WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Schlesien - Melodie des Lebens (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8030 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 38 (1172), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 19 – 25 IX 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 



Razy dwa 

Wroku 2014 mniejszość 

dowiodła, że stanowi prężny czynnik 

polityczny na Górnym Śląsku, 

bowiem w zbliżających się wyborach 

niemiecka w dwójnasób 

In Breslau trafen sich 

Kulturschaffende, 

für die Schlesien 


ihre LARES: „Melodie 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Preisträgerin Waltraud Simon von der Erika- 

Simon-Stiftung (Mitte). Rechts daneben ihr 

des Lebens“ 

Laudator Prof. Michael Pietsch. 

ist. In der Aula 

Leopoldina LARES: wurde 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

der LARES: 

Kulturpreis 


samorządowych, które odbędą się 16 

listopada, względnie w drugiej turze 

wyborów, zaplanowanej na 30 listopada, 

jej kandydaci wystartują nie 

tylko w województwie opolskim, lecz 

także śląskim. Biorąc pod uwagę jej 

liczebność, nie ma w tym nic dziwnego, 

gdyż w gronie dotychczas około 

300 komitetów wyborczych zarejestrowanych 

w woj. opolskim komitet 

wyborczy MN jest największy. 

Dodajmy, że medialna inauguracja 

kampanii Niemców na Opolszczyźnie 

nastąpi podczas konferencji 

prasowej, która rozpocznie się 

1 października w obiekcie DomE- 

Schlesien 2014 

des Landes 

Niedersachsen 

verliehen. 



Schlesien 

Doppelt 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Dass LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens in Oberschlesien untersagt. 

ist, beweist sie 

Melodie des Lebens Lesen Sie S. 5 

XPO przy ul. Kępskiej o godz. 16.00, 

a całkiem oficjalnie – o 17.00, czyli 

też niejako podwójnie. Bo, jak wiadomo, 

co dwa razy to nie jeden… 

die deutsche Minderheit 

ein starker politischer Faktor 

2014 gleich doppelt, denn neben 

der Woiwodschaft Oppeln wird 

sie nun auch in der Woiwodschaft 

Schlesien mit eigenen Kandidaten 

in den Selbstverwaltungswahlen am 



Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

16. November bzw. in Stichwahlen 

am 30. November antreten. Und bei 

ihrer Stärke kein Wunder: Unter 

den bislang etwa 300 registrierten 

Wahlkomitees in der Woiwodschaft 

Oppeln ist das Wahlkomitee der 

deutschen Volksgruppe das größte. 

Der mediale Wahlauftakt der 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

Kampagne der Deutschen im 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 

ist strengstens untersagt. 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

besser. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 


7877 

Foto: Magdalena Ilgmann/www.schlesien-heute.de 

Oppelner Land findet übrigens am 

1. Oktober im DomExpo an der ul. 

Kępskiej mit einer Pressekonferenz 

um 16:00 Uhr und ganz offiziell um 

17:00 Uhr statt – also ebenfalls quasi 

doppelt. Das hält ja bekanntlich 


Till Scholtz-Knobloch 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5 

 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8017 

Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 


Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

19. – 25. September 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 10 września do czytania. Bronisław Komorowski Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

jako pierwszy prezydent RP przemawiał 

w niemieckim Bundestagu w Berlinie z 


Im Schatten des Sparens 

Als erster polnischer Staatspräsident hat 

Bronisław Komorowski am 10. September 

vor dem Deutschen Bundestag in 

ein wichtiges Wahlversprechen gehalten, 

das in vielen europäischen Staaten angesichts 

lahmender Konjunkturentwicklung pamiętnych, jakie dane było dotychczas 

LARES: Niniejszy nicht gut materiał ankommt; verlangt służy man wyłącznie doch wygłosić do w czytania. niemieckim parlamencie Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

gerade von Deutschland durch Neuverschuldungen 

sind den lediglich Motor der Wirtschaft zum Lesen państw. bereitgestellt. A przyczyna nie leży np. Jegliche w tym, Vervielfältigung ist strengstens 

co niektórym przedstawicielom innych 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

Berlin gesprochen. Anlass war die Gedenkfeier 

„75 Jahre Beginn Zweiter Weltkrieg“. 

Ein solcher Anlass hat durchaus das Zeug, 

in die Parlamentsgeschichte einzugehen. 

Doch der ganz große Erinnerungsfaktor 

der Rede, wie ihn manch andere ausländische 

Staatsgäste nach einer Rede vor 

dem deutschen Parlament oft genossen 

haben, wird Komorowski wohl versagt 

bleiben. Das liegt nicht etwa daran, dass 

LARES: Niniejszy 

man ableiten: 

materiał 

Eine einst 

służy 

als graue 

wyłącznie 

Maus bezpośrednich do czytania. świadków odchodzi, Powielanie pozostawiwszy 

w podręcznikach historii słowa, 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

bezeichnete Politikerin kann durchaus für 

eine Überraschung gut sein. Polens neue które niegdyś miały wstrząsnąć umysłami 


Komorowskis Rede unverstanden oder 

ohne Zuspruch geblieben wäre. Die Zeit 

der ganz großen Gesten 25 Jahre nach 

dem Fall des Eisernen Vorhangs ist in 

Europa aber wohl langsam vorbei. Die 

Erlebnisgeneration tritt ab und hat ihre 

aufrüttelnden Worte bereits in den Geschichtsbüchern 

hinterlassen. Das hat es 

also auch etwas Beruhigendes. Der etwas 

gedämpfte mediale Widerhall in den deutschen 

Medien ist auch ein Sinnbild dafür, 

dass Deutsche und Polen im Großen und 

Ganzen heute gut miteinander können. 

Der 10. September im Berliner Reichstagsgebäude 

bleibt der deutschen Öffentlichkeit 

dennoch sehr wohl in Erinnerung. 

Grund dafür ist jedoch, dass eine denkwürdige 

Haushaltsdebatte am gleichen 

Tag im Hohen Haus Komorowski die 

dass sein Geburtshaus „vorher von einer 

deutschen Familie verlassen“ wurde, was 

in der Wortwahl dann im Vergleich doch 

relativierend klingt. Zur Nachkriegsentwicklung 

in Europa betonte Komorowski, 

dass auch „die Achtung der Minderhei- 


tenrechte“ 

materiał 

zum Aushängeschild 

służy 

des 

wyłącznie 

Kontinents 

wurden. Ein echter Prüfstein dafür nowego zadłużenia, zaś Angela Merkel Powróćmy jednak do przemówienia 

stag uchwalił do czytania. budżet bez choćby Powielanie centa na stanowisko w jakikolwiek premiera RP. sposób zabronione. 

wird sich wohl im November zeigen, wenn 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

dotrzymała 

bereitgestellt. 

w ten sposób ważnej 

Jegliche 

obiet- 

Komorowskiego, 


gdyż mimo wszystko 


Show stahl. Erstmals seit 1969 hat der 

Deutsche Bundestag einen Etat ohne 

einen einzigen Cent Neuverschuldung 

beschlossen und Angela Merkel damit 

anzukurbeln. Doch die sonst als Künstlerin 

des kleinsten gemeinsamen politischen 

Nenners agierende Kanzlerin bleibt 

in Sachen Sparen hart und schmeichelt 

so einer tiefen inneren deutschen Überzeugung. 

Im Hinblick auf Polen könnte 

Premierministerin Ewa Kopacz könnte 

das ein gutes Omen sein. 

Doch zurück zu Komorowskis Rede, 

denn ein Haar in der Suppe habe ich 

dann doch gefunden. Zur nationalsozialistischen 

Gewaltpolitik betonte er 

über Erledigtes und Unerledigtes aus den 

Rund-Tisch-Gesprächen gesprochen wird. 

W cieniu oszczędzania 

okazji uroczystości związanych z 75. rocznicą 

rozpoczęcia II wojny światowej. Tego 

rodzaju okoliczność ma bezsprzecznie 

potencjał, by zapisać się w dziejach parlamentaryzmu. 

Mimo to, przemówienie raczej 

nie zostanie uznane za jedno z owych 

jakoby wystąpienie Komorowskiego nie 

zostało właściwie zrozumiane albo nie 

zostało przyjęte z aprobatą. Chodzi raczej 

o to, że dziś, w 25 lat po upadku żelaznej 

kurtyny, powoli zdaje się przemijać w 

Europie czas wielkich gestów. Pokolenie 

potomnych. Ma to w sobie zatem także 

coś kojącego, a nieco stłumione echa 

przemówienia w niemieckich mediach są 

też symbolem tego, że obecnie Niemcy i 

Polacy, generalnie rzecz biorąc, całkiem 

nieźle się ze sobą dogadują. 

richtigerweise, dass Polen damals auch Niemniej jednak wydarzenia, jakie sztukmistrzyni wspólnego politycznego 

LARES: Niniejszy von der materiał „Brutalität der służy Umsiedlungen“ wyłącznie miały do miejsce czytania. 10 września Powielanie w gmachu mianownika, w jakikolwiek w kwestiach oszczędzania sposób zabronione. 

erfasst worden sei, während er am eigenen berlińskiego Reichstagu, z pewnością jest nieugięta, działając zresztą w duchu 

LARES: Diese Materialien niederschlesischen sind lediglich Beispiel davon zum sprach, Lesen pozostaną bereitgestellt. w pamięci niemieckiego Jegliche spo- 

bardzo Vervielfältigung głębokiego wewnętrznego ist prze- 

strengstens untersagt. 

łeczeństwa, czego powodem jest wszakże 

to, iż wystąpienie Komorowskiego w 

wysokiej izbie otrzymało w tymże dniu 

konkurencję w postaci pamiętnej debaty 

na temat budżetu. Po raz pierwszy 

bowiem od 1969 roku niemiecki Bunde- 

nicy wyborczej, która w wielu państwach 

Europy nie jest dobrze przyjmowana z 

uwagi na kiepską koniunkturę, zwłaszcza 

że głównie od Niemiec wymaga się, 

aby zaciągając kolejne długi, podkręcały 

europejską gospodarkę. Mimo to 

kanclerz, odgrywająca na co dzień rolę 

konania właściwego Niemcom. W kontekście 

Polski można by rzec, iż Angela 

Merkel, określana niegdyś mianem szarej 

myszki polityki, potrafi sprawić niejedną 

niespodziankę. Za dobry omen można w 

związku z tym uznać wybór Ewy Kopacz 

Prosto z Sejmu 

udało mi się w nim znaleźć przysłowiowy 

włos w zupie. Mianowicie, mówiąc o narodowosocjalistycznej 

polityce przemocy, 

słusznie podkreślił, że Polska w owym 

czasie też cierpiała z powodu „brutalności 

przesiedleń”, zaś na przykładzie własnych 

doświadczeń z Dolnego Śląska mówił o 

tym, że dom, w którym się urodził, został 

„wcześniej opuszczony przez niemiecką 

rodzinę”, co – biorąc pod uwagę dobór 

słów w obu przypadkach – brzmi nieco 

relatywizująco. Odnosząc się natomiast 

do rozwoju sytuacji w Europie od czasu 

zakończenia wojny, Komorowski zaznaczył, 

że jedną z wizytówek kontynentu 

stało się „poszanowanie praw mniejszości”. 

Prawdziwym probierzem postępów 

w tym zakresie będą zapewne listopadowe 

rozmowy o tym, co z postanowień 

zawartych przy okrągłym stole zostało 

dotychczas zrealizowane, a co nie. 


Die Gedanken sind frei 



Niedersachsen sei dank 

Am vergangenen Wochenende hatte der Kultur Schlesiens für ihre Arbeit zu Schlesier zu sein bedeutet, diese Region 

zu lieben und dass die deutsche 

ich wieder die Chance, die Schönheit 

danken. Wichtig ist zu sagen, dass der 

des deutschen Kulturerbes zu genie- 

ßen. In Schlesien haben wir das Glück, 

dass wir nicht nach Wien oder Dresden 

Kulturpreis als Preis des Landes Niedersachsen 

ein Ausdruck der bundes- 

Vergangenheit Schlesiens ein Teil der 

Identität eines solchen Menschen sein 

Znakomite wystąpienie 

września prezydent RP Bronisław 

10 Komorowski – jako trzeci Polak w 

historii, po Bronisławie Geremku i Wła- 

deutschen Verbundenheit und der Sorge muss. Auch Prof. Heisig, der in Breslau dysławie Bartoszewskim – przemawiał 

LARES: Niniejszy um die materiał deutsche Kultur służy in Schlesien wyłącznie ist. und nicht do in czytania. Wrocław geboren Powielanie ist, ist w niemieckim w jakikolwiek parlamencie! Jego sposób wystąpienie 

związane było z uroczystościami Beginn des Zweiten Weltkrieges. 

zabronione. 

Dem gab auch der Innenminister Niedersachsens 

sind Boris lediglich Pistorius Ausdruck, zum Lesen Vergangenheit. bereitgestellt. Im Großen und Jegliche Ganzen upamiętniającymi Vervielfältigung rozpoczęcie II ist wojny strengstens 

Schlesier und ein Teil dieser deutschen 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

fahren müssen, um die meisterhafte 

deutsche Architektur des Barocks zu 

bewundern. Es reicht, nur nach Breslau 

zu fahren. Die Aula Leopoldina eignet 

sich besonders gut für die Verleihung 

einer Auszeichnung, die „Kulturpreis 

Schlesien“ heißt. In so einem schönen 

Ambiente trifft man besonders gerne 

bekannte Gesichter. 

światowej. 

Sporo miejsca mówcy poświęcili tego 

dnia historii obu państw, m.in. przewodniczący 

Bundestagu Norbert Lammert 

wspomniał o trudnych stosunkach polsko-niemieckich 

i skomplikowanej hi- 

LARES: Niniejszy dass sie materiał sich als Schlesierin służy fühlt, wyłącznie obwohl do czytania. Bernard Powielanie Gaida storii w obu jakikolwiek krajów, a prezydent sposób Bronisław zabronione. 

ihre Bekannten aus der Region „rund 

Komorowski część historyczną swojego 

LARES: Diese Materialien um den sind St. Annaberg lediglich ihr widersprechen“ zum Lesen bereitgestellt. Jegliche wystąpienia Vervielfältigung oparł na wątkach osobistych ist strengstens untersagt. 

Vertreter der Landsmannschaften, der 

deutschen Minderheit und der Kulturelite 

Breslaus sowie Niederschlesiens 

sitzen dabei schon seit Jahren zusammen, 

um besonderen Persönlichkeiten 

als er neben anderen Gästen auch die 

deutsche Minderheit begrüßte. Von den 

drei Preisträgern sind sicherlich alle für 

Schlesien verdient, doch eine ragte in 

meinen Augen heraus: Die Journalistin 

Beata Maciejewska sagte in ihrer Rede, 

und diesen Titel für sich beanspruchen. 

Sie hingegen antwortete, dass für sie 

kann man sagen, dass die Preisverleihung 

ein Treffen von Schlesiern war, 

die durch die deutsche Sorge um die 

Kultur Schlesiens zusammengebracht 

wurde. Dafür gebührt dem Land Niedersachsen 

Dank. 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

i rodzinnych. Mówił o tym, że w obronie 

ziem litewskich jego dziadek zginął z rąk 

niemieckich okupantów, ale dodał też, 

że w okresie powojennym jego rodzice 

przenieśli się na Dolny Śląsk, gdzie zamieszkali 

w poniemieckim budynku, 

Bartek konkret 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie korzystali w jakikolwiek z poniemieckich mebli, sposób a on zabronione. 

bawił się zabawkami po niemieckich 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

dzieciach. 


Przykłady te podał dlatego, 


Problem z polityką 

niedzielę w dwóch niemieckich 

W krajach związkowych – Turyngii 

i Brandenburgii – odbyły się wybory do 

landtagów. Wyniki nie były jakoś szczególnie 

zaskakujące – wygrali ci, których 

się spodziewano: raz CDU, a raz SPD. 

by zobrazować, jak złożona jest historia 

Polski i Niemiec. 

Prezydent Bronisław Komorowski nie 

omieszkał też zwrócić uwagi na trwającą 

już od lat ścisłą współpracę pomiędzy 

Polską i Niemcami, określając ją jako 

strony powstanie pewnej populistycznej 

„alternatywy” nie może przecież dziwić 

w momencie, kiedy krajem rządzi 

wielka koalicja z CDU i SPD. W takich 

sytuacjach wyborcy bowiem tracą rozeznanie 

co do różnic pomiędzy lewicą sy, ale też i pod wpływem badań opinii cud, a korzystając z okazji, odniósł się do 


a prawicą 

materiał 

– kto czego 

służy 

broni? 

wyłącznie 

kto o co publicznej 

do 

wcale 

czytania. 

takie oczywiste 

Powielanie 

nie jest. teraźniejszości 

w jakikolwiek 

i przyszłości. Wspomniał 


zabiega? kto jakie wyznaje wartości? Na to wszystko nakłada się jeszcze o tym, że premier RP Donald Tusk został 


To, co jest jednak szeroko komentowane, 

to fakt, iż na scenę polityczną 

w obu przypadkach wkroczyła alternatywa 

– Alternative für Deutschland. 

To nowe ugrupowanie polityczne spędza 

sen z powiek nie tylko politykom 

tradycyjnych partii w Niemczech, ale 

i komentatorom politycznym. Nikt tak 

do końca chyba dzisiaj w Niemczech 

przewodniczącym Rady Europejskiej, a 

Polska w ostatnich latach stała się bardzo 

ważnym partnerem dla Niemiec w 

pokonywaniu kryzysu i budowaniu siły 

Unii Europejskiej. W swoim wystąpieniu 

zachęcił też do jeszcze ściślejszej 

bardzo często partie prawicowe stoją więc w przededniu nowych wyborów współpracy na linii Berlin – Warszawa, 

głównie w jakikolwiek w takich obszarach sposób jak zabronione. 

LARES: Niniejszy w obronie materiał tez i „prawd służy historycznych” wyłącznie zapoznać do się czytania. bliżej z tymi, Powielanie którzy kandydują, 

i ich programami. 

gospodarka i bezpieczeństwo, przede 

wypracowanych przez komunistów w 


nie wie, jak zachować się wobec bądź 

co bądź rosnącego poparcia dla tego 

populistycznego ugrupowania. Z drugiej 

Nie inaczej zresztą jest w Polsce, 

gdzie partie prawicowe czy liberalne, 

jak PiS czy PO, w swych działaniach są 

częstokroć bardziej socjalne niż lewica. 

Dobrym przykładem w tym zakresie 

jest również polityka historyczna, gdzie 

okresie PRL. Z polityką mamy więc – 

i w Polsce, i w Niemczech – ogromny 

problem, bo to, co w czasach wojny czy 

przełomów wydawało nam się oczywiste, 

dzisiaj już wskutek podatności 

polityki na różnego rodzaju kompromi- 

rzeczywistość medialna i fakt, że jako 

społeczeństwo jesteśmy coraz mniej 

skłonni do własnych analiz sytuacji. 

Tymczasem pamiętajmy, że nie każda 

nowa „alternatywa” musi się okazać faktyczną 

i prawdziwą alternatywą. Warto 

Rafał Bartek 

wszystkim energetyczne. Reasumując 

– było to znakomite wystąpienie, wysoko 

ocenione przez Polaków, Niemców, 

tamtejszych parlamentarzystów, media, 

ekspertów politycznych i zaproszonych 

do Berlina gości. 

als dritter Pole nach Bronisław Geremek 

und Władysław Bartoszewski eine Rede 

im Deutschen Bundestag gehalten. Diese 

stand im Zusammenhang mit den 

Feierlichkeiten zum Gedenken an den 

Recht viel Platz widmeten die Redner 

dabei der Geschichte beider Staaten. 

So erinnerte Bundestagspräsident 

Norbert Lammert an das schwierige 

deutsch-polnische Verhältnis und die 

komplizierte Geschichte beider Länder, 

während Präsident Komorowski den 

geschichtlichen Teil seiner Ansprache 

auf ein persönliches und familiäres 

Narrativ stützte. Er sprach davon, dass 

sein Großvater bei der Verteidigung litauischer 

Gebiete durch die deutschen 

Besatzer ums Leben kam. Er fügte aber 

auch hinzu, dass seine Eltern in der Zwischenkriegszeit 

nach Niederschlesien 

siedelten und dort in einem ehemals 

deutschen Haus einzogen. Sie benutzten 

dort deutsche Möbel und er spielte mit 

Spielsachen deutscher Kinder! Er nannte 

diese Beispiele, um zu veranschaulichen, 

wie kompliziert die Geschichte Polens 

und Deutschlands ist. 

Präsident Komorowski versäumte 

es auch nicht, auf die jahrelange enge 

Zusammenarbeit zwischen Polen und 

Deutschland hinzuweisen. Diese bezeichnete 

er als ein Wunder und nahm 

bei der Gelegenheit auch auf die Gegenwart 

und Zukunft Bezug. So erwähnte 

er, dass der polnische Premier Donald 

Tusk nun zum Europaratsvorsitzenden 

geworden ist und Polen in den letzten 

Jahren auch zu einem wichtigen Partner 

Deutschlands in der Krisenbewältigung 

und beim Aufbau einer starken Europäischen 

Union. In seiner Ansprache 

regte er zudem zu einer noch engeren 

Kooperation zwischen Berlin und Warschau 

an, vornehmlich in Bereichen wie 

Wirtschaft und Sicherheit, hier vor allem 

Energiesicherheit. Resümierend: 

Es war eine hervorragende Ansprache, 

die in Polen ebenso wie in Deutschland 

durch dortige Parlamentarier, Medien, 

Man kann nicht Wohlstand schaffen, indem man die Lust zum Sparen nimmt. 

Abraham Lincoln (1809-1865; 16. Präsident der USA) 

Nie można LARES: kreować Niniejszy dobrobytu, materiał odbierając służy chęć do wyłącznie oszczędzania. 

Hervorragende Ansprache 


Abraham Lincoln (1809–1865; 16. prezydent USA) 

Der polnische Staatspräsident Bronisław 

Vervielfältigung Komorowski hat am 10. September ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Poseł Ryszard Galla 

politische Experten und in Berlin teilnehmende 

Gäste hoch bewertet wurde. 

Notiert von Krzysztof Świerc



zrezygnowała z używania większości anglicyzmów, 

zaś niektóre rozgłośnie ra- 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Sejm-Marschallin neue Regierungschefin 


diowe 

materiał 

grały muzykę wyłącznie 

służy 

niemieckojęzyczną. 

Dzień Języka Niemieckiego nicznego. Frakcja parlamentarna CDU/ 

wyłącznie 

dzynarodowego 

do czytania. 

konkursu 

Powielanie 

architekto- 



Nr. 38/1172 Wochenblatt.pl 3 

Wypełnią lukę 

Według informacji ministra komunikacji 

kraju związkowego Saksonii, Svena 

Morloka, władze krajowe przewidziały 

w przyszłorocznym budżecie 10 mln 

euro na zelektryfikowanie trasy Drezno 

– Görlitz, co zdaniem Morloka przyczyni 

się do ponownego skomunikowania 

regionu w stosowny sposób z dalekobieżną 

siecią szynową oraz poprawy jakości 

połączeń z sąsiednią Polską. Już przed 

II wojną światową miasto Görlitz było 

skomunikowane z siecią elektryczną niemieckich 

kolei państwowych na odcinku 

do dworca Świebodzkiego we Wrocławiu, 

zanim władze radzieckie nie kazały 

zdemontować słupów. W 2003 roku 

Niemcy i Polska zawarły porozumienie 

jest obecnie o 40% wyższy niż na przełomie 

tysiącleci, liczba tak zatrudnionych 

zwiększyła się z 6,8 do 9,6 miliona osób, 

o czym informuje gazeta „Passauer Neue 

Presse”. 7,8 miliona, czyli ponad 80% 

pracowników z tej grupy stanowią ko- 

LARES: Niniejszy „abyśmy materiał cenili własny służy język, bo wyłącznie tylko biety. Natomiast do czytania. liczba osób Powielanie zatrudnionych 

w tym samym okresie (2001–2012) Regierungschef. Denn vergangene Wo- 

geschrieben. w jakikolwiek Richtigstellung: sposób von Ex- zabronione. 

wtedy będzie on poważnie traktowany 

LARES: Diese Materialien poza granicami sind lediglich naszego kraju”. zum Lesen na pełnym bereitgestellt. etacie nieznacznie spadła Jegliche (z 

Vervielfältigung reichte sein Rücktrittsgesuch ist bei strengstens untersagt. 

o pełnym zelektryfikowaniu brakujących 

jeszcze odcinków połączenia Kraków – 

Wrocław – Drezno. Po stronie polskiej 

prace zostały już wykonane. 

Klose wyróżniony 

W Berlinie odbyła się uroczystość 

uhonorowania Miroslava Klosego nagrodą 

integracyjną „Złotej Victorii”. Wygłaszająca 

laudację z okazji wręczania 

Pełna kompromitacja FDP 

W wyborach do landtagu Brandenburgii 

najsilniejszą partią okazała się 

ponownie SPD, natomiast Lewica odno- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie towała do spore czytania. straty, spadając Powielanie na trzecie sident w Bronisław jakikolwiek Komorowski sposób mit der zabronione. 

miejsce za CDU. Oznacza to możliwość Regierungsbildung zum 22. September 

Vervielfältigung beauftragt und muss am gleichen ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen kontynuowania bereitgestellt. sojuszu SPD/Lewica. Jegliche untersagt. 

nagrody Angela Merkel podkreśliła, że 

nie tylko awansował on do rangi ulubieńca 

niemieckich kibiców, lecz także przez 

13 lat był filarem narodowej reprezentacji 

Niemiec, a przy tym pozostał człowiekiem 

o wielkiej skromności. Fundatorem 

nagrody jest Stowarzyszenie Niemieckich 

Wydawców Czasopism. Podczas 

imprezy nie padła wszakże odpowiedź 

na pytanie, dlaczego Ślązak niemieckiego 

pochodzenia miałby podlegać integracji, 

chociaż sam Klose podkreślił, że „fakt 

gry w drużynie narodowej to najlepszy 

przykład na integrację”. 

Przeciwko anglicyzmom 

13 września część niemieckich gazet 

w ramach „Dnia Języka Niemieckiego” 

do której strony rosyjska i niemiecka progu wyborczego, przy czym w Brandenburgii 

do nie czytania. uzyskała nawet Powielanie 2% głoden 

Tagen w jakikolwiek will die gelernte sposób Ärztin ihr zabronione. 

gewinnen konnte. 

und vor allem: wie? In den kommen- 

LARES: Niniejszy zamierzają materiał przystąpić służy po ogłoszeniu wyłącznie 

w listopadzie tego roku wyników mięsów! 

S-K Kabinett zusammenstellen; ob es ein 



jest organizowany corocznie od 2001 

roku w każdą drugą sobotę września. W 

trakcie obchodów można zwiedzać stoiska 

informacyjne Stowarzyszenia Języka 

Niemieckiego, które pragnie „kreować i 

umacniać świadomość językową, która 

pozwoli ograniczyć bądź przeciwdziałać Rośnie liczba zatrudnionych 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie delt. w Etwa jakikolwiek nach Wahlsiegen sposób oder 

bezkrytycznemu używaniu słów obcych, na część etatu 

zabronione. 

a zwłaszcza manii stosowania zbędnych, Odsetek osób pracujących w Niemczech 

bereitgestellt. w niepełnym wymiarze Jegliche godzin Vervielfältigung ist strengstens 

Aufstiegen von Politikern, denen 

LARES: Diese Materialien nadmiernie sind rozpowszechnionych lediglich zum wy- 

Lesen untersagt. 

rażeń angielskich”. Kolejnym celem jest 

budzenie „poczucia piękna i wyrazistości 

języka niemieckiego” oraz wzmacnianie 

woli „posługiwania się dobrą i zrozumiałą 

niemczyzną w mowie i piśmie”. Inicjatorzy 

przedsięwzięcia chcieliby sprawić, 

Kontakty z Prusami Wschodnimi 

Na gęsto zabudowanej niegdyś królewieckiej Knipawie 

(Kneiphof) stoi dziś jedynie samotna katedra. 

Północne tereny Prus Wschodnich 

należące dziś do Rosji odwiedziła delegacja 

frakcji CDU/CSU niemieckiego 

Brähmigiem. Podczas wizyty, w obecności 

gubernatora Nikołaja Cukanowa 

zaprezentowano projekt pn. „Serce 

miasta”, którego przedmiotem jest odbudowa 

części historycznego centrum 

Królewca (Königsberg/Kaliningrad), 

Foto: Ilda Gumerov 

CSU popiera władze Królewca w ich 

pragnieniu umacniania i pielęgnowania 

kontaktów z Niemcami pomimo istniejących 

obecnie napięć w bilateralnych 

stosunkach z Rosją. 

25,95 do 25,92 miliona osób). 

Bardziej emocjonujący przebieg miały 

wybory w Turyngii, gdzie ewentualna 

koalicja CDU/SPD posiadałaby jedynie 

nieznaczną większość parlamentarną. 

Nie jest też wykluczone, że w koalicję 

wejdą tu partie Lewicy, SPD i Zielonych. 


Bundestagu 

materiał 

na czele z 

służy 

przewodniczącym 

wyłącznie 

Zielonym 

do 

udało 

czytania. 

się wejść do 

Powielanie 

obu parlamentów 

z niejakim trudem. Tymczasem nommen kein Aufstieg. Zum anderen 

vorsitzenden 

w jakikolwiek 

und ist damit 

sposób 

strengge- 

zabronione. 

Grupy Wypędzonych, Wysiedleńców 

i Mniejszości Niemieckich, Klausem miejsce FDP wydaje się już na stałe oku- 

hat Kopacz keine Wahlversprechen 


pować partia AfD, która po uzyskaniu 

prawie dwucyfrowego wyniku w Saksonii 

dokonała tego samego również w 

Turyngii i Brandenburgii, podczas gdy 

FDP w obu tych krajach związkowych 

nie zdołała pokonać 5-procentowego 

Kopacz beerbt Tusk 

„Hochmut kommt vor dem Fall“, 

ist ein häufig von Medien zitierter 

Satz aus dem Alten Testament, der 

vom Hang zur Überschätzung han- 

weitreichende Wahlversprechen 

vorausgegangen sind. 

Dieser Tage wurde viel vom Aufstieg 

von Regierungschef Donald Tusk 

(PO) zum künftigen EU-Ratspräsidenten 

in Brüssel gesprochen und 

Staatspräsident Bronisław Komorowski 

ein. Jetzt kreisten die Medien-Spekulationen 

um die Tusk-Nachfolge. Seit 

Montag ist es klar, Ewa Kopacz beerbt 

Donald Tusk. Zumindest wurde die bisherige 

Sejm-Marschallin von Staatsprä- 

Tag die Vertrauensfrage im Parlament 

überstehen. 

Das eingangs zitierte Sprichwort ist 

bei dieser Personalie aber unpassend: 

Zum einen steht das Premier-Amt protokollarisch 

unterhalb des Parlaments- 

ausgesprochen, die sie eventuell nicht 

halten könnte. In Politikkreisen und Zeitungsredaktionen 

zerbrechen sich die 

Beobachter derweil die Köpfe über zweierlei 

Dinge: Mit welcher Mannschaft 

wird Kopacz das Land weiterführen 

reges Stühlerücken am Kabinettstisch 

geben wird, ist noch unklar. 

Spekuliert wird über den Wechsel 

von Außenminister Radosław Sikorski 

als ihr Nachfolger und auch über andere 

Ministerwechsel. Gegen eine größere 

Regierungsumbildung spricht, dass 

die Sejmwahlen bereits kommendes 

Jahr anstehen und einer neuen Regierungsmannschaft 

nur ein Jahr bleiben 

würde. Beobachter spekulieren aber 

auch darauf, dass Kopacz, die in der 

ersten Tusk-Regierung bereits Gesundheitsministerin 

war, ihrer Regierung 

einen eignen Pinselstrich verleihen 

wolle. Neue Gesichter am Kabinettstisch 

wären ein Zeichen, dass sie nicht 

nur Tusks Politik fortführe, sondern 

eigenständig agiere. 

Von der Opposition wird die neue 

Regierungschefin, die als Sejm-Marschallin 

noch auf Ausgleich zwischen 

den Parteien aus war, dagegen nicht 

geschont. Als führungsschwach und 

außenpolitisch unerfahren wird sie von 

konservativer Seite kritisiert. Auch wird 

ihr vorgeworfen, als Gesundheitsministerin 

einer vergewaltigten 14-Jährigen 

zur Abtreibung verholfen zu haben. Kopacz 

muss auch die eigenen Parteireihen 

hinter sich zu schließen. Während 

PO-Funktionäre wie Grzegorz Schetyna 

zahlreiche Parlamentarier hinter sich 

haben, verfügt sie nur über die Akzeptanz 

der sogenannten „Genossenschaft“ 

um Vize-Parlamentspräsident Cezary 

Grabarczyk. Ihr erster Test jedenfalls 

werden die Selbstverwaltungswahlen 

in zwei Monaten sein, die Generalprobe 

für die Wahl 2015. Sollte sie kommendes 

Jahr gewinnen, wäre sie zwar nicht die 

erste Regierungschefin in Polen. Aber 

die erste, die auch Parlamentswahlen 

Markus Nowak 



MASZ 

15-30 LAT 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Proponujemy jakikolwiek sposób staż/praktykę 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung w Niemczech ist w strengstens zawodach: untersagt. 

NIE MASZ PRACY 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

Bist Du zwischen 15 

und 30 Jahre alt 

Hast Du keinen Job 

Bist Du Einwohner der Oppelner Region 

LARES: Niniejszy materiał 

Zdobądź nowe 

służy 

doświadczenie 

wyłącznie 

wyjeżdżając 

do czytania. 

na staż/praktykę 

Powielanie w 

samochodowy, 

jakikolwiek 

mechatronik 

sposób 

samochodowy, 

zabronione. 

elektryk sam., 

do Niemiec i uzyskaj certyfikat. 

elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), blacharz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Nie musisz znać zum biegle Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego!!! Jegliche Vervielfältigung sam., lakiernik sam. ist strengstens untersagt. 

Złóż dokumenty rekrutacyjne do 30 września 2014 r. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w monter jakikolwiek sprzętu elektronicznego sposób zabronione. 

(monter tzw. inteligentnych 

Weź udział w Projekcie 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, monter 


Wsparcie 

kompetencji 

na starcie 

„Wsparcie kompetencji na starcie” 

realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy 

w Opolu w partnerstwie z Handwerkskammer 

Mannheim Rheim-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu 

lub na stronie 

LARES: Niniejszy materiał służy www.kompetencje.wup.opole.pl 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W ramach projektu ist strengstens zapewniamy: untersagt. 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole 

ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Projekt jest 

realizowany w okresie: 

Unterstützung 

der Kompetenzen 

am Start 

Branża budowlana: murarz, kafelkarz (glazurnik), sztukator, 

zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter instalacji sanitarnych, 

monter instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych. 

Branża mechaniki pojazdowej i serwisu pojazdów: mechanik 

Branża przemysł drzewny i meblarstwo: stolarz, cieśla, lakiernik 

drzewny. 

Branża obróbka metali i spawalnictwo: tokarz, frezer, ślusarz, 

spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator CNC, pneumatyk. 

Branża elektryczna i elektroniczna: elektryk, monter elektronik, 

i serwisant urządzeń elektronicznych. 

Branża administracja i zarządzanie: pracownik obsługi biurowej. 

Branża piekarniczo-cukiernicza: piekarz, cukiernik, sprzedawca. 

Branża fryzjerstwo i kosmetologia: fryzjer, kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

• ubezpieczenie na wypadek leczenia i NNW 

• transport, noclegi, wyżywienie na stażu/praktyce w Niemczech 

e-mail: kompetencje@wup.opole.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie marzec do czytania. 2013 – czerwiec Powielanie 2015 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Projekt lediglich współfinansowany zum Lesen przez Unię bereitgestellt. Europejską w ramach Jegliche Europejskiego Vervielfältigung Funduszu Społecznego ist strengstens untersagt. 

8027




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Elbing: Ausstellung zur Stadtgeschichte mit einem Modell von Hans-Joachim Pfau 

Notizen 

QQStettiner Philharmonie LARES: eröffnet: 

Am 5. September wurde der Neubau 



der Stettiner Philharmonie mit einem 

19. – 25. September 2014 

Friedrich-Wilhelm-Platz wirkt auch als Miniatur 



Konzert feierlich eröffnet. Der Bau des 

Architektenbüros Barozzi Veiga aus Barcelona 

an der ul. Małopolska fällt durch 

seine leuchtende Außenfassade mit 

markanten, asymmetrisch abfallenden 

Spitzen auf. Das Gebäude verfügt über 



zwei Konzertsäle für knapp 1.200 Gäste. 

Es wurde am gleichen Ort erbaut, an dem 

einst das 1884 errichtete deutsche Konzerthaus 

stand. 

QQAutobahn der Freiheit: Am 11. 

September 2014 hat die Autobahn zwischen 

Frankfurt (Oder) und dem Berliner 

Ring den Namen „Autobahn der Freiheit“ 

1.200 Stunden Arbeit stecken in dem Modell des Friedrich-Wilhelm-Platzes. Bei der Eröffnung lauscht Hans-Joachim Pfau (re.) der Rede des Stadtpräsidenten Jerzy Wilk. Fotos: Uwe Hahnkamp 

Im Archäologisch-Historischen Museum von Elbing wurde anlässlich des 

777-jährigen Stadtjubiläums die Ausstellung „Zeugnisse. Geschichte in 

karten. Doch nur ein kleiner Teil seiner 

eigenen Sammlung konnte verwendet 

werden – wegen einer zeitlichen Ein- 

LARES: Niniejszy Gesichtern materiał – Gesichter służy der wyłącznie Geschichte“ eröffnet. do czytania. Ein ganz besonderes Powielanie schränkung. w jakikolwiek „Der Hermann-Balk-Brunnen 

dort hinten wurde der Stadt 1918 


Exponat ist ein Modell, das den Friedrich-Wilhelm-Platz im Jahr 1919 zeigt. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche geschenkt, Vervielfältigung und diese Gebäude ist gegen- 

strengstens des Friedrich-Wilhelm-Platzes. 

untersagt. 

Als Pangritz-Colonie bei Elbing oder 

Elbing 3 betitelt Hans-Joachim Pfau 

die Beschreibung des 1913 eingemeindeten 

Stadtteils auf seiner Internetseite. 

Sie ist eine auf Sandboden entstandene 

erhalten. Dafür wurde die erste deutsche 

Hinweistafel an der A12 enthüllt, teilt 

die deutsche Botschaft in Warschau mit. 

Zwischen Warschau und der deutschen 

Grenze trägt die A2 diesen Namen bereits 

seit Juni 2014. 

Q Internationale Theaterperfomance: 

Die internationale Theaterperformance 

„Was quietscht im Gras?“ (Co 

w trawie piszczy?) hat im Pommerschen 

Landesmuseum in Greifswald Premiere 

gefeiert. In der Performance arbeiten 

Schauspieler aus Polen und Deutschland 

zusammen. Alle leben und arbeiten derzeit 

in der deutsch-polnischen Region 

Pommern. Es sind weitere Aufführungen 

Q 


Siedlung 

materiał 

nördlich der 

służy 

Altstadt 

wyłącznie 

von Elbing. 

Ihr Name kommt vom Kaufmann mit einem Trick beholfen: „Das ganze der hier in Elbing als Fallschirmspringer 

ter nicht 

do 

selbst 

czytania. 

gefertigt, sondern 

Powielanie 

sich Stammlokal 

w jakikolwiek 

des Boxers Max Schmeling, 


Karl Pangritz, der den Grund 1801 er- 

Modell ist im Maßstab 1:87 gebaut, also stationiert war.“ Auch seine Mutter ging 


worben und an die ersten Siedler, meist 

ärmere Handwerker, verpachtet hatte. 

Mit dem Anschluss an die Straßenbahn 

1926/27 wurde sie zu einem beliebten 

Ausflugsziel. 

Hans-Joachim Pfau platzierte auch die 

Straßenbahn auf seinem Modell des früheren 

materiał Friedrich-Wilhelm-Platzes: służy wyłącznie „Sie chim Pfau do und czytania. lacht. Powielanie noch w selbst jakikolwiek erlebt. Um die Erinnerungen sposób zabronione. 

mich selbst verewigt“, sagt Hans-Joa- 

den Trümmerzustand Elbings nach 1945 


jp fährt bei mir quer über den Platz zum Grundlage waren Erinnerungen, alte zu behalten, verwirklicht akribisch 


in der deutsch-polnischen Grenzregion 

geplant. 

Foto: www.gartz.de 

Alten Markt und zur Anlegestelle am 

Kętrzyn: Arno Surminski w kręgu zainteresowania 

Powrót do domu 

Fluss Elbing. Später fuhr sie in Längsrichtung 

an der Post vorbei und teilte 

sich nach Norden Richtung Vogelsang 

und Pangritz.“ Die Fahrzeuge, Bäume 

und Personen hat der Schreinermeis- 

dem Maßstab einer Modelleisenbahn, so 

dass ich für diese dekorativen Elemente 

auf deren Produkte zurückgreifen 

konnte.“ Das Modell wirkt erstaunlich 

lebendig. „Diese Figur mit dem schwarzweißen 

Hund, das bin ich, da habe ich 

Photos und Bücher, vor allem aber Post- 

über dem damaligen Rathaus wurden 

1920 abgerissen“, wobei Hans-Joachim 

Pfau auf das Modell zeigt. Er kennt selber 

aus seiner Kindheit die meisten der 

Gebäude: „Das gelbe Gebäude hier war 

das Cafe Maurizio. Es war um 1940 das 

etwa alle zwei Monate bei Fahrten in 

die Stadt dorthin. „Weiter hinten gab 

es die Kaufhäuser von Kusch & Ilgner. 

Da war eine Eisenbahn aufgebaut oder 

Spielsachen – oder etwas Süßes.“ 

Als Elfjähriger hat Hans-Joachim Pfau 

jedes Detail in seinem Modell, wie die 

elektrische Beleuchtung für das Türmchen 

auf dem Rathaus oder die vom 

Postamt ausgehenden Telegraphendrähte. 

1.200 Stunden und etwa 1.200 Euro 

Materialkosten stecken in der Miniatur 

In der Ausstellung „Zeugnisse. Geschichte 

in Gesichtern – Gesichter der 

Geschichte“, die sich in Aufnahmen von 

Gesprächen, Dokumenten und Alltagsgegenständen 

den Erinnerungen ehemaliger 

Einwohner von Stadt und Kreis 

Elbing annimmt, hat sein Modell einen 

Platz gefunden. Hans-Joachim Pfau hat 

schon die nächste Idee: „Ein Modell der 

Elbinger Burg würde mich reizen.“ 

Uwe Hahnkamp 



Już niebawem ukaże się dwujęzyczne 

polsko-niemieckie wydanie 

powieści Arno Surminskiego, niemieckiego 

pisarza pochodzącego 

z Prus Wschodnich (Jegławki pod 

Kętrzynem). Zaś 17 października 

w Kętrzynie otwarta zostanie wystawa 

poświęcona twórcy z okazji 

jego 80. urodzin. 

Arno Surminski urodził się w okolicach 

Kętrzyna w 1934 roku. Pod 

koniec wojny stracił rodziców, których 

deportowano na wschód. Po 1945 roku 

opuścił rodzinne strony i wyjechał w 

głąb Niemiec. Wspomnienia z tego okresu 

Surminski zawarł w swojej twórczości 

literackiej. Opublikował około 20 powieści 

i zbiorów opowiadań, wśród nich np. 

„Jokehnen, czyli jak długo jedzie się z 

Prus Wschodnich do Niemiec”, powieść 

o charakterze autobiograficznym, czy 

„Polninken, czyli historia niemieckiej 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie byłych do mieszkańców czytania. parafii Powielanie Sętal w jakikolwiek sposób zabronione. 

w Hamm. 


Spotkanie odbyło się 30 sierpnia w 

Hamm. Przybyło na nie 110 osób, 

byłych mieszkańców Nowych Włók 

(Neu Vierzighuben), Dąbrówki Wielkiej 

(Groß Damerau) i Sętala (Süssenthal), 

czyli wsi należących do jednej parafii Sę- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie tal. Ludzie do z czytania. tych wsi kiedyś Powielanie byli ze sobą w jakikolwiek sposób zabronione. 

bardzo zżyci. Większość z tych, którzy 


przyjechali 


na spotkanie w Hamm, 

Jegliche 

opu- 


ściła rodzinne strony w drugiej połowie 

lat 70. Często, chociaż mieszkali kiedyś 

blisko siebie i często się spotykali – nie 

widzieli się od wyjazdu, a więc nawet 

ponad 40 lat. 

Całe popołudnie i długi wieczór trwa- 

LARES: Niniejszy materiał młodości, spędzonej 

ło więc radosne odkrywanie tożsamości, 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Przyjaciół jakikolwiek Sętala 

– mówią. 

a i tak jeszcze wszyscy ze wszystkimi nie 


pod Kętrzynem w Je- 

porozmawiali. Co przezorniejsi przy- 

zaprezentowało 


miłości”. Ta ostatnia powieść dostępna 

jest też w języku polskim. Jednak na 

język polski przetłumaczono niewiele 

dzieł Surmińskiego. 

– To był też jeden z powodów, dla 

których postanowiliśmy wydać właśnie 

powieść Arno Surminskiego. Zdecydowaliśmy 

się na „Grunowen oder Das 

vergangene Leben”, skontaktowaliśmy 

nieśli zdjęcia ze szkoły lub komunijne. 

Były wspólne tańce i śpiewy piosenek 

niemieckich i polskich zapamiętanych 

ze szkoły. Zaskoczeniem dla wszystkich 

było to, że zdecydowaną większość 

uczestników spotkania stanowiło śred- 

pokolenie, ludzie w wieku 40–60 lat. którzy okazali się bardzo sympatyczni 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie – Baliśmy do czytania. się, że ludzie się Powielanie zamkną w – twierdzi w jakikolwiek Erna Motzki, kiedyś sposób z Sętala, zabronione. 

swoich kręgach, a tu jest wręcz odwrot- 

obecnie z Gütersloh. 


się z mieszkającą we Wiedniu polską 

tłumaczką innych książek pisarza i oczywiście 

z samym Surminskim, któremu 

pomysł też przypadł do gustu – mówi 

Monika Wittek ze Związku Niemieckich 

Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych, 

wydawcy powieści. Premiera tej 

dwujęzycznej publikacji odbędzie się 

podczas otwarcia wystawy poświęconej 

– A przyjechałam, żeby zobaczyć, jak 

po 37 latach wygląda pewien chłopak z 

Dąbrówki, który mi się kiedyś podobał 

– żartuje jej kuzynka Hilda Motzki- 

-Goerke, kiedyś też z Sętala, a obecnie 

z Gütersloh. 

Obie kuzynki chodziły w szkole pod- 

LARES: Niniejszy kilka publikacji materiał i zapewne służy na wyłącznie tym to samo do liczyłam czytania. tutaj. Nie Powielanie zawiodłam stawowej w jakikolwiek do jednej klasy. Do sposób jednej klasy 

chodził także Werner Kuzina i Dieter 

zabronione. 

koniec – mówi Monika Wittek. się. Spotkałam ich tutaj, ale też wielu 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Anna zum Durecka Lesen ludzi, bereitgestellt. których nie znałam wcześniej Jegliche i Schmidt. Vervielfältigung Obaj nie tylko uczestniczą ist strengstens w 

untersagt. 

pisarzowi, która z kolei będzie miała 

miejsce 17 października w Kętrzynie. 

– Oczywiście planujemy zaprezentować 

Arno Surminski skończy niebawem 80 lat. 

Wspomnienia z okresu 

gławkach, to główny 

motyw przewodni 

twórczości pisarza 

Arno Surminskiego. 

książkę również w innych miejscach, np. 

w Opolu – zapowiada Wittek. Książka 

zostanie wydrukowana w nakładzie od 

1000 do 1500 egzemplarzy. Nie będzie to 

pierwsza publikacja, którą przygotowuje 

ZNSSK. – Powoli nasza biblioteczka 

się powiększa, udało nam się wydać już 

Foto: www.arno-surminski.de 

Hamm: Trzecie spotkanie po latach 

Ojczyzna na jedno popołudnie 

Ojczyzna to nie tylko miejsce, w którym 

się człowiek wychował, ale 

to także ludzie, z którymi za młodu 

miał do czynienia. Taka idea przyświecała 

organizatorom spotkania 

nie wszyscy się ze sobą mieszają – cieszy 

się Jan Hacia, współorganizator. Cieszą 

się także uczestnicy. 

– Jestem pierwszy raz na takim spotkaniu. 

W ostatnim roku byłam na 

spotkaniu w Werl. To duża impreza. 

Spotkałam tam wielu znajomych i na 

Radosne odkrywanie tożsamości w wykonaniu Stowarzyszenia Przyjaciół Sętala. 

Działające 

w starej ojczyźnie 

Stowarzyszenie 

pamiątki ze stron 

rodzinnych. 

„Zeugnisse. Geschichte in Gesichtern 

– Gesichter der Geschichte“ 

Archäologisch-Historisches Museum in 

Elbing (Bulwar Zygmunta Augusta 11, 

82-300 Elbing) täglich außer montags 

9:00 bis 17:00 Uhr, sonntags Eintritt frei. 

Foto: lek 

spotkaniach w Niemczech, ale dość 

często odwiedzają swój heimat – Sętal. 

– Coś nas ciągnie do starych Warmiaków, 

nie chcemy ich stracić z oczu 

Leon Groβ pochodzi z Nowych Włók, 

w których jego ojciec wiele lat był sołtysem. 

Obecnie mieszka w Kloppenburgu 

i jak jego dwóch braci pracuje w Mercedesie. 

Strony rodzinne pamięta mało, bo 

w dniu wyjazdu był jeszcze dzieckiem. 

Wędrował jednak od stolika do stolika, 

poznając coraz to nowych ludzi. 

Spotkanie byłych parafian parafii Sętal 

pokazało jeszcze, że chociaż od heimatu 

dzieli ich ponad 1000 km, to ich sercu 

nadal jest bliski i nie ma muru między 

tymi, którzy wyjechali, a tymi, którzy 

zostali. Na specjalnym stoisku w holu 

Stowarzyszenie Przyjaciół Sętala (działające 

w starej ojczyźnie) zaprezentowało 

im pamiątki ze stron rodzinnych, w tym 

pocztówki i kalendarze z pięknymi widokami. 

Wzruszeni goście ofiarowali na 

remont sętalskiego kościoła 220 euro. 

lek




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Breslau: Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen 


Schlesien – Melodie des Lebens 

„Ich bin so stolz Schlesierin zu sein!“, 

poldina, das Herzstück aller Schlesier, 

der deutschen und polnischen. Und 

sagte Waltraud Simon, erste Vorsitzende 

der Erika-Simon-Stiftung 

findet, ich finde das ist eine Premiere 

das es gerade heute hier wieder statt- 

und Empfängerin des Sonderpreises 

für mein ganzes Leben“, so die Witwe 

des Stiftungsgründers Gerhard Simon. 



bei der diesjährigen Vergabe des 

Kulturpreises Schlesien, der am 13. 

September in der Aula Leopoldina 

der Universität Breslau feierlich 

überreicht wurde. 

Man hätte für diese Veranstaltung 

keinen passenderen Rahmen finden 

können als das Hauptgebäude der 

jahrhundertealten Universität zu Breslau. 

Dies betonte der niedersächsische 

Minister für Inneres und Sport, Boris 

Pistorius, der zu Breslau eine besondere 

Beziehung hat. „Seit Amtsantritt 

vor eineinhalb Jahren habe ich mich 

sehr darauf gefreut, dass ich den zweiten 

Kulturpreis Schlesien, den ich verleihen 

darf, hier in Breslau übergebe, weil meine 

Mutter und ihre Eltern aus Breslau 

stammten. Meine Großmutter ist hier 


Prof. Norbert 

materiał 

Heisig (Mitte) erhielt 

służy 

einen der 

wyłącznie 

Kulturpreise aus den Händen 

do 

von 

czytania. 

Boris Pistorius (rechts). 

Powielanie 

Links im Bild: 

denskirche w jakikolwiek in Jauer – dem Geburtsort sposób zabronione. 

Radosław Mołoń, Vizemarschall der Woiwodschaft Niederschlesien. 

von Waltraud Simon. „Meine unendlich 

Foto: Klaudia Kandzia 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche geliebt Vervielfältigung Friedenskirche bedeutet mir ist un- 


aufgewachsen und hat lange Jahre hier 

gelebt“, freute sich der Minister, der 

zugleich Juryvorsitzender des Kulturpreises 

ist. 

Die Jury entschied in diesem Jahr, u.a. 

die Buchautorin und Redakteurin der 

Gazeta Wyborcza Beata Maciejewska zu 

würdigen. Sie erfülle eine Art Mission, 

sagte ihr Laudator Maciej Łagiewski, 

schaft der Universität Breslau. Ihm war 

es nicht gegönnt in Breslau zu studieren, 

doch wann immer er kann, engagiert 

er sich für diese Universität. Die Restaurierung 

des barocken Kaiserportals 

der Universität und des barocken De- 


ckenfreskos 

materiał 

im Oratorium 

służy 

Marianum 

wyłącznie 

Ähnlich 

do 

erging 

czytania. 

es Waltraud 

Powielanie 

Simon von die Niedersächsische 

w jakikolwiek 

Landesregierung 


oder die Einrichtung eines Universitäts- der Erika-Simon-Stiftung. „Für mich ist damals den Kulturpreis Schlesien gestiftet. 

Museums dort sind nur einige seiner Breslau, und ganz besonders die Leo- 


Direktor des Breslauer Stadtmuseums. 

Sie schreibt Bücher und Artikel über die 


Geschichte Schlesiens und ist auch Mitbegründerin 

der Aktion „Gebt zurück, 

was uns gehört“, die Breslauer Kunst 

aus Warschau, Krakau oder Posen zurückholt. 

Zurück nach Breslau kommt immer 

LARES: Niniejszy wieder materiał Preisträger Norbert służy Heisig, wyłącznie gebürtiger 

Breslauer, Begründer und Prätraud 

Simon. 

do czytania. Powielanie einmal w begonnen“, jakikolwiek erinnerte sposób sich Wal- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sident sind der deutsch-polnischen lediglich zum Gesell- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Der Vervielfältigung Kulturpreis Schlesien des ist Landes strengstens untersagt. 

Leistungen. „Schlesien ist die Melodie 

meines Lebens (…) Nach den prägenden 

Jugendjahren habe ich die frühere schlesische 

Heimat nicht vergessen können“, 

sagte Prof. Heisig in seiner Danksagung. 

Zabrze: Konferencja w Muzeum Miejskim 

Zatrudnimy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do BLACHARZY 

czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


SAMOCHODOWYCH 

bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

od zaraz 

w Niemczech, 

umowa o pracę. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do 

praca@illustro.pl 

czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

tel. 775474372 


8033 

Im Breslauer Rathaus 

wurde die Ausstellung 

„Breslauer Silber“ aus 

der Sammlung von Prof. 

Norbert Heisig eröffnet. 

Agencja pracy ILLUSTRO 

KRAZ 6257 

Waltraud Simon leitet nach dem Tod 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Gerhard w jakikolwiek Simons 2008 die Stiftung, sposób die zabronione. 

unter anderem die Errichtung und Ausstattung 

Vervielfältigung der Schatzkammer im Glocken- 

ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

turm der St. Jakobus-Kirche in Neisse 

mitfinanzierte. Ebenso förderte sie u.a. 

Sanierungsarbeiten in der Erlöserkirche 

in Bad Warmbrunn, der Frauenkirche in 

Lauban oder der Taufkapelle, des Altars, 

der Kanzel und der Glocke in der Frie- 

geheuer viel. Sie ist für mich Heimat, 

Geborgenheit, Frieden, Dankbarkeit. 

Und nicht zuletzt Schicksal, denn in 

dieser Kirche bin ich meinem Mann 

Gerhard Simon erstmals begegnet. So 

hat in dieser Kirche mein Leben noch 

Niedersachsen wird seit 1977 verliehen. 

Weil im Bundesland Niedersachsen nach 

Kriegsende besonders viele Flüchtlinge 

und Vertriebene aus Schlesien eine neue 

Heimat fanden und zum Wiederaufbau 

Niedersachsens beigetragen haben hat 

Mitbegründer war der 2006 verstorbene 

Dr. Herbert Hupka, langjähriger 

Bundesvorsitzender der Landsmannschaft 

Schlesien, Nieder- und Oberschlesien. 

„Dr. Hupka wollte damals gemeinsam 

mit dem Ministerpräsidenten Ernst 

Albrecht schlesische Künstler ehren, die 

nach der Vertreibung in der Bundesrepublik 

lebten. Damals gab es kaum 

Möglichkeiten eines Austausches. Das 

hat sich durch die politische Wende vollständig 

geändert. Und Herbert Hupka 

hat erkannt, dass die Zeit der Monologe 

vorbei war, und die Zeit des Dialoges 

begann“, erinnerte sich Prof. Michael 

Pietsch von der Johannes-Gutenberg- 

Universität Mainz. So hat sich 1991 die 

Niedersächsische Landesregierung als 

Ziel gesetzt zur gemeinsamen Pflege 

des Kulturguts Schlesiens auch in Polen 

lebende Kulturschaffende zu ehren. „Die 

besondere Verbindung der gemeinsamen 

Kultur in der Vergangenheit zu 

betonen und deutlich zu machen, dass 

das im Grunde genommen die Voraussetzung 

ist für ein friedliches Europa 

der Völker – deswegen ist dieser Preis 

nicht nur ein Kulturpreis, ein Preis der 

Wirkenden im Bereich Kultur und Publizistik, 

sondern ein Preis der durchaus 

auch der Völkerverständigung dienen 

soll und der europäischen, gemeinsamen 

Zukunft“, betonte Minister Pistorius, der 

sich mit dem Besuch in Breslau einen 

Wunsch erfüllte – nämlich die Stadt seiner 

Vorfahren endlich kennen zu lernen. 

Klaudia Kandzia 

Skutki wielkich wojen 





K 

http://www.facebook.com/wochenblattpl s. dr Piotr Górecki (Zabrze) przedstawił 

obraz I wojny światowej 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

w 

untersagt. 

8028 

odzyskiwał i jednocześnie chciał pokazać 

swoją 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek 

lojalność w stosunku 

sposób 

do państwa 

– mówił ks. Górecki. Odnośnie 

zabronione. 


na współpracę. Twierdzę, podobnie jak 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie inni w historycy, jakikolwiek że kardynała sposób nie można zabronione. 

osądzać z dzisiejszej perspektywy. Ni- 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie (Muzeum w jakikolwiek Górnictwa Węglowego sposób w zabronione. 

Zabrzu). Przemysł ten był znaczącym ciężkie obrażenia. 


8032 elementem Vervielfältigung gospodarki całego cesarstwa ist strengstens untersagt. 

7489 

O skutkach wielkich wojen mówili m.in.: ks. dr Piotr Górecki, zastępca prezydenta miasta Jan Pawluch i dr Adam 

Frużyński. 

9 września odbyła się w Zabrzu konferencja naukowa pt. „Zabrze w latach 

wielkich wojen 1914–1918 i 1939–1945”. W polskiej literaturze powojennej 

tematyka ta była przedstawiana jednostronnie. Na konferencji chciano 

zatem oddać całkowity obraz ówczesnego Zabrza. 

zarządzeniach książęco-biskupiego ordynariatu 

diecezji wrocławskiej (Verordnungen 

des Fürstbischoflichen Vikariatamtes 

zu Breslau). Kościół w Niemczech, 

który w czasach Kulturkampfu stracił 

zaufanie państwa, po latach powoli je 

do kardynała Bertrama stwierdził: „W 

literaturze, szczególnie dotyczącej drugiej 

wojny światowej, można znaleźć zarzut, 

że kardynał Bertram był zbyt lojalnym 

obywatelem i nie rozpoznał, że z nową 

formą państwa nie można godzić się 

gdy nie był dobrym politykiem i nigdy 

zresztą za polityka się nie uważał, był 

duszpasterzem i zależało mu zawsze na 

dobru wiernych”. 

Rozwojowi zabrzańskiego przemysłu 

w czasie I wojny światowej poświęcony 

był referat dr. Adama Frużyńskiego 

Foto: Johannes Rasim 

niemieckiego, umożliwiającym prowadzenie 

działań wojennych. Prelegent 

podkreślił ważność produkowanego tu 

drutu potrzebnego do produkcji pocisków 

artyleryjskich oraz drutu kolczastego, 

którym otaczano okopy. Ocenia 

się, że ciężar drutu kolczastego używanego 

w okopach na froncie zachodnim 

(od Atlantyku po Szwajcarię) wynosił 

600 tys. ton. Znaczna część tego drutu 

została wyprodukowana właśnie w Zabrzu. 

W 1914 roku władze, jak gdyby 

nie zdając sobie sprawy ze znaczenia 

górnictwa, powołały do służby wojskowej 

wielu wykwalifikowanych górników. 

Walczyli oni głównie na froncie zachodnim. 

Z czasem w kopalniach zaczęto 

odczuwać brak wykwalifikowanej kadry, 

która mogłaby kształcić młodych górników. 

Wówczas takie kształcenie trwało 

pięć lat. Od 1916 roku zaczęto tych 

górników stopniowo zwalniać z frontu, 

oczywiście część z nich zginęła, a tylko 

część wróciła, ale biorąc pod uwagę, że 

musieli oni przeżyć np. siedmiodniowy 

ostrzał artyleryjski, wielu z nich przeżyło 

traumę wojenną lub nie nadawało się 

już do pracy w kopalni ze względu na 

Johannes Rasim




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Reise: Mit dem Drahtesel von München nach Groß Kottulin 

Abgasfrei in die Heimat 

19. – 25. September 2014 



Ende August 2014 unternahmen Heinrich und Maximilian Henkel – Vater 

und Sohn – eine Radtour von München nach Groß Kottulin (Kotulin) in 

Oberschlesien, dem Heimatdorf der Familie. 

LARES: Niniejszy materiał Den Impuls gab służy letztlich wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien erst sind das lediglich passende zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Die Strecke war über 750 km lang 

und führte quer durch Bayern, 

Böhmen, Mähren und Schlesien. Die 

beiden wählten den kürzesten Weg, 

der sie durch Wälder und Wiesen, wie 

auch stark befahrene Straßen mit LKW 

zum Ziel führte. Täglich wurden jeweils 

zirka 100 km zurückgelegt, denn ein 

bisschen Regeneration sollte täglich 


LARES: Diese Materialien Fahrradtour sind entworfenes lediglich T-Shirt, zum das Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

schon dabei sein. 

„Den Anstoß für die Fahrradtour gab 

mein Sohn Maximilian. Ich wollte mit 

ihm ein Abenteuer erleben und mich der 

Herausforderung stellen, etwas Außergewöhnliches 

zu tun, was ich zuvor noch 

nie gemacht hatte. Zudem wollte ich die 

große Entfernung zwischen München 

und Groß Kottulin am eigenen Leibe 

spüren“, so Vater Heinrich Henkel. 

Im Jahre 2012 wurde die Idee zu dieser 

Fahrradreise geboren. Die Planungen 

wurden immer wieder verschoben,… 

bis zum Weihnachtsfest 2013. Den Impuls 

dazu gab letztlich erst das passende 

Weihnachtsgeschenk vom Sohn an 

seinen Vater. Es war ein extra für die 

mit den Wappen Münchens und der 

Heimat bedruckt wurde. „Nun gab es 

kein Zurück mehr. Keiner von uns ist 

ein Hochleistungsfahrer. Nur einen 

Monat vor unserer Fahrradtour habe 

ich beschlossen, mich für die Tour 

nicht bewältigen würde und sich so die 

Fahrradtour vergraulen würde“, scherzt 

Heinrich Henkel. 

Am letzten Tag ihrer gemeinsamen 

Fahrradreise organisierte seine Ehefrau 

eine Überraschung für ihren Ehemann 

bis zum neunten Lebensjahr verbracht 

hatte. Kurz vor Groß Kottulin war für 

sie eine Pause wo sie quasi traditionell 

Eis in der Eisdiele „Urszulka“ in Groß 

Strehlitz aßen. Anschließend machten 

LARES: Niniejszy vorzubereiten. materiał Dafür służy trainierte wyłącznie mein und Sohn. do czytania. Sie sollten pünktlich Powielanie um Annaberg, w jakikolwiek um für ihre glückliche sposób Ankunft 

zu danken; anschließend ging’s 

zabronione. 

Sohn Maximilian mit mir jedoch nicht, 17:30 Uhr in Groß Kottulin eintreffen, 

LARES: Diese Materialien denn er sind befürchtete, lediglich dass er das zum Training Lesen wo Heinrich bereitgestellt. Henkel seine Kindheit Jegliche noch Vervielfältigung auf ein Bier ins Wirtshaus „U ist Mar- 


Die beiden Sportler haben gerade das Zielband durchbrochen. 

Quelle: Dominika Galla 

sich die beiden auf den Weg nach St. wurde vorbereitet, ebenso Medaillen 

und Lorbeerkränze vom Ortsvorsteher 

Albert Osmanda. Dies alles war Auftakt 

für eine zünftige Schlemmerei am Lagerfeuer. 

ka“. Die Spannung war groß, denn die 

Die Rückfahrt nach München ging 

letzte Station war das Elternhaus von dann leichter, denn nun ließen Vater 

Ehefrau Bernadetta, wo auf sie jubelnde und Sohn wieder den Motor heulen und 

Gäste aus Familie und Bekanntenkreis nahmen das Auto. 

warteten. Eine professionelle Ziellinie 

Dominika Galla 


Silesiaca LARES: (66): Diese Will-Erich Materialien Peuckert sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Najbardziej śląski ze wszystkich Ślązaków 



Podczas swoich literackich wypraw natrafiłem na doborową grupę „666 

piewców Śląska”, począwszy od mniej znanych, na najpopularniejszym 

(Eichendorff) skończywszy, od najmniejszego (Max Hermann-Neisse – 

z racji wzrostu) po najbardziej znaczącego (Gerhart Hauptmann). 

Przypomniałem postać najwcześniejszego 

z górnośląskich pisarzy uzmysławia nam, 

Twórczość Peuckerta 

(Mikołaj z Koźla), zaś w osobie Friederike 

Kempner poznaliśmy „niechcący” że po 1945 roku 

LARES: Niniejszy materiał fundament egzystencji służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien człowieka sind lediglich śląskiego zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

najzabawniejszą śląską autorkę. Nie 

wspomniałem dotychczas o najbardziej 

szalonym ze wszystkich śląskich poetów, 

którym był Quirinus Kuhlmann, 

urodzony w 1651 roku we Wrocławiu, 

w 1689 roku poddany torturom w Moskwie 

za herezję, po czym spalony żywcem. 

Celem Kuhlmanna było połączenie 

poszczególnych religii i stworzenie w 

LARES: Niniejszy Złotoryi. materiał Wykształcił służy się na nauczyciela 

szkoły powszechnej w seminarium 


LARES: Diese Materialien nauczycielskim sind lediglich w Bolesławcu, zum po czym Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ten sposób jednego królestwa ducha. 

Pojechał on np. do Konstantynopola, 

aby nawrócić tureckiego sułtana, oraz do 

Moskwy, by głosić wiarę w prawosławnej 

Rosji. Gdyby Quirinus Kuhlmann 

bardziej skoncentrował się na swoich 

literackich umiejętnościach, znalazłby 

zapewne pocześniejsze miejsce także 

w niniejszej serii artykułów, bowiem 

jego poezje były obiecujące, choć często 

równie szalone jak jego pomysły. 

Na zakończenie cyklu chciałbym 

wszakże skupić się na przypomnieniu 

postaci etnologa i pisarza Willa-Ericha 

Peuckerta, który był najbardziej śląskim 

ze wszystkich śląskich literatów. Urodził 

się w 1895 roku w Garnczarach koło 

Weihnachtsgeschenk, 

ein extra für 

die Fahrradtour 

entworfenes T-Shirt. 

został bezpowrotnie 

zniszczony. 

wykonywał tenże zawód. W latach 

1922–1927 studiował na uniwersytecie 

we Wrocławiu historię Niemiec, germanistykę, 

prehistorię, ludoznawstwo i etnologię. 

Po uzyskaniu tytułu doktora był 

pracownikiem naukowym w „Instytucie 

Geschafft – Heinrich und Maximilian Henkel sind in 

Groß Kottulin. 

Foto: Dominika Galla 

Will-Erich Peuckert 

Peuckert uzyskał habilitację z zakresu ludoznawstwa, 

publikując pracę pt. „Zwölf 

Sibyllen Weissagungen”. W 1935 roku 

władze narodowosocjalistyczne odebrały 

mu uprawnienia naukowe docenta nieetatowego 

z powodu jego „politycznej 

niesolidności”, co zmusiło go przez kilka 

następnych lat do udzielania się w jednej 

z wiosek w Górach Kaczawskich w 

z książek nałożono nań zakaz dalszego 

publikowania recenzji. Po wypędzeniu 

z rodzinnych stron podjął pracę na katedrze 

ludoznawstwa uniwersytetu w 

Getyndze. 

Źródło: Johannes Rasim 

Dorobek twórczości Willa-Ericha 

Peuckerta jest bardzo różnorodny i 

obszerny. Głównym przedmiotem jego 

dociekań był człowiek śląski – ziemia 

LARES: Niniejszy Niemieckim” materiał wrocławskiego służy wyłącznie uniwersytetu 

oraz docentem ludoznawstwa w pisarza. W lipcu 1942 roku w reakcji na mieszkańcy wraz z ich specyficzną 

charakterze do czytania. nauczyciela prywatnego Powielanie i śląska w i jej jakikolwiek dzieje, kultura Śląska sposób i jego zabronione. 

LARES: Diese Materialien 

Akademii 

sind 

Pedagogicznej. 

lediglich 

W 1932 

zum 

roku 

Lesen 

politycznie 


niepożądaną recenzję 

Jegliche 

jednej naturą. 


Twórczość Peuckerta uzmysła- 


wia nam, że po 1945 roku fundament 

egzystencji człowieka śląskiego został 

bezpowrotnie zniszczony: „Codzienny 

sposób życia, ukorzenienie w sąsiedztwie 

i wspólnocie, oddychanie ojczystym 

językiem. Dar sentencji i pieśni. 

Ojczyzna”. Lista jego utworów literackich 

jest długa i obejmuje m.in. takie pozycje, 

jak: „Passion. Ein Drama” (1919), 

powieść „Apokalypse 1618” (1921), 

nowela „Glückskind in Krakau” (1939) 

czy powieść „So lange die Erde steht” 

(1941), a także cykl wesołych opowiadań 

pt. „Heimatgemeinde Birkigt” (1943). 

Will-Erich Peuckert położył też wielkie 

zasługi w dziele publikowania dorobku 

legend śląskich. Warto tu odnotować 

ich zbiory pt. „Schlesische Sagen” (1924) 

oraz „Die Sagen vom Berggeist Rübezahl” 

(1926). Ponadto ukazał się zbiór 

baśni zatytułowany „Schlesiens deutsche 

Märchen” (1932), a także „Ostdeutsches 

Sagenbüchlein, Ostdeutsches Märchenbüchlein” 

(oba z 1951 r.) oraz „Schlesische 

Kinder- und Hausmärchen” (1953). 

Jeżeli ktoś mnie zapyta, co z dorobku 

literatury śląskiej bym mu polecił, to 

odpowiem bez wątpienia: książki Willa- 

-Ericha Peuckerta, najlepiej wszystkie! 

Pisarz Gerhart Pohl (1902–1966) 

powiedział kiedyś o Peuckercie: „W 

całym moim życiu nie spotkałem człowieka 

bardziej śląskiego od Willa-Ericha 

Peuckerta…, tak setnego i krewkiego 

Ślązaka, mocno tkwiącego korzeniami 

w rodzinnej ziemi i roztaczającego wokół 

siebie tak silną woń legend, baśni i 

śląskich humoresek, że zaprawdę można 

by mniemać, iż jest to jakaś nowa, przebiegła 

transformacja Pana Liczyrzepy”. 

Johannes Rasim 



Karolin łůnaczi 

i zajś nowi urlop. Tak se pomyślałach łostatniymi promiyniůma słůńca, a już coby znołd takoł robota, co tyż baje z 

LARES: Niniejszy wczoraj, materiał że ani se czowiek służy nie wyłącznie obejrzi by se szło do myjśleć, czytania. że tak fajnie Powielanie to już niyj we w 100% jakikolwiek zadowolůni, bo sposób niy mieć zabronione. 

i po leku zajś Wszystkich Świentych, nie baje, a jednak! Cza wykorzystać takyj roboty to nie je lekko… to potym 


LARES: Niniejszy gorzi materiał z tym, że zajś cza służy baje zamiatać wyłącznie i robota do i chyntnie czytania. se dů niyj Powielanie chodzi, tyż niekedy w niy jakikolwiek ma wyjścia, ale jak sposób umiecie, zabronione. 

odkurzać, jak igły polecům, ale co tam, człowiekowi ani tak nie przeszkadzoł, to zmieńcie takoł robota jak nojszybci. 


Zajś nastympni tydziyń przelecioł, 

dzieci z podstawówki, młodzież z 

gimnazjów i szkół średnich już zapomniały 

o wakacjach. My jeszcze chwila 

mogymy se niymi nacieszyć. Niektorzi 

tera dopiyro na urlop jadům, tacy to 

se mogům pocieszyć, nům już tak dobrze 

nie je, niestety. Ale cza se pomyjśleć, 

że za niedugo zajś baje nowi rok 

potym już niewiela cza i już zajś Boży 

Narodzyniy... 

Nie wiam, czamu tyn czas aż tak 

szybko leci. Dopiyro co była Wigilia i 

zajś cza baje wszystko na nowo szykować, 

na ta świyżoł, wuniajůncoł 

choinka to już dzisiej se festy cieszam, 

najważniejszy, że fajnie wůnioł i blank 

dobrze wyglůndoł, ale nie bandam sam 

wům tera opowiadać o choince, jak za 

oknym słoneczko świyci i cza se cieszyć 

ty łostatniy ciepły dni i jechać kaj ze 

familiům, a nojlepij na kołach, coby 

trocham świyżygo luftu se nachytać. 

Możecie tyż jaki do krałzy zawrzyć, co 

jak już go nie baje, to se go bajecie můgli 

wypujścić. Przinajmnij teoretycznie idzie 

tak zrobić. Ale wiycie, jak se moł fajnoł 

że urlop już wykorzystani. A joł jak na 

rajzie nie mogam narzykać, niy ma co 

zapeszać, ale wszystko je w jak nojlepszym 

porzůndku. Życzam kożdymu, 

czowiek se yno mynczi, jak do takyj roboty 

idzie, i wcale se nie dziwiam, bo 

nie idzie robić czygojś, na co se niy moł 

ochoty. Abo kajś, kaj atmosfera roboty 

nie je w porzůndku, bo wtedy to se czowiek 

yno nerwuje, że zajś musi do tyj 

roboty iść, a po co to wszystko?! Naja… 

A sztudyntům, co za chwilam zacznům 

sztudiować, to powiam yno 

tela, żeby nie zapůmnieli pokupować se 

nowych zeszytów, nowych dugopisów, 

no, chyba że majům stary dobrze zachowany, 

bo wiycie, nie zawsze se cojś 

pisze, a raczi czynści cojś kopiuje i to nie 

cza kupować nowych kartek, zeszytów i 

tak dali. Naja… zawsze to oszczyndnie. 

A po co za moc kupować, jak potym se 

i tak tygo nie zużyje. Wiam, jak to je, 

czowiek kupuje, a potym połowy rzeczy 

nie potrzebuje. A tera wům powiem yno 

tela: pamiyntejcie, coby cieszyć se tym, 

co mołcie, i nie narzykać całi czas, bo 

zawsze może być jeszcze yno gorzi. q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Samstagskurse: Noch freie Plätze für DFK-Gruppen 


Letzte Chance für Nachzügler 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Es gibt noch immer freie Plätze für 

DFK-Gruppen, die einen deutschen 

Samstagskurs bei sich organisieren 

möchten. „Im letzten Moment sind 

ein paar Ortsgruppen ausgefallen. 

Q Archiv der erzählten Geschichte: 

Das Haus der Deutsch-Polnischen 

Zusammenarbeit veranstaltet zusammen 

mit Partnern am 17. Oktober 2014 

Workshops für Vertreter der DFK und 

nadzieję – wszystko okraszone żywym 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie i autentycznym w jakikolwiek językiem niemieckim. sposób zabronione. 

Jak zwykle nie przewidujemy żadnego 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche szkolnego Vervielfältigung siedzenia w ławkach i ist pisania strengstens untersagt. 

Dies ist eine Chance für all diejenigen, 

die das Projekt bei sich realisieren 

möchten“, sagt Programmkoordinator 

Ryszard Karolkiewicz. 

Schon am 20. September startet das 

neue Herbst-Winter-Semester der 

deutschen Samstagskurse. Die Formel 

Lehrer, die das Fach Deutsch als Minderheitensprache 

und das ergänzende Fach 

Geschichte und Gesellschaft „Erbschaft 

der Epochen“ unterrichten. Die Workshops 

werden von den Mitarbeitern des 

Instituts für Geschichte der Universität 

Oppeln geleitet. Im Rahmen der Workshops 

werden auch konkrete didaktische 

bleibt dieses Jahr unverändert mit zehn 

Lehrgängen jeweils samstags ab Ende 

September bis Anfang Dezember. „Wie 

üblich gibt es dabei Spiele und Unterhaltung, 

spannende Aufgaben, Begegnungen 

und bildnerische Arbeiten u.a. 

mit Eltern – das hoffen wir jedenfalls. 

All das garniert mit lebendigem und 

echtem Deutsch. Ein Sitzen in Schul- 

goty Oleskiej, Dębskiej Kuźni, a nawet 

z Gdańska. Mam też cichą nadzielę, że 

kurs sobotni uda się po raz pierwszy 

zorganizować w Katowicach – mówi 

Ryszard Karolkiewicz. 

Tematycznie niemieckie kursy sobot- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Anmeldungen do czytania. sind direkt Powielanie beim Pro- 

poświęcone w jakikolwiek będą rodzinie, sposób ale na 

Kursgruppen an 

zabronione. 

grammkoordinator Ryszard Karolkiewicz 

unter bereitgestellt. der Telefonnummer Jegliche 783 262 – zapewnia Vervielfältigung koordynator. – Pani ist Edy- 

strengstens 

uczestników czekają też niespodzianki 

Q 

LARES: Diese Materialien etwa sind zehn lediglich neuen zum Lesen untersagt. 

bänken und Schreiben in Heften ist wie 

immer nicht vorgesehen“, versichert Ryszard 

Karolkiewicz. In diesem Semester 

sollen erneut 70 Gruppen an den Start 

gehen. Für die letzten Nachzügler bleiben 

noch ein paar Plätze frei. Dieses 

Mal kommen übrigens Kursgruppen 

an etwa zehn neuen Standorten hinzu. 

„Ihren Wunsch, einen Kurs zu orga- 

Materialien und Unterrichtsszenarien 

ausgearbeitet, die von Lehrern in ihrer 

Arbeit und von den Vertretern der DFK 

in verschiedenen gesellschaftlichen Initiativen 

genutzt werden können. Für die 

Workshops kann man sich bis 13. Oktober 

bei Izabela Marzodko unter 77 402 51 05 

und iza.marzodko@haus.pl anmelden. 

Q Europäischer Tag der Sprachen: 

Die Oppelner Österreich-Bibliothek 

veranstaltet anlässlich des Europäischen 

Tages der Sprachen am 26. September 

ab 8:30 Uhr einen Workshop für Kinder 

unter dem Motto „Meine erste Deutschlandreise“, 

ab 10:00 Uhr einen literarischkünstlerischen 

Workshops mit der „Raupe 

Nimmerstatt“ und ab 12:00 Uhr den Vor- 


hat nun 

materiał 

ein neues Curriculum 

służy wyłącznie 

für die 

Wdo czytania. Powielanie 

spotkania 

w jakikolwiek 

organizacyjnego dla 

sposób 

prowadzących. 

zabronione. 

kursleitenden Lehrer zusammengestellt, ciąż są jeszcze wolne miejsca dla 

wo diese, so hoffen wir, viele neue An- 

kół DFK, które chciałyby u siebie Koła DFK, które chciałyby jeszcze 


nisieren, haben nun erstmals auch die 

DFK-Gruppen Zlönitz, Bowallno, Radlau, 

Ellguth (Radlau), Dembiohammer 

und sogar der DFK Danzig angemeldet. 

Und ich habe auch die leise Hoffnung, 

dass nun auch in Kattowitz erstmals 

ein Samstagskurs zustande kommt“, so 

Karolkiewicz. 

Thematisch sind die aktuellen deut- 

trag „Deutschland im Visier“. Ab 14:00 Uhr 

gibt es noch den Sprachworkshop „Mein 

Lebenslauf auf Deutsch“. Der Eintritt zu 

allen Veranstaltungen ist frei. Anmeldung 

unter: 77 47 47 085, bibliotekaaustriacka.opole@wbp.opole.pl 

adur 

regungen finden werden.“ Ihre neuen 

„Lehrbücher” bekamen die Lehrer 

bereits am vergangenen Samstag beim 

Organisationstreffen für die Kursleiter 

zu Gesicht. 

Ein DFK, der noch einen Samstagskurs 

bei sich organisieren möchte, sollte Nowy semestr jesienno-zimowy Karolkiewicza pod numerem telefonu 


Oppelner Nachrichten 

eine Gruppe von 15 teilnahmewilligen niemieckich kursów sobotnich ruszy 783 262 281 lub mailem: samstagskurs@ 

Kindern zwischen sechs und elf Jahren już 20 września. Sama forma kursów o2.pl. 


schen Samstagskurse der Familie gewidmet. 

Den Teilnehmern winken 

aber auch Überraschungen, versichert 

Brzeg: Wystawa poświęcona historii fotografii 

Mistrzowie obiektywu 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 



Początkowo na fotografie stać było 

tylko najbogatszych. Do Brzegu anonimowy 

dagerotypista z Berlina dotarł 

w roku 1843, o czym świadczy 

ogłoszenie w „Allgemeiner Briegischer 

Anzeiger”. Historię fotografów 

brzeskich w latach 1843–1944 przedstawia 

najnowsza wystawa w Muzeum 

Piastów Śląskich w Brzegu. 

okazji otwarcia wystawy, którą na 

Z brzeskim zamku będzie można 

zwiedzać od 19 września, wydano rów- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Baden-Württemberg w jakikolwiek unterstellt sposób ist, und zabronione. 

das Institut für Germanistik an der Oppelner 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung 

Universität unterzeichneten 

ist 

einen 


nież folder poświęcony historii brzeskich 

fotografów i ich działalności. Dowiadujemy 

się z niego, że początkowo mieszkańcy 

Brzegu, którzy chcieli posiadać 

swój portret, musieli liczyć jedynie na 

wędrownych fotografów, którzy co jakiś 

czas przyjeżdżali do miasta, najczęściej z 

głębi Niemiec. O przyjeździe fotografów 

informowały ogłoszenia w lokalnych 

Die Kooperationsvereinbarung solle die 


traditionellem Motiv. 

Zusammenarbeit mit der Universität 

in Oppeln stärken und weiter fördern, 

LARES: Diese Materialien Wystawę sind w Muzeum lediglich Piastów Śląskich można zum oglądać Lesen od 19 września. bereitgestellt. Foto: J. Jegliche Stemplewski Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

gazetach. 

Pierwsze przenośne atelier fotograficzne 

powstało w Brzegu w 1851 roku, 

otworzył je Eduard Höcker z Wrocławia, 

fotograf, dagerotypista i malarz. Swoje 

atelier miał Höcker w Domu Niemieckim, 

hotelu zniszczonym w 1945 roku. 

Wkrótce zapomniano o dagerotypach, 

fotografie na papierze były tańsze. Prawdziwą 

furorę zaczęły robić, także w Brzegu, 

eleganckie albumy fotograficzne, 

które tu oferował Theodor Traugott 

Heinze. Same albumy można też było 

nabyć w brzeskich sklepach. 

Pierwszym stałym fotografem w 

Brzegu był A. Kühn, który swoje atelier 

otworzył na Oppelner Straße 105, dziś 

ul. Mikołaja Reja 9. O tym, jak prężny 

fotograficznie staje się Brzeg około roku 

1867, świadczy chociażby fakt zorganizowania 

w mieście wystawy fotografii 

Vergangenen Sonnabend fand in Oppeln ein Organisationstreffen für die Kursleiter statt. 

Dieses Mal kommen 

Standorten hinzu. 

der Koordinator: „Edyta Krakowczyk 

W latach 1843–1944 

dagerotypowało lub 

fotografowało w Brzegu 

41 mistrzów obiektywu. 

na wzór podobnych w Londynie, Paryżu 

czy Hamburgu. Mimo to przez cała 

lata sześćdziesiąte XIX wieku w Brzegu 

na stałe działa tylko jeden zakład – A. 

Kühna. Piękne portrety w jego wykonaniu 

można zresztą podziwiać też na 

Foto: K. Trela 

zusammenbekommen sowie einen Lehrer 

und einen Ausrichtungsort finden. 

281 oder per E-Mail an samstagskurs@ 

o2.pl möglich. 

Kursy sobotnie: Są jeszcze wolne miejsca 

dla kół DFK – Ostatnia szansa dla 

spóźnialskich 

zorganizować niemieckie kursy sobotnie. 

– W ostatniej chwili wykruszyło 

się kilka grup, co jest szansą dla wszystkich 

tych, którzy chcieliby ten projekt 

realizować u siebie – podkreśla Ryszard 

Karolkiewicz, koordynator programu. 

pozostanie w tym roku bez zmian, czyli 

LARES: Niniejszy wystawie. materiał W 1879 roku służy brzeskich wyłącznie fotografów 

jest już trzech, a w 1877 roku 1843–1944”. 

Beziehungen zwischen Deutschland kommen. 

skiego do „Historia czytania. fotografii Powielanie w Brzegu, Kleinen w jakikolwiek zwischen unseren bilateralen sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien swoje atelier sind w lediglich Brzegu otwiera zum też świet- 

Lesen bereitgestellt. A. Jegliche Durecka und Vervielfältigung Polen ganz gut deutlich machen.“ ist strengstens untersagt. 

ny fotograf wrocławski Albert Schön, 

który wykonuje tez zdjęcia plenerowe. 

To atelier działa na brzeskim rynku prawie 

70 lat, kolejno przejmują je fotografowie: 

Richter, Springer i Gröger. W 

latach dwudziestych XX wieku w Brzegu der angeht.“ Schlesien erfülle in der 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie jest już do 20 zakładów czytania. fotograficznych. Powielanie W deutsch-polnischen w jakikolwiek Zusammenarbeit sposób zabronione. 

latach 1916–1930 dwa zakłady fotogra- 

eine Brückenbaufunktion. In diesem 


ficzne ma w mieście Gustav Krahl, który 

poza portretami robi też zdjęcia miasta 

na pocztówki. 

Kto chciałby je, a także wiele historycznych 

fotografii zobaczyć, powinien 

koniecznie zwiedzić brzeską wystawę i 

przeczytać folder Bogusława Szybkow- 

10 spotkań w soboty od końca września 

do początku grudnia. – Jak zwykle będą 

gry i zabawy, ciekawe zadania, spotkania 

i prace plastyczne z udziałem m.in. 

rodziców – a przynajmniej mamy taką 

w zeszytach – zapewnia Ryszard Karolkiewicz. 

W tym semestrze ma ponownie 

ruszyć 70 grup. Jest jeszcze kilka wolnych 

miejsc dla ostatnich spóźnialskich. 

Tym razem grupy kursowe powstaną 

też w około 10 nowych miejscach. – 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Chęć w zorganizowania jakikolwiek kursów sposób raz zabronione. 

pierwszy zgłosiły w tym roku m.in. koła 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche DFK Vervielfältigung ze Źlinic, Wawelna, Radłowa, ist Li- 


ta Krakowczyk przygotowała kolejne 

nowe curriculum dla nauczycieli prowadzących, 

gdzie znajdą wiele nowych 

inspiracji – mówi Ryszard Karolkiewicz. 

Nauczyciele nowe „podręczniki” mieli 

okazję obejrzeć już w sobotę podczas 

zorganizować u siebie kursy sobotnie, 

powinny zebrać grupę 15 chętnych 

dzieci w wieku od 6 do 11 lat, znaleźć 

nauczyciela oraz miejsce, gdzie taki kurs 

mógłby się odbywać. Zgłaszać można się 

bezpośrednio do koordynatora Ryszarda 

Anna Durecka 

Groß Stein: Minister Gall aus Stuttgart zu Gast 

Kooperation im Fokus 

Der Innenminister von Baden- 

Württemberg, Reinhold Gall (SPD), 

besuchte in der vergangenen Woche 

Schlesien. Wie er betonte, sei dies 

aber keine politische Reise: „Ich 

möchte mit Menschen vor Ort in 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Kontakt 

w jakikolwiek 

kommen. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung möchte mich mit Ihnen austau- 


Ich schen, mir Ihre Sorgen und Nöte anhören.“ 

Darüber hinaus führte den Minister 

ein ganz konkretes Anliegen nach 

Oppeln: Das „Institut für Volkskunde 

der Deutschen des östlichen Europa“ 

(IVDE), das dem Innenministerium 

Kooperationsvertrag. Das Institut für 

Volkskunde der Deutschen des östlichen 

Europa dokumentiert und analysiert die 

historische und gegenwärtige Popularund 

Alltagskultur der Deutschen in und 

aus Ost-, Ostmittel- und Südosteuropa. 

betont Gall: „Beispielsweise durch Studentenaustausch, 

durch gemeinsame 

Tagungen und Seminare. Durch gemeinsame 

wissenschaftliche Forschung, 

was unsere Geschichte, aber auch, was 

Zukunftsperspektiven für unsere Län- 

Zusammenhang begrüßte Gall die Wahl 

von Ministerpräsident Donald Tusk zum 

Europaratspräsidenten: „Ich bin sehr 

optimistisch. Ihr Ministerpräsident hat 

eine ganz wichtige Entscheidungs- und 

Gestaltungsfunktion auf europäischer 

Ebene erhalten. Und das kann man im 

Minister Gall erhielt von Stanisław Nicieja eine Tasse mit 

Foto: Dariusz Panza 

Außerdem traf Gall sich mit den 

Vertretern der deutschen Minderheit 

am Sitz des VDG. Schlesien verlasse er 

mit einem guten Gefühl: „Man spürt, 

die Menschen haben Freude an ihrer 

Arbeit. Sie haben mir natürlich auch 

ein paar Dinge gesagt, wo sie von uns 

noch Unterstützung erwarten würden. 

Nämlich, dass wir auf der politischen 

Ebene deutlich machen, dass die deutsche 

Sprache gerade in Schlesien ein 

wichtiger Standortfaktor sein kann. Und 

das werden wir zur Sprache bringen.“ 

Nach seinem Aufenthalt in Oppeln ging 

es für den Minister weiter nach Raschau 

und zum St. Annaberg. Abschließend 

besuchte er das KZ Auschwitz. Gall 

versprach, im nächsten Jahr wiederzu- 

Marie Baumgarten




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Niederschlesien: Wissenschaftsfestival jetzt auch für Germanophile 

Kotysia 


Englisch 

materiał służy wyłącznie 

Muss 

do czytania. 

– 

Powielanie 

Deutsch 

w jakikolwiek sposób 

Plus 

zabronione. 


Pendolino 

Podpisanie umowy stowarzyszeniowej 

pomiędzy Unią 

Europejską a Ukrainą otwiera 

długotrwały proces, którego efektem 

wcale nie musi być akcesja nęka- 

19. – 25. September 2014 

nego konfliktem z Rosją kraju. Aby 

wejść do europejskich struktur, 

rządzący w Kijowie muszą nadrobić 

wieloletnie zaniechania w zakresie 

demokratyzacji życia publicznego 

i dostosować swoje prawodawstwo 

do obowiązujących na Starym Kontynencie 

norm. 

LARES: Niniejszy Zwei Herzen, materiał zwei Seelen”, służy „Meine wyłącznie erste durch do das Anatomische czytania. Institut Powielanie am Collegium 

Anatomicum der Medizinischen 


Deutschstunde” – dies sind weitere Festivalthemen, 

sind die lediglich empfehlenswert zum sind Lesen Universität bereitgestellt. an der ul. Chałubińskiego Jegliche 6a. Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

Europa nie może lekceważyć 

opinii własnych mieszkańców, którzy 

zaczynają ulegać retoryce radykalnych 

ugrupowań politycznych. Unię 

od środka najchętniej rozsadziłaby 

prawicowa Marine Le Pen z Francji, 

a w ubiegłotygodniowych wyborach 

für an der deutschen Kultur und der 

Geschichte deutschsprachiger Räume 

Interessierte. Das diesjährige Festival 

folgt dem Motto „Pfade des Verstandes”. 

Zentral findet das Festival in Breslau 

vom 19. bis 24. September statt, dezen- 

LARES: Niniejszy trale Veranstaltungen materiał służy gibt es zudem wyłącznie in für Historische do czytania. und Pädagogische Powielanie Wissenschaften 

der Breslauer Uni an der 


Liegnitz (25.-26. September), Glogau 

LARES: Diese Materialien (2.-3. Oktober), sind lediglich Görlitz (2.-3. zum Okto- 

Lesen ul. Dawida bereitgestellt. 1. 


do landtagów w Turyngii i Brandenburgii 

nadspodziewanie wysokie 

poparcie uzyskała bazująca na ludzkich 

lękach antyeuropejska AfD. 

Czy te lęki przepędzi ze społecznej 

świadomości obejmujący najwyższe 

stanowisko w Europie Donald Tusk? 

Tuska zdążyli już zaakceptować 

w Staniszczach Wielkich. W czasie 

dożynek, które odbyły się w tej miejscowości, 

ktoś przygotował transparent 

z napisem: „Premier we wsi 

był co ino, a już momy pendolino”. – 

Oby aktualne europejskie problemy 

udało się rozwiązać w tempie szybkiej 

kolei, a nie jelenia na biegunach, 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 

durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern 



ciągnącego dwukołowy wózek! 

Józef Kotyś 

Heute geht er mit Hase Felix auf Deutschlandreise 

Die Österreich-Bibliothek in Oppeln bietet Kindern 

und Erwachsenen eine spannende Reise durch 

TERMINE 

Hallig, die, -en – wysepka 

QQGleiwitz: Das Museum LARES: in Gleiwitz 

Deutschland in Form eines Workschops an. Am 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Vorlage, die, sposób -en – tu: zabronione. 

pomysł 

veranstaltet am 19. September um 17:00 26. September, um 8:30 Uhr, treffen sich in der Österreich- 

Wattenmeer, das – watty (Morza Północnego) 

Uhr einen LARES: Vortrag zum Diese Thema Materialien „Residen- 

Bibliothek sind lediglich (pl. Piłsudskiego zum 5) Klein Lesen und Groß bereitgestellt. um gemein- 


zen auf Wiesen und in Wäldern. Schlösser 

und Adelshäuser im Gleiwitzer und 

Tarnowitzer Kreis“. Den Vortrag hält die 

Historikerin Anna Kwiecień. Der Eintritt 

ist frei. 

Q Namysłów: Od 20 września w 

sam den Abenteuern des kleinen Hasen Felix zu lauschen. 

„Mit Felix auf großer Deutschlandreise“ ist ein beliebtes 

Kinderbuch von Annette Langen und Constanza Droop. 

Und eben dieses Buch dient als Vorlage um durch Spiel 

und Spaß vieles über Deutschland zu erfahren. 

Sehenswürdigkeit, die, -en – zabytek, osobliwość 

Izbie Regionalnej w Namysłowie można 

oglądać wystawę „Ocalone dziedzictwo” z 

okazji 400-lecia kościoła pw. św. Michała 

Archanioła w Michalicach. Czynne: poniedziałek 

– sobota 9.00–17.00, niedziela 

11.00–16.00. 

Q Schurgast: Am 21. September, 

Q LARES: Niniejszy So materiał geht es mit służy Felix auf wyłącznie Sylt, Deutschlands do czytania. nördlichste Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Insel. Dort geschieht es: Felix wird von einer Windböe er- 


fasst und auf eine winzige Hallig im Wattenmeer geweht. 

Aber das ist nur die erste Station seiner abenteuerlichen 

Deutschlandreise, die ihn vom Wattenmeer bis hinauf 

auf die Zugspitze führt. Dank seiner Siebenmeilenstiefel 

entdeckt der reiselustige Kuschelhase große Städte, 

Q LARES: Niniejszy 

viele 

materiał 

Sehenswürdigkeiten 


und erstaunliche 

do czytania. 

Schätze im 

Powielanie 

In der Österreich-Bibliothek 

w 

gehen 

jakikolwiek 

Kinder mit Felix, dem 


eigenen Land. 

q Hasen, auf Deutschlandreise. 

Foto: Klaudia Kandzia 


um 15:00 Uhr, wird auf dem Gelände der 

Schloss– und Parkanlage in Schurgast 

(Skorogoszcz) die Ausstellung „Brücken 

der Oppelner Woiwodschaft“ eröffnet. 

Um 16:00 Uhr gibt es eine historische 

Nachstellung und um 19:00 Uhr eine multimediale 

Präsentation der Geschichte der 

Schurgaster Brücke. 

Konzept: Klaudia Kandzia 


Q 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Już 19 bereitgestellt. października 2014 w Hali Jegliche Widowiskowo-Sportowej Vervielfältigung w Kędzierzynie- ist strengstens untersagt. 

Q Gliwice: Dom Współpracy Polsko- 

-Niemieckiej zaprasza 18 września na 

polsko-niemieckie seminarium pt. „Federalizm 

w Europie na przykładzie Śląska 

i Dolnej Saksonii”. Początek o godz. 9.30 

przy siedzibie DWPN w Gliwicach. 

Q Breslau: Noch bis zum 26. Oktober 

kann man im Breslauer Stadtmuseum 

die Bilderausstellung des deutschen Restaurators 

und Malers Christoph Wetzel 

besichtigen. 

QQKamień Śląski: 26 września na 

zamku w Kamieniu Śląskim odbędzie się 

projekcja filmu „Gloria i Exodus. Historia 

śląskiej szlachty” oraz spotkanie z reżyserami. 

Początek o godz. 19.00. 

Das 17. Niederschlesische Wissenschaftsfestival steht vor der Tür und 

in dessen Rahmen u.a. die Vorträge „Berge in der deutschen Kultur”, 

„Englisch Muss – Deutsch Plus. Warum wir Fremdsprachen brauchen” 

und „Lustiges Lernen oder Deutsch leicht gemacht” sowie ein deutscher 

LARES: Niniejszy Poesie-Rezitationswettbewerb. 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

„Mit deutschen Liedern auf Du und Die stationäre Veranstaltung (Breslau) 

LARES: Diese Materialien Du”, „Emil sind Krebs lediglich – der geniale zum Poly- 

Lesen ist thematisch bereitgestellt. überaus attraktiv. Jegliche Viele Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

glotte aus Schlesien”, „Basteln – deutsche 

Werkzeugnamen”, der Spaziergang 

durch Breslau „Auf den Spuren 

deutscher Literatur”, „Nationale Minderheiten 

im Glatzer Bergland”, „Die 

Kulissen von Hitlers Machtergreifung. 

ber), Habelschwerdt (9.-10. Oktober), 

Hirschberg (9.-10. Oktober), Waldenburg 

(13.-24. Oktober), Reichenbach 

(15.-17. Oktober), Frankenstein (22.-24. 

Oktober) und Lüben (23.-24. Oktober). 

Der Eintritt ist überall frei, die Zahl der 


Plätze 

materiał 

ist aber teilweise 

służy 

begrenzt 

wyłącznie 

– dies fentlichkeit. 

do czytania. 

Hinzu kommen 

Powielanie 

Lehrbeiträge 1.500 

w 

Einzelvorhaben“, 

jakikolwiek 

sagt Dr. 

sposób 

Kazimierz 

zabronione. 

gilt insbesondere für die Vorführungen von passionierten Wissenschaftsfreunden 

– unkonventionell und spannend. Universität Breslau und Gebietskoor- 

www.festiwal.wroc.pl abrufbar. 

Orzechowski, Lehrbeauftragter an der 

und Workshops in Chemie, Physik, Me- 


dizin und Kriminalistik. 

Wissenschaftler haben dafür gesorgt, 

die Ware Wissen gut zu verpacken. 

Ihre Pforten öffnen dazu wissenschaftliche 

Arbeitsräume, die ansonsten für 

die Öffentlichkeit geschlossen bleiben. 

Geplant ist etwa eine abendliche Tour 

Ein Angebot sowohl für Nervenstarke 

als auch Leute mit einem fragilen Nervenkostüm. 

„Stress als unzertrennlicher 

Lebensgefährte. Wie wird man damit 

fertig, um glücklich leben zu können” 

ist der Themenvorschlag der Fakultät 

„Das Wissenschaftsfestival ist eine 

Möglichkeit, die neusten wissenschaftlichen 

Errungenschaften zu präsentieren, 

und eine Gelegenheit zur Diskussion und 

zum Meinungsaustausch zwischen Menschen 

aus der Wissenschaft und der Öf- 

Das Programm umfasst insgesamt zirka 

Kędzierzyn-Koźle: Odliczanie do gali szlagierów 

Magiczne melodie 

Foto: www.music-base.de 

Q 

Simoni, a właściwie Edward Edward Simoni tworzy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Krok, do urodził czytania. się 7 sierpnia Powielanie 1959 w 

klimatyczne 

jakikolwiek 

melodie, 


roku w Bytomiu i to tam stawiał pierw- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung które gatunkowo ist strengstens untersagt. 

sze kroki w swojej muzycznej edukacji. 

W wieku 7 lat rozpoczął naukę gry na 

skrzypcach i fortepianie w PSM w Bytomiu. 

W latach 1973–1976 grał na flecie, 

skrzypcach i fortepianie w jazzrockowej 

formacji Rak, którą współtworzyli z nim: 

Jan Skrzek, Jerzy Klimas, Bogdan Kisiel 

dinator des Niederschlesischen Wis- 

Das Hauptgebäude der Breslauer Universität, wo ebenfalls Veranstaltungen des Wissenschaftsfestivals geplant sind. 

senschaftsfestivals. In digitaler Form ist 

das Festivalprogramm im Internet unter 

-Koźlu odbędzie się czwarta edycja koncertu z cyklu „Piosenka nie zna 

granic”, na której wystąpią gwiazdy muzyki biesiadnej z Polski, Niemiec 

i Czech. W tym roku na kędzierzyńsko-kozielskiej scenie zaprezentuje się 

też Edward Simoni, pochodzący z Bytomia. 

Edward sięgają od delikatnego 

rocka, przez pop 

aż po techno. 

Marek Perzyński 

Pana. Już pierwsza płyta nagrana za pomocą 

tego instrumentu przyniosła mu 

wyróżnienie złotej płyty. W międzyczasie 

status złotych i platynowych uzyskało 

już kilka albumów Simoniego. Artysta 

tworzy klimatyczne melodie, które gatunkowo 

sięgają od delikatnego rocka, 

przez pop aż po techno. Jako pierwszy 

instrumentalista Edward Simoni został 

też zaproszony do programu stacji ZDF 

– „ZDF-Hitparade”, w Berlinie. Niemieckie 

listy przebojów Simoni szturmował 

jednak dopiero duetem z Christianem 

Franke i piosenką „Der Apfelbaum” 

(Jabłoń). Simoni nagrał już ponad 20 

albumów. Najpiękniejsze i najbardziej 

znane melodie polsko-niemieckiego 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie i Janusz do Ziomber. czytania. Zespół działał Powielanie przy w jakikolwiek sposób zabronione. 

adur 

bytomskim klubie studenckim Pyrlik. szaleńca”, „Koniokrad” i „Prolog”. Potem 

LARES: Diese Materialien Edward Simoni sind od wielu lediglich lat gra na fletni Pana. zum Lesen Nagrał bereitgestellt. dla Polskiego Radia utwory Jegliche „Step Simoni Vervielfältigung nauczył się sam grać na ist fletni strengstens untersagt. 

instrumentalisty usłyszymy już 19 października 

w Kędzierzynie-Koźlu. 

adur 

Foto: M. Perzyński




Nr. 38/1172 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Ermland: Wallfahrt in die Heimat 

Kronika Parafialna 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Gemeinsamkeit erleben 

Die Ermlandfamilie ist eine Gemeinschaft 

von Jungen und Alten, die selber 

oder deren Vorfahren aus dem 

Ermland stammen. Dazu gehören 

Q Wallfahrt nach Zuckmantel: 

Der Verband deutscher Gesellschaften 

organisiert am 20. September eine 

Busfahrt zur Wallfahrt ins tschechische 

Maria Hilf nahe Zuckmantel. Abfahrt 

ist um 8:00 Uhr vom Parkplatz an der 

Kreuzung ul. 1 Maja/Dubois. Anmelden 

kann man sich im Büro des VdG unter der 

Telefonnummer 77/453 85 07 oder über 

bei uns. Mir gefällt es hier“, so Barbara 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Lammert w jakikolwiek aus Bergheim bei sposób Köln, die zabronione. 

zum ersten Mal dabei war und ohne 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche familiäre Vervielfältigung Bindungen an das Ermland ist strengstens untersagt. 

Q 

Internet unter: monika.wittek@vdg.pl. 

Die Kosten belaufen sich auf 40,– Złt. 

Q Konferencja: 19 września w Centrum 

Kultury Chrześcijańskiej w Kłodzku 

(ul. Kardynała Wyszyńskiego 1) od godz. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie das schweißt w jakikolwiek zusammen.“ sposób zabronione. 

Dazu gab es noch zwei besondere Ereignisse 

Vervielfältigung auf dieser Fahrt: ein Paar ist aus strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

auch die heute in der Erzdiözese 

Ermland und im Königsberger Gebiet 

lebenden Katholiken deutscher 

Abstammung. Vom 3. bis 10. September 

hatte sich eine 30-köpfige 

Reisegruppe zu einer Wallfahrt ins 

Ermland aufgemacht, die die Ermlandfamilie 

organisiert hat. 

Die Ermländer außerhalb ihrer ursprünglichen 

Heimat leben in ganz 

Deutschland und in der Welt verstreut. 

Um so wichtiger sind Treffen und Begegnungen 

sowie regelmäßige Fahrten 

ins Ermland. Dabei geht es natürlich 

auch um Tourismus und Besichtigungen, 

wie der Krankenhauspfarrer Arnold 

Margenfeld aus Koblenz zugibt, 

der die geistliche Leitung der Wallfahrt 

hatte. „Wir waren in Stettin und Danzig 

und fuhren unter anderem über Thorn 

und Gnesen zurück“, so Margenfeld. 

Wesentlich war für die Teilnehmer der 

Besuch von Wallfahrtsorten wie Heiligelinde 

(Święta Lipka), Glottau (Głotowo) 

15.00 odbędzie się konferencja pod tytułem 

„Dziedzictwo duchowe i materialne 

diecezji świdnickiej”. Przewodniczy bp 

Adam Bałabuch. Odprawiona też zostanie 

msza św. poświęcona pamięci błogosławionego 

Gerharda Hirschfeldera. Urodzony 

w Kłodzku niemiecki ksiądz Gerhard 

Hirschfelder był męczennikiem 

Kościoła katolickiego, duszpasterzem 

młodzieży związanym z ziemią kłodzką. 

Kongregation der Katharinenschwes- 


tern, Regina 

materiał 

Protmann. 

służy 

Außerdem 

wyłącznie 

er weitläufig 

do czytania. 

mit dem dortigen 

Powielanie 

Pfarrer Erzbischof 

w jakikolwiek 

von Ermland als eine 

sposób 

große, 

zabronione. 

wollen sie die heimatliche Region und verwandt, dessen Vorfahrin bei der Grenzen überschreitende Gemeinschaft 

Familien besuchen, dem entsprechend Erscheinung der Muttergottes im Jahr zu feiern. 


oder Dietrichswalde (Gietrzwałd), der 

Kontakt zu Priestern vor Ort, oder die 

Beschäftigung mit der Gründerin der 



także potrawy z innych regionów Polski i Europy. 

Dwa lata temu pierwsza książka 

kucharska ks. prof. Hanicha, pt. 

„Opolszczyzna w wielu smakach”, stała 

się hitem wydawniczym nie tylko w 

opolskiej części Górnego Śląska. Jak 

twierdzi sam autor, to, iż doczekała się 

ona kontynuacji, wynika z dwóch powodów. 

Po pierwsze – zainteresowanie 

„Opolszczyzną w wielu smakach” było 

W kazaniach otwarcie występował przeciw 

narodowym socjalistom, broniąc 

zasad wiary chrześcijańskiej. Rozwijał 

katolickie organizacje młodzieżowe, 

które miały zapobiec szerzeniu się ideologii 

narodowosocjalistycznej. W sierpniu 

1942 r. został zamęczony w niemieckim 

obozie koncentracyjnym. 

Q Bad Kudowa: Am 20. September 

findet im Hirschfelder-Haus (Foto) in 

Tscherbeney (Czermna-Kudowa, ul. B. 

o wiele większe niż nakład. Także dodruk 

nie zaspokoił zapotrzebowania. 

Wydanie kolejnego tomu było więc logiczną 

konsekwencją. Drugi powód jest 

natury finansowej. Lecz nie chodziło 

bynajmniej o polepszenie sytuacji materialnej 

prószkowskiego proboszcza, lecz 

o ratunek dla tamtejszego kościoła parafialnego, 

a mówiąc ściślej – 300-letniego 

muru oporowego okalającego świątynię. 

Jego renowacja to ogromna inwestycja. 

Książka jest wkładem ks. prof. Hanicha 

w ratowanie zabytku. 

Nowe dzieło proboszcza z Prószkowa 

– „Smaki polskie i opolskie. Skarby 

Chrobrego 49) ein Treffen mit Zeitzeugen 

des seligen Gerhard Hirschfelder statt. In 

Vorträgen kommen in der Heimat verbliebene 

Zeitzeugen genau wie Vertriebene 

und Rückkehrer zu Wort. Am darauffolgenden 

Tag wird um 12:00 Uhr in 

der Tscherbeneyer Kirche eine Heilige 

Messe zum Gedenken an den Seligen 

gelesen. 

Q Góra św. Anny: W dniach 11–14 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Fünfundzwanzigster 

Sonntag 

im Jahreskreis 

21.09.2014 

1. Lesung: Jes 55, 6-9 

2. Lesung: Phil 1,20-24.27a 

Evangelium: Mt 20,1-16a „So werden 

die Letzten die Ersten sein.“ 

września na Górze św. Anny odbyły się 

diecezjalne uroczystości z obchodami kalwaryjskimi 

ku czci Podwyższenia Krzyża 

Świętego. Szczególnym gościem podczas 

sobotniego nabożeństwa i procesji ze 

świecami był nuncjusz apostolski w Polsce, 

abp Celestino Migliore. W niedzielę 

w grocie lurdzkiej odbyła się uroczysta 

suma pontyfikalna i nabożeństwo na 

zakończenie obchodów kalwaryjskich. 

Q Selfie: Auch Papst Benedikt XVI. 

ist nun mit einem „Selfie“ im Internet 

vertreten. Giuseppe Ricciardi, ein Mitarbeiter 

des Päpstlichen Seminars Posillipo 

bei Neapel, stellte ein Foto von sich 

und dem emeritierten Papst auf seine 

Facebook-Seite. Es zeigt einen lächelnden 

um die positive Bilanz im jenseits nicht seine Früchte in einem entsprechenden für Wohlverhalten und Gutes tun nicht 

LARES: Niniejszy zu gefährden. materiał Es gibt służy auch bei wyłącznie Jesus, im Verhalten do trägt. czytania. Schon die Leistung Powielanie ist nur den w Lohn jakikolwiek im Himmel, sondern sposób auch zabronione. 

Neuen Bund, Leistung und Lohn. Aber Gnade, da sie ohne die liebende Hin- 

Wohlergehen auf Erden. q Kamera neigt. 


LARES: Niniejszy das Abhängigkeitsverhält materiał służy nis von wyłącznie Lohn den Entscheidung, do czytania. der Powielanie nicht seine Taten, w jakikolwiek und Gegen rechnung, sposób der zabronione. 

und Leistung auf. Es gibt Lohn und es Güte Gottes. Die Lei stung sondern seine Leistung und Entlohnung, 

LARES: 

Gleichnis 

Diese 

will, wie 

Materialien 

alle Gleich- 

gibt Leistung, 

sind lediglich 

aber der Hausherr 

zum 

fühlt 

Lesen 

des Christen 


ist nicht die- 

Liebe, 

Jegliche 

Hingabe, 


sein oder um ein modernes 

ist strengstens Q untersagt. 

Das nisse Jesu, einen religiösen Sachverhalt 

anschaulich ma chen. Dieser 

religiöse Zweck prägt manchmal schon 

die Züge der Erzählung. So ist es kaum 

wahrscheinlich, dass eine Stunde vor 

Feier abend noch Arbeitssuchende anstehen 

und ebenso wenig wahrscheinlich, 

dass ein Gutsherr eine Stunde vor 

Feierabend noch Arbeiter ein stellt. Auch 

dicht war das Reiseprogramm. 47 Mal ist 

Publikacja: Kulinarna podróż księdza Hanicha 

Die Gruppe vor der Kapelle am Erscheinungsort der Muttergottes in Dietrichswalde (Gietrzwałd). 

Der deutschen Messe 

von Ermland bei. 


LARES: Diese Materialien dziedzictwa sind kulinarnego” lediglich – trudno zum na- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

zwać książką kieszonkową. Wydawnictwo 

formatu A4 ma ponad 900 stron i 

waży 2,5 kg. Jest to nie tyle zbiór potraw 

kuchni regionalnej, co przepisy na dania, 

które dziś jada się w regionie. Jak 

zauważa autor, rolada z kluskami i modrą 

Q 

LARES: Niniejszy Wort materiał zum służy Sonntag 


die von ihm angeordnete Reihenfolge diese beiden Begriffe haben mit denen wendung Gottes gar nicht zustande 

LARES: Diese Materialien bei der sind Auszahlung lediglich des Lohnes zum ist un- 

Lesen des Alten bereitgestellt. Testamentes, aber auch Jegliche mit kommt, Vervielfältigung erst recht aber der Lohn, ist der strengstens untersagt. 

gewöhnlich und nur aus der Deutung 

des Gleichnisses zu verstehen. Das 

Gleichnis will immer nur eine Wahrheit 

verdeutlichen. Hier handelt es sich 

darum, dass der Hausherr für unglei che 

Arbeit den gleichen Lohn bezahlt. Er löst 

sich nicht gebunden wie im Verhältnis 

zwischen zwei Tarifpartnern für eine bestimmte 

vereinbarte Leistung einen bestimmten 

vereinbarten Lohn zu zahlen. 

Sünden der Frommen mussten durch 

Unglück im Diesseits abbezahlt werden, 

Lothar Baumgart aus Laiß bei Mehlsack 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie (Pieniężno) do czytania. auf Wallfahrten Powielanie in die Heimat 

gekommen. Für ihn, der heute im Wappen des Erzbistums Ermland. 

bei der w Wallfahrt jakikolwiek die Standarte sposób mit dem 

in Dietrichswalde 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien wohnte sind lediglich der Erzbischof zum Lesen Sauerland bereitgestellt. lebt, hat die Aussage ´wo Jegliche mei- 

Nicht Vervielfältigung der letzte Termin für die ist Wall- 


ne Wiege stand, da ist mein Heimatland´ 

eine besondere Bedeutung. „In Dietrichswalde 

war ich schon vor meiner 

Geburt. Meine Mutter war im sechsten 

Monat schwanger, als sie hierher kam“, 

erinnerte sich Baumgart. Außerdem ist 

1877 dabei war. 

nawzajem to, co było w ich kuchniach 

najlepsze. Potomkowie rodzin kresowych 

zajadają się dziś potrawami uchodzącymi 

za arcyśląskie, a nieznane w regionie 

dawniej barszcz, bigos czy pierogi stały 

się trwałym elementem jadłospisu wielu 

LARES: Niniejszy kapustą materiał dawno już straciła służy dominującą wyłącznie śląskich do rodzin. czytania. Dodatkowo Powielanie regionalne Śląska w i jakikolwiek innych regionów. Jak sposób zauważa zabronione. 

pozycję na śląskich stołach. Po 1945 smaki znacząco wzbogaciły się po 1989 we wstępie autor, książka może stać się 


r. miejscowi 


i 

lediglich 

przybysze przejmowali 

zum Lesen 

r., kiedy 


otworzyły się granice i 

Jegliche 

w lokal- 

kulinarną 


wizytówką Śląska Opolskiego 


nej kuchni na dobre zagościły np. potrawy 

włoskie. Tom „Smaki polskie i opolskie...” 

zawiera ponad 2500 przepisów na 

denen unserer diesseitigen Arbeitswelt 

nicht das Geringste zu tun. Der Lohn, 

den Jesus verheißt, das ist das Himmelreich, 

das Sein bei Gott. 

Er ist immer Gnade, Geschenk 

der freien lieben- 

se oder jene Tat, dieses 

oder jenes Werk, das einen 

Anspruch einräumt, 

die Leistung des Christen ist seine Liebe, 

seine Hingabe, sein Gnadenverhältnis 

zu Gott. Dies ist der Baum, der dann 

Die Leistung eines 

Christen sind 

Gnadenverhältnis 

zu Gott. 

„Ich habe mir die Region mehr 

unter dem Gesichtspunkt Landschaft 

und Kultur angeschaut. Es gibt hier viele 

Kirchen, architektonisch andere als 

ist. Hedwig Michallik wiederum ist in 

Mohrungen (Morąg) geboren und war 

bereits einige Male auf der Wallfahrt: 

„Ich fühle mich wohl. Das Wichtigste ist 

der Zusammenhalt in der Gruppe. Wir 

singen und beten im Bus gemeinsam, 

der Gruppe wurde im Dom zu Frauenburg 

(Frombork) von Domherr Andre 

Schmeier aus Allenstein getraut. Und am 

letzten Tag im Ermland hatte Hildegard 

Bendel Geburtstag. Sie stammt aus dem 

Raum Braunsberg (Braniewo) und trägt 

fahrer, aber doch ein feierlicher Schlusspunkt 

war die deutschsprachige Messe, 

die am 8. September mittags in der Kirche 

in Dietrichswalde gehalten wurde. 

Dort versammelten sich Ermländer aus 

Polen und Deutschland, um sie mit dem 

Uwe Hahnkamp 

Skarby kulinarne uratują skarb historyczny 

W ostatnich tygodniach ukazała się druga książka kucharska pióra ks. 

prof. Andrzeja Hanicha, proboszcza parafii w Prószkowie, a zarazem 

historyka Śląska i badacza dziejów Kościoła. Tym razem przedmiotem 

jego kulinarnych dociekań jest nie tylko kuchnia ziemi opolskiej, lecz 

LARES: Niniejszy materiał Środki ze sprzedaży służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


książki 

sind lediglich 

idą na odre- 

Q 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

staurowanie 300-letniego 

muru oporowego 

okalającego świątynię 

w Prószkowie. 

Foto: Uwe Hahnkamp 

Ks. prof. Andrzej Hanich „Smaki polskie i opolskie. Skarby dziedzictwa kulinarnego” wydał ze środków własnych pod 

auspicjami Instytutu Śląskiego w Opolu. Książkę zamówić można pod adresem: ahanich@o2.pl. 

przysmaki kuchni domowej. Zostały one 

wypróbowane i są rekomendowane przez 

mieszkańców opolskiej części Górnego 

i Polski, gdyż eksponuje skarby dziedzictwa 

kulinarnego regionu i kraju. 

Dawid Smolorz 

nie verdient werden kann. Gott will den 

ganzen Menschen mit all seinen Kräften, 

seiner Treue und seiner Liebe, die 

sich in allen Handlungen 

und Werken äußert. Die 

Mentalität der Rechnung 

Wirtschaftsschlagwort zu 

gebrauchen, beherrscht 

nicht nur die Arbeitswelt, 

sondern weithin auch das geistige, ja 

das religiöse Denken. Wir Christen erwarten, 

um nicht zu sagen, wir fordern, 

Źródło: archiwum prywatne A. Hanich 

Josef Ratzinger, der sich von rechts in die 

kan 

Foto: Maschinenjunge/Wikipedia 

Foto: H. Ulbrich




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Frankfurt am Main/Moskau: Jugendbegegnungen mit Comiczeichner Artur Klose 

Der Prophet im eigenen Lande… 

Jugendliche aus Oberschlesien haben musste neben der deutschen Sprache 

auch manches englische Wort hervorgekramt 

werden. 

in Frankfurt am Main an der diesjährigen 

Sommer-Jugendbegegnung Nachdem die jungen Leute jeweils 

des Goethe-Instituts teilgenommen, an den Vormittagen gefordert waren, 

19. – 25. September 2014 



standen für sie an den Nachmittagen 

LARES: Niniejszy Besuche materiał im Deutschen służy Filmmuseum, wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

dem Geburtshaus Goethes, der Frankfurter 

sind Börse oder lediglich dem Geldmuseums zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

die aus Mitteln des EU-Programms 

„Jugend in Aktion“ gefördert wurde. 

Für die jungen Oberschlesier bedeutete 

die Teilnahme vom 16. bis 22. 

August den Austausch mit Jugendlichen 

vorwiegend aus den deutschen Minderheiten 

in Lettland, Rumänien und Ungarn, 

sowie natürlich Jugendlichen aus 

der Deutschen Bundesbank an. Die 

Abende traf man sich zu Diskussionen 

oder Filmen. 

Artur Klose, der sich natürlich besonders 

freute, dass junge Menschen aus 

seiner oberschlesischen Heimat teilnah- 

V.l.n.r.: Carmen Sowada aus Friedrichsthal (Zagwizdzie), Robert Sowada aus Stubendorf, Artur Klose, Sahra Felix aus 

LARES: Niniejszy men, würde materiał solche Seminare służy auch wyłącznie gerne Krascheow do und Anna czytania. Kasiura aus Krappitz; Powielanie nicht auf dem Foto: Oliwer w Czech jakikolwiek aus Stubendorf Foto: sposób Nadine Klose zabronione. 

in Oberschlesien durchführen. Dem 

LARES: Diese Materialien Wochenblatt sind sagte lediglich er: „Gefragt zum ist dabei Lesen dieser bereitgestellt. Tage erst einmal Kloses fast Jegliche schon 6. Juni Vervielfältigung anlässlich Alexander Puschkins ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy Menschen materiał aus anderen służy Ländern wyłącznie dafür „Jahr der do deutschen czytania. Sprache Powielanie und Literatur 

in Russland 2014/15“ und das paralchenende 

mit einem großen Festival im 

Startschuss w jakikolwiek indes am vergangenen sposób Wo- 

zabronione. 

zu begeistern.“ 

LARES: Diese Materialien Doch sind da der lediglich Prophet im zum eigenen Lesen lel laufende bereitgestellt. Jahr der russischen Jegliche Sprache Eremitage-Garten Vervielfältigung unweit des ist Roten strengstens Institut zu drängen. untersagt. 

der Bundesrepublik Deutschland. Den 

Bogen spannte der aus Klein Strehlitz 

stammende und in Oberschlesien bestens 

durch seine Comicfiguren Bobby 

und Molly bekannte Artur Klose, der 

mittlerweile in Hofgeismar bei Kassel 

lebt. Sein Comic-Zeichen-Workshop 

brach schnell das Eis zwischen den 

unterschiedlichen Herkunftsregionen, 

zumal auch inhaltlich die Auseinandersetzung 

über eine gemeinsame europäische 

Identität sowie die Regionen 

Europas im Mittelpunkt stand. Dennoch 

auch die SKGD und ihre Einstellung 

zur Werbung für die Region sowie für 

die Jugendarbeit. Mich würde es sehr 

freuen, endlich auch dort die Möglichkeit 

zu bekommen, in dieser Form für 

meine alte Heimat zu werben und junge 

Lande 2014 nicht zum Zuge kam, ist 

„zweite Heimat“ Russland an der Reihe. 

Nach zahlreichen Workshops dort war 

der Absolvent der Kasseler Kunsthochschule 

am 13./14. September zum zehnten 

Mal als „Botschafter der deutschen 

Sprache“ Gast in Moskau. Anlass ist das 

und Literatur in Deutschland, die am 

215. Geburtstag gemeinsam in Berlin 

eröffnet wurden. Zu Ende geht das 

gemeinsame Jahr genau zwölf Monate 

später in Moskau zum 140. Geburtstag 

von Thomas Mann. 

In Moskau erfolgte der russische 

Platzes. Überdimensionale Wortspiele, 

die „größte Deutschstunde der Welt“, 

eine Kinderuniversität, Poetry-Slam, 

Theaterperformances, Breakdance-Battles, 

Konzerte deutscher Bands und Lesungen 

deutscher Werke standen ebenso 

auf dem Festivalprogramm wie der Besuch 

der Maus aus der WDR-„Sendung 

mit der Maus“. Und es gab auch hier den 

bewährten Comic-Zeichen-Workshop 

mit Artur Klose, der den Kindern und 

Jugendlichen in Russland Comics anhand 

der Grimmschen Märchen näher 

brachte. 

Mit der Schaffung solcher Netzwerke 

im Kultur- und Bildungsbereich wollen 

das Auswärtige Amt und das Goethe- 

Institut die Stellung des Deutschen als 

Fremdsprache im russischen Bildungssystem 

ausbauen. Für 2015 ist von beiden 

gar eine große Bildungskonferenz 

in Königsberg (Kaliningrad) geplant. 

Vielleicht ein guter Anlass auch für 

Partner aus der deutschen Minderheit 

auf der polnischen Seite Ostpreußens 

(Ermland-Masuren), auf eine Beteiligung 

oder Teilnahme beim Goethe- 


Medien: Ende eines Minderheitenblatts 

Górnośląski panel: Pozytywnie o mniejszości niemieckiej na międzynarodowej konferencji 


Fehlende Sensibilität Niemcy fenomenem 


In den vergangenen Wochen hatten wir mehrfach über Schwierigkeiten 

berichtet, die ein Minderheitenmedium wie das Wochenblatt umschiffen 

muss. Dass die Herausgabe einer eigenen Schrift nicht auf Ewigkeiten 

sicher ist, hat nun auch die erst im Mai 1997 gegründete „Deutsche Rundschau“ 

von Deutschkanadiern erleben müssen. Ihr Chefredakteur Juri 



Klugmann berichtet: 


O roli mniejszości niemieckiej w wyborach rozmawiano podczas między- 

LARES: Diese Materialien 31. August sind 2014 lediglich einstellen müssen. zum (…) Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

„Als wir die erste Ausgabe herausgaben, 

taten wir, ein idealistisches internationales 

Team von engagierten Journalisten, 

Buchautoren, Fotografen und 

Schreibtalenten unter meiner Führung, 

dies mit der Absicht, eine anspruchsvolle 

internationale Monatszeitung 

nią. Z analizy dr. Cezarego Trosiaka z 

Uniwersytetu Adama Mickiewicza w 

Poznaniu wynika, jak ważne jest posiadanie 

przez mniejszość własnego komi- 

Uczestnicy konferencji akademickiej „Polityka etniczna: teorie, koncepcje, wyznania”. Foto: Ł. B. 

tetu: – Jest w województwie opolskim 

znacząca różnica pomiędzy wyborami 

narodowej konferencji akademickiej „Polityka etniczna: teorie, koncepcje, 

wyznania”. Jedyny uczestnik z Uniwersytetu Opolskiego, dr Norbert parlamentarnych w niektórych gminach 

samorządowymi a parlamentarnymi. W 

Honka, mówił o wytworzeniu się „górnośląskiego panelu” wokół tematu ludzie należący do mniejszości niemieckiej 

głosowali na Platformę Obywatel- 

mniejszości niemieckiej w Polsce. 

ską, w wyborach samorządowych w tych 

– Wraz z profesorem Romualdem 

samych gminach Platforma przegrywała 

LARES: Niniejszy Generalkonsuls materiał selbst służy die moralische wyłącznie Jończym, do doktorem czytania. Cezarym Powielanie Trosiakiem 

z Uniwersytetu Adama Mickie- 

w że jakikolwiek gołym okiem widać, sposób zabronione. 

Anerkennung unseres gemeinsamen 

LARES: Diese Materialien Engagements sind zur lediglich Pflege der deutschen zum Lesen wicza bereitgestellt. w Poznaniu oraz profesorem Jegliche Ad- 

Vervielfältigung jak dobrze rozwijają ist się strengstens untersagt. 

rianem Siadkowskim z Wyższej Szkoły 

Biznesu w Dąbrowie Górniczej sporo 

rozmawialiśmy na temat mniejszości 

niemieckiej w Polsce. Wytworzył się, 

można powiedzieć, taki „górnośląski 

panel” – zauważył Norbert Honka po 

für Deutsch sprechende und -lernende 

Menschen zu schaffen. In den vergangenen 

17 ½ Jahren wurden mehr als zwei 

Millionen Exemplare unserer Deutsche 

Rundschau in mehr als 140 Staaten versandt. 

Rund 80.000 ständige Leser auf 

fünf Kontinenten griffen nach unseren 

Schätzungen zu unserem Blatt, welches 

von 176 freien Mitarbeitern auf fünf 

Kontinenten, darunter namhafte Publizisten 

wie Altbundeskanzler Helmut 

Schmidt, Samuel Korn, Georg Soros und 

Prof. Weirich, ehrenamtlich gefördert 

wurde. Unsere Deutsche Rundschau 

wurde 1997 von der Internationalen 

Medienhilfe (IMH) als „Publikation des 

Jahres“ und im Herbst 2012 mit dem renommierten 

kanadischen Medienpreis 

ausgezeichnet. Diese Anerkennung freute 

LARES: Niniejszy ckerei. materiał Vor zwei Jahren służy schrieb wyłącznie mir der konferencji. do czytania. Na wspólne Powielanie rozmowy o na przykładzie w jakikolwiek mniejszości niemieckiej: sposób zabronione. 

deutsche Botschafter in Ottawa Werner polskiej i europejskiej polityce etnicznej Wywiązała się na ten temat szeroka dyskusja, 


Wnendt, 


dass er 

lediglich 

ein Treffen mit 

zum 

den He- 

Lesen 

zjechało 


się kilkudziesięciu naukow- 

Jegliche Vervielfältigung 

gdyż pod tym względem 

ist 

mniej- 


ców z Polski, lecz również z Ukrainy i 

Czech. Jej celem było zwrócenie uwagi 

na problematykę etniczną Polski oraz 

integracja naukowców zajmujących się 

tym tematem – tłumaczą organizatorzy z 

Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 

rausgebern deutschkanadischer Medien 

plant. Obgleich ich mehrfach nachfragte, 

fand dieses Treffen bis heute nicht statt. 

Vom deutschen Generalkonsulat Toronto 

wurde unser Zeitung in den vergangenen 

Jahren nicht einmal zum „Tag der deutschen 

Einheit“ eingeladen, obgleich in w Lublinie. 

jest fakt, że mniejszość niemiecka budzi 


unseren 

materiał 

Reihen drei Redakteure 


wirkten, Ważną 

do 

rolę 

czytania. 

wśród wielu 

Powielanie 

tematów zainteresowanie 

w jakikolwiek 

nie tylko w 

sposób 

opolskiej 

zabronione. 

die aus der ehemaligen DDR stammten. poruszanych na konferencji zajmowały części Górnego Śląska, lecz także poza 


und motivierte uns. 

Doch unterm Strich muss sich auch 

eine Zeitung wie unsere rechnen. Trotz 

aller Anstrengungen (…) gelang es uns 

leider nicht, unsere Zeitung wirtschaftlich 

dauerhaft in die Gewinnzone zu 

führen. Die wachsende Differenz zwischen 

rückläufigen Werbeeinnahmen und 

Abo-Einnahmen und stetig steigenden 

mniejszości narodowe i etniczne. Specjalizujący 

się w tych kwestiach dr Norbert 

Honka wygłosił wykład na temat roli 

mniejszości narodowych w samorządach 

Naukowcy mówili, 

gminy zarządzane przez 

mniejszość niemiecką. 

szość niemiecka jest fenomenem. – W 

innych regionach członkowie mniejszości 

startują wprawdzie w wyborach, ale z 

list innych partii, tylko my mamy własny 

komitet – mówi Honka. 

Ciekawym wnioskiem z konferencji 

z mniejszością – zauważył Trosiak. Norbert 

Honka tłumaczy ten fenomen: – To 

bierze się z mylnego przekonania, że w 

Sejmie mamy zagwarantowane miejsca, 

dlatego też w samorządach mobilizacja 

jest o wiele większa. 

Honka dodaje, że na konferencji 

dominowały również pozytywne opinie 

na temat gmin zarządzanych przez 

mniejszość niemiecką. Naukowcy mówili, 

że gołym okiem widać, jak dobrze 

rozwijają się gminy zarządzane przez 

mniejszość niemiecką, głównie dzięki 

małym i średnim przedsiębiorstwom, 

sprowadzanym i zarządzanym przez 

członków mniejszości. 

– Konferencja była potrzebna i co 

mnie cieszy: zrodził się pomysł, aby 

tego typu spotkania organizowane 

były cyklicznie – podsumowuje Norbert 

Honka. Efektem konferencji ma być 

publikacja pokonferencyjna, zawierająca 

najważniejsze wnioski z jej przebiegu 

oraz wygłoszone referaty. 

Łukasz Biły 

LARES: Niniejszy Kraft, materiał notwendigen IT-Kenntnisse służy wyłącznie und wichtigsten do czytania. „Schicksalsjahre“ Powielanie zwischen dem 35,- w € oder jakikolwiek vergünstigt 20,- € Teilnahmebeitrag 

und erhalten Fahrtkostenzuschüsse. wystawy jest Manfred Spata z Bonn. 


nötigen Finanzen.“ 

Beginn des Ersten Weltkriegs und dem EU- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum JK/S-K Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Produktions- und Vertriebskosten führten 

dazu, dass wir uns mit unserer Deutsche 

Rundschau Juli/August 2014-Ausgabe 

von unseren Lesern in Aller Herren 

Länder und unserem Traum von einer 

unabhängigen „Weltzeitung für Deutschsprechende“ 

verabschiedeten. Auch die 

neuen elektronischen Medien und der 

damit verbundenen Wandel im Verhalten 

der Medienkonsumenten und im 

Zeitungsmarkt führten dazu, dass wir 

unsere internationale Monatszeitung zum 

Die Differenz zwischen Einnahmen und 

Ausgaben bezahlen wir seit 17 ½ Jahren 

aus unserem Privatvermögen hinzu (…). 

Hinzu kommt, dass uns vom offiziellen 

Deutschland und seinen hiesigen 

Repräsentanten, den Botschaftern und 

Sprache und Kultur im Ausland versagt 

blieb. Bestes Beispiel: In den vergangenen 

zwei Jahrzehnten setzten weder 

ein deutscher Botschafter noch sein für 

Medien zuständiger Adlatus ihre Füße 

in unsere Redaktionsräume oder Dru- 

Diese Ausgrenzung unserer Leserschaft 

machte uns betroffen. 

Aufgrund der geschilderten wirtschaftlichen 

Umstände und fehlenden Sensibilität 

der hiesigen offiziellen Repräsentanten 

Deutschlands beschlossen wir, dass wir 

stressfrei genießen möchten (…). Ich 

hoffe um Verständnis, dass wir unsere 

internationale Zeitung, vor allem in Anbetracht 

unseres fortschreitenden Alters 

und angeschlagenen Gesundheitszustandes, 

nicht mehr zur Online-Publikation 

wandeln möchten. Uns fehlen dazu die 

unsere Pensionen und Ersparnisse zukünftig 

materiał auf andere Weise służy ausgeben wyłącznie und Kurz do gefasst czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


den Herbst unseres Lebens möglichst 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Qbereitgestellt. QSchicksalsjahre: Vom 17. bis Jegliche 19. Okto- 

Beitritt Vervielfältigung Polens und nach dem Umgang ist mit strengstens Q untersagt. 

ber 2014 veranstaltet die Academia Baltica im 

Akademiezentrum Sankelmark in Schleswig- 

Holstein die deutsch-polnische Begegnung 

„Deutschland und Polen. Wendepunkte 

der gemeinsamen Geschichte von 1914 bis 

2004“. Im Rahmen des Seminars werden die 

ihnen in späteren Generationen hinterfragt. 

Weitere Infos und Anmeldungen bis 26. September 

unter Academia Baltica, Akademieweg 

6, D-24988 Oeversee, Tel. +49(0)4630-550, 

E-Mail: office@academiabaltica.de (www.academiabaltica.de). 

Teilnehmer aus Polen zahlen 

Q Śląsk w kartografii: 20 września 

o godz. 17.00 w Muzeum Ziemi Kłodzkiej 

otwarta zostanie wystawa „Śląsk w kartografii 

XV-XVIII w.”. Zaprezentowane zostaną mapy, 

książki i weduty śląskich miast ze zbiorów 

Haus Schlesien w Königswinter, w tym słynna 

mapa wrocławskiego nauczyciela i kartografa 

Martina Helwiga z 1561 r. Kuratorem 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Posen: Für Einheimische und Nachtschwärmer 

Leserbrief: Affront 


Schulbuch und kein Ende 



Die an Gastronomie-Betrieben unterschiedlicher 

Kategorien nicht gerade 

arme Altstadt von Posen ist seit 

dem 12. August um ein Angebot, das 

Nach der Lektüre des Artikels „(K) 

ein Schulbuch für alle“ in Ausgabe 

1170 muss ich betonen: Die Aussagen 

von Malgorzata Szybalska vom Bildungsministerium, 

das Buch sei so teuer wie 

ein allgemeinbildendes verstehe wer will. 

Ist Fremdsprache keine Bildung? Wo 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ist das w Kriterium? jakikolwiek Oder ist die sposób Seitenzahl zabronione. 

Amtes gefragt. 

entscheidend? Fakt ist doch: Alle beantragten 

Vervielfältigung sprachgebundenen Lehrbücher ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

man hier eigentlich nicht erwarten 

würde, reicher. 

An der Kreuzung ul. Garbary (Große 

Gerberstr.) und der ul. Wielka 

(Breite Str.), nur zirka 300 Meter vom 

Alten Markt und damit vom Posener 

Zentrum entfernt, sticht den Passanten 

ein Imbisswagen mit der deutschen 

Aufschrift „Currywurst“ ins Auge. Hier 

wurden finanziert, nur die deutschen 

nicht wegen der Anzahl. Das hat natürlich 

einen faden Beigeschmack und es 

sei doch die Frage gestellt, woran liegt 

es denn wirklich in einem demokratischen 

Polen? 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Die w Kostenrechnung jakikolwiek wäre sposób doch ganz zabronione. 

diese Peinlichkeit zu bereinigen. 

Wojciech Moliński und Łukasz Augustyn setzen auf Berliner Lebensgefühl. 

einfach, ohne das in der Zeitung überhaupt 

Vervielfältigung konkrete Kosten für die deutschen ist strengstens 

Foto: Detlef Ollesch 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

bieten Łukasz Augustyn und Wojciech 

Moliński die Berliner Spezialität zu kundenfreundlichen 

Öffnungszeiten, nämlich 

täglich von 11 bis 23 Uhr und an 

den Wochenenden bis 2 Uhr nachts, an. 

Dabei setzen sie weniger auf deutsche 

Touristen, sondern wollen das in Polen 

wenig bekannte Gericht vor allem bei 

ihren Landsleuten bekanntmachen. Ideelle 

Unterstützung erhalten sie dabei 

Bücher genannt wurden. Einsparungen, 

wenn wir nur die letzten Zahlen ohne 

Preiserhöhungen der Bücher im Laufe 

der Jahre berechnen, die nicht abgerufen 

wurden (siehe Tabelle unten). 

Da solche Beträge ja einmal im Haus- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie halt vorgesehen w jakikolwiek waren, ist es doch sposób ein Affront 

die größte Minderheit auszuschlieder 

Beigeschmack. 

zabronione. 

linarische Renaissance ist das in Posen 

LARES: Diese Materialien indes sind nicht, denn lediglich die ostpreußische zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ßen. Vervielfältigung Nun haben wir in Niederschlesien ist strengstens untersagt. 

vom Deutschen Currywurst-Museum 

in Berlin. So erfährt der Kunde auch 

von unterschiedlichen Berliner Currywürsten, 

ob nun mit oder ohne Darm 

als „Kreuzberger“, „Charlottenburger“, 

Spandauer oder „Prenzlauer“. 

Ob die Geschäftsidee funktioniert, 

wissen die beiden Jungunternehmer, die 

ihre Imbissware auch auf Deutsch und 

keine Probleme mit der Politik. Aber 

warum nicht mehr Zusammenarbeit? 

Wir haben doch in der Völkerverständigung 

und Aussöhnung einen großen 

Schritt gemacht. 

Bleibt die Frage, warum die unnötigen 

Sollte der VDG mit den polnischen 

Behörden die Situation nicht bereinigen 

können, so wäre vielleicht der Beauftragte 

Hartmut Koschyk oder das Auswärtige 

Amt zu bilateralen Gesprächen bereit, 

Über die Aussage von Martin Cichon, 

der auch noch stellvertretender Vorsitzender 

der Bildungsgesellschaft ist, kann 

man nur erstaunt sein. Es sei denn, es 

sind bei der Beantragung Fehler gemacht 

worden, was aus dem Artikel nicht hervorgeht. 

Auch die von ihm genannten 

Vorgaben würde der interessierte Leser 

gern kennenlernen. So bleibt nur ein fa- 

Natürlich wäre ein neues Schulbuch 

mit entsprechenden regional-landeskundlichen 

Aspekten außerordentlich wünschenswert. 

Zunächst gilt es aber schon 

jetzt die Gleichberechtigung der Minderheiten 

ist zu gewährleisten und das gilt es 

im Bildungsbereich „wieder“-herzustellen. 

Horst Ulbrich 


ihren 65. 

materiał 

Geburtstag 

służy 

und den 

wyłącznie 

Eintritt 

do Preis czytania. Powielanie 

Steine 

w 

im 

jakikolwiek 

Getriebe des demokratischen 


ins Rentenalter. Łukasz Augustyn und 

Wandels der Zeit? 

Wojciech Moliński sind da bescheidener 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Umfeld Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Englisch feilbieten, noch nicht. Über 

die Preise kann jedenfalls niemand 

meckern. 10 Złoty mit Pommes oder 

8 Złoty mit Brötchen ist der Spaß aus 

der früheren preußischen Hauptstadt 

der Posener, aus Berlin, wert. Eine ku- 

Currywurst hält Einzug 

Die Currywurst feierte 

am 4. September ihren 

65. Geburtstag. 

Trümmerfrau Herta Heuwer bot am 

4. September 1949, und damit fast 30 

Jahre nach dem preußischen Verlust 

Posens, erstmals an einem Berliner 

Imbiss ihre Erfindung Currywurst an. 

Diese feierte damit vor wenigen Tagen 

und wollen erst einmal ein paar Monate 

durchhalten. Da bleibt einem momentan 

nur, ihnen viel Erfolg zu wünschen. 

Detlef Ollesch/S-K 

Deutsche Briefmarke von 2011 über deutsche Erfindungen: 

Thermoskanne, Currywurst und Teebeutel 

Unsere Bewertung 

Lifestyle 

(Vorsitzender DFK Glatz) 

Slowakische Minderheit ab 2008 6 x 48.300 PLN = 289.800 PLN 

Minderheit der Lemken ab 2009 5 x 127.950 PLN = 639.750 PLN 

Ukrainische Minderheit ab 2012 2 x 247.580 PLN = 495.160 PLN 

Gesamteinsparungen 

1.424.710 PLN 

Poronin: BJDM-Jugendkonferenz LARES: Niniejszy materiał rückt näher służy wyłącznie do czytania. Powielanie VdG: w Literarischer jakikolwiek Wettbewerb 



Vier Seminare an einem Ort 

Die von langer Hand geplante Jugendkonferenz 

des BJDM rückt immer 

näher. Vom 7. bis 9. November 

An die Feder! 

Der Verband deutscher Gesellschaften 

veranstaltet einen literarischen 

Wettbewerb unter dem 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Motto w „Schicksal jakikolwiek der Deutschen sposób in zabronione. 


Polen 


nach 1945“. Die Idee für 

ist 

den 


kommt die Jugend der deutschen 

Volksgruppe aus verschiedenen 

Regionen Polens zu gleich vier gemeinsamen 

Seminaren zusammen. 

„Die Teilnehmer der Jugendkonferenz 

können dort sicher interessante 

Erfahrungen sammeln. Sie können 

Wettbewerb und die Regeln erklärt 

Łukasz Biły vom VdG. 

„Wir haben uns überlegt, wie man 

ein breiteres Publikum mit den Themen 

Oberschlesische Tragödie und Zweiter 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Weltkrieg w jakikolwiek – der nächstes Jahr sposób vor genau zabronione. 

70 Jahren zu Ende gegangen ist – interessieren 

Vervielfältigung könnte. Wir haben es ist bisher strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

mit Ausstellung und wissenschaftlichen 

Publikationen versucht, diesmal wollten 

wir was anderes“, sagt Łukasz Biły. 

Letzten Endes hat man sich für einen 

literarischen Wettbewerb aus einem 

simplen Grund entschieden: Es wird 

sich untereinander austauschen und 

zeigen, wie die Minderheit bei ihnen 

in der Region aussieht. Wir erwarten 

viele Teilnehmer aus dem Norden, zum 

Beispiel aus Swinemünde, aber auch aus 

Posen und Breslau. Und dort arbeitet 

die Minderheit anders“, sagt der Landesvorsitzende 

in Oppeln, der Oberschlesier 

Roland Giza. Bereits zum 15. 

Mal organisiert der BJDM die Jugendkonferenz. 

Die Jubiläumsausgabe findet 

in Poronin bei Zakopane statt. Auf die 

Teilnehmer warten vier verschiedene 

Workshops rund um die deutsche Kultur 

und Geschichte. „Dort können die Jugendlichen 

viel Neues erfahren: Welche 

Plätze in Deutschland man unbedingt 

mal besuchen sollte, oder welchen Slang 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie der Fotografie do czytania. erlernen und Powielanie mit einer die Teilnehmer w jakikolwiek motivieren, sposób sich selber 

zwei in polnischer 

zabronione. 

Kamera die eigenen Eindrücke von der mit den Themen Zweiter Weltkrieg und Arbeiten sollen das 

LARES: Diese Materialien Sprache sind lediglich angeboten. zum Lesen 

Jugendkonferenz 


festhalten. 

Jegliche 

Oberschlesische 


Tragödie auseinander- 

ist strengstens Thema untersagt. 

„Das Schicksal 

zusetzten und darum geht es schließlich 

den Veranstaltern. „Mit den Regeln wollen 

wir die Teilnehmer auch so wenig 

wie möglich einschränken. 

Erstens: Es können sowohl Zeitzeugen 

der Ereignisse teilnehmen, wie 

auch Jugendliche. Die Texte können 


auf Polnisch 

w jakikolwiek 

oder auf Deutsch 

sposób 

geschrieben 

werden. Auch geographisch und 

zabronione. 

Aufruf: LARES: Erinnerungen Diese Materialien von Auswanderern sind lediglich gesuchtzum Lesen bereitgestellt. Jegliche national Vervielfältigung gibt es keine Einschränkungen. ist strengstens untersagt. 

die deutsch-polnischen Beziehungen 

zwischen Westfalen und Schlesien zu 

erforschen und zu dokumentieren. Rele- 

Anne Friedrichs, Wissenschaftlerin an der Universität Lüneburg, sucht 

Briefe, Fotografien und Erinnerungstexte von Menschen, die zwischen 

1870 und 1950 eine Zeit lang im Ruhrgebiet gelebt haben. 

Von Interesse sind Korrespondenzen, 

Postkarten und Fotos ebenso Dokumente zu weiteren Lebensstationen 

vant sind dabei auch Erinnerungen und 

wie Berichte über das alltägliche Leben, in Belgien, Frankreich oder Amerika. 

Beruf und Arbeit, Essen und Konsum, Kopien oder Anfragen senden Sie 

die Familie oder Erfahrungen im Krieg. bitte an Dr. Anne Friedrichs, Niemiecki 

Instytut Historyczny w Anliegen des Forschungsprojektes ist es, 

Warszawie, 

Wichtigste Regel: Die Arbeiten sollen 

das Thema „Das Schicksal der Deutschen 

in Polen nach 1945“ widerspiegeln, 

sagt Łukasz Biły. Wichtig für die 

Veranstalter sei aber auch die historische 

Wahrheit. „Wir wollen schon, dass 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie sich w die jakikolwiek Autoren an die Fakten sposób halten, zabronione. 

obwohl natürlich einzelne Personen 


oder Orte erfunden sein können.“ Beurteilt 

wird natürlich auch der künstlerische 

Wert des Werkes. Dabei sollen 

die Hobby-Schriftsteller keine Angst 

vor dem Ausdrücken der eigenen Meinung 

haben. Wer nicht will, muss die 

Arbeit auch nicht mit seinem Namen 

Sollte die Situation 

nicht bereinigt werden 

können, wäre die Hilfe 

von Hartmut Koschyk 

oder des Auswärtigen 

Deutsche Vertriebene aus den Ostgebieten im Jahr 1945. 

LARES: Niniejszy Palac Karnickich, materiał Aleje służy Ujazdowskie wyłącznie 39, do czytania. Powielanie unterschreiben. w jakikolwiek Auch Pseudonyme sposób sind zabronione. 

PL-00-540 Warszawa, annefriedrichs@ 

zugelassen. Für den Wettbewerb dürfen nung gibt es auf www.vdg.pl 

LARES: Diese Materialien yahoo.de. sind lediglich zum S-K Lesen Die Zeche bereitgestellt. Zollern in Dortmund 

Foto: Jegliche T. Bachner literarische Vervielfältigung Formen (Roman, ist Erzäh- 


lung oder Essay) angemeldet werden. 

Die Länge liegt bei mindestens 50 und 

maximal 70 Seiten A4 (Microsoft Word 

- Times New Roman 12). Das scheint 

ziemlich viel auf den ersten Blick, doch 

Łukasz Biły hat keine Angst, dass das 

Interesse am Wettbewerb gering sein 

wird: „Wir können versprechen, dass die 

Preise die Mühe entschädigen werden. 

Genaue Summen darf ich noch nicht 

verraten, aber sie werden vergleichbar 

mit Preisen der größten polnischen Literaturwettbewerbe 

sein“. Die Gewinnerarbeit 

wird vom VdG auf Deutsch und 

Polnisch veröffentlicht. Einsendeschluss 

für die Teilnehmer ist der 1. Januar 

2015. Mehr Infos zu dem Wettbewerb 

Poronin liegt malerisch am Fuße der Tatra. 

Zwei der Seminare 

werden in deutscher, 

man in Deutschland im Alltag spricht“, 

verrät Giza. Zwei der Seminare werden 

in deutscher, zwei in polnischer Sprache 

Strom ins Ruhrgebiet 

Foto: Kolanin/Wikipedia 

angeboten. Darüber hinaus kann man 

aber zum Beispiel auch die Grundlagen 

Anmelden kann man sich für die 

Jugendkonferenz noch bis zum 10. 

Oktober. Weitere Infos zur Konferenz 

und zur Anmeldung findet man auf der 

Internetseite www.bjdm.eu 

Marie Baumgarten 

Wichtigste 

Voraussetzung: Die 

der Deutschen in 

Polen nach 1945“ 

widerspiegeln. 

sowie demnächst eine Wettbewerbsord- 

A. Durecka 

Foto: Wikipedia




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Gospodarka: W Zielonej Górze zakończyło się święto winobrania 

Kobiety, wino i śpiew 

19. – 25. September 2014 





Od 6 do 13 września w Zielonej Górze 

trwało największe w Polsce święto 

winobrania, dowodząc tezy, że Lubuskie 

winem stoi. Jak co roku, jeden 

dzień był po niemiecku: wszystkie 

imprezy w mieście prowadzone były 

w tym języku. 



Nikogo to już nie dziwi, zrozumiano 

bowiem, że jest to święto niemieckie, 

a fakt ten chętnie podkreśla przewodniczący 

Towarzystwa Społeczno- 

-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej 

(TSKMN) w Zielonej Górze, Bolesław 

Gustaw Bernaczek, który powiedział: 

– Święto winobrania zaczęli tutaj organizować 

i obchodzić Niemcy około 

XVI wieku, ale tradycje winiarskie w 

Zielonej Górze sięgają przełomu XII i 

XIII wieku. Wówczas to Niemcy, którzy 

zamieszkiwali te tereny, doszli do wniosku, 

że ziemie te nie są zbyt urodzajne, 

nie ma tu również jakiegoś większego 

i konkretnego przemysłu, ale za to doskonale 

nadają się na uprawę winorośli. 

I tak przystąpili do pracy, by przemienić 

tutejsze ziemie w winnice. Ba, z niemiecką 

konsekwencją na przestrzeni wieków 

i na zasadzie prób i błędów wyhodowali 

szczepy odporne na różnego rodzaju 

były tu sprowadzane przed wiekami. 

Mało tego, winiarze z Zielonej Góry i 

okolic na bazie tych starych szczepów 

dzisiaj starają się odbudowywać winnice 

i czynią to z dużą skutecznością. Tymi 

starymi szczepami olbrzymie zaintere- 

LARES: Niniejszy materiał Górze sięgają służy przełomu wyłącznie 

sowanie 

do 

wykazują 

czytania. 

Niemcy, 

Powielanie 

którzy specjalnie 

tutaj przyjeżdżają, by je zakupić lepiej. Z tego też powodu wspieramy 

tożsamości 

w jakikolwiek 

był pielęgnowany 

sposób 

jak naj- 

zabronione. 

XII i XIII wieku. 

i hodować w okolicach, gdzie mieszkają. władze miasta w ich działaniach na tym 


zarazy, by się przyjęły. 

Czyniono tak dlatego, że w tamtych 

czasach nie stosowano żadnych środków 

chemicznych i przy braku odporności 

słabe szczepy winorośli po prostu ginęły. 

Pyszne, zdrowe i z klasą 

Końcowy efekt okazał się imponujący, 

bo szczepy wyhodowane przed wiekami 

różnego rodzaju wina z okolicznych 

winnic i zachęcając przechodniów do 

degustacji, a także do ich kupna. Przygotowano 

też specjalny kiermasz, a w 

mieście ustawiono aż cztery sceny, gdzie 

mogły występować zespoły muzyczne. 

A było ich tym razem bardzo dużo, bo 

program artystyczny był niezwykle 

bogaty. Nie brakowało też imprez to- 

Europę – podkreśla Bolesław Gustaw – Wiem, co mówię, bo sam w wolnych patronem tego winobrania jest obecnie 

LARES: Niniejszy Bernaczek materiał i dodaje: – służy Owszem, wyłącznie byli i chwilach do w czytania. formie hobbystycznej Powielanie zajmuję 

się hodowlą winorośli i potrafię z jest to, że patronem była winiarka i tak 

Bachus, w jakikolwiek a przecież niemiecką sposób tradycją zabronione. 

warzyszących. 

tacy, którzy przed wiekami krytykowali 


do dzisiaj można podziwiać, a przede 

wszystkim kosztować robione z nich 

wina, a te są pyszne, zdrowe i mają klasę. 

Najdobitniej świadczy o tym fakt, że 

zdobywały i nadal zdobywają różnego 

rodzaju prestiżowe nagrody we Francji, 

Niemczech czy Włoszech: – Na uwagę 

zasługuje również to, że właśnie tutaj, w 

Zielonej Górze, robione były pierwsze 

mojej małej winniczki wyprodukować 

około 50 litrów wina w ciągu roku. Nie 

ma tego wiele, ale jest to prawdziwe 

wino, a przy tym pyszne i bez jakichkolwiek 

sztucznych dodatków. 

Korzystając z okazji, warto przypo- 

Z tego też powodu opisywane były mnieć, że po II wojnie światowej winiarnie 

do w Zielonej czytania. Górze Powielanie i okolicach jest kobieta w jakikolwiek oraz wino i śpiew, sposób stąd też zabronione. 

przecież symbolem piękności i radości 

LARES: Niniejszy różne materiał historie dotyczące służy win. wyłącznie Jedna z 

nich mówi o tym, że wojska tureckie, zostały przejęte przez Polaków, a że były dużo śpiewamy! 

LARES: Diese Materialien które znalazły sind lediglich się na tych ziemiach, zum nie Lesen gotowe bereitgestellt. do pracy, to te tradycje Jegliche były w Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

na Starym Kontynencie szampany, które 

zdobyły rynek francuski! Tak, to nie 

pomyłka, bo dopiero później Francuzi 

zaczęli produkować własne szampany. 

Mówię o tym dlatego, że jest to bardzo 

ciekawa historia, którą nie każdy zna, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Schlesische do czytania. Wirtschaftsschau Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche und Vervielfältigung Vorstellungen der Investoren. ist Diese strengstens untersagt. 

Capgemini sucht Mitarbeiter 

Capgemini Polen, ein internationaler 

Anbieter von Consulting-, Technologieund 

Outsourcing-Diensten, will noch 

dieses Jahr 200 neue Mitarbeiter einstellen. 

Wie die Unternehmensführung 

mitteilte, habe man in Kattowitz und in 

Oppeln noch zwanzig offene Stellen. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Bezeichnung w jakikolwiek Festung wäre sposób durchaus zabronione. 

passend.” Die Hauswirte werden im ersten 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung 

Stock wohnen, ihnen werden 

ist 

dort 


Oppeln neben dem Odra-Stadion sollen 


innerhalb 

w jakikolwiek 

der nächsten eineinhalb 

sposób 

Jahre 

zabronione. 

eine absolute Metamorphose erleben. 


In diesen beiden Städten befinden sich 

zwei von fünf Polen-Büros der Firma 

mit insgesamt über 1.500 Beschäftigten. 

Weitere Einstellungen seien geplant, da 

das Unternehmen im Sommer in weitere 

internationale Projekte eingestiegen sei, 

sagte Marcin Nowak, Geschäftsführer 

für Infrastrukturelle Dienstleistungen 

in Osteuropa bei Capgemini. Es würden 

vor allem Personen mit sehr guten 

Deutsch-, Französisch- und Englischkenntnissen 

gesucht. 

wiederholten Male zeigt sich nun, dass April 2016 abgeschlossen sein. Einfahrtstor über die Gehsteige bis hin 

LARES: Niniejszy dies viel materiał zu wenig ist, zumal służy es mit wyłącznie Inter- do czytania. Powielanie zu einer w jakikolwiek neuen Zuschauertribüne, sposób Umkleide 

und Klubhalle. 

zabronione. 

System nur einen einzigen Bieter gibt, Schlesische Barbakane 


Teures Angebot für Schwimmbad 

Die Firma Inter-System hat bisher das 

einzige Angebot für das Schwimmbad 

an der ul. Wejherowska in Breslau abgegeben. 

Dies beläuft sich auf 85 Millionen 

Złoty und liegt damit deutlich 

über den anfänglichen Schätzungen der 

Stadtverwaltung. Die Schwimmhalle an 

der ul. Wejherowska soll für die World 

Games 2017 modernisiert werden. Sie 

entsteht aus einem der Schwimmbecken 

des jetzigen Hallenbades und soll 

dem olympischen Standard von 50 mal 

25 Metern entsprechen. Ringsum sind 

Zuschauerränge mit 500 bis 700 Plätzen 

geplant. Dem architektonischen Konzept 

zufolge soll die Anlage schlicht und 

Bernaczek: – Święto 

winobrania Niemcy 

zaczęli obchodzić około 

XVI wieku, ale tradycje 

winiarskie w Zielonej 

a która świadczy o niezwykle bogatych 

tradycjach tych ziem w produkcji 

win i szampanów oraz ich wpływie na 

tutejsze wina, twierdząc, że są zbyt kwaśne 

i niedobre, ale było tak tylko z tego 

powodu, że wtedy doceniano przede 

wszystkim wina słodkie, a wytrawne 

i półwytrawne doceniali wówczas wyłącznie 

smakosze i spece. 

chciały tu pozostać, bo... ponoć wino 

im nie smakowało – było po prostu 

kwaśne. Ciekawostką jest również to, 

Geschäftssitz des Kohlekonzerns Kompania Węglowa in Kattowitz 

neomodernistisch mit Lichtspalt zum 

Westpark sein. 

Die Stadt hatte dafür ursprünglich 

35 Millionen Złoty veranschlagt. Zum 

und der möchte die Baumaßnahme eben 

für 85 Millionen Złoty übernehmen. Ob 

das Unternehmen aber auch tatsächlich 

beauftragt wird, steht noch offen. Entscheidend 

ist hierbei, wie hoch die Mitfinanzierung 

durch das Sportministerium 

ausfällt. Nach Ankündigungen des 

Wiedzą, co robią 

– Moim zdaniem wiedzą, co robią, bo 

nasze szczepy są wyjątkowo zdrowe, silne 

i praktycznie nie chorują – zapewnia 

Bolesław Gustaw Bernaczek i dodaje: 

pewnym stopniu kultywowane, ale... zaczęto 

produkować tu tak zwane jabcoki. 

Dlaczego? Bo tutejsze winnice zostały 

Foto: Kris D/wikipedia 

Złoty für den Zweck locker machen. 

Das ist möglicherweise zu wenig. die 

Bauarbeiten müssten am 1. Oktober 

dieses Jahres starten und bis zum 30. 

Sie hat eine Fläche von knapp 600 

Quadratmetern und wirkt wie eine 

kaum einnehmbare Festung. Gemeint 

ist ein vom Architektenbüro Bogusław 

Pilch entworfenes Gebäude an der ul. 

Dębowa in Kattowitz. Die Konstruktion 

ist im Atelier Arcon entstanden. „Das 

Foto Mohylek/Wikipedia 

Podczas święta winobrania ulice Zielonej Góry toną w kolorach i tłumie ludzi, nie pustoszejąc do późnej nocy. 

Tak piękne winnice i widoki otaczają Zieloną Górę. 


Bolesław Gustaw 

że w pobliżu Zielonej Góry do dzisiaj wykarczowane, by budować w tym miejscu 

Vervielfältigung osiedla mieszkaniowe. – Na ist szczę- 

strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen zachowały bereitgestellt. się dawne szczepy win, Jegliche które 

untersagt. 

ście w dzisiejszej Zielonej Górze władze 

miasta dbają o tradycje winiarskie, a 

zatem i niemieckie, za co mieszkający tu 

Niemcy są im bardzo wdzięczni. Bardzo 

zależy nam bowiem na tym, aby każdy 

element niemieckiej kultury, tradycji i 

polu, wydając między innymi różnego 

rodzaju biuletyny oraz opisując wszystko, 

co z tym związane, w naszej gazecie 

„Grünberger Monatsblatt” – mówi Bolesław 

Gustaw Bernaczek i kontynuuje: 

– Nie zgadzamy się tylko z tym, że 

powinno pozostać. Dlatego będziemy 

nadal robić wszystko, by tradycji stało 

się zadość lub żeby wspomniana przeze 

mnie winiarka stała się co najmniej równorzędnym 

partnerem do Bachusa. Tym 

bardziej że nie jest on zbyt urodziwy, a 

Tysiące gości, moc atrakcji 

W tym roku podczas święta winobrania 

Zieloną Górę odwiedziło jak zwykle 

stammen aus diesem Stadtteil und identifizieren 

sich mit unseren Befindlichkeiten 

und Vorschlägen”, sagte Bogusław 

Pilch. „Als der Eigentümer den Gesamtentwurf 

zum ersten Mal sah, meinte er, 

es sei ja eine Barbakane. Aber auch die 

rund 280 Quadratmeter und dazu eine 

geräumige 30 Quadratmeter große Terrasse 

zur Verfügung stehen. 

Tennisplätze zum Runderneuern 

Die Tennisplätze an der ul. Oleska in 

Der Belag soll ausgewechselt werden 

und das Ziegelmehl durch Kunstrasen 

ersetzt. Mit der geplanten Überdachung 

wird soll die ganzjährige Nutzung möglich 

werden. Die im Moment noch verfallende 

Anlage verwandelt sich vom 

Vergangene Woche endete die dazugehörige 

Bauausschreibung. Auftragnehmer 

ist die Firma Tenistal aus Danzig. 

„Bei der Wahl der Auftragnehmers war 

die garantierte Funktionalität der Anlage 

für die Stadtbewohner das wichtigste 

Argument. Nicht ohne Bedeutung war 

Foto: Nmasti/Wikipedia 

tysiące gości w tym z Czech i Niemiec, a 

szczególnie z partnerskiego miasta Zielonej 

Góry, Cottbus, które – korzystając 

z okazji – prezentowało tu na specjalnie 

przygotowanym stoisku swoje atrakcje 

turystyczne. Władze Zielonej Góry w 

jej centrum zapewniły też miejsce dla 

dziesiątek straganów, gdzie winiarze 

prezentowali swoje wyroby, oferując 

– Na uwagę zasługuje zachowanie 

policji, która w dniach święta winobrania 

pozwalała na bardzo dużo, ale – co 

ciekawe – nie odnotowano praktycznie 

żadnych rozrób. A tych, których degustacja 

i zabawa pochłonęła zbyt mocno, 

przez co stali się na tyle „zmęczeni”, że 

nie radzili sobie z dotarciem do swoich 

domów, policja po prostu podwoziła 

lub odprowadzała pod konkretny adres. 

A zatem pełna kultura! – kończy 

z uśmiechem Bolesław Gustaw Bernaczek. 

Krzysztof Świerc 

LARES: Niniejszy Bürgerplattform-Abgeordneten materiał służy wyłącznie Michał Gebäude do knüpft czytania. ganz stark Powielanie die umliegende 

alte Bebauung an. Das Gesamt- 

haben, über Erfahrung bei ähnli- 

KW-Vorstand Mirosław Taras. 

auch, w dass jakikolwiek die Firma, die wir sposób beauftragt zabronione. 

Jaros als Initiator der World Games in 

LARES: Diese Materialien Breslau sind wollte lediglich das Ressort 23 Millionen zum Lesen konzept bereitgestellt. resultiert aus den Wünschen Jegliche chen Vervielfältigung Bauprojekten verfügt”, sagte ist Op- 


pelns stellvertretender Stadtpräsident 

Krzysztof Kawałko. Und Stadtsprecherin 

Alina Pawlicka-Mamczura ergänzte: 

„Die Danziger Firma hat sich neben 

der Auftragsübernahme auch dazu 

verpflichtet, eine Tennisschule, Sommercamps, 

Turniere für Kinder und 

Jugendliche sowie Ferienhorte zu organisieren. 

Dies wird das Sport- und 

Freizeitangebot für die Stadtbewohner 

ohne Frage bereichern.” Für die Durchführung 

der Arbeiten hat Tenistal nun 

18 Monate Zeit. 

KW muss Gürtel enger schnallen 

Dem Kohlekonzern Kompania 

Węglowa (KW) mit seinen 54.000 Beschäftigten 

droht der Konkurs. Das letzte 

Jahr endete mit Geschäftseinbußen von 

mehr als 600 Millionen Złoty und im ersten 

Quartal dieses Jahres kamen weitere 

250 Millionen Złoty rote Zahlen hinzu. 

Einzige Rettung für die EU-weit größte 

Bergbaugesellschaft ist vermutlich eine 

Umstrukturierung. Diese gründet sich 

auf den Verkauf von vier Bergwerken, 

die Aufhebung des Kohledeputates für 

Rentner und den Stopp des 14. Monatsgehaltes. 

„Dies wird unsere Ausgaben 

reduzieren, so dass wir mehr Geld für 

unsere laufenden Geschäfte bekommen. 

Bei den jetzigen Fördermengen ist es zur 

Erhaltung der Arbeitsplätze notwendig, 

dass wir den Gürtel enger schnallen 

und die Belegschaft einige schwierige 

Entscheidungen akzeptiert”, sagte der 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Na co należy zwrócić uwagę przy konstruowaniu umowy o pracę 


Zatrudnianie pracowników w Niemczech 



Pracodawca ma dość dużą swobodę 

podczas konstruowania umowy 

o pracę. Jeśli jednak chce mieć 

pewność, że w razie potrzeby będzie 

w stanie przeforsować jej zapisy 



również przed sądem, powinien 

znać kilka najważniejszych zasad. 

Wybierz odpowiedni rodzaj umowy 

Dla większości firm standardem będzie 

umowa o pracę na czas nieokreślony. 

Jednak coraz chętniej pracodawcy 

wybierają umowy na czas określony. Ich 



zaletą jest to, że automatycznie wygasają 

wraz z ostatnim dniem obowiązywania 

lub w momencie osiągnięcia założonego 

celu. W odniesieniu do umów na czas 

określony obowiązują jednak po części 

inne zasady niż w stosunku do umów 

o pracę na czas nieokreślony. 





Ustal treść umowy 

Możesz swobodnie kształtować wiele 

punktów umowy. Musisz jednak zwrócić 

uwagę na to, by za pomocą sformułowań 

w umowie precyzyjnie określić swoje 

zamierzenia. Poniżej kilka wskazówek 

odnośnie do najistotniejszych punktów 

umowy: 

Czas trwania umowy: Jeśli chcesz zawrzeć 

umowę na czas określony bez podawania 

merytorycznych podstaw, należy wyraźnie 

wpisać w umowie jej dzień zakończenia. 

Można to uczynić na przykład za 

pomocą następującego sformułowania: 

„Stosunek pracy ulega zakończeniu z 

dniem 31 lipca 2015, bez konieczności 

wcześniejszego wypowiedzenia”. 

Z kolei jeśli w umowie na czas określony 

mają być podane merytoryczne 

podstawy jej zawarcia, muszą one zostać 

precyzyjnie nazwane (na przykład jako 

„zastępstwo na czas urlopu macierzyńskiego/wychowawczego”). 

Rodzaj umówionej pracy: W umowie określone 

zostaje, jaką pracę będzie wykonywał 

twój pracownik. Jeśli np. chcesz 

go zatrudnić jako handlowca, będzie on 

musiał wykonywać wszystkie czynności 

wpisujące się w wizerunek tego zawodu. 

zatrudnienia na okres próbny (maksy- 

wypłacane z wynagrodzeniem. Wtedy Niezdolność do pracy: Jeśli pracownik 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie jednak do powinieneś czytania. określić maksymalną Powielanie zachoruje, w jakikolwiek zobowiązany jest sposób zgłosić zabronione. 

dopuszczalną liczbę nadgodzin. 

LARES: Diese Materialien malnie sind 6 miesięcy), lediglich powinno zum zostać Lesen to bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Jako mały przedsiębiorca często jesteś 

jednak zmuszony do przydzielania pracownikom 

dość różnorodnych zadań. W 

związku z tym zastanów się dobrze: im 

dokładniej opiszesz rodzaj umówionej 

pracy w umowie, tym mniejsze będziesz 

miał później pole manewru, jeśli chodzi 

o przydzielenie pracownikowi innych 

zadań. Jeśli np. zatrudniłeś kogoś na stanowisku 

księgowego, nie możesz później 

zlecić mu sporządzania ofert. 

Miejsce pracy: Jeśli twoja firma ma kilka 

filii, w umowie o pracę możesz zastrzec 

możliwość oddelegowania pracownika 

do innej lokalizacji – oczywiście biorąc 

pod uwagę jego możliwości związane 

na przykład z dojazdem do innego 

miasta. 

Okres próbny: Jeśli zachodzi potrzeba 

dobrowolne świadczenie ze strony pracodawcy, 

oraz co dzieje się w przypadku, 

gdy dana osoba zostaje zatrudniona/ 

zwolniona w trakcie roku. 

Czas pracy: Przy ustalaniu czasu pracy 

należy kierować się normami wynika- 

LARES: Niniejszy przez pracownika, materiał chyba służy że zostało wyłącznie to jącymi do z ustawy czytania. o czasie pracy. Powielanie Możesz 

niono. Bywa jednak i tak, że pracodawca poczucia niesprawiedliwości. 

zbyt w pochopnie jakikolwiek podejmuje decyzję sposób o po- 

zabronione. 

wyraźnie ustalone w umowie o pracę. zarządzić nadgodziny wyłącznie wtedy, 



Okres wypowiedzenia 

przez pracodawcę 

wydłuża się po dwóch 

latach zatrudnienia 

proporcjonalnie 

do stażu pracy 

u obecnego 

pracodawcy. 

wyraźnie określone w umowie. 

Okres wypowiedzenia umowy o pracę: Ustawowy 

okres wypowiedzenia wynosi 4 

tygodnie, licząc do 15. dnia miesiąca lub 

do końca miesiąca. Pracodawca zatrudniający 

najwyżej 20 pracowników może 

LARES: Niniejszy zastosować materiał również okres służy wypowiedzenia 

bez wymienionego wyżej stałego czy pracownik otrzymuje stałe prawo słabszą, mającą mniej argumentów na zycji wygranej. Ba... jeśli na- 

wyłącznie w umowie. do czytania. Ważne jest, aby Powielanie określić, nę w pokrzywdzoną, jakikolwiek bo w tym sposób wypadku zabronione. 

swojego szefa, to jest na po- 

LARES: Diese Materialien terminu sind końcowego. lediglich Okres wypowie- 

zum Lesen do takiej bereitgestellt. premii, czy chodzi jedynie Jegliche o obronienie 


się, ale czy słusznie? 

ist 

Okazuje 

strengstens 

wet szef faktycznie 

untersagt. 

ma rację, 

dzenia przez pracodawcę wydłuża się 

po 2 latach zatrudnienia pracownika 

w danej firmie i rośnie proporcjonalnie 

do stażu pracy u obecnego pracodawcy. 

Nie działa to jednak w drugą stronę, tj. 

jeśli chodzi o wypowiedzenie umowy 

Uwaga! Tradycyjne wypowiedzenie z 

zachowaniem okresu wypowiedzenia zasadniczo 

nie jest możliwe w przypadku 

umowy o pracę na czas określony. Jest 

ono możliwe tylko wtedy, gdy zostało 

jasno określone w umowie o pracę. urlopu to 24 dni robocze w przypadku 

LARES: Niniejszy materiał pracownika służy wyłącznie Wynagrodzenie: do czytania. Należy w sposób Powielanie jasny 6-dniowego w jakikolwiek tygodnia pracy sposób lub 20 dni zabronione. 

uregulować kwestię wynagrodzenia (wy- 


w 


danej 

lediglich 

firmie i rośnie 

roboczych w przypadku 5-dniowego 


nagrodzenie zasadnicze oraz ewentualne 

premie i przysługujące pracownikowi 

dodatki), jak również określić termin, w 

którym będzie ono wypłacane. Przy zatrudnianiu 

pracownika możesz również 

ustalić, że ewentualne nadgodziny będą 

To też ważne 

Jeśli twoi pracownicy otrzymują 

dodatkowe świadczenia (np. w postaci 

dodatku urlopowego czy premii 

świątecznej), zwróć szczególną uwagę 

na odpowiednie sformułowanie tego 

jeśli zastrzegłeś sobie taką możliwość w 

umowie o pracę. Bez takiego uzgodnienia 

nadgodziny dopuszczalne będą tylko 

w naprawdę wyjątkowych sytuacjach. 

Urlop wypoczynkowy: Ustawowy wymiar 

tygodnia pracy, co w obu przypadkach 

odpowiada 4 tygodniom rocznie. Jeśli 

oferujesz pracownikowi większy niż 

przewidziany ustawą wymiar urlopu, 

powinieneś umieścić odpowiedni zapis o 

dodatkowym urlopie w umowie o pracę. 

Bardzo często zdarza się tak, że kiedy 

dochodzi do zwolnienia pracownika 

w danym przedsiębiorstwie, stajemy po 

stronie zwalnianego, uważając go za stro- 

się, że w tym wypadku bywa różnie. Owszem, 

zdarzają się sytuacje, że pracownik 

danej firmy nie wypełnia powierzonych 

mu obowiązków do tego stopnia, że 

nawet jego koledzy nie są w stanie mu 

współczuć, a nawet chcą, by go zwol- 

Rys. Andrzej Sznejweis 

To konieczność 

In einer Firma hat jeder Mitarbeiter 

seine eigenen Pläne und Existenzbedürfnisse. 

Der eine spart sich Urlaubstage 

für das nächste Jahr an, für 

das er vielleicht eine Weltreise geplant 

hat, ein anderer verzichtet lieber auf 

Urlaub und lässt sich die Urlaubszeit 

erstatten, da er jeden Cent braucht, um 

beispielsweise sein Haus zu Ende zu 

bauen, seine Wohnung zu renovieren 

usw. In der kommenden Wochenblatt- 

Ausgabe gehen wir auf das Thema Urlaub 

aus Sicht des Arbeitgebers ein, 

und dabei eben auch auf Situationen, 

wo ein Beschäftigter in einem Jahreszeitraum 

keinen Urlaub wünscht bzw. 

sich diesen auszahlen lassen möchte, 

weil ihm das so besser passt. Hier stellen 

sich allerdings zwei Fragen: Sind 

solche Lösungen überhaupt möglich? 

Und: Lässt das Bundesarbeitsrecht sie 

zu? Darüber ausführlich bereits nächste 

Woche. 

ci niezdolność do pracy w pierwszym 

dniu trwania choroby. Jeśli choroba 

trwa dłużej niż 3 dni, musi przedłożyć 

zaświadczenie lekarskie o niezdolności 

do pracy. Możesz jednak zastrzec w 

umowie o pracę, że „chorobowe” musi 

zostać przedłożone już pierwszego dnia. 

Sporządź umowę w formie pisemnej 

Umowa o pracę może być zawarta w 

formie ustnej bądź pisemnej. Mimo to 

zaleca się wybór formy pisemnej z uwagi 

na fakt, że jest ona zdecydowanie lepsza 

w celach dowodowych lub w kwestiach 

spornych. 

Ważne: Jeśli chcesz zawrzeć z pracownikiem 

umowę na czas określony, musisz 

sformułować pisemnie okres jej obowiązywania. 

W przeciwnym wypadku 

stanie się ona automatycznie umową o 

pracę na czas nieokreślony. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

zbyciu się niechcianego pracownika 

– i co wtedy? Otóż 

jeśli zwalniany ma większą 

świadomość swoich praw od 

pozbywając się danego pracownika, ale 

zwalniany posiada większą świadomość 

prawa, to też wygra! A zatem, drodzy pracodawcy, 

przeczytanie dzisiejszej lektury 

to dla was konieczność, jeśli chcecie uniknąć 

kłopotów, wyrzutów sumienia czy 

Notował Krzysztof Świerc 

Foto: A. Durecka 



Akcja – prenumerata 

Każdy czytelnik, który w okresie 22.09.2014 - 31.10.2014 zaprenumeruje 


lub przedłuży prenumeratę tygodnika Wochenblatt.pl, otrzyma od redakcji upominek. 


Wśród prezentów m.in. płyty, książki oraz pobyt w hotelu Dębowe Wzgórze*. 

Więcej informacji pod numerem telefonu 77 546 556 

Kontakt mailowy: sw@wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Serdecznie Powielanie zapraszamy w jakikolwiek do skorzystania sposób zabronione. z promocji! 


Cennik prenumerat: 

Prenumerata pocztowa (województwo opolskie, śląskie) – 119,00 zł/rok 

Prenumerata roczna (pozostałe województwa) – 210,00 zł 

Prenumerata półroczna (pozostałe województwa) – 105,00 zł 

Prenumerata kwartalna (pozostałe województwa) – 55,00 zł 


*Oferta dotyczy prenumeraty krajowej 

8035




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Siatkówka: Pierwsze w tym sezonie trofeum kędzierzyńsko-kozielskich siatkarzy 

Zaksa z superpucharem! 

W 

19. – 25. September 2014 



Przygotowujący się do rozpoczęcia rozgrywek PlusLigi siatkarze Zaksy 

Kędzierzyn-Koźle, którzy w tym sezonie mierzą w zdobycie mistrzostwa 

Polski, w minioną sobotę zdobyli Superpuchar Województwa Opolskiego, 

pokonując w Niemodlinie występującą w I lidze Stal Nysa 3:0. 


przeszłości, kiedy nysanie występowali 

w Diese najwyższej Materialien klasie sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Dominacja Zaksy 

LARES: untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał zostali powołani służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien do sind reprezentacji lediglich Polski zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

rozgrywkowej w kraju i zaliczali się w 

niej do ścisłej czołówki, konfrontacje 

pomiędzy Stalą a ekipą z Kędzierzyna- 

-Koźla elektryzowały nie tylko region 

opolski, ale całą siatkarską Polskę, a 

faworyta wówczas trudno było jednoznacznie 

wskazać. Tym razem nie było 

z tym najmniejszych problemów: zdaniem 

ekspertów czy też kibiców, ale i 

naszym zwycięzcą tego spotkania mogli 

zostać tylko i wyłącznie podopieczni 

Sebastiana Świderskiego. I tak się stało 

– kędzierzynianie byli zdecydowanie 

lepsi i choć nie zagrali na sto procent 

swoich możliwości i potencjału, to i tak 

bez trudu rozstrzygnęli losy tej potyczki 

w trzech setach. Ba, nie pozwolili Stali 

w żadnej z odsłon na przekroczenie 20 

punktów, wygrywając kolejno: 25:18, 

25:17 i 25:18. 

Nowi w formie 

Dominacja kędzierzynian była olbrzymia, 

mimo że wystąpili bez swoich 

trzech najlepszych zawodników, którzy 

zostali powołani do reprezentacji Polski 

na trwające nad Wisłą mistrzostwa 

świata. Oprócz tego w zespole Zaksy nie 

wystąpił także inny as – przede wszystkim 

środka pola, Łukasz Wiśniewski. 

Kędzierzyn-Koźle 

była olbrzymia, mimo 

że wystąpiła bez swoich 

trzech najlepszych 

zawodników, którzy 

na trwające właśnie 

mistrzostwa świata. 

Zanim rozpocznie się sezon PlusLigi, Zaksa będzie jeszcze mocniejsza niż w meczu ze Stalą Nysa Foto: Jerzy Stemplewski 

LARES: Niniejszy Nie ma materiał jednak tego złego, służy co by wyłącznie na dobre do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

nie wyszło, bo dzięki absencji swoich Opolskiego. Holender imponował zagrywką, 

bereitgestellt. która była kluczem do wygrania Jegliche oczywiście Vervielfältigung na rywalach o wiele ist trud- 

strengstens 

brze wychodziła jak w Niemodlinie, ale 

LARES: Diese Materialien gwiazdorów sind trener lediglich kędzierzynian zum Se- 

Lesen untersagt. 

bastian Świderski mógł, a wręcz był do 

tego zmuszony, sprawdzić dyspozycję 

swoich rezerwowych, w tym także nowo 

sprowadzonych do zespołu siatkarzy. 

Mowa przede wszystkim o holenderskim 

rozgrywającym Nimirze Abdel-Azizie i 

wymienionych został nawet po meczu 

uznany za najlepszego zawodnika spotkania 

o Superpuchar Województwa 

całego meczu, bo totalnie rozbijała nyski 

team, który nie potrafił sobie z tym elementem 

gry Zaksy poradzić. 

Dobre rokowania 

Po meczu zapytany o skuteczność 

tego elementu, a jednocześnie wyraził 

nadzieję, że w trakcie sezonu PlusLigi 

zagrywka też będzie mu tak samo do- 

niejszych od nyskiej Stali. Holender nie 

omieszkał również podkreślić radości z 

faktu, że dane mu jest bronić barw tak 

utytułowanej i mającej wysokie aspiracje 

drużyny jak Zaksa, która chce zdominować 

nie tylko krajowe rozgrywki, ale 


brazylijskim 

materiał 

przyjmującym 

służy 

Lucasie 

wyłącznie 

Loh. swojej 

do 

zagrywki 

czytania. 

Abdel-Aziz 

Powielanie 

powiedział, 

że na treningach bardzo dużo w meczach na arenie międzynarodowej. 

także 

w 

pokazać 

jakikolwiek 

się z najlepszej 

sposób 

strony 

zabronione. 

Jak pokazała praktyka, obaj pokazali się 

z bardzo dobrej strony, ba, pierwszy z czasu poświęca właśnie doskonaleniu To samo zresztą powiedział Brazylij- 


czyk Loh, który występem przeciwko 

Nysie też zapowiedział się bardzo ciekawie, 

podobnie zresztą jak środkowy 

Aleksander Maziarz, który wchodzi do 

pierwszego zespołu z Młodej Zaksy. To z 

kolei świadczy o tym, że w Kędzierzynie- 

-Koźlu nie tylko szuka się wzmocnień 

przez pozyskiwanie siatkarzy z innych 

zespołów, ale równocześnie wychowuje 

się i szlifuje własne talenty, co oczywiście 

bardzo dobrze rokuje klubowi na 

przyszłość. 

W Nysie nie płaczą 

Kończąc, należy kilka słów poświęcić 

pokonanym, przed laty siatkarskiej 

dumie regionu – Stali Nysa, która już 

we wrześniu zainauguruje rozgrywki 

I ligi. Otóż porażka z Zaksą na pewno 

nie przynosi tej drużynie wstydu, 

zresztą nikt tego w Nysie tak po tym 

meczu nie odebrał, nikt też nie płakał 

z tego powodu. Więcej, były powody 

do zadowolenia, bo na tle tak silnego 

rywala jak Zaksa ujawnił się talent środkowego 

tej drużyny, Tomasza Kalembka, 

którego pozyskano w trakcie przerwy w 

rozgrywkach. Po tym, co pokazał ten 

siatkarz w niemodlińskim finale, wiele 

wskazuje na to, że będzie w nadchodzących 

rozgrywkach bardzo silnym 

punktem Stali. Liczy na to szkoleniowiec 

nysan Janusz Bułkowski, który przed 

laty był podporą tej drużyny i doskonale 

zna tego zawodnika, bo razem pracowali 

około dwóch lat w Bielsku-Białej i 

ponoć znakomicie się rozumieją. Oby 

owo zrozumienie przekuło się na wynik, 

czyli upragniony awans Stali Nysa do 

PlusLigi! 


- KSSPR Końskie 25:33, Olimp Grottkau 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie - AZS w Universität jakikolwiek Grünberg 26:19, sposób ŚKPR zabronione. 

Schweidnitz - Ostrovia Ostrowo 27:28, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche MKS Vervielfältigung Kalisch - Czuwaj Przemyśl ist 36:24. strengstens untersagt. 

Nur ein Punkt für MKS 

In der 2. Fußball-Liga kam am vergangenen 

8. Spieltag der Tabellenführer 

MKS Kreuzburg bei Siarka Tarnobrzeg 

nicht über ein 1:1-Unentschieden 

hinaus. Den Ausrutscher des Spitzenreiters 

nutzten die auf Platz zwei und 

drei rangierenden Raków Tschenstochau 

und Energetyk ROW Rybnik. Die 

Tschenstochauer gewannen zuhause 

5:0 gegen Puszcza Niepołomice, die 

Rybniker bezwangen Wisła Puławy 

ebenfalls vor heimischer Kulisse mit 

3:0. Weitere Ergebnisse: Znicz Pruszków 

- Okocimski Brzesko 0:0, Błękitni 

Stargard - Legionovia Legionowo 2:1, 

Rozwój Kattowitz - Kotwica Kolberg 

1:1, Nadwiślan Góra - Zagłębie Sosnowitz 

1:3, Stal Stalowa Wola - Górnik 

Waldenburg 3:1, Stal Mielec - Limanovia 

Ilmenau 3:0. 

In der Tabelle führt der MKS Kreuzburg 

mit bislang 19 Punkten, drei Punkte 

vor Raków Tschenstochau und jeweils 

vier vor Energetyk ROW Rybnik und 

Błękitni Stargard. Im Tabellenkeller 


Siatkarskie 

LARES: 

MŚ: 

Diese 

Kolejna 

Materialien 

grupa do przejścia 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Szansa na medal! 

Znakomicie radzi sobie niemiecka 

Dawnych wspomnień czar 

Jednak o jedyny medal, i to z najszlachetniejszego 

kruszcu, NRD postarała 

się cztery lata wcześniej, podczas światowego 

czempionatu w Sofii. A ostateczna 

Brazylia po dziewięciu kolejnych zwycięstwach 

bez porażki należy do ścisłego 


rozgrywka 

materiał 

z gospodarzami 

służy 

mistrzostw 


rozstrzygającego 

była niezwykle dramatyczna. Wówczas 

grona faworytów. Niemcy rozpoczęli 


reprezentacja podczas mistrzostw 

świata w siatkówce rozgrywanych 

na terenie Polski. Pomyślnie przeszła 

dwie fazy grupowe i dotarła 

do trzeciej, w której na placu boju 

pozostała jedynie czołowa szóstka. 

LARES: Niniejszy lata – zbieżnie materiał z rozgrywkami służy wyłącznie w piłce W obecnym do czytania. turnieju reprezentanci Powielanie karaibskiej 

wyspy grali słabo, odpadając Iranem, w brazylijskiej – aktualny mistrz najbliższe mecze. 

francuskiej w jakikolwiek grupie znalazły się sposób Niemcy z zabronione. 

nożnej). W ostatnim czasie na tym polu 

LARES: Diese Materialien niepodzielnie sind dominuje lediglich Brazylia, zum trium- 

Lesen po drugiej bereitgestellt. fazie grupowej, natomiast Jegliche olimpijski Vervielfältigung i kontynentu Rosja oraz ist go- 


lepsza w bezpośredniej konfrontacji i 

Bułgarię, potem nastąpiła przegrana 

LARES: Niniejszy dokonała materiał tego w stosunku służy 3:2. wyłącznie W tej fująca do kolejno czytania. w latach 2002, Powielanie 2006, 2010, 0:3 z w kolejnym jakikolwiek faworytem sposób czempionatu 

– Rosją, natomiast o awansie do 

zabronione. 

sytuacje obie drużyny zgromadziły po powtarzając dzieło Włochów z lat 1990, 


Tak wysoko nie dotarła od czasu 

zjednoczenia Niemiec, bo dotąd 

największym dokonaniem była 8. lokata 

sprzed czterech lat. Wcześniej do 

czołowej czwórki kwalifikowała się ekipa 

NRD, po raz ostatni w 1974 roku, zajmując 

ostatecznie 4. miejsce. 

Für Gwardia Oppeln war der Saisonauftakt in der 1. Handball-Liga durchaus erfolgreich – weiter so! Foto: K. Świderski 

LARES: Niniejszy (17. und materiał 18. Platz) befinden służy sich wyłącznie Górnik 

Waldenburg (1 Punkt) und Wisła Ilmenau, Brzesko - Stargard, Kattowitz Świętokrzyski - Olimp Grottkau, Czu- 

Mielec do - Tschenstochau, czytania. Legionowo Powielanie - Partien: w jakikolwiek KSZO Odlewnia Ostrowiec sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Puławy. sind Beide lediglich Teams haben in zum der ak- 

Lesen - Niepołomice. bereitgestellt. Jegliche waj Vervielfältigung Przemyśl - Gwardia Oppeln, ist KSSPR strengstens untersagt. 

tuellen Saison noch nicht gewonnen. 

Am kommenden Spieltag (20.-21. September) 

stehen folgende Begegnungen 

an: Waldenburg - Pruszków, Puławy 

- Stalowa Wola, Kreuzburg - Rybnik, 

Sosnowitz - Tarnobrzeg, Kolberg - Góra, 

decydująca fazę rozgrywano grupowo, a 

właśnie ostatni mecz z niepokonanymi 

na tym etapie Bułgarami miał decydujące 

znaczenie. Reprezentacja Niemieckiej 

Republiki Demokratycznej za sprawą 

jedynej porażki z Japonią musiała być 

13 pkt, ale w bilansie setowym NRD była 

o oczko lepsza od gospodarzy! Jeszcze 

w 1966 r. NRD uzyskała podobny rezultat 

do tego z 1974 roku. W rozgrywanych 

od 1949 roku mistrzostwach 

świata zanotowaliśmy dotąd, nie licząc 

obecnej, 17 edycji (od 1962 r. co cztery 

Na początku 

tygodnia los okazał 

się łaskawy dla 

niemieckiej drużyny. 

1994, 1998. Jednak rekord należy do 

reprezentacji ZSRR, 6-krotnego mistrza 

(1949, 1952, 1960, 1962, 1978, 1982). 

Dobre widoki 

Cztery lata temu we Włoszech Brazylia 

w finale łatwo pokonała Kubę 3:0. 

Gwardia gewinnt erstes Spiel 

Am Eröffnungsspieltag der 1. 

Handball-Liga setzte sich Mitfavorit 

Gwardia Oppeln zuhause mit 36:26 

(21:9) gegen KSZO Odlewnie Ostro- 

Kaleidoskop 


wiec Świętokrzyski durch. Auch an- 

Tille in Bełchatów 


dere Aufstiegsaspiranten fuhren ihre 

Punkte ein. Olimpia Deutsch Piekar 

besiegte im Heimspiel Viret Zawiercie 

mit 28:25, während Siódemka Liegnitz 

zuhause den MTS Chrzanów mit 38:22 

schlug. Weitere Ergebnisse: SPR Tarnów 

In der Tabelle führt Siódemka Liegnitz 

vor MKS Kalisch und Gwardia Oppeln. 

Schlusslicht auf dem 14. Platz ist 

MTS Chrzanów wegen seiner schlechten 

Tordifferenz. Am kommenden Spieltag 

(20. September) gibt es folgende 

Końskie - MKS Kalisch, Viret Zawiercie 

- SPR Tarnów, Siódemka Liegnitz 

- Olimpia Deutsch Piekar, AZS Universität 

Grünberg - ŚKPR Schweidnitz, MTS 

Chrzanów - Ostrovia Ostrowo. 


wprawdzie od porażki 0:3 z Brazylią, 

ale potem nastąpiło pasmo sukcesów: 

3:0 z Kubą, 3:1 z Tunezją i Finlandią, 

oraz kończące I rundę 3:0 z Koreą Płd. 

Wygrane kontynuowali w kolejnym 

etapie, pokonując 3:0 Chiny oraz 3:1 

czołowej szóstki zadecydowało pobicie 

Kanady 3:0. Na początku rozstrzygającego 

tygodnia los okazał się łaskawy 

dla niemieckiej drużyny. Zwycięzcy 

obu grup drugiej fazy, czyli Francja i 

Brazylia, zostali rozstawieni – do nich 

zostały dolosowane po dwie ekipy. We 

Die deutschen Volleyballer sind mit 

dem Einzug in die dritte Runde bei der 

Weltmeisterschaft auf Medaillenkurs. 

Anteil an den bisherigen Erfolgen hat 

auch der 1,84 m große Libero Ferdinand 

Tille. Der 25-jährige wird in der 

kommenden Saison für den polnischen 

Meister Skra Bełchatów auf dem Platz 

stehen. Bei den Gruppenspielen konnte 

Tille schon einmal polnische Volleyball- 

Atmosphäre schnuppern. In Polen ist der 

Sport viel populärer als in Deutschland, 

wo Tille zuletzt bei Generali Haching 

spielte. Von 4.000 bis 5.000 Zuschauern 

pro Punktspiel bei Skra Bełchatów könne 

man in Deutschland nur träumen, sagte 

der Nationalspieler im Tagesschau-Interview. 

„Man wird dort offenbar ständig 

auf der Straße erkannt und muss manchmal 

nicht mal etwas bezahlen, wenn man 

Essen geht. Das ist unvorstellbar.“ Trotz 

seiner Auszeichnung als bester Libero bei 

der Weltmeisterschaft in Italien 2010 ist 

ihm das bisher nie passiert. 

Juliane Preiß 

spodarz Polska. Swoją siatkarską moc 

ekipa znad Renu pokazała już w turnieju 

olimpijskim, docierając do ćwierćfinału. 

Teraz aspiracje są jeszcze wyższe, a medal 

wielce prawdopodobny. Z grupowej 

trójki do półfinału awansują bowiem po 

dwie drużyny, a wszystko rozstrzygnie 

się między wtorkiem a czwartkiem. 

Podopieczni belgijskiego Bundestrainera 

Vitala Heynena (od lutego 2012 

r.) najpierw zagrają z Francją (16.09.), a 

dzień później – z Iranem. W sobotnich 

półfinałach zmierzą się naprzemiennie 

(pierwsza z drugą) dwie najlepsze 

drużyny z obu grup, a w ostatnim dniu 

tygodnia odbędzie się zarówno mecz 

o 3. miejsce, jak i finał – wszystko w 

katowickim Spodku, gdzie reprezentacja 

Niemiec ze swoją gwiazdą Georgiem 

Grozerem na czele, rozegra właśnie dwa 

Witold Wolak




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: Trzecia seria spotkań 




mimo że w konfrontacji z Hoffenheim trzeciego gola, autorstwa Aubameyanga. 

Od w tego jakikolwiek momentu zespół sposób Jürgena zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie VfL częściej do czytania. było w posiadaniu Powielanie piłki (55 

procent) i oddało więcej strzałów na Kloppa wyczekiwał już tylko końcowego straciło jeszcze bramki! 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bramkę bereitgestellt. (22:15). Pierwsi jednak Jegliche gola gwizdka Vervielfältigung arbitra, za co został ukarany ist strengstens untersagt. 

Cena lekceważenia 

Pierwsze punkty w bieżącym sezonie 

stracił lider tabeli – Bayer Leverkusen, 

który po dwóch kolejkach 

rozgrywek 2013/14 jako jedyny zespół 

w niemieckiej ekstraklasie miał 

na koncie komplet punktów. Tym 

razem jednak „aptekarze” musieli 

zadowolić się tylko oczkiem, remisując 

u siebie z Werderem Bremen 

3-3, „imponując” nieskutecznością 

i nonszalancją w grze defensywnej. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie r., kiedy do w czytania. ostatniej serii spotkań Powielanie minionego 

sezonu wygrał (3-1) u siebie z ciężyło Mainz, konkretnie w Berlinie z 

Podobnie w jakikolwiek Dortmund, sposób 3-1 zwy- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Mönchengladbach. bereitgestellt. Jegliche Herthą, Vervielfältigung która pozostaje bez wygranej ist strengstens w Dokumentacja untersagt. 

kolejki 

Lekceważenie rywala, nad którym 

Bayer 04 miał olbrzymią przewagę 

(strzały na bramkę 26:8) sprawiło, że 

faworyzowani „aptekarze” zdobyli tylko 

punkt. A wszystko rozpoczęło się zgodnie 

z planem, kiedy w 17. min Jedvaj 

wyprowadził Bayer na prowadzenie, a 

6 min wcześniej Castro trafił w słupek 

bramki Werderu. Zresztą po objęciu 

prowadzenia Leverkusen nadal przeważało 

i wciąż grało nieskutecznie, jak 

choćby w 28. min, kiedy to z kolei Spahić 

trafił w słupek bramki Bremen, a 5 

min później to samo uczynił Oeztunali! 

A że zmarnowane okazje często się mszczą, 

tak też stało się i tym razem, bo w 

ostatnich sekundach pierwszej odsłony 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

Stąd dopiero 

do czytania. 

w 27. min po 

Powielanie 

uderzeniu bez problemów 

w jakikolwiek 

„zbiła” u siebie 

sposób 

Schalke 

zabronione. 

Götzego FCB objęło prowadzenie, a 04 4-1, zapisując na swoim koncie 3. z 

przysłowiową kropkę nad „i” dopiero rzędu zwycięstwo nad „niebieskimi”. 


Bartels wyrównał. 

Kanonada po przerwie 

Po zmianie stron Bayer chciał szybko 

ponownie objąć prowadzenie, rzucił się 

do szturmu i po kwadransie gry ponownie 

dał się skontrować, kiedy to di Santo 

wyprowadził ekipę znad Wezery na prowadzenie. 

Trafienie to na dobre rozzło- 

mecz z rzędu, a Bayer nie wygrał po raz Jednak po raz pierwszy w tym meczu który nieoczekiwanie, ale zasłużenie 

LARES: Niniejszy pierwszy materiał od 7 spotkań służy – licząc końcówkę 

minionego sezonu oraz eliminacje do 34. min, kiedy to zagranie Grosskreutza przedłużenia do 4 serii bez porażki w 

wyłącznie piłka wylądowała do czytania. w siatce Powielanie dopiero w wygrał w we jakikolwiek Frankfurcie 1-0. Gola sposób na wagę zabronione. 


ściło „aptekarzy”, którzy z olbrzymim 

impetem rzucili się na rywali i już 180 

sek. później był remis 2-2, po celnym 

uderzeniu z rzutu wolnego Calhanoglu, 

a 10 min później Son zdobył trzeciego 

gola dla Leverkusem (3-2) i wydawało 

się, że losy meczu zostały rozstrzygnięte. 

Jednak na 5 min przed końcem 

meczu Proedl wykorzystał kolejny błąd 

obrońców Bayeru, przede wszystkim 

Boenischa, i wyrównał! Dzięki temu 

Werder zremisował w tym sezonie trzeci 

LM, PN i bieżący sezon BL. 

Podziałem oczek (1-1) zakończyła się 

też konfrontacja mających duże ambicje 

w tym sezonie TSG Hoffenheim i VfL 

Wolfsburg. Wynik ten sprawił, że gospodarze 

tego meczu pozostają w obecnych 

rozgrywkach niepokonani, a „wilki” 

czekają wciąż na pierwsze zwycięstwo, 

zdobyli miejscowi, konkretnie Modeste 

w 55. min. „Volkswageny” skutecznie 

odpowiedziały dopiero na 60 sek. przed 

końcem pojedynku, kiedy to wyrównał 

niezawodny Olić. Jednak na wygraną w 

BL Wolfsburg czeka już od 10.05.2014 

Zwycięstwa FCB i BVB 

W przeciwieństwie do Bayeru komplety 

punktów na własnych stadionach 

wywalczyli gracze Bayernu München i 

Borussii Dortmund. Pierwsi w derbach 

Po porażce z Hannoverem 96, Mirko Slomka jest już 

M’gladbach – Schalke 04 4-1 (1-0) 

LARES: Niniejszy trenerem materiał HSV Hamburg. służy wyłącznie południa do 2-0 czytania. ograli VfB Stuttgart, Powielanie odnosząc 

z dumą Szwabii 9. ligowe zwy- 

dla Herthy i wydawało się, że remis jest 

rzutu w karnego jakikolwiek strzelił kontaktowego sposób gola 

Foto: Oleg Dubyna/Wikipedia 

zabronione. 

Frankfurt – Augsburg 0-1 (0-0) 

Hannover – Hamburg 2-0 (2-0) 

LARES: Diese Materialien Pierwszą sind lediglich wygraną zum Lesen cięstwo bereitgestellt. z rzędu. Zgodnie z przewidy- 

Jegliche jeszcze Vervielfältigung możliwy. Jednak w pierwszej ist mi- 


waniami od pierwszych do ostatnich 

minut tego spotkania inicjatywa (67 

procent posiadania piłki) należała do 

podopiecznych Pepa Guardioli, którym 

jednak ze względu na brak skuteczności 

wygrana nie przyszła wcale łatwo. 

na 5 min przed końcem meczu postawił 

Ribery. W efekcie na zwycięstwo w BL 

z Bawarczykami Stuttgart czeka już od 

27.03.2010 r. 

Jeszcze korzystniej zaprezentował się 

Dortmund, który ograł Freiburg 3-1. 

na gola zamienił Ramos, ale już 7 min 

później po akcji Ramosa Kagawa podwyższył 

na 2-0, koronując golem swój 

powrót do BVB po dwóch latach gry w 

Manchester United. Po przerwie impet 

Dortmundu ostygł, mimo to nadal stroną 

dyktującą warunki byli miejscowi, 

co potwierdzili w 78. min zdobyciem 

stratą gola, którego w ostatnich sekundach 

gry zdobył Sorg. Pomimo tego 9. 

z rzędu ligowa wygrana Borussii z Badeńczykami 

stała się faktem. 

Wygrana Mainz 

rozgrywkach 2014/15. Stołeczny team 

przeważał, ale goście imponowali grą z 

kontry, czym po raz pierwszy „ukąsili” 

miejscowych w 36. min (Okazaki), a 

po raz drugi w 70. min (Allagui). Na 

4 min przed końcem meczu Ronny z 

nucie doliczonego czasu gry Okazaki po 

raz trzeci umieścił piłkę w siatce „starej 

damy” i pierwsza wygrana Mainz w tym 

sezonie stała się faktem. 

Pierwszą wygraną w rozgrywkach 

odniosła też Borussia M’gladbach, która 

Bohaterem tego meczu była wschodząca 

gwiazda niemieckiego futbolu – Hahn, 

który dwukrotnie umieszczał piłkę w 

bramce Schalke. 

Pierwsze trzy oczka do swojego konta 

w tym sezonie dopisał też Augsburg, 

meczach o punkty BL z Eintrachtem 

zdobył w 49. min Bobadilla. 

Bezbramkowym remisem zakończyła 

się z kolei potyczka tegorocznych beniaminków 

BL – Paderborn i Köln. Więcej 

z gry i sytuacji do zdobycia gola mieli w 

tym meczu gospodarze, ale defensywa 

„Geissbocke” nie dała się zaskoczyć. 

Efekt? Obie drużyny pozostają niepokonane, 

a Köln jako jedyne w BL nie 

Hamburg natomiast jako jedyny w BL 

w tym sezonie jeszcze gola nie strzelił, 

a w Hannoverze uległ zasłużenie 0-2, 

ponosząc 3. porażkę z Dolnosaksończykami 

w 4 ostatnich potyczkach. 


2. Bundesliga: LARES: 5. seria Niniejszy spotkań materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Rewelacja z Ingolstadt 

Dotychczasowy lider tabeli VfL Bo- 



chum pozostał niepokonany w bieżącym 

sezonie, ale tym razem musiał 

zadowolić się tylko zdobyciem punktu, 

remisując u siebie w szlagierze 

kolejki z Karlsruher SC 1-1. Zwyciężył 

natomiast rewelacyjny beniaminek 

z Leipzig, który pokonał u siebie tegorocznego 

spadkowicza z Bun desli 

gi, Eintracht Braunschweig, 3-1. 

Remis w Bochum nie krzywdzi żadnej 

z drużyn, mecz był wyrównany i 

pełen emocji, a oba teamy udowodniły, 

że dysponują podobnymi potencjałami. 

Pierwsi jednak do siatki trafili goście, 

konkretnie Torres strzałem głową w 19. 

min. Miejscowi jednak nie zamierzali 

Kaiserslautern – Frankfurt 1-0 (1-0) 


Ingolstadt – Aalen 4-1 (1-0) 

Bochum – Karlsruhe 1-1 (0-1) 

LARES: Diese Materialien Audi-Sportpark sind jest już lediglich gotowy na Bundesligę, zum czy piłkarze Lesen FCI także? bereitgestellt. Na razie wiele wskazuje na to, że tak. Jegliche Vervielfältigung Foto ist stadionynet strengstens untersagt. 

gości trafił Poulsen, a minutę później 


Tabela 

Frahn. Od tego momentu RBL zwolniło Bawarski pociąg 

tempo swoich akcji, zaczęło szanować Fantastycznie dysponowana jest 


pogodzić się z porażką, i to na własnym 

stadionie, i od tego momentu 

coraz częściej przebywali na połowie 

Badeńczyków. 

Tasaka uratował punkt 

Pomimo optycznej przewagi Bochum 

długo nie potrafiło jednak oszukać dobrze 

zorganizowanej linii defensywnej 

gości. Długo, bo aż do 62. min, kiedy 

to Tasaka znalazł sposób na golkipera 

KSC. Od tego momentu zarysowała się 

jeszcze większa przewaga VfL, ale im 

bliżej było bramki przyjezdnych, tym 

bardziej akcje gospodarzy traciły na 

dynamice, zdecydowaniu i dokładności. 

To z kolei sprawiło, że oba teamy 

pogodził remis, dzięki któremu żaden 

LARES: Niniejszy RB znów materiał zwycięskie służy wyłącznie stadionie do zmierzy czytania. się z niepokonanym Powielanie tym w sezonie jakikolwiek wywalczyły tylko sposób oczko, a zabronione. 

Atut własnego boiska wykorzystało w bieżącym sezonie Darmstadt, który FCI na wyjazdach jeszcze nie przegrało, 

LARES: Diese Materialien natomiast sind RB lediglich Leipzig, które zum pokonało Lesen wygrał bereitgestellt. dotąd wszystkie 3 mecze Jegliche u siebie, przywożąc Vervielfältigung dotychczas wygraną ist i remis. strengstens untersagt. 

z nich w obecnych rozgrywkach nie 

zaznał jeszcze goryczy porażki. Ciekawostką 

jest fakt, że z 7 ostatnich meczów 

w rozgrywkach odniosła 

Borussia M’gladbach, 

która „zbiła” u siebie 

Schalke 04 4-1. 

Atut własnego boiska 

wykorzystało RB 

Leipzig, które pokonało 

Braunschweig 3-1. 

pomiędzy tymi drużynami o punkty 2. 

Bundesligi Bochum nie przegrało żadnego 

(w tym 5 remisów). A jak będzie 

w następnej kolejce? Bochum wybiera 

się do Frankfurtu, który z 5 potyczek 

tego sezonu przegrał 3 (1 wygrana), a u 

siebie jeszcze nie zwyciężył (porażka i strzelił Poulsen, pieczętując wygraną pozostawiając przyjezdnym żadnych 

LARES: Niniejszy remis). materiał VfL z kolei zainkasował służy wyłącznie komplet Leipzig, do już czytania. 3. w bieżącym sezonie. Powielanie A 4. wątpliwości w jakikolwiek co do tego, kto sposób jest lepszą zabronione. 

oczek w obu wyjazdowych pojedyn- 

zwycięstwo znakomicie prezentujący się drużyną. Dzięki temu też podopieczni 


kach, a zatem wystąpi w roli faworyta. 

KSC natomiast podejmie Nürnberg (z 

wyjazdów na razie przywiozło wygraną 

i remis) i spróbuje po raz pierwszy w 

tym sezonie zwyciężyć przed własną 

publicznością (dotąd 2 remisy). 

Braunschweig 3-1 i pozostaje niepokonane 

w tym sezonie. O losach meczu zadecydowała 

pierwsza odsłona, w której 

gospodarze zdominowali rywala, aplikując 

mu dwie bramki. W 19. min do siatki 

piłkę i za to zapłaciło w 48. min utratą 

gola, po strzale Nielsena. Był to jednak 

moment, w którym gospodarze ponownie 

przejęli inicjatywę, co zaowocowało 

zdobyciem przez nich trzeciej bramki, 

którą na 6 min przed końcem meczu 

beniaminek z Saksonii będzie mógł odnieść 

w najbliższej serii, w której zmierzy 

się w Berlinie z 1.FC Union, który w 

tym sezonie jeszcze nie wygrał meczu, 

notując 3 remisy i 2 porażki. Braunschweig 

z kolei, który przegrał już w 3 

z 5 potyczek tego sezonu, na własnym 

ale na wyjeździe wyłącznie remisował, 

Braunschweig z kolei przed własną publicznością 

dotąd nie zwyciężył (remis 

i 2 porażki), co zapowiada interesujące 

widowisko. 

wciąż rewelacja rozgrywek – FC Ingolstadt, 

które w 5. serii spotkań bez 

najmniejszych kłopotów rozbił u siebie 

VfR Aalen 4-1. „Bawarski pociąg”, jak 

mówi się już na ten zespół, odniósł tym 

samym 3. zwycięstwo w tym sezonie, nie 

Ralpha Hasenhuettla objęli prowadzenie 

w tabeli! A w najbliższej serii spotkań 

ekipa z miasta Audi w derbach Bawarii 

zmierzy się na wyjeździe z TSV 1860 

München i pierwszy raz w swojej historii 

podejdzie do tego meczu w roli faworyta! 

Tym bardziej, że u siebie „lwy” w 

Leverkusen – Bremen 3-3 (1-1) 

Dortmund – Freiburg 3-1 (2-0) 

Hertha BSC – Mainz 05 1-3 (0-1) 

Hoffenheim – Wolfsburg 1-1 (0-0) 

München – Stuttgart 2-0 (1-0) 

Paderborn – Köln 0-0 

Tabela 

1. Leverkusen.............3...........7............ 9-5 

2. München................3...........7............ 5-2 

3. Hannover...............3...........7............ 4-1 

4. Dortmund..............3...........6............ 6-5 

5. M’gladbach............3...........5............ 5-2 

paderborn..............3...........5............ 5-2 

7. Mainz 05................3...........5............ 5-3 

8. Hoffenheim............3...........5............ 4-2 

9. Köln.......................3...........5............ 2-0 

10. Frankfurt................3...........4............ 3-3 

11. Bremen..................3...........3............ 6-6 

12. Augsburg...............3...........3............ 3-5 

13. Wolfsburg..............3...........2............ 4-5 

14. Freiburg.................3...........1............ 1-4 

15. Berlin.....................3...........1............ 5-9 

16. Schalke 04..............3...........1............ 3-7 

17. Stuttgart................3...........1............ 1-5 

18. Hamburg................3...........1............ 0-5 

Aalen natomiast, które nie zaznało w 

tym sezonie domowej porażki, podejmie 

SV Sandhausen, które z kolei z wyjazdów 

nie przywiozło jeszcze zwycięstwa, 

ponosząc komplet 2 porażek, ale ostrzeżeniem 

powinien być fakt, że w minionej 

serii zespół ten wygrał z groźnym Fürth. 


Dokumentacja kolejki 

Darmstadt – Aue 2-0 (1-0) 

Leipzig – Braunschweig 3-1 (2-0) 

Sandhausen – Fürth 1-0 (0-0) 

St. Pauli – TSV 1860 M. 1-2 (1-2) 

Heidenheim – 1.FC Union 3-1 (0-0) 

Nürnberg – Düsseldorf 0-2 (0-1) 

1. Ingolstadt..............5.........11.......... 12-4 

2. Leipzig...................5.........11............ 7-1 

3. Darmstadt..............5.........11............ 8-3 

4. Kaiserslautern........5.........11............ 9-6 

5. Bochum.................5...........9.......... 10-5 

6. Karlsruhe...............5...........9............ 7-4 

7. Düsseldorf..............5...........8............ 8-5 

8. Heidenheim...........5...........8............ 8-8 

9. Fürth......................5...........7............ 9-5 

10. Nürnberg...............5...........6............ 6-8 

11. TSV 1860 M............5...........5.......... 7-10 

12. Aalen.....................5...........5............ 5-8 

13. Braunschweig........5...........4............ 8-9 

14. Frankfurt................5...........4............ 4-6 

15. Sandhausen...........5...........4............ 3-7 

16. St. Pauli..................5...........4............ 4-9 

17. 1.FC Union..............5...........3............ 3-9 

18. Aue........................5...........0.......... 1-12




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wohlbefinden 

Pinnwand 

QQKein Smaltalkfan: LARES: Entertainerin Niniejszy gert und materiał sogar Peilsender służy unter ihrem wyłącznie Auto do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Anke Engelke ist privat kein Freund von platziert. Auch das Gerücht, ihr Freund hätte 

Stress vermeiden 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Bierbike untersagt. 

oberflächlicher Plauderei. „Ich kann nicht 

19. – 25. September 2014 

LARES: Niniejszy QQHochzeit: materiał Der 81-jährige służy österreichische 

Baulöwe Richard „Mörtel” Lugner ist 


LARES: Diese Materialien wieder unter sind der lediglich Haube. Lugner heiratete zum in Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

smalltalken”, sagte die Komikerin. Der Grund 

sei, dass sie immer ihr eigenes Gerede hinterfrage. 

Eine für sie wichtige Devise sei, zu 

sagen, was man meint und zu meinen, was 

man sagt. Geplaudert hat Engelke dann aber 

Wien das 24 Jahre alte Model Cathy „Spatzi” 

Schmitz. Die gelernte Krankenschwester 

stammt aus Wittlich in Rheinland-Pfalz. Für 

Lugner ist es die fünfte Ehe. Die Braut war in 

einer von sechs Schimmeln gezogenen Kutsche 

vor dem Schloss Schönbrunn vorgefah- 

LARES: Niniejszy ren. Rund materiał 150 Hochzeitsgäste służy feierten wyłącznie mit Entlohnung 

do czytania. 

und keine Aussicht 

Powielanie 

auf Beförderung 

w jakikolwiek 

– das alles kann 

sposób 

Arbeiter 

zabronione. 

dem Paar. Lugner, der alljährlich dank seiner 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen und Angestellte bereitgestellt. krank machen. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

doch über ihre größten Modesünden: Das 

sei eine „Madonna-Phase” in den 1980er 

Jahren gewesen mit Netz, Leggings, Ketten 

und Ohrringen. „Mein Hals ist zu kurz für 

schwere, lange Ohrringe, mein Gesicht war 

damals, pubertätsbedingt, zu dick für offene 

Haare und große Neonspangen. Ich 

entschuldige mich.” 

Q Heiratsanträge abgelehnt: 

So steigert der Arbeitsstress das Risiko 

einen Herzinfarkt zu erleiden um 

40 Prozent, das Risiko eine Depression 

zu entwickeln sogar um 80 Prozent 

(Deutsche Medizinische Wochenschrift, 

139/2014): Stresshormone steigern den 

Erlernter Umgang mit Belastungen am 

Arbeitsplatz (in Fabrik, Büro, Schule) 

und im Alltag, Besserung der Arbeitsbedingungen 

führen zu einer Stressvermeidung, 

was den Betrieben und 

der Gesellschaft zugute kommt, die 

QQAutobiographie geschrieben: Mit 


gerade mal 

materiał 

26 Jahren hat 

służy 

die Dschungelkönigin 

Melanie Müller offensichtlich genug spannung und in Ruhephasen, was finden steigert. 

wyłącznie Herzschlag do czytania. anhaltend – auch Powielanie bei Ent- 

Gesundheit w jakikolwiek fördert und das sposób Wohlbe- 

Q 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen gesundheitlich bereitgestellt. äußerst ungünstig Jegliche ist. Vervielfältigung Dr. med. Manfred ist Gabor strengstens untersagt. 

Zapraszamy do prenumeraty 

Usługi 

Pogrzebowe 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. WOCHENBLATT.pl 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sprowadzanie 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen – prenumerata bereitgestellt. pocztowa (woj. Jegliche opolskie, śląskie): Vervielfältigung 119,00 zł 


Dreimal fiel ein Mann vor ihr auf die Knie 

und drei Mal hat Birgit Schrowange „Nein“ 

gesagt. Das berichtete sie jetzt in der Talkshow 

von Sandra Maischberger. Eine gute 

Entscheidung rückblickend betrachtet, denn 

die 56-Jährige weiß, dass sie heute drei Mal 

geschieden wäre, wenn sie die Anträge immer 

angenommen hätte. Mit Markus Lanz 

wäre sie fast vor den Traualtar getreten, doch 

auch die Beziehung zu der TV-Größe ist am 

Ende nach acht Jahren gescheitert. Auch 

wenn sie mittlerweile immer stärker auf die 

60 zugeht, hat sie keinerlei Torschlusspanik 

und genießt ihr Single-Dasein. 

Q Abschied von Blacky: Freunde, 

Kollegen und Angehörige der Fernsehlegende 

Joachim Fuchsberger wollen am 22. 

Zakład 

Karriere und die Zeit davor: „Ich erzähle von Pogrzebowy 

LARES: Niniejszy meiner materiał Kindheit im Osten, służy von meinen wyłącznie Problemen 

als pummeliger und flachbrüstiger 

do czytania. Powielanie firma 

przewozy 

w jakikolwiek świadcząca sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Teenager sind und meinen lediglich ersten Schritten zum im Lesen zagraniczne bereitgestellt. zwłok Jegliche usługi Vervielfältigung opiekuńcze ist za strengstens granicą untersagt. 

z całej Europy 

tel. 602 376 845 

September bei einer Trauerfeier Abschied 

von „Blacky” nehmen. Die Beisetzung sei zu 

einem späteren Zeitpunkt im engsten Familienkreis 

geplant, teilte Fuchsbergers 

Witwe mit. „Nach dem Tod meines Mannes 

habe ich viel Beistand und Unterstützung 

von Freunden bekommen”, sagte Gundula 

Fuchsberger. Dafür sei sie sehr dankbar. Die 

Trauerfeier findet im August-Everding-Saal 

im Grünwalder Freizeitpark bei München 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Zdzieszowice: czytania. tel. 77 484 Powielanie 41 76 

QQUmzug angedeutet: Liebes-Wirrwarr 

um die schöne TV-Moderatorin! Und 


Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 Informacje: tel. +48 77 442 83 38 lub www.prosenior.pl 


statt. Eine kirchliche Feier sei nicht geplant, 

sagte Gundula Fuchsberger. Ihr Mann werde 

auf dem Waldfriedhof in Grünwald seine 

letzte Ruhe finden. 

QQAuswanderung: Nach ihren vielen 

medienwirksamen Skandalen hat sich Jenny 

Elvers-Elbertzhagen entschieden, Deutschland 

den Rücken zu kehren. Unbemerkt von 

LARES: Niniejszy haben. materiał Nun ist das Feuer służy leider schon wyłącznie wieder 

erloschen. 

adur 



Presse und Paparazzi packte sie ihre Sachen 

und zog mit Sohn und Freund Steffen von 

der Beeck in ihre neue Heimat Marbella. 

Im exklusiven Interview mit der Zeitschrift 

„Gala” verrät sie den Grund für ihre unerwartete 

Auswanderung: „Wir sind in den 

Süden gezogen, um der ganzen Familie, 

aber insbesondere Paul ein relativ normales 

Leben zu ermöglichen.” In Deutschland 

hätten die Fotografen sie permanent bela- 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

Foto: Klara Meier 

Foto: www.promiflash.de 

sie geschlagen, habe die kleine Familie sehr 

belastet. Letztendlich sei es vor allem für ihren 

Sohn die richtige Entscheidung gewesen: 

„Für ihn hat sich alles schlagartig verbessert”, 

so Elvers-Elbertzhagen. 

Stargäste beim Wiener Opernball Schlagzeilen 

macht, ist vorsichtig optimistisch: 

„Hoffentlich ist es dieses Mal die Richtige“, 

hatte er im Vorfeld gesagt. 

erlebt, um damit ein ganzes Buch zu füllen. 

„Heute ist die kleine Melanie vom Dorf nicht 

nur viel schöner und selbstbewusster als 

Q 

früher, sie muss sich auch finanziell keine – półroczna prenumerata zagraniczna: 60,00 euro 

Machnik N. 


Sorgen mehr 

materiał 

machen. Letztlich 

służy 

hat mich 

wyłącznie 

die 


Szczegółowe informacje otrzymają Państwo pod nr. tel. 77 45 46 556 


Summe 


aller dummen 

lediglich 

und klugen Entschei- 


dungen hierher gebracht.” Mit diesen klugen 

Worten fasst Melanie Müller in ihrem autobiografischen 

Rückblick ihr bisheriges Leben 

zusammen. In ihrer Autobiografie berichtet 

sie über ihren erstaunlichen Verlauf ihrer 

TV. Da ist viel passiert, was die Öffentlichkeit 

so noch nicht mitbekommen hat ...”. Das 

Buch „Mach’s Dir selbst, sonst macht’s Dir 

keiner” kann man ab dem 19. Oktober in 

Deutschland kaufen. 

jeder fragt sich mittlerweile: Was läuft da 

wirklich zwischen Sylvie Meis und ihrem 

Grafen? Immerhin sprechen die jüngsten 

gemeinsamen Fotos der beiden eine deutliche 

Sprache. Und im Interview mit dem 

Frauenmagazin „Grazia” macht die Ex von 

LARES: Niniejszy HSV-Kicker materiał Rafael van der służy Vaart nun wyłącznie sogar do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Andeutungen, dass sie womöglich bald 

LARES: Diese Materialien umziehen sind wird. lediglich „Da ist noch nichts zum ent-Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

schieden, ich habe meinen Blick offen in 

alle Richtungen, und die Zukunft kann ich ja 

nicht voraussagen”, sagt Sylvie. Nachdenken 

darüber würde sie aber schon. 


QQAlles aus: Erst vor gut einem Jahr 

machten materiał sie ihre Liebe öffentlich. służy Jetzt wyłącznie ist do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

schon wieder alles aus zwischen Eva Haber- 


mann und „Bild“-Reporter Ingo Wohlfeil. 

Kennengelernt hatten sich die Blondine 

und der Reporter vor drei Jahren bei einem 

Charity-Hundeschlitten-Rennen. Anfang 

2013 soll es auf dem Geburtstag eines 

gemeinsamen Freundes in Berlin gefunkt 

Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, „Wirtschaft“; 

Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia Kandzia: 

„Kirche und Gesellschaft”. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 

Foto: Grace Michaelson 

Hohe Anforderungen, permanenter Zeitdruck, eine nicht angemessene 


– roczna prenumerata za doliczeniem znaczków pocztowych: 210,00 zł 

– półroczna prenumerata za doliczeniem znaczków pocztowych: 105,00 zł 

– kwartalna prenumerata za doliczeniem znaczków pocztowych: 55,00 zł 

– roczna prenumerata zagraniczna: 120,00 euro 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

www.konefal.pl iSO 9001 

Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, „Gospodarka”; 

Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; Klaudia Kandzia 

– „Kościół i społeczeństwo”. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela 

lub pod adresem e-mail sw@wochenblatt.pl 

7875 

Pro-Senior sp. z o.o. 

poszukuje opiekunek 

osób starszych 

(wymagana dobra znajomość języka niemieckiego) 

Pro-Senior Sp. z o.o., Opole, ul. Cygana 4/206 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

7874 

Foto: Malice Gold 

Im Vorfeld des allseits beliebten 

Oktoberfestes scheint diese Nachricht 

vielleicht unglaubwürdig: Die 

Deutschen finden Biertrinken nicht 

immer toll. Vor allem nicht, wenn 

zu viel Bewegung im Spiel ist, so wie 

es bei einem Bierbike der Fall ist. 

Bierbike? Was ist das denn? Hängt 

davon ab, wen man fragt. Ausdruck 

männlicher Trinkfreude auf Rädern, 

sagen die Fans. Für den Rest ist es 

der Dienstwagen des Alkoholteufels. 

Ein fünf Meter langer Holztresen auf 

Rädern: so sieht das Traumfahrzeug 

eines Bierfans aus. Doch Einwohner 

und Passanten sehen das anders: 

und fordern eine Straßensperre für 

die Bierbikes. Vielleicht sollte man 

die Bikes einfach in Kneipen andocken 

und die besoffenen Pedalisten 

könnten diese mit Strom versorgen? 

A. Durecka 

zmarłych z zagranicy 

Załatwianie formalności 

Opieka nad grobami 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

www.machnik.ozimek.pl 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

KRAZ 6933 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

1765 

7897 

8031

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Schlesien - Melodie des Lebens (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?