WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Vergessenes Kanzlergrab (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Aktorka z łabędziem: 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

19 października aktorce Hannie 

Schygulli wręczono Nagrodę 

Prezydenta Chorzowa –„Chłopca 

Mythos Zentralfriedhof: Wegen 

der hier ruhenden Berühmtheiten 

LARES: z łabędziem”, Niniejszy replikę materiał dzieła 

służy wyłącznie zählt do die czytania. Nekropole zu den 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Kalidego. 

8056 

Sehenswürdigkeiten Wiens. 

LARES: Diese Materialien Czytaj sind na lediglich str. 5 

zum Lesen bereitgestellt. ORF 3, 2. 11, 10:40 Jegliche Uhr 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Nr 44 (1178), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 31 X – 6 XI 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Vergessenes 

Nanu? 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Perła 

untersagt. 

W 

Gdańsku przypomniano 

Kanzlergrab 







Darf so das Grab eines Kanzlers aussehen? 

Nahe von LARES: 

Crossen Niniejszy 

(Oder) in materiał 

der Woiwodschaft 

V.l.n.r.: służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Lebus befindet sich völlig zerstört die letzte 

Bruno Olaf Tams, 

Jarociński, Kosak, Bolesław 

Dariusz 

Gustav Bernaczek 


Ruhestätte Leo von Caprivis, dem Nachfolger 

Bismarcks. Die Deutsche Minderheit, die 

Gemeinde und das Preußeninstitut e.V. wollen 

das Grab nun LARES: wieder Niniejszy würdig materiał herrichten. 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie S. sposób 10 

zabronione. 


Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Bernard Czok 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

LARES: Niniejszy 

o sprawy materiał 

mieszkańców służy 

gmin Dobrodzień wyłącznie 

i Zębowice, do 

gdzie 

czytania. 

a także Powielanie 

prywatnych zainteresowaniach w jakikolwiek 

i opiniach na sposób 

różne 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien zapisała sind na swoim lediglich koncie szereg zum spektakularnych Lesen bereitgestellt. osiągnięć sprawy. Jegliche Vervielfältigung Czytaj na ist str. strengstens 12 

untersagt. 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Schody 

Blaty 

w sobotę w wyjątkowy sposób 

o niemieckiej historii miasta. W kamienicy 

mieszczańskiej z XIX wieku 

odbyła się rekonstrukcja przeprowadzki 

sprzed 235 lat. Wtedy to słynny 

rajca i kupiec gdański Johann 

Uphagen przenosił się na ul. Długą 

12 ze Starego Domu Ławy, mieszczącego 

się na sąsiednim Długim 

Targu. Sama kamienica pozostawała 

w rękach rodu Uphagen cały wiek 

XIX. W 1911 r. utworzono tu Muzeum 

Wnętrz Mieszczańskich, jedno 

z najstarszych tego typu w Europie. 

Choć muzealnicy nadal rekonstruują 

kolejne elementy wystroju, już teraz 

budynek jest prawdziwą perełką 

historyczną, gdzie można podziwiać 

m.in. skrupulatnie odtworzoną herbaciarnię. 

Nic, tylko pozazdrościć. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 

ist strengstens untersagt. 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 


Foto: Jerzy Stemplewski 

Kobieta z charakterem. Z Barbarą Kaczmarczyk, 

kandydatką do Rady Powiatu Oleskiego z ramienia mniejszości 

niemieckiej, która na rzecz lokalnej społeczności z sukcesami 

pracuje już prawie 16 lat, szczególnie troszcząc się i zabiegając 

i wyróżnień, rozmawia Krzysztof Świerc. W dzisiejszym 

materiale mowa jest także o najbliższych zadaniach, celach 

i marzeniach Barbary Kaczmarczyk, w tym tych związanych 

z czekającymi nas 16 listopada wyborami samorządowymi, 

7877 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 


8037 

Kominki 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5 

A. Durecka 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

31. Oktober – 6. November 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do otrzymuję czytania. zaproszenia Powielanie na imprezy 

muzealne, które już w tytule 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

zapowiadają nudę, gdyż po prostu tylko 


Oft erhalte ich Einladungen zu musealen 

Veranstaltungen, die vom Titel 

schon langweilig anmuten, weil sie ein- 

gemeinsamer Erinnerung an die Vorfahren 

materiał besetzt ist. Zwar służy gibt es auch wyłącznie hier Nieco zdziwiło do czytania. mnie jednak Powielanie to, że w ra- 


regionu, czyli Dziady kontra Halloween”. 


kommerzielle Auswüchse und vor allem mach programu odbyły się też Warsztaty 

LARES: Diese Materialien hinterlässt sind diese lediglich Zeit leider Unmengen zum an Lesen Dyniowe. bereitgestellt. Czyżby to kolejny przykład Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

fach nur den Blick in die Vergangenheit 

richten und keinen Bezug zur Gegenwart 

herstellen. Sehr gelungen empfand ich daher 

den Titel eines Programmtages im 

Oppelner Museum am 25. Oktober: „Tradycja 

– skarb regionu, czyli dziady kontra 

Halloween” (Tradition – Erbe der Region 

oder Großvater versus Halloween). Etwas 

verwundert war ich dann allerdings, dass 

dabei auch eine Kürbiswerkstatt stattfand. 

Müll auf den Friedhöfen, doch unzweifelhaft 

tut es den Menschen gerade in der 

heutigen Zeit gut, auch einmal kollektiv 

inne zu halten. Bei den Protestanten findet 

diese Idee im Buß- und Bettag und 

im Totensonntag im November eine Ana- 


logie, denn 

materiał 

auch hierbei 

służy 

geht es 

wyłącznie 

um eine podobne do korzenie czytania. co dzień Powielanie Wszystkich w jakikolwiek sposób zabronione. 

Umkehr und aus dem Alltag heraus die Świętych czy Zaduszki, jednak ten nowy 

Gesinnungsänderung zu Gott. 

zwyczaj bynajmniej nie zawdzięcza swo- 


Gefahr lauert dennoch: Wer nur die 

nächtlich leuchtenden Gräber sieht, der 

könnte genauso gut in den ausgehöhlten 

Kürbis mit seiner Kerze schauen. Heißt: 

Wer sich nur stur der Tradition verpflichtet 

sieht, der ist auf dem halben Weg stehen 

geblieben. Einsicht, Selbstprüfung samego wspomnienia z dzieciństwa zbiorowa chwila refleksji. U protestantów 

LARES: Niniejszy und ggf. materiał Umkehr sind zwingende służy wyłącznie Inhalte, z młodymi do czytania. ludźmi, dla których Powielanie Halloween 

od początku był nieodłączną częnym 

i w Niedzieli Wieczności w listopa- 

idea w ta znajduje jakikolwiek analogię w Dniu sposób Pokut- 

zabronione. 

wenn man Tradition aus tiefer Seele inhaliert. 

sind Und so lediglich ist auch Konsequenz zum Lesen in ścią życia. bereitgestellt. Jegliche dzie, Vervielfältigung i w tym przypadku chodzi bowiem ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

Also doch ein leichtfertiger, ja geradezu 

widerstandsloser Abschied von Traditionen? 

Denn Halloween drängte ja quasi in 

wenigen Jahren mit viel Kommerz nach 

Europa. Auch wenn Halloween mit seinem 

Bezug zum Totenreich ähnliche Wurzeln 

wie Allerheiligen oder Allerseelen hat, 

so kommt der Erfolg des neuen Ritus ja 

nicht wirklich metaphysisch daher, sondern 

wie ein lauter Knalleffekt schriller 

Werbung. Dank Halloween habe ich mich 

vor einigen Jahren wohl zum ersten Mal 

im Leben alt gefühlt, eben weil ich erstmals 

nicht die Kindheitserinnerung mit 

jungen Menschen teilte, für die Halloween 

zu ihrem Leben von Anbeginn einfach 

dazugehörte. 

Als Protestant bin ich zwar auch nicht 

mit Allerheiligen und Allerseelen auf- 

Jako protestant nie dorastałem co prawda 

z Wszystkimi Świętymi czy Zaduszkami, 

niemniej atmosferę tego święta także 

przybysz szybko nauczy się cenić, dni 

te nie pozostawiają bowiem jakiejkolwiek 

wątpliwości, że jego przesłanie jest prze- 


wieso sich 

materiał 

Junior nicht 

służy 

mit dem 

wyłącznie 

Schnitzen 

eines Kürbis’ am Unterricht beteiligt i przede wszystkim wspólnym ich przypo- 

że osoby, które jedynie z uporem trzymają 

pojone do wdzięcznością czytania. wobec Powielanie przodków do wnętrza w jakikolwiek wydrążonej dyni. Oznacza sposób to, zabronione. 

hat. Erziehung sollte man eben nicht auf 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

minaniem. 

bereitgestellt. 

Wprawdzie i tu są komercyjne 

Jegliche 

się 


tradycji, zatrzymują się w połowie 


gewachsen, doch die Aura dieses Festes 

lernt man auch als Zugezogener schnell 

zu schätzen. Denn diese Tage lassen überhaupt 

keinen Zweifel daran aufkommen, 

Kürbisköpfe 

dass seine Botschaft mit Dankbarkeit 

den Ahnen gegenüber und vor allem mit 

der Erziehung gefragt. Traditionsbewusst 

zu leben darf kein Zugriff auf alle Reize 

sein, die sich bieten. Tradition kann auch 

der Mut sein, sich neuen Reizen zu entziehen. 

Notfalls auch dann, wenn man 

mal mit dem Lehrer diskutieren muss, 

andere delegieren, weder bei der Sprache 

noch bei der Religion. 

Bania-ły 

C 

zęsto 

kierują spojrzenie ku przeszłości, nie tworząc 

żadnego odniesienia do teraźniejszości. 

Dlatego bardzo udane wydało 

mi się hasło programowe w Muzeum 

Śląska Opolskiego w dniu 25 października, 

które brzmiało: „Tradycja – skarb 

lekkomyślnego, ba, wręcz bezwolnego 

rozstania z tradycjami? Pamiętamy przecież, 

ile komercji towarzyszyło wprowadzeniu 

do Europy w ciągu zaledwie kilku 

lat święta Halloween, które wprawdzie 

dzięki odniesieniom do zaświatów ma 

jego sukcesu metafizyczności, lecz raczej 

specjalnym efektom typowym dla krzykliwych 

reklam. To Halloween sprawił, 

że już kilka lat temu, bodaj pierwszy raz 

w życiu poczułem się stary, a to dlatego, 

że po raz pierwszy nie dzieliłem tego 

wypaczenia, a po świętach na cmentarzach 

pozostaje niestety mnóstwo śmieci, 

jednak zwłaszcza w obecnych czasach 

ludziom bezsprzecznie dobrze robi taka 

o zawrócenie z drogi codziennych trosk 

i zwrócenie się ku Bogu. 

Niebezpieczeństwo czyha wszakże 

na tych, którzy dostrzegają jedynie 

połyskujące nocą groby, bo tacy ludzie 

mogą równie dobrze zaglądać ze świecą 

drogi. Wgląd w siebie, a jeśli trzeba – 

zawrócenie z obranej ścieżki to niezbędne 

Prosto z Sejmu 

Pożyteczna 

konferencja 

atrybuty i umiejętności, jeśli chcemy, 

aby zachowanie tradycji było głębokim 

doświadczeniem duchowym. Aby tak się 

stało, potrzeba też konsekwencji w wychowaniu. 

Życie w przywiązaniu do tradycji 

nie da się bowiem pogodzić z uleganiem 

wszystkim bodźcom, jakie się pojawiają. 

Tradycją może też być odwaga, by nie 

poddawać się nowym bodźcom – choćby 

w sytuacji, gdy trzeba podyskutować 

z nauczycielem, dlaczego junior nie brał 

udziału w zajęciach, na których uczniowie 

przygotowywali dynie na Halloween. 

Bo wychowania dzieci nie powinno się 

oddawać w ręce innych, czy to w sprawach 

języka, czy religii. 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 



Bedürftige aufnehmen 

Im Mai dieses Jahres sagte Präsident 

Komorowski beim DFK Proskau, dass 

vieles darauf hindeutet, dass die 

Erschütternd sind jedoch die Gewalttaten 

der Islamisten vom IS, die 

trotz Verfolgung der Christen in Syrien 

monatelang ignoriert wurden. Erst teilnahmslos der menschlichen Katastrophe 

do in Nahost czytania. zuschauen Powielanie darf. Die w miniony jakikolwiek poniedziałek na sposób Uniwer- 

zabronione. 

LARES: Niniejszy nach territorialen materiał Ausdehnungen służy wyłącznie des 

usurpatorischen Kalifats, ist die Welt Aufnahme neuer Flüchtlinge wird eine W sytecie Opolskim odbyła się konferencja 

Vervielfältigung naukowa organizowana ist przez strengstens LARES: Diese Materialien von Angst sind ergriffen. lediglich Europa entdeckte zum Lesen moralische bereitgestellt. Pflicht sein, aber nicht Jegliche nur 

untersagt. 

lange Periode der Ruhe und des Friedens 

in Europa vielleicht zu Ende ist 

und wir alle in eine unruhige und 

mit Furcht beladene Zeit eintreten. 

Damals hat er eher an die Lage in der 

Ukraine gedacht. Vielleicht aber 

dachte er auch schon an den möglichen 

Stowarzyszenie Współpracy Polska – 

Wschód, poświęcona wielokulturowości 

na Śląsku Opolskim i w Kazachstanie. 

Ktoś może zapytać, jak można połączyć 

małe województwo opolskie z trochę ponad 

milionem mieszkańców z wielkim 

mit Schrecken, dass es nicht mehr ein 

fremder Konflikt ist, sondern, dass auch 

tausende Bürger europäischer Staaten 

an dem blutigen Krieg teilnehmen und 

weitere versuchen, die islamistischen 

Konflikte direkt nach Europa zu ver- 

LARES: Niniejszy pflanzen. materiał Die Krawalle służy in Köln wyłącznie mit den jedoch do kaum czytania. möglich. Powielanie Kazachstanem, w jakikolwiek który pod względem sposób zajmowanego 

obszaru jest 9. co do wielko- 

zabronione. 

Parolen: „Ausländer raus!“ sind als Art 

Bernard Gaida 

LARES: Diese Materialien des Diskurses sind nicht lediglich akzeptabel zum und ver- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche ści państwem Vervielfältigung świata, które zamieszkuje ist strengstens Minderheiten untersagt. 

einen Hut? 

Einfluss von Bewegungen, Kriegen, Aufständen 

und gesellschaftlicher Unzufriedenheit 

in Nordafrika sowie Nahost auf 

Europa. Seit dieser Zeit ist der Konflikt 

in der Ukraine stiller und zum Alltag 

geworden. 

dammenswert, aber für die politische 

Klasse, nicht nur in Deutschland, gelten 

sie als Zeichen, dass die Bürger ängstlich 

geworden sind und von ihren Vertretern 

Lösungen erwarten. Besonders weil 

gleichzeitig das christliche Europa nicht 

für die „westlichen“ Länder. Sollte Polen 

nicht, statt nur kritisch über die Umsetzung 

christlicher Werte in Westeuropa 

zu reden, sich auch aktiv einbringen? 

Ruhe und dauerhafter Fortschritt sind 

ohne Rücksicht auf Arme und Hungrige 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

17 mln ludzi z około setką mniejszości 

narodowych czy religijnych... 

W praktyce okazało się, że można, a 

szczególnie ciekawą rzeczą było to, że na 

tej konferencji mogliśmy pokazać nasze 

doświadczenia, czyli województwo opol- 

Bartek LARES: konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie skie jako w jakikolwiek wielokulturowe, będące sposób częścią zabronione. 

Górnego Śląska, które zamieszkuje m.in. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

ludność 


pochodzenia niemieckiego. 

ist 

Co 

strengstens untersagt. 

Mehr Herz für Details 

In den letzten Tagen bin ich viel in Polen unterwegs gewesen. Worüber 

ich mich freue, ist die Tatsache, dass das Straßennetz immer besser wird. 

So muss man z.B. auf dem Weg nach 

Warschau nicht mehr die ganze Zeit 

aufpassen, ob da an der einen oder anderen 

Kreuzung nicht doch jemand 

hervor prescht – mitunter gar mit dem 

Fahrrad oder einem Traktor. Das, was 

einen Autofahrer aber stört, sind natürlich 

Baustellen. Dabei meine ich jetzt 

nicht die Tatsache, dass es diese gibt, 

sondern vielmehr die Tatsache, wie diese 

za tym idzie, była też okazja zaprezentowania 

regionu opolskiego, w tym 

mniejszości niemieckiej, która stanowi 

tutaj potężną siłę, bo aktywnie uczestniczy 

w życiu publicznym i politycznym, 

dodając do kultury Śląska Opolskiego 

Dies trat letztens auch bei der Bewertung 

der Strategie der deutschen 

Minderheit zutage. Überall dort, wo die 

anstehenden Aufgaben nicht genau ge- 

Leider hat man dort vergessen oder ganz nug präzisiert wurden, ist in den letzten istotny wkład, który przekuwa się na 


bewusst 

materiał 

drauf verzichtet, 

służy 

gelbe 

wyłącznie 

Begrenzungsstreifen 

zu setzen. Man könnte die Aufgaben klar definiert wurden, sind tylko w Polsce. 

Jahren 

do 

nicht 

czytania. 

viel passiert und 

Powielanie 

dort, wo to, jak 

w 

on 

jakikolwiek 

dzisiaj jest postrzegany, 

sposób 

nie 

zabronione. 


Reasumując – bardzo ciekawa konferencja, 

która może mieć istotny wpływ 

na to, jak będzie kształtowała się współpraca 

regionu opolskiego z jednym z 

regionów Kazachstanu, gdzie też mieszkają 

Niemcy. Poza tym MN w Polsce, 

anderen Bereichen aus, wo man eine Plakat drucken möchte. Es lohnt sich która w ostatnich latach wychodziła z 

LARES: Niniejszy gewisse materiał Ordnung erwartet, służy den wyłącznie Details also, Details do czytania. früh zu erkennen Powielanie und zu ofertą pomocy jakikolwiek dla społeczności sposób ukraińskiej, 

białoruskiej czy litewskiej, dzisiaj 

zabronione. 

aber viel zu wenig Interesse geschenkt durchdenken. 


beschildert bzw. gekennzeichnet sind. So 

gibt es zurzeit eine größere Baustelle auf 

der A4 zwischen Gleiwitz und Kattowitz. 

sagen, dass so etwas nur ein Detail sei 

und die Autofahrer auch so zurecht kämen. 

Was würde aber passieren, wenn 

jemand damit nicht zurechtkommt, 

falsch reagiert oder abbiegt? Wer wäre 

dann Schuld? Nicht anders sieht es oft 

wird. 

auch Fortschritte sichtbar. Ähnlich sieht 

auch die Selbstverwaltungskampagne 

aus. Man merkt jetzt immer mehr, wer 

die eigene Kampagne durchdacht hat 

und wer erst jetzt darüber nachdenkt, 

welche Botschaft er überhaupt auf das 

Rafał Bartek 

ma szansę włączenia do tych obszarów 

również Kazachstanu. Z przedstawicielami 

tego kraju chcemy i możemy dzielić 

się naszym doświadczeniem m.in. w 

tym, jak podchodzimy do kwestii narodowościowych, 

mniejszościowych, 

Poseł Ryszard Galla 

Nützliche Konferenz 

Eine wissenschaftliche Fachtagung 

des Vereins Polen-Ost-Kooperation, 

die vergangene Woche an der Oppelner 

Universität stattfand, beschäftigte sich 

mit der nationalen und kulturellen Vielfalt 

im Oppelner Land und in Kasachstan. 

Man könnte fragen, wie bringt man 

denn die kleine Woiwodschaft Oppeln 

mit ihrer knapp über einer Million zählenden 

Bevölkerung mit dem riesigen 

Kasachstan, dem flächenmäßig neuntgrößten 

Staat der Welt, mit ca. 17 Millionen 

Einwohnern und etwa einhundert 

nationalen, ethnischen und religiösen 

Wie sich nun zeigt, geht das doch. 

Besonders spannend war, dass wir dabei 

auch unsere Erfahrungen vorstellen 

durften, also eine multikulturelle 

Woiwodschaft Oppeln als Teil des u.a. 

von Deutschstämmigen bevölkerten 

Oberschlesiens. Dies bot folglich auch 

Gelegenheit dazu, die Oppelner Region 

und dabei auch die deutsche Volksgruppe 

zu präsentieren. Diese bildet hier ja 

eine gewaltige Kraft, indem sie aktiv am 

öffentlichen und politischen Leben teilnimmt 

und so einen ganz erheblichen 

kulturellen Beitrag im Oppelner Land 

leistet, welcher sich darin niederschlägt, 

wie dieses heute in Polen und auch darüber 

hinaus wahrgenommen wird. 

Resümierend: eine sehr aufschlussreiche 

Konferenz, die durchaus einen 

Einfluss auf die künftigen Kontakte 

zwischen der Oppelner Region und 

einer ebenfalls deutsch bewohnten Region 

Kasachstans haben könnte. Dies 

bietet den Deutschen in Polen, die ja 

in den letzten Jahren den hierzulande 

lebenden Ukrainern, Weißrussen oder 

Litauern hilfreich entgegengekommen 

sind, nun die Chance, auch Kasachstan 

in ihr Wirkungsspektrum aufzunehmen. 

Mit dem Land können und 

wollen wir unsere Erfahrungen nicht 

zuletzt dahingehend teilen, wie wir mit 

Nationalitäts- und Minderheitenfragen, 

der Pflege von Minderheitenkultur und 

Wiara wielkości ziarnka gorczycy przeniesie górę do morza. A pomyślcie, co mogłaby 

uczynić, gdyby była dynią. Angelus Silesius (1624–77) 

pielęgnacji kultury mniejszości, języka, 

Der Glaube, LARES: Senfkorn Niniejszy groß, materiał versetzt den służy Berg ins wyłącznie Meer: Denkt, do was czytania. er könnte tun, Powielanie ale też w możemy jakikolwiek stanowić przykład, sposób jak zabronione. 

LARES: wenn Diese er ein Materialien Kürbis wär. Angelus Silesius (1624-77) 

uczestniczyć w życiu zewnętrznym. 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Notował Krzysztof ist Świerc strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

-sprache sowie mit dem Thema Teilhabe 

am gesellschaftlichen Umfeld umgehen. 

Notiert von Krzysztof Świerc



Nr. 44/1178 Wochenblatt.pl 3 

Regionalny Trójkąt Weimarski 

Angelica Schwall-Düren, minister 

ds. europejskich w Nadrenii Północnej- 

-Westfalii, przyjęła wiceprzewodniczącego 

Sejmiku Województwa Śląskiego, 

Piotra Kurpiosa, oraz wiceprzewodniczącą 

Rady Regionalnej francuskiego 

regionu Nord-Pas de Calais, wraz z 

delegacjami. Partnerstwo istnieje od 

terenie Dolnej Saksonii”. W roku 1945 po otrzymaniu zapytania oraz dopłaty. 

LARES: Niniejszy były miejscowości, materiał w których służy liczba wyłącznie ludności 

z racji przybycia wypędzonych, Wspólnie dla Śląska 

do czytania. Powielanie Vorschein. w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien głównie sind osób ze lediglich Śląska, Pomorza, zum Prus Lesen Znamy bereitgestellt. termin przyszłorocznego Jegliche Vervielfältigung können ist aber strengstens untersagt. 

2001 roku. Wszystkie trzy regiony cechuje 

obecność w nich przemysłu górniczego, 

co stawia je przed wyzwaniami 

związanymi z koniecznością dokonania 

przekształceń strukturalnych. Podczas 

roboczego spotkania z delegacją z Górnego 

Śląska rozmawiano o możliwościach 

realizacji projektów w dziedzinie 

rozwoju regionalnego, ochrony klimatu, 

energetyki, gospodarki, turystyki oraz 

kultury. Razem z delegacją francuską 

minister ds. europejskich bierze udział 

w konferencji pt. „100-lecie wybuchu 

I wojny światowej. Dokąd zmierza 

Europa? O przyszłości przyjaźni niemiecko-francuskiej”, 

zorganizowanej 

we współpracy z landtagiem Nadrenii 

Północnej-Westfalii. 

Odpowiedzialność zrodzona z doświadczeń 

w Ratingen można nabyć świeżo wydrukowany 

w wersji dwujęzycznej 

52-stronicowy katalog na temat historii 

kolejnictwa na Śląsku, wydany 

przez Stowarzyszenie Kulturalne Śląska i 

Moraw oraz Fundację „Haus Oberschle- 


sien” („Dom 

materiał 

Górnośląski”) 

służy 

z okazji 

wyłącznie 

parady 

parowozów w Jaworzynie Śląskiej/ tacji Narządów, w pierwszych dziewię- 

zu erzählen - ohne diese auf die Shoa 

przez Niemiecką 

do czytania. 

Fundację 

Powielanie 

Transplanjährige 

w 

Geschichte 

jakikolwiek 

der Juden 

sposób 

in Polen 

zabronione. 

Königszelt (patrz „Wochenblatt.pl” nr ciu miesiącach bieżącego roku w całych zu reduzieren. Das lichtdurchflutete 


cenę łączną 10,00 EUR, którą to kwotę pobierano do przeszczepów nerki, a w des Gebäudes wird nur durch eine breite, 

unregelmäßige w jakikolwiek Öffnung sposób unterbro- 

zabronione. 

über die Juden eben auch nicht. 

LARES: Niniejszy można materiał przelać na konto służy nr 42 345 wyłącznie 132 w dalszej do kolejności czytania. wątroby, Powielanie płuca, serca, 

Sparkasse Hilden-Ratingen-Velbert (kod trzustki oraz jelita cienkie. S-K chen, die als Eingang und Haupthalle 


Doris Schröder-Köpf, żona byłego 

kanclerza, obecnie pełnomocnik rządu 

Dolnej Saksonii ds. migracji i partycypacji 

społecznej, oraz Oliver Dix, przewodniczący 

dolnosaksońskiego oddziału 

Związku Wypędzonych, podpisali 14 


Foto: BdV Niedersachsen 

o tym, że w obliczu faktu, iż na świecie 

jest ponad 50 milionów uchodźców, „nasze 

społeczeństwo, pomne historycznych 

doświadczeń, jest w szczególnym 

stopniu zobowiązane pomagać ludziom, 

którzy dziś poszukują schronienia na 

Wschodnich i Zachodnich, wzrosła 

niemal z dnia na dzień o 30 procent. 

W rezolucji stwierdzono ponadto, iż 

w ramach polityki prowadzonej przez 

rząd Dolnej Saksonii wdrożono już 

ważne reformy, począwszy od kursów 

placówek w zasoby kadrowe, rozwój 

doradztwa psychospołecznego i medycznego, 

a skończywszy na reformie 

Komisji Przypadków Wyjątkowych, która 

zajmuje się rewaluacją konkretnych 

trudnych przypadków. 

1170), a zatytułowany „Eisenbahnknoten 

Königszelt – Beiträge zur schlesischen 

Verkehrsgeschichte”. Ze względu 

na nakład pracy i kosztów, przesyłki na 

terenie Niemiec będą realizowane wyłącznie 

w postaci dwóch egzemplarzy za 

środków: „Katalog Eisenbahnknoten”. 

Dodatkowo prosimy o przesłanie drogą 

mailową zamówienia na adres info@ 

oslm.de, zawierającego informację o dokonaniu 

płatności oraz adres wysyłki. 

Wysyłki za granicę będą realizowane 

Zjazdu Ziomkostwa Ślązaków w Niemczech. 

Odbędzie się on w dniach 20–21 

czerwca w Centrum Kongresowym w 

Hanowerze, w pobliżu śródmieścia, a 

nie – jak wcześniej – na terenach targowych. 

Spotkanie będzie przebiegało 

w postaci własnych stoisk, można kierować 

do federalnego referenta prasowego 

Ziomkostwa Ślązaków, Hansa-Joachima 

Herbela, na adres e-mail hjherbel@aol. 

com. 

chorych czeka na organ do przeszczepu, 

spada gotowość ewentualnych dawców 

do przekazywania im swoich organów, 

a to z powodu skandali, które zachwiały 

ich zaufanie. Według wstępnych 

danych liczbowych opublikowanych 

Niemczech swoje organy przekazało do 

przeszczepu 649 osób – mowa jest tu 

oczywiście wyłącznie o dawcach żyjących. 

W analogicznym okresie roku 

ubiegłego takich osób było 675, a jeszcze 

w 2012 roku było ich 829. Najczęściej 

Tausend Jahre in einem Haus 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Dauerausstellung über Juden eröffnet 


października 

materiał 

rezolucję 

służy 

dotyczącą 

wyłącznie 

polityki 

wobec uchodźców, w której mowa jest 66334500000042345132. Przeznaczenie 

banku 

do 

[BLZ] 

czytania. 

334 500 00) = 

Powielanie 

IBAN DE 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vorschusslorbeeren Vervielfältigung erhalten ist Poli- 


tiker häufig vor ihrem Amtsantritt. 

Meist ist damit eine Hoffnung auf 

einen Wechsel zum Besseren verknüpft. 

Nicht selten tritt jedoch eine 

Ernüchterung nach einiger Zeit zum 

Vorschusslorbeeren auch neue Institutionen erhalten, 

wie dieser Tage das Museum der Geschichte 

der polnischen Juden. Die gute 

Presse für die diesen Dienstag eingeweihte 

Dauerausstellung im Warschauer 

Museum reicht bis ins Ausland. Und 

LARES: Niniejszy wprowadzających materiał organizowanych służy wyłącznie w pod hasłem do czytania. „Wspólnie dla Powielanie Śląska”. Zapytania 

w sprawach organizacyjnych, Ereignisse des Jahres im Kulturkalender 

die Eröffnung w jakikolwiek war eines der wichtigsten sposób zabronione. 

tzw. placówkach pierwszego przyjęcia, 

LARES: Diese Materialien poprzez sind poprawę lediglich wyposażenia zum tychże Lesen np. dotyczące bereitgestellt. uczestnictwa w Jegliche zjeździe der Vervielfältigung Hauptstadt und des ganzen ist Lan- 


des. Polin – vom hebräischen Wort für 

Polen - heißt das Haus jetzt und zeigt 

die 1000-jährige Geschichte der Juden 

zwischen Oder und Bug. 

Medienberichte betonten die Zielsetzung 

des 2013 eröffneten Hauses, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Spada gotowość do czytania. do oddawania Powielanie organów dessen w Dauerausstellung jakikolwiek nun sposób für alle zabronione. 

Węzeł kolejowy w Jaworzynie Śląskiej do transplantacji 

Besucher zugänglich ist. So sei es kein 

LARES: Diese Materialien W Muzeum sind lediglich Ziemi Górnośląskiej zum Lesen Mimo bereitgestellt. że w Niemczech około Jegliche 11 000 Holocaust-Museum, Vervielfältigung wie jüdische ist Mu- 


seen in Berlin oder Washington. Es ist 

ein Museum des Lebens, auch wenn 

es auf den Überresten des ehemaligen 

Warschauer Ghettos steht. Vor diesem 

Hintergrund nimmt sich die Ausstellung 

keine leichte Aufgabe vor: Die tausend- 

Gebäude steht jedenfalls im Kontrast 

zu dem Granit-Denkmal für die Helden 

des Ghettoaufstands nebenan. Das 

Werk des finnischen Architekten Rainer 

Mahlamäki gilt jetzt schon als Ikone 

moderner Architektur. Die Glasfront 

Der Eingang zum Museum am Tage nach der Teileröffnung. 

Foto: Wistula/Wikipedia 

dient und die Durchquerung des Roten 

Meeres beim Auszug aus Ägypten symbolisiert. 

Innen wird in multimedialen Galerien 

die Geschichte von der Besiedlung der 

Juden und ihrem Alltag in der Vergangenheit 

erzählt. Kamen die ersten Juden 

im Mittelalter nach Polen, wurde das 

Land später zum Zufluchtsort für verfolgte 

Juden aus Frankreich, dem Rheinland 

und Spanien. Im Jahre 1765 lebten 

bereits 750.000 von ihnen im damaligen 

Königreich Polen-Litauen. Vor dem Ausbruch 

des Zweiten Weltkrieges waren 

es sogar 3,3 Millionen Juden in Polen. 

Sie machten damit zehn Prozent der 

polnischen Bevölkerung aus. Nur etwa 

200.000 bis 300.000 Juden überlebten 

den Holocaust, und die Ausstellungsräume 

zu dieser Epoche werden im Vergleich 

zu den anderen Sälen düster und 

Schwarz-Weiß dargestellt. Denn fehlen 

darf dieser Zeitabschnitt in der Narration 

Markus Nowak 



MASZ 

15-30 LAT 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Proponujemy jakikolwiek sposób staż/praktykę 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung w Niemczech ist w strengstens zawodach: untersagt. 

NIE MASZ PRACY 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

Bist Du zwischen 15 

und 30 Jahre alt 

Hast Du keinen Job 

Bist Du Einwohner der Oppelner Region 

LARES: Niniejszy materiał 

Zdobądź nowe 

służy 

doświadczenie 

wyłącznie 

wyjeżdżając 

do czytania. 

na staż/praktykę 

Powielanie w 

samochodowy, 

jakikolwiek 

mechatronik 

sposób 

samochodowy, 

zabronione. 

elektryk sam., 

do Niemiec i uzyskaj certyfikat. 

elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), blacharz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Nie musisz znać zum biegle Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego!!! Jegliche Vervielfältigung sam., lakiernik sam. ist strengstens untersagt. 

Złóż dokumenty rekrutacyjne do 14 listopada 2014 r. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w monter jakikolwiek sprzętu elektronicznego sposób zabronione. 

(monter tzw. inteligentnych 

Weź udział w Projekcie 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, monter 


Wsparcie 

kompetencji 

na starcie 

„Wsparcie kompetencji na starcie” 

realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy 

w Opolu w partnerstwie z Handwerkskammer 

Mannheim Rheim-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu 

lub na stronie 

LARES: Niniejszy materiał służy www.kompetencje.wup.opole.pl 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W ramach projektu ist strengstens zapewniamy: untersagt. 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole 

ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Projekt jest 

realizowany w okresie: 

Unterstützung 

der Kompetenzen 

am Start 

Branża budowlana: murarz, kafelkarz (glazurnik), sztukator, 

zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter instalacji sanitarnych, 

monter instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych. 

Branża mechaniki pojazdowej i serwisu pojazdów: mechanik 

Branża przemysł drzewny i meblarstwo: stolarz, cieśla, lakiernik 

drzewny. 

Branża obróbka metali i spawalnictwo: tokarz, frezer, ślusarz, 

spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator CNC, pneumatyk. 

Branża elektryczna i elektroniczna: elektryk, monter elektronik, 

i serwisant urządzeń elektronicznych. 

Branża administracja i zarządzanie: pracownik obsługi biurowej. 

Branża piekarniczo-cukiernicza: piekarz, cukiernik, sprzedawca. 

Branża fryzjerstwo i kosmetologia: fryzjer, kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

• ubezpieczenie na wypadek leczenia i NNW 

• transport, noclegi, wyżywienie na stażu/praktyce w Niemczech 

e-mail: kompetencje@wup.opole.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie marzec do czytania. 2013 – czerwiec Powielanie 2015 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Projekt lediglich współfinansowany zum Lesen przez Unię bereitgestellt. Europejską w ramach Jegliche Europejskiego Vervielfältigung Funduszu Społecznego ist strengstens untersagt. 

8053




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ostróda: Berlińczyk ratuje niemiecki cmentarz 

Najpiękniejsze miejsce spoczynku 




Peter Hoch od ponad 30 lat żyje w Berlinie, o swoim rodzinnym mieście 

Ostródzie (Osterode in Ostpreußen) nigdy nie zapomniał. Od wielu lat 

angażuje się na rzecz ratowania starego cmentarza w sercu miasta. 

LARES: Niniejszy materiał Leżą tu świadkowie służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien historii. sind lediglich Ludzie mądrzy zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Stary cmentarz katolicki w Ostródzie 

znajduje się pomiędzy licznymi już 

zabudowaniami w centrum miasta. Jego 

początki sięgają 1857 roku. Niewiele 

brakowało, a zabytkowy dziś cmentarz 

nie przetrwałby do naszych czasów. I 

to nie za sprawą wojen, lecz z powodu 

decyzji władz miasta, które w 1962 roku 

postanowiły przekształcić go w obszar 

zieleni miejskiej. Pomysłowi temu stanowczo 

przeciwstawili się byli i obecni 

mieszkańcy Ostródy. Z apelem, by nie 

niszczyć dziedzictwa kulturowego, wystąpiły 

miejskie i wojewódzkie organizacje 

pozarządowe. Obywatelską akcję 

mieszkańców Ostródy poparł warmińsko-mazurski 

wojewódzki konserwator 

zabytków w Olsztynie, a w roku 1988 

cmentarz wpisano do rejestru zabytków 

LARES: Niniejszy w działalność materiał związku służy zawodowego, wyłącznie którego 

aż do jego likwidacji w 1937 przez 


LARES: Diese Materialien hitlerowców sind był lediglich przewodniczącym. zum Jako Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

i objęto planami przeprowadzenia prac 

konserwatorskich. Dzięki konsekwentnej 

postawie ostródzian cmentarz, od 

ponad pół wieku zamknięty, nie został 

zlikwidowany. Władze miasta w 2009 

roku wsparły finansowo umieszczenie na 

cmentarzu kamienia upamiętniającego 

„znanych i nieznanych” mieszkańców 

Ostródy. 


Wiele 

materiał 

mogił z ponad 

służy 

300 wymaga 


niezwłocznej rewitalizacji. Peter Hoch 

swoim zaangażowaniem zaraził już 


– Cmentarz łączy stare i nowe dzieje 

Ostródy. Leżą tam obok siebie Niemcy 

i Polacy, chowani tu w czasach powojennych. 

Jest on miejscem, w którym 

można podumać nad ludzkimi losami 

i skomplikowanymi dziejami naszego 

kawałka świata. Bo były Mazury niemieckie 

i Mazury polskie. Leżą tam 

i odważni, wierni 

swoim przekonaniom. 

LARES: Niniejszy Ludzie materiał mądrzy i odważni, służy wierni wyłącznie swoim do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

przekonaniom – wyjaśnia Peter Hoch, 

LARES: Diese Materialien który kiedy sind tylko lediglich może, odwiedza zum cmen- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

tarz w Ostródzie. Na starym cmentarzu 

spoczywa Johann Hoch (1871–1956), 

dziadek Petera, osoba zasłużona dla 

miasta. 

– Pracując w Zakładach Naprawczych 

Taboru Kolejowego, aktywnie włączył się 

członek rady kościelnej stał się jednym 

z budowniczych tego cmentarza – przypomina 

Peter, który odnowił już grób 

dziadka Johanna i babci Otylii Hoch 

oraz położony w pobliżu ich grobu krzyż 

centralny cmentarza. 

niejednego mieszkańca i to nie tylko 

do prac porządkowych na cmentarzu. 

Pieczę nad grobami sprawowali też 

uczniowie Szkoły Podstawowej nr 4, a 

Stanisław Miecznikowski z Uniwersytetu 

Gdańskiego za własne pieniądze 

Dzięki zaangażowaniu Petera Hocha oraz wolontariuszy z Ostródy cmentarz w sercu miasta znów cieszy oczy wielu turystów i dusze byłych ostródzian. W lewym górnym rogu: 

Peter Hoch, rocznik 1945, berlińczyk z wyboru, sercem ostródzianin. 

Rickowskigo (1819–1905), najstarszą i 

najbardziej zaniedbaną na cmentarzu. 

– Cmentarz jest coraz piękniejszy. Nie 

co dzień można zobaczyć kwiaty i znicze 

na wielu grobach. A gdy z początkiem 

wiosny obsypany jest niezapominajkami, 

się najpiękniejszym miejscem spoczynku 

w środku miasta – podkreśla Peter 

Hoch. 

Alfred Czesla/kan 

przecież świadkowie tamtej historii. odnawia kolejny już grób, mogiłę Petera tylko w czasie Święta Zmarłych, ale i na byśmy o nim nigdy nie zapominali, staje 



Posen: Dem Martinshörnchen ist ein eigenes Museum gewidmet 

Was Süßes zum Martinstag 

Ein süßes Gebäck hat in Posen 

(Poznań) eine ganz besondere Bedeutung: 

das Martinshörnchen (rogal 

świętomarciński). Ihm wurde sogar 

ein eigenes Museum gewidmet. 

Bromberg: Monatlich Themenvorträge bei der Minderheit 

Aus der Sicht eines Übersetzers 

An jedem dritten Donnerstag im Mo- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie nat finden w jakikolwiek in der Gesellschaft sposób der zabronione. 

deutschen Minderheit in Bromberg 


(Bydgoszcz) Themenvorträge statt. 

In der vergangenen Veranstaltung 

sprach der Übersetzer Andrzej Jodko 

über die Problematik der deutschpolnischen 

Beziehungen aus seiner 

Am 11. November, am Martinstag, 

hat das Hörnchen wieder seinen 

großen Auftritt. Weit über eine Millionen 

dieses süßen Gebäcks geht an 

diesem Tag über die Ladentheken von 

Bäckereien und Konditoreien in Posen 

und Umgebung. Das Martinshörnchen 

hat die Form eines Croissants und soll 

somit an den geteilten Mantel des Heiligen 

Martin erinnern, dessen Namenstag 

am 11. November gefeiert wird. Laut 

Überlieferung soll Martin von Tours 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Perspektive. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Wer 30 Jahre als Übersetzer gearbeitet 

hat, schaut aus einer ist be- 

strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung untersagt. 

sonderen Perspektive auf die deutschpolnischen 

Beziehungen. Andrzej Jodko 

berichtete bei der deutschen Gesellschaft 

Bromberg über seine Eindrücke und 

Erfahrungen. Diese Treffen mit Vorträgen 

über Themen, die die deutsche 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Minderheit w jakikolwiek bewegen und sposób betreffen, zabronione. 

Deutsche Minderheit 

finden an jedem dritten Donnerstag 


des 


Monats im Sitz der Minderheit 

ist strengstens 

in 

untersagt. 

vor den Toren der französischen Stadt 

Amiens einen armen, nackten Mann 

getroffen haben. Er zerschnitt seinen 

Mantel mit dem Schwert und gab eine 

Hälfte dem Mann. 

Die Tradition des Martinshörnchens 

reicht bis in die frühchristliche Zeit. In 

Posen ist die Produktion des speziellen 

Gebäcks seit dem Jahr 1852 belegt. Es 

Bromberg statt. 

Zunächst lieferte der Referent Hintergrundinformationen 

über die Migration 

der Deutschen seit den Kriegs- und 

Nachkriegsjahren bis heute. Die Gäste 

erfuhren, dass 1939 östlich von Oder 

Foto: Wikipedia 

und Neiße über 8,5 Millionen Deutsche 

LARES: Niniejszy materiał Informationen służy rund wyłącznie 

anschließend 

do czytania. 

werden die 

Powielanie 

Leckereien 

w 

wohnten 

jakikolwiek 

und dass sich 

sposób 

die Zahl 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien um nach dem Krieg, bedingt auch durch die 

sind den lediglich Umzug zum vertilgt. Das Programm für Besucher 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

besteht aus einem Plunderteig, der unter 

anderem mit Weißmohn, Vanille, Datteln 

und Feigen gefüllt, mit Zuckerglasur 

bestrichen und mit zerkleinerten Nüssen 

bestreut wird. Ein Posener Bäcker hatte 

Ende des 19. Jahrhunderts die Idee, 

am Martinstag die Hörnchen zu backen 

und sie an Arme zu verteilen. Bis heute 

hat sich diese Tradition gehalten. Die 

Umsiedlung und Vertreibung, mehr als 

halbierte. Nach der Verabschiedung des 

Gesetzes über die Angelegenheiten der 

Vertriebenen und Flüchtlinge im Jahre 

1953, haben noch einmal fast 1,5 Millionen 

Menschen deutscher Abstammung 

LARES: Niniejszy materiał des Hörnchenmuseums ist der Umzug, dessen Tradition bis ins Polen verlassen, um sich in Deutschland 

służy wyłącznie Mittelalter do zurückgeht. czytania. Lange Powielanie wurde die- 

niederzulassen. w jakikolwiek sposób zabronione. 

gibt es Informationen 

nicht gepflegt und erst in den 1990er Eine Verbesserung des Lebensstan- 


dards war auch der Grund für viele 

Pensionäre nach Deutschland auszusiedeln. 

Diesen Weg erleichterte das 

Abkommen von 9. Oktober 1975 zwischen 

der Volksrepublik Polen und der 

Bundesrepublik Deutschland bezüglich 

der Sozialversicherung deutlich. Pen sio- 

Der Übersetzer Andrzej Jodko berichtet aus seiner 

Perspektive über die deutsch-polnischen Beziehungen. 

Im zweiten Teil seines Referats sprach 

Andrzej Jodko darüber, wie der Eintritt 

Polens in die Europäische Union am 

1. Mai 2004 die deutsch-polnischen 

Beziehungen veränderte. Er nennt das 

Beispiel einer jungen Polin, die mit 

einem Universitätsabschluss als Zimmermädchen 

in einem Hotel zu arbeiten 

begann. Als sie dann die deutsche 

Sprache beherrschte, bewarb sie sich 

bei einer Bank und wurde dort angestellt. 

Zum Abschluss betonte Andrzej 

Jodko, dass die Staatsangehörigkeit 

kaum noch eine Bedeutung habe, viel 

wichtiger seien eine entsprechende Ausbildung 

und Diplome. Schon während 

des Vortrages wurde viel diskutiert, in 

LARES: Niniejszy Räume materiał und erklären służy den Posener wyłącznie Dialekt, 

der viele Germanismen besitzt. Konzerte sowie Spiele für Kinder statt. um dort ihre Rente zu beziehen und ausgetauscht. 

na. In do vielen czytania. Höfen in der Stadt Powielanie finden nä re w siedelten jakikolwiek nach Deutschland sposób aus, zabronione. 

LARES: Diese Materialien Höhepunkt sind ist lediglich das gemeinsame zum Backen, Lesen Polnisches bereitgestellt. Fremdenverkehrsamt/jp Jegliche im Vervielfältigung Altenheim zu wohnen. ist strengstens untersagt. 

Martinshörnchen sind ein Produkt mit 

geschützter Herkunftsbezeichnung und 

werden in dieser Form nur in Posen und 

Umgebung produziert. 

Seit diesem Jahr hat das Gebäck sogar 

ein eigenes Museum erhalten. Es 

befindet sich in einem der schönsten 

Renaissance-Gebäude der Stadt am 

Marktplatz. Waschechte Posener erzählen 

den Besuchern die Legende der 

Martinshörnchen, klären über Rezepturen 

auf, führen durch die historischen 

Klebrig süß und berühmt – das Martinshörnchen aus Posen. 

St.-Martinstag bietet 

die Website www. 

martin.poznan.travel 

Auf der Internetseite 

über Führungen 

und Preise: www. 

rogalowemuzeum.pl 

dauert rund 45 Minuten. Da das Museum 

nur maximal 25 Menschen Platz 

bietet, müssen sich Interessenten vorher 

anmelden. 

Und auch sonst ist am Martinstag in 

Posen viel los. Besonders sehenswert 

Jahren wiederbelebt. Nach der Heiligen 

Messe setzt sich ein bunter Zug in Richtung 

Kaiserschloss in Bewegung, wo der 

Stadtpräsident von Posen dem Heiligen 

Martin die Stadtschlüssel überreicht. 

Der Umzug beginnt um 14 Uhr in der 

zentral gelegenen ul. Świętego Marci- 

An jedem dritten 

Donnerstag im Monat 

veranstaltet die 

Bromberg Treffen, wo 

über Themen referiert 

wird, die die deutsche 

Minderheit bewegen 

und betreffen. 

Grüppchen wurden eigene Erfahrungen 

Karolina Echaust/jp 

Foto: Alfred Czesla 

Foto: Gesellschaft der deutschen Minderheit Bromberg




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Chorzów: Wizyta Hanny Schygulli 

Oppeln: Nächste Hürde genommen 


Aktorka z łabędziem 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Eine Vervielfältigung Ehrenbürgerschaft Oppelns ist für strengstens untersagt. 

die Ehrenbürgerschaft gestellt hatte (das 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Wochenblatt w jakikolwiek berichtete), hat sposób auch die zabronione. 

zuständige Kommission im Oppelner 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Rathaus Vervielfältigung am 23. Oktober den ist Antrag strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie wird w es jedoch jakikolwiek erst nach der Wahl sposób in der zabronione. 

neuen Legislaturperiode geben. einbringe. 


W Centrum Kultury w Chorzowie Hannę Schygullę wręcz oblegali łowcy autografów. Bernard Gaida wręczył artystce 

książkę wydaną przez VdG. Foto: Johannes Rasim Rodzinny dom Hanny Schygulli w Chorzowie 

W trzeci weekend października rodzinny 

Chorzów odwiedziła znana 

aktorka i wokalistka Hanna Schygulla. 

ramach inauguracji „Roku 

W Kultury w Chorzowie” Hannie 

Schygulli wręczono Nagrodę Specjalną 

Prezydenta Miasta Chorzowa, a miano- 

netha Branagha (1991) oraz „Tragarz 

puchu” Janusza Kijowskiego (1992). 

Hanna Schygulla urodziła się w 1943 

roku w Chorzowie. Światową sławę zdobyła 

dzięki współpracy z przedwcześnie 

zmarłym słynnym reżyserem i produ- 


centem 

materiał 

filmowym Rainerem 

służy 

Wernerem 

wyłącznie 

Buch „Urok 

do czytania. 

melancholii“ [Zauber 

Powielanie 

der 


Fassbinderem (1945–1982). Jej wizytę Melancholie] vorgestellt, das ebenfalls 

umożliwiła też pomoc ze strony Kon- 

in der Redaktion von Andrzej Gwóźdź 


wicie „Chłopca z łabędziem” będącego 

repliką dzieła Theodora Kalidego. 19 

października w Chorzowskim Centrum 

Kultury pokazano film autobiograficzny 

z 2012 roku w reżyserii Anne Imbert pt. 

„Hanna Schygulla – moje marzenie”. 

Podczas dyskusji, jaka odbyła się po 

projekcji filmu, Hanna Schygulla rozmawiała 

z prof. Andrzejem Gwoździem 

bekannte Schauspielerin und Vergangenheit) von Kenneth Branagh 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

allen 

w 

Teilen 

jakikolwiek 

Polens in der deutschen zum allgemein Austausch. 

Sängerin Hanna Schygulla besuchte (1991) und „Der Daunenträger“ von 


Botschaft in Warschau an. 

am dritten Oktoberwochenende ihre Janusz Kijowski (1992). 


Es ging dabei unter anderem um die 

Durchführung von Projekten und 

den allgemeinen Gedankenaustausch 

zwischen der deutschen Botschaft und 

Vertretern verschiedener Gliederun- 

Werkes von Theodor Kalide, überreicht. auch durch die Hilfe des Generalkonsulats 

in do Breslau czytania. möglich geworden. Powielanie zur Abstimmung w jakikolwiek zwischen dem sposób Dach- 

zabronione. 

gen. Die Gespräche dienten vor allem 

LARES: Niniejszy Am 19. materiał Oktober wurde służy im Königshütter wyłącznie 

Kulturzentrum der autobiographische 

Johannes Rasim verband VdG und seinen assoziierten 


z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 

o swojej karierze i swoich relacjach z 

rodzinnym miastem. 

Tego wieczora publiczności zaprezentowano 

też nowo wydaną książkę „Urok 

melancholii” [Zauber der Melancholie], 

która również ukazała się w redakcji 

Andrzeja Gwoździa. W okresie do 23 

października Centrum Kultury zaprezentowało 

ponadto cztery filmy z udziałem 

Hanny Schygulli: „Lili Marleen” w 

München: Schülerwettbewerb 2015 

Slowakei und Ungarn 


NIERUCHOMOŚCI 



Das Haus des Deutschen Ostens in München 

Alle zwei Jahre veranstaltet das 

Bayerische Staatsministerium für 

Bildung und Kultus, Wissenschaft 

und Kunst den Schülerwettbewerb 

„Die Deutschen und ihre östlichen 

Nachbarn - Wir in Europa“. Das Thema 

des Wettbewerbs 2014/15 ist 

NA SPRZEDAŻ 

Der Wettbewerb bietet ein Wissens- 

LARES: Niniejszy quiz, eine materiał Spurensuche służy und eine wyłącznie Kreativwerkstatt. 

Beteiligen können sich 

OPOLE, ul. Chmielowicka, dz. 157/2, 157/3, 157/4, 157/5 


LARES: Diese Materialien 

einzelne 

sind 

Schüler, 

lediglich 

Arbeitsgruppen 

zum 

und 


„Slowakei & Ungarn“. 

Die ethnische und kulturelle Vielfalt 

Ungarns und der Slowakei, 

ihre wechselvollen Beziehungen zu 

Deutschland und ihre Bedeutung auf 

dem Weg zur europäischen Einigung 

stehen im Mittelpunkt des diesjährigen 

Wettbewerbs. Auch die Geschichte 

Bayerns und seiner beiden Nachbarstaaten 

weist durch die Jahrhunderte 

Powierzchnia gruntu: od 0,5195 ha do 0,5275 ha 

Przeznaczenie: zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 

Cena wywoławcza: od 860 000 zł do 960 000 zł 

de heruntergeladen werden. In Ausnahmefällen 

können die Unterlagen in 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Przetarg: do czytania. 28 listopada Powielanie 2014 r. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Papierform angefordert werden beim 


LARES: Niniejszy Nachbarn materiał – Wir in Europa“ służy 2014/15, wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Schellingstr. 155, D-80797 München 

www.amw.com.pl • 71 766 17 25 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum S-K Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

viele Berührungspunkte auf. Deutsche 

Auswanderergruppen, überwiegend 

Schwaben, siedelten u.a. in Ungarn. 

Der erste König Ungarns, Stephan der 

Heilige (1000-1038), war mit der bayerischen 

Herzogstochter Gisela verheiratet. 

Deutsche wurden zu dieser Zeit auch 

als Fachleute in die Slowakei gerufen, 

die damals zu Ungarn gehörte. Im Mittelalter 

betrug die Zahl der Karpatendeutschen 

geschätzt rund ein Viertel 

der Gesamtbevölkerung. 

LARES: Niniejszy reżyserii materiał Rainera Wernera służy Fassbindera wyłącznie Film von do 2012 czytania. von Anne Imbert Powielanie gezeigt: w jakikolwiek sposób zabronione. 

(1981), „Na krawędzi nieba” Akina Fatiha 

(2007), sind „Umrzeć lediglich powtórnie” zum Ken- 

Lesen ge“. Bei bereitgestellt. einer anschließenden Diskussion Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

„Hanna Schygulla – quelquesoit le son- 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

sulatu Generalnego Niemiec we Wrocławiu. 

Königshütte: Besuch von Hanna Schygulla 

– Schauspielerin mit Schwan 

Die Geburtsstadt Königshütte (Chorzów). 

Im Rahmen der Eröffnungsfeier zum 

„Jahr der Kultur in Königshütte“ wurde 

Hanna Schygulla der Sonderpreis des 

Königshütter Stadtpräsidenten „Der 

Knabe mit Schwan“, eine Replik des 

Foto: HDO 

ganze Klassen, die an ihren Schulen 

Deutsch als Unterrichtssprache nutzen 

oder verstärkten Deutschunterricht 

erhalten. Die Wettbewerbsunterlagen 

können von der Webseite des Wettbewerbs 

www.oestlichenachbarn.bayern. 

Haus des Deutschen Ostens in München 

poststelle@hdo.bayern.de 

Das Haus des Deutschen Ostens 

(HDO) versteht sich als europäisches 

Forum der Deutschen aus dem Osten. 

Der Förderverein des HDO stellt für die 

Wettbewerbssieger der ausländischen 

LARES: Niniejszy Schulen materiał wieder attraktive służy Geldpreise wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

zur Verfügung. Alle vollständig aus- 


gefüllten Quizblätter und/oder Wettbewerbsbeiträge 

einer Schule sind bis 

31.03.2015 (Einsendeschluss) zu senden 

an: Staatsinstitut für Schulqualität und 

Bildungsforschung (ISB), z.H. Herrn 

StD Josef Koller, Schülerwettbewerb 

„Die Deutschen und ihre östlichen 

sprach Hanna Schygulla mit Prof. Andrzej 

Gwóźdź von der Schlesischen Universität 

Kattowitz über ihre Karriere und 

ihre Beziehung zu ihrer Geburtsstadt. 

Dem Publikum wurde an diesem 

Abend ebenfalls das neu erschienene 

erschien. Das Kulturzentrum zeigte bis 

zum 23. Oktober außerdem vier Filme 

mit Hanna Schygulla: „Lili Marleen“ 

von Rainer Werner Fassbinder (1981), 

„Auf der anderen Seite“ von Akin Fatih 

(2007), „Dead Again“ (Schatten der 

Hanna Schygulla wurde 1943 in Königshütte 

geboren. Durch die Zusammenarbeit 

mit dem früh verstorbenen 

Starregisseur und Filmproduzenten 

Rainer Werner Fassbinder (1945-1982) 

erlangte sie Weltruhm. Der Besuch war 

Foto: Paweł Drozd 

Ehrenbürgerschaft wahrscheinlicher 

Miroslav Klose wird immer wahrscheinlicher. 

Nachdem die deutsche Minderheit in 

Oppeln einen offiziellen Antrag für 

positiv bewertet. 

Dies schließt das VdG-Internetportal 

aus Medienberichten über geheime Gespräche 

der Kommission, nur zwei Mitglieder 

sollen gegen das Anliegen votiert 

haben. Eine abschließende Entscheidung 

WM-Treffer 

foto: Agência Brasil 

Vertreter der deutschen Volksgruppe 

hatten stets zum Ausdruck gebracht, 

dass der in Oppeln geborene Klose nicht 

nur ein großer Fußballspieler ist, sondern 

auch typisch regional fest verwurzelte 

Werte wie Fleiß und Ehrlichkeit 

EP 

Warschau: Planungsgespräche für die Minderheit 

Gute Frequenz 

Vertreter zahlreicher Gliederungen der Deutschen in Polen kamen zur Sprache. 

Am 24. Oktober standen die diesjährigen 

Planungsgespräche von Vertretern 

der deutschen Minderheit aus 

Miroslav Klose jubelt in Belo Horizonte über seinen 16. 

Foto: VdG 

Organisationen sowie den deutschen 

Kulturmittlerorganisationen und Auslandsvertretungen 

über die Projektplanung 

für das Jahr 2015 sowie natürlich 

Bei diesem kam es auch zur Diskussion 

darüber, welche Schwerpunkte die 

Minderheit selbst bei ihren Projekten 

setzen möchte und wie die Mittler und 

Auslandsvertretungen sie bei ihrer Umsetzung 

ihrer bildungs- und kulturpolitischen 

Vorhaben unterstützen können. 

Ein Schwerpunkt waren dieses Mal die 

Medien. Ein wichtiges Ziel bleibt dabei 

letztlich eine eigene Radiofrequenz. 

LB/S-K 

8052




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Görlitz: Pfefferkuchen – Eine Reise der Sinne durch Schlesien und die Oberlausitz Gogolin: Über Bier und Wein 

900 Jahre Esskultur in Mitteleuropa 




Pfefferkuchen, Lebkuchen, Honigkuchen 

– die süßen, stark gewürzten 

und lange haltbaren Gebäcke 

erfreuen sich nicht nur zur Weihnachtszeit 

großer Beliebtheit. 

Auch zu anderen Festtagen, zu 

Kirmes und Jahrmarkt oder zu 

feierlichen Ereignissen im Lebenslauf 

gehörten sie dazu. Eine vom 29. November 

bis zum 1. März 2015 zu sehende 

Sonderausstellung im Schlesischen Museum 

zu Görlitz widmet sich der langen 

Geschichte dieses würzigen Gebäcks, 

das in Schlesien eine fast 900jährige 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie aber w 19,50 jakikolwiek Mark und Starkbier sposób gar zabronione. 

22,50 Mark. 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie im Ausstellungszeitraum do czytania. Powielanie jeweils nur die Brauerei w jakikolwiek und erklärte seinen sposób Kunden, 

dass „das Gogoliner Bier aller- 

zabronione. 

bis 16:00 Uhr. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche höchster Vervielfältigung Qualität sei“. Die Eigentümer ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie i długo do świeże czytania. ciasta cieszą Powielanie się wielką gab es w auch jakikolwiek einen Eiskeller, wo sposób das Bier zabronione. 

popularnością nie tylko w okresie bożonarodzeniowym. 

bereitgestellt. Towarzyszą Jegliche również anderem Vervielfältigung mit Pferde-Bierkutschen ist zum strengstens 

gekühlt wurde. Das Bier wurde unter 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

Tradition hat. 

Schon die Ägypter der Antike kannten 

ein ähnliches Honiggebäck. Die Zubereitung 

des mit Pfeffer und anderen Gewürzen 

gefertigten Gebäcks, wie wir es heute 

kennen, ist zunächst aus den Klöstern 

überliefert. Ende des 13. Jahrhunderts 

gibt es erste urkundliche Nachweise über 

das Handwerk des Pfefferküchlers. War 

Pfefferkuchen zunächst noch ein Luxusgut, 

das sich nur Wenige leisten konnten, 

zählt das würzige Gebäck seit dem 16. 

Jahrhundert in Mitteleuropa zum allgemeinen 

Volksgut. 

Die damals von den Pfefferküchlern 

hergestellten Gebäcke waren meist figürlich 

gestaltet und wurden mit Hilfe 

von Holzmodeln geformt. Die Fertigung 

dieser Model erfuhr ihre Blüte in der 

innym okazjom, świętom, odpustom i 

jarmarkom lub uroczystym wydarzeniom 

życia codziennego. W całej Europie 

Środkowej od stuleci znane są w 

wielu odmianach. 

Śląsk spogląda na prawie 900-let- 

ausgeformt 2014 von Pfefferküchler Marcin Goetz in 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

nią tradycję 

do czytania. 

warsztatu piernikarstwa. 

Powielanie 

Rosenbaums 

w jakikolwiek 

Bestreben war 

sposób 

es, „zu billigen 

Preisen ein stets gutes Fabrikat zu 

Rohrlach (Trzcińsko) bei Hirschberg (Jelenia Góra). 

zabronione. 

Pierwsze pisemne wzmianki piernikarza 

pochodzą ze Świdnicy. Piernikarstwo 


zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts, 

wobei meist überlieferte, traditionelle 

Bildmotive verwendet wurden. Im 19. 

Jahrhundert setzten sich mehr und mehr 

Ausstechformen aus Blech durch. Zu 

dieser Zeit wurde auch in der Pfefferkuchenherstellung 

begonnen, die einzelnen 

Arbeitsschritte zu mechanisieren. Aus 

den alten Pfefferküchlereien entwickelten 

sich vielfach große Honigkuchenfabriken. 

In Schlesien ist die Pfefferküchlerei 

aus zahlreichen Städten an den alten 

Handelsrouten überliefert, zum Beispiel 

aus Breslau, Schweidnitz, Oppeln, Jauer 

oder Ratibor. Die erste schriftliche Erwähnung 

eines Lebkuchenbäckers findet 

man in Schweidnitz. Typisch schlesische 

gaben des Stadt- und Pfefferkuchenmuseums 

Pulsnitz, des Museums „Alte 

Pfefferküchlerei“ in Weißenberg und 

des Ethnografischen Museums Breslau 

erweitert. Mit Objekten aus dem eigenen 

Bestand möchte das Schlesische Museum 

zu Görlitz den Blick noch stärker rzelcu uzupełniło wystawę obiektami 


U 

auf Schlesien richten. So ist erstmals das z własnych zasobów. Po raz pierwszy w rodzony jakikolwiek w Głuchołazach sposób w rodzinie 

szlacheckiej Carl Stangen (1833 

zabronione. 

Innungsbuch der Bäckerzunft von Glogau 

von sind 1581-1705 lediglich zu sehen, worin zum 1597 Lesen piekarzy bereitgestellt. z Głogowa z lat 1581–1705, Jegliche r.) wraz Vervielfältigung z bratem Louisem intensywnie ist strengstens 

będzie można zobaczyć księgę cechu 


Spezialitäten wie „Liegnitzer Bomben“ 

und „Neisser Konfekt“ sind bis heute 

in aller Munde. 

Die ältesten Zeugnisse der Pfefferküchlerei 

im heutigen Sachsen stammen 

aus dem schlesischen Görlitz. Überregional 

bekannt sind die Pulsnitzer Pfefferkuchen, 

die der Stadt den Beinamen 

„Pfefferkuchenstadt“ eingebracht haben. 

w której w roku 1597 wspomniano o 

sprzedaży pierników, historyczne zdjęcia 

z fabryki miodowników Franza Sobtzika 

w Raciborzu z 1899 r. i inne eksponaty 

ilustrujące produkcję przemysłową. 

Przykłady z różnych warsztatów po- 

LARES: Niniejszy 1899 und materiał andere Objekte służy die industrielle wyłącznie twierdzają, do czytania. że do dziś pierniki Powielanie są chętnie ne w w Niemczech, jakikolwiek osiągając sposób niezwykły zabronione. 

Produktion. Auch heute wird in Schlesien 

noch sind verschiedenen lediglich Werkstätten zum Lesen bereitgestellt. Jegliche SMzG ropejczykom Vervielfältigung zorganizowane podróże ist strengstens do 

spożywane na Śląsku. 

sukces i popularność. Umożliwiając Eu- 


Weltweit einmalig, kann man hier den 

Beruf des Pfefferküchlers noch heute 

als Lehrberuf erlernen. In Weißenberg 

Da Stella in Kandrzin 

Zweiteiliges, klappbares Modell für 15 vollplastische menschliche Figuren, 18./19. Jahrhundert; Leihgabe des 

Ethnografischen Museums Breslau. 

Pfefferkuchen nach einer historischen Model des 

Regionalmuseums Jauer aus dem 19. Jahrhundert, 

bei Bautzen befindet sich die älteste und 

einzige in ihrer ursprünglichen Form erhaltene 

Pfefferküchlerei in Europa. Diese 

wird heute als Museum betrieben und 

ermöglicht den Besuchern einen Einblick 

in dieses traditionelle Handwerk. 

Die vom Haus Schlesien in Königswinter-Heisterbacherrott 

materiał służy erarbeitete wyłącznie Wystawa, do czytania. którą zobaczyć Powielanie można w 5 listopada 

„Nyskie Konfekty”. 

LARES: Niniejszy w jakikolwiek 

w Państwowej 

sposób 

Wyższej 

zabronione. 

Ausstellung wurde um zahlreiche Leih- 

niemieckiej części Zgorzelca od 20 listo- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Szkole Vervielfältigung Zawodowej w Nysie ist odbę- 


der Verkauf von Pfefferkuchen erwähnt 

wird. Neben diesem Dokument für die 

handwerkliche Fertigung von Pfefferkuchen 

illustrieren zahlreiche historische 

Fotos aus der Honigkuchenfabrik von 

Franz Sobtzick in Ratibor aus dem Jahr 

Foto: SMzG 

Foto: Ethnografischen Museums Breslau 

Pfefferkuchen hergestellt. Das Museum 

in Görlitz hat jeweils Dienstag bis 

Sonntag 10-17:00 Uhr geöffnet, 2015 

Zgorzelec: Pierniki. Podróż do krainy 

zmysłów przez Śląsk i Łużyce Górne – 

900-letnia kultura kulinarna 

Pierniki, ciasta korzenne, miodowniki 

– słodkie, mocno przyprawione 

było rozpowszechniane również w wielu 

innych śląskich miastach leżących 

na starych szlakach handlowych, jak 

Wrocław, Opole, Jawor czy Racibórz. 

Do dzisiaj jest głośno o takich specjalnościach 

jak „Legnicka Bomba” czy 

pada do 1 marca 2015 roku, przygotowana 

przez Haus Schlesien w Königswinter, 

pokazuje między innymi eksponaty Muzeum 

Miasta i Piernikarstwa w Pulsnitz 

i Muzeum „Stare Piernikarstwo” miasta 

Weißenberg. Muzeum Śląskie w Zgo- 

„Allerhöchste Qualität“ 

Um 1870 wurde in Gogolin die erste 

Dampfbrauerei eröffnet. Eigentümer 

war Ewald Glück. Ein Hektoliter 

Bier (hell oder dunkel) kostete damals 

7,50 Mark, das Wienerart-Bier 

In Gogolin wurde aber nicht nur Bier 

gebraut, im Biergarten und Brauereisaal 

wurde auch gut gegessen und 

getanzt – dies beim Eintrittspreis zu Feiern 

von 20 Pfennig. Ein neuer Brauerei- 

Eigentümer, Max Runge, modernisierte 

wechselten; ab 1933 war Joseph Gabor 

Besitzer der „Neuen Brauerei-Welt“. Bier 

wurde aber nicht mehr hergestellt. Zur 

Verfügung standen viele Lagerräume, 

unter anderem auch für das in Oppeln 

hergestellte Bier. Im Gebiet der Brauerei 

Kunden gebracht. Max Rosenbaum lieferte 

seinen Abnehmern sogar „Weihenstephan-Bier“ 

aus München. 

Aber nicht nur Bier spielte in Gogolin 

eine Rolle, sondern auch die Produktion 

von Mineralwasser und Limonade. 

Nysa: Wystawa i wykład o Carlu Stangenie 

działał na Śląsku w latach sześćdziesiątych 

XIX wieku w zakresie popularyzacji 

kultury, turystyki i muzyki. Organizował 

też wycieczki krajoznawcze. W wieku 35 

lat przeniósł się do Berlina, gdzie założył 

wraz z bratem pierwsze biuro turystycz- 

liefern“. Die alkoholfreien Produkte wurden 

als „gut für Nerven, Rheumatismus 

und Lungenkrankheiten“ empfohlen. 

Und auch für Musik sorgte Rosenbaum: 

Er verkaufte „Gramofone“ aus einer Berliner 

Fabrik. Für kurze Zeit wurde in 

Gogolin auch Schnaps hergestellt. Ab 

1928 hatte das Oppelner Schultheiss- 

Bier („gehaltvoll und bekömmlich“) die 

größte Bedeutung. 1927 gab es in Gogolin 

zwölf Hotels und Gastwirtschaften 

und zumindest zwölf Kolonialgeschäfte 

mit Flaschenbierverkauf. 

Zwischen 1933 und 1945 entwickelte 

sich in Gogolin dann auch eine Weinkultur. 

In der Vorkriegszeit waren Gogoliner 

Weinversand und Winzerfeste 

(„Mit Wein, Weib und Gesang“) in ganz 

Schlesien bekannt. 

Manfred Gabor 

Quelle: Regina Kalla-Szulc: 

„Z dziejów Gogolina – śladami 

gogolińskich Żydów 1845-1945“, 

Drukarnia Sady, Krappitz 2013 

Pionier turystyki 

dzie się otwarcie wystawy i wykład 

poświęcony Carlowi Stangenowi, 

pionierowi światowej turystyki. 

Początek o godz. 12.00. 

Ansicht der „Neuen Brauerei-Welt“ aus der Zwischenkriegszeit 

Fotos: Regina Kalla-Szulc: „Z dziejów Gogolina” 

najdalszych zakątków świata, Stangen 

stał się na długie lata ikoną turystyki 

międzynarodowej. Niezwykle intensywna 

działalność Biura Podróży Carla 

Stangena, jego osobiste zaangażowanie 

i ciekawa osobowość oraz perfekcyjna 

jakość świadczonych usług przyciągały 

jak magnes nie tylko tysiące Niemców, 

ale też licznych obcokrajowców. Na 

przełomie XIX i XX wieku firma Stangena 

była już szeroko znana jako Carl 

Stangen’s Reisebüro i utrzymywała filie i 

kontakty na całym świecie, dając początek 

takim przedsiębiorstwom jak Hamburg-America-Linie, 

Lufthansa i TUI. 

Wykład i wystawę Państwowa Wyższa 

Szkoła Zawodowa w Nysie przygotowała 

wspólnie z Instytutem Krajoznawczym 

Leibniza w Lipsku. Wykład wygłoszony 

zostanie w języku polskim i niemieckim. 

adur 



LARES: Niniejszy materiał seinen Steinofen służy in wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

dem die Pizza zum 


Es gibt hier neben polnischer Küche 

mexikanische, orientalische oder 

fernöstliche Bars und Restaurants. Relativ 

neu in der Stadt ist die „Trattoria 

Da Stella”. Auf den ersten Blick wirkt sie 

unscheinbar in der noch unscheinbareren 

ul. Matejki, gegenüber vom einst 

sehr beliebten Kino Marzanna, in dem 

nun Gardinen verkauft werden. 

Betritt man Da Stella, trifft man den 

Küchenchef und Restaurantbesitzer 

gebackene Pizza zum echten Leckerbissen 

wird. Den Pizzabelag holt er aus 

seiner Heimat, genau wie das Olivenöl, 

das auf Wunsch zur Pizza gereicht wird. 

Auf der Karte stehen natürlich auch Pasta-, 

Fisch- und Fleischgerichte, die mit 

frischen Kräutern verfeinert werden. 

Eigentlich genau der passende Kontrast 

in einer so industriell wie Kandrzin ge- 

Ewelina ist nämlich Kandrzinerin. 

LARES: Niniejszy Kennengelernt materiał haben służy sich die wyłącznie beiden do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

prägten Stadt. 

in London, wo Ewelina als Studentin 


Stefano Cusari beim Pizzateigschwingen 

hinter der Theke. „Bei mir soll man 

den Alltag vergessen und auf Reise in 

meine Heimat gehen“, erklärt der Restaurantchef 

aus Novarra bei Turin. Den 

Alltag vergisst man hier schnell, vor allem 

derjenige, der aus alter polnischer 

Gewohnheit eine Soße zur Pizza bestellt. 

„Bei mir ist das ein No-Go!“, empört 

Stefano Cusari hinter seinem Tresen 

Italienfeeling bei Da Stella in Kandrzin 

Fotos: K. Kandzia 

LARES: Niniejszy ich hier materiał gelandet“, berichtet służy Stefano, wyłącznie der Die do Trotteria czytania. trägt den Powielanie Namen der Brüderlein w jakikolwiek bekommen hatte, sposób den kleinen 

Fabio. So hat Ewelina jetzt weniger 

zabronione. Service 

manchmal den Großstadtrummel von erstgeborenen Tochter, die jetzt vier 

LARES: Diese Materialien Posen sind vermisst. lediglich zum Lesen Jahre bereitgestellt. alt ist und vor zehn Monaten Jegliche ein Zeit Vervielfältigung ihrem Mann in der Trotteria ist strengstens zu 

untersagt. 

sich Cusari über diese Marotte, die er 

bereits in Posen bekämpfte, wo er noch 

vor drei Jahren ein Ristorante betrieb. 

Wo Ketchup Tabu ist 

Kandrzin ist keine Stadt die Touristen anlockt, zumindest nicht durch 

Sehenswürdigkeiten. Kandrzins gastronomische Seite kann sich dagegen 

sehen lassen. 

Stefano ist stolz auf 

Leckerbissen wird. 

Nach Kandrzin führte den stets lächelnden 

Cusari Amore. Seine Ehefrau 

jobbte. Und wie man es von einem echten 

Italiener erwartet, ließ er in London 

alles stehen und liegen und zog zu Ewelina 

nach Posen, wo sie damals studierte. 

„Meine Frau ist ein familiärer Mensch 

und sie wollte nach dem Studium zurück 

in ihre Heimatstadt Kandrzin. So bin 

Hand zu gehen. Dass Kinder in Da Stella 

willkommen sind, merkt man nicht 

zuletzt an der Kinderecke, wo Bambini 

ohne Langeweile auf ihr Essen warten 

können. 

Stefano ist stolz auf seinen mit Holz 

beheizten Steinofen, in dem die kross 

Unsere Bewertung 

Originalgeschmack 

Ambiente 

Klaudia Kandzia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Walzen: Jubiläumsausgabe des Deutschdiktates für Schüler 


Meister der Rechtschreibung 

Bereits zum fünften Mal fand letzte Woche das Große Oppelner Woiwodschaftsdeutschdiktat 

statt. Wie jedes Jahr versuchten sich die Schüler in 

Doch auch Mädchen haben die Aufgabe 

gut gemeistert. „Ich lerne seit dem Kindergarten 

Deutsch und auf Schulebene 

drei Altersgruppen: Grundschule, Gymnasium, Lyzeum. Wer am besten bin ich Zweite geworden und unsere 

die Regeln der deutschen Rechtschreibung kennt, wird sich aber erst am Lehrerin meinte ich war ziemlich gut. 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Q Debaty szkolne: Dom Współpracy 

Polsko-Niemieckiej zaprasza nauczycieli 

szkół ponadgimnazjalnych z województw 

śląskiego i opolskiego wraz z uczniami do 

udziału w projekcie: „Młodzi Europejczycy! 

Das Thema fand ich auch gut, weil ich 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Fußball do mag. czytania. Ich habe mir die Powielanie Weltmeisterschaft 

sogar im Fernsehen angeguckt”, 



Die 


Gewinner 

lediglich 

des 

zum Lesen meinte bereitgestellt. Michaela Przeździng Jegliche aus der Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

10. November zeigen, wenn die offiziellen Ergebnisse verkündet werden. 

In diesem Jahr haben an dem 

Deutschdiktat in Walzen 226 Schüler 

aus 59 Schulen teilgenommen, darunter 5. Deutschdiktats 

23 Grundschulen, 25 Gymnasien und in Walzen werden 

11 Lyzeen. Damit wurde erneut der 

am 10. November 

Rekord der Teilnehmeranzahl gebrochen. 

Im letzten Jahr hatten sich 216 bekanntgegeben. 

Schüler am Deutschdiktat beteiligt. „Es 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie geschickt, do in czytania. dem es auch Powielanie um Fußball w jakikolwiek sposób zabronione. 

ging, damit die Schüler sich schon ein 

LARES: Diese Materialien wiederkommen”, sind lediglich betont Agata zum Makiola, Lesen wenig bereitgestellt. drauf vorbereiten. Wir haben Jegliche für Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

freut uns ganz besonders, dass dieses 

Jahr so viele Oberschüler beim Diktat 

mitmachen. An den Nachnamen erkennen 

wir, dass es sich oft um Schüler 

handelt, die bereits als Gymnasiasten 

das Diktat mitgeschrieben haben. Sie 

sind also mit unserem Deutschdiktat 

groß geworden. Es freut uns, dass sie 

– debaty szkolne”. W terminie październik 

– grudzień 2014 Dom zorganizuje 5 

debat. Każda z nich składa się z trzech 

części: wprowadzenie do tematu przez 

specjalistę trenera, część praktyczna – 

w tej części młodzież wykonuje zlecone 

przez trenera zadania, ostatnią częścią 

spotkania będzie tytułowa debata. Grupa 

zostanie podzielona na dwa zespoły 

oraz publiczność. Zadaniem grup będzie 

przygotowanie argumentów na zadany 

temat i przedstawienie ich w dyskusji. 

Rolą publiczności będzie ocena wymienionych 

argumentów i wyznaczenie 

zwycięskiej grupy. Debaty odbędą się 

w pięciu szkołach, które prześlą swoje 

zgłoszenie. Każdorazowo w debacie może 


Opolszczyzna: LARES: Diese Nowe Materialien reguły Wojewódzkich sind lediglich Konkursów zum Języka Lesen Niemieckiego 

bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wziąć udział 60 uczniów. Debaty odbędą 

się na poniższe tematy: Budowanie 

pokoju w Europie 1914–2014; Ukraina 

– wyzwanie dla europejskiego pokoju; 

Bezpieczeństwo energetyczne w Europie; 

Zielona Europa – ochrona środowiska a 

rozwój gospodarczy. 

Q Willy Brandt und Polen: Das 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w opracowuje jakikolwiek w tym sposób zabronione. Q 

roku germanistka 


w Opolu. W tym roku na uczestników 

czekają jednak pewne zmiany. 

Podobnie jak w latach ubiegłych konkurs 

języka niemieckiego zarówno 

dla uczniów szkół podstawowych, jak 

i gimnazjalistów będzie się składał z 

trzech etapów i ale na każdym etapie 

uczniowie rozwiązywać będą test 

gramatyczno-leksykalny. - Ci którzy 

Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit 

organisiert am 17. November mit 

der Friedrich-Ebert-Stiftung eine Konferenz 

zum Thema „Deutsch-polnische Versöhnung 

in Oberschlesien. Die Bedeutung 

Willy Brandts Politik in Anbetracht der 

Ereignisse des Jahres 1989“. Die Konferenz 

wird von der Ausstellungseröffnung „Willy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie uczy w języka jakikolwiek niemieckiego w sposób liceum, a zabronione. 

ubiegłym roku była członkiem komisji 


Brandt und Polen. Die Teilung Europas 

überwinden“ begleitet. Teilnehmer der 

Konferenz werden über die Rolle Willy 

Brandts für das heutige Verständnis von 

Europa diskutieren. Beginn der Konferenz 

ist um 17:00 Uhr im Gebäude des 

Marschallamtes in Oppeln am Ostrówek. 

Q Wizyta partnerska: Od 13 do 14 

jaki poziom wiedzy powinien mieć finalista 

takiego konkursu nasz. Przecież 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 

laureaci naszych olimpiad kontynuują 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche naukę Vervielfältigung języka niemieckiego właśnie ist strengstens untersagt. 

przejdą do etapu miejsko-gminnego 

zmierzą się również, podobnie jak w 

ubiegłych latach, z pytaniami z zakresu 

realioznawstwa Niemiec i Opolszczyzny 

oraz z rozumieniem tekstu pisanego. 

W finale oprócz wspomnianego testu 

gramatyczno-leksykalnego, tradycyjnie 

już rozumienie ze słuchu i rozmowa 

ustna - wyjaśnia Zuzanna Donath- 

stronie internetowej MDK Opole od 

końca września dostępne są regulaminy 

obu konkursów oraz zakresu materiału 

gramatyczno-leksykalnego (www.mdk. 

konkursowej – wyjaśnia Zuzanna Donath-Kasiura. 

Organizatorzy konkursu 

mają nadzieję, że zmiana formy przyczyni 

się do uatrakcyjnienia konkursu 

i poprawy jakości. – Jako nauczyciel w 

szkole średniej pani Ploch najlepiej wie, 

najczęściej w liceum – mówi szefowa 

referatu kultury TSKN. 

Eliminacje gminne konkursu języka 

niemieckiego dla uczniów szkół podstawowych 

odbędą się 13 stycznia 2015, a 

dla gimnazjalistów 5. lutego 2015. 

października w Muzeum w Opolu i Łambinowicach 

przebywała grupa nauczycieli 

z Czech, Niemiec i Polski, uczestników 

Międzynarodowego Forum Łambinowice 

– Osthofen – Hinzert. Organizatorami 

tego realizowanego już od siedmiu lat 

projektu są Kuratorium Oświaty w Opolu 

i Landowa Centrala Kształcenia Politycz- 

– W tym roku po raz pierwszy nie zajmujemy 

się jako TSKN przygotowaniem 

zadań konkursowych. Zarówno do etapu 

miejsko-gminnego, jak i finału zada- 

-Kasiura z referatu kultury LARES: TSKN. Niniejszy Na opole.pl). materiał służy wyłącznie nia opracowuje do czytania. dr Daniela Powielanie Ploch, która w jakikolwiek A. sposób Durecka zabronione. 


Oppeln: Jugendliche aus Potsdam realisieren Filmprojekt über die deutsche Minderheit 

nego Nadrenii-Palatynatu. W pierwszym 

dniu pobytu w Łambinowicach uczestnicy 

forum poznawali historię i współczesny 

stan miejsca pamięci za pośrednictwem 

filmu edukacyjnego oraz zwiedzając wystawy 

stałe, cmentarze wojenne i tereny 

poobozowe. W muzeum w Opolu, które 

uczestnicy forum zwiedzali 14 października, 

odbyła się prezentacja wystawy stałej 

LARES: Niniejszy Sie materiał haben den Unterricht służy wyłącznie in den brandenburgische do czytania. Landeshauptstadt Powielanie sowohl w in jakikolwiek Polen als auch in Deutschland sposób zabronione. 

Gymnasien in Leschnitz (Leśnica) und besuchen. Sie werden dort den Alltag präsentiert werden. 

LARES: Diese Materialien Größ Döbern sind (Dobrzeń lediglich Wielki) zum besucht, Lesen der „Zugezogenen“, bereitgestellt. von denen die Jegliche größ- 

Vervielfältigung Juliane ist Preiß strengstens untersagt. 


te Gruppe aus Polen kommt, durch die 


Kameralinse 


betrachten. 


„Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach 

– dziedzictwo regionalne, narodowe, 

europejskie” oraz pokaz warsztatu 

dla młodzieży w muzealnym archiwum. 

QQSchulung bei der Bildungsgesellschaft: 

Die Deutsche Bildungsgesellschaft 

(DBG) veranstaltet eine Schulung 

zum Thema „Pädagogik von Rhythmus 

und Bewegung mit Musik“. Der Workshop 

findet am 8. November um 9:00 Uhr in der 

DBG-Geschäftsstelle an der Oppelner ul. 

Konopnicka 6 statt. Die Teilnehmer werden 

mehr zur Entwicklung musikalisch– 

sensomotorischer Begabungen sowie 

schöpferischer Kompetenzen erfahren. 

„Weiterer Schwerpunkt der Schulung ist 

haben schon an Schulen Filmprojekte 


betreut. 

w jakikolwiek 

„Wir, das Filmteam, 

sposób 

haben uns 

zabronione. 

darauf eingelassen, dass nicht wir einen 


„Der Anfang war etwas wackelig. 

„Am ersten Tag sind wir einfach mit 

der Kamera auf der Schulter losgelaufen. 

Beim Anschauen hinterher haben wir 

gemerkt, dass das so nicht funktioniert“, 

sagt Maria Rutsch grinsend. Die 16-Jährige 

ist eine von acht Jugendlichen aus 

Potsdam, die in der vergangenen Woche 

in Oppeln und Umgebung für das 

Filmprojekt „Ich möchte deine Kultur 

kennenlernen“ unterwegs waren. Es ist 

die Geschichte der deutschen Minderheit, 

die sie erzählen wollen, aber auch 

ihre eigene. 

Denn fast alle von ihnen haben einen 

Migrationshintergrund. So wie die Brüder 

Kirill und Nikita Borschevskyi, die 

die Verbesserung und Fortbildung im 

Bereich der Gedächtnisentwicklung von 

Kindern und ihrer musikalischen Phantasie”, 

erklärt Ewelina Gwózdek von der 

DBG. Anmelden kann man sich bis zum 

3. November. adur 

Oppelner Nachrichten 

Ideengeberin und Veranstalterin des 

Deutschdiktats. 

Besonders zur Freude der Jungen war 

das diesjährige Deutschdiktat dem Thema 

Fußballweltmeisterschaft gewidmet. 

Zmiany na lepsze 

Już w listopadzie rozpoczną się 

szkolne eliminacje do Wojewódzkiego 

Konkursu Języka Niemieckiego 

dla uczniów szkół podstawowych 

oraz podobnego dla gimnazjalistów, 

od lat organizowanych przez opolski 

TSKN wspólnie z Kuratorium Oświaty 

vor rund zehn Jahren mit ihrer Familie 

von Weißrussland nach Deutschland 

zogen. Oder Kenan Jason Couper, dessen 

Vater aus Schottland kommt und 

seine Mutter aus der Türkei, der in 

England geboren ist und im Alter von 

Kultur treffen. „Wir haben Jugendliche 

getroffen, die von Deutschland nach 

Polen gezogen sind, weil ihre Eltern 

ursprünglich von hierher kommen. 

Sie wurden ausgegrenzt, weil sie eben 

nicht die Sprache gesprochen haben“, 

erzählt Kirill. 

Klasse 5a der Öffentlichen Grundschule 

Nr. 1 in Deschowitz. 

Die Texte für das Deutschdiktat 

bereitet seit Anbeginn Deutschlehrer 

Martin Cichon vor. „Wir haben an die 

Schulen diesmal zuerst einen Probetext 

das Diktat ganz normale Texte ausgewählt, 

also keine, die irgendwie tricky 

sind. Aber ich denke schon, es sind sehr 

anspruchsvolle Texte.” 

A. Durecka 

Der Blick durch die Kameralinse 

Aus einer neuen Perspektive haben 

acht Jugendliche aus Potsdam die 

deutsche Minderheit in der Oppelner 

Region kennengelernt. Sie 

standen hinter der Kamera und sammelten 

Material für ein besonderes 

Filmprojekt. 

Na każdym etapie konkursu uczniowie będą się musieli wykazać znajomością zasad gramatyki i leksyki. 

Mit Kamera auf Entdeckungsreise: Acht Jugendliche aus Potsdam sammeln in der Oppelner Region Material für ein 

Filmprojekt. 

Foto: Hans-Dieter Rutsch 

Interviews mit gleichaltrigen Schülern 

geführt. Sie waren im Sejmik und haben 

Politiker der deutschen Minderheit 

sieben Jahren nach Deutschland zog. getroffen. Sie erfuhren, was der BJDM „Wir wollen die deutsche Minderheit 

LARES: Niniejszy Sie können materiał es nachvollziehen, służy wyłącznie wie es macht, do und czytania. besichtigten Oppeln Powielanie und in Deutschland w jakikolwiek bekannt machen“, sposób sagt zabronione. 

Jugendlichen geht, die auf eine andere den Annaberg, wo sie auch unterge- 

Lisanna Kelz, die von sich sagt, dass sie 


bracht waren. 

Träger des Filmprojekts sind der 

Verband der sozial-kulturellen Gesellschaften 

(VdG) und der Brandenburgische 

Kulturbund. Potsdam ist seit 1973 

Oppelns Partnerstadt. Im Frühjahr wird 

eine Schülergruppe aus Leschnitz die 

Foto: A. Durecka 

Thematisch war das diesjährige Deutschdiktat der 

Fußballweltmeisterschaft gewidmet. Quelle: A. Makiola 

Zadania konkursowe 

i nauczycielka 

języka niemieckiego 

dr Daniela Ploch. 

Das Projekt wird angeleitet von Hans- 

Dieter Rutsch. Der Regisseur hat bereits 

drei Dokumentarfilme über die deutsche 

Minderheit produziert, zuletzt wurde 

„Polen und seine Deutschen“ in der 

ARD ausgestrahlt. Er und sein Team 

professionellen Film machen, sondern 

wir helfen den Jugendlichen über ihr 

Amateurniveau hinauszukommen“, 

sagt er. Die Jugendlichen haben ganz 

genaue Vorstellungen, was sie mit ihrem 

Film erreichen und zeigen wollen. 

nichts über die Minderheit wusste. Sie 

war überrascht, wie gut vor allem die Jugendlichen 

deutsch sprechen. „Und wir 

wollen auch Vorurteile gegenüber Polen 

beseitigen“, ergänzt Emma Rutsch. Im 

Herbst kommenden Jahres soll der Film 

„Ich möchte deine Kultur kennenlernen“ 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien.




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Opole: Premiera wyjątkowego kursu językowego 

Kotysia 



Ostatki 

28 

października odbyła 

się czterdziesta siódma, 

a zarazem ostatnia sesja IV kadencji 

Sejmiku Województwa Opolskiego. 

Rozpoczęła się nadzwyczaj 


Jak założyć konto w niemieckim banku? 

Jak poradzić sobie z kontrolą 

drogową u zachodniego sąsiada 

czy też jak zachować się w gabine- 


cie lekarskim w Niemczech? Trójka 

LARES: Diese Materialien absolwentów sind lediglich Uniwersytetu zum Opol- 


spokojnie, w duchu więcej niż 

koncyliacyjnym. Przedstawiciele 

opozycji dziękowali marszałkowi – 

a to za wsparcie klubu sportowego 

z Prudnika, a to za działania mające 

na celu odbudowę kina w Grodkowie. 

Spokojnie omówiono nawet 

tak trudną kwestię jak konieczność 

wyprowadzenia na prostą usług 

rehabilitacyjnych w zaniedbanych 

ośrodkach sanatoryjnych dla dzieci 

w Suchym Borze i Jarnołtówku, 

a nad salą obrad pojawił się nostalgiczny 

ton. 

Mijające cztery lata były dla 

regionu okresem nie do końca 

LARES: Niniejszy niemieckim. materiał Tak powstał służy pomysł wyłącznie na do czytania. Powielanie się zetknąć w jakikolwiek za granicą, stąd m.in. sposób pomysł zabronione. 

internetowy kurs języka niemieckiego za dwa tygodnie 

na filmik z kontrolą drogową, i żeby były 

LARES: Diese Materialien pt. „Keine sind Grenzen”. lediglich zum Lesen bereitgestellt. na www.job-profi.pl! Jegliche zabawne, Vervielfältigung atrakcyjne dla oglądających ist strengstens – 

untersagt. 

wykorzystanych szans. Pomimo tego, 

że mogliśmy skorzystać z dodatkowych 

117 milionów euro z funduszy 

europejskich, otrzymanych w nagrodę 

za pracę wykonaną w latach 

2007–2010, trzeba było odstąpić 

od budowy lotniska w Kamieniu 

Śląskim i projektu modernizacji 

Edukacja i zabawa 

– Chcieliśmy, żeby osoby, które pracują 

w niemieckojęzycznych krajach lub 

podróżują tam w celach turystycznych, 

wiedziały, jak się zachować w codzien- 


nych sytuacjach, 

materiał 

co powiedzieć, 

służy wyłącznie 

jakie W realizacji 

do czytania. 

pomysłu Pieli 

Powielanie 

pomagało YouTubie. 

w jakikolwiek 

Kolejne odcinki będą 

sposób 

się ukazywały 

w odstępie co dwa tygodnie, a 

zabronione. 

mieć przy sobie dokumenty. W ten sposób 

narodził się pomysł kręcenia krót- 

Grzegorz Wieczorek. Wspólnie wymy- 

grupa z Piotrem Pielą na czele już planu- 

jest też lista dialogowa. 

dwóch znajomych: Marek Dziony i 


zamku w Mosznej. Nieco poprawiła 

się sytuacja na rynku pracy, ale dalej 

pozostał problem wyjazdów do pracy 

za granicę. Wkrótce trzeba się będzie 

poważnie zastanowić nad słabnącą 

wydolnością budżetu województwa 

i zejść z chmur Specjalnej Strefy 


LARES: Diese Materialien durchs sind lediglich Land zum und Lesen berichtet bereitgestellt. von Jegliche seinen Vervielfältigung Abenteuern ist strengstens untersagt. 

Demograficznej na grunt realiów 

gospodarczych. 

Józef Kotyś 

TERMINE 

Das Gleiwitzer Museum Villa Caro organisiert 

kostenlosen Kunstunterricht für Grundschüler. 

In diesen Powielanie Unterrichtsstunden w jakikolwiek er- 


heute noch aktuell ist. 

QQEllguth Proskau: LARES: Die Deutsche Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. 

Minderheit veranstaltet am 9. November 

ab 13:30 LARES: Uhr ein Gänsebratenessen Diese Materialien in sind lediglich zum Lesen 

fahren 


Kinder vom 4. November 

Jegliche 

bis 


19. Dezember 


Q LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie welche do czytania. Rolle Emotionen Powielanie in der Porträtmalerei 


spielen. 


der Ellguther Mühle in Ellguth Proskau 

(Gemeinde Proskau). Anmelden kann 

man sich bis 2. November. Mehr Infos gibt 

es unter der Telefonnummer 696 420 784. 

Q Opole: Jeszcze tylko do 30 października 

można w Wojewódzkiej Bibliotece 

Publicznej oglądać wystawę pt. 

„Historia Polski i stosunków polsko-niemieckich”. 

Wstęp wolny. 

QQPrószków: DFK Prószków organizuje 

15 listopada wyjazd do Nadolic 

Wielkich koło Wrocławia na Niemiecki 

Cmentarz Wojenny „Park Pokoju” na symboliczną 

ceremonię pochówku ekshumowanych 

w Prószkowie i innych miejscach 

żołnierzy niemieckich poległych podczas 

II wojny światowej. Wyjazd o 9.00. Zgłoszenia 

u Uruszuli Lellek, tel. 77 46 48 020. 

Q Katowice: Muzeum Historii Ka- 

1884 in Bernstadt der Weide/Bierutów; 1966 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Selbstbildnis, sposób zabronione. 

das, -e – autoportret 

in Darmstadt gestorben) den Expressionismus 


towic zaprasza 6 listopada na promocję 

książki „Dąb. Dzieje dzielnicy Katowic” 

Urszuli Rzewiczok, opowiadającej o 

powstaniu najstarszej dzielnicy miasta. 

Początek o godz. 17.00. 

Q Prudnik: W bibliotece publicznej 

Q 

AGMO e.V. – Gesellschaft zur Unterstützung 

materiał der Deutschen służy in wyłącznie Schle- 




sien, Ostbrandenburg, 

sind lediglich 

Pommern, 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

„In unserer Pfarrkirche werden deutsche 

Gottesdienste seit 1992 jeden Sonntag 

gefeiert und sie sind auch seit Jahren 

sehr gut besucht. Es gibt auch regelmä- 

LARES: Niniejszy ßig deutschsprachige materiał służy Andachten wyłącznie wie Sonntag do vor czytania. der Messe um Powielanie neun Uhr“, Gläubigen w jakikolwiek die alten deutschsprachigen sposób zabronione. 

adur etwa die Maiandachten und wir beten berichtet Gothard Sochor, DFK-Vorsitzender 

bereitgestellt. in Chrosczütz. Bisher haben Jegliche die 1989 Vervielfältigung herausgegeben wurden. „Wir ist ha- 

strengstens 

roten Gebetsbücher genutzt, die im Jahr 

LARES: Diese Materialien auch den sind Rosenkranz lediglich auf Deutsch zum jeden Lesen untersagt. 

odbędzie się 30 października o godz. 

17.00 spotkanie z Marcinem Domino pt. 

„Śląsk krainą wielu wyznań, czyli słów 

kilka o prudnickich protestantach”. 

QQGörlitz: Das Schlesische Museum 

zu Görlitz veranstaltet am 6. November 

einen Vortrag zum Thema „Adel, Stadt 

und Bürgertum. Ein wechselvolles Verhältnis 

am Beispiel der Stadt Görlitz.“ 

Beginn ist um 16:00 Uhr. 

Niemiecki bez granic 

skiego wspierana przez portal www. 

job-profi.pl oraz opolską germanistykę 

postanowiła za pomocą krótkich 

filmików poszukać odpowiedzi 


Piela jest redaktorem naczelnym 

sind portalu lediglich informacyjnego zum o kra- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

na te i inne pytania. 

Piotr jach niemieckojęzycznych. Wspólnie 

z jego założycielem Georgiem Smudą 

poszukiwał kreatywnego rozwiązania 

na przybliżenie osobom planującym 

wyjazd do Niemiec na zapoznanie się 

z najważniejszymi zwrotami w języku 

kich filmów – opowiadał w poniedziałek 

Foto: aap-lehrerfachverlage.de 

w opolskim urzędzie marszałkowskim 

Piotr Piela, przedstawiając cały projekt 

w ramach 11. Dni Kultury Niemieckiej. 

ślali scenariusze i tematy poszczególnych 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 

scenek. – Zależało nam na tym, żeby 

były to sytuacje, z którymi każdy może 

wyjaśnia Marek Dziony. 

Czekają na feedback 

Zespół wyprodukował już osiem 

filmików, trzy z nich można za darmo 

obejrzeć na portalu Job Profi oraz na 

je kolejne. – Być może zrobimy odcinek 

Punkt, Punkt, Komma, Strich – Porträtmalerei 

zum Beispiel was ein Porträt ist oder was Farbe, 

Fraktur oder Form im Kunstwerk sind. Anhand der 

Museumsexponate lernen Kinder die unterschiedlichen 

Porträtformen und Epochen, in denen sie 

entstanden sind, kennen. Sie erfahren aber auch 

Etwas ältere Grundschulkinder können in der Villa 

Caro lernen was Expressionismus in der Malerei 

ist, wie die politische Lage in dieser Kunstperiode 

in Europa war, und am Beispiel von Gemälden des 

schlesischen Künstlers Ludwig Meidner (geboren 

DFK Chrosczütz: Neue Gesangs- und Gebetbücher für die Pfarrgemeinde 

poświęcony słownictwu związanemu z 

zakupami albo też skupimy się na popularnych 

zawodach wykonywanych 

przez emigrantów – zastanawia się już 

Marek Dziony. Zespół jest jednak również 

otwarty na propozycje z zewnątrz. 

– Czekamy na feedback, może widzowie 

mają sami propozycje tematów albo inne 

pomysły, jak ulepszyć nasze filmiki – 

zachęca Dziony. Scenki są dwujęzyczne, 

na koniec każdego odcinka lektorzy 

przypominają i tłumaczą najważniejsze 

słowa i zwroty. W internecie dostępna 

analysieren und schauen, ob diese Kunstrichtung 

Genaueres zum Unterrichtsablauf und Anmelderegeln 

kann man ab dem 27. Oktober in der 

Villa Caro unter der Telefonnummer: 32 335 44 03 

oder auf der Internetseite: www.muzeum.gliwice. 

pl erfahren. 

Materialien in deutscher Sprache für Grundschüler 

(1. bis 4. Klasse) zum Thema Porträt kann das 

Buch „Selbstbildnis und Porträt im Kunstunterricht“ 

von Ursula Gareis liefern. Es behandelt die 

Frontalansicht und Profildarstellung, Gestalten der 

Mimik, aber auch Bildbetrachtung von bekannten 

Kunstwerken. 

q 

erfahren – doświadczyć 

Kunstperiode, die, -en – okres w sztuce 

Dankbar für neue „Weg zum Himmel“ 

Q 


LARES: Diese Materialien Die Deutschen sind lediglich in Chrosczütz zum (Ge- 


meinde Groß Döbern) können sich 

seit einem Monat über neue Gesangs- 

und Gebetbücher „Weg zum 

Himmel“ freuen. Den Einkauf hat 

Ost- und Westpreußen finanziert. 

Autorami scenariuszy do filmów oraz reżyserami są trzej młodzi ludzie: Grzegorz Wieczorek, Piotr Piela i Marek Dziony. 

Kolejny nowy 

odcinek kursu już 

Die Gesangs- und Gebetbücher sind im DFK-Sitz in Chrosczütz bereits angekommen, bald werden sie in der Kirche 

ausgelegt. 

Foto: Anna Durecka 

Foto: Anna Durecka 

A. Durecka 

Konzept: Klaudia Kandzia 

ben damals 700 Stück gekauft und an 

unsere Mitglieder verteilt, in der Kirche 

haben wir 100 Stück auslegen lassen“, 

erzählte der DFK-Chef. Einen erneuten 

Einkauf um die veralteten Exemplare zu 

ersetzten, konnte sich die Ortsgruppe 

aber nicht leisten. „Deswegen haben wir 

einen Antrag an die AGMO gestellt, er 

wurde gewährt und wir haben Anfang 

Oktober 75 Bücher gekauft“, sagt Gothard 

Sochor. Die Gesangs- und Gebetsbücher 

werden auch bald in der Kirche 

ausgelegt, damit jeder sie nutzen kann. 

Der DFK hat besonders die Senioren 

im Auge gehabt und größere Exemplare 

mit großen Buchstaben eingekauft. „Wir 

sind sehr froh über die Bezuschussung 

und vor allem, dass alles so schnell geklappt 

hat“, betont der DFK-Chef. 

A. Durecka




Nr. 44/1178 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Prockendorf: Stumme Zeugen der Vergangenheit 

Kronika Parafialna 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


„Gott sei gelobt für alles“ 

Grabsteine auf Friedhöfen können Hinweise und Aufschluss in Bezug auf 

die betreffende Personen geben. Geburts- und Sterbedatum, manchmal 

auch Geburtsorte oder Berufsbezeichnungen können den Betrachter 

innerlich dazu aufrufen, sich Fragen nach der Zuordnung oder Bedeutung 

dieser Grabinschriften zu stellen. 

In Prockendorf (Węża) im Kreis Neisse 

entdeckte Johannes Marschke aus Hinterlassenschaften 

Doberlug-Kirchhain (Brandenburg) 

die Grabstelle seiner Urgroßeltern. der Vergangenheit 

„Auf dem alten, nicht mehr genutzten, stiften Identität mit 

aber gepflegten Kirchhof fand ich den 

Grabstein meiner Vorfahren. Aus der 

der neuen Heimat. 

Q Lubowitz: Mit einem deutschen 

Gottesdienst in der Lubowitzer Pfarrkirche 

wird am 22. November um 15:30 Uhr des 


LARES: Diese Materialien Positive sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

175. Todestages Joseph von Eichendorffs 

gedacht. Nach der Messe wird am alten 

Friedhof eine Gebetsandacht gehalten. 

Im Anschluss darauf findet im Eichendorffzentrum 

eine Gedenkfeier mit Vor- 


lesungen statt. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

Grabinschrift war ersichtlich, dass mein 

Urgroßvater von 1891-1932 als Kirchvater, 

also Küster, in der kleinen, aber 

sehr schönen Kirche tätig war. Sein Sohn 

Franz hat danach die Aufgabe bis zu 

seinem plötzlichen Tod 1945 weitergeführt“, 

erinnert sich Marschke. 

Doch bevor Johannes Marschke seine 

Prockendorfer Urgroßeltern ausfindig 

machte, führte ihn seine Ahnenfor- 

LARES: Niniejszy der Dienerinnen materiał des służy Heiligen wyłącznie Geistes do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

gewählt“, berichtet Marschke. 

LARES: Diese Materialien Johannes sind Marschke lediglich hatte Glück zum auf Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

schung 2005 nach Südamerika. Dort 

konnte er nämlich die Wirkungsstätten 

zweier seiner schlesischen Vorfahren 

ausfindig machen. Marschkes Großonkel 

– Pater Josef Marschke – war in 

Argentinien als Steyler Missionar tätig. 

Pater Marschkes Schwester Maria war 

in Brasilien Ordensschwester der Dienerinnen 

des Heiligen Geistes. „Durch 

Q Teologowie honorowymi 

doktorami: O. prof. dr hab. Wacław 

Hryniewicz oraz o. prof. dr hab. Stanisław 

Celestyn Napiórkowski otrzymają 

tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu 

Opolskiego. Uroczystość odbędzie się 30 

października o godz. 12.00 w Auli Błękitnej 

Collegium Maius UO. Wacław Hryniewicz 

OMI, od 1984 profesor Katolickiego 

Uniwersytetu Lubelskiego, jest autorem 

licznych publikacji z zakresu teologii paschalnej, 

teologii nadziei, uniwersalizmu 

zbawienia, teologii staroruskiej i zagadnień 

ekumenicznych. Stanisław Celestyn 

Napiórkowski OFMConv, od 1983 profesor 


Mirosław 

materiał 

Lipowicz, das 

służy 

im vergangenen 


Jahr herausgegeben wurde, ein Eintrag 

über das langjährige Wirken Marschkes 


eine Ordensschwester hervorgingen. 

„So können stumme Zeugen lebendig 

werden und Aktivitäten auslösen. Die 

positiven Hinterlassenschaften der Ver- 

die Messe hielt, erinnerte an die seit gangenheit müssen als Grundlage für der nun auch in Prockendorf ein willkommener 

w jakikolwiek Gast ist. sposób zabronione. 

Marschke, aus der ein Priester und neuen Heimat der nach 1945 angesiedel- 

Klaudia Kandzia 

LARES: Niniejszy 1787 in materiał Prockendorf służy ansässige wyłącznie Fami- 

die Gegenwart do czytania. und als Identität Powielanie mit der 


die Kontakte mit den Menschen auf 

meiner Südamerikareise ergaben sich 

immer wieder Fragen nach der Herkunft, 

Geburt und Familie dieser Vorfahren“, 

berichtet Johannes Marschke. 

Die Antwort auf die Herkunftsfrage der 

Ordensleute Marschke fand er auf dem 

Prockendorfer Kirchhof. 

Auf der mehr als 80 Jahre alten Prockendorfer 

Grabstelle ist nach deren 

Renovierung der Spruch: „Gott sei ge- 

Publikacja: Ludzie Kultura Wiara 

Życie pamięci 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Die Bewältigung do czytania. der Vertreibung Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


der Deutschen 


aus Schlesien 

Jegliche 

und 


Ojciec Mirosław Lipowicz CSsR 

od początku pracy duszpasterskiej 

związany był ze Śląskiem. Swoją 

historyczną pasję przelał na papier. 

Po przyjęciu święceń kapłańskich w 

roku 1988 Mirosław Lipowicz pracował 

jako wikariusz w diecezji opol- 

Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 

specjalizuje się w dziedzinie mariologii, 

ekumenizmu, metodologii teologii oraz 

franciszkanizmu. 

QQJubilat: 25 października ks. arcybiskup 

senior Damian Zimoń obchodził 

80. urodziny. Uroczystą mszę dziękczynną 

w intencji jubilata odprawiono w 

ubiegłą niedzielę w kościele pw. Niepokalanego 

Poczęcia NMP w Katowicach. 

Współcelebrowali ją biskupi metropolii 

die damit bis heute verbundenen 

Fragen nach der Bewahrung des 

schlesischen Kulturerbes sind Themen, 

zu denen Christian-Erdmann 

Schott als Vorsitzender der Gemein- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie schaft do evangelischer czytania. Schlesier Powielanie in den w jakikolwiek sposób zabronione. 

vergangenen Jahren immer wieder 


skiej, w parafiach Kłodnica (Klodnitz), 

Łącznik (Lonschnik), Opole. Przez 

rok był proboszczem w Zawiszycach 

(Sabschütz) w dekanacie Głubczyce (Leobschütz). 

Następnie wstąpił do Zgromadzenia 

Redemptorystów. Już jako 

zakonnik pracował w Bardzie Śląskim 

(Albendorf) i w Gliwicach (Gleiwitz). 

Ojciec Lipowicz w swoich publikacjach 

kieruje się słowami starożytnego 

LARES: Niniejszy być najważniejsze” materiał – czytamy służy w wyłącznie tekście hat er do den Menschen czytania. in seinen Powielanie Ansprachen 

wichtige seelsorgerische Orientie- 


promującym książkę „Ludzie Kultura 

Predigten für Flüchtlinge und Vertriebene 


Wiara” 


ojca Lipowicza. 

lediglich 

Pomysł 

zum 

wydania 

Lesen 

rung 


geboten, Denkanstöße gegeben 

Jegliche aus dem Vervielfältigung evangelischen Schlesien 1993-2013, ist strengstens untersagt. 

poety i pisarza Cycerona o tym, że historia 

jest świadkiem czasów, światłem 

prawdy, życiem pamięci, nauczycielką 

życia. „Bo rzeczywiście, kto potrafi 

właściwie odczytać znaki przeszłości 

i zauważyć, jak całe nasze codzienne 

zaangażowanie i wszelkie prace bledną 

w porównaniu z ogromem dziejowej 

przepaści, ten stopniowo dostrzeże to, 

górnośląskiej oraz kapłani archidiecezji 

katowickiej. Homilię wygłosił przewodniczący 

Konferencji Episkopatu Polski abp 

Stanisław Gądecki. Po mszy, w sali koncertowej 

katowickiej akademii muzycznej 

odbył się koncert w wykonaniu Akademickiej 

Orkiestry Kameralnej pod batutą 

Michała Klauzy. Wykonano utwory Henryka 

Mikołaja Góreckiego, Johanna Sebastiana 

Bacha, Wolfganga Amadeusza 

Mozarta i Petera Warlocka. Arcybiskup 

Zimoń urodził się 25 października 1934 

w Niedobczycach/Niedobschütz (dziś 

część Rybnika). 

Q Besuch in Kreisau: Der Diözesan- 

tej publikacji powstał w związku z 705. 

rocznicą powstania parafii Wierzbięcice 

(Oppersdorff) i Lipowa (Lindewiese), 

750. rocznicą pierwszej wzmianki 

o Lipowej oraz 200. rocznicą kasacji 

księstwa nysko-otmuchowskiego (Ne- 

Q 

isse-Ottmachauer Bistumsland). auch in religiöser, kirchlicher Hinsicht Erdmann Schotts dokumentieren. 

LARES: Niniejszy materiał służy 

K. 

wyłącznie 

Kandzia bewältigt 

do 

werden 

czytania. 

müssen. 

Powielanie w jakikolwiek 

Janet Langbrand/kan 



co w życiu każdego człowieka winno 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Allerheiligen 

01.11.2014 

rat der Katholiken des Erzbistums Köln 

besuchte am 21. Oktober Kreisau. Mit 

dieser Reise möchte der Rat den Aufbau 

des Freundes– und Förderkreises für das 

„Neue Kreisau” fördern. Diese Initiative 

soll es in Zukunft jungen Menschen aus 

dem Erzbistum Köln ermöglichen, nach 

Schlesien zu reisen und sich über das Widerstandsengagement 

der von Moltkes zu 

LARES: Niniejszy ewiger materiał Tod. Das Fest służy aller Heiligen wyłącznie will dies natürlich do czytania. alles zuerst Powielanie von anderen 

erwarten oder sogar 

für mich Herzensbe- 

mit der w Kirche jakikolwiek und für die Kirche sposób ist zabronione. 

uns daran erinnern. Da dürfen wir den 

LARES: Diese Materialien Blick ruhig sind einmal lediglich weit machen. zum Bist du Lesen fordern. bereitgestellt. Nur, dadurch Jegliche Bist du Mensch Vervielfältigung dürfnis. Ich habe ist auch strengstens untersagt. 

1. Lesung: 

Offb 7,2 - 4.9-14 

2. Lesung: 

1 Joh 3,1-13 

Evangelium: Mt 5,1-12a „Freut euch 

und jubelt.“ 

informieren. Gemeinsam mit ihrem Mann 

hatte die Kölnerin Freya von Moltke den 

sogenannten Kreisauer Kreis gegründet, 

der nach dem Gut der Familie in Schlesien 

benannt war. Im Januar 1944 wurde 

Helmuth James Graf von Moltke von der 

Gestapo verhaftet und ein Jahr später 

hingerichtet. Mit der Unterstützung Freya 

von Moltkes wurde das Gut in Kreisau 

den Mut, öffentlich 

für den Glauben einzutreten. 

Allerheiligen 

ist das Fest der leeren 

Hände, das Fest der 

kleinen und einfachen Leute, die Hei- 

eine Freude - wertvolles Geschenk. Gebet, 

Gottesdienst 

heilig zu sein und zu werden. Wenn ligen von nebenan ohne Heiligenschein. 


und 

służy 

Nächstenliebe 

wyłącznie 

sind wir aber 

do 

immer 

czytania. 

noch verzagt 

Powielanie 

dastehen Heilig 

w 

sein 

jakikolwiek 

und heilig werden stellt 

sposób 

den 

zabronione. 

selbstverständlich für ihn. Menschen, sollten, lassen wir uns vom Herrn durch Normalfall des Christseins dar. q umgewandelt. 


Die Frage nach der Zukunft treibt 

uns alle um. Wir möchten gern 

wissen, wie es mit uns selbst, mit unserer 

Familie, ja mit der Welt weitergeht. 

Am heutigen Festtag wird uns ein wun- 

lobt für alles“ nun wieder gut sichtbar. 

„Den gleichen Spruch hat aus Anlass 

ihres 50-jährigen Ordensjubiläums in 

Brasilien Schwester Egfrida, also Maria 

Marschke, als Leitspruch für ihre 

erfüllte Tätigkeit in der Kongregation 

seiner Ahnensuche auf aufgeschlossene 

Menschen zu treffen. Nicht nur in Südamerika, 

auch in Prockendorf wird nun 

das Andenken an die Marschkes weiter 

gegeben. So findet sich zum Beispiel im 

Buch „Ludzie Kultura Wiara“ von Pfarrer 

Urgroßeltern für die katholische Pfarrgemeinde 

in Prockendorf (siehe oben). 

Im August wurde aus Anlass seines 

40. Todestages Pater Josef Marschke in 

einer Heiligen Messe in der Prockendorfer 

Kirche gedacht. Der Pfarrer, der 

Wydana w 2013 r. książka ks. Mirosława Lipowicza. 

ISBN: 978-83-61915-33-1 

Foto: taniaksiazka.pl 

Wort zum Sonntag 

derbares Ziel gezeigt, das Ziel, zu dem 

wir alle unterwegs sind. Gott steht am 

Ende von allem, nicht ein Chaos, nicht 

Mensch gewesen, bist du selbst gewesen, 

bist du so gewesen, wie Gott dich 

gedacht hat? Ein echter Christ hängt 

seine Frömmigkeit nicht an die große 

Glocke, er stellt sie nicht zu Schau. Für 

ihn ist Christsein keine Last, sondern 

Johannes Marschke (links im Bild) und Bogdan Niewiedzil bei der Renovierung des Grabsteines für Marschkes 

Urgroßeltern in Prockendorf. 

in Predigten Stellung bezog. 

Auf den großen Deutschlandtreffen 

der Schlesier, auf Schlesischen Kirchentagen 

oder auf Gedenkveranstaltungen 

von bedeutenden Persönlichkeiten 

wie Sankt Hedwig oder Jochen Klepper 

und ins Gewissen geredet. Wie kaum 

ein anderer hat er deutlich gemacht, 

dass die Schicksalsfragen und Wunden 

der deutschen Vertriebenen nicht nur 

auf einer politischen, staatsrechtlichen 

und sozialen Ebene, sondern vor allem 

die zum Gelingen des Lebens anderer 

beitragen, dürfen sicher sein, dass 

ihr eigenes Leben gelingt. Man kann 

wird die Welt nicht anders. 

Anders wird sie 

nur, wenn ich selbst die 

Seligpreisungen zu leben 

beginne. Ja Kirche sind 

wir alle. Und alle sind wir berufen, 

den Apostel Paulus ermutigen: “Meine 

Gnade genügt dir, denn sie erweist ihre 

Kraft in der Schwachheit.“ Das Leben 

gewesen, bist du selbst 

gewesen, bist du so 

gewesen, wie Gott 

dich gedacht hat. 

Foto: Maria Niewiedzial 

ten Menschen sichtbar gemacht werden. 

Denn das Wissen voneinander ist die 

Grundlage für die Verständigung in Zukunft“, 

freute sich Johannes Marschke, 

Neuerscheinung: Predigten von Christian-Erdmann Schott 

„Der du die Zeit in Händen hast“ 

Bergstadtverlag W.G. Korn, erhältlich unter 

www.schlesische-schatztruhe.de Foto: bergstadtverlag.de 

Im Görlitzer Bergstadtverlag ist nun 

eine Sammlung von Texten erschienen, 

die das langjährige Wirken Christian- 

nach 1990 zu einer Begegnungsstätte 

kan 

Foto: K. Kandzia 

Foto: Łękawski/Wikipedia




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Messow: Andenken an Georg Leo von Caprivi de Caprera de Montecuccoli soll gewahrt werden 

Vergessenes Kanzlergrab 

40 




Noch Mitte der 70er Jahre war neben 

dem verschwundenen Gutsschloss 

Skyren bei Messow unweit der Oder 

die Steinpyramide mit einem zwei 

Meter hohen Marmorkreuz als Grabstein 

des deutschen Kanzlers Leo 

von Caprivi erhalten. 

Jahre später stapfen Bolesław 

Gustav Bernaczek, der Vorsitzende 

der Deutschen Minderheit in 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie generał w von jakikolwiek Plessen jako przedstawiciel sposób zabronione. 

niemieckiego cesarza. Georg Leo von 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Caprivi Vervielfältigung de Caprera de Montecuccoli ist strengstens untersagt. 

der Woiwodschaft Lebus, der Denkmalschutzbeauftragte 

der deutschen 

Volksgruppe Bruno Kosak, Messows Gemeindevorsteher 

Dariusz Jarociński und 

Olaf Tams vom Preußeninstitut e.V. über 

den Familienfriedhof derer von Schierstaedt 

sowie verschwägerter Angehöriger 

derer von Seydlitz-Kurzbach beim 

verschwundenen Gutsschloss Skyren (ab 

1937 Teichwalde, polnisch: Skórzyn) in 

Jeszcze Maszewa, nieopodal Odry zachowała 

się kamienna piramida z dwumetrowej 

wysokości marmurowym krzyżem, sta- 

Dariusz Jarociński zeigt Olaf Tams die genaue Grablage auf einer Karte. 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie poddanych w jakikolwiek Prus. sposób zabronione. 

verteuern dürften. Doch das nötige nowiąca nagrobek kanclerza Niemiec Także dlatego wójt Dariusz Jarociński 

LARES: Diese Materialien Kleingeld sind für lediglich eine Instandsetzung zum des Lesen Leo von bereitgestellt. Capriviego. Jegliche jest Vervielfältigung otwarty na pomysł uporządkowania ist strengstens untersagt. 

der Gemeinde Messow (Maszewo). Letzte 

Relikte des Grabes sind die Reste der 

Steinpyramide, auf denen eher zufällig 

gerade ein verrostetes Metallkreuz eines 

anderen Grabes liegt. 

1899 hatte hier unter anderem General 

von Plessen als Vertreter des 

deutschen Kaisers der Beerdigung des 

zweiten deutschen Kanzlers nach Otto 

grobu poprzez ogrodzenie terenu oraz 

wykonanie nowej, dwujęzycznej płyty 

nagrobnej. Temu uroczemu zakątkowi 

położonemu przy szosie z Frankfurtu 

(n. Odrą) do Zielonej Góry, w dawnej 

wschodniej części Marchii Brandenbur- 


Spenden 

materiał 

beizusteuern. 

służy 

Dennoch 

wyłącznie 

will Instytutu 

do 

Pruskiego 

czytania. 

brną przez 

Powielanie 

cmentarz skiej, 

w 

z pewnością 

jakikolwiek 

przydałaby 

sposób 

się kolejna 

zabronione. 

który wytrwa w pokusie”. 

sich Jarociński nicht der Verantwortung 

entziehen. Für alle notwendigen 

rodu Schierstaedtów oraz skoligaconych atrakcja turystyczna. Na początek jednak 


von Bismarck beigewohnt. Georg Leo 

von Caprivi de Caprera de Montecuccoli 

hatte als Vorgänger von Chlodwig Fürst 

zu Hohenlohe-Schillingsfürst Prinz von 

Ratibor und von Corvey von 1890-94 

amtiert. Und anders als Bismarck kann 

man Caprivi kaum Vorbehalte gegenüber 

den polnischsprachigen Untertanen 

Preußens anlasten. 

spricht der Vorsitzende der Minderheit Charlottenburg bei Berlin geborene Leo 

LARES: Niniejszy der materiał Woiwodschaft służy Lebus Bernaczek wyłącznie von Caprivi do czytania. machte im Militär Powielanie Karriere w XVII jakikolwiek wieku rodzina Caprivi, sposób wywodząca 

się ze słoweńskiego obecnie 

zabronione. 

beim Marschall in Grünberg vor. Auch und suchte als Kanzler den Ausgleich mit W 

Der Caprivizipfel Namibias 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Großbritannien. bereitgestellt. Die nach Kulturkampf Jegliche regionu Vervielfältigung Kraina, zaczęła osiedlać ist się na strengstens untersagt. 

Gemeindevorsteher Dariusz Jarociński 

ist daher auch offen für eine 

Herrichtung des Grabes durch eine 

Umzäunung des Geländes und eine 

neue zweisprachige Grabplatte. Der 

landschaftlich reizvolle Landstrich an 

der Straße von Frankfurt (Oder) nach 

Grünberg (Schl) im einstigen östlichen 

Teil der Mark Brandenburg könnte eine 

Leo von Caprivi – Zapomniany grób 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

zog sich 

do 

aus 

czytania. 

der Öffentlichkeit 

Powielanie 

zurück. Die wojsku, 

w jakikolwiek 

zaś będąc kanclerzem, 

sposób 

zabiegał 

zabronione. 

letzten Lebensjahre verbrachte er bei seinem 

Neffen auf Gut Skyren. 

uspokajać konflikty społeczne powstałe 

o kompromis z Wielką Brytanią. Starał się 

do połowy lat 70. obok nieistniejącego 

sind lediglich dworku w Skórzynie zum Lesen k. bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

Touristenattraktion mehr gut gebrauchen. 

Jarociński zeigt den Gästen zunächst 

jedoch die Kirche von Messow. 

Bei Renovierungsarbeiten stieß man 

auf alte Malereien aus dem Spätmittelalter, 

die die Arbeiten nun erheblich 

Caprivgrabes verspricht ohnehin Olaf 

Tams aus Hamburg als Vertreter des „Instituts 

zur Förderung der preußischen 

Staatsauffassung sowie des deutschen 

Geschichts- und Kulturbewusstseins 

e. V.“ – kurz „Preußeninstitut“ – aus 

Arbeiten werde die Gemeinde sorgen, 

verspricht er. Ein gutes Ende ist nahe, 

denn schon seit 2004 gab es bislang versandete 

Versuche, ein solches Projekt 

anzugehen. Noch am Tage des gemeinsamen 

Grabbesuches am 22. Oktober 

dort findet das Anliegen Gefallen. Der 

Spruch auf Caprivis Grab begann übrigens 

einst mit den Worten: Selig ist 

der Mann, der die Anfechtung erduldet. 

Maszewo: Zachowają pamięć o kanclerzu 

40 lat później Bolesław Gustaw Bernaczek, 

przewodniczący mniejszości 

niemieckiej w województwie lubuskim, 

pełnomocnik ds. ochrony zabytków z 

ramienia MN Bruno Kosak, wójt Maszewa 

Dariusz Jarociński oraz Olaf Tams z 

z nimi członków rodziny Seydlitz-Kurzbach, 

położony przy nieistniejącym 

dworku w Skórzynie (niem. Skyren, od 

1937 roku Teichwalde) w gminie Maszewo 

(Messow). w jakikolwiek Ostatnimi reliktami sposób grobu zabronione. 


są pozostałości kamiennej piramidy, na 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche których Vervielfältigung raczej przypadkowo leży ist za- 


rdzewiały metalowy krzyż pochodzący 

z innego grobu. 

W 1899 roku w tym właśnie miejscu 

w uroczystościach pogrzebowych drugiego 

po Ottonie Bismarcku kanclerza 

Niemiec uczestniczył między innymi 

sprawował urząd w latach 1890–94 jako 

poprzednik Chlodwiga zu Hohenlohe-Schillingsfürsta, 

księcia Raciborza 

i Corvey, i w odróżnieniu od Bismarcka, 

Capriviemu raczej nie można zarzucać 

uprzedzeń wobec polskojęzycznych 

Jarociński pokazuje gościom kościół 

w Maszewie, w którym podczas prac 

renowacyjnych natrafiono na stare malowidła 

pochodzące z okresu późnego 

średniowiecza, co prawdopodobnie 

znacznie zwiększy koszty trwających 

robót. Tak czy owak Olaf Tams z Hamburga, 

reprezentujący Instytut ds. Rozwoju 

Koncepcji Państwa Pruskiego oraz 

Niemieckiej Świadomości Historyczno- 

-Kulturowej – w skrócie Instytut Pruski, 

obiecuje, że fundusze potrzebne na odremontowanie 

grobu Capriviego zostaną 

wniesione z datków. Mimo to Jarociński 

nie zamierza uchylać się od odpowiedzialności 

i deklaruje, że gmina zadba o 

wykonanie wszelkich niezbędnych prac. 

Zapowiada się zatem pomyślny finał 

sprawy, po tym jak w okresie od 2004 

roku dwukrotnie podejmowano próby 

zrealizowania takiego projektu, które 

jednak utknęły w martwym punkcie. 

Jeszcze w dniu wspólnego odwiedzenia 

grobu, 22 października, przewodniczący 

MN w woj. lubuskim, Bolesław Gustaw 

Bernaczek, rozmawia o sprawie w Urzędzie 

Marszałkowskim w Zielonej Górze, 

gdzie też spotyka się z przychylnością. 

Warto nadmienić, że sentencja umieszczona 

na grobie Capriviego rozpoczynała 

się słowami: „Błogosławiony mąż, 

Till Scholtz-Knobloch 

Prag: Tagung zur LARES: Situation Niniejszy der deutschen materiał Volksgruppe służy wyłącznie Tschechiens do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Die Zukunft im Blick behalten 

Es ist schon gute Tradition, dass der jährlichen kulturellen Großveranstaltung 

der deutschen Minderheit in Tschechien eine Konferenz zur aktuellen 



Lage vorangeht. In diesem Jahr fand diese wichtige Tagung am 10. Oktober 

im großen Tagungssaal des tschechischen Außenministeriums statt. 

In seiner Begrüßungsansprache würdigte 

Martin Dzingel, Präsident der wecken und die 

Man muss Empathie 

„Landesversammlung der Deutschen 

in Böhmen, Mähren und Schlesien“, komplette Geschichte 

dem Dachverband der Deutschen in erzählen. 

Tschechien, die Bemühungen der Minderheit 

um eine gute Kulturarbeit und 


dürfe sich nicht nur auf die historische 


die Vermittlung der deutschen Sprache 

auch in finanziell angespannten Zeiten. 

In Vertretung des Kulturministers 

sprach Milan Pospišil, Generalsekretär 

für nationale Minderheiten der tschechischen 

Regierung, über das Interesse der 

tschechischen Regierung an einer guten 

Zusammenarbeit mit der Minderheit 

und ging in der späteren Diskussion 

LARES: Niniejszy Ferdinand materiał Trauttmansdorff służy werde wyłącznie er die rekten do Sprachübertragung czytania. zwischen Powielanie Eltern 

und Kindern mache das Deutsche nen nur etwa zehn Prozent direkt zur wurde. 

Jugendlichen w jakikolwiek betrieben werden, sposób von de- 

zabronione. 

gute Kooperation mit den Deutschen in 

LARES: Diese Materialien Tschechien sind fortsetzen. lediglich Trauttmansdorff zum Lesen in Tschechien bereitgestellt. heute zu einer Fremdspra- 

Jegliche Minderheit Vervielfältigung gehörten. ist strengstens untersagt. 

auch mit praktischen Ratschlägen auf 

aktuelle Probleme der Deutschen in 

Tschechien, wie etwa die schwierige 

Umsetzung einer mehrsprachigen Ortsbeschilderung, 

ein. Hartmut Koschyk, 

Beauftragter der Bundesregierung für 

Aussiedlerfragen und nationale Minderheiten, 

zeigte sich in seiner Rede erfreut 

über die Jugendarbeit der Begegnungszentren, 

die sich nicht nur an die Deutschen 

in Tschechien richtet, sondern 

allen Interessierten offen steht. Man 

Minderheit in Tschechien konzentrieren, 

sondern müsse für neue Impulse 

offen sein. Positiv bewertete Koschyk 

auch die verstärkte Zusammenarbeit 

mit dem parallel existierenden „Kulturverband“ 

von Deutschen in Tschechien, 

Der neue deutsche Botschafter in 

Prag, Arndt Freiherr Freytag von Loringhoven, 

begrüßte die Gelegenheit, 

bereits so kurz nach seinem Amtsantritt 

die Volksgruppe bei ihrem Jahrestreffen 

näher kennenzulernen. Zusammen mit 

seinem österreichischen Amtskollegen 

Seit dem 17. Jahrhundert siedelte 

sich die aus der heute slowenischen 

Krain stammende Familie von Caprivi in 

Schlesien an und wurde aufgrund von 

Verdiensten in den Türkenkriegen 1653 

in den Reichsritterstand erhoben. Der in 

und Sozialistengesetzen bestehenden 

gesellschaftlichen Konflikte suchte er zu 

befrieden, womit sich der Protestant die 

Feindschaft von Großagrariern und Nationalisten 

zuzog. Am Abend seines Rücktritts 

verbrannte er seine privaten Papiere und 

Caprivis Name ist bis heute mit einer 

geografischen Besonderheit verbunden 

– dem Caprivi-Zipfel, einem schmalen 

Ein positives Mehrheitsbild ist das Ziel 

pflichtete ihm in seinem Grußwort bei 

und erinnerte an die Verantwortung, 

die mit dem Recht auf das eigene Erbe 

wodurch den Deutschen in Tschechien einhergehe. 

Als besonderen Ehrengast konnte 

LARES: Niniejszy eine gemeinsame materiał Stimme służy auch wyłącznie gegenüber 

der Politik möglich ist. 

die Ethnologin Sandra Kreisslová ei- 

vom Demokratischen Forum der Deut- 

In einem do czytania. einleitenden Vortrag Powielanie gab die Landesversammlung w jakikolwiek Ovidiu sposób Ganț zabronione. 


nen Überblick über die Geschichte der 

Deutschen im Lande nach dem Zweiten 

Weltkrieg. Sie machte deutlich, die 

Auswirkungen verschiedener Phasen 

der Vertreibung und innerstaatlicher 

Dislokation seien bis in die Gegenwart 

spürbar. Besonders der Verlust der di- 

Landstreifen über den Namibia (einst 

Deutsch-Südwestafrika) mit dem Sambesi 

verbunden ist. Verhandlungen über einen 

Gebietsaustausch mit Großbritannien bezüglich 

eines Zugangs zum Sambesi hatte 

von Caprivi geführt. 

Śląsku, gdzie przez wzgląd na zasługi 

położone w wojnach przeciwko Turkom, 

w 1653 roku została podniesiona do stanu 

rycerskiego. 

Leo von Caprivi, urodzony w Charlottenburgu 

k. Berlina, zrobił karierę w 

na tle Kulturkampfu i ustaw antysocjalistycznych, 

czym jako protestant ściągnął 

na siebie wrogość wielkich obszarników 

Foto: Tomáš Randýsek 

che. Jüngere Generationen lernten die 

Muttersprache ihrer Vorfahren derzeit 

meist von ihren Großeltern. 

schen in Rumänien begrüßen. Durch 

eine großzügige Minderheitenpolitik der 

dortigen Regierung und ein gesteigertes 

Interesse der Mehrheitsbevölkerung an 

Deutschland könne in Rumänien bereits 

seit Jahren ein muttersprachlich deutsches 

Bildungssystem mit etwa 22.000 

i nacjonalistów. Wieczorem po złożeniu 

dymisji spalił swoje prywatne dokumenty, 

po czym wycofał się z życia publicznego. 

Ostatnie lata życia spędził u siostrzeńca 

w majątku w Skórzynie. 

Nazwisko Capriviego do dziś związane 

jest z geograficzną ciekawostką, jaką jest 

Cypel Caprivi, wąski pas lądu, który łączy 

Namibię (dawniej Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia) 

z rzeką Zambezi. 

Caprivi prowadził negocjacje z Wielką 

Brytanią na temat wymiany terytoriów 

umożliwiającej dostęp do Zambezi. q 

Die gute Stellung der Deutschen 

sei aber auch darauf zurückzuführen, 

dass man früh begriffen habe, dass man 

Projekte nicht nur für die Minderheit 

machen könne, sondern die gesamte 

Gesellschaft mit ins Boot holen müsse. 

Es sei in Rumänien nun ganz normal, 

dass deutschstämmige Politiker im Parlament 

sitzen und nun einer von ihnen 

sogar Präsidentschaftskandidat ist. 

In der Gesprächsrunde zum Thema 

„Die öffentliche Wahrnehmung der 

deutschen Minderheiten in der Tschechischen 

Republik und im Ausland“ war 

sich Ganț mit seinen Diskussionspartnern 

einig, dass ein gutes Image bei der 

Mehrheitsbevölkerung nur entstehen 

kann, wenn diese ein aktuelles Bild von 

der Minderheit erhalte. Damit könnten 

Vorurteile abgebaut und Erfolge herausgestellt 

werden. Man müsse Empathie 

auch bei den großen Medien im Land 

wecken und dort die komplette Geschichte 

erzählen, sagte der Soziolinguist 

Marián Sloboda von der Karlsuniversität 

Prag. Die Tschechen seien kein kleines 

Volk, das Angst vor Fremdeinflüssen 

haben müsse, sondern einen Gewinn aus 

der Pluralität ziehen könne. Es sei aber 

derzeit so, dass die deutsche Minderheit 

hier leider weitgehend unbekannt sei 

oder allenfalls mit Misstrauen betrachtet 

Tomáš Randýsek




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Wahlwerbung 

Lesen bereitgestellt. Reklama Jegliche wyborcza Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Mniejszość Niemiecka 





Powiat opolski ziemski 

Kandydaci do rad powiatów 



Monika Wittek 

Gminy Dąbrowa, Niemodlin, 

Tułowice 

Norbert Halupczok 

Gmina Ozimek 

Krzysztof Wysdak 

Gminy Chrząstowice, 

Tarnów Opolski 



Powiat Strzelce Opolskie 

Stefan Warzecha 

Gminy Dobrzeń Wielki, Popielów 

Henryk Lakwa 

Gminy Prószków, Komprachcice 

Joachim Świerc 

Gminy Łubniany, Murów, Turawa 

Powiat Prudnik 



Waldemar Gaida 

Józef Swaczyna 

Gminy Strzelce Opolskie, LARES: Izbicko Niniejszy Gminy Kolonowskie, materiał Jemielnica służy wyłącznie Gmina Zawadzkie do czytania. Powielanie Gminy Leśnica, Ujazd w jakikolwiek Gmina Głogówek sposób zabronione. Gminy Biała, Lubrza 


Powiat Olesno 

Henryk Bartoszek 

Waldemar Bednarek 

Józef Janeczko 

Powiat Kluczbork 

Janusz Siano 

Powiat K.-Koźle 



Otylia Skoczylas 

Roland Fabianek LARES: Niniejszy Barbara materiał Kaczmarczyk służy wyłącznie Jan Kus do czytania. Gminy Powielanie Kluczbork (wsie), w jakikolwiek sposób zabronione. 

Gminy Gorzów Śl., Radłów 

Gminy Dobrodzień, Zębowice 

Gmina Olesno 

Lasowice Wielkie 


Powiat Krapkowice 

Józef Gisman 

Kędzierzyn-Koźle, okręg 1 

Jerzy Rosenhof 

Kędzierzyn-Koźle, okręg 2 





Arnold Donitza 

Miasto i gmina Krapkowice 

Joachim Wojtala 

Miasto i gmina Gogolin 

Mariusz Pieszkała 

Miasto i gmina Zdzieszowice 

Joachim Kamrad 

Gmina Strzeleczki i gmina Walce 

Stefan Wałach 

Reńska Wieś, Pawłowiczki 

Danuta Wróbel 

Cisek, Bierawa, Polska Cerekiew 



Dobra robota! 

Komitet Wyborczy Wyborców 



Mniejszość Niemiecka www.mniejszoscniemiecka.eu 

8051




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Advertorial Lesen bereitgestellt. Promocja Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Nasz samorząd 




Powiat 

oleski 



Nie ma znaczenia – kobieta czy męż- 

LARES: Niniejszy czyzna. materiał Decydującym służy czynnikiem wyłącznie do do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

takiej pracy jest odpowiedni charakter, 

LARES: Diese Materialien mentalność sind i osobowość. lediglich Osoby, zum które Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

okresie bycia radną powiatową udało 

LARES: Niniejszy się z powodzeniem materiał wyremontować służy wyłącznie i do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Barbara Kaczmarczyk otrzymanie Srebrnej Róży Dobrodzieńskiej uważa za swoje najcenniejsze wyróżnienie, bo 

doprowadzić do bardzo dobrego stanu 


świadczy 


o tym, że doceniono jej pracę na rzecz 

Jegliche 

lokalnej społeczności. 

Foto: J. Stemplewski 


naszej nieustannej pracy nie mamy teraz 

powodów do narzekań – nasze szkoły 

są nowoczesne, wyremontowane i 

gwarantują wysoki poziom nauczania. 

Pragnę też dodać, że osobiście moc- 

to jest najlepszą zapłatą. Owszem, są no angażowałam się w sprawy szkoły w moim przekonaniu jest jeszcze sporo 

LARES: Niniejszy jeszcze materiał odcinki dróg, służy które wymagają wyłącznie ponadgimnazjalnej do czytania. w Dobrodzieniu, Powielanie do poprawienia. w jakikolwiek Myślę o sali sposób operacyjnej 

czy też poszczególnych oddziałach, 

zabronione. 

poprawy, ale jestem przekonana, że w by przetrwała, oraz pomagałam w rozwiązywaniu 

bereitgestellt. problemów w szkole Jegliche spe- 

które Vervielfältigung czekają na remont. Dlatego ist jeśli strengstens LARES: Diese Materialien trakcie sind następnej lediglich kadencji uda zum nam się Lesen z 

untersagt. 

LARES: Niniejszy opieki materiał medycznej w naszym służy powiecie. wyłącznie loma wyróżnieniami, do czytania. które Powielanie z nich cieszy którzy w – jakikolwiek każdy chory – potrzebują sposób zabronione. 

Zawsze, kiedy miałam i mam możliwość, Panią najbardziej? 

dużo zrozumienia i ciepła. Owszem, pod 

LARES: Diese Materialien to wszystkie sind zasadne lediglich pomysły zum związane Lesen Zdecydowanie bereitgestellt. Srebrna Róża Jegliche Dobro- 

tym Vervielfältigung względem jest już naprawdę ist dobrze, strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy powiecie materiał oleskim znajduje służy się w wyłącznie dobrej tym, że do ludzie czytania. oraz samorządy Powielanie docenili zapomnę w jakikolwiek również o dalszym pomaganiu sposób zabronione. 

kondycji. Raduje mnie to ogromnie, bo moją pracę na rzecz lokalnej społeczności. 

Dziękuję! 

szkołom, zamierzam je wspierać jeszcze 


mój wkład 


pracy 

lediglich 

był tu spory. 

zum 

Ważną 

Lesen bereitgestellt. Jegliche 

aktywniej 


niż dotychczas, by edukacja 

ist strengstens 

w 

untersagt. 



Barbara Kaczmarczyk po godzinach 

Co najbardziej ceni Pani w mężczyznach, 

a co drażni? 

Uczciwość, punktualność, dobroć, słowność, 

umiejętność zaopiekowania się całą rodziną 

Foto: Jerzy Stemplewski 

Komitet Wyborczy Wyborców 

Mniejszość Niemiecka Strona finansowana przez KWW Mniejszość Niemiecka 

Kobieta z charakterem 

Z Barbarą Kaczmarczyk, kandydatką do Rady Powiatu Oleskiego, rozmawia Krzysztof Świerc 

Kiedy zainteresowała się Pani polityką? 

Polityka? To, czym się zajmuję, bardziej 

nazwałabym pracą na rzecz lokalnej 

społeczności, a rozpoczęłam ją 

z początkiem lat dziewięćdziesiątych 

ubiegłego stulecia. Był to okres, kiedy 

moje dzieci zaczęły się usamodzielniać, 

przez co zyskałam więcej czasu dla siebie 

i chciałam się nim podzielić. Dlatego 

postanowiłam coś konkretnego robić dla 

ludzi, rozpoczynając społeczną działalność 

w parafialnym zespole Caritas przy 

parafii św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu, 

w którym zresztą działam do 

dzisiaj, gdzie jestem wolontariuszem i 

sekretarzem. Jednocześnie w tym okresie 

dynamicznie rozwijały się struktury 

mniejszości niemieckiej, której byłam 

i jestem aktywnym członkiem. Dzięki 

temu w 1999 roku, kiedy powstawały 

powiaty, zaproponowano mi, abym 

wystartowała w wyborach do zarządu 

gminnego TSKN w Dobrodzieniu, 

który dzisiaj należy do województwa 

opolskiego, ale wtedy był jeszcze częścią 

nie istniejącego już województwa 

częstochowskiego, w którym nie było 

struktur gminnych TSKN. Propozycję 

przyjęłam i... do dzisiaj, czyli prawie 

16 lat jestem przewodniczącą gminną 

TSKN w gminie Dobrodzień. 

Wiem, że nie była i nie jest Pani „malowaną” 

przewodniczącą. 

Myślę, że nie, bo od samego początku 

intensywnie rozwijałam swoją działalność, 

poświęcając jej każdą wolną chwilę, 

co w pewnym momencie doceniono, 

proponując mi start w wyborach do rady 

powiatu. Był to rok 2002, kiedy dobrze 

już poznałam pracę z ludźmi i dla ludzi, 

poczułam się też silniejsza, stąd zgodziłam 

się podjąć to wyzwanie. Jak się 

później okazało – z powodzeniem, bo 

otrzymałam wówczas ponad 700 głosów, 

z czego byłam bardzo dumna. 

Dlaczego zdecydowała się Pani na 

start w kolejnych wyborach do rady 

powiatu? To nie jest łatwa praca. 

Pamiętam, że jak rozpoczynałam 

trzecią kadencję, to sama do siebie powiedziałam, 

że będzie to moja ostatnia. 

Jednak im bliżej było końca tej kadencji, 

tym mocniej odczuwałam potrzebę 

dalszej pracy, a mój wewnętrzny głos 

podpowiadał mi, że to jeszcze nie czas, 

abym zostawiła to zajęcie. Efekt? Postanowiłam 

jeszcze raz wystartować w 

wyborach, bo czuję, że drzemią we mnie 

jeszcze spore pokłady energii i motywacji 

do działania! 

Kobiety lepiej od mężczyzn nadają 

się do pracy na rzecz lokalnych społeczności, 

zarządzania czy wręcz polityki? 

decydują się na podjęcie takiej pracy, 

muszą być uczciwe, praworządne, 

pragnące coś pożytecznego zrobić dla 

społeczeństwa, powiatu, gminy itd., a 

nie koncentrować się na swoich korzyściach. 

Dla mnie jako radnej powiatowej 

LARES: Niniejszy najważniejsze materiał jest dobro służy społeczności wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

dobrodzieńskiej oraz zębowickiej i na 

LARES: Diese Materialien tym w sind głównej lediglich mierze się skupiam, zum pa- 


miętając równocześnie o tym, by zawsze 

być w pogotowiu, jeśli ludzie zwrócą się 

do mnie o pomoc. 

Lata działalności na rzecz lokalnej 

społeczności to okres sporych sukcesów. 

Które z nich z perspektywy czasu ceni 


Pani sobie 

materiał 

najbardziej? 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Jest kilka spraw, które udało się pozytywnie 

załatwić, z których jestem zado- 

na wierzbie. 


wolona, ale... nie mogę powiedzieć, że 

zrobiłam to sama, w pojedynkę! Działalność, 

którą się zajmuję, polega bowiem 

na ścisłej współpracy z radą powiatu. 

Odpowiadając zatem wprost na pytanie, 

to z satysfakcją muszę stwierdzić, że w 

kilka poważnie zaniedbanych wcześniej 

dróg w powiecie oleskim, a szczególnie 

w gminach Dobrodzień i Zębowice, 

oczywiście przy wsparciu środków unijnych. 

Jestem tym bardzo zbudowana, 

bo ludzie są z efektów zadowoleni, a 

powodzeniem przeprowadzić ich lifting. 

Opieka medyczna też była dla Pani 

„oczkiem w głowie”? 

Nigdy nie ukrywałam i nie ukrywam, 

że bardzo istotną dla mnie sprawą jest 

doprowadzenie do jak najlepszego stanu 

z jej poprawą popieram i akceptuję, bo 

rozumiem, jak jest ważna dla społeczności 

powiatu oleskiego. Dzisiaj, po latach 

wielu wysiłków i starań, udało nam się w 

tej kwestii wiele rzeczy naprawić, dzięki 

czemu obecnie opieka medyczna w 

sprawą był też dla mnie, jest i będzie 

poziom i jakość szkolnictwa w powiecie, 

by nasza młodzież nie uciekała od nas 

do innych szkół czy większych ośrodków 

miejskich. Na szczęście w wyniku 

Jazda na rowerze, w pojedynkę, z mężem 

bądź w grupie, co wyzwala we mnie mnóstwo 

endorfin i pozytywnej energii, podobnie jak 

długie spacery, praca wokół mojego domu i w 

ogródku, zwłaszcza przy kwiatach – co mnie 

relaksuje. Jeśli tylko czas mi pozwala, lubię 

cjalnej i w ośrodku wychowawczym w 

Dobrodzieniu, które przeżywały trudny 

moment. Z perspektywy czasu swoją 

misję oceniam jako udaną. 

Prawie 16-letnia działalność na rzecz 

lokalnej społeczności zaowocowała wie- 

dzieńska, którą otrzymałam w 2009 roku 

w dziedzinie samorządności. Przyznano 

mi ją podczas Dni Dobrodzienia, co do 

dzisiaj napawa mnie radością, bo nagroda 

ta jest podsumowaniem mojej działalności, 

a przede wszystkim świadczy o 

Gdyby na kolejną kadencję została 

Pani wybrana na radną powiatową, 

na czym by się Pani skoncentrowała? 

W głównej mierze na priorytetach, 

które wyznaczyłam sobie i realizowałam 

Etos pracy – jest to olbrzymia wartość i cecha, 

która służy wszystkim mieszkańcom. Cechuje 

nas również duża dbałość o swoje rodziny i 

wszystko, co je otacza, dlatego nasz styl życia 

już wcześniej, czyli m.in. na dalszym 

wspieraniu i dbaniu o nasz oleski szpital 

powiatowy. Wiem, że bardzo wiele już 

w nim zrobiono, dzięki czemu pacjenci 

czują się tam dobrze i bezpiecznie, ale 

zostanę ponownie wybrana na radną 

powiatową, będę kłaść duży nacisk na 

to, aby te sprawy były dopilnowane i 

sukcesywnie realizowane. Będę też zabiegała 

o to, aby personel medyczny miał 

jeszcze więcej empatii wobec pacjentów, 

mimo to uważam, że należy pracować 

nad tym, aby było jeszcze lepiej. Na uwadze 

będę miała też dalszą modernizację i 

remonty dróg, w tym odcinka w Rzędowicach, 

który w przyszłej kadencji koniecznie 

musi być wyremontowany. Nie 

naszym powiecie stała na możliwie jak 

najwyższym poziomie. Dzieci i młodzież 

muszą mieć zapewnione pod tym 

względem jak najlepsze warunki, bo są 

naszą przyszłością. 

Czego Pani nie toleruje? 

Nie znoszę zawiści, braku tolerancji i bezkompromisowości. 

Ludzie powinni się szanować, 

umieć z sobą dyskutować i wspólnie szukać 

Nie, bo to nie ma sensu! Siłą, agresją i przemocą 

niczego dobrego się nie zbuduje, a wręcz 

przeciwnie. Skrzywdzona w ten sposób osoba 

stanie się bardziej agresywna i „odporna” na 

rzeczowe argumenty. 

Czy jest coś, co zmieniłaby Pani w swojej 

Mówi się, że pod względem szkolnictwa 

w powiecie oleskim na przestrzeni 

ostatnich lat zrobiono tak dużo, że zazdrości 

wam wiele ościennych powiatów. 

Przesada? 

Myślę, że nie, bo w chwili rozpoczęcia 

działalności powiatu oleskiego 

dysponowaliśmy 8 szkołami ponadgimnazjalnymi, 

a obecnie pomimo wielu 

problemów, przez jakie musieliśmy 

przebrnąć w tej kwestii, mamy ich siedem, 

i to w dobrym stanie. Nie oznacza 

to jednak, że nie może być jeszcze lepiej, 

dlatego nie można spocząć na laurach. 

Nadal trzeba pracować nad tym, 

by jakość naszych placówek szkolnych 

polepszała się – oczywiście w miarę 

możliwości, co muszę w tym miejscu 

podkreślić, bo nie mam w zwyczaju 

obiecywania przysłowiowych gruszek 

Które z Pani cech charakteru gwarantują 

wyborcom, że jeśli postawią 

na Barbarę Kaczmarczyk, to się nie 

zawiodą? 

Jestem uczciwa, obowiązkowa i zawsze 

staram się wypełniać zadania, które 

ludzie mi powierzają. Obdarzenie mnie 

bowiem zaufaniem wzmaga we mnie 

poczucie obowiązku oraz motywacji 

do działania i chyba dlatego mało jest 

spraw, w których zawiodłam. Staram 

się też zawsze być oparciem dla ludzi, 

którzy się do mnie zwracają z jakimś 

problemem, nigdy nie zostawiam ich 

bez pomocy. Poza tym jestem kreatywna 

i obdarzona genem dobrego organizatora, 

dzięki temu mam na swoim 

koncie szereg udanie zaplanowanych 

i zrealizowanych przedsięwzięć. Nie 

bez znaczenia jest też to, że pochodzę 

z rodziny wielodzietnej, a takie dzieci 

musiały kiedyś bardzo często od wczesnych 

lat życia liczyć na siebie i dawać 

sobie radę w różnych, często trudnych 

sytuacjach. W moim wypadku tak dokładnie 

było, ale dzięki temu w dorosłe 

życie wkroczyłam z dużymi pokładami 

wiary w swoje możliwości, z zapasem 

energii, chęci do działania i pomagania 

ludziom. Za mój atut uważam też umiejętność 

uczenia się na błędach. 

Jak radzi sobie Pani z krytyką, która 

towarzyszy praktycznie każdemu, kto 

podejmuje się pracy w samorządzie? 

Nikt z nas nie lubi krytyki, ale wiem, 

że jest to element, z którym zderzamy 

się w pracy, i ja nie jestem wyjątkiem. 

Wydaje mi się jednak, że z krytyką radzę 

sobie całkiem, całkiem, ponieważ 

nie działa na mnie destrukcyjnie, lecz 

motywująco i sprawia, że staram się być 

jeszcze lepsza, skuteczniejsza i dokładniejsza 

w swoich działaniach. q 

coś kombinować, to nie wiadomo, co by z 

tego wynikło. Dlatego cieszę z tego scenariusza, 

jaki mi życie napisało. 

Są jakieś miejsca na świecie, które chciałaby 

Lourdes. Jednak z drugiej strony im jestem 

starsza, tym bardziej dochodzę do przekonania, 

że po co jeździć gdzieś daleko, skoro 

piękne i interesujące miejsca są wokół nas 

– np. w południowej Polsce. 

Książki o jakiej tematyce czyta Pani najczęściej? 

Pasjonuje mnie literatura historyczna, także ta 

związana z regionem, w którym się urodziłam 

LARES: Niniejszy i sobą samym. materiał Nie lubię przeciwności służy tych wyłącznie może być przykładem do czytania. do naśladowania Powielanie dla kompromisu, w jakikolwiek by ich rozmowy miały sposób pozytywny 

finał i rodziły zdrowe owoce. 

Pani zabronione. 

zwiedzić? 

cech. 

innych. Poza tym, jako rdzenni mieszkańcy 

LARES: Diese Materialien Małe przyjemności? sind lediglich zum tej Lesen ziemi potrafimy bereitgestellt. wziąć na siebie odpowie- 

Jegliche Jest ktoś, Vervielfältigung komu chciałaby Pani przyłożyć? ist strengstens untersagt. 

dzialność za współrządzenie regionem bądź 

rządzenie, co zależy od szczebla samorządu. 

Największe marzenia? 

Zdrowie – żeby nie opuszczało mojej rodziny 

i mnie. Pragnę też, aby na świecie ludzie byli 

dla siebie bardziej życzliwi, a w Polsce na sce- 

też poczytać interesujące artykuły i książki. 

politycznej było mniej tarć i spięć, bo to, przeszłości? 

LARES: Niniejszy Jaka jest największa materiał zaleta mniejszości służy wyłącznie co obecnie obserwujemy, do czytania. nie wpływa Powielanie dobrze Analizując w moje jakikolwiek życie, doszłam do wniosku, sposób zabronione. 

niemieckiej? 

na nasze samopoczucie i podświadomość. że nic bym nie zmieniła, bo jakbym zaczęła skomplikowane losy ludzi. 


i żyję. Lubię też powieści i książki odsłaniające 

q 

Projekt i realizacja: Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Praca w Niemczech 


Rozszerzenie warunków zatrudnienia krótkotrwałego 





Często słyszymy od wyjeżdżających 

sezonowo do pracy w Niemczech, 

że pracują „na bez podatku”. Chodzi 

w tym wypadku o tzw. Kurzfristige 

Beschäftigung. W rzeczywistości jednak 

z wypłacanej pensji podatek 

jest pobierany, ale nie są pobierane 

składki socjalne. 

Pisaliśmy już o tej formie pracy w 

Niemczech, która jest legalna, ale 

prosimy przed podjęciem takiej pracy 

dokładnie się zapoznać, jakie grupy za- 



wodowe mogą ją podjąć. Od 1 stycznia 

2015 roku wchodzi bowiem w życie nowelizacja 

tzw. zatrudnienia krótkotrwałego. 

W tym artykule przedstawiamy 

najważniejsze zmiany. Zacznijmy od 

tego, że razem z ustawą o wzmocnieniu 

prawa do rokowań zbiorowych, która 

wejdzie w życie 1 stycznia 2015 roku, 

zostanie wprowadzone wynagrodzenie 

minimalne obejmujące cały kraj. Jedno- 



cześnie na okres przejściowy zostaną 

rozszerzone ramy czasowe wyznaczające 

krótkotrwały stosunek pracy, zwany 

pracą sezonową lub pracą dodatkową. 

Ustawa o wzmocnieniu prawa 

do rokowań zbiorowych 

Zgodnie z ustawą o wzmocnieniu pra- 

ważnych kwestii. Między innymi ustawę resowanych już o tym wiedziało wcześniej sobność portfela. 

LARES: Niniejszy prawo materiał można zacząć służy stosować wyłącznie dopiero o wzmocnieniu do czytania. prawa do rokowań Powielanie zbio- 

– i bardzo w jakikolwiek dobrze, ale na szczęście sposób autorzy zabronione. 

w przypadku stosunku pracy rozpo- 



Zgodnie z ustawą 

czynającego się 1 stycznia 2015, czyli Przykład 1: Ramowa umowa o pracę zostaje 

zawarta od 1 listopada 2014 do 31 

od dnia, kiedy nowa ustawa wejdzie w 


wa do rokowań zbiorowych z 11 sierpnia 

2014, po raz pierwszy w Niemczech 

zostanie wprowadzone wynagrodzenie 

minimalne na skalę całego kraju. Minimalna 

stawka godzinowa wyniesie od 

1 stycznia 2015 roku 8,5 euro. Ustawa 

przewiduje ponadto rozszerzenie okresu 

zatrudnienia w przypadku krótkotrwałego 

zatrudnienia, jakim jest praca sezonowa 

lub praca dodatkowa. 

Krótkotrwały stosunek pracy 

od 1 stycznia 2015 

Pierwotnie przewidywano rozszerzenie 

ram czasowych jedynie dla pracowników 

sezonowych w sektorze rolnictwa. 

Ostatecznie w ustawie o wzmocnieniu 

prawa do rokowań zbiorowych znalazł 

się odpowiedni zapis obejmujący wszyst- 

nadal, to zostanie zakwalifikowane jako 19 grudnia 2014. Wcześniej nie istniało 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie krótkotrwałe, do czytania. jeśli liczba przepracowanych 

dni w 2014 roku wyniesie mak- 

do 31 marca 2015 ponownie zostaje 

Powielanie żadne w zatrudnienie. jakikolwiek Od 5 stycznia sposób 2015 zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen symalnie bereitgestellt. 50, a liczba dni roboczych Jegliche w podjęte Vervielfältigung zatrudnienie u tego samego ist strengstens untersagt. 

kich zatrudnionych na krótki okres. 

Dotychczasowa granica, wynosząca 

dwa miesiące względnie 50 dni roboczych, 

z dniem 1 stycznia 2015 zostanie 

rozszerzona do 3 miesięcy względnie 

70 dni roboczych. Stosunek pracy, w 

którym wspomniane ramy czasowe w 

ciągu roku kalendarzowego nie zostaną 

Rys. Andrzej Sznejweis 

o wzmocnieniu 

prawa do rokowań 

zbiorowych z 11 

sierpnia 2014, po raz 

pierwszy w Niemczech 

minimalne na skalę 

całego kraju. Minimalna 

stawka godzinowa 

wyniesie od 1 stycznia 

2015 roku 8,5 euro. 

przekroczone, będzie postrzegany jako 

praca dorywcza, w związku z czym nie 

będzie podlegał ubezpieczeniu. Przy 

czym niezmiennie obowiązuje zasada, że 

okres – teraz – trzech miesięcy jest brany 

pod uwagę, jeśli praca wykonywana jest 

LARES: Niniejszy co najmniej materiał pięć dni służy w tygodniu. wyłącznie Gdy 

ważny temat, bo rozszerzenie rowych. Za bardzo istotne uważam też materiału nie zapomnieli też 


praca wykonywana jest regularnie poniżej 

pięciu sind dni lediglich w tygodniu, obowiązuje 

warunków zatrudnienia krótkotrwałego 

to coś, co dotyka tysięcy ludzi, którzy z ustawą o wzmocnieniu prawa do rokocze 

sporo takich osób, które 

poinformowanie o fakcie, że zgodnie o tym, że być może jest jesz- 

LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Zum 1. Januar 2015 werden in 

Deutschland die Regelungen zum 

Schutz erworbener Rechte sowie die 

Übergangsregelungen für sog. Minijobber 

und Gleitzonen endgültig außer 

Kraft gesetzt. Was bedeutet das nun in 

der Praxis und worauf muss man künftig 

achten? Alle Details zu dem Thema 

erklären wir Ihnen bereits nächste Woche 

im Wochenblatt. 

okres 70 dni roboczych. 

Ocena krótkotrwałości od nowego roku 

Pracodawcy przewidują obowiązek 

ubezpieczenia lub zwolnienie z niego 

z pewnym wyprzedzeniem. Stąd nowe 

życie. Wspomniane rozszerzenie ram 

czasowych dotyczy zatem wyłącznie 

stosunku pracy, który zostanie podjęty 

od 1 stycznia 2015. W przypadku zatrudnienia, 

które rozpocznie się jeszcze 

w tym roku kalendarzowym, obowiązują 

Podobnie jest w przypadku umów ramowych, 

które przechodzą na nowy rok 

– obowiązuje aktualna sytuacja prawna 

z dnia rozpoczęcia zatrudnienia. Zatem 

jeżeli zatrudnienie rozpocznie się w tym 

roku i po 31 grudnia 2014 będzie trwało 

czasie trwania umowy ramowej 2014 i 

2015 nie przekroczy 50. 

Wiedza nie boli 

B 

ardzo 

zdecydowali się na utrzymywanie swoich 

rodzin, pracując od lat w Niemczech. Stąd 

nie pozostaje mi nic innego, jak pogratulować 

idei, że w stosunkowo krótkim 

materiale udało się niezwykle celnie wytłumaczyć 

i skomentować wiele bardzo 

października 2015. Przewidzianych jest 

10 dni roboczych w roku 2014 i 50 w 

2015. Zatrudnienie od 1 listopada 2014 

nie będzie postrzegane jako krótkotrwałe, 

ponieważ z góry można przewidzieć, 

że maksymalna liczba 50 dni roboczych 

niezmiennie dotychczasowe ramy czasowe, 

nawet do czytania. wtedy, gdy stosunek Powielanie pracy czona. w – jakikolwiek Tu odnieść się należy sposób wyłącznie zabronione. 

w ciągu 12 miesięcy zostanie przekro- 

LARES: Niniejszy materiał zostanie wprowadzone służy wyłącznie 

wynagrodzenie 

zakończy się dopiero w roku 2015. do sytuacji prawnej na dzień 1 listopa- 


da 2014. Jeżeli natomiast krótkotrwałe 

zatrudnienie kończy się w roku 2014, 

a w 2015 zostanie ponownie podjęte, 

sytuacja wygląda inaczej. 

Przykład 2: Zatrudnienie czasowe wykonywane 

jest od 1 grudnia 2014 do 

pracodawcy w wymiarze 5 dni tygodniowo. 

– W obu przypadkach występuje 

wań zbiorowych z 11 sierpnia br., po raz 

pierwszy w Niemczech zostanie wprowadzone 

wynagrodzenie minimalne na skalę 

całego kraju i że od pierwszego stycznia 

2015 roku minimalna stawka godzinowa 

wyniesie 8,5 euro. Być może wielu zainte- 

zatrudnienie krótkotrwałe, ponieważ nie 

przekroczono dwóch miesięcy w 2014 

roku i trzech miesięcy w roku 2015. Warunek: 

nie jest to działalność zawodowa. 

Tymczasowa regulacja 

Nowe ramy czasowe, czyli 3 miesiące 

względnie 70 dni roboczych, obowiązują 

w okresie przejściowym, który wynosi 

4 lata. Celem tej przejściowej regulacji 

jest ułatwienie wprowadzenia płacy minimalnej 

dla pracowników sezonowych. 

W związku z tym już w samej ustawie o 

wzmocnieniu prawa do rokowań zbiorowych 

przewidziano uchylenie tego 

zapisu z dniem 31 grudnia 2018 roku. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

dopiero dzięki dzisiejszemu 

tekstowi w „Wochenblatt.pl” dowiedzą się 

o tym – i jestem pewien, że informacja 

ta ich nie zmartwiła! Generalnie zaś wyznaję 

zasadę, że wiedza nie boli, a bywa 

przydatna, także wtedy, kiedy chodzi o za- 


Notował Krzysztof Świerc 

Gospodarka: Praca w kopalniach nadal w modzie 

Efekt tradycji 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Mw imo 

jakikolwiek 

że „złote lata” kopalń 

sposób 

na 

zabronione. 

Górnym Śląsku należą już do 


przeszłości, to nadal praca na kopalni 

cieszy się tu dużym powodzeniem. Jak 

wynika z najnowszych badań, do końca 

minionego miesiąca podania o szkolenie 

i pracę tylko w Jastrzębskiej Spółce Węglowej 

(JSW) złożyło ponad 6000 osób! 

Warto w tym miejscu podkreślić, że 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie JSW w na jakikolwiek początku br. utworzyła sposób spółkę zabronione. 

córkę – JSW Szkolenie i Górnictwo, co 


miało być sposobem na to, żeby ograniczyć 

górnicze przywileje, bo zatrudnieni 

przez JSW Szkolenie i Górnictwo 

nie będą dostawali czternastej pensji, 

nagród jubileuszowych, deputatu węglowego, 

a przy tym dopiero po dwóch 

latach pracy będą mogli nabyć prawo 

zatrudnieni w ten sposób pracownicy 

zastępowali odchodzących górników. 

Przedstawiciele JSW twierdzą jednak, 

że nie odstrasza to chętnych do pracy. 

Trudno się jednak dziwić, skoro odpowiednio 

wyszkolony górnik pracujący 

na tzw. przodku lub w ścianie może 

zarobić ponad 6000 zł brutto. Aktualnie 

w kopalniach JSW pracuje ponad 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie do „barbórki”. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Celem powołania do życia JSW szacunkiem. 


8032 Szkolenie Vervielfältigung i Górnictwo było też ist to, aby strengstens untersagt. 

Foto: A. Durecka 

500 pracowników spółki Szkolenie i 

Górnictwo, a podania o szkolenie i pracę 

w niej złożyło ponad 6000 osób, w 

tym ponad trzystu absolwentów szkół 

górniczych! Widać zatem, że trud i niebezpieczeństwo 

pracy pod ziemią nie 

przeraża i nie odstrasza młodych ludzi, 

którzy nadal garną się do tego zawodu. 

Tradycja pracy górnika na Górnym Śląsku 

jest ciągle silna i cieszy się wielkim 

Krzysztof Świerc




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Sportkaleidoskop Piłka nożna: 3. runda Ligi Mistrzów 



ZAKSA am Boden 

Fünf Niederlagen in Folge musste 

ZAKSA Kandrzin-Cosel in der aktuellen 

Volleyball-Plusliga einstecken. Am 

sechsten Spieltag unterlag das Team in 

Bad Königsdorff-Jastrzemb mit 1:3. Den 

ersten Satz gewannen die Kandrziner 

noch mit 25:19. Und die Hoffnung bestand, 

dass die „schwarze Serie” nun 


Dominacja Bundesligi 

W minionej rundzie piłkarskiej 

Ligi Mistrzów cztery drużyny reprezentujące 

w tych prestiżowych 

LARES: Niniejszy rozgrywkach materiał niemiecką służy Bundesligę 

zanotowały sind lediglich komplet zwycięstw zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 



beendet ist. Doch das war schnell vorbei. 

In den folgenden Sätzen gab die 

Heimmannschaft jedoch den Ton an 

und gewann jeweils souverän mit 25:18, 

25:16 und 25:18. Weitere Ergebnisse: 

Lotos Danzig - MKS Bendzin 3:0, Cuprum 

Lüben - Czarni Radom 3:1, Skra 

Bełchatów - AZS Warschau 3:0, Resovia 

Rzeszów - AZS Allenstein 3:0, BBTS 

(bramki 17-4)! Tym samym w tej serii 

spotkań kluby z Niemiec okazały się 

najlepsze w tych rozgrywkach, wyraźnie 

dystansując ekipy z Anglii, 

Hiszpanii czy Włoch. 

Najefektowniejsze głównych kandydatów do wygrania tych 

rozgrywek – Bayern München, który 

w meczu grupy E rozgromił w Rzymie 

aktualnego wicelidera włoskiej serie A, 

AS Roma, 7-1! Spotkanie to zostało rozstrzygnięte 

już po 36 min gry, w których 


zwycięstwo odniósł 

sind mistrz lediglich Niemiec zum i jeden Lesen z bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

Bielitz-Biala - Effector Kielce 3:2, AZS 

Tschenstochau - Transfer Bromberg 1:3. 

In der Tabelle führt Skra Bełchatów 

mit 18 Punkten in bislang sechs Begegnungen, 

je einen Punkt vor Resovia 

Rzeszów und Trefl Danzig sowie je fünf 

vor Transfer Bromberg und Węgiel Bad 

Königsdorff-Jastrzemb. ZAKSA Kandrzin-Cosel 

belegt den 11. Platz mit vier 

Zählern. Schlusslicht (14. Platz) ist der 

MKS Bendzin, bisher noch ohne einen 

einzigen Punkt. Am nächsten Spieltag 

(29. Oktober) treffen aufeinander: ZAK- 

SA Kandrzin-Cosel - MKS Bendzin, AZS 

Allenstein - Węgiel Bad Königsdorff-Jastrzemb, 

AZS Warschau - Resovia Rzeszów, 

Czarni Radom - Skra Bełchatów, 

Effector Kielce - Cuprum Lüben, Transfer 

Bromberg- BBTS Bielitz-Biala, AZS 

LARES: Niniejszy to Bawarczycy materiał zaaplikowali służy miejscowym wyłącznie Arjen Robben do (w czytania. czerwonej koszulce z nr. Powielanie 10) był głównym autorem w „zdemolowania” jakikolwiek przez Bayern München sposób zabronione. 

 

aż pięć bramek, które kolejno zdobywali: włoskiej AS Roma. 

Foto: Rayand/Wikipedia 2-0 (0-0) 

LARES: Diese Materialien Robben sind (9. i 30.), lediglich Götze (23) zum i Lewan- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

AS Monaco – untersagt. 

Benfica Lizbona 0-0 

dowski (25.) i Müller (36., karny). Po 

zmianie stron monachijczycy wyraźnie 

zwolnili tempo swoich akcji, oszczędzając 

siły na kolejny mecz w Bundeslidze. 

Piękny wypadek 

Tschenstochau - Lotos Danzig. 

Gwardia gewinnt wieder 

In der 1. Handball-Liga drückt Tabellenführer 

Gwardia Oppeln ununterbrochen 

aufs Tempo. Der 7. Spieltag 

brachte der Mannschaft den 7. Sieg mit 

einem 40:25 zuhause gegen SPR Tarnów. 

Der Erfolg ist wertvoll, da der Tabellen- 

miejscowi, którzy w 66. min za sprawą 

strzału głową Gervinho zdobył dla rzymian, 

jak się później okazało, jedyną, 

honorową bramkę. Trafienie to jednak 

podziałało na Bayern motywująco, bo 

zaraz po stracie gola znów zaczął grać 

zweite KSSPR Końskie überraschend 

mit 25:26 beim AZS Grünberg verlor. 

Weitere Ergebnisse: Ostrovia Ostrowo 

- Viret Zawiercie 30:27, MKS Kalisch - 

MTS Chrzanów 35:29, Olimp Grottkau 

- Olimpia Deutsch Piekar 27:21, ŚKPR 

Schweidnitz - Siódemka Liegnitz 31:36, 

KSZO Ostrowiec Świętokrzyski - Czuwaj 

Przemyśl 20:33. 

później Shaqiri ustalił wynik na 7-1, zapewniając 

dumie Bawarii 3. wygraną w 

3. meczu grupowym! Wynik ten bardzo 

przybliża monachijczyków do kolejnej 

rundy i jeśli w czwartym spotkaniu pokonają 

u siebie Romę, postawią przysłowiową 

kropkę na „i”, awansując do mundczycy kontrolowali korzystny dla podyktował dla Schalke rzut karny za 

LARES: Niniejszy dalszego materiał etapu. Ciekawostką służy jest wyłącznie jednak siebie do wynik, czytania. a miejscowi Powielanie nieudolnie rzekome w jakikolwiek zagranie ręką w polu sposób karnym zabronione. 

fakt, że po meczu trener Bayernu Pep atakowali. Jednak na 7 min przed końcem 

meczu bereitgestellt. dali się zaskoczyć Jegliche po raz wtórki, Vervielfältigung piłka po strzale Huntelaara ist tra- 

strengstens 

przez Jonathana Silvę. Jak pokazały po- 

LARES: Diese Materialien Guardiola sind nie lediglich był wcale zachwycony zum Lesen untersagt. 

In der Tabelle führt Gwardia Oppeln 

mit einer kompletten Punkteausbeute 

von 14 Punkten, je vier Punkte 

vor KSSPR Końskie und Siódemka 

Liegnitz. Im Tabellenkeller liegen der 

KSZO Ostrowiec Świętokrzyski (Platz 

14) mit zwei Zählern auf dem Konto 

und der AZS Grünberg (13) mit drei 

Zählern. Am nächsten Spieltag (8. No- 

ani wynikiem tej konfrontacji, ani grą 

swojego zespół, twierdząc: „Wcale nie 

graliśmy tak dobrze, jak wskazuje wynik. 

Poza tym pierwsze 20 min drugiej 

połowy było w naszym wykonaniu złe i 

pokazało, że mamy jeszcze wiele do po- 

LARES: Niniejszy prawienia. materiał Uważam również, służy że wyłącznie wynik ulubieńcy do tak czytania. potwornie rozczarowują, Powielanie Pewny w Bayer jakikolwiek sposób zabronione. 

Tabela 

7-1 to wypadek przy pracy i nie powinniśmy 

się sind przed lediglich rewanżem z rzymianami zum Lesen inną twarz, bereitgestellt. bo wcześniej bez problemów Jegliche tomiast Vervielfältigung czwarty niemiecki team ist w tych strengstens 

a w Lidze Mistrzów pokazują zupełnie Pomocy sędziego nie potrzebował na- 


vember) stehen folgende Begegnungen 

an: MTS Chrzanów - Czuwaj Przemyśl, 

KSSPR Końskie - KSZO Ostrowiec 

Świętokrzyski, Viret Zawiercie - AZS 

Grünberg, Siódemka Liegnitz - Ostrovia 

Ostrowo, Olimpia Deutsch Piekar - 

ŚKPR Schweidnitz, SPR Tarnów - Olimp 

Grottkau, MKS Kalisch - Gwardia Oppeln. 

nim kierować”. Cóż, jeśli był to wypadek, 

to był to piękny wypadek. 

Podobnie jak Bayern 

skutecznością 

i dojrzałością 

w grze zaimponowała 

Borussia Dortmund. 

która podobnie jak monachijczycy zainkasowała 

komplet trzech punktów na 

wyjeździe. Konkretnie w Stambule, gdzie 

w meczu grupy D ograła Galatasaray 

4-0! Podopieczni Jürgena Kloppa losy 

wyprowadził BVB na prowadzenie, 12 

min później po uderzeniu tego samego 

piłkarza było już 2-0, a na 4 min przed 

przerwą technicznym uderzeniem z 20 

m Reus podwyższył na 3-0! W drugich 

45 minutach tempo gry siadło, dort- 

czwarty, kiedy to akcję Guendogana na 

gola zamienił Ramos. Dzięki tym bramkom 

„żółto-czarni” mają na koncie komplet 

9 oczek i przewodzą swojej grupie, a 

kibice tego zespołu nie mogą zrozumieć, 

co jest powodem, że w Bundeslidze ich 

zdołali także wygrać z Arsenalem Londyn 

i Anderlechtem Bruksela. 

Szczęściarze Schalke 

Cztery bramki swoim rywalom strzeliło 

także FC Schalke 04, które pokona- 

w przeciwieństwie do Bayernu i BVB 

rozczarowało. W 16. min goście objęli 

prowadzenie (Nani), ale od 33. min 

musieli grać w dziesiątkę (czerwona 

kartka dla Mauricio). Fakt ten ekipa z 

Gelsenkirchen wykorzystała już 60 sek. 


Stąd 

materiał 

pierwsze 25 

służy 

min po zmianie 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

później, 

w jakikolwiek 

kiedy to Obasi strzałem 

sposób 

głową 

zabronione. 

stron w wykonaniu podopiecznych Pepa 

wyrównał, co zachęciło miejscowych do Grupa D, 3. seria spotkań 

Guardioli było słabe, co wykorzystali 

odważniejszych ataków. Ofensywna tak- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Galatasaray Stambuł untersagt. 

– Borussia 

tyka przyniosła efekty po przerwie, kiedy 

to w 51. min Huntelaar wyprowadził 

Schalke na prowadzenie, a 9 min później 

Höwedes podwyższył na 3-1 i wydawało 

się, że jest po emocjach. Portugalczycy 

jednak, nie mając nic do stracenia, 

tak, jak potrafi najlepiej, co szybko przekuło 

się materiał w efekty bramkowe: służy w wyłącznie 78. min nachijczycy do czytania. nad Tybrem, rozstrzygnęli Powielanie 64. min w jakikolwiek Adrien Silva zdobył sposób dla ekipy zabronione. 

meczu nad Bosforem, podobnie jak mo- 

rzucili się do desperackiego ataku i w 


Ribery podwyższył na 6-1, a 120 sekund dość szybko. Już w 6. min Aubemayang z Półwyspu Iberyjskiego kontaktowe- 


go gola, a w 78. min ten sam zawodnik 

doprowadził do remisu! Na szczęście 

ostatnie słowo należało do teamu z Niemiec, 

a tak naprawdę – do arbitra tego 

spotkania, Sergeya Karasaeva z Rosji, 

który w 3. min doliczonego czasu gry 

fiła Portugalczyka w twarz, a nie w rękę! 

A zatem błąd arbitra, z którego skorzystał 

Choupo-Moting, który zdobył dla 

„niebieskich” czwartego gola, na wagę 

pierwszej wygranej w tej edycji LM. 

rozgrywkach – Bayer 04 Leverkusen, 

który w meczu grupy C zasłużenie pokonał 

przed własną publicznością Zenit 

St. Petersburg 2-0. Pomimo dominacji 

„aptekarzy” do przerwy utrzymywał się 

tylko bezbramkowy remis. Jednak po 

radykalnie wzrosła, ale ze względu na 

brak zdecydowania i skuteczności w 

tym meczu napastników i ofensywnych 

pomocników ciężar zdobywania bramek 

dla ekipy Rogera Schmidta wzięli 

na siebie defensorzy. Najpierw, w 58. 

min potężną, a przede wszystkim celną 

bombą popisał się Donati, a w 63. min 

wprowadzony do gry zaledwie 180 sek. 

wcześniej Papadopoulos strzałem głową 

podwyższył na 2-0 i ustalił wynik spotkania. 

Należy dodać, że Nadreńczycy 

kończyli mecz w dziesiątkę, bo w 79. 

min druga żółtą i w efekcie czerwona 

kartkę ujrzał defensor gospodarzy Wendell, 

który do tego momentu należał do 

najlepszych aktorów spektaklu na Bay 

Arena, dlatego szkoda, że nie wystąpi 

w rewanżu. 

Krzysztof Świerc 

Grupa C, 3. seria spotkań 

Bayer Leverkusen – Zenit St. Petersburg 

Tabela 

1. Leverkusen.............3...........6............ 5-2 

2. Monaco..................3...........5............ 1-0 

3. St. Petersburg........3...........4............ 2-2 

4. Lizbona..................3...........1............ 1-5 

Dortmund 0-4 (0-3) 

Anderlecht Bruksela – Arsenal Londyn 

1-2 (0-0) 

Tabela 

1. Dortmund..............3...........9............ 9-0 

2. Londyn...................3...........6............ 6-4 

3. Bruksela.................3...........1............ 2-6 

4. Stambuł.................3...........1............ 2-9 

Grupa E, 3. seria spotkań 

AS Roma – Bayern München 1-7 (0-5) 

CSKA Moskwa – Manchester City 2-2 (0-2) 

Tabela 

1. München................3...........9............ 9-1 

2. Roma.....................3...........4............ 7-9 

3. Manchester............3...........2............ 3-4 

4. Moskwa.................3...........1............ 3-8 

Grupa G, 3. seria spotkań 

FC Schalke 04 – Sporting Lizbona 4-3 

(1-1) 

FC Chelsea Londyn – NK Maribor 6-0 (3-0) 

1. FC Chelsea..............3...........7............ 8-1 

2. Schalke 04..............3...........5............ 6-5 

3. Maribor..................3...........2............ 2-8 

4. Sporting.................3...........1............ 4-6 

Dwa pierwsze zespoły z każdej z grup 

uzyskują awans do dalszej fazy rozgry- 

Inna twarz BVB 

Podobnie jak Bayern skutecznością 

i dojrzałością w grze zaimponował wi- 

LARES: Krzysztof Niniejszy Świerc cemistrz materiał Niemiec Borussia służy Dortmund, wyłącznie ło u siebie do czytania. Sporting Lizbona Powielanie 4-3, ale... zmianie w jakikolwiek stron przewaga „farmaceutów” wek. 



Narciarstwo alpejskie: Austriackie otwarcie sezonu 

Obiecujący start Dopfera 


„Złota Maria” 

materiał 

ekspertemsłuży wyłącznie 

niu się 

do 

ikony 

czytania. 

niemieckiego 

Powielanie 

biathlonu 


Pozostanie jednak związana ze swoją – Magdaleny Neuner, czyli gwałtowny 


Zawodami w slalomie gigancie 

w austriackim Sölden zainaugurowano 

Puchar Świata w narciarstwie 

alpejskim. Pod nieobecność Felixa 

Neureuthera (kontuzja pleców) i Marii 

Riesch pierwsze skrzypce w niemieckiej 

ekipie grał Fritz Dopfer, 

dyscypliną, gdyż jeszcze w grudniu zadebiutuje 

w roli eksperta narciarskiego 

w telewizyjnej stacji ARD. Na tym stanowisku 

zluzuje Markusa Wasmeiera – podwójny 

czempion igrzysk z Lillehammer 

1994 r. (supergigant oraz gigant) postanowił 

przekazać pałeczkę nieprzerwanie imponującym pokazie jazdy wyszedł 

LARES: Niniejszy od 20 materiał lat znajdującą się służy w jego wyłącznie ręku w na prowadzenie do czytania. z przewagą Powielanie 0,48 s nad w jakikolwiek sposób zabronione. 

inne godne dłonie. „Złota Maria” oprócz Francuzem Pinturault, a to oznaczało 


docierając na drugi stopień podium. 

Odmienna sytuacja ma miejsce w 

przypadku 3-krotnej mistrzyni 

olimpijskiej (2 razy superkombinacja 

– 2010, 2014; jeden tytuł w slalomie – 

2010 r.), a zarazem największej niemieckiej 

gwiazdy na alpejskim firmamencie 

wspomnianych sukcesów olimpijskich 

ma również w dorobku m.in. dwa złota z 

mistrzostw świata (2009 – slalom, 2013 

– superkombinacja) oraz zwycięstwo w 

klasyfikacji generalnej Pucharu Świata w 

2011 roku, a jej wyczyny przypominają 

triumfalny pochód przez lata dziewięć- 

LARES: Niniejszy dziesiąte materiał fenomenalnej służy Katji Seizinger. wyłącznie w klasyfikacji do czytania. końcowej w sezonach Powielanie od Wpadka w dominatora jakikolwiek sposób zabronione. 

Oby tylko wraz z odejściem mistrzyni 2011/2012 do 2013/2014, a zamykającego 

niedzielne bereitgestellt. zawody reprezentanta Jegliche wielkich Vervielfältigung imprez w tej konkurencji, ist jak strengstens i 

Z kolei dominator zarówno ostatnich skich Vail i Beaver Creek. 

LARES: Diese Materialien nie nastąpiło sind lediglich to samo, co po zum wycofa- 

Lesen untersagt. 

XXI wieku – Marii Höfl-Riesch, która 

trapiona kontuzjami 20 marca 2014 roku 

ogłosiła zakończenie kariery. 

spadek poziomu dokonań pań w pustkę 

bez dna… 

Hirscher nokautuje 

W drugim przejeździe Fritz Dopfer 

startował jako trzeci od końca i po 

pewne miejsce na podium. Wydaje się, 

że po pięciu wstąpieniach na podium za 

pozycję 2. i 3., 27-latek z SC Garmisch 

dojrzał do sięgnięcia po pierwszy pucharowy 

sukces w karierze. Tym razem 

musiał uznać wyższość wyłącznie broniącego 

kryształowej kuli za zwycięstwo 

Maria Höfl-Riesch 

Foto: Christian Jansky/Wikipedia 

gospodarzy Marcela Hirschera, który 

fenomenalnym drugim przejazdem odskoczył 

na nieosiągalny dystans 1,58 s. 

na tej trasie, Ted Ligety (USA) zaliczył 

wpadkę w drugiej odsłonie, przez co 

spadł z 2. miejsca na 10. Austriacy otrzymali 

podwójny powód do radości, gdyż 

królowa supergiganta z Soczi i aktualna 

właścicielka kryształowej kuli Anna 

Fenninger triumfowała dzień wcześniej 

wśród kobiet, ale swoim sukcesem musiała 

się podzielić z Mikaelą Schiffrin 

(obie uzyskały identyczny rezultat). 

Viktoria Rebensburg przebiła się na 6. 

miejsce dzięki znakomitej drugiej szarży, 

wspinając się o sześć lokat, a do miejsca 

na podium zabrakło mistrzyni igrzysk z 

Vancouver 0,31 s. Pucharowe zmagania 

dopiero nabiorą tempa, ale główną imprezą 

sezonu będą mistrzostwa świata 

odbywające się od 2 do 15 lutego 2015 

r. w amerykańskich ośrodkach narciar- 

Witold Wolak




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: 9. seria spotkań 


Bezbramkowy hit 

I 



Oczy piłkarskich Niemiec tym razem 

skierowane były na Mönchengladbach, 

gdzie w hicie kolejki zajmująca 

remisu 4-4, a 180 sek. później Gentner 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie zdobył w 5. jakikolwiek gola dla ekipy Armina sposób Veha i zabronione. 

wygrana gości stała się faktem. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Natomiast Vervielfältigung 3. zwycięstwo z rzędu ist strengstens w 

untersagt. 

przed tą serią spotkań drugą lokatę 

w tabeli Borussia podejmowała lidera 

– Bayern München. Smaczku 

tej potyczce dodawał fakt, że żadna 

z tych drużyn do tej serii spotkań bieżącego 

sezonu nie doznała porażki. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 3-0 w zwyciężył jakikolwiek też Wolfsburg: sposób rozbił 

u siebie Mainz, które doznało tym Dokumentacja kolejki 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche samym Vervielfältigung pierwszej porażki w sezonie. ist strengstens 

Bremen – Köln 

untersagt. 

0-1 (0-0) 

nadal oba teamy pozostają bez przegranej, 

bo mecz zakończył się bezbramkowym 

remisem, który pozwala im 

zachować dwie pierwsze lokaty w tabeli. 

Pytanie tylko, dlaczego Bawarczycy tego 

meczu nie wygrali? Wszak uchodzili za 

zdecydowanego faworyta. Odpowiedź 

jest prosta – perfekcyjna gra w defensywie 

Borussii, dokładnie przez 96 min, 

bo tyle trwał mecz. Bawarczycy mieli 

LARES: Niniejszy materiał z 6 ostatnich służy meczów, 

Wolfsburg – Mainz 05 3-0 (1-0) 

wyłącznie słupek do bramki czytania. SCP. W tej sytuacji Powielanie wygraną 

„wieśniakom” musiał zapewnić w Nadal bez wygranej w rozgrywkach 

Porażki w outsiderów jakikolwiek sposób zabronione. 

M’gladbach – München 0-0 

przegrywając z nich 5. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 63. min bereitgestellt. Volland. Jegliche BL Vervielfältigung pozostaje outsider tabeli Werder, ist strengstens Tabela untersagt. 

ogromną przewagę (73% posiadania piłki), 

ale zawodziła ich skuteczność. „Źrebięta” 

z kolei swoich szans upatrywały w 

kontrach, głównie po przerwie, i kilka 

razy poważnie zagroziły bramce rywali, 

lecz nie udało im się przechytrzyć 

znakomicie dysponowanego golkipera 

gości – Neuera. W ten sposób Bayern 

pozostaje w meczach z Nadreńczykami 

który w 9. serii uległ u siebie beniaminkowi 

z Köln 0-1, ponosząc 5. porażkę 

w 6 ostatnich pojedynkach o ligowe 

punkty. Gola na wagę trzech oczek dla 

„Geissbocke” zdobył w 59. min Ujah, 

gwarantując w ten sposób swojemu te- 


siebie z 

materiał 

przeciętnym Hannoverem. 


Praktyka 

jednak pokazała, że nie. Borussia Eintrachtu, który po trafieniu Madlunga 1.12.1995 r. Po tej porażce pracę stracił 

5-4. A 

do 

wszystko 

czytania. 

rozpoczęło 

Powielanie 

się po myśli amowi 

w 

pierwszą 

jakikolwiek 

wygraną nad 

sposób 

Wezerą od 

zabronione. 

wprawdzie przeważała i miała mnóstwo w 21. min objął prowadzenie. Jednak dotychczasowy szkoleniowiec bremeń- 


niepokonany od 5 spotkań. 

Depresja BVB trwa 

Katastrofalnie wciąż prezentuje się w 

bieżącym sezonie BL wicemistrz Niemiec 

– Borussia Dortmund, która nie 

wygrała żadnego z 6 ostatnich meczów, 

przegrywając z nich 5! W minionej kolejce 

podopieczni Jürgena Kloppa ulegli 

u siebie Hannoverowi 0-1, ponosząc z 

tym zespołem pierwszą porażkę od 6 

pojedynków, a konkretnie od 18.09.2011 

r. Jak to wytłumaczyć, patrząc na poczynania 

dortmundczyków w Lidze 

2. Bundesliga: 11. seria spotkań 



Tym samym Kaiserslautern nadal jest 

niepokonane na własnym stadionie, ale 

straciło u siebie pierwsze punkty w bie- 

LARES: Niniejszy objąć prowadzenie materiał (1-0), służy co uczynili wyłącznie po żącym do sezonie, czytania. a Fortuna pozostała Powielanie niepokonana 

na wyjazdach. W najbliższej Ingolstadt z 1. FC Heidenheim, którą Dokumentacja kolejki 

frontacja w jakikolwiek wspomnianego wcześniej sposób FC zabronione. 

oddaniu pierwszego w tym pojedynku 

LARES: Diese Materialien strzału sind (Pohjanpalo) lediglich na bramkę zum 1.FCK. Lesen serii spotkań bereitgestellt. „kaisersi” podejmą Jegliche u siebie na swoją Vervielfältigung korzyść rozstrzygnęli ist Bawar- 

strengstens Leipzig – Bochum untersagt. 

2-0 (2-0) 

LARES: Niniejszy minucie materiał doliczonego służy czasy gry, wyłącznie kiedy na własnym do czytania. stadionie zmierzy Powielanie się liderem 

stawki FC Ingolstadt! 

zadali rywalom decydujący cios, kiedy Darmstadt – Nürnberg 3-0 (1-0) 

zachowali w jakikolwiek gospodarze, którzy Aalen – 1.FC Union 1-2 (1-0) 

sposób w 41. min zabronione. 

to po zagraniu Löwa Gaus wyrównał. 



Mistrzów, gdzie kroczą od zwycięstwa 

do zwycięstwa! Ba, po ostatnim triumfie 

w Stambule z Galatasaray 4-0 wydawało 

się, że „żółto-czarni” poradzą sobie u 

tzw. stuprocentowych okazji do zdobycia 

bramek, ale ostatecznie uległa, co jest 

efektem fatalnej skuteczności miejscowych 

i celnego strzału, jaki w 62. min 

oddał z rzutu wolnego Kiyotake. 

Tak samo jak Hannover 1-0, ale u 

siebie zwyciężył niepokonany w rozgrywkach 

materiał TSG Hoffenheim, służy wyłącznie którego szturmu do i teraz czytania. to oni 3-krotnie Powielanie z rzędu Gospodarze w jakikolwiek tej potyczki posiadali sposób ini- 

zabronione. 

poddali się, ruszyli do desperackiego staje na przedostatnim miejscu w BL. 


wyższość uznać musiał nowicjusz z Pa- 

umieszczali piłkę w siatce Stuttgartu, po cjatywę przez cały mecz, wygrywając 


derborn. Goście jednak wbrew przedmeczowym 

przewidywaniom wysoko 

zawiesili poprzeczkę, a przy tym mieli 

sporo szczęścia, jak choćby w 5. min, 

kiedy to defensor miejscowych Rudy nie 

wykorzystał rzutu karnego, trafiając w 

Kanonada nad Menem 

Spotkania Eintrachtu Frankfurt z VfB 

Stuttgart często w przeszłości okraszane 

były sporą ilością bramek, ale tym razem 

było ich aż 9: goście ze Szwabii wygrali 

od tego momentu do głosu doszło VfB, 

zdobywając trzy bramki – autorstwa 

Harnika w 34. i 36. min oraz Gentnera 

w 51. min. W tym momencie wydawało 

się, że losy meczu zostały rozstrzygnięte, 

ale nic z tych rzeczy. Gospodarze nie 

strzałach Meiera (57.), Aignera (61.) i 

Madlunga (65.), i ekipa znad Menu objęła 

prowadzenie 4-3. Koniec emocji? Ależ 

Szlagierowy remis 

Wydarzeniem minionej serii spotkań 

była konfrontacja drużyn bowiem, choć koncentrowali się na de- 

mógł zakończyć się ich porażką! Goście 

zajmujących przed tą kolejką trzecią i fensywie i destrukcji, zdołali w 77. min 

drugą pozycję w tabeli: 1. FC Kaiserslautern 

z Fortuną Düsseldorf, która 

zakończyła się remisem 1-1. Dzięki temu 

Nadreńczycy, licząc mecze w BL i 2.BL 

pozostają z „czerwonymi diabłami” bez 

porażki od 6 potyczek, ulegając im po 

raz ostatni 21.10.1995 r.! 

Fakt, że Fortuna nie leży „kaisersom” 

potwierdził też ostatni mecz tych zespołów, 

który choć od początku do końca 

toczył się pod dyktando gospodarzy, to 

Kibice na Signal Iduna Park w Dortmundzie przecierali oczy ze zdumienia, gdy miejscowa Borussia w meczu z Hannoverem 

seryjnie marnowała stuprocentowe okazje bramkowe. 

Peter F./Wikipedia 

Borussia Dortmund 

nie wygrała żadnego 

Opłacalny atak 

Trafienie to sprawiło, że podopieczni 

Kosty Runjaica z jeszcze większym 

zdecydowaniem rzucili się na ekipę z 

Düsseldorfu, co zaowocowało w drugiej 

Fürth, które w obecnych rozgrywkach 

nie wygrało jeszcze meczu wyjazdowego, 

a stanie przed szansą wywalczenia 

kompletu oczek. Fortuna z kolei w roli 

wicelidera tabeli i z serią 8 z rzędu meczów 

bez porażki (w tym 5 zwycięstw) 

skąd! Ostatnie słowo, jak się okazało, 

należało do Stuttgartu, który w 81. min 

za sprawą Th Wernera doprowadził do 

meczu o punkty BL z Hamburgerem SV 

odniosła Hertha Berlin, która tym razem 

pokonała u siebie ekipę znad Łaby 3-0, 

rozstrzygając rywalizację po przerwie za 

sprawą celnych strzałów Ben-Hatiry w 

59. i 85. min oraz Heitingi w 65. min. 

Dodajmy – zasłużonej, bo ekipa z Moguncji 

była tylko tłem dla znakomicie 

dysponowanych „wilków”, dla których 

do siatki trafiali Naldo w 15., Perisic w 

59. i Caligiuri w 87. min. 

czyków Robin Dutt, którego zastąpił 

Viktor Skripnik. 

Podobnie jak w Bremen, na pierwsze 

zwycięstwo w obecnych rozgrywkach 

czekają też we Freiburgu, który tym 

razem uległ w Augsburgu 0-2 i pozo- 

Lider niepokonany 

Drugi mecz, który skupiał na sobie 

uwagę w minionej serii spotkań, to kon- 

czycy, wygrywając 1-0. Spotkanie nie 

stało jednak na wysokim poziomie, 

mało było strzałów na bramkę i sytuacji 

podbramkowych, a za to dużo przerw w 

grze, fauli i żółtych kartek (łącznie 6). 

W tej grze nerwów więcej zimnej krwi 

zasłużenie, po bramkach Verhaegha w 

11. min (karny) oraz Halila Altintopa w 

66. min. Dzięki temu Bawarczycy pokonali 

Badeńczyków po raz 4. z rzędu w 

meczu o punkty BL. 

0-1 przegrało też FC Schalke 04, które 

musiało uznać wyższość Leverkusen. 

„Złotą bramkę” bezpośrednim strzałem 

z rzutu wolnego zdobył w 53. min Calhanoglu. 

Wygrana miejscowych powinna 

być dużo wyższa (24-4 w strzałach 

na bramkę dla Bayeru 04!), ale szwankowała 

skuteczność „aptekarzy”, którzy 

od 5 ligowych meczów są niepokonani. 


Dortmund – Hannover 0-1 (0-0) 

Augsburg – Freiburg 2-0 (1-0) 

Hoffenheim – Paderborn 1-0 (0-0) 

Hertha BSC – Hamburg 3-0 (0-0) 

Frankfurt – Stuttgart 4-5 (1-2) 

Leverkusen – Schalke 04 1-0 (0-0) 

1. München................9.........21.......... 21-2 

2. M’gladbach............9.........17.......... 12-4 

3. Wolfsburg..............9.........17.......... 16-9 

4. Hoffenheim............9.........17.......... 13-7 

5. Leverkusen.............9.........16........ 17-14 

6. Mainz 05................9.........14........ 12-10 

7. Hannover...............9.........13.......... 6-11 

8. Paderborn..............9.........12........ 13-12 

9. Augsburg...............9.........12........ 11-11 

10. Köln.......................9.........12............ 7-7 

11. Frankfurt................9.........12........ 17-18 

12. Schalke 04..............9.........11........ 13-13 

13. Hertha BSC.............9.........11........ 14-16 

14. Stuttgart................9...........9........ 14-19 

15. Dortmund..............9...........7........ 10-15 

16. Hamburg................9...........6.......... 3-12 

17. Freiburg.................9...........5.......... 8-14 

18. Bremen..................9...........4........ 10-23 

to Hintersser zdobył, jak się okazało, 

gola na wagę 3 pkt. 


Kaiserslautern – Düsseldorf 1-1 (0-0) 

St. Pauli – Karlsruhe 0-4 (0-2) 

TSV 1860 M. – Braunschweig 1-2 (1-1) 

Ingolstadt – Heidenheim 1-0 (1-0) 

Sandhausen – Aue 1-1 (0-0) 

Fürth – Frankfurt 2-5 (2-3) 



Akcja – prenumerata 

Każdy czytelnik, który w okresie 22.09.2014 - 31.10.2014 zaprenumeruje 


lub przedłuży prenumeratę tygodnika Wochenblatt.pl, otrzyma od redakcji upominek. 


Wśród prezentów m.in. płyty, książki oraz pobyt w hotelu Dębowe Wzgórze*. 

Więcej informacji pod numerem telefonu 77 454 65 56 

Kontakt mailowy: sw@wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Serdecznie Powielanie zapraszamy w jakikolwiek do skorzystania sposób zabronione. z promocji! 


Cennik prenumerat: 

Prenumerata pocztowa (województwo opolskie, śląskie) – 119,00 zł/rok 

Prenumerata roczna (pozostałe województwa) – 210,00 zł 

Prenumerata półroczna (pozostałe województwa) – 105,00 zł 

Prenumerata kwartalna (pozostałe województwa) – 55,00 zł 


*Oferta dotyczy prenumeraty krajowej 

8035




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Pinnwand 

QQFreudentag: LARES: Werbe-Ikone Niniejszy Verona QQDritter materiał Versuch: służy Sarah Kern wyłącznie hat bereits 

zwei gescheiterte Ehen hinter sich. Im fast einem Monat Mutter und fühlt sich in muss ihren Körper wahrlich nicht verstecken. 

QQMutterfreuden: do czytania. Nazan Powielanie Eckes ist seit QQSchönheitskomplexe: w jakikolwiek Sylvie sposób Meis zabronione. 

Pooth hat nach langem Rechtsstreit nun vor 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Hundesaga untersagt. 

Gericht gegen ihren Ex-Manager gewonnen. 

Doch auch sie würde gerne etwas an sich ändern: 

die Beine. Die könnten laut Meis nämlich 

deutlich länger sein. Klar, als Laufsteg-Model 

eignet sich die knapp 1,60 Meter große Niederländerin 

eher weniger. Dennoch arbeitet 

sie unter anderem als Fotomodel und schum- 

LARES: Niniejszy Instagram materiał verkündete die służy Designerin wyłącznie ihren do czytania. Powielanie melt sich w mit jakikolwiek Hilfe von High Heels sposób meistens zabronione. 

Fans die Neuigkeiten. Sie postete ein Foto von 

etwas größer. „Natürlich möchte ich ein bisschen 

Vervielfältigung größer wirken. Ganz ehrlich, ich ist hätte strengstens LARES: Diese Materialien sich und sind dem 25-Jährigen lediglich vor dem zum Eifelturm. Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Verona dürfte ein riesiger Stein vom Herzen 

gefallen sein: Es ging immerhin um den stolzen 

Betrag von 66.000 Euro! So viel forderte 

Martin Krug für angeblich ausstehende Ho- 

LARES: Niniejszy Tiefgang, materiał wir führen tolle służy Gespräche. wyłącznie Age is Mama“, do schreibt czytania. die Moderatorin Powielanie nun auf w jakikolwiek sposób zabronione. 

just a number. Ich fühle mich auch nicht so ihrer Facebook-Seite. Ihren Job vermisst sie 


norare, berichtet „bild.de”. Das Landgericht 

Düsseldorf wies die Klage nun jedoch ab. Der 

Manager konnte nicht nachweisen, dass er in 

den beiden strittigen Fällen tatsächlich einer 

Beratertätigkeit nachgekommen ist. Aus 

diesem Grund habe er keinen Anspruch auf 

die geforderten Honorare. Es ging um Werbe- 

Deals mit Kik und Segmüller. Auch die Gerichtskosten 

muss Martin Krug tragen. Über 

QQVaterfreuden: Babyglück für Moderator 

Markus 


Lanz. Nach „Bild“-Informationen 


mit dem 

do 

Nachwuchs 

czytania. 

meistern 

Powielanie 

sie und ihr 


sind der ZDF-Star und seine Ehefrau Angela Mann also genauso normal wie alle anderen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Eltern. bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

QQKein Zurück: Sie war für ihn zunächst 

Q 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Beziehungs-Wirrwarr do czytania. um den Powielanie Fußballstar bedeckt, w die jakikolwiek Trennung von Freund Reto sposób wurde 

dennoch öffentlich. Doch Beatrice ist kein 

zabronione. 

bereits der vergangenen Woche stolze Eltern 

einer sind Tochter lediglich geworden. Bestätigen zum will Lesen scheint bereitgestellt. ihr ernst zu sein. Bereits letzte Jegliche Woche Kind von Vervielfältigung Traurigkeit. „Ich habe die Trennung ist strengstens 

zog die Sängerin den Schlussstrich und es 


ihren Anwalt ließ Verona Pooth ausrichten, 

dass sie „erleichtert und erfreut” über das 

Urteil sei. 

Q Schwer loszulassen: Schauspielerin 

Claudia Michelsen kann sich nur schwer von 

ihrer 17-jährigen Tochter trennen. Ihre Mutter 

sei da viel entspannter gewesen, sagte Michelsen 

der Zeitschrift „Brigitte”. Als sie mit 15 

Jahren bei ihren Eltern auszog, um von Dresden 

nach Berlin an die Schauspielschule zu 

gehen, sei ihre Mutter sehr weise im Loslassen 

ihrer Tochter gewesen. „Etwas, das mir heute 

viel schwerer fällt mit meiner 17-Jährigen”, 

sagt Michelsen. Claudia Michelsen, bekannt 

aus „Polizeiruf 110”, gewann in diesem Jahr 

einen Grimme-Preis für ihre Darstellung im 

aufnehmen. Wer bekommt nun die 

Hundedamen? Bushidos Erzfeind 

Kay One ermahnt jedenfalls schon 

Bushido auf Facebook. Hunde seien 

wie eigene Kinder, die nie erwachsen 

werden und für die man lebenslange 

Verantwortung trägt. Eine Fortset- 

seiner Beziehung mit Moderatorin Birgit schöne DSDS-Jurorin nun zu ihren Eltern ins Wunder“ bewirken, wenn’s nach ihr geht. zung der Hundesaga folgt wohl. 


Schrowange 

materiał 

stammt Sohn 

służy 

Laurin (13). 

wyłącznie 

hessische 

do 

Bürstadt 

czytania. 

zurück. 

Powielanie w jakikolwiek sposób 

adur 

zabronione. 


Film „Grenzgang”. 


Zakład 

Usługi 

Wohlbefinden 


Pogrzebowy 

Pogrzebowe 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Fest und sposób zabronione. Muße 

przewozy 

Sprowadzanie 

zagraniczne LARES: Diese zwłok Materialien zmarłych sind lediglich z zagranicy zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

z całej Europy Załatwianie formalności 

tel. 602 376 845 Opieka nad grobami 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl iSO 9001 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Feste w verordnet, jakikolwiek damit es sich sposób von der zabronione. 

und fördert die Gesundheit. 

Mühe und Arbeit erholen kann“, so der 


firma świadcząca 


usługi opiekuńcze za granicą 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Informacje: w jakikolwiek tel. +48 77 442 sposób 83 38 lub zabronione. 

www.prosenior.pl 


Pro-Senior 


Sp. z o.o., Opole, 

ist 

ul. 

strengstens 

Cygana 4/206 

8031 

untersagt. 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

7875 

Quelle: www.stud-center.com/wallpaper 

Dezember 2010 löste sie ihre letzte Verlobung 

mit Ex-Freund Roger Rankel. Dennoch will sie 

jetzt offensichtlich erneut den Schritt vor den 

Traualtar wagen. Ihr neuer Freund Alieu machte 

Kern nach nur einem Monat Beziehung 

einen romantischen Heiratsantrag in Paris. Auf 

Er steckt ihr gerade einen Ring an den Finger. 

Dazu schreibt Sarah: „…verlobt!”. Auch wenn 

die 45-Jährige bereits zwei Kinder hat, ist sie 

dennoch glücklich mit ihrem jüngeren Freund 

und beteuert, dass es keine Probleme trotz des 

großen Altersunterschiedes gibt. „Er hat viel 

alt, wie ich bin. Und wenn ich mit weniger 

Make-up und in Jeans daher komme, denken 

die meisten auch, ich bin erst 28 oder 30“, so 

die Blondine gegenüber „RTL”. 

Markus Lanz sein Glück nicht. Managerin 

Cleopatra Rentziu: „Markus Lanz hat sich noch 

nie zu seinem Privatleben geäußert. Deswegen 

wird er das jetzt auch nicht tun.“ Es ist 

bereits das zweite Kind für Markus Lanz. Aus 

Machnik N. 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

1765 

Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, „Wirtschaft“; 

Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia Kandzia: 

„Kirche und Gesellschaft”. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 

Quelle: www.klatsch-und-tratsch.de 

ihrer neuen Rolle sehr wohl. Sie und ihr Mann 

Julian Khol sind überglücklich, dass sich bei 

ihnen alles um ihr Baby dreht. „Ein kleines 

Lebenszeichen aus meinem neuen Leben als 

wohl nicht, sie genießt die Zeit mit ihrem 

Kind: „Alles dreht sich um die zwei Fragen: Ist 

unser Lounis wirklich satt und sind die Windeln 

schön voll...?!“ Das bedeutet wohl, dass 

Nazan Eckes keine Nanny für ihr Baby eingestellt 

hat und Lounis Khol stillt. Den Alltag 

nach Madrid gezogen, dann nach London 

- doch dort schien Endstation für die Liebe 

zwischen Mandy Capristo und Mesut Özil 

gewesen zu sein. Nach dem angeblichen 

wurde ein Umzugs-LKW vor der Özil-Villa im 

exklusiven Londoner Stadtteil Hampstead 

gesichtet. Die Möbelträger holten offenbar 

Mandys Sachen heraus, etwa einen weißen 

Flügel. Laut der „Bild”-Zeitung kehrt die 

7489 

Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, „Gospodarka”; 

Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; Klaudia Kandzia 

– „Kościół i społeczeństwo”. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela 

Foto: Lisa Barns 

gerne mindestens zehn Zentimeter mehr!” 

QQVeränderungen: Seit ihrem Sieg im 

Frühjahr 2013 bei „DSDS“ ist so einiges im 

Leben von Beatrice Egli (26) passiert. Neben 

ihren beruflichen Erfolgen musste sie allerdings 

auch einige persönliche Rückschläge 

erleben, wie die Trennung von ihrem Freund. 

Über ihr Privatleben hält sie sich größtenteils 

nicht in meinen Liedern verarbeitet”, gibt sie 

gegenüber „Blick“ zu. Einen Partner brauche 

sie nicht, um glücklich zu sein. Trotzdem ist 

sie der Romantik verfallen und „ein Strauß 

Blumen und Komplimente können wahre 


Pro-Senior sp. z o.o. 

poszukuje opiekunek 

osób starszych 

(wymagana dobra znajomość języka niemieckiego) 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Foto: duna/Wikipedia 

Feste sollten also „schulen“, 

neue Kraft „bilden“ – im 

Zdzieszowice: tel. LARES: 77 484 41 76Niniejszy Ozimek, materiał Schodnia służy Nowa, wyłącznie do czytania. Powielanie Gegensatz w jakikolwiek zur Langeweile, die sposób Mußelosigkeit 

bedeutet! 

zabronione. 

www.machnik.ozimek.pl 

http://www.facebook.com/wochenblattpl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Denker Vervielfältigung der Antike hielten unter ist an- 


derem die Muße mit ihren kreativen 

Möglichkeiten für sehr wertvoll – auch 

für die Gesundheit. 

„Die Götter haben aus Mitleid zu 

Mühen und Plagen geborenem Menschengeschlecht 

die wiederkehrenden 

Skandal-Rapper und angeblicher 

Tierliebhaber Bushido hat seine 

Hündinnen nach sechs Jahren ins 

Tierheim abgegeben. Noch vor drei 

Jahren beteuerte der Rapper, die 

Hunde hätten ihn ausgeglichener 

gemacht, ihn therapiert. Nun hat 

Bushido die Therapie wohl abgebrochen. 

Die Labrador-Hündinnen 

hatte er zunächst für seine krebskranke 

Mutter gekauft. Doch auch 

nach deren Tod behielt der Musiker 

Shirley, Mischa und Suki. Sie hatten 

in seinem Haus sogar ein eigenes 

Zimmer, gehörten fest zur Familie. 

Nun der Schock: Am Dienstag gab 

der „ziemlich bedrückte” Bushido 

die Hunde im Tierheim ab. Alles 

angeblich wegen einer Allergie. 

Komisch, dass sich diese erst nach 

sechs Jahren bemerkbar machte. Das 

finden auch die empörten Züchter 

in nen der Labrador-Hunde und 

wollen diese jetzt aus dem Tierheim 

holen. Doch das wird problematisch. 

Angeblich rufen schon seit Tagen 

Leute im Tierheim an und wollen 

unbedingt Bushidos Tiere bei sich 

A. Durecka 

„Fest“ bedeutet „Muße“. „Muße bezeichnet man als Zeit, welche 

eine Person nach eigenem Wunsch nutzen kann, um sich zu erquicken 

und zu erbauen“, so das Internetlexikon Wikipedia. Im 

hellenistischen Altertum wurde „Muße“ als „Schule“ bezeichnet. 

griechische Philosoph Platon (427-347 

v. Chr.). Sein römischer Kollege Seneca 

(4 v. Chr. – 65 n. Chr.) sagte: „Man muss 

dem Geist Erholung gönnen, so wird er, 

ausgeruht, sich kräftiger und frischer 

erheben… Muße macht die Seele von 

der Knechtschaft der Sorgen frei und 

erhebt sie aus der Sklaverei, gibt ihr 

Leben und macht sie kühner zu jedem 

Beginnen“. 

Muße dient also dem Wohlbefinden 

Dr. med. Manfred Gabor 

KRAZ 6933 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

7897

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Vergessenes Kanzlergrab (Vorschau)

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

Template löschen?

Als Template speichern?