<br />

3230<br />

1,1<br />

Tb 3<br />

Terbium<br />

97 *247,07<br />

1050<br />

1,3 Bk 3<br />

Berkelium<br />

66 162,50<br />

1407<br />

2567<br />

1,22<br />

Dy 3<br />

Dysprosium<br />

98 *251,08<br />

900<br />

Cf 1,3<br />

3<br />

Californium<br />

67 164,93<br />

1461<br />

2720<br />

1,23<br />

Ho 3<br />

Holmium<br />

99 *252,08<br />

860<br />

1,3 Es 3<br />

Einsteinium<br />

Hauptgruppen<br />

1,008<br />

–259,14<br />

–252,87<br />

1<br />

2,20 H 1<br />

Wasserstoff (Hydrogenium) A<br />

3 6,94 4 9,01<br />

180,54<br />

1287<br />

1342<br />

2469<br />

2<br />

0,98<br />

1,57 Li Be 1<br />

2<br />

Lithium Beryllium<br />

11 22,99 12 97,72<br />

24,31<br />

650<br />

3<br />

883<br />

1090<br />

0,93<br />

1,31 Na Mg 1<br />

2<br />

Natrium Magnesium<br />

19 39,10 20 63,38<br />

40,08<br />

842<br />

4 K<br />

759<br />

0,82 Ca 1<br />

1484<br />

1,00<br />

2<br />

Kalium Calcium<br />

37 85,47 38 39,31<br />

87,62<br />

777<br />

5<br />

688<br />

0,82 Rb Sr 1<br />

1382<br />

0,95<br />

2<br />

Rubidium Strontium<br />

55<br />

6<br />

132,91 56 28,44<br />

Cs<br />

671<br />

0,79<br />

1<br />

Cäsium<br />

137,33<br />

727<br />

Ba<br />

1897<br />

0,89<br />

2<br />

Barium<br />

87<br />

7<br />

*223,02 88 27<br />

Fr<br />

677<br />

0,70<br />

1<br />

Francium<br />

*226,03<br />

4,00<br />

–272,2<br />

5<br />

B<br />

Bor<br />

A A A A<br />

10,81 6 12,01 7 14,01 8 16,00 9<br />

2075<br />

3550<br />

–210 –218,79<br />

3927<br />

4827 –195,8 –182,96<br />

2,04<br />

2,55<br />

3,04<br />

3,44<br />

C N O F 3<br />

4 –3, 2, 3, 4, 5<br />

–2<br />

Kohlenstoff (Carboneum) Stickstoff (Nitrogenium) Sauerstoff (Oxygenium) Fluor<br />

–268,93<br />

He 0<br />

A Helium<br />

19,00 10 20,18<br />

–219,62 –248,59<br />

–188,12 –246,08<br />

3,98 Ne –1<br />

0<br />

Neon<br />

13 26,98 14 660,32<br />

28,09 15 1414<br />

30,97 16 44,15<br />

32,07 17 115,21<br />

35,45 18 –101,5<br />

39,95<br />

–189,35<br />

2519<br />

1,61 Al Si 3<br />

Aluminium Silicium<br />

3265<br />

277 444,6 –34,04 –185,85<br />

1,9<br />

2,19<br />

2,58<br />

3,16<br />

P S Cl Ar 4 –3, 3, 5 –2, 2, 4, 6 –1, 1, 3, 5, 7<br />

0<br />

Phosphor Schwefel (Sulfur) Chlor<br />

Argon<br />

31 69,72 32 29,76<br />

72,64 33 938,25<br />

74,92 34 subl, 615<br />

78,96 35 221<br />

79,90 36 –7,3<br />

83,80<br />

–157,36<br />

2204<br />

2833 subl, 615<br />

685<br />

58,8 –153,22<br />

1,81<br />

2,01<br />

2,18<br />

2,55<br />

2,96<br />

Ga Ge As Se Br Kr 3<br />

4 –3, 3, 5 –2, 4, 6 –1, 1, 3, 5, 7<br />

0<br />

Gallium Germanium Arsen Selen<br />

Brom<br />

Krypton<br />

49<br />

700<br />

Ra<br />

1737<br />

0,90<br />

2<br />

Radium<br />

114,82 50 156,6<br />

In<br />

2072<br />

1,78<br />

3<br />

Indium<br />

118,71 51 231,93<br />

2602<br />

1,96 Sn 2, 4<br />

Zinn (Stannum)<br />

121,76 52 630,63<br />

1587<br />

2,05 Sb –3, 3, 5<br />

Antimon (Stibium)<br />

127,60 53 449,51<br />

988<br />

2,10 Te –2, 4, 6<br />

Tellur<br />

126,90 54 113,7<br />

184,3<br />

2,66 I –1, 1, 3, 5, 7<br />

Iod<br />

131,29<br />

–111,7<br />

–108,12<br />

Xe 2, 4, 6<br />

Xenon<br />

81 204,38 82 304<br />

207,2 83 327,46<br />

Tl<br />

1473<br />

1749<br />

1,80<br />

1,8 Pb 1, 3<br />

2, 4<br />

Thallium Blei (Plumbum)<br />

208,98 84 271,5<br />

1564<br />

1,9 Bi 3, 5<br />

Bismut<br />

*208,98 85 254<br />

962<br />

2 Po 2, 4, 6<br />

Polonium<br />

*209,99 86 302<br />

337<br />

2,2 At –1, 1, 3, 5, 7<br />

Astat<br />

*222,02<br />

Ordnungszahl<br />

Erdalkalimetalle<br />

Nichtmetalle<br />

*langlebigstes Isotop<br />

Alkalimetalle<br />

Übergangsmetalle<br />

Lanthanoide<br />

Actinoide<br />

Andere Metalle<br />

Halbmetalle<br />

Halogene<br />

Edelgase<br />

B B B B<br />

Nebengruppen<br />

B B B B<br />

21 44,96 22 1541<br />

47,87 23 1668<br />

50,94 24 1910<br />

52,00 25 1907<br />

54,94 26 1246<br />

55,85 27 1538<br />

58,93 28 1495<br />

58,69 29 1455<br />

63,55 30 1084,62<br />

65,41<br />

419,53<br />

Sc<br />

2836<br />

1,36 Ti 3<br />

3287<br />

3407<br />

2671<br />

2061<br />

2861<br />

2927<br />

2913<br />

2562<br />

1,54<br />

1,63<br />

1,66<br />

1,55<br />

1,83<br />

1,88<br />

1,91<br />

1,90<br />

V Cr Mn <strong>Fe</strong> Co Ni Cu Zn 3, 4 2, 3, 4, 5<br />

2, 3, 6 2, 3, 4, 6, 7<br />

2, 3<br />

2, 3<br />

2, 3<br />

1, 2<br />

907<br />

1,65<br />

2<br />

Scandium Titan<br />

Vanadium Chrom Mangan Eisen (<strong>Fe</strong>rrum) Cobalt Nickel Kupfer (Cuprum) Zink<br />

39 88,91 40 1526<br />

91,22 41 1855<br />

92,91 42 2477<br />

95,94 43 2623<br />

Y<br />

3336<br />

1,22 Zr 3<br />

4409<br />

4744<br />

4639<br />

1,33<br />

1,60<br />

2,16 Nb Mo<br />

4<br />

3, 5 2, 3, 4, 5, 6<br />

Yttrium Zirconium Niob<br />

Molybdän<br />

–71<br />

–61,7<br />

Rn 0<br />

Radon<br />

*97,91 44 2157<br />

Tc<br />

4265<br />

1,90<br />

7<br />

Technetium<br />

101,07 45 2334<br />

4150<br />

2,20 Ru 3, 4, 6<br />

Ruthenium<br />

102,91 46 1964<br />

3695<br />

2,28 Rh 3, 4<br />

Rhodium<br />

106,42 47 1554,9<br />

2963<br />

2,20 Pd 2, 4<br />

Palladium<br />

107,87 48 961,78<br />

2162<br />

1,93 Ag 1, 2<br />

Silber (Argentum)<br />

112,41<br />

321,07<br />

767<br />

1,69 Cd 2<br />

Cadmium<br />

57–71 72<br />

Lanthanoide<br />

178,49 73 2233<br />

Hf<br />

4603<br />

1,30<br />

4<br />

Hafnium<br />

180,95 74 3017<br />

Ta<br />

5458<br />

1,50<br />

5<br />

Tantal<br />

183,84 75 3422<br />

5555<br />

2,36 W2, 3, 4, 5, 6<br />

Wolfram<br />

186,21 76 3186<br />

5596<br />

1,90 Re2, 4, 6, 7<br />

Rhenium<br />

190,23 77 3033<br />

5012<br />

2,20 Os2, 3, 4, 6, 8<br />

Osmium<br />

192,22 78 2446<br />

4428<br />

2,20 Ir 2, 3, 4, 6<br />

Iridium<br />

195,08 79 1768,3<br />

3825<br />

2,20 Pt 2, 4<br />

Platin<br />

196,97 80 1064<br />

2856<br />

2,40 Au 1, 3<br />

Gold (Aurum)<br />

200,59<br />

–38,83<br />

356,73<br />

1,90 Hg 1, 2<br />

Quecksilber (Hydrargyrum)<br />

89–103 104<br />

Actinoide<br />

*261,11 105<br />

Rf<br />

Rutherfordium<br />

*262,11 106<br />

Db<br />

Dubnium<br />

*266,12 107<br />

Sg<br />

Seaborgium<br />

*264,12 108<br />

Bh<br />

Bohrium<br />

*277 109<br />

Hs<br />

Hassium<br />

*268,14 110<br />

Mt<br />

Meitnerium<br />

*281 111 *280 112<br />

Ds Rg<br />

Darmstadtium Roentgenium<br />

*285<br />

Relative Atommasse<br />

Elementsymbol<br />

Element (lateinischer Name)<br />

Schmelzpunkt (°C)<br />

Siedepunkt (°C)<br />

Elektronegativität (Pauling)<br />

Oxidationsstufen<br />

Cn<br />

Entdecker:<br />

<strong>GSI</strong> <strong>Helmholtzzentrum</strong> <strong>für</strong> <strong>Schwerionenforschung</strong> GmbH in Darmstadt<br />

Copernicium<br />

68 167,26<br />

1529<br />

2868<br />

1,24<br />

Er 3<br />

Erbium<br />

100 *257,1<br />

1527<br />

1,3 Fm 3<br />

<strong>Fe</strong>rmium<br />

69 168,93<br />

1545<br />

1950<br />

1,25<br />

Tm 3<br />

Thulium<br />

101 *258,10<br />

827<br />

1,3 Md 3<br />

Mendelevium<br />

70 173,04<br />

824<br />

1196<br />

1,1<br />

Yb 3<br />

Ytterbium<br />

102 *259,10<br />

827<br />

1,3 No 2<br />

Nobelium<br />

2<br />

71 174,97<br />

1652<br />

3402<br />

1,27<br />

Lu 3<br />

Lutetium<br />

103 *262,11<br />

1627<br />

1,3 Lr 3<br />

Lawrencium<br />

A<br />

Stand: Mai 2011


Forschung, Förderung, Austausch: Einfach elementar.<br />

daS univerSuM iM labor<br />

Am <strong>GSI</strong> <strong>Helmholtzzentrum</strong> <strong>für</strong> <strong>Schwerionenforschung</strong> gelang es den<br />

Wissenschaftlern sechs neue Elemente mit den Ordnungszahlen<br />

107 bis 112 zu entdecken. Dazu verwenden sie zwei Elemente, die<br />

auf der Erde vorkommen und deren Atomkerne zusammengenommen<br />

so viele Protonen besitzen, wie das neue Element. Dann<br />

versuchen sie die beiden Atomkerne miteinander zu verschmelzen.<br />

Da<strong>für</strong> beschleunigen sie geladene Atome, die so genannten Ionen,<br />

des einen Elements auf hohe Geschwindigkeiten und schießen sie<br />

auf eine hauchdünne Folie des zweiten Elements. Dabei können zwei<br />

Atomkerne miteinander zu einem neuen Element verschmelzen. Das<br />

Element 110 haben die Wissenschaftler Darmstadtium genannt –<br />

zu Ehren der Stadt Darmstadt.<br />

Das <strong>GSI</strong> <strong>Helmholtzzentrum</strong> <strong>für</strong> <strong>Schwerionenforschung</strong> im Norden<br />

von Darmstadt gehört zu den führenden Beschleunigerzentren<br />

weltweit. Jährlich nutzen etwa 1.200 Wissenschaftler aus aller Welt<br />

die Beschleunigeranlage <strong>für</strong> ihre Experimente. Das Forschungsprogramm<br />

erstreckt sich dabei von Teilchen-, Kern- und Atomphysik<br />

über Plasma- und Materialforschung bis hin zur Biophysik<br />

und Tumortherapie. In den kommenden Jahren wird bei <strong>GSI</strong> das<br />

Forschungszentrum FAIR (Facility for Antiproton and Ion Research)<br />

errichtet.<br />

Weitere Informationen unter: www.gsi.de<br />

Merck Schulförderung<br />

Mit seiner Schulförderung möchte Merck dazu beitragen, dass<br />

Schülerinnen und Schüler ein größeres Interesse <strong>für</strong> die Naturwissenschaften<br />

und insbesondere <strong>für</strong> Chemie entwickeln.<br />

Das Konzept beinhaltet Maßnahmen und Angebote <strong>für</strong> Schüler von<br />

der Grundschule bis hin zu den Leistungskursen der Oberstufe.<br />

Merck unterstützt eine große Anzahl von Schulen mit Material und<br />

Know-how. Im Rahmen von Schulpartnerschaften mit ausgewählten<br />

Schulen aus der Region erhalten Lehrer umfangreiche Unterstützung<br />

<strong>für</strong> den naturwissenschaftlichen Unterricht.<br />

Seit 2008 betreibt Merck zusammen mit der TU Darmstadt das<br />

Juniorlabor, im dem Schüler unter fachkundiger Anleitung eigenständig<br />

experimentieren können.<br />

Direkt um den Jungforscher-Nachwuchs kümmert sich Merck seit<br />

Jahren im Rahmen von Jugend forscht. Merck ist seit 1996 alljährlich<br />

Gastgeber des Landeswettbewerbs Hessen.<br />

Ein interaktives Periodensystem, in dem man sein Wissen mit<br />

einem Spiel testen kann, findet man unter www.pse.merck.de<br />

Weitere Informationen unter: www.merck.de<br />

euer eleMent <strong>für</strong><br />

veranStaltungen<br />

Namensgeber des Wissenschafts- und Kongresszentrums darmstadtium<br />

ist das Element Darmstadtium (Ds). Entdeckt wurde das<br />

Element im <strong>GSI</strong> Helmholzzentrum <strong>für</strong> <strong>Schwerionenforschung</strong> in<br />

Darmstadt. 1994 wurden dort Blei- und Nickel-Ionen mit hoher<br />

Geschwindigkeit verschmolzen und so entstand das Element<br />

Darmstadtium mit der Ordnungszahl 110 im Periodensystem.<br />

Damit ist Darmstadts Kongresszentrum unverwechselbar mit der<br />

Stadt Darmstadt und der Wissenschaft verbunden und verdeutlicht<br />

außerdem die internationale Bedeutung der Wissenschaftsstadt.<br />

Mit seinem ausgeklügelten Nachhaltigkeitskonzept ist das darmstadtium<br />

ein optimaler Ort <strong>für</strong> alle, die ökologische, ökonomische<br />

und soziale Verantwortung leben und übernehmen wollen. Das<br />

darmstadtium eignet sich optimal <strong>für</strong> wissenschaftliche Kongresse<br />

und Konferenzen. Gleichzeitig bietet es den Rahmen <strong>für</strong> Unternehmens-<br />

und Produktpräsentationen, repräsentative Empfänge,<br />

Events, Kultur- und Konzertveranstaltungen. Darmstadt ist die<br />

einzige deutsche Stadt, nach der ein Element benannt worden ist.<br />

Weitere Informationen unter: www.darmstadtium.de

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!