03.02.2015 Aufrufe

Entzündung-akute Phase-Proteine - Mtaschule-os.de

Entzündung-akute Phase-Proteine - Mtaschule-os.de

Entzündung-akute Phase-Proteine - Mtaschule-os.de

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

Klinische Chemie & Hämatologie<br />

Vorlesung: Entzündung & Akute <strong>Phase</strong> Reaktion<br />

Dr. med. Michael Erren<br />

Institut für Klinische Chemie und<br />

Laboratoriumsmedizin/Zentrallaboratorium<br />

Universitätsklinikum Münster<br />

Albert-Schweitzer-Strasse 33<br />

D-48149 Münster<br />

Tel.: 0251 83-47229<br />

Fax: 0251 83-47229<br />

zlab-lehre.uni-muenster.<strong>de</strong><br />

erren@uni-muenster.<strong>de</strong>


Immunsystem<br />

Humoral<br />

Zytokine<br />

Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong><br />

Komplementsystem<br />

Antigenunspezifisch<br />

Antigenspezifisch<br />

Antikörper<br />

Zellulär<br />

Granulozyten<br />

Monozyten/Makrophagen<br />

Natürliche Killer-Zellen<br />

T-Lymphozyten<br />

B-Lymphozyten


Diagn<strong>os</strong>tische Parameter<br />

1. Temperatur<br />

2. Blutsenkung (BSR)<br />

3. Blutbild + Differential Blutbild<br />

4. Durchflußzytometrie<br />

5. Eiweißelektrophorese<br />

6. Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong> (CRP, SAA)<br />

7. Zytokine (IL6, TNF)<br />

8. Procalcitonin, Neopterin<br />

9. Komplementfaktoren<br />

10. Immunglobuline, spezifische Antikörper


Entzündung<br />

Standardantwort auf Gewebeschädigung<br />

• Funktion:<br />

– Erkennung einer Schädigung<br />

– Begrenzung: Neutralisation, Degradation u. Eliminierung<br />

• Fremdsubstanzen<br />

• nekrotischem/neoplastischem Zellmaterial<br />

• Häufigste Ursache:<br />

– Infektion!


Fieber<br />

Phagozyt<strong>os</strong>e<br />

(Bakterien, Fremdstoffe, Zelltrümmer)<br />

Endogene Pyrogene<br />

Granulozyten<br />

Monozyten<br />

(akut) (chronisch)<br />

Sollwertverschiebung ZNS


Typische Fieberkurven


Unklare Fieberzustän<strong>de</strong><br />

• 40% Infektionen<br />

(> 1 Woche)<br />

• 20% Autoimmunerkrankungen<br />

• 20% Neoplasien<br />

• 10% Verschie<strong>de</strong>ne<br />

(Leber- & Darmerkrankungen, Medikamente)<br />

• 10% ungeklärt


Blutsenkungsreaktion (BSR)<br />

Dysproteinämie<br />

– α 1/2 -<strong>Proteine</strong><br />

– Fibrinogen<br />

– Immunglobuline (IgM)<br />

– Immunkomplexe<br />

Indikation<br />

– Lupus erythemato<strong>de</strong>s<br />

– Polymyalgia rheumatica<br />

– Arteriitis temporalis<br />

– Neoplasien


Ansatz<br />

– 1,6 ml Blut<br />

– 0,4 ml Natrium-Citrat 3,8%<br />

– 20 cm Glas/Plastikröhrchen<br />

Fehlerquellen<br />

– Volumen + Mischfehler<br />

– Temperatur<br />

– Antiplogistika<br />

Referenzwerte<br />

– Männer < 15 mm / 1. Std.<br />

– Frauen < 20 mm / 1. Std.<br />

– Im Alter höher


Leukozyt<strong>os</strong>en<br />

• Infektionen (lokal/systemisch)<br />

• Nekr<strong>os</strong>e (Trauma, OP, Myokard-Infarkt)<br />

• Stoffwechselstörungen<br />

(Gicht, Urämie, Azid<strong>os</strong>e, Vergiftung)<br />

• Tumoren<br />

• Starke körperliche Belastungen<br />

• Cave: Glucocorticoid-Therapie!


Differential-Blutbild<br />

Granulozyten<br />

Bakteriell Viral Steril Allergisch Chronisch<br />

(↑↑↑) (↨) ↑ (↑) (↑)<br />

Linksverschiebung<br />

↑ (↑)<br />

Monozyten<br />

↑<br />

Lymphozyten<br />

↑ (↓)<br />

E<strong>os</strong>inophile<br />


Linksverschiebung


Segmentkerniger<br />

Stabkerniger<br />

Toxische Granula<br />

Döhle-Körperchen


Vi<strong>de</strong>o-Streaming


Leukozyten-Differenzierungs-Kanal<br />

(AC/DC Wi<strong>de</strong>rstandsmeßprinzip)<br />

Wechselstrom<br />

(hochfrequent)<br />

Kern/Plasma-Verhältnis<br />

Gleichstrom<br />

Zellvolumen


Leukozyten-Differenzierungs-Kanal<br />

RF<br />

Luftblasen<br />

Granulozyten<br />

Erythrozyten<br />

Trümmer<br />

Monozyten<br />

Lymphozyten<br />

DC


Prinzip <strong>de</strong>r Reagenz-Wirkung<br />

im IMI-Kanal<br />

<strong>Proteine</strong><br />

Lipi<strong>de</strong><br />

Sysmex-Reagenz<br />

Reifer Leukozyt<br />

Unreifer Leukozyt


IMI-Kanal<br />

Immature Myeloid Information (IMI)<br />

Neutrophiler E<strong>os</strong>inophiler Basophiler Monozyt Lymphozyt<br />

Blau<br />

Wechselstrom<br />

Stabkerniger<br />

Thrombozyten-<br />

Aggregate<br />

Metamyelozyt<br />

Myelozyt<br />

Promyelozyt<br />

Myeloblast<br />

Progenitorzellen<br />

Gleichstrom


Vi<strong>de</strong>o-Streaming


500<br />

CD4+-cells/µl<br />

CD4+-Cells/µl<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

Pneumocystis carinii<br />

CMV<br />

0<br />

Zeit


Lymphozyten-Subpopulationen<br />

1. T-Lymphozyten (CD3)<br />

• T-Helfer (CD4)<br />

• T-Suppressor (CD8)<br />

2. B-Lymphozyten (CD19)<br />

3. Natürliche Killerzellen (NK)


Oberflächenmarker:<br />

Myeloische Reihe + AML-Subtypen<br />

M<br />

0<br />

M<br />

1<br />

M<br />

2<br />

M<br />

3<br />

M<br />

4<br />

M<br />

5a<br />

M<br />

5b<br />

M<br />

6<br />

M<br />

7<br />

CD7 +/- +/- - - - +/- - - -<br />

CD11c - - - - +/- +/- + - -<br />

CD13 +/- + + + + +/- +/- +/- +/-<br />

CD14 - - - - +/- +/- +/- - -<br />

CD15 - +/- +/- +/- +/- + + - -<br />

CD19 - - +/- - - - - - -<br />

CD33 +/- +/- +/- + + + + +/- +/-<br />

CD34 + + +/- - +/- - - - -<br />

CD41a - - - - - - - - +<br />

CD42b - - - - - - - - +<br />

CD45 + + + + + + + +/- +/-<br />

CD61 - - - - - - - - +<br />

CD68 - - - + +/- + + - -<br />

CD71 - - - - - - - + -<br />

Gly A - - - - - - - + -<br />

HLA-DR + + + - + + + +/- +/-<br />

MPO +/- +/- + + + + +/- - -<br />

TdT +/- +/- +/- - - - - - -


IL1-α, IL6, TNF-α, IFN-γ,<br />

TGF-β, LIF, EGF


P<strong>os</strong>itive + Negative<br />

Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong><br />

I. Akute-<strong>Phase</strong>-<strong>Proteine</strong><br />

-CRP<br />

-SAA<br />

II.<br />

- α 1 : α 1 -Antitrypsin<br />

- α 2 : Haptoglobin<br />

Caeruloplasmin<br />

- β: Fibrinogen<br />

III.<br />

IV.<br />

Immunglobuline<br />

Transportproteine<br />

-Albumin


Biologische Funktionen:<br />

Antikörper + C-reaktives Protein (CRP)


Nierentransplantation:<br />

IL6 + CRP vs. Kreatinin + Harnstoff<br />

Abst<strong>os</strong>sung<br />

80 02.02 05.02 07.02 09.02 12.02 14.02 16.02 19.02 21.02 23.02<br />

nterleukin 6 10,8 8,8 40 59 68 24 10 13 9 2<br />

60<br />

CRP 2,2 0,8 0,7 1,9 4,2 6,8 6,7 2 1<br />

pg/ml<br />

40<br />

20<br />

8<br />

6<br />

4<br />

2<br />

Interleukin 6<br />

CRP<br />

0<br />

02.02 05.02 07.02 09.02 12.02 14.02 16.02 19.02 21.02 23.02<br />

0<br />

mg/dl<br />

3,5<br />

3<br />

2,5<br />

2<br />

1,5<br />

1<br />

0,5<br />

0<br />

mg/dl<br />

02.02 05.02 07.02 09.02 12.02 14.02 16.02 19.02 21.02 23.02<br />

mg/dl<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

Kreatinin<br />

Harnstoff


Neonatologie<br />

– Amnion-Infekt-Syndrom (AIS)<br />

• Klinik:<br />

Vorzeitiger Blasensprung,<br />

fetale + mütterliche Tachykardie,<br />

weicher Uterus,<br />

Fieber, Leukozyt<strong>os</strong>e<br />

• Entscheidungsgrenze:<br />

CRP<br />

IL6<br />

> 20 mg/l<br />

> 10 ng/l<br />

Pädiatrie<br />

– Frühgeborenen-Sepsis<br />

• Klinik<br />

Neutropenie + Linksverschiebung,<br />

Thrombopenie<br />

DD: fetale Asphyxie, Mekonium-Aspiration,<br />

zerebrale Blutung, Schock<br />

• Entscheidungsgrenze:<br />

CRP<br />

IL6<br />

TNF-α<br />

> 10 mg/l<br />

> 10 ng/l<br />

> 10 ng/l


Herzinfarkt: CRP und relatives Risiko<br />

6<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

men<br />

women<br />

1<br />

0<br />

1. Qrtl. 2. Qrtl. 3. Qrtl. 4. Qrtl.<br />

Quartile (CRP mg/l)<br />

women 7.3<br />

men 2.1<br />

Women’s Health Study (Ridker PM NEJM, 1997)<br />

Physicians’ Health Study (Ridker PM Circulation, 1998)


Komplementsystem<br />

Labordiagn<strong>os</strong>tik<br />

Konzentration<br />

-C3c<br />

-C4<br />

- C1-Inhibitor<br />

Funktion<br />

- CH50/CH100<br />

- C1-Inhibitoraktivität


Antikörper-Antwort


Procalcitonin (PCT) vs. Mikrobiologie<br />

Systemische Infektion<br />

– Gram negative Bakterien<br />

> 100 ng/ml<br />

– Gram p<strong>os</strong>itive Bakterien<br />

> 50 ng/ml<br />

– Parasiten & Pilze<br />

> 10 ng/ml<br />

– Negativ bei:<br />

Viren, intrazellulären Erregern<br />

=> Neopterin<br />

Lokale Infektion<br />

– zu unempfindlich<br />

Vorteile<br />

– Abnahmezeitpunkt je<strong>de</strong>rzeit<br />

– Volumen klein<br />

– Gefäße, Transport & Lagerung<br />

unproblematisch<br />

– Keine Kontamination<br />

– Auch gekapselte Prozesse<br />

(Abszess)<br />

– Schnelles Ergebnis<br />

– Quantitatives Ergebnis<br />

– Preiswert<br />

Nachteile<br />

– Keine Keimi<strong>de</strong>ntifizierung<br />

– Kein Antibiogramm


Procalcitonin + Neopterin<br />

vs.<br />

CRP + Interleukin 6


Lipopolysaccharid-Bin<strong>de</strong>n<strong>de</strong>s-Protein (LBP)<br />

bei Abszess


Klausur<br />

Hinweis<br />

!


Differential-Blutbild<br />

Granulozyten<br />

Bakteriell Viral Steril Allergisch Chronisch<br />

(↑↑↑) (↨) ↑ (↑) (↑)<br />

Linksverschiebung<br />

↑ (↑)<br />

Monozyten<br />

↑<br />

Lymphozyten<br />

↑ (↓)<br />

E<strong>os</strong>inophile<br />

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!