WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Der Orchester-Mann (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8030 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 37 (1171), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 12 – 18 IX 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

Der LARES: Niniejszy 

Orchester-Mann 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Robole 

untersagt. 

Niemcy pracują najwięcej 

w nadgodzinach w porównaniu 

z resztą obywateli UE. Powoli 

zaczęliśmy się obawiać, że za mało 

pracujemy, co mogłoby nam grozić 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Interessen, w jakikolwiek vom Firmenvorsitz bei Biopax sposób über 

zabronione. 

seinen Einsatz für die deutsche Minderheit in 

Grünberg bis hin zu seiner Liebe zu Musik und Wein 


utratą otaczającego nas nimbu ludzi 

pracowitych. Tak się chyba jednak 

nie stanie, gdyż w ostatnim czasie 

pracujemy 40,4 godziny tygodniowo 

przy uzgodnionym wymiarze pracy 

wynoszącym 37,7 godziny. Co prawda 

Rumuni i Brytyjczycy pracowali 

ponad 40,8 godziny na tydzień, ale 



Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

Durch seine vielfältigen Beschäftigungen und 

scheint Bolesław Gustaw Bernaczek ein Mensch der 

Renaissance zu sein. 

Foto: Jerzy Stemplewski 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

ich uzgodnienia taryfowe przewidują 

przeciętnie dłuższy czas pracy. 

Sami są więc sobie winni! Poza tym 

Niemiec za ponad połowę czasu 

pracy w nadgodzinach nie prosi 

o rekompensatę w postaci urlopu. 

Jesteśmy więc nie tylko pracowici, ale 

Mit Bolesław Gustaw 

Bernaczek, von Beruf Ingenieur, 


i hojni – albo głupi? 

leidenschaftlicher Musiker, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vorsitzender Vervielfältigung der Sozial- 

ist strengstens untersagt. 


Kulturellen Gesellschaft der 

Deutschen Minderheit (SKGDM) Gelegenheit 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Grünberg, w jakikolwiek 

Chefredakteur 

sposób zabronione. in Deutschland 

des Grünberger Monatsblattes, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wir suchen untersagt. 

eine liebe 

Adrian M. Darr 

Geschäftsmann und 

Vorstandsvorsitzender der Firma 

BIOPAX, sprach Krzysztof Świerc 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie S. sposób 10 

zabronione. 

Wohnen und Essen frei. 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• lakiernictwo 

pomocy domowej, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 


Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

ceniącej pracę z dziećmi, 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

z dobrą znajomością języka 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b niemieckiego. Wymagane 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

prawo jazdy. Gwarantowane 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


zakwaterowanie oraz jedzenie. 

Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 

ist strengstens Kontakt: bunjinsa@me.com 

untersagt. 

7877 

Haushaltshilfe 

kinderlieb, 

mit Deutschkenntnissen. 

Führerschein erwünscht. 

Możliwość pracy 

w Niemczech 

Szukamy kochającej 

8024 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

STIEBLICH 

LARES: Niniejszy hale dla rolnictwa materiał i hangary służy samolotowe 

wyłącznie Landwirtschaftshallen do czytania. und Powielanie Flugzeughangars 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

info@stieblich.pl www.stieblich.pl Tel. +48 77 407 60 50 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

HALLENBAU 

www.stieblich.de 

R 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und Lagerhallen, 

Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7878 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

12. – 18. September 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie minionym do czytania. tygodniu Powielanie byłem na w jakikolwiek sposób zabronione. 

seminarium zorganizowanym 

przez Instytut Stosunków Kulturalnych 


Schlesiens Literatur 

Vergangene Woche war ich zu einem 

Seminar des Instituts für Auslandsbeziehungen 

in Stuttgart, die das 

z Zagranicą z siedzibą w Stuttgarcie, który 

wspiera działalność tygodnika „Wochenblatt.pl” 

oraz wielu zagranicznych 

organizacji mniejszości niemieckiej, nie 

tylko w Polsce, lecz także w Czechach czy 

na Węgrzech, a nawet w Rosji i Kazach- 

bis 30. Oktober statt. 

stanie. Seminarium stało się też okazją 

LARES: Niniejszy Eine materiał Teilnahme kann służy ich allen wyłącznie Studierenden 

und junge Germanisten nur emp- 

organizatorzy przypomnieli bowiem, że 

do krótkiej do czytania. podróży w przeszłość, Powielanie jego w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien fehlen, sind denn hier lediglich kommt alles zusammen, zum Lesen w tym bereitgestellt. roku przypada jubileusz Jegliche 20-le- 


Wochenblatt und viele andere Auslandsgliederungen 

deutscher Minderheiten 

zwischen Polen, Tschechien oder Ungarn 

bis hinein nach Russland oder Kasachstan 

unterstützen. Das wurde zu einer 

kleinen Reise in die eigene Vergangenheit, 

denn die Veranstalter erinnerten daran, 

dass dieses Jahr das 20jährige Jubiläum 

des Entsendeprogramms gefeiert werden 

könne. Und – ich hatte es längst verdrängt 

– der erste Entsandte überhaupt war ich 

1994 selber, als ich in den Kinderschuhen 

des Projekts für nur drei Monate zum 

Bezirksverband der deutschen Minderheit 

in Stettin geschickt wurde. An meine 

Zeit an der Grünen Schanze (Dworcowa) 

denke ich noch heute gerne, denn 

als Großstädter war Stettin schon etwas 

anderes als Oppeln oder mein heutiger 

Wohnort Kandrzin-Cosel. 

Einige Jahre nach Stettin war ich als 

Studienleiter in der Sudetendeutschen Tagungsstätte 

„Der Heiligenhof “ im fränkischen 

Bad Kissingen tätig, womit damals 

auch manche Verbindungen gen Polen 

einzogen. Mein noch heute amtierender 

Nachfolger, Gustav Binder, hat diese 

neuen Kontakte zu meiner Freude noch 

umfassend ausgebaut und überraschte 

mich dieser Tage mit der Einladung zur 

9. „Mitteleuropäischen Nachwuchsgermanistentagung“ 

zum Thema „Die deutsche 

Literatur Schlesiens“. Diese findet in 

Zusammenarbeit mit dem Deutschen 

Kulturforum östliches Europa vom 26. 

was Rang und Namen hat. Referenten 

sind u.a.: Roswitha Schieb (Martin 

Opitz) Peter Lachmann (DurchFlug. 

E.T.A. Hoffmann in Schlesien); Antje 

Johanning-Radziene aus Dünaburg in 

Lettland (Die Vermessung Schlesiens in 

Pietrek (Horst Bienek), Prof. Wojciech 

Kunicki (Oberschlesischer Literaturkanon?), 

Justyna Szlachta-Misztal (Der 

Grenzcharakter Oberschlesiens in der 

zeitgenössischen Identitätsliteratur) oder 

Marcin Wiatr (Literatur des Teschener 

Schlesiens). Zudem gibt es drei Lesungen 

mit materiał Peter Pragal, służy Tomasz wyłącznie Różycki pracowałem do czytania. w charakterze Powielanie kierownika Na przykład w jakikolwiek prof. Ernst Erich sposób Metzner zabronione. 

W kilka lat po pobycie w Szczecinie tam cała plejada prominentnych osób. 

LARES: Niniejszy 

und Ulrike Draesner (Anmeldungen ds. nauczania w ośrodku konferencyjnym wygłosi wykład o początkach literatury 

śląskiej Vervielfältigung w okresie średniowiecza. ist strengstens W 

LARES: Diese Materialien bis 15. sind Oktober: lediglich Heiligenhof, Alte zum Euer- 

Lesen Niemców bereitgestellt. sudeckich „Heiligenhof” Jegliche w Bad 

untersagt. 

dorfer Str. 1, 97688 Bad Kissingen, Tel.: 

++49(0)97171470, E-Mail: hoertler@ 

heiligenhof.de). Eine geradezu ideale 

Vertiefung zur Reihe von Johannes Rasim 

über schlesische Literaten, die wir 

kommende Woche abschließen. Noch 

oder Kultur stellen wir später in einer 

neuen Reihe vor. 

Literatura Śląska 

W 

cia programu delegowania personelu 

edukacyjnego. A pierwszym oddelegowanym 

– o czym dawno zapomniałem 

– byłem ja sam, co miało miejsce w 1994 

roku, kiedy to wysłano mnie na zaledwie 

trzy miesiące do siedziby wojewódzkiej 


Gustav 

materiał 

Freytags „Soll 

służy 

und Haben“), 

wyłącznie 

Jan organizacji do czytania. mniejszości niemieckiej Powielanie w w jakikolwiek sposób zabronione. 

Pacholski (Theodor Fontanes Geschichten Szczecinie, gdy cały projekt był jeszcze 

aus Schlesiens höchsten Bergen), Daniel w powijakach. Jeszcze dziś miło wspomi- 


nam czas spędzony przy ul. Dworcowej 

(Grüne Schanze), gdyż z uwagi na to, że 

pochodzę z dużego miasta, żyło mi się 

w Szczecinie nieco inaczej niż w Opolu 

czy Kędzierzynie-Koźlu, gdzie mieszkam 

obecnie. 

Kissingen we Frankonii, dzięki czemu zrodziły 

się też związki z Polską. Ku mojej 

radości, mój do dziś urzędujący następca 

Gustav Binder kontakty te znacznie rozszerzył 

i ostatnio zrobił mi niespodziankę 

zaproszeniem do udziału w dziewiątej 

na Śląsku”. Konferencja odbędzie się w 

dniach 26–30 października we współpracy 

z Niemieckim Forum Kultury Europy 

Środkowej i Wschodniej. 

Mogę jedynie polecić wzięcie udziału 

w konferencji wszystkim studentom i 

młodym germanistom, gdyż zbierze się 

gronie referentów znajdą się też m.in.: 

Roswitha Schieb (Martin Opitz), Peter 

Lachmann (DurchFlug. E.T.A. Hoffmann 

na Śląsku); Antje Johanning-Radziene z 

Daugavpils na Łotwie (Rachuba Śląska 

w powieści Gustawa Freytaga „Winien i 


fehlende 

materiał 

Literaten der 

służy 

Zeitgeschichte 

wyłącznie edycji „Środkowoeuropejskiej do czytania. Powielanie Konferencji ma”), w Jan jakikolwiek Pacholski (Opowieści sposób Theodora 

Fontane z najwyższych gór Śląska), 

zabronione. 

wie auch andere zeitgenössische Persönlichkeiten 

aus Politik, Wissenschaft 

Młodych Kadr Germanistycznych”, której 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

temat 

bereitgestellt. 

brzmiał: „Literatura niemiecka 

Jegliche 

Daniel 


Pietrek (Horst Bienek), prof. 

ist 

Woj- 

strengstens untersagt. 

ciech Kunicki (Kanon literacki Górnego 

Śląska?), Justyna Szlachta-Misztal 

Prosto z Sejmu 

Gorący 

wrzesień 

(Przygraniczny charakter Górnego Śląska 

we współczesnej literaturze tożsamościowej) 

czy Marcin Wiatr (Literatura Śląska 

Cieszyńskiego). Ponadto odbędą się trzy 

wieczory autorskie z udziałem Petera 

Pragala, Tomasza Różyckiego i Ulrike 

Draesner (zgłoszenia do 15 października: 

Heiligenhof, Alte Euerdorfer Str. 1, 97688 

Bad Kissingen, tel. +49(0)97171470, e- 

-mail: hoertler@heiligenhof.de). Będzie 

to wręcz idealne pogłębienie tematyki 

poruszanej w cyklu Johannesa Rasima 

poświęconym śląskim literatom, który 

kończymy w nadchodzącym tygodniu. 

Postacie literatów z historii współczesnej, 

których zabrakło, jak również inne 

współczesne osobistości ze świata polityki, 

nauki czy kultury przedstawimy w 

ramach nowego cyklu. 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 



Ein wichtiger Schritt 

Ein bekanntes Sprichwort besagt: 

„Reisen bildet“. In Anbetracht 

meiner vielen Reisen, in denen ich mit 

deutscher Kultur in Polen und außerhalb 

in Verbindung komme, kann ich nur 

Die Zeit, die wir jetzt durchleben, ist Sejmikabgeordnete oder Bürgermeister 

temu premier RP Donald 

LARES: Niniejszy nicht nur materiał von Erfolgen służy im Schulwesen wyłącznie aus unseren do czytania. Reihen gibt uns Powielanie etwas, das Tusk w jakikolwiek został wybrany przewodniczącym 

Rady Europejskiej, co sprawia, 


wie die Eröffnung der Schule in Malino wichtigerer als die beste Unterstützung 

LARES: Diese Materialien geprägt, sind sondern lediglich auch von langfristigen zum Lesen sein kann bereitgestellt. – ein Stück Mitbestimmung. Jegliche że czekają Vervielfältigung nas dosyć poważne zmiany ist strengstens w 

untersagt. 

bezeugen, dass dies wahr ist. 

Eine Gelegenheit zu neuen Anregungen 

und zum Gedankenaustausch gab 

auch der Tag der Heimat im vorpommerschen 

Anklam letztes Wochenende. 

Bei Anwesenheit von einigen hundert 

Vertriebenen ging ich in meiner Rede 

auf deren schreckliches Schicksal ein. 

Die Vertreibung ist ein wichtiges Ereignis 

in der Geschichte unserer Volksgruppe, 

doch mindestens ebenso wichtig 

sind die Gegenwart und die Zukunft 

der deutschen Minderheit. Deswegen 

habe ich auch mit Freude über die bunte 

Tätigkeit unserer Gemeinschaft gesprochen, 

die sich dynamisch entwickelt. 

Wie groß die Dynamik ist, sieht man 

schon an der ersten Septemberwoche. 

Visionen in der Wirtschaft und der Politik. 

Schon seit einiger Zeit laufen die 

Bauarbeiten des Businesszentrums der 

Stiftung für die Entwicklung Schlesiens. 

Dieses Zentrum soll u.a. ein weiterer 

Impuls unsererseits für die Wirtschaft 

LARES: Niniejszy der Region materiał sein, denn służy schon seit wyłącznie langem do czytania. Powielanie gorący w wrzesień. jakikolwiek sposób zabronione. 

setzten wir solche Impulse mit Krediten 

Już w tym tygodniu premier Donald 

LARES: Diese Materialien oder der sind Tätigkeit lediglich der Wirtschaftskam- 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Tusk Vervielfältigung wraz ze swoimi ministrami ist poda strengstens untersagt. 

mer Schlesien. Aber auch die Tatsache, 

dass die deutsche Minderheit in der 

Woiwodschaft Schlesien in den Selbstverwaltungswahlen 

mit einem eigenen 

Komitee starten wird, ist eine erfreuliche 

Information. Jedes Ratsmitglied, jeder 

Die Mitglieder in der Woiwodschaft 

Schlesien haben das eingesehen und 

den Schritt gewagt, der in der Woiwodschaft 

Oppeln längst selbstverständlich 

ist. Wir alle drücken ihnen die Daumen! 

Bernard Gaida 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

się do dymisji, a prezydent Bronisław 

Komorowski wyznaczy kandydata 

na nowego premiera i powierzy mu 

utworzenie nowego rządu. Są to sprawy 

ważne, ponieważ wiążą się z pracą 

parlamentu, który będzie udzielał wo- 

Bartek konkret 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie tum w zaufania jakikolwiek nowemu premierowi sposób oraz zabronione. 

przyjmował jego exposé, a zatem także 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

i ustalenie 


tych zadań i priorytetów, 


Das Schlesienseminar rückt näher 

Das diesjährige Schlesienseminar 

auf Schloss Groß Stein rückt immer 

näher. 

które rząd będzie chciał realizować co 

najmniej do końca tej kadencji, która 

będzie trwała jeszcze około roku i nie 

będzie łatwa. Spowodowane jest to tym, 

że po minionych wakacjach premier 

Donald Tusk wykazał się dużą empa- 

Polen lebenden Minderheiten wichtigen wichtigsten Initiativen in unserer Region, 

die 

tią, trafiając w bardzo czułe miejsca – w 


Problematik 

materiał 

der Qualität 

służy 

der Minderheitenbildung 

auseinandersetzten. Im Jahr gewidmet ist. Es ist einer Art Forum, ny wielodzietne, którym zagwarantował kinderreiche Familien. 

wyłącznie do 

dem 

czytania. 

deutsch-polnischen 

Powielanie 

Thema emerytów 

w jakikolwiek 

dając im podwyżki 

sposób 

i w rodzi- 

zabronione. 


Das Haus der Deutsch-Polnischen 

Zusammenarbeit organisiert gemeinsam 

mit den Partnern im Zeitraum 

vom 24. bis zum 27. September 2014 

das 19. Seminar zum Themenkomplex: 

„Das Bildungswesens für Minderheiten 

in Polen: Gestern - Heute - Morgen“. 

Das diesjährige Thema des viertägigen 

Seminars ist eine Art Antwort 

auf die Forderung der Gemeinsamen 

Kommission der Regierung und der nationalen 

und ethnischen Minderheiten 

und wird in Zusammenarbeit mit dem 

polnischen Ministerium für Verwaltung 

und Digitalisierung und dem Bundesministerium 

des Innern der Bundesrepublik 

Deutschland veranstaltet. 

Mit der Wahl dieser Thematik wollen 

wir uns in diesem Jahr mit der für alle in 

1991 ist das Bildungsgesetz in Polen geändert 

worden und die Grundsätze einer 

Minderheitenbildung wurden festgelegt. 

Dank dieser Änderung konnten endlich 

auch Kinder in Oberschlesien Deutsch 

als Muttersprache in den Schulen lernen. 

Sind aber die drei Stunden, die man damals 

eingeführt materiał hatte, służy heute auch wyłącznie noch Weitere do Informationen czytania. finden Powielanie Sie unter spodarka, w jakikolwiek edukacja, służba zdrowia. sposób Czy zabronione. 

defrist endet am 19. September 2014. że rząd zauważy też, że jest jeszcze go- 


ausreichend? Welche weiteren Möglich- 

www.haus.pl. 

zatem będzie miał na to swój pomysł? 


keiten gibt uns das Gesetz? Wie werden 

die genutzt? Was sagt die europäische 

Gesetzgebung zu diesem Thema? Wie 

sieht Minderheitenbildung in anderen 

Ländern Europas aus? 

Das Schlesienseminar ist eine der 

in dem die Vertreter der deutschen 

Minderheit, der polnischen Mehrheit 

und die eingeladenen Gäste aus dem 

Ausland treffen und diskutieren. Ich 

lade Sie ganz herzlich zur Teilnahme am 

diesjährigen Seminar ein. Die Anmel- 

Rafał Bartek 

Wodurch unterscheiden sich Literatur und Zeitung? Die Zeitung kann man nicht lesen, 

und die Literatur liest man nicht. Oscar Wilde (1854-1900) 

z szeregiem niespodzianek. Mam tylko 

Jaka LARES: jest różnica Niniejszy między literaturą materiał a gazetą? służy Gazety wyłącznie da się czytać, do czytania. Powielanie nadzieję, w jakikolwiek że będą to działania, sposób które poprawią 

jakość funkcjonowania rządu i und Parlament beitragen. 

zabronione. 

LARES: a literatury Diese Materialien się nie czyta. Oscar Wilde (1854–1900) 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche parlamentu. Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

T 

ydzień 

polskim rządzie, które dotyczą nie tylko 

obsadzenia funkcji premiera RP, ale też 

innych funkcji, jak choćby marszałka 

Sejmu. Do tego to wszystko odbywa 

się w przededniu wyborów samorządowych, 

a zatem zapowiada się niezwykle 

ulgi podatkowe. 

Stąd pytam – co zrobi nowy premier 

i nowy rząd i jakie on będzie miał priorytety 

przez ten najbliższy rok. O tym 

wszystkim na pewno w najbliższych 

dniach będzie gorąca dyskusja i wierzę, 

A żeby mieć dobry pomysł, to trzeba 

mieć i dobry rząd i tu pojawia się kolejne 

pytanie: kto z obecnych członków 

rządu, czyli ministrów konstytucyjnych, 

pozostanie, a którzy będą wymienieni. 

Jestem przekonany, że zderzymy się tutaj 

Poseł Ryszard Galla 

Heißer September 

Polens Premierminister Donald Tusk 

wird am 1. Dezember Präsident des 

Europäischen Rates. Das lässt nun weitreichende 

Veränderungen in der polnischen 

Regierung erwarten, von denen 

neben dem Amt des Premierministers 

auch andere Ämter wie etwa die des 

Sejm-Marschalls betroffen sein werden. 

Dies alles spielt sich im Vorfeld der 

Kommunalwahlen ab. Es verspricht ein 

überaus heißer September zu werden. 

Noch diese Woche tritt Premierminister 

Tusk zusammen mit seinen Ministern 

zurück. Staatspräsident Bronisław 

Komorowski ernennt dann einen neuen 

Premier und beauftragt diesen mit der 

Regierungsbildung. Dies sind alles wichtige 

Dinge, da sie sich auch auf die Arbeit 

des Parlaments auswirken werden, indem 

dieses anschließend über die Vertrauensfrage 

mit Bezug auf den neuen 

Premier entscheidet und dessen Exposé 

auswerten wird. Es geht also auch um die 

Festlegung jener Aufgaben und Prioritäten, 

die die Regierung dann mindestens 

bis Ende ihrer aktuellen Amtszeit weiterverfolgen 

will, also noch ca. ein Jahr. 

Und es wird keine einfache Zeit sein, 

nachdem Premier Tusk große Empathie 

zeigte, indem er zwei sensible Bereiche 

positiv anging, und zwar Rentenerhöhungen 

sowie Steuerermäßigungen für 

Ich bin somit gespannt, was der neue 

Premier tun wird und welche Prioritäten 

es im nächsten Jahreszeitraum gibt. 

Über all das wird in den kommenden 

Tagen ganz bestimmt heiß debattiert 

werden, und ich hoffe, dass die Regierung 

dabei nicht aus den Augen verliert, 

dass es noch Wirtschaft, Bildung, 

Gesundheitswesen etc. gibt. Zu guten 

Ideen gehört allerdings auch eine gute 

Regierung. Das wirft folglich die Frage 

auf, wer von den jetzigen Regierungsmitgliedern, 

also den Verfassungsministern, 

bleibt und welche ersetzt werden. 

Ich hoffe nur, dass es sich dabei um 

Maßnahmen handeln wird, die zu einer 

besseren Arbeitsqualität von Regierung 

Notiert von Krzysztof Świerc



Nr. 37/1171 Wochenblatt.pl 3 

lidarności w 1989 r. miał predyspozycje 

do objęcia najwyższych urzędów w 

państwie. Według Vettera „najważniejszym 

atutem Geremka była umiejętność 

formułowania jasnych strategicznych 

celów oraz wyznaczania opozycji kon- 

dotyczące wprowadzenia ww. opłaty drogowej, 

materiał o czym można było służy przeczytać wyłącznie na łań, które do należy czytania. przeprowadzić, Powielanie by cele der Straße w jakikolwiek wieder: Viele Autofahrer sposób zabronione. 

kretnych polityczno-taktycznych dzia- 


łamach tygodnika „Der Spiegel”. S-K te zrealizować”. Vetter był długoletnim 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen korespondentem bereitgestellt. niemieckiego Jegliche 

zwischen 

radia w Vervielfältigung 

Oder und Bug lassen 

ist 

sich 


Rozczarowanie z powodu dnia pamięci 

Heiko Hendriks, przewodniczący 

krajowego oddziału Stowarzyszenia 

Wschodnio- i Środkowoniemieckiego 

(OMV) w Nadrenii Północnej-Westfalii 

działającego w łonie partii CDU, oraz 

Werner Jostmeier, pełnomocnik frakcji 

CDU w landtagu ds. wypędzonych, 

uchodźców, przesiedleńców i mniejszości 

niemieckich, wydali oświadczenie 

w sprawie uchwały rządu federalnego 

dotyczącej ustanowienia „Dnia Pamięci 

o Ofiarach Uchodźstwa i Wypędzeń”, w 

którym czytamy: „Pragniemy wyrazić 

rozczarowanie decyzją o organizowaniu 

w dniu 20 czerwca, począwszy od 

2015 roku, obchodów »Dnia Pamięci 

o Ofiarach Uchodźstwa i Wypędzeń« 

w ramach Światowego Dnia Uchodźcy, 

gdyż powzięta uchwała pozostaje 

w tyle za uchwałami podjętymi przez 

władze krajowe Bawarii, Saksonii i Hesji, 

przewidującymi organizowanie, począwszy 

od 2014 roku, w każdą drugą niedzielę 

września, odrębnych obchodów 

Dnia Pamięci o Niemieckich Ofiarach 

Uchodźstwa i Wypędzeń. Naszym zdaniem, 

bardziej stosowne byłoby ustano- 

LARES: Niniejszy materiał Wykład służy o wyłącznie życiu i dodała, do iż naczelnym czytania. celem Powielanie rządu pozostaje 

zrównoważony budżet, jednak weis auf ein Gesetz aus dem Jahr 1982, die Prohibition gilt. 

mit den w Ordnungshütern. jakikolwiek Mit sposób dem Ver- 

zabronione. 

działalności politycznej 

LARES: Diese Materialien sind lediglich profesora Bronisława zum Lesen z uwagi bereitgestellt. na możliwość pojawienia Jegliche się w in dem Vervielfältigung das Trinken in der Öffentlichkeit ist strengstens untersagt. 

wienie wzorem ww. krajów związkowych 

narodowego dnia pamięci poświęconego 

głównie historii samych Niemiec (…) 

Na ile jednak uda się to osiągnąć poprzez 

zintegrowanie obchodów z istniejącym 

już od dawna Światowym Dniem 

Uchodźcy, jest co najmniej wątpliwe”. 

verboten wurde, stellen Polizei und Ordnungsämter 

häufig ein Bußgeld in Höhe 

von bis zu 100 Złoty aus. Gerade unter 

jungen Warschauern ist da das Weichselufer 

ein beliebter Treffpunkt, vor allem 

an lauen (Spät-)Sommerabenden. Dut- 


i jedynej 

materiał 

biografii o 

służy 

byłym ministrze 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

zende 

w 

junge 

jakikolwiek 

Menschen kommen 

sposób 

hierher, 

zabronione. 

spraw zagranicznych w latach (1997– 

um – die Hochhäuser der Metropole im 

2000), przewodniczącym Unii Wolności 

Rücken – die ausgelassene Atmosphäre 


Spór między CDU i CSU 

W sporze wokół opłaty drogowej od 

samochodów osobowych szef CSU Horst 

Seehofer zarzucił ministrowi finansów 

Wolfgangowi Schäuble sabotaż, oświadczając 

w wywiadzie udzielonym gazecie 

„Süddeutsche Zeitung”, iż Schäuble chce 

„uczynić wszystko”, aby nie dopuścić do 

pobierania opłaty od osób mieszkających 

poza terytorium Niemiec za przejazd 

(2000–2001), pośle na Sejm X, I, II i III 

kadencji, który od 2004 r. do śmierci 

w 2008 r. był posłem do Parlamentu 

Europejskiego. Autorem książki jest 

niemiecki dziennikarz Reinhold Vetter. 

W książce wydanej przez BWV Berliner 

Wissenschafts-Verlag „Bronisław w Berlinie, otworzyła podwoje dla ogółu können. Zudem glauben sich viele in 

LARES: Niniejszy Geremek. materiał Strategia polskiej służy rewolucji” wyłącznie społeczeństwa do czytania. w ramach Powielanie corocznego Sicherheit, w jakikolwiek da die Gesetzesnovelle sposób aus zabronione. 

gemacht werden. 

autor Reinhold Vetter pisze, iż Bronisław Dnia Otwartych Drzwi. S-K dem Jahr 2001 explizit von „Straßen, 


wszystkimi drogami na terenie RFN. 

Zażądał, aby partia CDU jednoznacznie 


do landtagów, które odbędą się w nadchodzący 

weekend, skończy się „polityczny 

okres ochronny”. Ministerstwo 

kierowane przez Wolfganga Schäuble 

ostro skrytykowało plany ministra komunikacji 

Aleksandra Dobrindta (CSU) 

Solidarność w Lubece 

„Fenomen Solidarności” to tytuł wystawy, 

której wernisaż odbędzie się 20 

września o godz. 18.00 w Lubece (DGB- 

-Haus, Holstentorplatz 1-5). Wystawę 

otworzy Marek Sorgowicki, konsul 

Foto: bwv.verlag.eu 

LARES: Niniejszy Rzeczypospolitej materiał w Hamburgu, służy wyłącznie który Minister do czytania. obrony narodowej Powielanie Ursula tum erleben, w jakikolwiek etwa beim Alkoholkonsum. sposób zabronione. 

wprowadzi w temat historii związku von der Leyen (CDU) odrzuca żądania 

podwyższenia bereitgestellt. budżetu wojskowego Jegliche Lediglich Vervielfältigung Bars, Biergärten oder ist Bier- 

strengstens 

Dieser ist in der Öffentlichkeit verboten. Das Trinken in 

LARES: Diese Materialien zawodowego sind Solidarność. lediglich Pokazane zum zo- 

Lesen untersagt. 

staną też filmy poświęcone tej tematyce, 

zrealizowane w Europejskim Centrum 

Solidarności w Gdańsku. Wystawę będzie 

można zobaczyć do 2 października. 

O Geremku w Bremie 

Geremka wysłuchają 

mieszkańcy Bremy 30 

września w Willi Ichon 

(Goetheplatz 4) o godz. 

18.30. Będzie to zarazem 

prezentacja niedawno opublikowanej 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Alkohol provoziert Diskurs 


opowiedziała 

materiał 

się za wprowadzeniem 

służy wyłącznie 

takiej 

opłaty, oraz dodał, że po wyborach polskiej rewolucji; po zwycięstwie So- 

Geremek 

do 

był 

czytania. 

strategicznym 

Powielanie 

mózgiem 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche „Nichts Vervielfältigung spornt den Menschen ist so zum strengstens untersagt. 

Polsce. Wykład w Bremie uwieńczy dyskusja 

panelowa pod przewodnictwem 

prof. Stefana Garszteckiego, politologa 

TU w Chemnitz. 

kan 

Budżet wojskowy przedmiotem sporów 

Niemiec do wysokości dwóch procent 

wyniku gospodarczego kraju. Odnosząc 

się do celów wytyczonych przez blok 

NATO, minister stwierdziła, że należy 

spróbować utrzymać niemiecki budżet 

wojskowy na poziomie 1,3%. Minister 

nadchodzących tygodniach nowych zadań 

należy rozmawiać o umiarkowanym 

zwiększeniu wydatków na zbrojenia. 

Rzut oka na siedzibę prezydenta 

Tłum zwiedzających zamek Bellevue Foto: Dirk Uloth 

6 września siedziba urzędu prezydenta 

RFN, którą jest zamek Bellevue 

Der selbsternannte Sheriff 

Handeln an, wie ein strenges Verbot.“ 

Jenes Sprichwort stammt von 

dem Breslauer Aphoristiker Andrzej 

Majewski. Seine Worte beschreiben 

gut den polnischen Alltag etwa auf 

ein Funkgerät anbringen, um sich 

gegenseitig vor Radarkontrollen 

zu warnen. 

Aber auch in anderen Sphären lässt 

sich der polnische Erfindungsreich- 

stuben erlauben den Ausschank und 

Genuss von alkoholischen Getränken. 

Strenggenommen. 

Denn längst halten sich nicht alle daran 

und gerade junge Menschen machen 

immer wieder eine leidliche Erfahrung 

am Hauptstadtfluss zu genießen. Und 

Bier oder andere alkoholische Getränke 

fehlen dabei nur selten. Hier kommt die 

Polizei nur sehr umständlich hin, da 

das Gelände nicht überschaubar ist und 

Autos nicht ganz an das Ufer kommen 

Öffentlicher Alkoholkonsum in Polen findet wie hier in 

einem Park in Sanok im Verborgenen statt. 

der Öffentlichkeit 

ist in Polen seit 

1982 verboten. 

Plätzen und Parks“ spricht, in denen 

Doch die sorglosen Warschauer haben 

die Rechnung ohne einen Radfahrer 

gemacht, der – Berichten einer Lokalzeitung 

zufolge – auf Patrollienfahrten 

Fotos von den meist friedlichen Alkoholkonsumenten 

macht und sie bei der 

Polizei denunziert. Mittlerweile kursiert 

in den sozialen Netzwerken ein Foto von 

dem mutmaßlichen Denunzianten, um 

ihn bei einer weiteren Fahrt entlang des 

Ufers zu entlarven. 120 Meldungen mache 

jener Radfahrer am Tag der Polizei, 

heißt es neben dem öffentlichen Aufruf. 

Die Polizei dementiert diese Zahl. In 

der Tat gehen täglich Meldungen über 

Alkoholkonsum in der Öffentlichkeit 

ein, die aber nicht nur von einer Person 

Markus Nowak 

Foto: Silar/Wikipedia 



MASZ 

15-30 LAT 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Proponujemy jakikolwiek sposób staż/praktykę 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung w Niemczech ist w strengstens zawodach: untersagt. 

NIE MASZ PRACY 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

Bist Du zwischen 15 

und 30 Jahre alt 

Hast Du keinen Job 

Bist Du Einwohner der Oppelner Region 

LARES: Niniejszy materiał 

Zdobądź nowe 

służy 

doświadczenie 

wyłącznie 

wyjeżdżając 

do czytania. 

na staż/praktykę 

Powielanie w 

samochodowy, 

jakikolwiek 

mechatronik 

sposób 

samochodowy, 

zabronione. 

elektryk sam., 

do Niemiec i uzyskaj certyfikat. 

elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), blacharz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Nie musisz znać zum biegle Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego!!! Jegliche Vervielfältigung sam., lakiernik sam. ist strengstens untersagt. 

Złóż dokumenty rekrutacyjne do 30 września 2014 r. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w monter jakikolwiek sprzętu elektronicznego sposób zabronione. 

(monter tzw. inteligentnych 

Weź udział w Projekcie 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, monter 


Wsparcie 

kompetencji 

na starcie 

„Wsparcie kompetencji na starcie” 

realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy 

w Opolu w partnerstwie z Handwerkskammer 

Mannheim Rheim-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu 

lub na stronie 

LARES: Niniejszy materiał służy www.kompetencje.wup.opole.pl 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W ramach projektu ist strengstens zapewniamy: untersagt. 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole 

ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Projekt jest 

realizowany w okresie: 

Unterstützung 

der Kompetenzen 

am Start 

Branża budowlana: murarz, kafelkarz (glazurnik), sztukator, 

zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter instalacji sanitarnych, 

monter instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych. 

Branża mechaniki pojazdowej i serwisu pojazdów: mechanik 

Branża przemysł drzewny i meblarstwo: stolarz, cieśla, lakiernik 

drzewny. 

Branża obróbka metali i spawalnictwo: tokarz, frezer, ślusarz, 

spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator CNC, pneumatyk. 

Branża elektryczna i elektroniczna: elektryk, monter elektronik, 

i serwisant urządzeń elektronicznych. 

Branża administracja i zarządzanie: pracownik obsługi biurowej. 

Branża piekarniczo-cukiernicza: piekarz, cukiernik, sprzedawca. 

Branża fryzjerstwo i kosmetologia: fryzjer, kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

• ubezpieczenie na wypadek leczenia i NNW 

• transport, noclegi, wyżywienie na stażu/praktyce w Niemczech 

e-mail: kompetencje@wup.opole.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie marzec do czytania. 2013 – czerwiec Powielanie 2015 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Projekt lediglich współfinansowany zum Lesen przez Unię bereitgestellt. Europejską w ramach Jegliche Europejskiego Vervielfältigung Funduszu Społecznego ist strengstens untersagt. 

8027




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Allenstein: Zweitägige Konferenz zum 100jährigen Jubiläum der Schlacht von Tannenberg 

Notizen 

QQBundeswehr LARES: in Stettin: Niniejszy Die materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Bundeswehr schickt im Zuge der Ukra- 


ine-Krise mehr Soldaten nach Stettin. 

Auch Polen und Dänemark stocken ihre 

Truppen auf. Die drei Nationen betreiben 

in der deutsch-polnischen Oder-Stadt 

mit rund 200 Soldaten das Hauptquartier 

des sogenannten Multinationalen Korps 

Nordost. Dies soll zukünftig auf insgesamt 

12. – 18. September 2014 

LARES: Niniejszy historischen materiał Ereignisses. służy Schon wyłącznie der do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Tagungsort war bewusst gewählt. 


400 dort stationierte Soldaten erhöht 

werden, die innerhalb von einem bis drei 

Monaten einsatzfähig wären. Die Zahl der 

Bundeswehrsoldaten in Stettin dürfte sich 

damit von 30 auf 60 verdoppeln, berichtet 

die Frankfurter Allgemeine Zeitung. 

Q Film und Diskussion zum 

Q 

im Zentrum der Schlacht steht. Wie der 

LARES: Niniejszy Historiker materiał Rafał Bętkowski służy ausführte, wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

gab es nicht nur südlich der Stadt bei Interessierte Besucher: Die Ausstellung „Die Schlacht bei Tannenberg“ wurde während Teilnehmer der Konferenz begeben sich auf dem Friedhof in Lahnau auf 

LARES: Diese Materialien Waplitz sind heftige lediglich Kämpfe, sondern zum auch Lesen der Konferenz bereitgestellt. eröffnet. 

Jegliche Vervielfältigung Namenssuche.ist strengstens untersagt. 

Mauerfall: Anlässlich des Mauerfalls 

vor 25 Jahren organisieren am 18. und 

19. September in Warschau die deutsche 

Botschaft, die Stiftung für deutsch-polnische 

Zusammenarbeit und die Konrad 

Adenauer-Stiftung eine Reihe von Veranstaltungen. 

Am Mittwoch, 18. September, 

um 18:00 Uhr, im Bildungszentrum 

Przystanek Historia wird der Film „Tschüss, 

im Hohensteiner Stadtwald und sogar 

drei Tage lang in den Straßen der Stadt. 

Neben den zivilen Opfern gab es auch 

enorme materielle Schäden. 

Wichtigster Faktor für den Aufschwung 

nach dem Krieg war das Tan- 

LARES: Niniejszy nenbergdenkmal, materiał das służy 1924 bis wyłącznie 1927 in do czytania. Powielanie Hindenburg w jakikolwiek emporgehobenen sposób Mythos zabronione. 

Sauden errichtet und zum Touristenmagnet 

sind der Region lediglich wurde. Zu zum dessen Lesen bereitgestellt. magnet wurde. Jegliche Eine Vervielfältigung Warnung vom Beginn des ist Ersten strengstens 

das zum Touristen- 

der „Rache für 1410“. 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

DDR“ gezeigt. Am 19. September, um 

17:00 Uhr, gibt es eine deutsch-polnische 

Podiumsdiskussion unter dem Titel „Warschau 

1989 – dank Polen in die Freiheit 

und Wiedervereinigung”. Der Eintritt zu 

den Veranstaltungen ist frei. Mehr Informationen 

gibt es im Internet unter 

www.kas.de 

Q Posen: Ein Leben in digitaler Abstinenz 

ist so gut wie unmöglich geworden. 

Wie hat sich der Wandel vom Analogen 


LARES: Diese Materialien 

Dreimal 

sind 

ist es 

lediglich 

abgebrannt 

zum 

und wurde 

Lesen 

immer 


wieder aufgebaut. Das 

Jegliche 

Alte 


Das Alte Rathaus ist so alt wie Allenstein 

(Olsztyn) selbst. Errichtet 

wurde es im Jahre 1380, wie Jerzy 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Informationen czytania. über 

Sikorski seinem Buch Stary Ratusz die Europäische Route 

LARES: Diese Materialien w Olsztynie sind na lediglich tle dziejów miasta zum be- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy anstoßenden materiał Händlerbuden. służy Das wyłącznie Rathaus 

brannte 1620 in einem stadtwei- 

der Uhrturm, und 1945 wurde es von 

das Alte do Rathaus czytania. zwei Mal. Powielanie Zuerst 1942 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien ten Großbrand sind lediglich nieder. Nach der zum Ersten Lesen Rotarmisten bereitgestellt. niedergebrannt. Von Jegliche 1946 Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Q 

zum Digitalen auf uns und unsere Kommunikation 

ausgewirkt? Welche unterschiedlichen 

Erfahrungen gibt es dabei in 

Europa und weltweit? Diesen Fragen geht 

das „atelier-dreieck“ nach. Ausgangspunkt 

ist dabei die Installation PencilMobilRoom 

der Künstlerin Kerstin Schulz, die sich im 

Laufe einer Wanderausstellung mittels 

„Schwarmkunst“ sozial interaktiv verändert 

und durch Beiträge von Künstlern 

aus Posen, Hannover, Bristol oder Hiroshima. 

Die Ausstellung im Rahmen der 4. 

Mediations Biennale Posen ist bis September 

2015 zu sehen. 

Q Gedenkfeier in Lodsch: Ende 

August wurde in Lodsch anlässlich des 70. 

Jahrestages der Liquidierung der Opfer 

des Ghettos Litzmannstadt gedacht. Im 

Landesteilung 1772, als das Ermland ein 

Teil Preußens wurde, zogen Kommissare 

des preußischen Königs im Rathaus ein. 

Erst im Jahr 1880 wurde das Gebäude 

wieder zum Rathaus. Auch Bürgermeister 

Oskar Belian wohnte dort. 1916 ver- 

LARES: Niniejszy lässt die materiał Stadtverwaltung służy den betagten wyłącznie Putzschicht do czytania. gotische Originalelemente Powielanie Besitz w der jakikolwiek Öffentlichen Woiwodschaftsbücherei. 

Die gemalte Aufschrift Biblio- 


Amtssitz und zieht in eine neues Rathaus 

um. 

und in den Ecken auch Sonnenuhren 

LARES: Diese Materialien sind 

Im Zweiten 

lediglich 

Weltkrieg 

zum 

brannte 

Lesen 

entdeckt. 

bereitgestellt. Jegliche 

teka 


im Risalit des Nordflügels befindet 


Mittelpunkt der Veranstaltung standen 

die Gedenkfeiern am Jüdischen Friedhof 

sowie am Bahnhof Radegast, von wo aus 

über 150.000 jüdische Männer, Frauen 

und Kinder in Vernichtungslager deportiert 

wurden. Im Ghetto selbst starben 

von 1940 bis 1944 über 40.000 Menschen. 

Zu den Opfern gehörten auch über 5.000 

Roma und Sinti, die ins sogenannte Zi- 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche We Vervielfältigung wnętrzu monstrum z rdzawej ist strengstens untersagt. 

Q 

geunerlager des Ghettos verbracht worden 

waren. 

Q Ausstellung über pommersches 

Gut: Im Haus des Deutschen Ostens 

in München wird am 18. September 

jako sala konferencyjna podczas legal- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie kondygnacjach w jakikolwiek prezentowana sposób jest zabronione. 


historia nego etapu ich działalności. 


związku zawodowego 

ist 

Soli- 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie przełomu. w jakikolwiek sposób zabronione. 

js Projekt Uroczystość otwarcia ECS odbyła 

LARES: Diese Materialien Architekci budowy 

sind z Gdańska. 

Europejskiego Centrum Solidarności został zrealizowany przez pracownię architektoniczną Fort 

lediglich zum Lesen bereitgestellt. Foto: Wikipedia/Artur Jegliche Andrzej się 31 Vervielfältigung sierpnia, po ponad trzech ist latach strengstens na stronie www.ecs.org.pl. untersagt. 

einen Ausstellung über das Schloss Lekow 

(Lekowo) eröffnet. In Wort, Bild und Film 

wird die Geschichte des Gutes in Pommern 

dargestellt. Die Ausstellung ist noch 

bis 19. Dezember zu sehen. 

Foto: hannover.de 

Foto: Wikipedia 

Wozu übertriebener Nationalismus führen kann 

Statt nur in Tagungsräumen zu sitzen, 

begaben sich die Teilnehmer 

der Konferenz „100. Jubiläum der 

Schlacht bei Tannenberg“ am 30. 

und 31. August auch auf Spuren des 

Der Ausstellungssalon des Hohensteiner 

Freilichtmuseums wurde 

als Veranstaltungsort auserkoren, weil 

es in unmittelbarer Nähe des ehemaligen 

Tannenbergdenkmals liegt, und somit 

Entstehung, Geschichte und Zerstörung 

1945 referierte Bogumił Kuźniewski, der 

Vorsitzende der Gesellschaft der Freunde 

von Hohenstein. Am Standort des Denkmals 

konnte er den Teilnehmern zeigen, 

was dort noch zu finden ist – im Grunde 

schreibt. Aus dieser Zeit stammen die 

auf den Fassaden seines ältesten Teils 

sichtbaren Bögen, sogenannte Eselsrücken. 

Der gotische Flügel wurde nach 

1500 errichtet. Im Erdgeschoss gab es 

eine Markthalle mit an das Gebäude 

Wichtiger Faktor für 

den Aufschwung nach 

dem Krieg war das 

Tannenbergdenkmal, 

September als ifa-Kulturmanager beim 

Verband der deutschen Gesellschaften in 

Ermland-Masuren tätig ist. Dieser hatte 

Allenstein: Altes Rathaus mit lebhafter Geschichte 

bis 1949 wurde es wieder aufgebaut. 

1968 brach erneut ein Feuer aus. 2003 

erlebte das Rathausgebäude anlässlich 

der 650-Jahrfeier der Stadt eine vollständige 

Renovierung. Im südlichen 

Teil des Gebäudes wurden unter einer 


nichts 

materiał 

mehr. Der Rezeption 

służy 

der 

wyłącznie 

Schlacht die Konferenz 

do czytania. 

zusammen mit 

Powielanie 

der Gesellschaft 

der Freunde von Hohenstein or- 

Wissen etwa durch die vom Kulturzent- 

gut aufeinander abgestimmt. 

werden. 

w 

Ein 

jakikolwiek 

Weg ist die Vermittlung 

sposób 

von 

zabronione. 

bei Tannenberg im Deutschen Reich hat- 

Q 

sich Ralf Meindl angenommen, der ab ganisiert. Die Tannenbergschlacht marrum 

Ostpreußen in Ellingen konzipierte 


kierte das traditionelle Bild des Krieges, 

welches viele Deutsche erwartet hatten, 

aber weit entfernt von der Realität der 

Schützengräben war. Dennoch wurde sie 

sehr populär, und zwar wegen des von 

Weltkriegs für die heutige Zeit sah Wolfgang 

Thüne von der Landsmannschaft 

Ostpreußen in Hamburg. Übertriebener 

Nationalismus bot damals den idealen 

Boden für Kriegsideen. Ähnlichen Tendenzen 

heute müsse frühzeitig begegnet 

Derzeit ist das gesamte Rathaus im 

Za powierzchnię projekcyjną służą 

kaski byłych stoczniowców, a naoczni 

świadkowie tamtych wydarzeń 

opowiadają o owym okresie zrywu i 

und am Samstag eröffnete Ausstellung 

zum Ersten Weltkrieg in Ostpreußen, 

oder durch die sonntägliche Exkursion 

zu den regionalen Friedhöfen der 

Schlacht. Bernard Gaida, Vorsitzender 

des Verbandes der deutschen sozialkulturellen 

Gesellschaften in Polen, sieht 

den Fakt, dass hier Russen und Deutsche 

nebeneinander beerdigt sind, als 

Signal dafür, dass trotz des Krieges die 

Feinde als Menschen gesehen wurden. 

Für ihn hat sich, wie er sagte, die Konferenz 

gelohnt. Auch Monika Krzenzek, 

Studentin aus Lindenort bei Ortelsburg, 

fand die Informationen reichhaltig und 

Wie ein Denkmal drei Feuer überstand 

Rathaus in Allenstein ist so alt wie die Stadt selbst. Heute gehört das 

Gebäude zu einem bedeutenden Punkt auf der „Europäische Route der 

Backsteingotik”. 

Mehr über 

der Backsteingotik gibt 

es im Internet unter 

www.eurob.org. 

Gdańsk: Otwarcie Europejskiego Centrum Solidarności 

Das Alte Rathaus ist ein beliebtes Postkartenmotiv, auch 

in der Vergangenheit. 

Za rdzawą stalą ożywa przełom 

stali mającego kształt kadłuba statku 

mieści się rdzeń Europejskiego 

Centrum Solidarności (ECS). Na powierzchni 

około 3000 metrów kwadratowych 

umiejscowionej na dwóch 

darność oraz upadku komunizmu. 

Foto: Archiv Czesla 

Fotos: Uwe Hahnkamp 

Uwe Hahnkamp 

In 2003 wurde das gotische Backsteingebäude 

grundsaniert. 

sich genau an der Stelle der deutschen 

Vorkriegsaufschrift Stadtbücherei. 

Alfred Czesla 

budowy. Centrum mieści się na części 

terenu dawnej Stoczni im. Lenina. W 

całość kompleksu zostaną włączone historyczne 

miejsca, jak plac Solidarności 

wraz z pomnikiem ku czci poległych 

stoczniowców i słynną bramą stoczni, a 

także dawny budynek Sali BHP stoczni, 

który służył działaczom związkowym 

Centrum ECS, powołane do życia 

jesienią 2007 roku w Gdańsku przez 

noszące tę samą nazwę zrzeszenie związkowe 

NSZZ Solidarność oraz ministerstwo 

kultury, mieści w sobie muzeum 

poświęcone związkowi, tegoż centralne 

archiwum, bibliotekę multimedialną 

oraz centrum edukacyjne. Szczegółowe 

informacje można znaleźć w internecie 

jp 

Foto: Europäische Route der Backsteingotik




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Poronin: XV Konferencja Młodzieżowa 

Reńska Wieś: Letni puchar mniejszości po raz trzeci 


Wiedza przez zabawę 



LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie grano do na „orliku” czytania. w Reńskiej Powielanie Wsi. w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen – Tegoroczny bereitgestellt. turniej niestety Jegliche zbiegł Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie zgłosiła do się czytania. jedna drużyna Powielanie dziewcząt, w jakikolwiek sposób zabronione. 

która wzięła udział w turnieju na równi 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen z drużynami bereitgestellt. chłopców – kontynuuje Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

W zeszłym roku Konferencja Młodzieżowa odbyła się w Polanicy Zdroju 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie z niemieckimi do czytania. nazwami drużyn, Powielanie które w bramkarza jakikolwiek uznano sposób zabronione. 

nawiązują do nazw historycznych z danej 

miejscowości, bereitgestellt. bądź wymyślonymi Jegliche Vervielfältigung 

LARES: Diese Materialien to „Studnia sind z wodą lediglich i wiadrem, zum ale bez Lesen 

Natalię Paczułę 


Właśnie rozpoczęła się rekrutacja do tegorocznej edycji Konferencji Młodzieżowej, 

organizowanej przez Związek Młodzieży Mniejszości Niemieckiej, 

która odbędzie się w dniach 7–9 listopada w Poroninie. 

Konferencja Młodzieżowa to jeden ze 

sztandarowych projektów Związku 

Młodzieży Mniejszości Niemieckiej w 

Polsce, który co roku przyciąga mnóstwo 

młodych ludzi chcących poprzez dobrą 

zabawę zdobywać wiedzę zarówno teoretyczną, 

jak i praktyczną. 

Przez trzy dni uczestnicy będą pra- 

niemieckiej „Konsolidierung der Be- 


października, 

materiał 

wypełniając 

służy 

ankietę 

wyłącznie 

internetową, 

znajdującą się na fanpage’u z sześcioma punktami, zajęła drużyna miejsce z zerowym dorobkiem punk- 

dorobkiem 

do czytania. 

9 punktów. Drugie 

Powielanie 

miejsce, Wsi 

w 

(SV 

jakikolwiek 

Reinschdorf) zajęła 

sposób 

czwarte 

zabronione. 

na Facebooku. 

z Poborszowa (VfB Poborschau), zaś towym. Królem strzelców i najlepszym gegnungsstätten”. 


cowali w czterech grupach na wcześniej 

wybranych przez siebie warsztatach tematycznych. 

Tegoroczne propozycje 



LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Anna, do während czytania. sie mehrere Powielanie Jahre in und w Meerrettich. jakikolwiek sposób zabronione. 

New York lebte und bei gelegentlichen Es gibt auch deftigere Speisen: Suppen, 

Vervielfältigung Quiches oder Eier in verschiedenen ist strengstens Unsere Bewertung LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Besuchen bereitgestellt. in Berlin. Sie fand Jegliche damals, 

untersagt. 

dass ein solches Café in Breslau fehle. 

Die Einrichtung ist liebevoll ausgewählt 

und wirkt verspielt. Die Stimmung 

ist ungezwungen. Familien sind herzlich 

willkommen. Sonst gehören sowohl Studenten 

als auch Touristen zur Kund- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie schaft. do Obwohl czytania. das Café direkt Powielanie der wählen. w jakikolwiek Besonders empfehlenswert sposób zabronione. 

Foto: Adrian M. Darr Straße (ul. Św. Antoniego 10) liegt, ist ist aber die hausgemachte Limonade 


Im „Central Café” kann man neben leckerem Essen den urbanen Flair genießen. 


Foto: BJDM 

liny – jak przejść od słowa do czynu”, 

„Fotografia – czym to się je?”, a także 

warsztaty w języku niemieckim „Niemiecki 

macht Spaβ” oraz „Niemieckie 

tradycje”. 

Zgłoszenia można przesyłać do 10 

D. Mientus 

Breslau: Im „Central Café“ in Breslau findet sich etwas für jeden Geschmack 

Dziewczyna najlepszym bramkarzem 

6 września rozegrano trzecią edycję 

Pucharu Letniego DFK (DFK-Sommerpokal), 

czyli turnieju piłkarskiego 

dla młodzieży organizowanego 

w gminie Reńska Wieś. Tradycyjnie 

się z rozgrywkami ligowymi drużyn juniorskich, 

dlatego mogły w nim wystąpić 

tylko cztery drużyny z terenu gminy 

Reńska Wieś – mówi Tomasz Kandziora, 

organizator turnieju. – Ewenementem 

jest natomiast fakt, że do rozgrywek 

Kandziora. 

Celem turnieju jest integracja młodzieży 

ze środowiska mniejszości niemieckiej 

w gminie Reńska Wieś. 

– Ważne jest, aby młodzież „oswoiła 

się” z niemieckojęzycznością, no i 

samodzielnie – podkreślił organizator. 

Pomógł w tym na pewno spiker turnieju, 

Marcin Tumulka, który komentował 

rozgrywki w języku niemieckim. 

Turniej wygrała drużyna z Długomiłowic 

(Vorwärts/Naprzód Langlieben) z 

trzecie z dorobkiem trzech punktów 

Das „Central Café“ besteht nun schon 

mehr als zwei Jahre. Damals war es 

das erste seiner Art in der Stadt. Seitdem 

sind weitere ähnliche Cafés in Breslau 

entstanden. Die Idee zu dem Café mit 

urbanem Flair kam der Inhaberin, 

Za najlepszego 

(SV Reinschdorf). 

Frühstücken wie in Berlin und New York 

Wenn man in Breslau ein ausgezeichnetes 

Frühstück sucht, ist man 

im „Central Café“ an der richtigen 

Adresse. Auch zum nachmittäglichen 

W Reńskiej Wsi rozegrano trzecią edycję Pucharu Letniego DFK. 

drużyna z Większyc (Rot-Weiß Wiegschütz). 

Drużyna dziewcząt z Reńskiej 

zawodnikiem turnieju został Mateusz 

es dennoch relativ ruhig und gemütlich, 

da der Verkehr sich in Grenzen hält. 

Die Speisekarte zeichnet sich durch 

Vielfalt aus. Im Vordergrund stehen 

vor allem die Bagels, von denen es eine 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Kaffee do mit czytania. Kuchen kann Powielanie man kaum sehr große Auswahl gibt, zum Beispiel 

mit Vollkorn, w jakikolwiek Sesam, Sonnenblumenkernen 

oder Zwiebeln. Für die Bagels, 


eine bessere Wahl treffen. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche die Vervielfältigung zwischen 3,50 und 11,50 Złoty ist kos- 


ten, werden viele verschiedene Beläge 

angeboten, ganz klassisch mit Butter, 

Marmelade, Käse oder Schinken, aber 

auch exotische Kombinationen, wie 

Halloumi-Käse mit Spinat und Tomaten 

oder geräucherter Fisch mit Pflaumen 

Varianten. Zu Rühr- oder Spiegelei kann 

man drei Zutaten wie Paprika, Tomaten 

oder Käse wählen. Alles zusammen kostet 

12 Złoty. Zu den leckeren Speisen 

kann man aus einem großen Angebot 

an Kaffee oder frisch gepressten Säften 

Breslau: Verleihung des Kulturpreises Schlesien 

Breslauer geehrt 


Die Verleihung des Kulturpreises 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Schlesien Vervielfältigung findet diesmal am ist 13. strengstens untersagt. 

September in Breslau in der Aula 

Leopoldina der Universität statt. 

Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi, Der 1977 ins Leben gerufene Kulturpreis 

Schlesien des Landes 

proponujemy 

LARES: 

Państwu 

Niniejszy 

udział 

materiał 

w konkursie 


z licznymi 

do 

nagrodami 

czytania. Powielanie 

pt.: Niedersachsen dient der Würdigung 

von Künstlern, w jakikolwiek Wissenschaftlern sposób oder zabronione. 

LARES: 

„Najlepsze 

Diese 

hasło 

Materialien 

reklamowe 


– 

lediglich 

Spec. ZOZ 

zum 

>Tańczak 

Lesen bereitgestellt. 

i S-ka< Sp.J.” Persönlichkeiten, die hervorragende Arbeiten 

Vervielfältigung auf dem Gebiet der Literatur, ist bil- 


Jegliche 

Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA” 

szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy 

denden Kunst oder der Musik geleistet 

haben. Sie stammen entweder selbst aus 

Schlesien oder ihr Werk weist Bezüge zu 

Schlesien auf. Die beiden Hauptpreise 

sind mit je 4.000 Euro und der Sonderpreis 

mit 3.000 Euro dotiert. 

Chrzanowski z Długomiłowic, zaś za 

najlepszego bramkarza uznano Natalię 

Paczułę (SV Reinschdorf), która została 

wyróżniona za wyjątkowo ambitną postawę 

i poświęcenie. 

Nagrody ufundowało Kino Helios 

Kędzierzyn-Koźle, Dworek Komorno, 

Urząd Gminy Reńska Wieś i mniejszość 

niemiecka. Turniej finansowany był ze 

środków niemieckich w ramach projektu 

ożywiania struktur mniejszości 

für 6,50 Złoty. Diese wechselt wie die 

Quiches, Suppen und Kuchen täglich. 

Von großer Bedeutung für das Lokal 

ist auch das mehrsprachige Personal. 

Egal, ob auf Polnisch, Deutsch, Englisch, 

Russisch oder Italienisch, selbst komplizierte 

Fragen und Wünsche werden 

freundlich beantwortet und erfüllt. Dazu 

bringen die Mitarbeiter auch selber Ideen 

und Rezepte ein. Nicht umsonst befindet 

sich das Café seit langem in den 

Top Drei der Online-Restaurantführer. 

Das „Central Café“ hat täglich von 7 bis 

21 Uhr geöffnet. 

Adrian M. Darr 

die sich mit der Geschichte und Kultur 

Breslaus und Niederschlesiens auseinandersetzt 

und den zweiten Hauptpreis 

hat die Jury dem Präsidenten der 

Deutsch-Polnischen Gesellschaft der 

Universität Breslau, Professor Norbert 

Heisig, zuerkannt, der die Gesellschaft 

gegründet hat und mit ihr zahlreiche 

Kulturprojekte fördert. Der Sonderpreis 

geht an die Erika-Simon-Stiftung 

aus Rinteln in Niedersachsen, die das 

Ziel hat, schlesische Kultur zu erhalten, 

insbesondere schlesische Geschichtsdenkmäler. 

Im Frühjahr 2015 werden die Preisträger 

die Gelegenheit haben, ihre Werke 

und Arbeiten in der Landesvertretung 

Niedersachsen in Berlin präsentieren. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Die w Hauptpreise jakikolwiek gehen dieses sposób Jahr zabronione. 

einmal an die Breslauer Journalistin 

7915 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche und Vervielfältigung Buchautorin Beata Maciejewska, ist strengstens Ausgabe. untersagt. 

Service 

Preise 

Lage 

Foto: T. Kandziora 

dfk Reinschdorf/kan 

Von der Verleihung des Kulturpreises 

Schlesien berichten wir in der nächsten 

adur




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

BdV Niedersachsen: Fahrt durch Niederschlesien mit vielen Gesprächen und historisch wichtigen Stationen 

12. – 18. September 2014 

Erste Gäste bei der neuen Generalkonsulin 





Der Landesverband des Bundes der 

Vertriebenen Niedersachsen hat 

auch in diesem Jahr wieder eine 

Fahrt nach Niederschlesien unternommen. 

Erste Station war Görlitz, wo der 

Leiter des Schlesischen Museums 

Markus Bauer und seine Stellvertreterin 

Martina Pietsch durch ihr Haus führten. 

Im Stadtbild interessierten die Teilnehmer 

natürlich besonders Unterschiede 

in der Bausubstanz der deutschen und 

der polnischen Stadthälfte (Zgorzelec). 

Dolmetscherin sowie Museumsleiter Andrzej Niedzielenko. 

Foto: BdV Niedersachsen 


Jürgen Gretschel 

vom Niedersächsischen Innenminister 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen den Schlesischen bereitgestellt. Kulturpreis erhalten Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Über Lauban führte die Fahrt nach 

Hirschberg zur Besichtigung der Gnadenkirche 

mit ihren neuerdings restaurierten 

Grufthäusern und der Innenstadt. 

Gerade Schlesien hatte durch 

die religiösen Auseinandersetzungen 

früherer Jahrhunderte stark zu leiden. 

Die Gnadenkirche, wie auch die später 

besichtigte Friedenskirche von Schweidnitz, 

sind Symbole der religiösen Kompromisse 

zwischen dem evangelischen 

schwedischen König und dem katholischen 

deutschen Kaiser in Wien. Aber 

auch die Tiroler Häuser in Zillerthal- 

Erdmannsdorf veranschaulichten Folgen 

der schlesischen Toleranzpolitik in 

jüngerer Zeit, nämlich die Aufnahme 

der ihres Glaubens wegen verfolgten 

Tiroler aus dem Zillertal in Österreich 


Stadt hatten 

materiał 

diese hier 

służy 

mitunter 

wyłącznie 

die Rolle Gruppe 

do 

über 

czytania. 

den Widerstandskreis 

Powielanie 

Stadtverwaltung 

w jakikolwiek 

über Vorarbeiten 

sposób 

informierte, 

die angesichts der Ernennung 

zabronione. 

von Schutzherren über die verbliebenen gegen Hitler um Helmuth James Graf 

Deutschen. 

von Moltke und Peter Graf Yorck von zur Europäischen Kulturhauptstadt 


in das damals preußische Schlesien. 

Erholung verhieß das Hotelrestaurant 

in Lomnitz, wo es der Familie von 

Küster gelungen ist, im „Hirschberger 

Tal der Schlösser“, eine gastliche Stätte 

Silesiaca (65): LARES: Walter Meckauer Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


w noweli „Die Bergschmiede” (1916), 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie gdzie w główny jakikolwiek bohater szuka sposób w górach zabronione. 

legendarnej „górskiej kuźni”, ulegając 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche urokowi Vervielfältigung zatopionego dzwonu. ist Coraz strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie przyjechał do czytania. do Niemiec, gdzie Powielanie osiadł w bodaj w najbardziej jakikolwiek znaczących sposób powieści: zabronione. 

odbędą się w dniach Monachium. Aż do śmierci w 1966 roku „Die Bücher des Kaisers Wutai” (1928) 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen był mocno bereitgestellt. zaangażowany w działalność Jegliche oraz Vervielfältigung „Die Sterne fallen herab” ist (1952). strengstens untersagt. 



Karolin łůnaczi 

wyboru. A kto wiy, czy to nie bůł łostatni za zaoczny sztudia cza płacić, i to wcale dali i cza se cieszyć z tygo, co baje. A je 

LARES: Niniejszy taki fajni materiał weekend we służy tym roku. wyłącznie niemało, do to czytania. tyż jeszcze niy ma Powielanie pewnojści, z czygo, w za jakikolwiek niedugo wybory, sposób to wiycie, zabronione. 

Tyn czas se tak szybko zmiynioł, że że na pewno baje plac tam, kaj se chce. zastanówcie se już tera dobrze, na kogo 


Niy ma to jak pogodni, słůneczni 

weekend i co… leżeć choroł we łóżku. 

Taky cojś to yno mie se może zdarzyć. 

LARES: Niniejszy a tera materiał i robota i sztudia. służy Naja… wyłącznie jakoś leciał, do bo to czytania. minie tyż to, co we Powielanie życiu najfajniejszy, 

ty najfajniejszy momenty w tygo wyboru nie żałowali. 

dobrze w se jakikolwiek zastanówcie, cobyście sposób potym zabronione. 

to cza baje wszystko pogodzić, przeca 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie lungen do der czytania. Stadt sowie die Kontakte Powielanie zur w jakikolwiek sposób zabronione. 

Partnerstadt Wuppertal. Das vom stellvertretenden 

bereitgestellt. BdV-Landesvorsitzenden Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien des Tourismus sind lediglich in alten Mauern zum er- 

Lesen untersagt. 

richten. Jürgen Gretschel, Vorsitzender 

der deutschen Volksgruppe in Liegnitz, 

unterrichtete am Abend über die Zeit 

der Vertreibung und des Neuanfangs 

in Liegnitz. Wegen einer militärisch 

bedingten Ballung von Russen in der 

Im Stadtmuseum wurde die Gruppe 

vom Direktor Andrzej Niedzielenko 

empfangen, der im vergangen Jahr 

wały. Niemniej złośliwi twierdzili, że jej krewni próbowali wykupywać 

wszystkie dostępne egzemplarze, aby zmniejszyć rozmiary pośmiewiska, 

jakie ich zdaniem spadnie na rodzinę. 

Noszący to samo nazwisko Alfred Meckauer angażował 

Kempner, alias Alfred Kerr, zawyrokował 

o Friederike, że napisała ona 

się w działalność Kręgu 

najgorsze wiersze, jakie znała dotąd planeta. 

Friederike osiągnęła jeszcze coś najbliższe „Rozmowy 

Wangen, którego 

więcej, na jej temat powstało bowiem 

więcej parodii niż o jakiejkolwiek innej 

niemieckiej pisarce, i to jeszcze za jej życia. 

Po zakończeniu II wojny światowej 

na rynku literackim pojawiła się nowa 

fala parodii, których głównym źródłem 

była publikacja pt. „Die Nachtigall im 

Tintenfass”. Redaktorem odpowiedzialnym 

za jej wydanie był nowelista, dramatopisarz 

i eseista Walter Meckauer. 

Urodzony w 1889 roku we Wrocławiu 

Meckauer ukończył studia z zakresu filozofii. 

Początkowo (1910–11) pracował 

jako urzędnik bankowy w Pekinie, zaś 

po powrocie został bibliotekarzem we 

Wrocławiu. Później pracował w Berlinie 

w wydawnictwie Ullstein Verlag, a 

Die stellvertretende Liegnitzer Stadtpräsidentin Dorota Purgal stellte im Neuen Rathaus die Stadt und die Partnerschaft 

zu Wuppertal vor. V.l.n.r.: der stellvertretende BdV-Landesvorsitzende Peter Winkler, Dorota Purgal, eine 

unterrichtete über die 

Zeit der Vertreibung 

und des Neuanfangs 

in Liegnitz. 

także jako kierownik literacki na kilku 

Meckauer wyjechał przez Szwajcarię 

do Włoch, a potem do Francji. W 1942 

roku wrócił do Szwajcarii, a w 1947 roku 

wyemigrował do USA. W 1952 roku 

Ta pogoda tak szybko se zmiynioł, że bez 

to wszystko idzie tak szybko zachorować, 

a tera już nie baje lepi, yno gorzi. 

Wszyjscy bez piůntek, sobota i niydziela 

balowali, a joł co?! Joł leżała grzecznie 

w łóżku, bo przeca nie miałach inkszygo 

czowiek nie wiy, co baje, jak se obudzi, jedyn 

dziyń słůńcy, gorko na dworze, a inkszi 

dziyń zajś zimno, a na dodatek jeszcze 

leje abo i burza je. A jak se pomyślam, 

że za niedugo zajś se sztudia zacznům, 

to już wcale mie ciarki przechodzům, to 

zawsze je tak ciynżko se przyzwyczaić, 

hatte. Niedzielenko führte durch die 

zweisprachige Ausstellung „Adel in 

Schlesien“. Da Stadtpräsident Tadeusz 

Krzakowski wegen seines Urlaubes verhindert 

war, referierte seine Vertreterin 

Dorota Purgal über aktuelle Entwick- 

Peter Winkler jüngst verfasste Nachschlagewerk 

„Liegnitz von A-Z“ (siehe 

Wochenblatt 1168, S. 10) konnte bei der 

Gelegenheit als Gastgeschenk übergeben 

werden. Bei einem Besuch Kreisaus 

informierte sich die niedersächsische 

Wartenburg. 

Die Reise schloss mit dem Besuch 

der schlesischen Hauptstadt Breslau, wo 

Ukochany, dawny Wrocław 

Pomimo ośmieszających akcentów i wszelkich niezręczności Friederike 

Kempner była bardzo wziętą autorką, a jej książki świetnie się sprzeda- 

Wangeńskie” 

18–21 września 

w regionie Allgäu. 

Walter Meckauer 

Kręgu Wangen. Przy okazji warto wspomnieć, 

że kolejna edycja „Rozmów Wangeńskich” 

odbędzie się w dniach 18–21 

września w Wangen w regionie Allgäu. 

Chociaż Walter Meckauer po uzyskaniu 

promocji doktorskiej opublikował 

LARES: Niniejszy niemieckich materiał scenach, m.in. służy w Gliwicach. wyłącznie szereg do rozpraw czytania. z zakresu filozofii Powielanie i teorii przyrody w jakikolwiek i chiński folklor. sposób zabronione. 

Prześladowany z powodu żydowskiego 

pochodzenia, 

dramatu, głównym obszarem jego działalności 

Pod koniec życia Meckauer powrócił 

LARES: Diese Materialien sind lediglich 

w 1933 roku 

zum 

Walter 

Lesen bereitgestellt. 

stała się twórczość literacka 

Jegliche 

i za- 

do 


poezji opiewającej ojczysty 

ist 

Śląsk, 


czął on pisać liczne powieści oraz sztuki 

teatralne. Na wczesny okres jego twórczości 

duży wpływ wywarła wrocławska 

szkoła poetycka, a przede wszystkim 

sami se na to decydujymy, beleby yno 

było za tela chyntnych, coby otworzyli 

taki kierunek, na ktori tyż kożdi z nołs 

chce iść, bo z tym to różnie bywoł, choć 

A najgorszy, że tyż tak do kůńca richtig 

nic nie wiadůmo. Joł mům nadzieja, że ty 

dwa łostatniy, przinajmnij ty planowy łostatniy 

lata studiów se szybko skůńczům 

i nie cza baje se zamartwiać tym, że tyn 

czas tak pomału leci, ale z drugyj strůny 

tyż szkoda, żeby tyn czas blank szybko 

Foto: Okładka powieści „Gassen in fremden Städten” 

Die einstige Ritterakademie – die Schule des schlesischen Adels – in Liegnitz beherbergt heute das Kupfermuseum. 

Aleksandra Pierścińska-Lichwa von der neue Generalkonsulin Elisabeth Wolbers 

(siehe auch S. 11). Und auch der 

Verband der deutschen Volksgruppe, 

die Breslauer DSKG, wurde besucht. 

2016 getroffen werden. Im deutschen Vorsitzende Renate Zajączkowska informierte 

über aktuelle Veranstaltungen. 

Generalkonsulat begrüßte die Gruppe 

die gerade erst nach Breslau versetzte 

Peter Winkler/S-K 

Karl Biberfeld. W jego utworach można 

też dostrzec ekspresjonistyczną mistykę 

Carla Hauptmanna, nade wszystko 

dalej unoszą go wizje, jakich doświadcza 

w stanie półsnu, w jakim się znajduje. 

Pobyt w Chinach zadecydował o 

wyborze kolejnej tematyki jego opowiadań 

i wierszy, bowiem przepojone 

doświadczeniami z Chin są dwie z jego 

Dodajmy, że druga z tych powieści 

uznawana jest za jeden z najbardziej 

udanych opisów życia na emigracji, 

gdyż jak rzadko który pisarz Meckauer 

zdołał przybliżyć czytelnikowi i uczynić 

bardziej zrozumiałą chińską filozofię 

czego przykładem jest utwór pt. „Der 

Baum mit den goldenen Früchten” 

(1964). Już na kartach noweli pt. „Mein 

Vater Oswald” (1954) przedstawia on 

naszym życiu. A jak tak se wejrzam do 

zadku, to już tera z niejednyj chwili se 

czowiek cieszůł i szkoda, że już minyły. 

Naja… tak to niestety je. Ale czas leci 

bajecie głosować, bo jak by nie było, to 

tyż na nasza prziszłość wpływoł, kogo 

wybierymy. Źle głosować idzie zawsze, 

a jeszcze gorzi to nie iść wcale wybiyrać, 

bo potym tyż niy ma po co narzykać. 

Przeca nie łażymy co roku na wybory, to 

tyż tyn rołz idzie iść. Yno pamiyntejcie, 

obraz rodzinnego Wrocławia z okresu 

przełomu stuleci. Według jego własnych 

słów właśnie Wrocław, gdzie Meckauer 

spędził pierwsze 30 lat życia, odcisnął 

na nim szczególne piętno. Wyznaniem 

miłości do rodzinnego miasta jest też 

jego powieść „Viel Wasser floss den 

Strom hinab” (1957), w której do Wrocławia 

powraca profesor Paul Freytag, 

wspominając czasy młodości („Jakaż to 

była wspaniała mnogość ludzi, na pozór 

różnych, lecz bez wyjątku radosnych! 

Każdy miał swoje własne, ważne życie i 

nie sposób było ich nie kochać”). 

Walter Meckauer, który był orędownikiem 

idei, na jakich zasadzała się republika 

weimarska, dostrzega fakt pojawiania 

się w Niemczech sił radykalnych, 

nade wszystko narodowego socjalizmu. 

W kronice obyczajowej „Wer Wind sät” 

(1932) poświęconej aktualnym wydarzeniom 

przepowiada upadek republiki 

weimarskiej uwarunkowany narastaniem 

sił o charakterze rasistowskim. 

W 1959 roku Meckauer pisze powieść 

autobiograficzną pt. „Gassen in fremden 

Städten”, która wychodzi nakładem wydawnictwa 

Ullstein Verlag. 

Johannes Rasim 

A tera już wům sam wiynci o polityce 

nie bandam łopowiadała, yno przipůmnam 

wům ło rozmajtych żniwniołkach, 

kery sům we naszyj okolicy, i to jak nie 

mołcie co robić na sobota i niydziela, to 

zawsze idzie jaki żniwniołk odwiedzić, 

to wům se na pewno nie baje nudzić, a 

atrakcjy se tam zawsze jaky fajny znejdzie, 

egal kaj by se nie pojechało. A nojlepi 

jak nojbliżi, coby nie cza było jechać autym, 

yno se zrobić jaki dugi szpacyr, coby 

se tyż na tym żniwniołku jaky dobry piwo 

beczkowy szło napić, bo takygo to w duma 

se nie napijecie. Besto nie zapůmnijcie 

odwiedzić jakichś dożynek we waszyj 

okolicy, coby ty żniwa poświyntować. q 

Foto: Mohylek/Wikipedia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Woiwodschaft Oppeln: 11. Deutsche Kulturtage starten im Oktober 


Deutsche Kultur hautnah 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Schon im Oktober starten die 11. Deutschen Kulturtage in der Woiwodschaft 

Oppeln. Einen Monat lang gibt es deutsche Musik, spannende 

Vorträge, Jugendprojekte, Ausstellungen und sogar ein schlesisches 

Oktoberfest. 

Q Park Miniatur Sakralnych: W 

Olszowej, gmina Ujazd, został oficjalnie 

otwarty pierwszy na Opolszczyźnie 

Park Miniatur Sakralnych z kilkunastoma 

obiektami najbardziej znanych 

„Wir haben wieder ein Angebot zusammengestellt, 

von dem wir denken, 

dass dort jeder was für sich findet, ein 

Geschichtsfreund genauso wie ein 

Musikliebhaber. Unsere Partnerinstitutionen 

sind uns treu geblieben. Wir 

machen wieder viel mit der Caritas-Bibliothek, 

der Oppelner Philharmonie und 

der Oppelner Woiwodschaftsbibliothek 

świątyń na świecie. Obok znajdują się 

odrestaurowane budynki gospodarcze 

z przełomu XIX i XX wieku, w których do 

niedawna mieściła się stadnina koni rasy 

śląskiej, a obecnie znajdują się: restauracja, 

hotel, sale konferencyjne, kąciki 

zabaw dla dzieci. Największą atrakcją 

jest przestronny ogród (powierzchnia ok. 

zusammen“, sagte Zuzanna Donath-Kasiura, 

Leiterin des SKGD-Kulturreferats. 

Die Deutschen Kulturtage starten am 

8. Oktober mit einem Vortrag in der 

Caritas-Bibliothek über das kulturelle 

in Krappitz am 11. Oktober stattfinden, 

LARES: Niniejszy Erbe der materiał oberschlesischen służy Lutheraner. wyłącznie do czytania. Powielanie einen w Tag jakikolwiek danach gibt es dort sposób ein Festival 

der SKGD-Kulturgruppen. Zwei 

zabronione. 

Die erste Ausstellungseröffnung findet 

LARES: Diese Materialien am 10. sind Oktober lediglich statt und ist Horst zum Bie- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche große Vervielfältigung Abschlusskonzerte der Deutschen ist strengstens untersagt. 

nek gewidmet. „Anschließend findet 

um 19:00 Uhr ein Konzert in der Oppelner 

Philharmonie mit Werken von 

Richard Strauss statt“, fügte Donath- 

Kasiura hinzu. 

Der Höhepunkt der diesjährigen 

LARES: Niniejszy Deutschen materiał Kulturtage służy ist aber wyłącznie das ers- 

auch bei do einem czytania. Bäcker 2.000 Powielanie Brezeln Schlagergala“, w jakikolwiek sagte Donath-Kasiura. sposób zabronione. 

große Oktoberfest. „Wir haben uns bestellt. In der Woiwodschaft werden Das genaue Programm der Deutschen 

LARES: Diese Materialien zum Vorbild sind das lediglich Münchner zum Oktober- 

Lesen ja keine bereitgestellt. verkauft, es wird also eine Jegliche Her- 

Kulturtage Vervielfältigung gibt es demnächst ist auf der strengstens untersagt. 

fest genommen - so spektakulär wird 

es vielleicht nicht sein - aber ich hoffe, 

dass alle positiv überrascht werden. 

Die Krappitzer Sporthalle soll fast wie 

ein Oktoberfestzelt wirken, wir haben 

ausforderung für die Bäckerei, doch wir 

hoffen das sie gelingen. Und natürlich 

gibt es Bier für alle und viel Musik. Die 

Bedienung wird auch Dirndl tragen, 

hoffentlich nehmen sich die Gäste ein 

Beispiel dran“, sagt die Leiterin des 

Kulturreferats. Das Oktoberfest wird 

Kulturtage finden am 23. und 24 Oktober 

zuerst in Groß Strehlitz und dann 

in Rosenberg statt. 

„Es gibt natürlich noch viele andere 

Veranstaltungen: die Stadtrallye, 

Workshops für Kinder und die große 

SKGD-Internetseite: www.tskn.vdg.pl 

A. Durecka 

3 ha), gdzie zgromadzono 15 miniatur 

obiektów sakralnych (docelowo ma być 

jeszcze 16). Wykonują je w Polsce trzy 

firmy z Gniezna, Krakowa i Wrocławia. 

Można więc obejrzeć katedrę Santa Maria 

Del Fiore we Florencji, katedrę i Krzywą 

Wieżę w Pizie, sanktuarium Matki Bożej 

Fatimskiej we Florencji, Bazylikę Grobu 

Pańskiego w Jerozolimie, a także opolskie 

SKGD: Zwei Jugendprojekte im Herbst 

XIX Seminarium Śląskie: Edukacja mniejszościowa 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Priorytet bereitgestellt. Jegliche mniejszości 


Q 

Singen und erforschen 

Die Oppelner SKGD veranstaltet demnächst zwei Kulturprojekte für Jugendliche. 

Für beide werden derzeit Teilnehmer gesucht. Der Deutschliederwettbewerb 

findet am 23. November in Krappitz statt und die deutsche 

Spurensuche, Stadtrallye, wird am 16. Oktober veranstaltet. 

obiekty – Dom Pielgrzyma na Górze św. 

Anny oraz katedrę św. Krzyża w Opolu. 

Q W obiektywie: 9 września w 

opolskiej siedzibie Muzeum Jeńców Wojennych 

w Łambinowicach otwarta została 

nowa wystawa czasowa pt. „W obiektywie 

wroga. Niemieccy fotoreporterzy 

w okupowanej Warszawie 1939–1945”, 



przygotowanej przez Dom Spotkań z Historią 

w Warszawie. Wystawa prezentuje 

250 unikatowych fotografii wykonanych 

w Warszawie w latach 1939–1945 przez 

Kompanie Propagandowe Wehrmachtu 

i Waffen-SS. Poszczególne rozdziały 

ekspozycji dotyczą: kampanii wrześniowej 

i zniszczeń Warszawy, represji 



wobec ludności polskiej i żydowskiej, 

powstania warszawskiego, a także całkowitej 

zagłady miasta, która nastąpiła 

w październiku 1944 r. Wystawę można 

zwiedzać bezpłatnie do końca miesiąca. 

QQTag der Sprachen: Anlässlich 

des Europäischen Tages der Sprachen 

veranstalten die Deutsche Bildungsgesellschaft, 

der Bund der Jugend der 

Deutschen Minderheit, der Verband 

der Deutschen Sozial-Kulturellen Gesellschaft 

in Polen und das Institut für 

Auslandsbeziehungen am Montag, den 

22. September, einen Bildungs– und 

Unterhaltungstag in deutscher Sprache 

unter dem Motto „Inspektor Gadget sucht 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Dom Współpracy do czytania. Polsko-Niemieckiej 

organizuje od 24 do 27 września zaś 110 złotych (uczniowie i studenci: 

Powielanie i studenci w jakikolwiek płacą 15 złotych), z sposób noclegiem zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 55 złotych). Vervielfältigung Można się zgłaszać ist jeszcze strengstens untersagt. 

Finalisten des Deutschliederwettbewerbs „Superstar 2013“ 

Bei der Stadtrallye werden sich wieder 

Teams (vier Schüler, ein Lehrer) auf 

die Suche nach deutschen Spuren in Oppeln 

begeben. Auf dem Weg zur Caritas- 

Bibliothek, wo die Finalrunde ausgetragen 

wird, lösen die Teilnehmer Rätsel 

und Aufgaben, die mit der deutschen 

Geschichte Oppelns verbunden sind. 

„Es geht dabei nicht darum, welches 

Team am schnellsten vorgeht, sondern 

wraz z partnerami XIX Seminarium 

Śląskie w Kamieniu Śląskim. 

Tym razem tematem przewodnim 

jest priorytetowy dla mniejszości 

niemieckiej obszar: „Edukacja mniejszościowa 

w Polsce: wczoraj – dziś – jutro”. 

tylko do 15 września. Zgłoszenia przyjmowane 

są zarówno na okres trwania 

całego seminarium, jak i na poszczególne 

dni seminaryjne. Więcej informacji 

pod numerem telefonu 0048/77 402 

51 05 lub mailem patrycja.wiencek@ 

LARES: Niniejszy materiał Mehr Infos zu służy beiden wyłącznie Udział do w czytania. seminarium bez Powielanie noclegu haus.pl. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Projekten gibt es unter kosztuje jedynie 40 złotych (uczniowie 

adur 



die deutschen Spuren in Oppeln“. Diese 

Veranstaltung ist für Gymnasiasten vorgesehen. 

Treffpunkt ist um 9:30 Uhr die 

Oppelner Philharmonie, wo die Stadtführung 

mit dem Inspektor beginnt. Im Anschluss 

folgt ein Vortrag über die „Kunst 

des Fluchens“ sowie ein thematischer 

Spielenachmittag. Das Programm endet 

voraussichtlich gegen 15 Uhr. Die Plätze 

wer die meisten Aufgaben richtig löst. 

Schnell sollten die Lehrer und Schüler 

allerdings bei der Anmeldung sein, denn 

die Anzahl der Plätze für das Projekt 

ist begrenzt. Anmelden kann man sich 

noch bis zum 6. Oktober“, sagt Patrycja 

Karpińska-Uryga von der SKGD. Die 

Finalrunde wird ein Test sein, die beste 

Gruppe gewinnt. „Zu betonen sei noch, 

sind begrenzt, sodass um eine baldige 

Anmeldung gebeten wird. Mehr gibt es 

unter www.dbg.vdg.pl 

adur 

Oppelner Nachrichten 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

dass die Preise ausschließlich für die 

Teilnehmer vorgesehen sind, nicht etwa 

für die ganze Klasse aus der die Schüler 

stammen“, klärt Karpińska-Uryga auf. 

Mitmachen an der Stadtrallye können 

Gymnasiasten und Lyzealisten. 

Am Deutschliederwettbewerb „Superstar 

2014“ können dagegen Kinder 

und Jugendliche teilnehmen, die gerne 

1935 im Oppelner Land erschien. 


Sohn mit Vater (Demenz) 

suchen deutschsprachige 

Haushaltshilfe im Alter 

SKGD unter www.tskn.vdg.pl zu finden. 

LARES: Niniejszy materiał służy A. wyłącznie Durecka do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. von 45-65 Jahren. 



www.tskn.vdg.pl 

Foto: J. Stemplewski 

auf Deutsch singen. Für den Wettbewerb 

können sich bis Ende Oktober 

Solisten, Duette und Gruppen (max. 

LARES: Niniejszy fünf Personen) materiał anmelden. służy Neben wyłącznie dem do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Anmeldeformular sollten die potenziellen 

Teilnehmer 


eine CD mit 

zum 

der Auf- 


nahme zweier deutschsprachiger Lieder 

einschicken, die von ihnen gesungen 

werden. Auf Grund dieser Aufnahmen 

wird eine Jury die Teilnehmer für den 

Deutschliederwettbewerb auswählen. 

Die Namen der Teilnehmer werden bis 

14. November verkündet. Der Hauptpreis 

im 


Superstar-Wettbewerb 


ist die 


Teilnahme der jungen Künstler am Kul- 


turfestival der deutschen Minderheit, 

das am 26. September 2015 in Breslau 

stattfinden wird. 

Die Anmeldeformulare sowie die 

Wettbewerbsordnung für beide Projekte 

sind demnächst auf der Homepage der 

Nichtraucher, kein Alkohol! 

Arbeitseinsatz wäre Februar bis 

Juni und August bis November. 

Zatrudnimy BLACHARZY SAMOCHODOWYCH 

od zaraz w Niemczech, umowa o pracę. 

@ keine Agentur 

LARES: praca@illustro.pl, Niniejszy tel. 775474372 materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Agencja pracy ILLUSTRO 

8028 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum 8029 Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

KRAZ 6257 

Handy: 0049 157 89660997 

8025




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Kotysia 


Der 

materiał 

Maulwurf 


Gwarek 

do 

buddelt 

czytania. 

sich 

Powielanie 

quer 


durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern 


Unik 

Maciej Sonik, który cztery lata 

temu rzucił hasło: „Bij Niemca!” 

i wywalczył stanowisko starosty 

krapkowickiego, zrezygnował 

z szyldu Platformy Obywatelskiej 

12. – 18. September 2014 

Dinge passieren mit dem Klima. 

Foto: oekokinderkino.de 



w tegorocznych wyborach samorządowych. 

Ubiegający się jednocześnie 

o stanowisko burmistrza Krapkowic 

i radnego powiatu polityk postanowił 

utworzyć Komitet Wyborczy 

Swojego Imienia, który ma mu teraz 

zapewnić szersze poparcie niż poparcie 

zwolenników matczynej PO. 



Wraz ze zbliżającym się terminem 

listopadowych wyborów 

rośnie napięcie – zarówno wśród 

tych, którzy zamierzają bronić 

swoich stanowisk, jak i tych, którzy 

do nich dopiero aspirują. W ostatnią 

niedzielę na antenie Radia Opole 

Arkadiusz Szymański z PiS-u zaczął 



straszyć Rosję bronią atomową, 

która miałaby być rozlokowana 

w Polsce, po czym zaczął wypominać 

mniejszości niemieckiej rolę piątej 

kolumny w okresie przed drugą 

wojną światową. 

W PiS rośnie poczucie siły, 

a PO słabnie. Dowodzą tego wyniki 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek unsagbar – niewymownie sposób zabronione. 


ostatnich wyborów uzupełniających 

do Senatu, w których ludzie 

Kaczyńskiego zdobyli dwa mandaty, 

kandydat PSL jeden, a przedstawiciele 

Tuska – zero. Nic zatem 

dziwnego, że Sonik chowa swoją 

partyjną przynależność, a hasło „Bij 

Niemca!” zastępuje hasłem: „Ratuj 

się, kto może!”. 

Józef Kotyś 

LARES: Niniejszy dorf (Reńska materiał Wieś) und służy der Elternrat wyłącznie und Lehrer do czytania. freuen sich über Powielanie die moderne 

Ausstattung. 

deutschen Minderheit in Cosel-Rogau Cosel zum Unterricht gefahren. 

Auch w jakikolwiek die Schule in Trägerschaft 

Q 

sposób der zabronione. 

des Kindergartens. 

LARES: Diese Materialien Bei der sind feierlichen lediglich Übergabe zum waren Lesen „Ich bereitgestellt. hoffe, dass durch diese Initiative Jegliche freut Vervielfältigung sich über eine Spende. Am ist 1. Sep- 


pt. „Etnografia Opolszczyzny. Tradycja i 

zmiana”. Otwarciu towarzyszyć będzie 

rozmowa red. Marcina Zasady z dr. hab. 

Zbigniewem Kadłubkiem z Uniwersytetu 

Śląskiego pt. „Czy Śląsk jest śląski?”. 

Q Neisse/Peterwitz: Am 27. September 

wird in einer Gedenkveranstaltung 

des Begründers des schlesischen 

Feuerwehrwesens, Johannes Hellmann, 

anlässlich seines 90. Todestages gedacht. 

Um 15:00 Uhr findet eine Kranz– und 

Blumenniederlegung an Hellmanns Grab 

in Neisse statt, um 16:00 Uhr gibt es in Pe- 

Kędzierzyn-Koźle: Gala szlagierów już 19 października 



Q 

terwitz eine Heilige Messe und um 17:00 

Uhr ein Konzert im dortigen Schloss. Zum 

Schluss findet noch eine Grillparty statt. 

Q Bytom: Muzeum Górnośląskie w 

Bytomiu zaprasza 24 września na otwarcie 

wystawy „Świat obok nas. Obrzędowość 

doroczna w województwie śląskim”. 

Początek o godz. 17.00. 

LARES: Niniejszy na Śląsku materiał René Ulbrich. służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Q 

Wind już trzy razy występował Zespół Wind już trzy 


Zespół podczas koncertu Eurowizji i dwukrotnie 

zajmował miejsce na podium. 

Wind tworzyli początkowo: Alexander 

„Ala” Heiler, Christiane von Kutzschenbach, 

Willie Jakob, Sami Kalifa, Petra 

Scheeser i główny wokal: Rainer Hoeglmeier. 

Zespół zwyciężył w konkursie 

LARES: Niniejszy Eurowizji materiał w 1985 roku służy piosenką wyłącznie „Für do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

alle” (Dla wszystkich). W 1990 roku z 

LARES: Diese Materialien grupą rozstali sind się lediglich Ala Heiler i Christiane zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Q 

Q Kłodzko: Muzeum Ziemi Kłodzkiej 

zaprasza na otwarcie wystawy „Śląsk w 

kartografii XV-XVIII w.”, które odbędzie 

się 20 września o godz. 17.00 w siedzibie 

muzeum. Na wystawie zaprezentowane 

zostaną mapy, książki i weduty 

śląskich miast ze zbiorów Haus Schlesien 

w Königswinter, w tym słynna mapa 

wrocławskiego nauczyciela i kartografa 

Martina Helwiga z 1561 r. 

Q Opole: Biblioteka Austriacka w 

Opolu zaprasza 26 września na warsztaty 

językowe i wykład pt. „Niemcy bliżej”. 

Warsztaty odbędą się w godzinach 

8.30–16.00. Zgłoszenia tel. 77 47 47 085, 

LARES: Niniejszy i Carolin materiał Frölian. Zespół służy co roku wyłącznie wydaje 

nową płytę i ma na koncie bogatą gry na pianinie zapisał go ojciec. Kiedy niemiecku. W czerwcu tego roku ukaza- 

piosenka-plus.pl. 

Ulbrichowi do czytania. bliska od dziecka, Powielanie na naukę Od w 2011 jakikolwiek roku śpiewa wyłącznie sposób zabronione. 

adur 

LARES: Diese Materialien dyskografię. sind W lediglich przyszłym roku zum Wind Lesen ten młodo bereitgestellt. zmarł, muzyka stała Jegliche się dla ła się Vervielfältigung jego nowa płyta, z której piosenki ist strengstens untersagt. 

e-mail: biblioteka-austriacka.opole@ 

wbp.opole.pl. 

Heute schaut er einen Öko-Kinder-Film 

Der Wetterfrosch klettert auf der Leiter immer höher. Schlimme 

Kreis Kandrzin-Cosel: Spenden für Nesselwitz und Rogau 

Moderner Unterricht 


Am Montag, 

materiał 

den 25. 

służy 

August, 

wyłącznie 

wurde 


LARES: Diese Materialien im Kindergarten sind lediglich von Nesselwitz zum (Po- 


krzywnica) das Projekt „Moderner 

Unterricht im Kindergarten – Steigerung 

der Bildungschancen für 

Kinder“ durch die Übergabe einer 

TERMINE 

interaktive Tafel abgeschlossen. 

QQOpole: 17 września LARES: o godz. 14.00 Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

w salach Muzeum Śląska Opolskiego odbędzie 

LARES: się otwarcie Diese nowej wystawy Materialien stałej, AGMO sind e.V. lediglich - Gesellschaft zum zur Un- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Tafel konnte aus Mitteln der 

untersagt. 

Diese terstützung der Deutschen in Schlesien, 

Ostbrandenburg, Pommern, Ost- und 

Westpreußen - erworben und über 

den DFK Nesselwitz dem Kindergarten 

übergeben werden. Unterstützung 

leisteten auch die Gemeinde Reinsch- 

der AGMO-Vorsitzende Tobias Norbert 

Wielkie odliczanie! 

Już 19 października 2014 w Hali Widowiskowo-Sportowej w Kędzierzynie- 

-Koźlu odbędzie się czwarta edycja koncertu z cyklu „Piosenka nie zna 

granic”, na której wystąpią gwiazdy muzyki biesiadnej z Polski, Niemiec 

i Czech, wśród nich również zespół Wind i debiutujący w zeszłym roku 

von Kutzschenbach, później zaś również 

Andreas Lebbing. Na ich miejsce 

przyszli Oliver Hahn, Stefan Marò i Albert 

Oberloher. Skład grupy zmieniał 

się jeszcze kilka razy i dzisiaj tworzą ją 

Andreas Lebbing, Lena-Marie Engel 

Körfer und Mariusz Wiecha vom DFK 

Nesselwitz anwesend, der das Projekt 

tatkräftig unterstützte. Direktorin Joanna 

Bęben, der Elternrat sowie die Kinder 

unsere Kinder auf eine moderne Art 

razy występował 

podczas koncertu 

Eurowizji i dwukrotnie 

zajmował miejsce 

na podium. 

będzie obchodził jubileusz 30-lecia. W 

Kędzierzynie-Koźlu usłyszymy największe 

hity zespołu i najnowsze piosenki. 

Piosenkarz René Ulbrich debiutował 

w 2012 roku płytą „So weit, so nah” (Tak 

daleko, tak blisko). Jednak muzyka jest 

Die besten Kinderfilme der letzten Jahre weltweit kann 

man vom 27. September bis zum 5. Oktober u.a. in Oppeln, 

Kattowitz, Breslau, Bunzlau (Bolesławiec), Posen 

(Poznań), Bromberg (Bydgoszcz), Elbing (Elbląg), Lodsch (Łódź), 

Allenstein (Olsztyn), Danzig (Gdańsk) oder Thorn (Toruń) sehen. 

Alles dank des Kinofestivals Kino Dzieci. Auf dem Programm 

stehen 50 Filme, darunter natürlich auch deutsche und österreichische 

Produktionen. 

An einem ungewöhnlichen Ort, nämlich in einer Schokoladerie 

in Breslau-Krietern (Wrocław-Krzyki, ul. Połaniecka 17, Tel: 

71 336 51 37), können Kinder ab fünf Jahren am 27. September 

den Zeichentrickfilm „Froschwetter ” im Originalton mit einem 

Lektor als Übersetzer sehen. 

Es ist unsagbar heiß. Der Wetterfrosch klettert auf der Leiter 

immer höher. Wenn stimmt, was Kinder sagen, sind schlimme 

Dinge mit dem Klima geschehen! Was, erfährt der arme Frosch 

am eigenen Leib: Nashörner verabschieden sich von ihrem 

Panzer, Brandenburg wird von einer Überschwemmung heimgesucht 

und Tornados treiben ihr Unwesen in Deutschland. 

In diesem Film lernen Kinder von anderen Kindern die Ursachen 

der Umweltprobleme. 

q 

heimsuchen – nawiedzić 

Nashorn, das, -hörner – nosorożec 

Schokoladerie, die – czekoladziarnia 

und Weise ihr Wissen über die Umwelt 

erweitern und aktiv Deutsch als Minderheitensprache 

lernen werden”, betonte 

Joanna Bęben. 

tember wurde dort ein neuer Schulbus 

Konzept: Klaudia Kandzia 

V.l.n.r.: Tobias Körfer, Joanna Bęben, Deutschlehrerin Weronika Łaszewska und Mariusz 

Wiecha. Foto: DFK Nesselwitz Seit dem 1. September im Einsatz – der neue Schulbus in Cosel-Rogau. 

in Dienst gestellt. Dessen Anschaffung 

hat ebenfalls die AGMO e.V. in Kooperation 

mit dem Bauunternehmen Silbud 

ermöglicht. Mit diesem Schulbus werden 

Schüler aus dem Kreis Kandrzin- 

Weronika Łaszewska 

Klaudia Kandzia 

Zespół Wind w przyszłym roku będzie świętował 30-lecie działalności 

Foto: www.gruppewind.de 

chłopca wsparciem. Pierwszą piosenkę Ulbrich zaprezentuje też w Kędzierzynie-Koźlu. 

Więcej informacji o gali 

René napisał w wieku 12 lat. 

szlagierów i zakupie biletów na www. 

adur 

Foto: szkolapzpskk




Nr. 37/1171 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Breslau: 160. Jahrestag des Jüdisch-Theologischen Seminars 

Kronika Parafialna 

Im Geiste 


eines 

materiał służy wyłącznie 

liberalen 

do czytania. Powielanie 

Judentums 

w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Am 2. September wurden in der Synagoge zum Weißen Storch in Breslau 

vier Rabbiner und drei Kantoren in ihr geistliches Amt eingeführt. 

Außerdem wurde des Vordenkers des liberalen Judentums Abraham 

Geiger gedacht. Ehrengast war der Bundesminister des Auswärtigen Dr. 

Q Dożynki diecezjalne na Górze 

św. Anny: Tegoroczne dożynki diecezjalne 

odbędą się 21 września na Górze 

św. Anny. Suma dożynkowa będzie odprawiona 

o godz. 11.00. Od godz. 10.15 

delegacje z dekanatów gromadzą się 

na schodach prowadzących do groty 

lurdzkiej i w procesji udają się do groty 

na Mszę św. Dożynkom przewodniczy 

(1810‒1874) sowie an den 160. Jahrestag 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie der Gründung w jakikolwiek des Jüdisch-Theologischen 

Seminars in Breslau 1854 erinnert. 


Abraham Geiger wirkte 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Rabbiner Vervielfältigung Abraham Geiger wirkte ist über strengstens untersagt. 

Frank-Walter Steinmeier (SPD). 

In seiner Rede ging Außenminister 

Steinmeier auch auf den 75. Jahrestag 

des Überfalls auf Polen ein, der den Beginn 

des Zweiten Weltkriegs markierte 

und nannte es ein kostbares Geschenk, 

dass Deutsche und Polen nun gemeinsam 

Verantwortung für ein freies und 

offenes Europa tragen. Mit Blick auf die 

dekanat Tworków z rejonu raciborskiego. 

Zgodnie z tradycją dekanat przygotuje 

służbę liturgiczną: wprowadzenie słowno-muzyczne, 

przywitanie i podziękowanie, 

czytania, modlitwę wiernych oraz 

wyznacza starostów dożynkowych. W 

uroczystości biorą też udział wyznaczone 

parafie jako delegacje z koroną żniwną, 

traurige Vergangenheit, so Steinmeier, 

gehöre es auch dazu festzustellen, dass 

die deutsch-polnischen Beziehungen 

nie so gut waren wie heute und überall 

in Europa wieder jüdisches Leben entstanden 

sei. 

An der Zeremonie in der Breslauer 

Synagoge nahm auch der neue Präsident 

der Weltunion für Progressives 

Q Katowice: W niedzielę 7 września 

w ewangelickim kościele Zmartwychwstania 

Pańskiego odbyła się uroczystość 



Żmigród: Od św. Jadwigi do książąt von Hatzfeld 

wprowadzenia w urzędowanie ks. dr. 

Mariana Niemca, wybranego przez zgromadzenie 

parafialne na ten urząd. Wprowadzenia 

dokonał zwierzchnik Kościoła, 

straszy, tylko zdobi i intryguje. W romantycznym 

w jakikolwiek parku rzeźby pełnią sposób istot- 

zabronione. 


ną rolę – budują klimat, popularność 


bp Jerzy Samiec, a asystowali mu ks. 

radca Henryk Reske i ks. Marian Bienioszek, 

pełniący obowiązki administratora 

parafii po śmierci śp. ks. bp. Tadeusza 

Szurmana. Ks. dr Marian Niemiec jest 

czwartym po II wojnie światowej proboszczem 

parafii Zmartwychwstania 

Pańskiego w Katowicach. 

go jak zagospodarować, ale zachować 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie go w w formie jakikolwiek trwałej ruiny, podświetlić sposób zabronione. 

w nocy i wytyczyć w jego środku ścieżkę Q 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche spacerową, Vervielfältigung sprawdził się w pełni. ist strengstens untersagt. 

wistością. 

Trzebnica to miejsce pochówku św. 

Jadwigi – patronki m.in. pojednania 

polsko-niemieckiego, które w Żmigrodzie 

stało się ciałem choćby podczas rewitalizacji 

parku pałacowo-parkowego. 

Gdy w Żmigrodzie kilka lat temu władze 

postanowiły zrewitalizować ruinę pałacu 

książąt von Hatzfeld, który porastały 

już samosiejki i było zagrożenie, że się 

po prostu rozpadnie, wielu pukało się 

w głowę. Wydano krocie, a wystarczyło 

wyremontować mury i nakryć je dachem 

i byłby kompletny pałac – padały głosy. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie sano w do 1813 czytania. r. tzw. protokół Powielanie żmigrodzki, to towar, w jakikolwiek który się dobrze turystycznie sposób zabronione. 

znów będzie błyszczał który był gwoździem do trumny Napoleona. 

bereitgestellt. Na obrady w pałacu przybyły Jegliche mistrz Vervielfältigung miasta i gminy Żmigród, ist osoba strengstens 

sprzedaje. Robert Lewandowski, bur- 

LARES: Diese Materialien jak sind dawniej. lediglich zum Lesen 

Kontakt: www.johanniter.de 

untersagt. 

Q 

Nie dowierzano też, że w renesansowej 

rycerskiej wieży mieszkalnej, która stoi 

tuż obok, zaczną działać: punkt informacji 

turystycznej, winiarnia i apartament 

dla turystów. Notabene otwarcia ruiny 

po rewitalizacji dokonano podczas dożynek 

wojewódzkich. Ci, którzy trafiają 

w to miejsce po latach, przecierają oczy 

ze zdumienia. Wprawdzie winiarni w 

wieży jak nie było, tak nie ma, ale nikt 

Q Johanniter: Die Schlesische 

Genossenschaft des Johanniterordens 

bietet dieses Jahr zum vierzehnten Mal 

am 17. November die Berufsberatung am 

Christlichen Gymnasium Johanneum in 

Hoyerswerda an. Wie stets sind die Abschlussklassen 

(11. und 12. Schuljahr) 

angesprochen. 120 Schüler werden dieses 

Jahr erwartet. Neben akademischen 

Berufen sind Ausbildungsberufe gefragt. 

Q Muzyka w starym opactwie: 

W Rudach Raciborskich odbywają się 

koncerty niedzielne, którym przewodniczy 

i wprowadza w tematykę ks. prał. 

z tego powodu nie rozpacza, bo w podziemiach 

pałacu-ruiny jest restauracja. 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Vierundzwanzigster 

Sonntag Im 

Jahreskreis 

14.09.2014 

sein zu vergeben, als er beleidigt wird. die gleiche Behandlung, die er seinem befindet sich Gott gegenüber in der Position 

des w Schuldners. jakikolwiek Gott ist aber sposób bereit, zabronione. Q 

LARES: Niniejszy Es kommt materiał nie der Punkt, służy wo wyłącznie er sagen Mitknecht do angetan czytania. hatte. Das Powielanie nenne ich 

kann: jetzt reicht es aber, bis hierher und Gerechtigkeit! 

wenn der Mensch ihn 

LARES: Diese Materialien nicht sind weiter. Hier lediglich geht es nicht zum die Lesen Trotzdem bereitgestellt. fände ein Jegliche Vervielfältigung bittet, ihm seine Sünden ist strengstens untersagt. 

1. Lesung: 

Sir 27,30-28,7 

2. Lesung: Rom 14,7-9 

Evangelium: Mt 18,21-35 „Herr, 

wie oft muss ich meinem Bruder 

vergeben…“ 

Petrus Bogdan Kicinger. 28 września o godz. 

17.00 na organach zagra Zuzana Zahradniková 

(Rużomberok, Słowacja), 19 

października odbędzie się koncert wokalno-instrumentalny. 

Wystąpią: chór i 

zespół instrumentalny Parafii św. Anny 

w Babicach, kwartet smyczkowy „Altra 

volta”, Klaudia Romek, Brygida Tomala. 

Q Domorganist gesucht: Das Bistum 

Dresden-Meißen sucht für die Kathedrale 

„St. Trinitatis“ in Dresden (ehemalige 

Katholische Hofkirche) zum 1. Februar 

2015 einen Domorganisten/eine Domorganistin 

(A-Examen) mit Teilaufgaben 

in der diözesanen Kirchenmusik. Neben 

einem qualifizierten Hochschulabschluss 

seinem Beleidiger zu vergeben. Er nennt 

die Zahl sieben, diese Zahl gilt bei den 

Juden als eine runde Zahl. Sie bedeutet: 

viele Male. Jesus greift in seiner Antwort 

diese Zahl auf und steigert sie in 77 Mal, 

d.h. die Zahl der Vergebungen, die von 

einem Jünger gefordert wird, lässt sich 

und Erfahrungen im Fach Kirchenmusik 

muss die Persönlichkeit konfessionell 

in der katholischen Kirche beheimatet 

sein und eine besondere Befähigung zum 

improvisatorischen Orgelspiel sowie die 

Sensibilität besitzen, dieses in den Dienst 

der Liturgie zu stellen. Bewerbungen sind 

bis zum 7. November an das Dompfarramt 

der Kathedrale, z.Hd. Herrn KMD Liebich, 

Schloßstraße 24, 01067 Dresden, einzu- 

kan 

wie dieses. Zunächst die Großmut des geht es aber nicht um Geldgeschäfte, bunden. Die Gesinnung der Vergebung, 

LARES: Niniejszy Königs, materiał dann die Hartherzigkeit służy wyłącznie des ihm geht do es czytania. um moralische Schuld, Powielanie um der Liebe w zu jakikolwiek dem Nächsten, entscheidet sposób zabronione. 

Knechtes gegenüber dem Mitknecht, und Sündenvergebung, um Beleidigung, um über das Verhältnis zu Gott. q reichen. 


nicht mit einer Ziffer bezeichnen. Sie 

ist nach oben unbegrenzt, mit anderen 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie die Gleichberechtigung w jakikolwiek bei der sposób Ausbildung 

für das geistliche Amt durch eine 

zabronione. 

chlebem i darem ołtarza. 

Judentum (WUJP), Rabbiner Daniel 

LARES: Diese Materialien Freelander sind (Jerusalem), lediglich teil. Der zum Ordi- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche jüdische Vervielfältigung Fakultät an einer staatlichen ist strengstens Q untersagt. 

nationsfeier ging am 1. September ein 

Konzert zum Gedenken an die Opfer 

des Zweiten Weltkriegs und der Schoa 

voraus. 

Die sieben in ihr Amt neu eingeführten 

Geistlichen sind Absolventen des 

Gości ma, bo park przyciąga urodą. 

Jeśli władzom wystarczy konsekwencji 

Wort zum Sonntag 

Worten, der Jünger muss so oft bereit 

Zahl der Vergebungen, sondern um das 

Vergeben überhaupt, zunächst um das 

Nachlassen von Schuld durch Gott gegenüber 

seinem Diener und dann durch 

den Diener gegenüber seinem Mitknecht 

und schließlich um die Reaktion Gottes 

LARES: Niniejszy auf das materiał Verhalten des służy hartherzigen wyłącznie Dieners. 

Dieses wird nunmehr ausdrücklich sich nichts miteinander zu tun. Ein Nächsten, sonst ist es nichts mit dem 

Rechtsgeschäfte do czytania. haben Powielanie w jakikolwiek zu üben gegenüber sposób dem zabronione. 

fragt, wie oft der Jünger nach 

dem Willen Jesu bereit sein muss, als Muster für das Verhalten Gottes ge- 

Mann hat Schulden und hat gleich- 

Nachlass der Schuld durch Gott. Wir be- 


genüber den Menschen bezeichnet, die 

nicht bereit sind, ihren Mitmenschen 

„von Herzen“ zu vergeben. 

Wohl wenige biblische Gleichnisse 

haben schon von Kindheit an so sehr 

unsere innere Zustimmung gefunden, 

Abraham Geiger Kolleg Potsdam. Das 

Kolleg wurde 1999 als Rabbinerseminar 

an der Universität Potsdam gegründet. 

U patronki śląskiej ziemi 

Tegoroczne święto plonów zwane 

dożynkami miasta i gminy Żmigród 

(Trachenberg) i powiatu trzebnickiego 

(Kreis Trebnitz) odbyło się 24 

sierpnia we wsi Korzeńsko (Korsenz). 

W obu przypadkach – Żmigrodu 

i powiatu trzebnickiego – kwestia 

współpracy obecnych polskich i dawnych 

niemieckich mieszkańców tej 

ziemi nie jest frazesem, ale rzeczy- 

über 23 Jahre an der 

Synagoge zum Weißen 

Storch in Breslau. 

Zespół pałacowo-parkowy w Żmigrodzie po rewitalizacji. 

Najpiękniejszy park 

na Dolnym Śląsku, 

najpierw barokowy, 

potem romantyczny, 

Abraham Geiger (1810-1874) 

LARES: Niniejszy w działaniu, materiał a wszystko służy wskazuje wyłącznie na to, 

ryzykować do czytania. spotkania z Powielanie żołnierzami który w da jakikolwiek miejsca pracy. A te są sposób w każdej zabronione. 

że tak, powstanie najpiękniejszy park na Armii Czerwonej, którzy z zadziwiającą gminie na wagę złota. 


Dolnym 


Śląsku. 

lediglich 

A właściwie – 

zum 

znów bę- 

Lesen 

lekkością 


podchodzi do cudzego 

Jegliche 

życia. 


Marek Perzyński 


dzie, bo to najpierw barokowe, a potem 

romantyczne założenie parkowe dawniej 

błyszczało. Cieszyli tym klejnotem oczy 

nawet władcy. Aczkolwiek więcej mówi 

się o tym, że w tutejszym pałacu podpi- 

wtedy nawet koronowane głowy, to tutaj 

ważyły się losy Europy. Niestety, olśniewający 

urodą pałac z wojennej zawieruchy 

II wojny światowej obronną ręką 

nie wyszedł. Odbudować go nie było 

komu, bo niemieccy arystokraci woleli 

schließlich die gerechte Strafe durch eben 

weltlicher Richter, der 

den Fall nach den Grundsätzen 

der irdischen Gerechtigkeit 

zu beurteilen 

hätte, wohl einige Haare 

in der Suppe. Die beiden 

Fotos: Marek Perzyński 

zeitig Guthaben. Weil ihm eine Schuld 

erlassen wird, darum muss er noch 

lange nicht gegenüber einem Dritten, 

der mit dem ersten Handel gar nichts 

zu tun hat, auf seine Rechte verzichten. 

So sagt es das Gesetz dieser Welt. Jesus 

Gott ist bereit, 

wenn der Mensch 

ihn bittet, ihm 

seine Sünden, und 

seien sie noch so 

groß, zu verzeihen. 

Als erste Neugründung in Europa nach 

der Shoah bildet das Institut seit 2007 

auch Kantorinnen und Kantoren aus. 

Am 3. September wurde an den 140. 

Sterbetag von Rabbiner Abraham Geiger 

23 Jahre an der Synagoge zum Weißen 

Storch. Das Jüdisch-Theologische Seminar 

in Breslau und die Berliner Hochschule 

für die Wissenschaft des Judentums 

verdanken seiner Initiative ihre 

Existenz. Geiger forderte bereits 1836 

Universität. Das Abraham Geiger Kolleg 

an der Universität Potsdam, das dieses 

Jahr seinen 15. Geburtstag feiert, setzt 

das geistige Erbe dieses Vordenkers des 

liberalen Judentums in aktuelle Bezüge. 

kan 


Oko 

w 

mieli 

jakikolwiek 

zwłaszcza na kobiety, 

sposób 

nawet 

zabronione. 

na wiek nie patrzyli. 

Władze Żmigrodu dramatyczną hi- 


storią turystów nie epatują, ruina pałacu 

ma być miejscem, gdzie się po prostu 

wypoczywa. Przed fasadą pałacu, lśniącą 

w słońcu, stanęła potężna pergola 

porastająca różami. Na osi widokowej 

miejsce dostała kobieta bez głowy, nie 

miejsca i wystawiają wizytówkę jego 

właścicielowi jako mecenasowi sztuki. 

A w dobrym towarzystwie warto się 

znaleźć. To zwykle procentuje. 

Pomysł, by pałacu kompletnie nie odbudowywać, 

bo tymczasem nie byłoby 

Książęta von Hatzfeld w Żmigrodzie 

bywają, postępem prac w ich dawnych 

dobrach żywo się interesują i to zainteresowanie 

jest odbierane z wielką życzliwością. 

Więcej – jest przez władze gminy 

i mieszkańców oczekiwane. Historia 

niezwykle dynamiczna i nowocześnie 

myśląca, do historii podchodzi z szacunkiem. 

Bo to dziedzictwo, na którym 

– jak mówi – można wiele dobrych 

rzeczy zbudować. W pobliżu zespołu 

pałacowo-parkowego powstanie hotel, 

Verzeihung. Der Mensch, jeder Mensch, 

‐ und seien sie noch so 

groß ‐ zu verzeihen. Die 

Haltung und Tat, die wir 

von Gott uns gegenüber 

erwarten, müssen wir 

bereit sein, auch selbst 

finden uns eben in dem unteilbar einen 

Menschen, der nicht gegen Gott anders 

sein kann als gegen den Mitmenschen. 

Die beiden Gebote der Gottes‐ und der 

Nächstenliebe sind in diesem Gleichnis 

zu der großen untrennbaren Einheit ver- 

Foto: Klaudia Kandzia




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe Lesen bereitgestellt. Kulisy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Der Orchester-Mann 



12. – 18. September 2014 

Mit Bolesław Gustaw Bernaczek, von Beruf Ingenieur, leidenschaftlicher Musiker, Vorsitzender der Sozial-Kulturellen Gesellschaft der Deutschen 

Minderheit (SKGDM) Grünberg, Chefredakteur des Grünberger Monatsblattes, Geschäftsmann und Vorstandsvorsitzender der Firma BIOPAX, 

sprach Krzysztof Świerc. 



Wie nennt man jemanden, der wie 

Sie so viele Dinge auf einmal tut: Orchester-Mann, 

Renaissancemensch, 

Workaholic? 

Ich mache tatsächlich vieles gleichzeitig 

und begnüge mich dabei nicht 

mit Mittelmäßigkeiten. So bin ich eben 

erzogen und gelehrt worden. Leider geschieht 

das auf Kosten der Familie und 



manchmal auch meiner Gesundheit. 

Von Zeit zu Zeit muss ich deshalb abschalten 

und lande dann in irgendeinem 

Kurort, aber nur, um mit neuem 

Schwung weiterzuarbeiten. Ob ich ein 

Workaholic bin? Das sagen viele meiner 

Bekannten. Ich habe das lange immer 

wieder bestritten, aber heute scheint 

mir, es ist doch etwas dran. Und ich bin 

auch kaum heilbar, da ich ohne Arbeit 



nicht leben kann! Das scheint so ein 

Charakterzug von mir zu sein und ich 

werde wohl schon so bleiben. 

Ihre Hauptbeschäftigung, mit der 

Sie Ihren und Ihrer Familie Unterhalt 

bestreiten, bleibt dennoch Ihre geschäftliche 

Tätigkeit. Was sind Sie von Beruf 

und um welche Wirtschaftsaktivitäten 

handelt es sich bei Ihnen? 



Ich bin gelernter Maschinenbau- 

Ingenieur, aber ich war jahrelang in 

der Baubranche tätig. Derzeit bin ich 

Firmenvorstand bei der BIOPAX PL Sp. 

z o.o. mit Sitz in Grünberg, die auf 

Abwassertechnik spezialisiert ist. Die 

Firma entstand, nachdem mir und meinen 

Freunden aus Warschau, darunter 

Ingenieur Janusz Waś, klar wurde, dass 


LARES: Niniejszy Man materiał muss es aber służy trotzdem wyłącznie tun, do 

„Ich 

czytania. 

mache tatsächlich 

Powielanie die Eltern w jakikolwiek vor allem in Deutschland sposób eine zabronione. 

und zwar schnell, sonst könnte die EU 

Zukunft für die weitere Schulbildung 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. vieles gleichzeitig Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

in unseren Ideen, Erfahrungen und den 

innovativen Technologien, auf die wir 

zugreifen konnten, enorme und entwicklungsfähige 

Potenziale steckten. 

Lagen Sie damit auch richtig? 

Unser Unternehmen besteht inzwischen 

zehn Jahre und die Ergebnisse 

sind meines Erachtens mehr als zufriedenstellend. 

Zudem sind wir im letzten 

Jahrzehnt in eine enge Kooperation mit 

der Grünberger Universität getreten, so 

dass auch Lehrbeauftragte der Hochschule 

in unserer Firma tätig sind. 

Ihre Bemühungen haben u.a. bewirkt, 

dass wir für zwei unserer Projekte (ein 

drittes wird derzeit geschrieben) eine 

EU-Finanzierung aufgrund des hohen 

Innovationsgehalts bekommen haben. 

etwa in Neusalz, Lagow und Hennersdorf, 

die vom deutschen Konsulat finanziert 

werden. Und neuerdings konnten 

wir in Absprache mit den jeweiligen 

Stadtverwaltungen auch erreichen, dass 

der Unterricht des Deutschen als Min- 

LARES: Niniejszy Neben materiał der Fülle Ihrer służy geschäftlichen wyłącznie derheitensprache do czytania. vom Bildungsministerium 

(MEN) mitgetragen werden soll. und Deutsch stattfand. Wir schreiben 

Powielanie thenburger w jakikolwiek Erntefest, das auf sposób Polnisch zabronione. 

Aktivitäten sind Sie auch Vorsitzender 

LARES: Diese Materialien bei der sind Grünberger lediglich Sozial-Kulturellen zum Lesen Kräftig bereitgestellt. geholfen hat uns dabei Jegliche Hubert übrigens Vervielfältigung über alles rund um das ist The- 


Worin liegt hauptsächlich diese Innovation? 

Wir spezialisieren uns auf den Bau 

kleiner Kläranlagen, die Biogene (Nitrate 

und Phosphate) aus der Umwelt beseitigen 

und dabei alle Voraussetzungen 

und Standards der großen Kläranlagen 

erfüllen, die aber wesentlich teurer sind. 

Unsere kleinen Kläranlagen verbrauchen 

nur 50 Prozent der benötigten elekt- 

Gesellschaft der Deutschen Minderheit 

(SKGDM) und sind auch in diesem 

Bereich ganz erfolgreich, u.a. bei der 

Popularisierung der deutschen Sprache. 

Wie schaffen Sie das? 

Vorab sei gesagt, dass es in der Woi- 

LARES: Niniejszy wodschaft materiał Lebus doch służy nicht so wyłącznie wenige mal als do sie czytania. hörten, dass das Powielanie Vorhaben Sławomir w jakikolwiek Kufel, haben wir uns sposób zudem zabronione. 

Deutsche gibt, wie es den Anschein vom Bildungsministerium mitgetragen gemeinsam mit der Lehranstalt dazu 


haben 


mag. Bei 

lediglich 

der letzten Volkszäh- 

zum Lesen 

werden 


soll und je nach Schülerzahl 

Jegliche 

bis entschieden, 


ein Gymnasium und 

ist 

Ly- 


rischen Energie, und die ist eben ein 

grundlegender Kostenfaktor. Im Klartext: 

Dort, wo unsere Anlagen stehen, 

fallen die Kosten automatisch um ca. 50 

Prozent geringer aus. Außerdem werden 

bei unserer Technologie keinerlei Aerosole 

freigesetzt und Vorbeigehende 

stellen immer wieder erstaunt fest, dass 

da nichts stinkt. Und die Preise, die wir 

Ukrainern, die bis zur Bekanntgabe der Schule renovieren, einen Turnsaal oder in Absprache mit dem Rektor auf das 


Ergebnisse 

materiał 

der jüngsten 

służy 

Volkszählung 

wyłącznie 

Sportplatz 

do czytania. 

bauen. Das entscheidet 

Powielanie 

ja nächste 

w jakikolwiek 

Schuljahr verlegt. 


als die zahlreichste Volksgruppe in der die jeweilige Gemeinde oder Stadt, die Sie heben immer wieder gern die 


anbieten, können es mit den benachbarten 

Ortschaften, wo es unsere Kläranlagen 

nicht gibt, sehr gut aufnehmen. Und 

zwar: Bei unserer Technologie sind für 

die Klärung eines Kubikmeters Abwasser 

nur 4 Złoty zu zahlen, bei unseren 

Nachbarn sind es 14 Złoty. 

Neben Kläranlagen befassen Sie sich 

auch mit der Rekultivierung von Oberflächen- 

und Seewasser. Weshalb? 

Weil das in Polen ein gravierendes 

Problem ist. Wir stehen mit unseren 

Trinkwasserressourcen derzeit an vorletzter 

Stelle in Europa, nur noch vor 

Albanien. Jetzt aber muss nach einer 

EU-Richtlinie bereits in Ortschaften 

ab 10.000 bis 15.000 Einwohnern das 

Oberflächenwasser von Biogenen gerei- 

LARES: Niniejszy schnell materiał wie möglich służy durch mehr wyłącznie Unterrichtstunden 

an Schulen der Woi- 

Deutschdiktate gewinnen. Es sind üb- 

und Tradition erfreulicherweise trotz 

Schüler do die czytania. meisten Woiwodschafts- Powielanie Bevölkerung, w jakikolwiek wo die deutsche sposób Kultur zabronione. 

LARES: Diese Materialien wodschaft sind zu erweitern. lediglich Die Folge zum sind Lesen rigens bereitgestellt. alles grenznahe Ortschaften, Jegliche wo der Vervielfältigung Nachkriegsvertreibung überleben ist strengstens gesungen habe. untersagt. 

 

nigt werden. Ehrlich gesagt, die Aufgabe 

ist so gigantisch, dass sie in Polen nur 

schwer realisierbar ist. 

Über zu wenig Arbeit kann sich Bolesław Gustaw Bernaczek nicht beklagen – daher auch seine gute Laune. 

Strafen in Millionenhöhe über Polen 

verhängen. 

Absolut. Um die Gefahr zu veranschaulichen, 

sei nur gesagt: Sollten nach 

2015 die Oberflächenkläranlagen im 

Lande nicht EU-konform sein, wird 

Problems annehmen? 

Weil unsere Kläranlagen, ob klein 

oder groß, sämtlichen EU-Auflagen gerecht 

werden. Und wie ich schon sagte, 

die Kosten für die Bevölkerung sind bei 

unseren Anlagen viel geringer. 

lung zeigte sich, dass wir mit rund 

1.800 Angehörigen die größte Minderheit 

in der Region sind. Die Zahl 

unserer Mitglieder liegt inzwischen 

bei 700 und es werden immer mehr. 

Zahlenmäßig liegen wir sogar vor den 

Woiwodschaft Lebus galten. 

Bei der Popularisierung der deutschen 

Sprache gehe ich nach einem bestimmten 

Schema vor. Als Geschäftsmann 

komme ich in Kontakt mit Ortsverwaltungen 

und spreche bei der Gelegenheit 

Schulen der Region Lebus bis vor kurzen 

noch sehr miserabel. 

Stimmt, und deshalb kamen immer 

wieder Eltern zu uns (SKGDM) 

und forderten für ihre Kinder mehr 

Deutschstunden an Schulen. Daraufhin 

beschlossen wir, unser Angebot so 

und begnüge mich 

dabei nicht mit 

Mittelmäßigkeiten.“ 

Kołodziej, Bildungsspezialist des VdG 

mit Sitz in Oppeln. 

Wie stehen Gemeindevorsteher, Bürgermeister 

oder auch Landräte dem 

Vorhaben gegenüber? 

Ihre Reaktion war sehr positiv, zu- 

zu 150 Prozent der Bildungszuwendung 

betragen könnte. Das sind also 

bis zu 10.000 Złoty pro Schüler. Eine 

ganz starke Geldspritze, mit der man 

viel tun kann, etwa ein Studium für 

den Deutschunterricht aufbauen, eine 

Zuwendungsgelder erhalten hat. Bestes 

Beispiel hierfür ist Hubert Kołodziej, 

der ja in Groß Döbern bei Oppeln zur 

Errichtung einer schönen Sporthalle 

beigetragen hat – ein guter Beleg dafür, 

dass es sich u.U. sehr lohnt, auf einen 

dann auch schulische Belange an, darunter 

eben materiał das Thema Deutschunterricht. 

służy wyłącznie Welche do Schulen czytania. der Woiwodschaft Powielanie eine w große jakikolwiek Rolle spielen. Deshalb sposób bin zabronione. 

Deutschunterricht zu setzen. 

Polen, da hier Klischees noch immer 


In dieser Hinsicht stand es die Lebus bieten seit diesem Schuljahr ei- 

– auch wenn wir uns als Europäer 


nen erweiterten Deutschunterricht an? 

Es sind dies die Grundschulen in 

Rothenburg an der Oder, Unruhstadt 

und Lugknitz in der Gemeinde Skampe, 

gleich drei in Guben sowie das Gymnasium 

Nr. 6 in Grünberg und das 

Gymnasium Nr. 2 in Züllichau, dessen 

und spätere Arbeit ihre Kinder sehen, 

da es in der Region Lebus sehr problematisch 

ist, eine gut bezahlte Anstellung 

zu finden. In den genannten Ortschaften 

finden übrigens auch gemeinsame Veranstaltungen 

und Sprachwettbewerbe 

Polen täglich über vier Millionen Euro 

mit Schulen und Kindergärten aus deutschen 

w Grenzstädten jakikolwiek statt, wo sposób wiederum zabronione. 

LARES: Niniejszy Strafe zahlen materiał müssen! służy Und zwar wyłącznie so lange, 

bis die EU-Bedingungen erfüllt sind. mittlerweile zusätzliche Deutschstunden deutsche Kinder Polnisch lernen. 


LARES: Diese Materialien Weshalb sind will lediglich sich BIOPAX nun zum dieses Lesen an Schulen bereitgestellt. und SKGDM-Zweigstellen Jegliche Wo Vervielfältigung finden die größten Veranstaltun- 


gen dieser Art statt? 

In der Gemeinde Rothenburg an der 

Oder, deren Partner auf deutscher Seite 

die Gemeinde Drebkau ist. Gerade letzten 

Monat am 23. August wetteiferten 

Schulen beider Gemeinden beim Ro- 

ma sukzessive in unserem in Grünberg 

erscheinenden Grünberger Monatsblatt, 

wo ich der Chefredakteur bin. Dank der 

Kreativität deutscher Grünberger, darunter 

des Dekans der humanistischen 

Fakultät der Universität Grünberg, Prof. 

zeum zu gründen, wo alle Fächer auf 

Deutsch unterrichtet werden sollen! 

Wir wollten die Schule ursprünglich 

bereits in diesem Schuljahr starten, aber 

weil seitens der Uni nicht alles finanziell 

geklappt hat, haben wir den Schulstart 

Dynamik, Kreativität und Leistungen 

deutscher Aktivisten in Grünberg 

hervor. Ist aber heute, im vereinten 

Europa, der Minderheitenstatus denn 

so wichtig? 

Ich finde schon, ganz besonders in 

empfinden – der Meinung, dass eine 

Minderheit ihre kulturelle Eigenart zeigen 

und betonen und ihre Identität, 

Geschichte und Muttersprache pflegen 

muss. Beispielhaft dafür ist etwa 

die geringe Kenntnis der Geschichte 

des Lebuser Landes durch die hiesige 

konnte. Ja, Vertreibung, was sich übrigens 

seinerzeit auch der bekannte 

polnische Historiker Prof. Czesław 

Osękowski in verschiedenen Foren 

nicht auszusprechen scheute, indem er 

immer wieder klarstellte, dass es keine 

Umsiedlungen waren, sondern eben 

Vertreibungen. Dafür bin ich ihm sehr 

dankbar, zumal die meisten Historiker 

in Polen bei diversen Tagungen immer 

noch den Unsinn nachplappern, es habe 

sich damals um Umsiedlungen bzw. 

Flucht gehandelt. 

Da wir schon beim Thema Geschichte 

sind – erzählen Sie uns bitte kurz über 

das Projekt „Vor dem Vergessen bewahren”. 

Es ist eine Sammlung von Dokumenten 

von Menschen, die inzwischen zu 

50 Prozent von uns gegangen sind. Sie 

zeigen, was hier in Grünberg nach dem 

Zweiten Weltkrieg vor sich ging, wie 

schlecht die deutsche Zivilbevölkerung 

behandelt wurde und wer dermaßen 

brutal vorging, dass mehr als 500 Familien 

in der Stadt sich selbst getötet 

(vergast) haben! Nur um dem Unrecht 

in Form von Vergewaltigung, Misshandlung, 

Mord und Schikanen zu entgehen. 

Man spricht darüber leider noch immer 

nicht, aber wir können und dürfen das 

nicht vergessen. 

Die Deutschen in Grünberg haben 

sich mittlerweile auch genehmigen lassen, 

Gedenktafeln für herausragende 

deutschen Bürger der Stadt zu enthüllen. 

Was das schwierig zu erreichen? 

Nein, denn der heutige Grünberger 

Stadtrat besteht überwiegend aus 

meinen Freunden, mit denen ich mich 

sehr gut verstehe. So gibt es z. B. an 

wichtigen Stellen in der Stadt Infopfeile 

auf Deutsch und Englisch. Eine diplomatische 

Lösung, nicht wahr? Außerdem 

haben wir im Rathaus eine 

Touristeninformation eingerichtet, wo 

wir unsere Zeitschriften auslegen, und 

das aus Stadtgeldern. Dass die heutige 

Stadtverwaltung auf Deutsche gut 

zu sprechen ist, zeigt sich auch daran, 

dass Grünberg eine Partnerstadt von 

Cottbus ist und es beim alljährlichen 

Weinfest an einem der Festtage immer 

auf Deutsch zugeht. 

Alles zuvor Angesprochene steht jedoch 

im Schatten Ihrer größten Liebe 

– der Musik. Ein Musiker sind Sie 

dennoch nicht geworden, warum nicht? 

Ich bin im ostbrandenburgischen 

Landsberg aufgewachsen, in einem 

Stadtteil, wo Roma-Angehörige wohnten. 

Diese haben mir eben Musikalität 

eingeimpft. Sie musizierten so schön, 

dass ich sie darum beneidete und auch 

so spielen wollte. Irgendwann wurde die 

Musik dann für mich daher auch zum 

A und O, ich lebte nur noch mit ihr. Im 

Ergebnis ging ich auf eine Musikoberschule 

und bekam später sogar die in 

meiner Jugendzeit noch erforderliche 

internationale Lizenz für Auslandsauftritte. 

Danach wollte ich Musik auch 

studieren, aber da stellte sich mein Vater 

entgegen und meinte dezidiert: Du wirst 

Ingenieur und basta! Das geschah dann 

auch, denn ich wagte es nicht, meinem 

Vater zu widersprechen. Mein Bruder 

wagte es und wurde Musiker. 

Welche Instrumente spielen Sie? 

Vor allem auf der Gitarre, außerdem 

komponiere ich und schreibe Texte. Es 

ist mir sogar gelungen, einige Dutzend 

Lieder zu schreiben, von denen eines 

den Hitwettbewerb beim Grünberger 

Weinfest gewann. Das Lied schrieb ich 

auf Polnisch und Deutsch und es gibt 

meinen Charakter sowie den Charakter 

und die Traditionen der Stadt wieder. 

Zum Schluss möchte ich noch stolz hinzufügen, 

dass ich früher einmal Mitglied 

der bekannten Band Skamandry war 

und davor noch in Landsberg mit der 

berühmten polnischen Sängerin Krystyna 

Prońko zusammen musiziert und 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Człowiek orkiestra 




Z Bolesławem Gustawem Bernaczkiem, inżynierem z wykształcenia, muzykiem z zamiłowania, przewodniczącym Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego 

Mniejszości Niemieckiej (TSKMN) w Zielonej Górze, redaktorem naczelnym „Grünberger Monatsblatt”, biznesmenem, prezesem firmy Biopax, 

rozmawia Krzysztof Świerc 

nobrania mniejszość niemiecka w Zielonej 

w Górze jakikolwiek organizuje spotkanie, sposób które zabronione. 

LARES: Niniejszy to postępuję materiał według pewnego służy schematu. wyłącznie Wielkim do pod czytania. Opolem przyczynił Powielanie się do 

Otóż jako człowiek biznesu docieram wybudowania pięknej hali sportowej, odbędzie się 12 września o godz. 14 Grünberger Band. 

LARES: Diese Materialien do władz sind poszczególnych lediglich miejscowości zum Lesen co najlepiej bereitgestellt. świadczy o tym, ile Jegliche poży- 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie tecznego w jakikolwiek może dać stawianie sposób na naukę zabronione. 

języka niemieckiego. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Które Vervielfältigung szkoły województwa lubuskie- 


Czy kogoś, kto zajmuje się taką mnogością 

spraw i rzeczy jednocześnie, jak 

Pan, można nazwać człowiekiem orkiestrą, 

człowiekiem renesansu czy... 

pracoholikiem? 

Faktycznie robię wiele rzeczy jednocześnie, 

nie godząc się przy tym na 

bylejakość, bo tak zostałem wychowany i 

nauczony. Niestety, dzieje się to kosztem 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Sulechowie, w jakikolwiek którego uczniowie sposób najczęściej 

wygrywają dyktanda wojewódzkie 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche z języka Vervielfältigung niemieckiego. Zauważmy, ist że strengstens są 

untersagt. 

rodziny, a bywa, że i mojego zdrowia, 

stąd od czasu do czasu muszę się wyciszyć 

z dala od zgiełku dnia codziennego 

i ląduję w jakimś uzdrowisku, ale tylko 

po to, by później z jeszcze większym 

impetem wrócić do pracy. A czy jestem 

pracoholikiem? Tak twierdzą moi znajomi, 

z czym długo się nie zgadzałem, ale 

dzisiaj wydaje mi się, że coś w tym jest i 

z czego raczej się już nie wyleczę, bo nie 

potrafię bez pracy żyć! Zrozumiałem, że 

taki jest mój charakter i zapewne taki 

już pozostanę. 

Jednak podstawowym zajęciem, które 

powala Panu na utrzymanie siebie i 

rodziny, jest działalność biznesowa. 

Kim Pan jest z zawodu i jaką konkretnie 

zajmuje się działalnością gospodarczą? 

Z zawodu jestem inżynierem mecha- 


W 

w 

gminie 

jakikolwiek 

Czerwieńsk, której 

sposób 

partnerem 

po stronie niemieckiej jest gmina 

zabronione. 

Drebkau. I właśnie w minionym mie- 


nikiem, ale od lat działałem w branży 

budowlanej, a obecnie jestem prezesem 

firmy Biopax pl Sp. z o.o. z siedzibą 

w Zielonej Górze, która zajmuje się 

technologiami oczyszczania ścieków. 

Firma ta powstała z chwilą, kiedy ja i 

moi przyjaciele z Warszawy, w tym inżynier 

Janusz Waś, zrozumieliśmy, że 

mamy świetne pomysły, doświadcze- 

siącu, konkretnie 23 sierpnia, szkoły z 

obu gmin rywalizowały z sobą podczas 

dożynek w Czerwieńsku, które odbywały 

się w języku polskim i niemieckim. 

Zresztą wszystko, co dotyczy tego tematu, 

opisujemy sukcesywnie w wydawanej 

przez TSKMN w Zielonej Górze 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie gazecie w „Grünberger jakikolwiek Monatsblatt”, sposób której zabronione. 

jestem redaktorem naczelnym. Chciał- 


nie oraz innowacyjne, technologie, w 

których drzemie ogromny potencjał i 

warto je rozwijać. 

I nie pomyliliście się? 

Po 10 latach funkcjonowania naszego 

przedsiębiorstwa wyniki moim zdaniem 

są więcej niż satysfakcjonujące. Poza tym 

w ciągu minionej dekady zdołaliśmy 

nawiązać ścisłą współpracę z Uniwersytetem 

Zielonogórskim. Dzięki temu 

w naszej firmie zatrudnieni są też profesorowie 

tej uczelni, których wysiłek 

zaowocował m.in. tym, że na dwa nasze 

projekty (trzeci w trakcie pisania) 

otrzymaliśmy dofinansowanie z UE ze 

względu na ich bardzo wysoką innowacyjność. 

Czym w głównej mierze charakteryzuje 

się ta innowacyjność? 

Specjalizujemy się w budowie małych 

oczyszczalni ścieków, które usuwają ze 

środowiska biogeny (azotany i fosforany), 

a jednocześnie spełniają wszelkie 

warunki i standardy, które gwarantują 

duże oczyszczalnie, ale są znacznie kosztowniejsze. 

Nasze małe oczyszczalnie 

używają bowiem tylko 50 procent potrzebnej 

energii elektrycznej, a energia 

niowych w kraju nie będą spełniały 

warunków unijnych, to Polska będzie 

płaciła dziennie ponad 4 miliony euro 

kary! I potrwa to aż do chwili, kiedy 

spełni wszystkie unijne warunki. 

A dlaczego Biopax ma się zająć li- 

LARES: Niniejszy kwidacją materiał tego problemu? służy wyłącznie zarządami do czytania. poszczególnych Powielanie miast województwa 

lubuskiego załatwiliśmy też oraz pielęgnować tożsamość, historię i 

podkreślać w jakikolwiek swoją odrębność sposób kulturową zabronione. 

Bo nasze oczyszczalnie, zarówno 


małe, 


jak i duże, 

lediglich 

spełniają wszystkie 

zum Lesen 

to, aby 


naukę języka niemieckiego 

Jegliche 

jako swój 


język. Przykładem może być 

ist 

sła- 


jest podstawowym czynnikiem kosztów. 

Dla zobrazowania tematu powiem, że 

tam, gdzie stawiamy nasze urządzenia, 

koszty automatycznie są ok. 50 procent 

niższe. Poza tym nasza technologia 

sprawia, że nie są wydzielane żadne 

aerozole i przechodzący obok ludzie 

ze zdziwieniem stwierdzają, że tu nic nie 

śmierdzi, a do tego ceny, jakie płacą, w 

unijne wymogi i jak powiedziałem 

wcześniej, koszty naszych instalacji dla 

mieszkańców są dużo mniejsze. 

Mimo rozlicznych zajęć związanych 

z działalnością biznesową jest Pan też 

przewodniczącym Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego 

Mniejszości Niemieckiej 

Jak do tego przedsięwzięcia ustosunkowali 

się wójtowi, 

historyk prof. Czesław Osękowski, który 


(TSKMN) w 

służy 

Zielonej 

wyłącznie 

Górze, 

czytania. 

burmistrzowie 

Powielanie 

czy jasno 

w 

stwierdził, 

jakikolwiek 

że nie były 

sposób 

to żadne 

zabronione. 

odnosząc także na tym polu szereg suk- 

starostwie? 

przesiedlenia, tylko wypędzenia, i za to 


porównaniu z tymi, które obowiązują w 

ościennych miejscowościach, gdzie nie 

ma naszych oczyszczalni, są konkurencyjne, 

bo dzięki naszej technologii za 

metr sześcienny oczyszczania ścieków 

płacą 4 zł, a sąsiedzi 14 zł. 

Oprócz oczyszczania ścieków zajmujecie 

się projektem rekultywacji wód powierzchniowych 

i prowadzicie program 

się, że jesteśmy największą mniejszością nawet 10 tys. zł. Jest to zatem poważny 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Dort w wird jakikolwiek der Film „Die große 

w tym regionie – w sile 1800 osób, a 

sposób Flucht“ gezeigt, 

mit dabei ist auch Regisseur Sieg- 

której obecny będzie 

zabronione. 

(Wielka Ucieczka), na 

zastrzyk finansowy, za który można wiele 

zrobić, m.in. stworzyć choćby studium 

członków naszego Towarzystwa jest już 


fried 


Leonhard Kapela. Um 16:00 

ist 

Uhr 

strengstens 

także jego reżyser 

untersagt. 

rekultywacji jezior. Dlaczego? 

Jest to w Polsce bardzo poważny problem, 

bo pod względem zasobów wody 

pitnej jesteśmy obecnie na przedostatnim 

miejscu w Europie. Za Polską jest 

już tylko Albania. Teraz jednak według 

dyrektywy UE już w miejscowościach 

od 10 000–15 000 mieszkańców trzeba 

będzie oczyszczać wody powierzchniowe 

z biogenów. Szczerze mówiąc, jest to 

dzisiaj w Polsce monstrualne zadanie, 

które będzie trudne do zrealizowania. 

Na brak pracy Bolesław Gustaw Bernaczek nie narzeka i... stąd ten dobry humor! 

„Robię wiele rzeczy 

jednocześnie, nie 

godząc się przy tym 

Ale wykonać je trzeba, i to jak najszybciej, 

bo wiąże się milionowymi karami, 

jakie może UE nałożyć na Polskę. 

LARES: Niniejszy Absolutnie materiał tak, a dla służy zobrazowania wyłącznie niemieckiego do czytania. w szkołach rozrzuconych Powielanie atywność w jakikolwiek i osiągnięcia działaczy sposób MN w zabronione. 

zagrożenia powiem, że jeśli po 2015 po poszczególnych miejscowościach Zielonej Górze, ale czy dzisiaj, w zjednoczonej 

Vervielfältigung Europie, status mniejszości ist strengstens LARES: Diese Materialien roku oczyszczalnie sind lediglich wód powierzch- 

zum Lesen województwa bereitgestellt. lubuskiego. Efektem Jegliche na- 

untersagt. 

cesów, m.in. w popularyzacji języka 

niemieckiego. Jak Pan to robi? 

Zacznę od tego, że wbrew pozorom 

Niemców w województwie lubuskim nie 

jest tak mało, jak może się wydawać. Po 

ostatnim spisie powszechnym okazało 

700 i ciągle przybywa. Pod względem 

ilościowym wyprzedzamy zatem nawet 

Ukraińców, których do chwili ogłoszenia 

wyników ostatniego spisu powszechnego 

uważano z największą mniejszością narodową 

w woj. lubuskim. Jeżeli zaś chodzi 

o popularyzację języka niemieckiego, 


i korzystając z okazji, poruszam tam 

sprawy szkół oraz nauczania w nich 

języka niemieckiego. 

Pod tym względem w szkołach regionu 

do lubuskiego czytania. jeszcze do Powielanie niedawna przedmioty w jakikolwiek będą nauczane sposób w języku zabronione. 

gimnazjum i liceum, gdzie wszystkie 


na bylejakość, 

służy 

bo tak 

wyłącznie 

było bardzo mizernie. 

niemieckim! Szkoła ta miała rozpocząć 

LARES: Diese Materialien zostałem sind lediglich wychowany.” zum Lesen Owszem bereitgestellt. i z tego powodu przycho- 

Jegliche działalność Vervielfältigung już z początkiem tego ist roku strengstens untersagt. 

dzili do nas, do TSKMN, rodzice dzieci, 

domagając się zwiększenia ilości godzin 

lekcyjnych języka niemieckiego w szkołach. 

Dlatego jako MN postanowiliśmy 

jak najprędzej rozszerzyć ofertę przez 

zwiększenie ilości godzin lekcyjnych 

szych starań są dzisiaj dodatkowe lekcje 

niemieckiego w szkołach i oddziałach 

TSKMN w Nowej Soli, Łagowie czy Jędrzychowicach, 

które finansowane są 

przez konsulat RFN. Jednak w między 

czasie i oczywiście w porozumieniu z 

języka mniejszości dofinansowało nam 

Ministerstwa Edukacji Narodowej, w 

czym wydatnie pomógł nam Hubert 

Kołodziej, specjalista do spraw szkolnictwa 

z ZNSSK (VdG) w Polsce z siedzibą 

w Opolu. 

Ich reakcja była bardzo pozytywna, 

ponieważ dowiedzieli się, że przedsięwzięcie 

to będzie dofinansowywane 

z MEN-u, a w zależności od liczby 

uczniów może sięgać nawet 150 procent 

subwencji. A zatem na jednego ucznia 

do nauki języka niemieckiego, wyremontować 

szkołę, wybudować salę gimnastyczną 

lub boisko, o czym przecież 

decyduje zarząd danej gminy czy miasta, 

które otrzyma pieniądze z subwencji. 

Zresztą najlepszym tego przykładem jest 

Hubert Kołodziej, który w Dobrzeniu 

go od tego roku szkolnego gwarantują 

rozszerzoną naukę języka niemieckiego? 

Są to szkoły podstawowe w Czerwieńsku, 

Kargowej, Łęknicy, w gminie Skąpe, 

aż trzy w Gubinie oraz gimnazjum nr 6 

w Zielonej Górze i gimnazjum nr 2 w 

to miejscowości przygraniczne, gdzie 

rodzice uczących się dzieci przyszłość 

swoich pociech, ich dalszą edukację i 

późniejszą pracę przede wszystkim upatrują 

w Niemczech, bo w Lubuskiem 

znalezienie zatrudnienia, i to dobrze 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie płatnego, w jakikolwiek jest dużym problemem. sposób Dodam, 

że w tych miejscowościach organi- 

zabronione. 

tym zapomnieć. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche zowane Vervielfältigung są też wspólne imprezy, konkur- 


sy językowe ze szkołami i przedszkolami 

z przygranicznych miast niemieckich, 

gdzie z kolei dzieci uczą się języka polskiego. 

Gdzie odbywają się największe tego 

typu imprezy? 

bym też dodać, że dzięki kreatywności 

działaczy MN w Zielonej Górze, w tym 

dziekana wydziału humanistycznego 

Uniwersytetu Zielonogórskiego prof. 

Sławomira Kufla, podjęliśmy wspólnie 

z tą uczelnią decyzję o założeniu 

szkolnego, ale ze względu na to, że na 

uczelni nie wszystkie sprawy finansowe 

odpowiednio zagrały, uzgodniliśmy z 

rektorem, że rozpoczną działalność od 

przyszłego roku. 

Podkreśla Pan często prężność, kre- 

jest aż tak ważny? 

Uważam, że tak, a w Polsce szczególnie, 

bo tutaj stereotypy wciąż istnieją i 

odgrywają dużą rolę. Dlatego mimo że 

czujemy się Europejczykami, uważam, 

że mniejszości muszą się pokazywać i 

ba znajomość historii ziemi lubuskiej 

przez jej mieszkańców, gdzie na szczęście, 

pomimo powojennych wypędzeń, 

niemieckiej kulturze i tradycji udało się 

przetrwać. Tak, wypędzeń, czego nie bał 

się kiedyś mówić na forach znany polski 

Grünberg/Loos: Die deutsche Minderheit 

in Grünberg veranstaltet anlässlich 

des Weinfestes am 12. September ein 

Treffen um 14:00 Uhr im Sitz der SKGDM. 

gibt es auf dem Weingut in Loos (Łaz) bei 

Saabor (Zabór) einen Vortrag über Weintraditionen 

sowie eine Weinverkostung 

und einen Auftritt der „Grünberger Band“. 

Zielona Góra/Łaz: Z okazji Święta Wi- 

jestem mu bardzo wdzięczny. Tym bardziej 

że większość historyków w Polsce 

wciąż na wszelkiego rodzaju konferencjach 

opowiada bzdury – w stylu, że były 

to przesiedlenia bądź ucieczki. 

Skoro nawiązał Pan do historii, to 

proszę powiedzieć coś o projekcie, który 

nazywa się „Ocalić od zapomnienia”. 

Jest to zbiór dokumentów od ludzi, 

którzy już w 50 procentach odeszli od 

nas, a które pokazują, co tutaj w Zielonej 

Górze działo się po zakończeniu 

II wojny światowej, jak źle traktowano 

niemiecką ludność cywilną – do tego 

stopnia, że ponad 500 rodzin w tym 

mieście się zagazowało! Wybrali samobójczą 

śmierć, by uniknąć gwałtów, 

pobić, mordów, szykan. Niestety o tym 

wciąż się nie mówi, ale nie możemy o 

MN w Zielonej Górze udało się też 

załatwić zezwolenia na odsłanianie 

pamiątkowych tablic najwybitniejszych 

niemieckich obywateli tego miasta. 

Trudno było? 

Nie, bo w dzisiejszej Zielonej Górze 

radnymi miasta są w większości moi 

przyjaciele, z którymi potrafię w imieniu 

MN dobrze się dogadywać. Do tego 

stopnia, że w tych ważniejszych miejscach 

w mieście strzałki informujące są 

po niemiecku i po angielsku. Prawda, że 

dyplomatyczne rozwiązanie? A do tego 

jeszcze otwarliśmy w ratuszu informację 

turystyczną, gdzie wystawiamy nasze 

czasopisma, i to za miejskie pieniądze. 

O tym, że dzisiejsze władze miasta 

dobrze patrzą na Niemców, świadczy 

też fakt, że Zielona Góra jest miastem 

partnerskim z Cottbus, a jeden dzień 

co roku w trakcie święta winobrania 

jest po niemiecku. 

Wszystko, o czym dotąd rozmawialiśmy, 

znajduje się jednak w cieniu największej 

Pana miłości – muzyki. Ale 

muzykiem Pan nie został, dlaczego? 

Wychowałem się w Gorzowie Wlkp. 

w dzielnicy, gdzie mieszkali Romowie, 

którzy zaszczepili we mnie muzykalność. 

Oni tak pięknie grali, że im pozazdrościłem 

i też chciałem tak grać. Stąd w 

pewnym momencie muzyka stała się dla 

mnie wszystkim, żyłem tylko nią i wynik 

tego był taki, że poszedłem do średniej 

szkoły muzycznej, a później uzyskałem 

nawet wymaganą w czasach mojej 

młodości licencję międzynarodową na 

występy zagraniczne. Następnie postanowiłem 

pójść na studia muzyczne, ale 

temu pomysłowi stanowczo sprzeciwił 

się mój tato, który powiedział: zostaniesz 

inżynierem i basta! Tak też się stało, bo 

nie potrafiłem się ojcu przeciwstawić, 

mój brat potrafił i został muzykiem. 

Na jakich instrumentach Pan gra? 

Przede wszystkim na gitarze, a poza 

tym komponuję i piszę teksty. Udało 

mi się napisać kilkadziesiąt piosenek, 

jedna z nich wygrała konkurs na przebój 

Winobrania w Zielonej Górze. Napisałem 

ją w języku polskim i niemieckim, 

a oddaje ona mój charakter, charakter 

miasta i jego tradycji. Kończąc, pragnę 

się pochwalić, że w przeszłości byłem 

członkiem znanego zespołu Skamandry, 

a jeszcze wcześniej w Gorzowie Wlkp. 

grałem i śpiewałem ze słynną polską 

wokalistką Krystyną Prońko. q 

w siedzibie TSKMN. 

Częścią spotkania 

będzie projekcja filmu 

pt. „Die große Flucht” 

Siegfried Leonhard 

Kapela. O godz. 16 

w winnicy w Łazie 

(Loos) koło Zaboru 

(Saabor) zostanie 

wygłoszony wykład 

na temat tradycji winiarskich połączony 

z degustacją win oraz występem zespołu 

adur 

Foto: Lukas Bily




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe 

Lesen bereitgestellt. Kulisy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Erinnerungen: Zum Kriegsbeginn vor 75 Jahren 

Breslau: Neue Generalkonsulin 

Erst begeistert, dann kam die Ernüchterung 

12. – 18. September 2014 


spielte selbst an seinem Flügel. Schnell 


Ende August 1939 wurde es bei herbstlichem Traumwetter in meinem 

Geburtsort Wieschowa (seit 1935 Randsdorf O.S.), nur etwa sieben Kilometer 

von der polnischen Grenze entfernt, aufregend. 

mich auch noch heute bei jeder Kriegsnachricht. 

do czytania. Ich lauschte, was Powielanie zwischen w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał Soldaten bevorzugten służy wyłącznie 

ein Gespräch mit den den Eltern und Opa gesprochen wurde. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Oft sprachen bereitgestellt. sie sehr leise, weil Jegliche es Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Nicht nur für uns Kinder, sondern 

für alle Einwohner. Vom frühen 

Morgen bis in den späten Abend bewegte 

sich auf der damaligen Reichsstraße 

5 vom Westen (Oppeln) nach 

Osten (Beuthen) eine große Zahl von 

Soldaten mit militärischem Gerät. Es 

war wie ein Straßenfest, die Pferdewagen 

mit lächelnden Soldaten, die Kanonen 

mitführten, wurden von uns Kindern 

bewundert, von den heranwachsenden 

Mädchen mit Blumen begrüßt und von 

LARES: Niniejszy Kameraden materiał von Neisse służy aus in den wyłącznie Krieg kam der do örtliche czytania. Bürgermeister Powielanie mit der w jakikolwiek sposób zabronione. 

ziehen. Am letzten Augusttag herrschte traurigen Nachricht zu meinen Großeltern: 

„Im bereitgestellt. Kampfeinsatz bei Lowicz Jegliche gab Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien eine trügerische sind lediglich Ruhe als ob zum der Krieg Lesen untersagt. 

den Älteren nachdenklich angeschaut. 

Sie erlebten ja noch das Elend des Ersten 

Weltkriegs und fürchteten ähnliches. 

Die Jugend und die meisten Erwachsenen 

glaubten an einen schnellen, großen 

Sieg. Wenn die Kolonne von Zeit 

zu Zeit Rast machte, durften wir Kinder 

auf die Wagen und plauderten mit den 

Soldaten, die meisten von ihnen bevorzugten 

das Gespräch mit den älteren 

LARES: Niniejszy gemeinsam materiał auf deinen służy Papa. Nachdem wyłącznie ich, dass do angesichts czytania. der Geschehnisse 

in der Ostukraine immer häufiger Antrittsbesuch abgestattet. 

Powielanie Minderheit w jakikolwiek am 8. September sposób ihren zabronione. 

mein Vater ankam, sagte ihm Opa: 

LARES: Diese Materialien „August sind wir haben lediglich Krieg.“ Als zum erster Lesen vom Krieg bereitgestellt. gesprochen wird. Jegliche Kommt Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Mädchen. Meine Großeltern waren dagegen 

sehr besorgt und nachdenklich. 

Ihr einziger Sohn, Paul, war Berufssoldat. 

Zuerst in der Reichswehr, später 

in der Wehrmacht. Er wurde einen Tag 

Nowogrodziec LARES: (Naumburg Niniejszy am Queis): materiał Pieczenica służy pamiątką wyłącznie o imigrantach do czytania. z Bałkanów Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Skrawek Bośni na Dolnym Śląsku 

Bodaj bardziej znane z obu miast 

o nazwie Naumburg leży nad Soławą 

w Saksonii-Anhalcie, niemniej ów 

mniejszy Naumburg, czyli położony 

nad Kwisą Nowogrodziec, liczący 

4200 mieszkańców, ma za sobą 

burzliwą historię. 



rejonie Nowogrodźca występują 

W 

kaolinu (glinki porcelanowej), który 

złoża bardzo wysokiej jakości 



Wielka waza stojąca na Rynku w Nowogrodźcu uwydatnia fakt, że miasto jest ważnym ośrodkiem produkcji wyro- 

LARES: Niniejszy Te dwie Polki, materiał emigrantki do Badenii-Wirtembergii, służy wyłącznie których rodziny przybyły do czytania. niegdyś z Bośni i Hercegowiny, Powielanie też w jakikolwiek sposób zabronione. 

przyjechały na tegoroczną Pieczenicę w bałkańskich strojach ludowych. 

Foto: Heinz Noack bów ceramicznych. 


stosuje się przy wyrobie papieru oraz 

w przemyśle ceramicznym. Właśnie 

dlatego symbolem miasta jest ogromna 

ceramiczna waza stojąca na Rynku, 

czyli w miejscu, gdzie także w tym roku 

w sierpniu władze miasta po raz kolejny 

zorganizowały tradycyjny festyn. W czasach 

monarchii austro-węgierskiej wielu 

Polaków z Galicji wyemigrowało na 

Bałkany. Kolejną grupą emigrantów byli 

w latach 30. XX wieku Ukraińcy, którzy 

wiele ucierpieli pod rządami Stalina. 

Pielęgnowali tam swoje tradycje, jednak 

nie zadomowili się na dobre w górzystej 

okolicy. Kiedy po II wojnie światowej ze 

Śląska wypędzono Niemców, pozostały 

po nich puste domy. Do zasiedlenia 

tych terenów werbowano m.in. dawnych 

LARES: Niniejszy materiał na Bałkany. służy Wiele wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

z tych rodzin żyje 


imigrantów żyjących na Bałkanach, którzy 

do dziś stanowią dominującą część 

mieszkańców Gościszowa (Giessmannsdorf). 

Ludzie ci przybyli głównie z Bośni 

i Hercegowiny, ale także z Serbii, Chorwacji, 

Słowenii oraz Ukrainy. Z początku 

dochodziło do różnych niesnasek, które 

jednak już dawno zostały zażegnane, 

do czego przyczyniało się i przyczynia 

w Nowogrodźcu rządzi jedność, a zarobkowi 

migranci nie odmówili sobie świętowania 

mit seinen 4.200 Einwohnern hat dennoch 

eine 

den ihre Häuser leer. Zur Aufsiedlung 


imprezy w rodzinnym 


mieście. 

do 

bewegte 

czytania. 

Geschichte. 

Powielanie 

wurden 

w jakikolwiek 

auch einstige Auswanderer 


Godny uwagi jest fakt, iż tym razem w Die Region um Naumburg am Queis auf den Balkan angeworben, die be- 


organizowanie Pieczenicy (czyli święta 

pieczonego prosiaka), która nawiązuje 

to tradycji kulinarnej stanowiącej mieszankę 

wpływów galicyjsko-bośniackich. 

Imigranci z Bałkanów z dumą prezentują 

się w swoich tradycyjnych strojach, 

a na stoiskach oferują swoje produkty. 

Święto otwiera wspaniały korowód dookoła 

Rynku, po południu odbywają się 

występy artystyczne, zaś impreza kończy 

się w godzinach wieczornych przy tańcu 

i fajerwerkach. Tegoroczne święto po 

raz kolejny przypomniało o tradycjach 

kultywowanych przez wielu nowych 

mieszkańców. Pomimo położenia na 

terenie specjalnej strefy ekonomicznej 

(w której pracujący otrzymują jednak 

tylko minimalne wynagrodzenie), nadal 

Naumburg am Queis: Spanferkelfest 

erinnert an Zuwanderer vom Balkan – 

Klein-Bosnien in Niederschlesien 

Die wohl bekanntere der beiden Städ- 

LARES: Niniejszy te materiał mit dem Namen służy Naumburg wyłącznie liegt Umwelt do nicht czytania. wirklich heimisch. Powielanie Als die nach w Darbietungen jakikolwiek am Nachmittag sposób zabronione. 

an der Saale in Sachsen-Anhalt, aber das Deutschen nach dem Zweiten Weltkrieg bei Tanz und einem Feuerwerk in den positives Fazit ziehen. 

LARES: Diese Materialien kleinere sind Naumburg lediglich am Queis zum (Kwisa) Lesen aus Schlesien bereitgestellt. vertrieben wurden, Jegliche stan- 

Abendstunden Vervielfältigung endet. So hat das ist Fest strengstens untersagt. 

panuje wysokie bezrobocie w połączeniu 

z silnym odpływem młodzieży na 

Zachód. Ale w tym sierpniowym dniu 

uroczystościach po raz pierwszy uczestniczyła 

delegacja z Ukrainy, natomiast 

zabrakło tradycyjnych niemieckich 

partnerów z pobliskiego Königswartha 

(w języku górnołużyckim: Rakecy) 

i Grossdubrau (po górnołużycku: Wulka 

Dubrawa). Mimo to obrotny burmistrz riesige Keramikvase auf dem Ring, also keiten, die aber längst behoben sind. 

LARES: Niniejszy Nowogrodźca materiał Robert służy Relich wyłącznie także w dort, wo do auch czytania. in diesem August Powielanie wieder 

das traditionelle Stadtfest gefeiert (Pieczenica) bei, das diese kulinarische 

Dazu w trug jakikolwiek und trägt das Spanferkelfest sposób zabronione. 

tym roku znalazł powody do zadowo- 


lenia. 

Die meisten 

durchziehenden 

älteren Mädchen. 

vor Kriegsbeginn zum Zugführer und 

Offizier befördert und musste mit seinen 

vorbei wäre. 

Mein Vater hatte als Schichtsteiger 

am 1. September 1939 Nachtdienst. 

Ich wartete wie jeden Morgen vor dem 

Haus auf ihn. Überraschend kam mein 

Opa Slotta dazu und sagte, wir warten 

in Wieschowa hatte mein Opa einen so 

genannten Detektor – das reichte ihm 

zum Nachrichtenhören, denn Musik 

W czasach monarchii 

austro-węgierskiej 

wielu Polaków 

z Galicji wyemigrowało 

dziś w Nowogrodźcu 

i okolicach. 

in die Wohnung am Volksempfänger 

angekommen hörten wir ununterbrochen 

die mit viel Pathos gehaltene Rede 

Hitlers an das deutsche Volk, dass „ab 

5.45 Uhr zurückgeschossen“ wird. 

Dieser Satz und die Stimme verfolgen 

nicht hören sollte. In den ersten zwei Tagen 

berichtete das Radio nur vom Blitzkrieg 

und deutschen Militärerfolgen. 

Die Ernüchterung der sogenannten 

Erfolge hat die Familie jedoch schnell 

eingeholt. Bereits am vierten Kriegstag 

der Leutnant Paul Slotta sein Leben für 

Volk und Vaterland…“. Die Stimmung 

in der Familie und der Verwandtschaft 

für den Krieg erreichte danach seinen 

Tiefpunkt, Freude wollte seitdem nie 

wieder aufkommen. Heute beobachte 

den Menschen ihr christlicher Glaube 

immer mehr abhanden? 

Johannes Golawski 

Podczas pochodu wokół Rynku 

(Nowogrodziec) besitzt an Rohstoffvorkommen 

qualitativ sehr hochwertigen 

Kaolin (Porzellanerde), der bei 

der Papierherstellung und in der Keramikindustrie 

eingesetzt wird. So ist 

das Wahrzeichen der Stadt auch eine 

wurde. Zur Zeit der k.u.k. Monarchie 

Österreich-Ungarn waren viele Polen 

aus Galizien auf den Balkan ausgewandert, 

ihnen folgten in den 1930er Jahren 

Ukrainer, die unter Stalin schwer zu 

leiden hatten. Dort pflegten sie ihre Traditionen, 

wurden aber in der bergischen 

Oppelner Antrittsbesuch 

Die neue Generalkonsulin in Breslau, Elisabeth Wolbers (Mitte), und Oppelns Konsulin Sabine Haake (2.v. rechts) zu 

Besuch beim VdG. 

Foto: VdG 

Die neue deutsche Generalkonsulin 

in Breslau, Elisabeth Wolbers, 

hat der Führung der deutschen 

An den Gesprächen nahmen mit Bernard 

Gaida, Renate Zajączkowska, 

Rafał Bartek, Norbert Rasch und Marcin 

sonders den Ortsteil Gießmannsdorf 

(Gościszów) dominieren. Hauptsächlich 

kamen diese Siedler aus Bosnien- 

Herzegowina, aber auch aus Serbien, 

Kroatien, Slowenien und der Ukraine. 

Anfangs kam es zu einigen Zwistig- 

Tradition aufgreift, in der sich Einflüsse 

aus Galizien und Bosnien mischen. Mit 

Stolz präsentieren sich die Zuwanderer 

vom Balkan in ihren Trachten und an 

den Ständen bieten sie ihre Produkte 

an. Mit einen prächtigen Umzug um 

den Ring wird das Fest eröffnet, das 

Lippa fünf VdG-Vorstandsmitglieder 

teil, zudem waren der Abgeordnete Ryszard 

Galla sowie die VdG-Geschäftsführerin 

Maria Neumann zugegen. Komplettiert 

wurde die Runde durch Sabine 

Haake, die das Konsulat in Oppeln leitet 

und als ebenfalls neue diplomatische 

Vertreterin bereits ihre Aufwartung 

gemacht hatte. 

S-K 

Foto: SchiDD/Wikipedia 

Foto: Heinz Noack 

auch in diesem Jahr dazu beigetragen, 

dass an die Traditionen vieler Neusiedler 

erinnert wurde. Trotz der Lage in 

einer Sonderwirtschaftszone, in der nur 

der Mindestlohn gezahlt wird, ist die 

Arbeitslosigkeit und die Abwanderung 

der Jugend gen Westen nach wie vor 

groß. Aber an diesem Tag im August 

ist Naumburg vereint und die Pendler 

lassen es sich nicht nehmen, diesen 

Festtag in ihrer Heimatstadt zu begehen. 

Bemerkenswert die Tatsache, dass 

diesmal erstmalig eine Delegation aus 

der Ukraine teilnahm, während die 

traditionellen deutschen Partner aus 

dem nahen Königswartha (obersorbisch: 

Rakecy) und Großdubrau (obersorbisch: 

Wulka Dubrawa) fehlten. Dennoch 

konnte der rührige Naumburger Bürgermeister 

Robert Relich auch 2014 ein 

Heinz Noack




Nr. 37/1171 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl untersagt. 13 

Porady: Na co pracodawca powinien zwracać szczególną uwagę 

Zwolnienie 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

z pracy 


w jakikolwiek 

Niemczech 



Często się zdarza, że pracodawca 

niezadowolony z pracy pracownika 

lub z innych powodów zmuszony jest 



do zwolnienia go. Zazwyczaj reaguje 

szybko, nie zastanawiając się nad 

tym, co będzie i czy robi wszystko 

zgodnie z prawem. 

Jednak przed złożeniem pracownikowi 

wypowiedzenia powinien pamiętać o 

paru ważnych regułach oraz o zacho- 


1172! 


waniu określonych terminów. Ale czy 

każdego może zwolnić? Poza tym należy 

zadać pytanie, kiedy może złożyć wypowiedzenie 

pracownikowi oraz na co 

powinien zwracać szczególną uwagę. W 

dzisiejszym artykule odpowiadamy na 

te pytania i przedstawiamy kilka praktycznych 

wskazówek dla pracodawcy. 



Prawidłowe sformułowanie zwolnienia 

Bardzo ważne jest to, aby pismo zatytułować 

dokładnie jako „Wypowiedzenie, 

zwolnienie z pracy” i konkretnie 

formułować istotę sprawy. Zawartość 

takiego pisma jest również ważna i powinna 

zawierać termin wypowiedzenia 

lub informację, że zwolnienie jest w 

trybie natychmiastowym. Pracodawca 

powinien dokładnie zaznaczyć ostatni 



dzień pracy. Jeżeli nie zostanie to dokładnie 

określone, a dojdzie do procesu 

sądowego, pismo może nie być uznane 

za zwolnienie, co oznacza, że będzie 

trzeba pracownika nadal zatrudniać i 

dopiero wtedy zwolnić ponownie po 

upływie określonego czasu – już z odpowiednim 

pismem. 

istnieje rada zakładowa, musi jej przekazać 

powody zwolnienia przed złożeniem Według prawa (§ 38 Sozialgesetzbuch 

LARES: Niniejszy materiał których pracodawca służy wyłącznie pracownikowi do czytania. wypowiedzenia. Powielanie Drittes w Buch jakikolwiek (SGBIII); do 31.12.2008 sposób zabronione. 

może zwolnić nawet 

§ 37b SGB III) pracodawca jest zobo- 


Termin wypowiedzenia 

Pracodawca powinien zachować 

termin wypowiedzenia, który został 

zawarty w umowie podpisanej z pracownikiem. 

Przykładowo, jeżeli w 

umowie zawarte jest, że zwolnienie 

następuje z końcem kwartału, a pracodawca 

zdecyduje, że we wrześniu 

zwalnia pracownika, to zwolnienie jest 

– kobiety w ciąży (im Mutterschutz) zasiłku. Taką notatkę najlepiej umieścić 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie – pracownicy do czytania. na urlopie Powielanie macierzyńskim 

takie powinno zawierać informację, że 

na końcu w jakikolwiek zwolnienia. Sformułowanie sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Powody sind zwolnienia lediglich zum Lesen – niepełnosprawni 

bereitgestellt. Jegliche w ciągu Vervielfältigung trzech dni (lub 3 miesięcy ist przed strengstens untersagt. 

Wypowiedzenie w trybie natychmiastowym 

jest możliwe, jeżeli pracodawca 

powoła się na powód zawarty w prawie 

(Kündigungsschutzgesetz). Zwolnienie 

może nastąpić z powodów zależnych od 

pracownika, gdy pracodawca jest nie- 

LARES: Niniejszy zadowolony materiał z zachowania służy pracownika wyłącznie nia osoby do z czytania. wyżej wymienionych Powielanie grup, w 

cza 

jakikolwiek 

takich, którymi pracodawca 

sposób 

jest 

zabronione. 

wyższe wskazówki, które 

lub gdy zwolnienie jest uwarunkowane 

sytuacją sind firmy. lediglich Tzw. ochrony zum przed Lesen który bereitgestellt. może uzasadnić. Trzeba wówczas rzadko, jak się z pozoru może wydawać. są językiem prostym, 

gdy pracodawca ma konkretny powód, rozczarowany, wcale nie zdarza się tak moim zdaniem napisane 

LARES: Diese Materialien Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

możliwe najwcześniej z dniem 31 grudnia. 

Gdy w umowie nie jest dokładnie 

zaznaczony okres zwolnienia, należy 

dotrzymać prawnie ustalonych terminów. 

Okres wypowiedzenia wynosi 4 

tygodnie do piętnastego lub z końcem 

miesiąca (np. chcąc zwolnić pracownika 

z dniem 31 października, zwolnienie 

można mu dać najpóźniej 3 października). 

Należy zwrócić jednak uwagę na 

fakt, że okres wypowiedzenia zależy od 

przepracowanych lat. Jeżeli pracownik 

przepracował w firmie dwa lata, to jego 

okres wypowiedzenia wynosi miesiąc z 

ostatnim dniem miesiąca. Pracując pięć 

lat w danej firmie, wydłuża się okres wypowiedzenia 

i wynosi on dwa miesiące 

z dniem ostatnim miesiąca. Pracując 8, 

10, 12, 15 i 20 lat, wydłuża się okres o 

jeszcze gorsze – nie ma w ogóle stosownej 

w wiedzy jakikolwiek na ten temat, to powinien sposób jak zabronione. 

gorąco zachęcam do lektury. 

LARES: Niniejszy jednak materiał do procesu sądowego, służy wyłącznie wtedy powód do wypowiedzenia, czytania. w innym Powielanie przypadku 

takie zwolnienie jest nieważne. 

musi te powody podać. Jeśli w firmie 


Śląski przegląd ekonomiczny 

kolejny dodatkowy miesiąc. 


Istnieje grupa ludzi, 

wtedy, gdy są ku temu 

powody wynikające 

z zachowania osoby 

lub z sytuacji firmy. 

zwolnieniem nie mają osoby zatrudnione 

nie dłużej niż 6 miesięcy lub gdy 

przedsiębiorstwo zatrudnia co najmniej 

10 pracowników. Pracodawca nie jest 

zobowiązany, by podawać konkretny 

powód wypowiedzenia. Kiedy dojdzie 

Kogo pracodawca może zwolnić 

Istnieje grupa ludzi, których pracodawca 

nie może zwolnić nawet wtedy, 

gdy są powody wynikające z zachowania 

osoby lub z sytuacji firmowej! Osoby 

te to: 

– osoby powołane do służby wojskowej 

– członkowie rady zakładowej 

– praktykanci (jedynie po okresie próbnym 

można praktykanta zwolnić w 

trybie natychmiastowym). 

Istnieje jednak możliwość zwolnie- 

napisać wniosek o zgodę na zwolnienie 

do odpowiedniej instytucji. Dopiero 

wtedy, gdy pracodawca otrzyma zgodę 

urzędu, może złożyć pracownikowi wypowiedzenie. 

Należy je złożyć w ciągu 2 

tygodni od momentu, kiedy był znany 

Zadanie dla osoby bezrobotnej 

wiązany przy zwolnieniu pracownika 

zwrócić mu uwagę, aby zameldował 

się natychmiast osobiście w agencji 

pracy (Agentur für Arbeit) jako osoba 

bezrobotna. Jeżeli pracownik tego nie 

zrobi, grozi mu obniżenie wysokości 

rzeczywistym zakończeniem pracy) pracownik 

powinien zgłosić się w odpowiedniej 

dla niego agencji pracy jako 

osoba bezrobotna. Jeżeli tego nie zrobi, 

grozi mu obniżenie kwoty wypłacanego 

świadczenia. Należy również zwrócić 

pracownikowi uwagę na fakt, że on sam 

powinien się aktywnie przyczynić do 

znalezienia nowej pracy. 

Przemyślana decyzja 

Pracodawca powinien zatem zwracać 

szczególną uwagę przy wypowiedzeniach 

na przyczynę oraz na to, kogo 

zwalnia i w jakim terminie. Sprawa 

zwolnienia powinna być przemyślana, 

by nie miał on problemów wynikających 

z treści zwolnienia. Bardzo często 

pracownik, który nie zgadza się ze 

zwolnieniem, dąży do tego, by podważyć 

treść i poprawność zwolnienia. Decyzja 

pracodawcy musi więc być dobrze przemyślana, 

aby i na drodze sądowej był 

on pewien, że uczynił wszystko zgodnie 

z prawem i że wypowiedzenie jest 

prawidłowe. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

Są chętni do budowy S3 

Pięć firm złożyło oferty na zaprojektowanie 

i wybudowanie pierwszego dolnośląskiego 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek 

odcinka drogi ekspresowej 

sposób 

S3. 

zabronione. 

Fragment o długości 16,4 km od węzła 


Oferujemy: 

Nowa Sól Południe do węzła Gaworzyce 

koło Polkowic może kosztować 355,1 

mln zł. Najtańszą ofertę, w wysokości 

wspomnianych 355,1 mln zł, złożyła 

firma Dragados, a najdroższą, o wartości 

ponad 446 mln zł, przedstawiło konsorcjum 

firm Budimex i Ferrovial Agroman. 

w Teraz jakikolwiek Generalna Dyrekcja sposób Dróg zabronione. 


Krajowych i Autostrad oceni wszystkie 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie od daty w zawarcia jakikolwiek umowy, bez sposób wliczania zabronione. 

okresów zimowych (od 15 grudnia do powietrzna pompa ciepła. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 15 marca). Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7916 

Pozbywanie się pracowników, a zwłasz- 

Dlatego każdy, kto decyduje się na zarobkowanie 

nad Renem, z taką ewentualnością 

liczyć się musi. Z drugiej jednak strony 

pracodawca musi mieć pełną świadomość 

i pewność tego, że postępuje zgodnie z 

prawem! Jeśli tej pewności nie ma lub – co 

oferty, by wybrać najkorzystniejszą. Pod 

uwagę oprócz ceny będzie brany termin 

realizacji zakładany przez potencjalnego 

wykonawcę oraz długość gwarancji 

jakości robót, jaką proponuje firma. 

Inwestycja powinna być zrealizowana 

w czasie nie dłuższym niż 30 miesięcy 

Rys. Andrzej Sznejweis 

In der nächsten Wochenblatt-Ausgabe 

informieren wir Sie über Regelungen 

zur Einstellung von Arbeitnehmern in 

Deutschland sowie darüber, worauf 

beim Abfassen eines Arbeitsvertrages 

zu achten ist. Kurz zur Einleitung: Der 

Arbeitgeber hat beim Abfassen eines 

Arbeitsvertrages einen beträchtlichen 

Spielraum. Will er aber die Gewissheit 

haben, dass er die Vertragsbestimmungen 

bei Bedarf auch vor Gericht 

durchsetzen kann, muss er ein paar 

notwendige Regeln kennen. Lesen Sie 

darüber in der kommenden Ausgabe 

Z pełną świadomością 

najprędzej przeczytać po- 

konkretnym, a przede 

wszystkim zrozumiałym. 

Jeśli pracodawca tak nie 

uczyni, pozbycie się nie- 

Ryszard Galla 

chcianego pracownika może się okazać 

dla niego kosztownym koszmarem, stąd 

Notował Krzysztof Świerc 

Ekologiczny budynek 

Na terenie Parku Naukowo-Technologicznego 

Euro-Centrum w Katowicach-Ligocie 

trwa budowa kolejnego 

budynku, który ma być gotowy z początkiem 

2015 roku. W budynku będą 

nie tylko kolejne biura i pomieszczenie 

socjalne, ale również hala montażowo- 

-magazynowa, gdzie działające firmy 

będą mogły testować swoje wynalazki. 

Roman Trzaskalik, prezes Parku Naukowo-Technologicznego 

Euro-Centrum, 

wyjaśnia, że będzie tu można 

sprawdzać działanie na przykład szaf 

sterowniczych czy robotów, które potem 

będą mogły być wkomponowane 

w linie produkcyjne w fabrykach. Nowy 

budynek, podobnie jak już istniejące, ma 

być ekologiczny. Temperatura w hali, 

zarówno w zimie, jak i w lecie, będzie 

zawsze wynosiła 24 stopnie Celsjusza, 

Foto: K. Świderski 

a w ogrzewaniu budynku ma pomóc 

Krzysztof Świerc




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Fußball-Kaleidoskop 

Piłka nożna: Miroslav Klose wyznaczył sobie nowy cel 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

Chce 


zostać 

w jakikolwiek 

trenerem! 



36-letni Miroslav Klose, sportowa duma Opola, 137-krotny reprezentant 

Niemiec (71 bramek), mimo że wciąż imponuje formą i skutecznością, 

postanowił zakończyć karierę w niemieckiej kadrze narodowej, która 

trwała 13 lat. Tym samym od teraz urodzony w Opolu snajper zamierza 

12. – 18. September 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie skoncentrować do czytania. się tylko Powielanie na występach dla w Lazio jakikolwiek Rzym, którego sposób jest piłkarzem, 

a w dalszej przyszłości zostać trenerem! 

zabronione. 


W 

wywiadzie dla „Sport Bild” popularny 

„Miro” powiedział, że 

w celu zdobycia zawodu szkoleniowca 

praktyki odbyłby najchętniej u obecnego 

szkoleniowca Bayernu München, Josepa 

Guardioli. Poza tym najskuteczniejszy w 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie historii do piłkarz czytania. piłkarskich Powielanie mistrzostw w dziennikarze. 

jakikolwiek sposób zabronione. 

świata, na których zdobył 16 bramek (o 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen jedną bereitgestellt. więcej od słynnego Brazylijczyka Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Odra Oppeln (weiße Trikots) unterlag in Bad Königsdorff-Jastrzemb verdient mit 0:2. 

Oberschlesische Fußball-Teams erfolglos 

Der vergangene 7. Spieltag in der 1. 

Fußball-Liga war für die oberschlesischen 

Teams nicht gerade erfolgreich. 

Der GKS Kattowitz unterlag daheim 

Ronaldo), podkreślił, że chciałby zaliczyć 

też „przyśpieszony kurs trenerski” 

dla piłkarzy z drużyny mistrzów świata. 

W tym wypadku Miroslav Klose nie 

żartował, bo natychmiast dodał, że ma 

nadzieję, że Niemiecki Związek Piłki 

Polonia behält das Tempo 

In der 3. Liga ist der Tabellenführer 

der Gruppe Oppeln-Schlesien, Polonia 

Beuthen, nun richtig in Schwung ge- 

LARES: Niniejszy kommen materiał Die Mannschaft służy gewann wyłącznie am 9. Nożnej do (DFB) czytania. zorganizuje takie Powielanie szkolenie, 

podobnie jak to, które miało miejsce Matthäus, Reiner Bonhof, Berti Vogts, 

Jürgen w Kohler, jakikolwiek Jupp Heynckes, sposób Lothar zabronione. 

Spieltag ihr fünftes Spiel in Folge, diesmal 

4:0 sind beim LZS lediglich Czaniec. Das zum ebenfalls Lesen po mundialu bereitgestellt. w 2002 roku, który Jegliche odbył Uli Vervielfältigung Stielike, Horst Hrubesch, Christian ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

unerwartet gegen Wigry Sudauen mit 

0:1, der GKS Tichau kam zuhause nicht 

über ein 1:1 gegen Flota Swinemünde 

hinaus. Weitere Ergebnisse: Zagłębie 

Lüben – Stomil Allenstein 1:1, Chrobry 

Glogau – Pogoń Siedlce 1:0, Olimpia 

Graudenz – Bytovia Bütow 3:2, Dolcan 

Ząbki – Wisła Plock 0:0, Sandecja Nowy 

Sącz – Chojniczanka Konitz 1:1, Arka 

się w Korei i Japonii. 

Sięgać marzeń 

– Przecież nikt inny nie ma takiego 

doświadczenia jak ja i moi koledzy. 

Rozegraliśmy mnóstwo ważnych me- 


Ruch II 

materiał 

Königshütte – 

służy 

Ruch Deschowitz 

1:2, Rekord Bielitz-Biala – Polonia rach, krajowych ligach oraz na samych wiekowy, ale... jako człowiek jestem bar- 

wyłącznie 

czów o 

do 

stawkę 

czytania. 

w europejskich 

Powielanie 

puchaczyła. 

w 

Może 

jakikolwiek na piłkarza 

sposób 

jestem już 

zabronione. 

Lazisk 2:1, Piast II Gleiwitz – Pniówek mistrzostwach świata i Europy, gdzie dzo młody, a duchem jeszcze młodszy. 


Gdingen – Termalica Nieciecza 2:4, 

Widzew Lodsch – Miedź Liegnitz 0:0. 

In der Tabelle führt Termalica Nieciecza 

mit 19 Punkten, jeweils sechs vor Stomil 

Allenstein und Olimpia Graudenz. GKS 

Kattowitz liegt auf Platz fünf mit zehn 

Zählern, GKS Tichau ist 12. mit sieben 

Punkten. Im Tabellenkeller sind Chojniczanka 

Konitz, Bytovia Bütow, Arka 

zawsze graliśmy o najwyższą stawkę i 

niemal zawsze wracając z tych turniejów 

z medalem. Jednak gdyby było to 

konieczne, jestem gotowy zaliczyć także 

zwykły kurs trenerski, by sięgnąć po 

moje kolejne marzenie – powiedział 

mit 22 Punkten Polonia Beuthen, jeweils „Miro” Klose, który na najwyższym i zdyscyplinowanie Miroslava Klosego, 

LARES: Niniejszy sechs Zähler materiał vor gleich służy sechs wyłącznie Mannschaften: 

Skra Tschenstochau, Górnik stępował już tylko w sezonie 2014/15. przeszłości wielki „Keiser” Beckenbauer 

poziomie do prawdopodobnie czytania. Powielanie będzie wy- 

można w jakikolwiek wykluczyć, że podobnie sposób jak w zabronione. 

Opinie innych mediów 


Gdingen, Miedź Liegnitz und Pogoń 

Siedlce, die bislang nur jeweils auf sechs 

Zähler gekommen sind. 

Sieg für Kreuzburg 

In der 2. Fußball-Liga hat Tabellenführer 

MKS Kreuzburg am 7. Spieltag 

mit einem 3:2-Heimerfolg über 

Nadwiślan Góra einen weiteren Dreier 

Potem definitywnie chce zawiesić piłkarskie 

buty na kołku. Wprawdzie w 

kontrakcie z rzymskim Lazio znajduje 

się klauzula umożliwiająca przedłużenie 

umowy o kolejny sezon, ale sam piłkarz 

daje do zrozumienia, że za niespełna rok 

Lewy baut Haus in Masuren 

pożegna się z zawodowym futbolem: – Nowymi planami i marzeniami 

LARES: Niniejszy Der materiał polnische Nationalspieler służy wyłącznie Robert 

Lewandowski, der unlängst von sobie wyobrazić, że będę grał jeszcze niemieccy dziennikarze, którzy śle- 

Prawda do jest czytania. taka, że teoretycznie Powielanie mogę mistrza w jakikolwiek świata zachwyceni sposób są także zabronione. 

LARES: Diese Materialien Borussia sind Dortmund lediglich zu Bayern zum München Lesen przez bereitgestellt. dwa sezony, ale z drugiej Jegliche strony dząc Vervielfältigung karierę „Miro” i analizując ist jego strengstens untersagt. 

verbucht. Gewinnen konnte auch der 

Tabellenzweite Rozwój Kattowitz, indem 

er sich mit 3:1 bei Zagłębie Sosnowitz 

durchsetzte. Der frisch abgestiegene 

Erstligist Energetyk ROW Rybnik 

schlug in Waldenburg Lokalmatador 

Górnik 3:0. Weitere Ergebnisse: Stal 

Stalowa Wola – Znicz Pruszków 3:0, 

Wisła Puławy – Siarka Tarnobrzeg 1:1, 

obawiam się powtórki z minionego 

sezonu 2013/14, kiedy kontuzje wręcz 

mnie prześladowały – zauważa Miroslav 

Klose. I chyba na podstawie tych doświadczeń 

piłkarz jest zdania, że lepiej 

zakończyć grę w futbol szybciej, ale w 

LARES: Niniejszy Für Stanislewo materiał findet służy „Lewy” wyłącznie nur lobende 

Worte. So gibt es in der Gegend najlepsze wspomnienia, a nie odejść jako zbierać grzyby, co zresztą uwielbia, i że 

pełni zdrowia do czytania. i pozostawić Powielanie po sobie jak 

będzie w jakikolwiek od teraz tylko wędkować sposób i zabronione. 

LARES: Diese Materialien den Allmoyer sind See, lediglich wo man schwimmen zum Lesen piłkarz, bereitgestellt. który ostatnie tygodnie, Jegliche mie- 

nadal Vervielfältigung będzie nam dane oglądać ist go strengstens na 

untersagt. 

siące swojej kariery spędzał na ławce 

rezerwowych bądź kursując po klinikach 

i szpitalach od zabiegu do zabiegu. 

Nowymi planami 

i marzeniami mistrza 

świata zachwyceni 

są także niemieccy 

ślady innych wielkich, ba, największych 

gwiazd niemieckiego futbolu. W tym 

mistrzów świata i Europy, jak Franz Beckenbauer, 

Rudi Völler, Matthias Sammer, 

Klaus Augenthaller, Jürgen Klinsmann, 

Ziege i szereg innych. – Czy zostanę trenerem? 

Co do tego nie mam najmniejszych 

wątpliwości, że wcześniej, czy 

później zajmę się pracą szkoleniową, 

bo kocham futbol i chcę, by moja przygoda 

z nim tak szybko się nie zakoń- 

Dlatego gdyby Pep Guardiola zgodził 

się, abym u niego mógł pobierać nauki, 

byłoby to dla mnie najwspanialszym 

prezentem – uważa mistrz świata rodem 

z Opola. Znając ambicje, skromność, 

pokorę, a przede wszystkim pracowitość 

on w przyszłości też zostanie mistrzem 

świata jako trener, oczywiście reprezentacji 

Niemiec, czego szczerze mu i 

sobie życzymy. 

Klose to dar i prezent 

cechy charakteru podkreślają, że jest 

on niezwykle konsekwentny w realizacji 

swoich zamiarów i wcześniej czy 

później je osiąga. Komentatorzy nad 

Renen dodają przy tym, że cieszą się, 

iż piłkarz i człowiek tej klasy co Klose 

piłkarskich stadionach: „Klose był dla 

reprezentacji Niemiec darem” – pisze 

redaktor „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, 

jednocześnie podkreślając, że 

nie zna drugiego takiego zawodnika, 

który byłby równie pozbawiony zarozu- 

Miroslav Klose chce być równie wybitnym trenerem, jak 

jest piłkarzem. 

Foto: cup-titl2/wikipedia 

ostatecznie mistrzem świata. A przecież 

pozycja napastnika, na której grał, wręcz 

zachęca do tego, by „woda sodowa uderzyła 

mu do głowy” – pisze „FAZ”. Zdaniem 

dziennikarza „FAZ” kariery tego 

rodzaju są już obecnie niemożliwe. Ten, 

kto dziś przebija się do reprezentacji, ma 

za sobą wiele lat systematycznego wsparcia 

w jednym z licznych centrów szkolenia, 

a Klose grał jeszcze jako 20-latek 

w SG Blaubach-Diedelkopf w 7. lidze, 

zanim jego kariera nabrała bajecznego 

przyspieszenia. Kończąc rozważanie, 

„FAZ” podkreśla, że takiego zawodnika 

nie można stworzyć, trzeba mieć szczęście, 

by dostać go w prezencie. Być może 

zatem, kiedy zostanie trenerem, opinie 

będą podobne, a kluby, które poprowadzi, 

uznają się za szczęściarzy, że mają 

dane mieć w swoich szeregach takiego 

fachowca jak „Miro”. 

Die Welt: „Wielki wpływ na życie i charakter 

Miroslava Klosego miała jego 

przeprowadzka z Polski do Niemiec. 

Wtedy jego rodzina znalazła się w obozie 

przejściowym dla przesiedleńców we 

Friedlandzie, gdzie mieszkała wraz z 20 

innymi rodzinami w jednej hali. To było 

brutalne przeżycie, którego nie da się 

zapomnieć, bo jego bliscy i on wszystko 

zaczynali od zera. Jednak dzięki ambicji 

i silnej woli „Miro” stał się gwiazdą i 

filarem niemieckiej reprezentacji”. 

„Süddeutsche Zeitung”: „Dobiegła końca 

jedna z największych karier w niemieckiej 

reprezentacji piłkarskiej. Kariera, 

która rozpoczęła się 24 marca 2001 roku 

meczem z Albanią (1-0), w którym Klose 

zdobył zwycięskiego gola. Ba, w ciągu 

13 lat grał na najwyższym poziomie, 

średnio w co drugim meczu reprezentacji 

strzelał gola, a mimo to różnił 

się od tradycyjnych gwiazd światowej 

piłki. One zazwyczaj jeździły i jeżdżą 

luksusowymi samochodami i można je 

podziwiać w elitarnych dyskotekach, w 

reklamach telewizyjnych i w kolorowych 

pismach – ale nie Klose! To nie było i 

Czeka na prezent 

Gdyby zatem stało się tak, że po bie- 

LARES: Niniejszy dowski materiał pro Jahr netto służy zehn Millionen wyłącznie żącym do sezonie czytania. Miroslav Klose Powielanie faktycznie 

zakończyłby piłkarską karierę, a na- 

który przebijał się z 7. ligi niemieckiej nie jest w jego stylu”. 

miałości w jakikolwiek Miroslav Klose sposób – piłkarz, zabronione. 

Euro verdient. 


Krzysztof 

zum 

Świerc 

Lesen 

stępnie 


został trenerem, to poszedłby 

Jegliche 

w na szczyt 


futbolowej piramidy, zostając 


Kotwica Kolberg – Raków Tschenstochau 

0:1, Stal Mielec – Błękitni Stargard 

0:3, Legionovia Legionowo – Okocimski 

Brzesko 1:1, Limanovia Ilmenau – Puszcza 

Niepołomice 1:2. In der Tabelle 

führt der MKS Kreuzburg mit 18 Punkten, 

sechs vor Rozwój Kattowitz, Znicz 

Pruszków und Raków Tschenstochau. 

Energetyk ROW Rybnik rangiert auf 

Platz fünf mit zwölf Punkten. Schlusslicht 

(18. Platz) ist Górnik Waldenburg 

mit bisher nur einem Zähler. 


aus Beuthen kommende Team Szombierki 

kassierte am vergangenen Spieltag 

ebenfalls einen Dreier und schlug 

Górnik Wesoła in dessen Stadion mit 

5:2. Weitere Ergebnisse: Podbeskidzie II 

Bielitz-Biala – BKS Stal Bielitz-Biala 1:3, 

Pawlowitz 3:1, Swornica Czarnowanz – 

Skra Tschenstochau 2:5, GKS 1962 Bad 

Königsdorff-Jastrzemb – Odra Oppeln 

2:0, Grunwald Ruda – Górnik II Hindenburg 

0:3, Małapanew Malapane – 

Skalnik Graase 1:1. In der Tabelle führt 

II Hindenburg, BKS Stal Bielitz-Biala, 

Odra Oppeln, Rekord Bielitz-Biala und 

Grunwald Ruda. Schlusslicht (18. Platz) 

ist Skalnik Graase, der in bisher neun 

Spielen auf drei Punkte kam. 

gewechselt ist, baut sich derzeit ein Haus 

im masurischen Stanislewo. Genau dort, 

wo er vor Jahren bei einer Schul-Integrationsreise 

seine Frau Anna kennen 

lernte und wo die beiden nun jedes Jahr 

gemeinsam den Sommer verbringen. 

und fischen kann, sowie auch Fußballund 

Basketballplätze. „Der Himmel auf 

Erden“, meint er. Allerdings kann sich 

nicht jeder diesen Luxus auch leisten, 

schließlich spielt nicht jeder beim FC 

Bayern München, wo Robert Lewan- 

F1: GP Włoch – o jeden błąd Rosberga za dużo 

Krzysztof Świerc 

Wyboista droga do zwycięstwa Hamiltona 


WLARES: łoski tor Monza Diese za sprawą Materialien „tifosi” 

przywitał w czerwonej barwie zgromadzonych fanów piloci Ferrari pole position nr 5/36; po katastrofal- 

– początkowo wszystko szło idealnie miejsce przed Ferrari! 

Wbrew sind oczekiwaniom lediglich zum tłumnie Lesen w sezonie, bereitgestellt. a zarazem 28. w karierze, Jegliche 2. Nico Vervielfältigung Rosberg (Mercedes) +3,175 ist (1) strengstens przesunąć się untersagt. 

ekipie Williamsa na 3. 

siódmy tegoroczny dublet Mercedesa z nie stanęli na wysokości zadania w domowym 

nym starcie, kiedy spadł na 4. miejsce – objął prowadzenie, podczas gdy Ha- 

4. Valtteri Bottas (Williams) +40,786 (1) 

Hamiltonem na czele. Tym razem obyło 

wyścigu. Z powodu defektu po za Rosberga, Magnussena i Massę, nie milton musiał się przebijać z 4. pozycji, – po startowych kłopotach wylądował 

się bez większych zawiłości taktycznych raz pierwszy w tym sezonie punktów zanosiło się na sukces, jednak w ciągu 

dzięki czemu przewaga czasowa rosła na 11. miejscu, ale konsekwentnie piął 

– wszyscy punktujący pojechali na jeden na swoje konto nie zapisał Fernando 

10 rund awansował na 2. miejsce: (do 7 s); jednak potem nastąpiły dwa się w górę. 

pit-stop, więc zawody były dla kibiców 

5. Daniel Ricciardo (Red Bull) +50,309 

stosunkowo przejrzyste. 

Klasyfikacja kierowców po 13 wyścigach 

1. N. Rosberg – 238 pkt 

2. L. Hamilton – 216 

3. D. Ricciardo – 166 

4. V. Bottas – 122 

(12) – co rzadkie w tym roku, oraz Adrian 

Sutil (15), nie załapali się do strefy 

punktowej. Teraz tydzień wytchnienia, 

po czym nastąpi przeprowadzka na 

kontynent azjatycki – do Singapuru, 

gdzie przez poprzednie trzy sezony w 

nocnym blasku rządził niepodzielnie 

przed Niemca (29. okrążenie) do końca 

nie miał problemów z utrzymaniem 

się na czele; w klasyfikacji mistrzostw 

nie całkiem idzie po jego myśli: kiedy 

wygrywa – Rosberg jest zazwyczaj tuż 

za nim, ponadto zaliczył trzy zerowe 

konta w wyniku awarii lub kolizji, przy 

Alonso, natomiast Raikkonen uratował chwilę po kierowcy Williamsa przeskoczył 

Duńczyka, do czytania. a pięć okrążeń Powielanie później przestrzelenie w jakikolwiek zakrętu w tym sposób samym zabronione. 

bliźniaczo podobne, poważne błędy – 

LARES: Niniejszy zaledwie materiał 2 oczka – o jedno służy więcej wyłącznie dzięki 

karze dla Magnussena. Nico Hülkenberg wyprzedził Brazylijczyka; po wyjściu miejscu w początkowej szykanie, pierw- 


szy uszedł mu jeszcze stosunkowo na 

sucho (9. runda), choć stracił znaczną 

część przewagi, drugi kosztował go już 

pozycję lidera. 

3. Felipe Massa (Williams) +25,026 (1) – 

pechowa passa Brazylijczyka wreszcie 

została przełamana, udanie zaczął, do 

LARES: Niniejszy Sebastian materiał Vettel. służy wyłącznie jednym do niemieckiego czytania. pilota, Powielanie toteż ciągle tego w z każdym jakikolwiek kółkiem klarowało sposób się, że zabronione. 

1. Lewis Hamilton (Mercedes) – jego naczelną misją pozostaje skracanie z tylnego szeregu coraz mniej mu grozi; obronę tej lokaty. 

LARES: Diese Materialien 1:19:10,236 sind (1 lediglich pit-stop) – 6. zwycięstwo zum Lesen dystansu bereitgestellt. do lidera. Jegliche sumaryczny Vervielfältigung wynik zespołu pozwolił ist strengstens untersagt. 

5. F. Alonso – 121 

6. S. Vettel – 106 

N. Hülkenberg – 70 

(1) – fatalny początek skutkujący 12. 

pozycją (startował z 9.) nie wyprowadził 

go z równowagi; finalne wyprzedzenie 

Vettela na 6 rund przed metą było na 

miarę 5. lokaty. 

6. Sebastian Vettel (Red Bull) +59,965 

(1) – zaczął bardzo dobrze, przebijając 

się z 8. pola na 5., zapowiadało się nawet 

na 4. pozycję, jednak mocno zniszczone 

opony nie pozwoliły na skuteczną 

Witold Wolak




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Piłka nożna: Eliminacje do piłkarskich mistrzostw Europy 


Müller pokonał Szkotów 



Od wygranej 2-1 ze Szkocją 

na Signal-Iduna Park w Dortmundzie 

Niemcy rozpoczęli eliminacje 

innej sytuacji. 



do piłkarskich mistrzostw Europy, 

które w 2016 roku odbędą się we 

Francji. Przed rozpoczęciem meczu 

sądzono, że dla świeżo upieczonych 

mistrzów świata konfrontacja z wyspiarzami 

będzie spacerkiem, ale 

rzeczywistość okazała się inna. 

Podopieczni Gordona Strachana 

okazali się wymagającym rywalem 

i wysoko postawili poprzeczkę, grając w 

pierwszej odsłonie bardzo solidny futbol 

w defensywie, a po przerwie udowodnili, 

że są groźni również w ofensywie. W 

efekcie Niemcy, grający w tym meczu 

bez swoich kilku kluczowych piłkarzy, w 

tym Özila, Hummelsa, Schweinsteigera, 




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens nam strachu. untersagt. 

Khediry czy Draxlera musieli się sporo 

napracować, aby rozpocząć eliminacje 

od zwycięstwa. Ostatecznie jednak 

wygrali, co w głównej mierze mogą zawdzięczać 

jak zawsze niezawodnemu 

Müllerowi. 

Fatalna skuteczność 

Pierwsze 45 minut nie wskazywało 

w ogóle na to, że ekipa Joachima Löwa 

może mieć jakiekolwiek problemy ze 

Szkotami. Niemcy bowiem od pierwszych 

minut spotkania przejęli inicjatywę, 

spychając rywali do głębokiej defensywy, 

a sytuacje bramkowe wręcz zaczęły 

się mnożyć. W 7. min znakomitą okazję 

zmarnował Müller, podobnie jak 120 

sekund później, kiedy w ostatniej chwili 

oko w oko z golkiperem gości, Marshal- 

meczu powiedzieli: 


Widzów: 60 209 

rywale odpowiedzieli tylko raz, kiedy lem, który obronił strzał rozgrywającego Joachim Löw, selekcjoner reprezentacji 

Niemiec: – Jestem zadowolony ze 

to na minutę przed przerwą pierwszy Borussii Dortmund. Akcja ta nie stępiła 


obrońca gości Whittaker wybił piłkę z 

linii bramkowej. Początkowe niepowodzenia 

pod bramką przeciwników nie 

zniechęciły ofensywnych zapędów ekipy 

Joachima Löwa, co w 18. min zaowocowało 

objęciem prowadzenia, kiedy to po 

dośrodkowaniu debiutującego na prawej 

obronie Rudego, do siatki Szkotów strzałem 

głową trafił Müller. Od tego mo- 

po zmianie stron Szkoci, sprawiający Niemców zawsze działają motywująco i kilka uwag do zespołu, m.in. dlatego, Gibraltar – Polska 0-7 (0-1) 

LARES: Niniejszy w pierwszej materiał odsłonie służy wrażenie wyłącznie wręcz tym razem do było czytania. podobnie, dzięki Powielanie czemu że w w pewnym jakikolwiek momencie straciliśmy sposób zabronione. 

przerażonych, przystąpili do zdecydowanego 

sind natarcia. lediglich zum Lesen do zdobycia bereitgestellt. gola zmarnował Jegliche Götze, Tak Vervielfältigung być nie może. ist strengstens 

zaraz po stracie gola wyborną okazję przez moment kontrolę nad meczem. Tabela 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

mentu dominacja mistrzów świata była 

jeszcze wyraźniejsza, ale skuteczność 

pozostawiała bardzo wiele do życzenia, 

bo tzw. 100-procentowe okazje do 

zdobycia kolejnych goli wręcz seryjnie 

marnowali fatalnie dysponowany Reus 

w 19. i 25. min, jeszcze słabszy Götze w 

26. min czy Rudy w 30. min bądź Schürrle 

w 33. i 42. min. Na te sytuacje nasi 

Thomas Müller (w białym stroju) zapewnił Niemcom wygraną ze Szkocją. 

że ekipa Joachima Löwa 

może mieć jakiekolwiek 

problemy ze Szkotami. 

celny strzał na bramkę strzeżoną przez 

Neuera oddał Anya. Jednocześnie dla 

podopiecznych Gordona Strachana był 

to sygnał, że tego dnia można „ukąsić” 

wielkich Niemców, jeśli tylko będzie 

się grać odważniej. I tak się stało, bo 

Szkoci w ataku 

Pierwszym ostrzeżeniem dla gospodarzy 

był strzał Neismitha w 47. min, 

który wylądował na słupku niemieckiej 

bramki, co zachęciło naszych rywali do 

LARES: Niniejszy materiał Pierwsze 45 służy minut wyłącznie 

jeszcze 

do 

odważniejszych 

czytania. 

ataków 

Powielanie 

i w 59. w 83. 

w 

i 88. 

jakikolwiek 

min, kiedy Götze 

sposób 

zmarnował 

kolejne wyborne okazje. Sporo też 

zabronione. 

min powinno być 1-1, ale ponownie 

nie wskazywało na to, Neismith przez nikogo nie atakowa- 

działo się w doliczonym czasie gry. W 


ny, stojąc 12 m od niemieckiej bramki, 

uderzył bardzo niecelnie, a chwilę 

potem S. Fletscher nie trafił do pustej 

bramki! W odpowiedzi mogło być 2-0 

dla 4-krotnych mistrzów świata, kiedy 

to po zagraniu Götzego Reus znalazł się 

ofensywnych zapędów przyjezdnych, 

którzy nadal odważnie nacierali i w 66. 

min po znakomitej szarży Anya płaskim 

strzałem przy słupku doprowadził do 

wyrównania i ekipie „Jogi” Löwa zajrzała 

w oczy strata punktów! Takie sytuacje na 

ale w 70. min po zagraniu Höwedesa 

Müller strzałem z 5 metrów ponownie 

wyprowadził swój team na prowadzenie, 

a 180 sekund później Götze powinien 

podwyższyć prowadzenie faworytów. 

Tak się jednak nie stało, podobnie jak 

Foto: Steindy (talk)/Wikipedia) 

92. min kontuzji kostki doznał gwiazdor 

niemieckiego teamu Reus i będzie pauzował 

przez 4 tygodnie, minutę później 

drugą żółtą i w efekcie czerwoną kartkę 

ujrzał rozgrywający Szkotów Mulgrew. 

zdobycia trzech punktów, bo bardzo 

ważne jest, by eliminacje do Euro 2016 

rozpocząć od zwycięstwa. Jest to wygrana 

tym cenniejsza, że nie mający nic 

do stracenia Szkoci mieli dobry dzień i 

pokazali dobry futbol. Oczywiście mam 

Gordon Strachan, selekcjoner reprezentacji 

Szkocji: – Kiedy wyrównaliśmy na 

1-1, naprawdę wierzyłem, że wywieziemy 

z Niemiec punkt! Być może sztuka 

ta powiodłaby się nam, ale często zbyt 

szybko traciliśmy piłkę. Poza tym gdybyśmy 

w swojej kadrze mieli taką maszynę 

jak Müller, który potrafi wyskoczyć do 

piłki 250 cm w górę, to bylibyśmy w 

Thomas Müller, strzelec obu bramek: – 

Od zmiany trenera do meczu z nami 

Szkoci nie przegrali żadnego meczu i 

potwierdzili, że są naprawdę bardzo 

solidną, dobrze poukładana drużyną. 

Dlatego nie powinniśmy narzekać, że 

wygraliśmy tylko 2-1. 

Manuel Neuer, bramkarz reprezentacji 

Niemiec: – Najważniejsze było wywalczenie 

kompletu punktów i tak się stało, 

nic więcej się nie liczyło. A co do gry 

rywali, to wiedzieliśmy, że są bardzo 

mocni w grze z kontry i fakt ten potwierdzili. 

Lukas Podolski, rozgrywający reprezentacji 

Niemiec: – Przez większą część 

meczu prezentowaliśmy się dobrze, 

ale... poza skutecznością. Szkoci z kolei 

kąsali nas szybkimi i niebezpiecznymi 

kontrami, przez co parę razy napędzili 

Krzysztof Świerc 

Statystyka meczu 

Wynik: Niemcy – Szkocja 2-1 (1-0) 

Bramki: Müller (18., 70.) – Anya (66.) 

Niemcy: Neuer – Rudy, J. Boateng, 

Höwedes, Durm – Kramer. Kroos – 

Müller, Reus (90. Ginter), Schürrle (83. 

Podolski) – Götze. 

Szkocja: Marshall – Hutton, R. Martin, 

Hanley, Whittaker – Bannan (58. S. Fletscher), 

D. Fletscher (58. McArthur), Mulgrew, 

Anya – J. Morrison – S. Naismith 

(82. Maloney). 

Sędzia: Dvein Oddvar Moen (Norwegia) 

Żółte kartki: Durm, Müller (Niemcy) 

oraz Hanley, Morrison (Szkocja) 

Czerwona kartka: Mulgrew (90+4). 

Grupa D 

Niemcy – Szkocja 2-1 (1-0) 

Gruzja– Irlandia 1-2 (1-1) 

1. Polska....................1...........3............ 7-0 

2. Niemcy...................1...........3............ 2-1 

irlandia..................1...........3............ 2-1 

4. Gruzja....................1...........0............ 1-2 

Szkocja...................1...........0............ 1-2 

6. Gibraltar.................1...........0............ 0-7 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Wokół bereitgestellt. niemieckiego futbolu Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

jest wspaniałym młodym chłopakiem 

i niezwykle uzdolnionym piłkarzem, 

który twardo stąpa po ziemi i ciągle się 

rozwija – twierdzi Michael Zorc, dyrek- 

LARES: Niniejszy tor sportowy materiał BVB. – służy Po tym, wyłącznie co Erik i właśnie do u czytania. nas udowodni, że Powielanie stać go na w jakikolwiek sposób zabronione. 

pokazał w ostatnich miesiącach, oczywiste 

dla 

więcej, niż dotąd pokazał”. Z kolei sam 

Hoffman w Moguncji 

LARES: Diese Materialien sind 

nas było, 

lediglich 

że musimy zaoferować 

zum Lesen 

zainteresowany 


dodał: „Chcę się 

Jegliche 

rozwi- 


Götz zwolniony 

Wystarczyło rozegrać cztery kolejki 2. 

Bundesligi, by pozbawić pracy pierwszego 

szkoleniowca. Jest nim Falko Götz, 

który dotychczas pełnił tę funkcję w outsiderze 

tabeli Erzrgebirge Aue. Stało się 

to po ostatniej, domowej porażce 0-3 

ekipy z Saksonii z Fortuną Düsseldorf. 

Czy słusznie? Jeśli w czterech kolejkach 

ekipa z Aue na 12 oczek do zdobycia nie 

wywalczyła dotąd ani jednego (bramki 

1-10), to trudno się dziwić. Mimo to być 

może warto było jeszcze poczekać, bo 

Götz to znany i doświadczony szkole- 

i FC Sevilla, za 2,5 miliona euro został do HSV Hamburg. Obaj są predysponowani 


nowym 

materiał 

zawodnikiem 

służy 

FSV Mainz 

wyłącznie 

05, 

do 

do 

czytania. 

gry ofensywnej, 

Powielanie 

pierwszego 


wiążąc się z tym klubem na najbliższe sprowadzono z Tottenhamu Londyn, a 


niowiec, który w przeszłości prowadził 

między innymi Herthę BSC Berlin. 

Polanski dłużej w TSG 

Eugen Polanski przedłużył z TSG 

1899 Hoffenheim kontrakt o kolejne 

dwa lata, co oznacza, że w barwach ekipy 

z Sinsheim będzie występował do 2017 

roku. 28-letni reprezentant Polski, dla 

Za sumę 200 000 euro Werder wypożyczył 

materiał do 1.FC Union służy Berlin wyłącznie Martina rozpoczynał do czytania. w Bayernie München, Powielanie w Dortmund w jakikolwiek z Manchesteru United sposób wrócił zabronione. 

się na Florydzie, ale karierę piłkarską możliwy z tego powodu, że do Borussii 


Kobylańskiego, który nad Sprewą będzie Bundeslidze jednak jeszcze nie wystąpił. Shinji Kagawa. Japończyk jest piłkarzem 


której wystąpił dotychczas 19-krotnie, 

do ekipy „wieśniaków” trafił w 2013 

roku, zamieniając wówczas Mainz na 

Hoffenheim i niemal z miejsca stając 

się w barwach swojego nowego pracodawcy 

podstawowym zawodnikiem 

drugiej linii. 

Durm zatrzymany 

22-letni defensor Borussii Dortmund 

Erik Durm przedłużył kontrakt z ekipą 

z Signal Iduna Park do 2019 roku: „Erik 

mu wieloletni kontrakt. I tak się stało”. 

Hiszpan w Mainz 

Jairo Sampeiro, 21-letni reprezentant 

młodzieżowej reprezentacji Hiszpanii i 

były już zawodnik Racingu Santander 

cztery sezony. W Primera Division 

dla barw Sevilli Sampeiro rozegrał 25 

spotkań, 4-krotnie wpisując się na listę 

strzelców. 

Kobylański berlińczykiem 

mamy wszystko, czego potrzebujemy. 

Dlatego nie mogę już doczekać się pracy 

z nim i momentu, gdy na dobre się u nas 

zaaklimatyzuje. Wierzę, że tak się stanie 

jać, a żeby tak się stało, muszę grać, a tu 

będę miał taką możliwość”. 

Hamburg się wzmocnił 

Reprezentant Niemiec Lewis Holtby i 

USA Julian Green zostali wypożyczeni 

drugiego z Bayernu München. 23-letni 

Holtby, którego matką jest Niemka, a ojcem 

Anglik, zanim trafił do Tottenhamu, 

występował w FC Schalke 04 i FSV Mainz 

05, a zatem zna realia niemieckiego 

futbolu. Z kolei 19-letni Green urodził 

Miał natomiast szczęście zagrać w Lidze 

Mistrzów, a przy tym zasłynął strzeleniem 

gola dla USA w meczu z Belgią w 

1/8 finału mistrzostw świata. 

Arsenal chce Reusa 

Według angielskich mediów lon- 

Falko Götz jako pierwszy trener stracił pracę w bieżącym 

sezonie 2. Bundesligi 

Foto: Delfonso/Wikipedia 

o podobnej charakterystyce co Reus, 

potrafiący znaleźć się w ofensywie i 

kreować tam grę. Czy jednak transfer 

Reusa na przykład w zimowym okienku 

transferowym jest faktycznie możliwy, 

a „kanonierzy” są akurat tym klubem, 

który jest w stanie do tego przekonać 

rozgrywającym zachwycony i od dłuższego 

czasu nim się interesuje. Ba, jak 

twierdzi stanowczo, planuje sprowadzić 

go nad Tamizę. 

Jonas Hoffman, utalentowany rozgrywający 

Borussii Dortmund, w ostatniej 

chwili letniego okienka transferowego 

został wypożyczony do FSV Mainz 05, 

którego barw będzie bronił do końca 

bieżącego sezonu: „Decyzję o wypożyczeniu 

Jonasa podjęliśmy wspólnie 

po wyczerpującej rozmowie z nim. 

Wiem, że jest to piłkarz, który dysponuje 

wielkim potencjałem, ale żeby mógł 

się rozwijać, musi grać, a my mu tego 

nie jesteśmy w stanie zagwarantować, 

stąd decyzja o jego przenosinach do 

Moguncji” – powiedział Michael Zorc. 

Odchodzą z HSV 

Milan Badelj i Jonathan Tah w bieżącym 

sezonie nie będą bronić barw 

Hamburgera SV. Pierwszy z wymienionych, 

reprezentant Chorwacji, na 

zasadzie transferu definitywnego i za 

około 4 mln euro odejdzie do włoskiej 

Fiorentiny. Tah z kolei na rok został 

wypożyczony do Düsseldorfu, by pomóc 

tamtejszej Fortunie w powrocie do 

Bundesligi. Poza tym ma się nad Renem 

występował do czerwca 2015 roku, a 

następnie być może powróci nad Wezerę, 

bo z Bremen ma ważny kontrakt 

do 2016 roku. Piłkarz jest tym faktem 

zachwycony, bo mimo że ma polskie 

pochodzenie, urodził się w stolicy 

Niemiec i tam wychował. Zadowolo- 

LARES: Niniejszy ny jest materiał także trener berlińskiego służy wyłącznie teamu dyński do Arsenal czytania. planuje wyłożyć Powielanie około 

50 milionów euro za Marco Reusa. że tak, ponieważ menedżer Arsenalu bardziej kompletny. 

władze w BVB? jakikolwiek Wszystko wskazuje sposób na to, zabronione. 

Norbert Duwel, który powiedział: „Z 

LARES: Diese Materialien Martinem sind Kobylańskim lediglich w ofensywie zum Lesen Transfer bereitgestellt. ten wcale nie wydaje Jegliche się nie- 

Londyn Vervielfältigung Arsene Wenger jest niemieckim ist strengstens untersagt. 

ograć i do HSV powrócić jako piłkarz 

Krzysztof Świerc




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

12. – 18. September 2014 

Pinnwand 

QQAufnahmen in LARES: New York: Niniejszy Schlagersängerin 

Beatrice Egli hat das Video für ihren Koblenz ermittelt gegen Fernsehkoch Johann Nordböhmen geborene Schauspielerin Ruth Jauchs Rateshow „Wer wird Millionär?“ war 

QQErmittlungen: materiał Die służy Staatsanwaltschaft wyłącznie QQSchluss do czytania. mit TV: Die in Powielanie Komotau in QQJubiläum: w jakikolwiek Der 15. Geburtstag sposób von zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Lenin untersagt. 

neuen Titel in der US-Metropole gedreht. Die 

Lafer und seine Ehefrau wegen des Verdachts 

auf Steuerhinterziehung. Letzte Woche hatten 

rund 45 Beamte Lafers Restaurant in Stromberg 

und seine Kochschule in Guldental durchsucht. 

Nun werde die Staatsanwaltschaft die 

Unterlagen und elektronischen Dateien aus- 

LARES: Niniejszy werten. materiał Unter anderem bestehe służy der wyłącznie Verdacht do czytania. Powielanie oder Scheitern w jakikolwiek zuzusehen und die Zuschauer sposób zabronione. 

auf Hinterziehung von Lohnsteuer. 

zu Hause vor den Bildschirmen ihr Wissen 


QQ 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche testen Vervielfältigung möchten.“ 


Haare schön: Schauspieler Henry 

QQSerientod: Seit 2007 ist Raúl Richter 

Schweizerin wurde von vielen deutschen 

Schlagerfans erkannt. Für die Aufnahmen 

stand die Ex-DSDS-Siegerin unter anderem 

am „Times Square” vor der Kamera. „Auf die 

Plätze, fertig, ins Glück!” soll im Oktober erscheinen. 

Q Deutsche politisch ignorant: Musi- 

unter ihre TV-Karriere. Am 31. Oktober verabschiedet 

sich die 83-Jährige mit der 20. 

und letzten Episode der ARD-Reihe „Traumhotel” 

aus dem Produktionsgeschehen. Weitere 

Filme werde sie nicht machen. „Zu mei- 

Q 

nem Geburtstag im August habe ich 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie beschlossen, do czytania. nicht noch mal umzufallen”, Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

sagte Kubitschek. „Ich finde, mit 83 kann man 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen wirklich bereitgestellt. sagen, es war toll.” Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

QQKeine OPs: Udo Jürgens wird dem- 

ker Jan Delay hält die meisten Deutschen für 

politisch ignorant. „Wenn irgendeine Scheiße 

mit mir oder Markus Lanz oder sonst wem 

passiert, dann hängen sie am Rechner, diese 

deutschen Pöbelnasen, und kommentieren 

und sagen, das gibt’s doch nicht!“ Das sagte 

der für deutliche Aussagen und politisches 

Engagement bekannte Sänger dem Magazin 

„Playboy“. „Aber wenn wirklich schwerwiegende 

politische Dinge passieren, wo seid ihr 

dann?“ Für ihn biete etwa das Freihandelsabkommen 

zwischen Europa und den USA Anlass 

zur Kritik, ergänzte der Hamburger Promi, 

der sich unter anderem schon als HipHop-, 

Rock- und Soulkünstler einen Namen gemacht 

hat. „Da stecken so viele Unmenschlichkeiten, 

Ungerechtigkeiten und krank machende Dinge 

besser begraben bleiben. 

LARES: Niniejszy äußerte materiał Hübchen. służy wyłącznie an sein do Alter. czytania. Powielanie widmen. w jakikolwiek sposób adur zabronione. 


drin. Aber keiner regt sich auf.“ 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do 

Burnout 

czytania. 

– es gibt 

Powielanie 

viele Beschreibungen, 

eine Jegliche exakte Vervielfältigung ist strengstens 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. untersagt. 

handelt sich um eine emotionale 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Erschöpfung, do czytania. Unzufriedenheit Powielanie mit w jakikolwiek sposób zabronione. 

der eigenen Lebenslage, Stress in der 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Umgebung, bereitgestellt. Arbeitsüberdruss, Jegliche Angst, Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

out z.B. zu Depressionen kommt. Umgekehrt: 

eine Person mit einer Depression 

(hervorgerufen z.B. durch genetische 

Faktoren, hormonelle, entzündliche, 

toxische Faktoren, Krebskrankheiten 

u.a.) kann durch ihre Umwelt/Arbeits- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie welt zusätzlich do czytania. ein „Burnout-Syndrom“ Powielanie Folgeerkrankungen w jakikolwiek (z.B. Herz-Kreislaufkrankheiten), 

häufig kombiniert 


beitragen sollen. 

bekommen. 


Zakład 

Usługi 

Pogrzebowy 

Pogrzebowe 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. przewozy Powielanie w jakikolwiek Sprowadzaniesposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen zagraniczne bereitgestellt. zwłok Jegliche Vervielfältigung 

zmarłych z zagranicy 


z całej Europy Załatwianie formalności 

tel. 602 376 845 Opieka nad grobami 

KOMPUTEROWY 

DOBÓR OPRAW * 

Zdzieszowice: tel. 77 484 41 76 


Walce, województwo opolskie 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.machnik.ozimek.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum 7033 Lesen www.konefal.pl bereitgestellt. iSO Jegliche 9001 Vervielfältigung 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

ist strengstens nr tel. 77 untersagt. 46 60 158 

WOCHENBLATT.pl 

Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

Quelle: cdn.guidle.com 

Hübchen schaut bei einer Frau zuerst auf die 

Haare. „Die sind in Augenhöhe und deshalb 

fallen sie mir zuerst ins Gesicht – also ins 

Auge“, sagte der 67-Jährige der Zeitschrift 


„SUPERillu“. 

materiał 

„Sind sie lang 

służy 

oder kurz, 

wyłącznie 

welche und ich 

do 

versuche 

czytania. 

nicht, durch alle 

Powielanie 

möglichen 


Farbe haben sie...“ Schöne Haare seien die Tricks jünger zu erscheinen“, sagte Jürgens. 

LARES: Diese Materialien „halbe sind Miete, oder lediglich ein Zehntel Miete“, zum ergänz- 

Lesen „Abgesehen bereitgestellt. von den typischen Wehwehchen, Jegliche mit dem Vervielfältigung Gedanken vertraut machen, dass ist er strengstens untersagt. 

te er. Sie seien zwar kein Indiz für Weiblichkeit, 

machten aber eine Menge aus, sagte der 

unter anderem aus TV-Serien und Fernsehfilmen 

bekannte Schauspieler. Dabei habe er 

auch eine bevorzugte Haarfarbe. „Ich ertappe 

mich dabei, doch eher auf blond zu reagieren“, 

Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, „Wirtschaft“; 

Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia Kandzia: 

„Kirche und Gesellschaft”. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 

8026 

Foto: Siebbi/Wikipedia 

Maria Kubitschek setzt einen Schlusspunkt 

nächst 80 Jahre alt – sich künstlich jünger zu 

machen, kommt für den Schlagersänger nicht 

in Frage. „Ich mache kein Geheimnis daraus 

die man so hat, wenn man älter wird“, fühle 

er sich fit. Auch seine Stimme funktioniere 

genauso gut wie früher. Jürgens hadere lediglich 

mit der „Verkürzung des vor einem 

liegenden Weges“. Schwere Krankheiten im 

Freundeskreis erinnerten ihn immer wieder 

E 

s 

Wohlbefinden 

Wut, Frustration, eine Wechselwirkung 

von Umwelt und Persönlichkeits- 

Empfindlichkeit. Der Begriff wurde 

1974 in Amerika eingeführt, ist keine 

ärztliche Diagnose, geht aber mit dem 

Risiko psychischer und körperlicher 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Folgekrankheiten do czytania. einher, bedarf Powielanie keiner Alles, w jakikolwiek was zu einem reichen sposób Leben zabronione. 

medikamentösen Behandlung, die aber beiträgt, gute familiäre Bedingungen 

Vervielfältigung und Arbeitsbedingungen, ist Sport, strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen erforderlich bereitgestellt. wird, wenn es durch Jegliche Burn- 

untersagt. 


Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, „Gospodarka”; 

Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; Klaudia Kandzia 

– „Kościół i społeczeństwo”. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela 

Foto: Udo Grimberg 

Burnout 

Definition kann aber bisher 

niemand bieten: es ist ein 

„Modewort“! 

7875 

eigentlich am 3. September. Die erste Ausgabe 

nach der Sommerpause wurde vergangenen 

Freitag ausgestrahlt. Zur Frage, wie lange es 

„Wer wird Millionär?“ noch bei RTL geben werde, 

äußerte sich Jauch so: „Solange Menschen 

Spaß daran haben, anderen beim Gewinnen 

Teil von „Gute Zeiten, schlechte Zeiten“. Die 

Fans des 27-Jährigen sollten sich langsam 

nur noch wenige Wochen zu sehen sein wird. 

Wie die „Bild“ jetzt berichtet, soll bereits nach 

einem geeigneten Friedhof gesucht werden, 

wo die Beerdigung von „Dominik“ gefilmt 

werden kann. Im Winter läuft sein Vertrag 

aus und Raul wolle sich nun neuen Projekten 

Yoga, Kneipp-Anwendungen, Sauna, 

Gartenarbeit etc. sind die Burnout- 

Genesungs-Grundempfehlungen, die 

aber nicht immer realisierbar sind. Eine 

psychotherapeutische Betreuung kann 

manchmal erfolgreich sein; körperliche 

Machnik N. 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Quelle: promiflash.de 

1765 

Foto: Markus Allensteiner 

Man sollte doch immer zweimal 

überlegen, bevor man sich 

entscheidet etwas zu begraben. Vor 

allem, wenn das Objekt potenziellen 

historischen Wert hat. So wie zum 

Beispiel ein Lenin-Denkmal. Der fast 

20 Meter hohe Berliner Riesen-Lenin 

aus Granit war Ende 1991 in einer 

wochenlangen Aktion abgetragen 

und in mehr als 100 Einzelteilen in 

der Nähe des Müggelsees im Osten 

Berlins im Wald vergraben worden. 

Nun sollte zumindest der Lenin-Kopf 

ausgegraben und Teil der Dauerausstellung 

„Enthüllt. Berlin und 

seine Denkmäler” in der Zittadele 

Spandau werden. Doch Lenin 

bleibt im Boden. „Wir sehen es sehr 

kritisch, nur den Kopf auszugraben. 

Man weiß nicht, an welcher Stelle er 

liegt”, sagte eine Sprecherin der Senatsverwaltung 

für Stadtentwicklung 

und Umwelt und außerdem würde 

das Ganze zu viel kosten. Und wer 

weiß: vielleicht sollte manches auch 

A. Durecka 

mit „Mitverursachern“ (wie z.B. falsche 

Ernährung, Alkoholmissbrauch) 

müssen natürlich durch entsprechende 

Maßnahmen günstig beeinflusst werden 

– u.a. durch Haus- und Fachärzte. So 

werden Gesundheit und Wohlbefinden 

wiedererlangt. 

Eine kurzfristige „depressive Stimmungslage“ 

(„Melancholie“) gehört 

zum „normalen“ Leben „mit Licht und 

Schatten“; echte Depressionen, die in 

Phasen jahrelang bestehen, bleiben oft 

unerkannt und werden häufig unzureichend 

behandelt. Die Kranken haben 

zahlreiche Beschwerden, die oft 

verschwiegen werden (z.B. Verlust von 

Interesse und Freude, Wertlosigkeit, 

Schuldgefühle, negative Perspektiven, 

anhaltende Traurigkeit, Müdigkeit, 

Erschöpfung, Schmerzen, körperliche 

Leiden, Suizidgedanken). Deshalb entstehen 

in Deutschland entsprechende 

„Netzwerke“ (von Ärzten, Apothekern, 

Betrieben, Institutionen usw.), die zur 

Aufklärung, besseren Erkennung von 

Depressionen und Versorgung der Erkrankten 

in allen Bevölkerungskreisen 

Dr. med. Manfred Gabor 

Transport mebli 

Usługi transportowe, przeprowadzki 

Niemcy – Polska 

Polska – Niemcy 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

7919

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Der Orchester-Mann (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?