WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen (K)ein Schulbuch für alle (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8030 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 36 (1170), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 5 – 11 IX 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 



(K)ein Schulbuch für alle 

Zrób to 

sam 

Był kiedyś w polskiej telewizji 

(w latach 60. i 70. ubiegłego 

stulecia) znany i poniekąd lubiany, 

choć po latach wyśmiewany program 

autorstwa majora Ludowego Wojska 

Polskiego Adama Słodowego „Zrób 

to sam”, który skierowany był do dzieci 

i młodzieży, by wzniecić w nich 

żyłkę majsterkowania. Na ówczesne 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Liberis w 

Silesiae jakikolwiek 

eine dritte Grundschule sposób 

in eigener 

zabronione. 

Trägerschaft. Neben Raschau und Goslawitz 

werden Kinder zweisprachig und nach den 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Montessori-Methoden Vervielfältigung nun auch in Oppeln-Malino 

ist strengstens untersagt. 

czasy, kiedy w polskich sklepach 



półki świeciły pustkami, tego rodzaju 

inicjatywa wbrew pozorom nie było 

wcale aż tak chybiona i śmieszna, jak 

dzisiaj może się wydawać. 

Niepoważne natomiast jest obecne 

zalecenie Ministerstwa Edukacji 

Narodowej, by mniejszość niemiecka 

w Polsce za własne pieniądze 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens do nauki języka untersagt. 

niemieckiego. 

Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

Am vergangenen Sonntag eröffnete der Verein Pro 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

opracowała i wydała podręcznik 

Co gorsza, nie jest to zalecenie 

śmieszne, a raczej nietaktowne, 

zahaczające o dyskryminację! 

Dlaczego? Ponieważ inne mniejszości 

narodowe w Polsce taką pomoc 

z MEN otrzymują i nie są to wcale 


Pünktlich LARES: Diese zum Materialien Schulbeginn sind bekamen lediglich zum alle Lesen Erstklässler 

bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

in Polen ein kostenloses Lehrbuch. Seit Jahren 

finanziert das Bildungsministerium auch Schulbücher 

für Minderheiten. LARES: Niniejszy Nicht aber materiał für służy die deutsche wyłącznie Minderheit. 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie S. sposób 10 

zabronione. 


sumy śladowe... Zresztą takie być 

nie mogą, bo opracowanie i wydanie 

własnego podręcznika wiąże się 

z koniecznością posiadania dużych 

środków finansowych i olbrzymiego 

doświadczenia, by efekt końcowy był 

jak najdoskonalszy. Podręcznik taki 

musi być bowiem konkurencyjny 

dla tych, które służą do nauczania 

języka niemieckiego jako obcego. 

A zatem hasło „zróbcie to sami” 

jest wysoce nie fair, by nie powiedzieć, 

że jest celowym i złośliwym 

działaniem ukierunkowanym być 

może na to, aby taki podręcznik 

nie powstał w ogóle! MN w Polsce 

w tej kwestii odpuścić jednak nie 

może. Nie może tym bardziej, że jest 

to mocno nie w porządku wobec 

rodziców dzieci najliczniejszej 

mniejszości narodowej nad Wisłą, 

którzy jako jedyni w tym kraju mu- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 


Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

szą zapłacić podręcznik. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 


unterrichtet. 

Foto: Jerzy Stemplewski 

7877 


Krzysztof Świerc 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5 

 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8017 

Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.


Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

5. – 11. September 2014 

Familien ohne Kinder 

Zum 20. internationalen „Tag der Familie“ 

hatte die 1941 vom in Beuthen 

O.S. geborenen Horst Opaschowski gegründete 

BAT-Stiftung für Zukunftsfragen 

eine interessante Studie veröffentlicht. Die 

Kernaussage überrascht eigentlich nicht: 

„Der Wunsch nach persönlicher oder finanzieller 

Freiheit sind statistisch gesehen 

die größten Argumente der Deutschen 

gegen Kinder.“ 62 Prozent der Befragten 

gaben an, sie wollten lieber frei und 

unabhängig bleiben. Die Geburtenquote 

ist ein Spiegelbild davon, denn im Schnitt 

LARES: Niniejszy 

Kinder 

materiał 

vom Stiefelternteil 

służy 

angenommen 

wyłącznie (88%), do że najważniejsza czytania. w życiu Powielanie jest dla w jakikolwiek sposób zabronione. 

werden. Daneben gibt es deutlich mehr nich rodzina. 

potenzielle Adoptiveltern als -kinder. W skali Europy tylko w Rumunii (1,31) 


bringt eine deutsche Frau nur 1,36 Kinder 

auf die Welt. Der Schnitt fällt europaweit 

mit 1,57 Kindern jedoch auch dürftig 

aus. Für die Deutschen ist es dabei kein 

Widerspruch, dass ihnen (88 Prozent) 

die Familie das Wichtigste im Leben ist. 

Im europäischen Durchschnitt liegen 

nur Rumänien und Tschechien mit 1,31 

bzw. 1,29 Kindern noch hinter Polen, wo 

Relativismus der Werte. Wir selber sehen 

in der Heimat neben der Ausreise auch 

durch die niedrige Geburtenrate unsere 

Zukunft als Minderheit schwinden. 

Setzen wir uns dafür ein, dass deutsche 

Investoren auch in Oberschlesien so herz- 


lich begrüßt 

materiał 

werden wie 

służy 

z.B. in 

wyłącznie 

Breslau muszą do rodzić czytania. średnio więcej Powielanie niż dwoje nych w było jakikolwiek 817 dzieci, natomiast sposób liczba zabronione. 

und vor allem: Mehr als ein Kind rettet dzieci, demograficzne wykrwawianie się złożonych podań o adoptowanie dziecka 

ebenfalls unser Überleben als Minder- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

Górnego 

bereitgestellt. 

Śląska będzie dramatyczne. 

Jegliche 

Już wynosiła 


5362. Mimo to w ulubionym 


es mit 1,32 Kindern noch bedrohlicher 

aussieht. Aber Schlesien steht selbst diesen 

beiden Schlusslichtern nach. Innerhalb 

Polens liegen die Woiwodschaften Niederschlesien, 

Schlesien und mit deutlichem 

„Vorsprung“ Oppeln an letzter Stelle. 

Schon im letzten Jahrzehnt belegte Oppeln 

mit stets unter 1,1 Kindern pro Frau 

abgeschlagen den letzten Platz! Oppeln 

ist damit quasi das Gegenstück zur Republik 

Niger, wo man mit 7,03 Kindern 

weltweit auf dem 1. Platz steht. Da für 

die Erhaltung der Population über zwei 

Kinder pro Frau nötig sind, wird das demografische 

Ausbluten in Oberschlesien 

dramatisch ausfallen und wäre allein ein 

Grund für eine neuerliche, planmäßige rzecz biorąc, najpoważniejsze argumenty 

LARES: Niniejszy Ostkolonisation materiał wie die służy deutsche wyłącznie im 13. Niemców do przeciw czytania. posiadaniu Powielanie dzieci”. 62 w jakikolwiek sposób zabronione. 

Jahrhundert – also die Einladung von procent ankietowanych podało, że wolą 

LARES: Diese Materialien tatkräftigen sind Zuzüglern lediglich mit vielen zum Ver- 

Lesen żyć swobodnie bereitgestellt. i niezależnie. Postawę Jegliche tę Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

günstigungen. 

Zurück nach Deutschland. Hier finde 

ich ebenfalls einiges erschreckend. 2013 

wurden 3.793 Kinder adoptiert. Die meisten 

Adoptionen gibt es dabei in sogenannten 

Patchworkfamilien, wo 59 Prozent der 

Zum Jahresende 2013 waren 817 Kinder 

für eine Adoption vorgemerkt, für 

die 5.362 Bewerbungen vorlagen. Doch 

das angeblich beliebte Modell Familie 

lässt es zugleich zu, dass in einem der 

wirtschaftlich erfolgreichsten Länder der 

heit. Eifern wir nicht dem Lebensstil der 

Bundesrepublik nach. 

Rodziny bez dzieci 

Z 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie okazji do obchodów czytania. XX Międzynarodowego 

Dnia Rodziny Fundacja na 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

rzecz Badań nad Przyszłością (BAT) za- 


łożona w 1941 roku przez urodzonego w 

Bytomiu Horsta Opaschowskiego opublikowała 

wyniki badań, których zasadnicze 

przesłanie nie jest właściwie niespodzianką: 

„Pragnienie uzyskania wolności 

osobistej czy finansowej to, statystycznie 

odzwierciedla wskaźnik urodzeń: jedna 

niemiecka kobieta rodzi średnio tylko 

1,36 dziecka. Ale i średnia europejska 

wypada skromnie – 1,57 dziecka. Jednocześnie 

Niemcy nie dostrzegają sprzeczności 

we własnych słowach, gdy mówią 

i Czechach (1,29) wskaźnik urodzeń jest 

niższy niż w Polsce, gdzie wynosi on 1,32, 

a zatem i tu sytuacja wygląda groźnie, 

szczególnie na Śląsku, gdzie wskaźnik ten 

jest jeszcze niższy niż o obu outsiderów 

statystyki urodzeń, bowiem województwa 

Welt 350 Kinder pro Tag im Mutterleib dolnośląskie, śląskie i opolskie zajmują Wracając do Niemiec – również tu obserwuję 

w zastraszające jakikolwiek zjawiska. sposób W 2013 zabronione. 

LARES: Niniejszy getötet materiał werden. Das sind służy 35 Mal wyłącznie so viele ostatnią do pozycję czytania. w kraju – Powielanie z wyraźną 

Kinder, wie täglich adoptiert werden! „przewagą” Opolszczyzny, gdzie już w roku zostało adoptowanych 3793 dzieci, 

LARES: Diese Materialien Die heutige sind Zeit lediglich leidet eben unter zum einem Lesen ostatnim bereitgestellt. dziesięcioleciu wskaźnik Jegliche uro- 

przy Vervielfältigung czym większość adopcji ma ist miejsce strengstens untersagt. 

dzeń wynosił poniżej 1,1 dziecka na jedną 

kobietę! Tym samym Opolszczyzna stanowi 

swoiste przeciwieństwo Republiki 

Nigru, która zajmuje pierwsze miejsce na 

świecie z wynikiem 7,03. Ponieważ dla 

zachowania liczebności populacji kobiety 

choćby to byłoby powodem, by dokonać 

ponownej, planowej kolonizacji wschodu 

na wzór niemieckiej w XIII wieku, zapraszając 

energicznych przybyszów, którzy 

otrzymaliby liczne przywileje. 

w tzw. rodzinach patchworkowych, w 

których 59% dzieci jest adoptowanych 

przez ojczyma lub macochę. Poza tym jest 

znacznie więcej potencjalnych przybranych 

rodziców niż dzieci do adopcji. Na 

koniec 2013 roku do adopcji przewidzia- 

ponoć „modelu rodzinnym” dozwala się, 

aby w jednym z najwyżej rozwiniętych 

Prosto z Sejmu 

Wyróżnienie, 

ale... 

gospodarczo krajów świata codziennie zabijanych 

było w łonie matki 350 dzieci. To 

35 razy więcej dzieci, niż jest ich dziennie 

oddawanych do adopcji! Niestety, dzisiejsze 

czasy cierpią na relatywizm wartości. 

My sami jako mniejszość niemiecka 

musimy stwierdzić, że nasze perspektywy 

na przyszłość są coraz gorsze, zarówno z 

powodu wyjazdów, jak i niskiego wskaźnika 

urodzeń. Zacznijmy zabiegać o to, 

aby inwestorów z Niemiec także na Górnym 

Śląsku witano tak serdecznie jak 

np. we Wrocławiu. I przede wszystkim 

pamiętajmy, że jako mniejszość możemy 

przetrwać, jeśli nasze kobiety będą rodzić 

więcej niż jedno dziecko. Nie naśladujmy 

stylu życia ludzi w Niemczech. 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 



Distanz gefragt? 

Auf meiner letzten Reise habe ich 

vieles neu entdeckt – ein bisschen 

Sudeten, die Ostsee, Ostpreußen. Dabei 

habe ich die Geschichte der dänischschwedischen 

Kriege besser kennengelernt, 

aber auch die Bedeutung der 

Tannenbergschlacht. Eine besondere 

Freude bereitete mir die Feststellung 

eines polnischen Historikers in Hohenstein 

(Olsztynek), dass die deutschen 

Soldaten, die 1914 bei Tannenberg 

kämpften, trotz russischer Übermacht 

gesiegt hatten, weil sie ihre eigene Hei- 

und kann Augen auf Wahrheiten öffnen, darüber erzählte, musste sie feststellen, 

LARES: Niniejszy die nicht materiał gleich sichtbar służy sind. wyłącznie Ich traf dass sie do aus czytania. Deutschland in Powielanie die Fremde w polskim jakikolwiek parlamencie sposób zapowiada zabronione. 

in Ostpreußen eine junge Frau, die in auswandern musste, um zu verstehen, W się gorąca jesień, a może i gorąca 

LARES: Diese Materialien Deutschland sind geboren lediglich und aufgewach- 

zum Lesen dass sie bereitgestellt. trotz der schlesischen Identität Jegliche zima, Vervielfältigung co podyktowane jest między ist in- 

strengstens untersagt. 

nymi tym, że jesteśmy po wyborach do 

europarlamentu, w wyniku których następują 

tzw. układanki w jego wszystkich 

strukturach i instytucjach. W związku 

z tym od kilku tygodni w formie plotki, 

a od minionego piątku w Sejmie już 

mat gegen die russische Aggression verteidigt 

haben. Eine Meinung, die selten 

zu hören ist. Man lernt eben nie aus... 

Manchmal vergessen wir, dass jeder von 

uns zugleich Schüler und Lehrer sein 

kann. Auch das was die Jüngeren uns 

zu sagen haben, hat große Bedeutung 

sen ist. Seit Jahren lebt sie im Ermland 

und ist dort auch beruflich tätig. Beide 

Eltern sind aus Oberschlesien nach 

Deutschland ausgewandert, haben 

jedoch ihre Traditionen, die Sprache 

sowie die Bindung an die Heimat nie 

Schlesien und allgemein nach Polen 

zu Besuch gefahren. Vor einigen Jahren 

hat sie sich im Ermland niedergelassen, 

das Leben dort organisiert und als sie 

eine Deutsche ist. Die innere Zerrissenheit, 

in der die Schlesier stecken, 

braucht vielleicht eine Distanz um zu 

sich selbst zu finden. 

Bernard Gaida 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

LARES: Niniejszy verloren materiał und an die Tochter służy weitergegeben. 

Sie hat sich in Deutschland immer Wersja polska na blogu premiera RP Donalda Tuska na prze- 

wyłącznie do czytania. Powielanie oficjalnie w jakikolwiek mówiło się o kandydaturze sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien als Schlesierin sind lediglich gefühlt, ist gern zum nach Lesen bereitgestellt. Jegliche wodniczącego Vervielfältigung Rady Europy. Od ist minio- 


nego poniedziałku mamy już pewnoiść, 

że od 1. grudnia premier Tusk obejmie 

ten urząd. To szczególne wyróżnienie 

dla Polski i Polaków, które można odebrać 

jako nagrodę za dobrą politykę, 

szczególnie zagraniczną, w ostatnich 

Bartek konkret 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie pięciu w latach. 

Nowe otwarcie 

jakikolwiek sposób zabronione. 

Jednak wraz z tą informacją pojawia 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

się 


też sporo niewiadomych, a 

ist 

może 

strengstens 

i 

untersagt. 

W ostatnich dniach słyszymy o „nowym 

otwarciu” – głównie w kontekście 

wyboru premiera Donalda Tuska 

na przewodniczącego Rady Europy, 

ale również w kontekście 1 września 

i faktu rozpoczęcia kolejnego roku 

szkolnego. 

Mając okazję uczestniczenia w uroczystościach 

otwarcia nowego 

roku szkolnego w minioną niedzielę i 

poniedziałek, zastanawiałem się nad 

tym, jak istotne i ważne jest to, co przekazujemy 

dzieciom w dzieciństwie i co 

problemów, bo praktycznie w trakcie 

rozpoczęcia kampanii wyborczej do 

samorządu zmiana lidera Platformy 

Obywatelskiej spowoduje, że na polskiej 

scenie politycznej zawrze. Tym bardziej 

że nie można łączyć w Polsce funkcji 

Nowa konsul RFN w Opolu, pani 

Haake, otwierając dwujęzyczną szkołę 

podstawową w Opolu-Malinie, zwróciła 

uwagę na fakt, jak trudno było dla niej i 

dla jej męża, jako rodziców wychowujących 

dzieci dwujęzycznie, znaleźć właściwą 

szkołę, która by te zdolności ucznia te zdolności częstokroć wynoszone z premiera ze stanowiskiem przewodniczącego 


dalej pielęgnowała 

materiał 

i na 

służy 

odpowiednim 

wyłącznie 

wielopokoleniowych 

do czytania. 

śląskich 

Powielanie 

domów 

w jakikolwiek 

Rady Europy. Stąd 

sposób 

na pewno 

Donald Tusk musi zrezygnować z wird sein Nachfolger? 

zabronione. 

poziomie rozwijała. Jak istotne może będzie pielęgnować i rozwijać. Mając 


funkcji premiera rządu oraz szefa partii! 

Rodzi się zatem pytanie: kto tę funkcję 

przejmie? 

Stawianie tego pytania w takim momencie 

jest istotne i zasadne, bo przecież 

potrzebny jest ktoś, kto będzie mógł w 

podkreślały, że francuskiego nie zna wcale, 

angielski materiał słabo, a jedynym służy językiem, wyłącznie zainteresowani, do czytania. odsyłam do Powielanie strony www. kierować w jakikolwiek rządem, a wiemy, sposób jest on zabronione. 

-niemieckiej dwujęzyczności są żywo sposób niezachwiany i niezagrożony 


którym się swobodnie posługuje, jest bilingua.haus.pl. 

w trakcie funkcjonowania, bo do końca 


przekazuje im szkoła, która może rozszerzyć, 

ale i zawęzić wiedzę, którą dzieci 

wynoszą z domu. 

okazać się to, czego nauczymy dziecko 

w dzieciństwie, pokazuje przykład Donalda 

Tuska. Przy jego wyborze na jakże 

prestiżową funkcję w UE jedynym mankamentem, 

na który wskazywały media 

była znajomość języków obcych. Media 

język niemiecki, którego nauczyła go 

babcia w dzieciństwie, co pokazuje, jak 

istotna jest edukacja językowa w dzieciństwie, 

ale i kontakt z nim poza szkołą. 

Dobrze więc się stało, że udało się 

wreszcie w Opolu otworzyć polsko- 

-niemiecką szkołę podstawową, która 

na względzie powolny rozwój sieci 

takich placówek na poziomie szkoły 

podstawowej, już dzisiaj trzeba rozpocząć 

myślenie o utworzeniu dobrego 

dwujęzycznego gimnazjum. A tych 

wszystkich, którzy aspektami polsko- 

Rafał Bartek 

Poseł Ryszard Galla 

DAuszeichnung schon, aber... 

em polnischen Parlament steht 

ein heißer Herbst und womöglich 

auch ein heißer Winter bevor. Dies ist 

unter anderem darauf zurückzuführen, 

dass nach der EU-Parlamentswahl im 

Europarlament derzeit quer durch die 

Strukturen und Institutionen EU-politische 

Puzzlespiele stattfinden. In diesem 

Zusammenhang sprach man seit ein 

paar Wochen gerüchteweise und seit 

vergangenem Freitag auch offiziell im 

Sejm von der Kandidatur des polnischen 

Premiers Donald Tusk zum Präsidenten 

des Europäischen Rates. Jetzt ist 

es entschieden, dass Tusk das Amt in 

Brüssel am 1. Dezember antritt. Das ist 

eine ganz besondere Auszeichnung für 

Polen und kann als Belohnung für eine 

gute Politik, insbesondere Außenpolitik, 

der letzten fünf Jahre gewertet werden. 

Die Entwicklung bringt aber auch 

Unwägbarkeiten und womöglich sogar 

Probleme mit sich. Denn ein Führungswechsel 

bei der Bürgerplattform just 

zu Beginn des Kommunalwahlkampfes 

wird Polens politische Bühne zum Sieden 

bringen. Immerhin darf ein polnischer 

Premierminister nicht laut Gesetz 

auch gleichzeitig EU-Ratspräsident sein. 

Wird Donald Tusk zu diesem gewählt, 

muss er somit als Premier und als Parteichef 

zurücktreten! Die Frage ist: Wer 

Diese Frage schon jetzt zu stellen ist 

wichtig und zweckmäßig – brauchen wir 

doch jemanden, der in der Lage ist, die 

Regierung standhaft und unangefochten 

zu lenken. Diese nimmt ihre Geschäfte 

ja noch vollumfänglich wahr, da bis zum 

Ende der Regierungsperiode noch ein 

Jahr bleibt. Und das ist in der Politik 

viel. Ich persönlich bin zudem gespannt, 

welche Rolle vor diesem Hintergrund 

dem Abgeordneten Grzegorz Schetyna 

zukommen wird. Dieser erschien über 

die Jahre als natürlicher Nachfolger 

für Premierminister Tusk – einer, der 

erfolgreich als Parteiführer und als Regierungschef 

fungieren könnte. Mich 

kadencji brakuje roku, a to w polityce 

dużo. Osobiście ciekawi mnie też, jaką 

rolę w tym wszystkim odegra poseł 

Grzegorz Schetyna. Przez lata wydawał 

się naturalnym następcą premiera 

Donalda Tuska, który mógłby z powo- 

Das Schicksal des Staates hängt vom Zustand der Familie ab. 

Alexandre Vinet (1797-1847), schweizer reformierter Theologe und Literaturhistoriker 

dzeniem przejąć rolę kierownika partii i 

Los państwa LARES: zależy Niniejszy od stanu rodziny. materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie jednocześnie w jakikolwiek objąć funkcję szefa sposób rządu, zabronione. 

Alexandre Vinet (1797–1847), szwajcarski teolog Kościoła reformowanego, historyk literatury ale... Nie zdziwi mnie, jeśli następcą zostanie 

Vervielfältigung zupełnie ktoś inny. ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

würde aber auch nicht wundern, sollte 

jemand anders die Nachfolge antreten. 

Notiert von Krzysztof Świerc



Nr. 36/1170 Wochenblatt.pl 3 

Wybory do landtagu Saksonii 

W minioną sobotę w Saksonii odbyły 

się wybory nowego parlamentu. 

Premierem landu pozostanie nadal 

urodzony w górnołużyckim Neudörfel 

(Nowa Wjeska) Stanislaw Tillich z 

CDU (39,4%), która zachowała swój 

prymat na terenie Saksonii. Otwarta 

pozostaje natomiast kwestia, kto będzie 

Północnej-Westfalii oraz Dolnej Saksonii 

ostrzegli, do czytania. że poszczególne Powielanie kraje zu einem w jakikolwiek Ausspruch, der sposób sonst von zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

związkowe mogą nie sprostać problemom 

związanym z przyjmowaniem 

ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

Papstwahlen 


zu hören ist: „Habemus 

untersagt. 

jej partnerem koalicyjnym, bowiem dotychczasowy 

koalicjant, FDP (3,8%), nie 

zdołał pokonać 5-procentowego progu 

wyborczego i nie będzie reprezentowany 

w landtagu. Potencjalni kandydaci to 

SPD (12,4%) lub Zieloni (5,7%), gdyż 

Tillich wykluczył możliwość utworzenia 

koalicji z udziałem Lewicy (18,9%), 

która bądź co bądź stanowi drugą siłę 

polityczną. Kolejnym kandydatem mogłaby 

być partia AfD (9,7%), która po 

raz pierwszy weszła do landtagu, ale i z 

nią Tillich nie zamierza tworzyć koalicji. 

Partia NPD była bardzo blisko wejścia 

do saksońskiego parlamentu (4,9%), 

lecz zabrakło jej 809 głosów. Frekwencja 

wyborcza była wyjątkowo niska, bo 

wyniosła tylko 48,5%. 

Osnabrück odbyła się uroczystość odznaczenia 

95-letniego Herberta Josepha 

Federalnym Medalem Zasługi w uznaniu 

jego społecznego zaangażowania w 

obserwacje fenologiczne prowadzone 

przez Niemiecką Służbę Meteorologicz- 

LARES: Niniejszy ICE z Zagłębia materiał Ruhry do służy Hanoweru wyłącznie są aż ną. Herbert do czytania. Joseph urodził Powielanie się w 1919 in Warschau. w jakikolwiek So verglich etwa sposób der Warschauer 

Ökonom Aleksander Smolar in 

zabronione. 

dwa wiadukty, których naprawa byłaby roku w Oberhermsdorf (Horní Heřmanice) 

bereitgestellt. w powiecie nyskim na Górnym Jegliche einem Vervielfältigung Interview die Ernennung ist von strengstens LARES: Diese Materialien nieopłacalna. sind W lediglich przypadku wyłączenia zum Lesen untersagt. 

Dymisja z powodu afery wokół modeli aut 

W miniony poniedziałek do dymisji 

w trybie natychmiastowym podała 

się szefowa bawarskiej Kancelarii Państwowej 

Christine Haderthauer (CSU), 

która znalazła się pod presją za sprawą 

trwającej od kilku tygodni afery wokół 

modeli samochodów. Wspólnie z mężem 

należała do 2003 roku do grona 

wspólników firmy, która zajmowała 

się sprzedażą wysokiej jakości modeli 

samochodów wykonywanych przez 

psychicznie chorych przestępców, zaś 

Hubert Haderthauer był lekarzem odpowiedzialnym 

za więźniów. Od początku 

sierpnia prokuratura w Monachium prowadzi 

dochodzenie przeciwko państwu 

Haderthauerom, których podejrzewa się 

konnte er sich aber nicht verkneifen. Im 

Vorfeld gab sich PiS-Chef Kaczyński 

aber auch versöhnlich: „Wir wollen, dass 

Tusk Vorsitzender des EU-Rats wird, 

weil es Polen verdient hat.“ 

Auch die Medienlandschaft kom- 

miasteczek namiotowych i kontenerowych 

wsi materiał komisarz ONZ służy ds. uchodź- 

wyłącznie zbierał do ważne czytania. dane. Powielanie schen w Premiers jakikolwiek zum neuen sposób Brüsseler zabronione. 

heißen kann. 

rzecz rodzinnego Neuenkirchen oraz mentierte die Ernennung des polni- 


ców, António Guterres, wyraził słowa 

Adrian M. Darr Spitzenpolitiker als gesamtpolnischen 


o popełnienie oszustwa. Sama Christine 

Haderthauer nie dostrzega w swoim 



LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Reaktionen auf Tusks Ernennung 


postępowaniu 

materiał 

niczego 

służy 

niewłaściwego. 

wyłącznie 

pochwały 

do 

dla 

czytania. 

niemieckiej polityki 

Powielanie 

azylowej. 

„Niemcy odgrywają dominującą 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

Składając oświadczenie o dymisji, pod- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Weißer Vervielfältigung Rauch ist weder in Brüssel ist strengstens untersagt. 

kreśliła, że jest nadal przekonana o tym, 

iż jest w stanie rozwiać wszelkie prawne 

zarzuty, jakie stawia jej prokuratura. 

Zatrważający stan wiaduktów kolejowych 

w Niemczech 

duktów kolejowych w Niemczech, konkretnie 

prawie jedna trzecia, znajduje się 

w stanie zagrażającym bezpieczeństwu 

ich użytkowania lub nawet w stanie nie 

pozwalającym na ich remont. Na przykład 

na intensywnie uczęszczanej trasie 

ich z eksploatacji zabraknie połączenia z 

Nadrenii do Berlina, natomiast miasto 

Bielefeld położone pomiędzy tymi wiaduktami 

nie będzie posiadać żadnych 

połączeń dalekobieżnych. Niemożliwość 

remontu wiaduktów dotknie też osoby 


dojeżdżające 

materiał 

do pracy 

służy 

w Hamburgu 

wyłącznie 

i nej Saksonii. 

do czytania. 

Następnie pracował 

Powielanie 

jako Rivale 

w 

Jarosław 

jakikolwiek 

Kaczyński gratulierte 


Berlinie. Władze kolei oceniają, że na nauczyciel w różnych szkołach w Dolnej Tusk öffentlich zur Wahl. Den Nachtrag, 

terenie całych Niemiec należałoby cał- 

Saksonii, a od 1977 roku do przejścia na Tusk sei ein schlechter Premier gewesen, 


kowicie wymienić 1148 z ogólnej liczby 

25 919 wiaduktów. 

ONZ chwali Niemcy za politykę azylową 

Pomimo przepełnienia domów dla 

azylantów, istnienia prowizorycznych 

Foto: Leonard G./Wikipedia 

rolę w ochronie uchodźców, służąc za 

pozytywny przykład, za którym mogą 

śmiało podążyć inne państwa Europy” 

– powiedział w wywiadzie dla dziennika 

„Die Welt”. Jednakże ministrowie 

spraw wewnętrznych Bawarii, Nadrenii 

uchodźców. Tylko w lipcu w Niemczech 

wniosek o azyl złożyło 20 000 osób – to 

największa liczba od 20 lat. Oczekuje 

się, że w tym roku wnioski azylowe w 

Niemczech złoży ogółem ok. 200 000 

osób. 

Śląsku, zaś maturę złożył w 1939 roku 

w Ziębicach (Münsterberg). Do 1949 

roku służył w Służbie Pracy Rzeszy i 

Wehrmachcie, po czym przebywał w 

niewoli radzieckiej. W 1952 roku zdał I 

Egzamin Nauczycielski w Alfeld w Dol- 

emeryturę w 1984 roku był konrektorem 

w Merzen. W uzasadnieniu decyzji o 

jego uhonorowaniu czytamy, że Herbert 

Joseph przez 40 lat, działając w służbie 

nauki i dobra ogółu, sumiennie i ofiarnie 

prowadził obserwacje fenologiczne na 

„Habemus Praesidentem Europae“ 

noch in Warschau aufgestiegen. 

Und dennoch verleitete die Berufung 

von Donald Tusk zum neuen 

Präsidenten des EU-Rats Polens 

Chefdiplomaten Radosław Sikowski 

Praesidentem Europae.“ 

Es sei ein guter Tag für Polen, sagte 

Sikorski in einem Interview auf dem 

Weg nach Moldawien, als er von der 

Berufung des polnischen Regierungschefs 

am Wochenende erfuhr. Tusk 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie sowie w die jakikolwiek italienische Außenministerin 

Federica Mogherini wurden beim 


Uhonorowanie Ślązaka w Dolnej Saksonii 

LARES: Diese Materialien Jak pisze sind „Spiegel lediglich Online”, wiele zum wia- 

Lesen W Neuenkirchen-Vinte bereitgestellt. w powiecie Jegliche EU-Sondergipfel Vervielfältigung am vergangenen ist Sams- 


tag in Brüssel zu Europas neuem EU- 

Führungsgespann nominiert: Tusk wird 

künftig die EU-Gipfel leiten, während 

Mogherini EU-Außenbeauftragte wird. 

Voll des Lobes waren in den Tagen 

darauf nicht nur die Regierungspolitiker 

Donald Tusk zum EU-Ratspräsidenten 

mit der Wahl von Karol Wojtyła zum 

Papst Johannes Paul II. 1978: „Jetzt haben 

wir unseren Mann auf einem der 

wichtigsten Posten.“ Selbst der Oppositionspolitiker 

und langjährige politische 

Donald Tusk freut sich auf neue Herausforderungen. 

Erfolg. Häufig war in den Zeitungen 

von einer Anerkennung die Rede, dass 

nicht nur Polen, sondern ganz Osteuropa 

nun als gleichwertiger Partner im 

Westen angekommen sei. Zugleich geht 

derzeit in Warschau die Frage um, wie 

es nun politisch mit dem Land weitergeht. 

Dabei geht es nicht nur darum, 

wer Tusk an der Weichsel beerben wird. 

Die Opposition fordert spätestens seit 

der Abhör-Affäre vor wenigen Wochen 

Neuwahlen, die die Koalitionsregierung 

aus PO und der Bauernpartei PSL ablehnte. 

Zugleich geht es künftig auch 

darum, wer die Bürgerplattform PO anführen 

wird. Beobachter sprechen von 

möglichen Flügel- und Machtkämpfen 

innerhalb der Gruppierung, die nun 

ohne Tusk ausbrechen könnten. 

Derweil hat Donald Tusk mit einer 

ironischen Bemerkung einen Teil seiner 

Kritiker vielleicht auf seine Seite schlagen 

können. Tusk fehlen Sprachkenntnisse 

für einen solchen Spitzenposten 

in Brüssel, wurde häufig moniert. Der 

künftige EU-Ratspräsident erwiderte 

am Wochenende: „I will polish my English“, 

er werde sein Englisch polieren. 

Wobei das „polish“ auch „Polnisch“ 

Markus Nowak 

Foto: Mieczysław Mika 



MASZ 

15-30 LAT 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Proponujemy jakikolwiek sposób staż/praktykę 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung w Niemczech ist w strengstens zawodach: untersagt. 

NIE MASZ PRACY 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

Bist Du zwischen 15 

und 30 Jahre alt 

Hast Du keinen Job 

Bist Du Einwohner der Oppelner Region 

LARES: Niniejszy materiał 

Zdobądź nowe 

służy 

doświadczenie 

wyłącznie 

wyjeżdżając 

do czytania. 

na staż/praktykę 

Powielanie w 

samochodowy, 

jakikolwiek 

mechatronik 

sposób 

samochodowy, 

zabronione. 

elektryk sam., 

do Niemiec i uzyskaj certyfikat. 

elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), blacharz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Nie musisz znać zum biegle Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego!!! Jegliche Vervielfältigung sam., lakiernik sam. ist strengstens untersagt. 

Złóż dokumenty rekrutacyjne do 15 września 2014 r. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w monter jakikolwiek sprzętu elektronicznego sposób zabronione. 

(monter tzw. inteligentnych 

Weź udział w Projekcie 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, monter 


Wsparcie 

kompetencji 

na starcie 

„Wsparcie kompetencji na starcie” 

realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy 

w Opolu w partnerstwie z Handwerkskammer 

Mannheim Rheim-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu 

lub na stronie 

LARES: Niniejszy materiał służy www.kompetencje.wup.opole.pl 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W ramach projektu ist strengstens zapewniamy: untersagt. 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole 

ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Projekt jest 

realizowany w okresie: 

Unterstützung 

der Kompetenzen 

am Start 

Branża budowlana: murarz, kafelkarz (glazurnik), sztukator, 

zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter instalacji sanitarnych, 

monter instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych. 

Branża mechaniki pojazdowej i serwisu pojazdów: mechanik 

Branża przemysł drzewny i meblarstwo: stolarz, cieśla, lakiernik 

drzewny. 

Branża obróbka metali i spawalnictwo: tokarz, frezer, ślusarz, 

spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator CNC, pneumatyk. 

Branża elektryczna i elektroniczna: elektryk, monter elektronik, 

i serwisant urządzeń elektronicznych. 

Branża administracja i zarządzanie: pracownik obsługi biurowej. 

Branża piekarniczo-cukiernicza: piekarz, cukiernik, sprzedawca. 

Branża fryzjerstwo i kosmetologia: fryzjer, kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

• ubezpieczenie na wypadek leczenia i NNW 

• transport, noclegi, wyżywienie na stażu/praktyce w Niemczech 

e-mail: kompetencje@wup.opole.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie marzec do czytania. 2013 – czerwiec Powielanie 2015 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Projekt lediglich współfinansowany zum Lesen przez Unię bereitgestellt. Europejską w ramach Jegliche Europejskiego Vervielfältigung Funduszu Społecznego ist strengstens untersagt. 

8020




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Barczewko: Archeolodzy odkrywają tajemnice sprzed siedmiu wieków 

Notizen 

QQInternationales LARES: Kunstprojekt: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Vom 6. bis 20. September treffen sich 


in Lopkein (Łopkajny) bei Allenstein 

Musikstudenten aus Deutschland mit 

Schauspiel- und Kunststudierenden aus 

Polen und Litauen für das Projekt Warmia 

Landmarks. Sie wollen dem Verhältnis 

von Mensch und Landschaft nachgehen. 

Die Arbeiten werden zum Abschluss in 

Warmińskie Pompeje 

Alt Wartenburg – niewiele o nim 

wiemy. Ten gród istniał zaledwie 

30 lat, a od 660 skrywa go ziemia. 

Archeolodzy nazwali go „Warmińskie 

5. – 11. September 2014 


Pompeje”. Na wyrost? 

wyjaśnia dr Koperkiewicz. 

LARES: Diese Materialien sind początku lediglich sierpnia zaczęły zum się Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Allenstein präsentiert. Noch wenige freie 

Plätze sind vorhanden. Informationen 

gibt es bei der Borussia in Allenstein unter 

www.freunde-borussia.de. 

QQBegegnen zur Erinnerung: Zum 

Gedenken an den Ausbruch des 1. Weltkrieges 

vor 100 Jahren veranstalten Einrichtungen 

aus dem westfälischen Hamm 

und dem polnischen Kalisch (Kalisz) ein 

Austauschprogramm zwischen Bürgerinnen 

und Bürgern. Das Treffen vom 17. 

bis 20. September soll Erinnerung und 

Austausch ermöglichen. Angesprochen 

sind insbesondere Menschen über 50. 

Mehr Informationen unter www.sdpz.org. 

Q Giełda partnerów: Od 8 do 11 

Na trwające miesiąc wykopaliska archeologiczne 

w pobliżu wsi Barczewko 

w pow. olsztyńskim. Prowadzili je 

wspólnie archeolodzy polscy i niemieccy 

– dr Arkadiusz Koperkiewicz z Instytutu 

Historii z Uniwersytetu Gdańskiego, kie- 

LARES: Niniejszy rownik materiał badań, i dr hab. służy Felix Biermann wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

z Katedry Prahistorii Uniwersytetu Jerzego 

Augusta sind lediglich w Getyndze oraz zum studen- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

ci z Gdańska i Getyngi. Ich badania w 

głównej mierze finansuje Ministerstwo 

Kultury RFN, które przyznało im na nie 

trwający 3 lata grant. 

– Połączyła nas wcześniejsza znajomość, 

wspólne zainteresowania i to, że 

października odbędzie w Nasutowie koło 

Lublina giełda partnerów, organizowana 

Tegoroczne wykopaliska poprzedziły 

w ubiegłym roku prace przygotowawcze. 

Prowadził je prof. Christopher Hermann 

z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu 

Gdańskiego – specjalista od architektury 

Prus Wschodnich. W archiwach i róż- 


nych źródłach 

materiał 

historycznych 

służy 

szukał 

wyłącznie 

informacji 

o Alt Wartenburgu. Naukowcy groty kusz, a także krzyżackie brakteaty Powstał według planu w stosunkowo 

tkackie, 

do 

kłódkę, 

czytania. 

klucz gotycki, 

Powielanie 

bełty i stał zbudowany 

w jakikolwiek 

w terenie dziewiczym. 


wykorzystali także zdjęcia lotnicze. Ich – jednostronnie bite monety – relacjo- 

krótkim czasie. Mogło w nim mieszkać 


analiza w połączeniu z wiedzą z dokumentów 

pozwoliły im precyzyjnie ustalić 

miejsce wykopalisk. I nie pomylili się. 

– Odnaleźliśmy pozostałości po 

dwóch budynkach tuż za bramą wjazdową, 

a w centralnej części – wykop, w 

nuje dr Koperkiewicz. 

To właśnie monety pozwalają archeologom 

na dokładne datowanie osady. 

Oceniają, że istniała między rokiem 

1325/29 a 1354. 

Wykopaliska w Barczewku dostar- 

którym znajdował się główny budynek czają archeologom i historykom wielu odwetowej podjętej w odpowiedzi na 

LARES: Niniejszy tej osady, materiał czyli ratusz, służy kościół albo wyłącznie założenie 

obronne, czyli zamek – wyjaśnia wahali się nazwać ich „Warmińskimi podjął odbudowy grodu w tym miejscu. 

cennych do informacji czytania. i dlatego Powielanie za- 

krzyżackie w jakikolwiek rajzy na Żmudź. Nikt sposób się nie zabronione. 

jp, adur 


przez Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży 

oraz Europejski Dom Spotkań i 

Fundację Nowy Staw Lublin. Seminarium 

skierowane jest przede wszystkim do 

nauczycieli wszystkich rodzajów szkół z 

Polski i Niemiec. Giełda ma pomóc szkołom 

z Polski w znalezieniu niemieckiego 

partnera i na odwrót. 

Foto: www.nachhilfe.de 

dr Koperkiewicz. 

Gilgenburg: Gedenken an Kriegsgefallene 

Prace wykopaliskowe w pobliżu wsi Barczewko rozpoczęły się na początku sierpnia. 

Budynki mają wymiary 4×4 metry. Są 

zaplanowane i wykonane w identyczny 

LARES: Niniejszy prowadząc materiał badania razem, służy zwiększamy wyłącznie sposób, do z wejściami czytania. do piwnic. Powielanie Prawdopodobnie 

miały podcienia. Zbudowane zastanawia się już, 

Q 


nasze szanse na zdobycie grantu – wyjaśnia 

dr sind Arkadiusz lediglich Koperkiewicz. zum Lesen były z bereitgestellt. drewna i gliny. Piwnice miały Jegliche ka- 

Vervielfältigung jak wyeksponować ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

mienne fundamenty. 

– Odnaleźliśmy sporo zabytków, np. 

ceramikę – tak zwaną siwą, toczoną na 

kole, inną od tej, którą wytwarzali Prusowie. 

Natrafiliśmy na ozdoby z brązu, 

sprzączki od pasów, ostrogę, przęśliki 

Pompejami”. Dlaczego? 

Aller guten Dinge sind drei 

Burmistrz Barczewa, 

Lech Nitkowski, 

potencjalne znaleziska. 

– Wiemy już, że Alt Wartenburg zo- 

200 osób. Charakter zabudowy i znaleziska 

wskazują, że mieszkańcami byli 

osadnicy ze Śląska. Gród został zniszczony 

w wyniku jednorazowego aktu 

w 1354 r. Z dawnych kronik wiemy, że 

dokonali tego Litwini podczas wyprawy 

Dzięki temu odkrywamy bardzo dobrze 

zachowany i czytelny materiał archeologiczny, 

który może nam wiele powiedzieć 

o codziennym życiu, architekturze i rzemiośle 

sprzed prawie siedmiu wieków. 

Bardzo rzadko archeolodzy natrafiają 

na tak dobrze zachowane stanowiska – 

Skojarzenie z Pompejami (które półtora 

tysiąca lat były zasypane popiołem 

wulkanicznym, zanim je ponownie 

odkryto) nasunęło się samo. W 2015 r. 

archeolodzy powrócą do Barczewka, 

aby konturować wykopaliska. 

Co dalej z warmińskimi Pompejami? 

– Zwróciłem się do różnych środowisk 

o opinię w tej sprawie. Już na 

wstępie wszyscy są przekonani, że 

trzeba teren zabezpieczyć, a znaleziska 

wyeksponować. Jak? Nad tym właśnie 

myślimy. Już wiemy, że wszelkie drobne 

przedmioty znalezione w Alt Wartenburgu 

umieścimy w gablotach w sali 

muzealnej naszego ratusza – wyjaśnia 

Lech Nitkowski, burmistrz Barczewa. 



Am 24. August wurde in Gilgenburg 

(Dąbrówno) die Kopie einer Tafel 

mit den Namen von im Ersten Weltkrieg 

gefallenen Soldaten aus der 

Gemeinde am Obelisk befestigt. Zur 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Cygan. w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung się 5 września 1935 ist roku strengstens untersagt. 

Einweihung hatten die Landgemeinde 

Gilgenburg und die in Klein Lehwalde 

(Okrągłe) ansässige Stiftung 

„Tannenberg“ eingeladen. 

Am Beginn stand ein Zufall: Ende 

der 50er Jahre zog Zbigniew Podolak 

mit seinen Eltern nach Gilgenburg 

und fand auf dem Dachboden viele 

historisch interessante Gegenstände. 

Bei einer späteren Renovierung stieß er 

auf eine Kupferplatte mit dem militärischen 

Rang, Namen und Sterbedatum 

von Soldaten aus der Landgemeinde, die 

im Ersten Weltkrieg gefallen waren. Es 

handelte sich um eine von vier Tafeln, 

die am Obelisk am Kleinen Damerausee 

cławia, aby studiować na tamtejszym 

uniwersytecie germanistykę. 

Zupełnie przypadkowo trafił do pracy 

w Akademii Rolniczo-Technicznej w 

Olsztynie. W tym okresie był długoletnim 

kierownikiem Zespołu Języka Niemieckiego 

w Studium Języków obcych 


Uniwersytetu 

w jakikolwiek 

Warmińsko-Mazurskiego. 


Gerhard Cygan nigdy nie odmawiał wy- 


(Dąbrowa Mała) befestigt waren, der 

diesen Toten gewidmet ist. Sie wurde 

vor kurzem von der Stiftung „Tannenberg“ 

erneuert und danach in der 

evangelischen-methodistischen Kirche 

des Ortes ausgestellt. 

Die Stiftung „Tannenberg“ entstand 

aus einem weiteren Zufall: ihr Vorsitzender 

Tomasz Osterloff stieß bei Arbeiten 

konania żadnej pracy i wykonywał ją 

zawsze sumiennie, o ile wydawała mu 

się sensowna. Staje się jednym z pierwszych 

i najbardziej aktywnych członków 

mniejszości niemieckiej w Olsztynie. W 

latach 90. jako niemieckojęzyczny redak- 

befreit, so dass dieser wieder sichtbar tor pracuje w Radiu Olsztyn, pierwszej 

LARES: Niniejszy materiał zur Gründung służy der wyłącznie ist. Außerdem do czytania. wurde eine Powielanie provisorische 

Treppe zum Denkmal angelegt. W tych samych latach zostaje członkiem 

regionalnej w jakikolwiek niemieckiej audycji sposób w Polsce. zabronione. 

LARES: Diese Materialien Stiftung sind lediglich „Tannenberg“. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

auf dem Gelände seiner Pension in Klein 

Lehwalde auf Reste eines Schützengrabens 

aus dem Ersten Weltkrieg. Diese 

Entdeckung wollte er geschichtspädagogisch 

einsetzen und gründete dazu mit 

Kollegen und Freunden die Stiftung. 

Zum 100. Jahrestag der Schlacht bei 

Tannenberg ließ die Stiftung eine Kopie 

der alten Tafel erstellen und am Obelisk 

LARES: Niniejszy der Tafel materiał notiert ist. służy wyłącznie Hügel do ein ruhiger czytania. und ansprechender Powielanie dotychczasowej w jakikolwiek pracy zawodowej. sposób Daje zabronione. 

Als dritte Seite trug die Landgemeinde 

sind Gilgenburg lediglich mit Bürgermeister zum Lesen bereitgestellt. Uwe Hahnkamp Jegliche maczy Vervielfältigung na Warmii i Mazurach. Przez ist całe strengstens 

Gedenkort werden. 

się poznać jako jeden z najlepszych tłu- 

nam - na zawsze. 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

befestigen. Das Original wird sicher verwahrt 

bleiben, um keinen Diebstahl zu 

riskieren. Der Termin für das Anbringen 

Soldaten in alten deutschen Uniformen als Ehrenwache am Obelisk mit dem Original der Tafel (Kupfer) und der 

Kopie darüber. 

Foto: Uwe Hahnkamp 

Ein aufgedeckter 

Schützengraben aus 

dem I. Weltkrieg führte 

wurde wegen des Todestages des Jägers 

Willi Wollenschläger gewählt, der am 

23. August 1914 fiel und als Erster auf 

Tadeusz Błaszkiewicz zum Erfolg des 

Projekts bei. Der Hügel, auf dem der 

Obelisk steht, wurde vom Unterholz 

Finanzielle Unterstützung für das Vorhaben 

gab es von der Kreisgemeinschaft 

Osterode mit ihrem Vorsitzenden 

Professor Edgar Steiner, die auch die 

Kosten für die Kopien der restlichen 

drei verschollenen Tafeln übernimmt. 

In den nächsten Jahren soll aus dem 

Foto: lek 

Olsztyn: Gerhard Cygan in memoriam 

Urodził w górnośląskich Chrząszczycach 

(Schönkirch) w gminie Prószków (Proskau), 

w rodzinie o wieloletniej tradycji i 

kulturze niemieckiej. Razem z rodzicami 

i z trzema siostrami mieszkał tam do 

1955 roku. Po maturze trzy lata pracował 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w opolskim w jakikolwiek banku. Służbę sposób wojskową zabronione. 

odbywa w Ełku (Lyck) i Warszawie, z 


której 


bezpośrednio udaje się do 

ist 

Wro- 


kolegium redakcyjnego miesięcznika 

dla Niemców na Warmii i Mazurach 

„Mitteilungsblatt”. 

W 1992 roku, jako osoba zaufania 

publicznego, uzyskuje prawo do wykonywania 

zawodu tłumacza przysięgłego. 

Traktował to jako ukoronowanie swojej 

Lek 

Barczewko/Alt Wartenburg W 1325– 

29 r. wybudowano tu strażnicę biskupów 

warmińskich. Budowla została wykonana 

pod nadzorem warmińskiego 

wójta krajowego Fryderyka Liebenzella. 

Zamek wraz z istniejącą przy nim osadą 

został zniszczony w czasie najazdu Litwinów 

w roku 1354. Dziesięć lat później 

biskup Jan Stryprock odnowił lokację 

miejscowości, ale założył ją 7 km dalej 

na wschód. Obecnie jest to miasto Barczewo. 

Niedaleko zniszczonego zamku 

i osady powstała wieś Alt Wartenburg/ 

Barczewko. Miejsce, w którym był zniszczony 

gród, ludzie nazywali Stare Miasto. 

Przez stulecia było używane jako 

pastwisko i dlatego wszystko to, co 

skryła ziemia, tak dobrze się zachowało. 

W sercu Górnoślązak 

23 sierpnia w Olsztynie/Allenstein 

w wieku 79 lat zmarł germanista, 

nestor olsztyńskich tłumaczy przysięgłych, 

działacz ruchu niemieckiego 

na Warmii i Mazurach Gerhard 

Gerhard Cygan wrócił do heimatu. 

Foto: Alfred Czesla 

swoje życie skwapliwie czytał niemiecką 

literaturę i prasę, oglądał i słuchał 

niemieckojęzyczną telewizję i radio, co 

pozwoliło mu perfekcyjne opanować ten 

język. Zadbał też o to, by jego synowie, 

Rafał (39 lat) i Grzegorz (36 lat), zostali 

absolwentami germanistyki. 

Był niezwykle taktowny. Nigdy nie 

mówił o ludziach źle czy krytycznie, jakby 

widział w nich same zalety. Uczestnicząc 

w spotkaniach i konferencjach 

międzynarodowych, promował estetykę 

języka niemieckiego. W 2013 roku, w 

XIV konkursie literackim „W języku 

serca”, w kategorii proza, otrzymuje 

pierwszą nagrodę. 

Odszedł wspaniały człowiek i wybitny 

nauczyciel akademicki języka niemieckiego. 

Człowiek niezwykłej prawości 

i skromności, życzliwy ludziom, którym 

zawsze służył pomocą. Wieloletni 

współpracownik czasopism: „Wochenblatt” 

(Opole); „Mitteilungsblatt” 

(Olsztyn) i „Allensteiner Nachrichten” 

(Olsztyn). 

Został pochowany w rodzinnym 

grobie w Chrząszczycach. Wśród wielu 

wiązanek złożonych w hołdzie zmarłemu, 

był także wieniec od Mariana 

Podziewskiego - wojewody warmińsko-mazurskiego. 

Kochał Górny Śląsk i ten zabrał Go 

Alfred Czesla/kan




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Königszelt: Dampflokfest am 13. und 14. September im Herzen Niederschlesiens 


Schlesien dampft 








Selten trifft man so viele Dampfrösser gleichzeitig wie am Ringlokschuppen in Königszelt. 

Am Bahnsteig in Königszelt geben sich die Dampfloks die Klinke in die Hand. 


TKt48-18 auf der Drehscheibe im Bahnbetriebswerk Königszelt 





In Königszelt geht es nicht nur um Technikgeschichte. Kostüme – wie hier aus der Pionierzeit des 

19. Jahrhunderts – entführen insgesamt in eine andere Zeit. 

Romantische Landschaften, ratternde Züge und fauchende Dampflokomotiven. 

Diese Trias ergibt eine echte Traumkulisse. 

Im niederschlesischen Königszelt Königszelt erhielt 

(Jaworzyna Śląska) bei Schweidnitz 

(Świdnica), kann man dies wieder hautnah 

erleben. Dieses Jahr lädt Königszelt weil Friedrich II. 

seinen Namen, 

zur 4. Dampflokgala für den 13. und 

von Preußen dort 

14. September ein. Am Bahnhof in 

LARES: Niniejszy materiał im Siebenjährigen służy wyłącznie „Ratingern“ do czytania. seit Jahrzehnten Powielanie gepflegt w jakikolwiek sposób zabronione. 

Krieg während einer wird. Es kommt auf gute Partner, gemeinsame 

bereitgestellt. Themen und gegenseitige Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

Königszelt werden die maximal acht 

Lokomotiven aus Polen und Tschechien 

in einer Parade feierlich in Empfang 

genommen. So ist auch Tschechiens Botschafter 

in Polen Jakub Karfik Patronat 

der Gala 2014. 

Nach den Fahrten am Bahnhof wird 

das Geschehen im Gelände des Museums 

für Industrie und die Eisenbahn in 

Schlesien fortgesetzt. Die Dampflokgala 

Von Seiten des OSLM gibt es in die- 

LARES: Niniejszy sem Jahr materiał wieder Unterstützung, służy wyłącznie ob bei Oberschlesische do czytania. Eisenbahngesellschaft Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

der Marketingvermittlung oder im Hinblick 

auf 

von Breslau in Richtung Oberschlesien. 

LARES: Diese Materialien sind 

die deutsche 

lediglich 

Sprachvermittlung 

zum Lesen 

Die zweite 


Strecke wurde im 18. 

Jegliche 

Jahr- 

Ty42-24, ein PKP-Nachbau der Reisbahn-Baureihe 52, 

aus Vervielfältigung Peiskretscham (Pyskowice) ist strengstens untersagt. 

umfasst laufend Informationen zu den 

historischen Lokomotiven, spannende 

Fahrmanöver und Einblicke in den 

Dampflokalltag: Fahrt, Bewässerung, 

Bekohlung, Schmieren, Pflege und 

Rangieren. 

Dazu gibt es Darbietungen in historischen 

Kostümen und schließlich am 

Abend die „Gala“ im Lokschuppen. Bei 

in Königszelt. 

Die Einführung der Eisenbahn in 

Schlesien hängt eng mit der Geschichte 

des Standortes Königszelt zusammen. 

1843 wurde zum Anschluss der Städte 

Striegau und Schweidnitz an die Eisenbahnstrecke 

Breslau-Freiburg eine von Königszelt nunmehr auch Initiator 


Querverbindung 

materiał 

gebaut, 

służy 

die 

wyłącznie 

sich auf des neuen 

do 

Museums 

czytania. 

der Zinkindustrie 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

den Feldern des Dorfes Bunzelwitz in Kattowitz-Schoppenitz. 


diesem Höhepunkt werden die Loks in 

eindrucksvoller Kulisse wie bei einer 

Modenschau dem Publikum präsentiert. 

In dieser Show werden Auszeichnungen 

für die beste Instandhaltung 

und Routenrekorde verliehen. Zeit 

sollte man auch mitbringen, um mit 

Sonderzügen ins landschaftlich reizvolle 

Umfeld zu fahren, vermutlich 

geht es nach Schweidnitz und Freiburg 

(Świebodzice). 

Als deutscher Partner des Betreibers, 

des Museums für Industrie und die Eisenbahn 

in Schlesien, ist auch das Oberschlesische 

Landesmuseum (OSLM) aus 

Ratingen mit dabei, das zuletzt auch 

die eindrucksvolle Luftfahrtausstellung 

in Königszelt unterstützt hatte. Zudem 

weitergeführt, 1855 erfolgte die Verlängerung 

der Schweidnitzer Strecke bis 

Reichenbach im Eulengebirge und 1863 

bis Neisse. Die Striegauer Strecke wurde 

1856 über Jauer nach Liegnitz erweitert. 

Wegen der günstigen Eisenbahnverbindungen 

erfolgte 1863 der Bau der Por- 

LARES: Niniejszy zellanfabrik materiał Königszelt. służy Heute wyłącznie ist altes polnisch, do deutsch, czytania. englisch Powielanie unter muzeumtechniki.pl. 


TKt48-18 aus Königszelt entstand auf Basis von 

Ol49-69 aus Wollstein (Wolsztyn) entstand Anfang 

Königszelter Porzellan bei Sammlern 

der 50er Jahre in Chrzanów. 

Breslau für eine nie gebaute BR 83. 

LARES: Diese Materialien begehrt. sind Die Marke lediglich Karolina zum ist heute Lesen bereitgestellt. OSLM/S-K Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wurde im Rahmen der Dampflokgala 

die institutionelle Kooperationsvereinbarung 

überreicht. 

Schlacht sein Zelt 

errichtet hatte. 

mit der Hauptstrecke kreuzte. Es entstand 

ein Bahnhof, um den sich schnell 

eine Eisenbahnersiedlung bildete. Sie 

erhielt den Namen Königszelt, der an 

das Feldlager von Bunzelwitz erinnert. 

Dort hatte 1761 im Siebenjährigen 

Das renovierte klassizistische Eingangsportal des Königszelter Bahnhofs 

Wieso engagiert sich jedoch ein 

oberschlesisches Museum in Niederschlesien? 

Die heutige administrative 

Trennung Schlesiens in mehrere Woiwodschaften 

entspricht nicht dem Geist 

der Zusammenarbeit, wie er bei den 

Stärkung an. Inhaltlich liegt es auf der 

Hand, dass die Geschichte Oberschlesiens 

eng mit der Industrialisierung 

und mit der Eisenbahn verbunden ist. 

Ein erfahrener Bahnpartner ist darum 

hilfreich. Die erste Strecke erbaute die 

hundert nach Königszelt eröffnet. Später 

wurde die Anschlussstrecke durch die 

Oberschlesische Eisenbahngesellschaft 

nach Neisse fortgeführt. So hängt auch 

beim Streckennetz alles zusammen. Zudem 

ist der maßgebliche geistige Motor 

Bei der Dampflokgala werden wie 

2013 mindestens 12.000 Besucher erwartet. 

Das OSLM plant deutschsprachige 

Führungen und deutschsprachige 

Infotafeln. Für die ganz großen Eisenbahnfans 

besteht sogar die Möglichkeit, 

Krieg der preußische König Friedrich im Gelände in älteren Schlafwagen mit 

LARES: Niniejszy II. sein materiał Zelt errichtet. służy 1853 wurde wyłącznie die dem Schlafsack do czytania. Unterschlupf Powielanie zu finden. 

So kann man den über Nacht un- 


Strecke von Freiburg bis Waldenburg 


ter Dampf gehaltenen Maschinen und 

Maschinisten ganz nahe sein. 

Lebendige Impressionen zum letztjährigen 

Dampflokfest findet man 

übrigens bei Youtube unter dem User 

„oslmRatingen“ und ebenso wie auch 

aktuelle Informationen dreisprachig 

30er Jahre oder 2013? In Königszelt geht man Eisenbahnromantik ganzheitlich an. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie nur eine do der czytania. Unterglasurdrucke, Powielanie denn w jakikolwiek sposób zabronione. 

das örtliche Porzellan wird international 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Die Vervielfältigung folgenden Maschinen 

unter wechselnden Namen vermarktet. 


wird man im Einsatz 

bewundern können: 

213.901 aus Brünn (Brno) ist eine tschechische 

Nachkriegskonstruktion (BS 200) 

TKh 05353 des Deutsch-Bahn-Ablegers „DB Schenker 

Rail Polska S.A.“ aus Rybnik 

464.008 (Reichsbahn-BR 68) aus Königgrätz (Hradec 

Kralove) 

423.0145 (Reichbahn BR 93.15) aus Jaromierz bei 

Wollstein 

Reichsbahn-Plänen von Linke-Hoffman-Busch in 

Fotos: muzeumtechniki.pl 

Fotos: OSLM




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Dobersdorf: Sommerfest der deutschen Minderheit 

Großes Feiern beim DFK 

Die SKGD Gemeinde Walzen und der 

DFK Dobersdorf haben am letzten 

August-Wochenende gemeinsam 

5. – 11. September 2014 





ein Gemeinde-Sommerfest der 

deutschen Minderheit organisiert. 

Die Veranstaltung fand auf dem 

Sportplatz in Dobersdorf statt. 



Im geräumigen Festzelt traten zwei 

Tage lang Ensembles und Kulturgruppen 

aus unserer Gemeinde Walzen 

wie auch von außerhalb auf. Am 

Sonntagnachmittag war das Fest trotz 

ungünstiger Wetterlage feierlich vom 

Gemeindevorsteher Bernard Kubata, 

dem Gemeindevorstandsvorsitzenden 

Jerzy Mikus und der Dobersdorfer 

DFK-Chefin Krystyna Linek eröffnet 

worden. Unter den Besuchern begrüßte 

man mit besonderer Freude fast dreißig 

Gäste aus dem mit dem oberschlesi- 


Im Rahmen des Sommerfestes traten Solisten und Ensembles auf, die bis in die späten Abendstunden die Besucher unterhielten. 

Foto: J. Mikus 


schen Dobersdorf befreundeten bundesdeutschen 

Dobersdorf in Schleswig- 

Holstein mit dessen Bürgermeisterin 

Gabriele Kalinka. 

Im Rahmen des Sommerfestes traten 

Solisten und Ensembles auf, die bis in 

Silesiaca (64): LARES: Friederike Niniejszy Kempner materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


są niemi!”. Do 1903 roku tomik doczekał 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie się niebagatelnej w jakikolwiek liczby ośmiu sposób wydań. zabronione. 

Szerokim echem odbiły się też protesty 


Jeden z najważniejszych niemieckich krytyków literatury i teatru nazywa 

się właściwie Alfred Kempner, jednakże pewien „ptak” zmusił wspomnianego 

ostatnio Alfreda Kerra do zmiany nazwiska. 

Alfred Kerr, który urodził się w 1867 dzice zabezpieczyli ją finansowo, mogła 

roku, pojawił się na scenie literackiej 

już w wieku 20 lat, publikując pod gnie. Mieszkała we własnej posiadłości 

poświęcać się pisarstwu, ile dusza zapra- 

nazwiskiem „Kerr”, zaś w 1909 roku w Gierczycach. Oprócz działalności 

zmienił nawet oficjalnie nazwisko na pisarskiej była bardzo zaangażowana 

Alfred Kerr. Alfred Kempner czuł się społecznie, poświęcając się głównie pie- 

zmuszony do tego kroku, ponieważ 

lęgnowaniu chorych i opieką nad ubogimi. 

Karierę materiał pisarską Friederike służy Kempner wyłącznie do czytania. Powielanie udało w jej jakikolwiek się coś zdziałać, doszło sposób bowiem zabronione. 

die Einzelhaft oder das Zellengefängniß” 


rozpoczęła publikacją pt. „Denkschrift 

do zniesienia nagminnie stosowanych ne. Die Stadt liegt an der Seine. 

LARES: Diese Materialien über die sind Notwendigkeit lediglich von zum Leichen- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche do tej Vervielfältigung pory „dożywotnich izolatek” ist dla strengstens untersagt. 

coraz częściej pytano go, czy jest z nim 

spokrewniona niejaka Friederike Kempner, 

czy nie jest ona przypadkiem jego 

ciotką. Alfred Kempner był przerażony, 

czuł się bowiem powołany do wyższych 

rzeczy, a ponadto miał bardzo wysokie 

mniemanie o sobie, w związku z czym 

za żadne skarby nie chciał mieć z panią 

Kempner nic wspólnego. Kim zatem 

LARES: Niniejszy memoriał materiał ukazał się nakładem służy wrocławskiego 

wydawnictwa Korn-Verlag po raz 

za wprowadzeniem państwowego sys- 

wyłącznie do czytania. Powielanie zawodowym w jakikolwiek dla wszystkich, jak sposób również zabronione. 

Friederike Kemper – pisarka zaangażowana społecznie. 

LARES: Diese Materialien szósty, sind a ona sama lediglich otrzymywała zum listy od Lesen bereitgestellt. Jegliche temu Vervielfältigung opieki nad ubogimi, tzw. ist kuchni strengstens Deine rege Einsamkeit! untersagt. 

była owa dama, która sprawiła mu tyle 

kłopotów? 

Nie da się dziś dokładnie stwierdzić, 

kiedy Friederike Kempner ujrzała światło 

dnia na tym „opętanym świecie pełnym 

cudów”, albowiem są na ten temat 

różne dane – w każdym razie nastąpiło 

to w I połowie XIX wieku w Opatowie, w 

należącej podówczas do Prus prowincji 

poznańskiej. Wywodziła się z wyemancypowanej 

rodziny żydowskiej, a jej ojciec 

był właścicielem dóbr szlacheckich 

w Rychtalu w powiecie namysłowskim. 

Ponieważ jej przedwcześnie zmarli ro- 

Karolin łůnaczi 

w tamtym roku robota była podzielůnoł. jynzykach świata - od polskygo nawet po yno połram z familiy, ci, co to zaprojsiyli 

naszy w jakikolwiek gwiazdy wieczoru sposób – Simona zabronione. 

LARES: Niniejszy Kożdi materiał mioł jakiś przidział, służy besto wyłącznie to za chiński, do oczywiście czytania. wszyjscy Powielanie se poradziyli 

dugo nie trwało. Zaczynali my już bez ze rozszyfrowaniym tygo napisu. Jak już i Denisa, na pewno znołcie. Ja, ja... ci z 


Tak jak obiecałach tydziyń tymu, piszam 

wům, jak to było na naszym 

kolejnym Familietreffen. Pogoda w sumie, 

idzie padać, dopisała. Ale... to, co 

na wieczór popadało, to w sumie, jak by 

to padać, rozgůniyło towarzystwo i to 

LARES: Niniejszy o spotkaniu, materiał kery se klejyło służy na wyłącznie namiot, to i zawody do czytania. na lołtaniy urzůndzali. Powielanie Ci nasz w ujek jakikolwiek z Austrii to ani nie sposób chcioł od zabronione. 

rozmajty ozdoby, bo oczywiście my modzi to se myjśleli, że z tymi starszymi nołs odjyżdżać, tak mu se podobało. naszy towarzystwo. 


aby se szybci skůńczyło. Ale... za tela my 

pofajrowali. Gości było prawie tela co we 

die späten Abendstunden das Publikum 

unterhielten. Es waren dies die 

jungen Künstler Simona und Denis aus 

Warmuntowitz, das Gesangsensemble 

häusern” (1850), przy czym sama, świecąc 

dobrym przykładem, kazała zbudować 

na swoich gruntach kostnicę na 

potrzeby społeczności wsi Droszków. 

Publikacja odbiła się nieoczekiwanie 

szerokim echem, bo już w 1867 roku jej 

głów państw europejskich, dostojników 

kościelnych oraz instytutów naukowych. 

W oparciu o wywody zamieszczone w 

rozprawie Friederike udało się spowodować 

rozpoczęcie budowy kostnic 

oraz wydłużenie czasu karencji między 

LARES: Niniejszy momentem materiał śmierci służy a pogrzebem, wyłącznie co umiejętności do czytania. literackich: Powielanie na stronie dramatów w jakikolwiek i również jej nazwisko sposób można 

byłoby wymieniać jednym tchem z 

zabronione. 

miało na celu obejście problemu śmierci tytułowej swojego tomiku wierszy pt. 

LARES: Diese Materialien 

pozornej, 

sind 

którą 

lediglich 

lekarze w tamtym 

zum 

cza- 

Lesen 

„Dämon, 


Mensch und Dichter 

Jegliche 

– Ge- 

nazwiskami 


Goethego czy Eichendorffa, 


sie nie zawsze potrafili rozpoznać. Z jej 

inicjatywy w 1871 roku wprowadzono w 


tamtym roku, no, jedno malyństwo przi- 

siedzieli na dworze pod namiotym, bo wygrajům, a mylyly se, ci starsi majům 


było, ujek z Austrii tym razym nareszcie 

bůł na żywo, a nie yno bez skype’a we 

komputerze, no i tak zajś my se podowiadywali 

mockam nowości, rozmajty 

tajymnicy se ujawniyły i rozmajty zmiany 

zajś nołs czekajům na bezrok. Tak jak 

połojdniy, oczywiście mittagym – tzn. 

grillym. Chopi napiykli super grilla, a 

kobiytki porobiyły zalaty. Żeby wszystkygo 

nie było za mało, to mieli my do tygo 

dobry świyży bułki i świyżi chlyb. Przigotowania 

już oczywiście trwały dużo 

prandzi. Cza było nadrukować napisy 

Niemczech pięciodniowy okres między 

datą śmierci i pochówku. 

Podobnie jak noszącemu to samo nazwisko 

Alfredowi Kempnerowi (czyli 

Alfredowi Kerrowi), nie brakowało jej 

bynajmniej pewności siebie w kwestii 

dichte der schlesischen Nachtigall” 

(Demon, człowiek, poeta – wiersze 

driny toby my se nie bardzo pomiejściyli. 

Naszy spotkaniy po naszymu nazwali 

my „Drugy miyndzipaństwowy klachy 

Szkowrůnkowy”, tak żeby se trzimało 

całojści. Powiam wům, że napisy nie 

były yno po naszymu, yno we rozmajtych 

my pojedli mittag, to zaczły se taky richtig 

klachy. A powiam wům, bez szpacyru 

po Rozwadzy se tyż nie obyło. Ludzie 

se trocham dziwiyli, jak my szli, bo nie 

dojść, że nołs było tak moc, to jeszcze 

my byli tacy głojśni, że mało kto nołs 

przeoczůł. Niektorzi se naszygo szeregu 

„Heimatmelodie” unter der Leitung von 

Aniela Siodlaczek aus Walzen, Sven Solisch, 

ein talentierter deutschsprachiger 

Sänger aus Klein Strehlitz, die Kindertanzgruppe 

„Przecinek” der Grundschule 

Broschütz unter der Anleitung von 

Ewa Magosz, die hervorragende Instrumentalmusikgruppe 

„Oder Brass Band” 

śląskiego słowika) (1891) napisała: 

„Cały świat jest głupi – lecz poeci nie 

Friederike Kempner przeciwko wiwisekcji, 

czyli zabiegom operacyjnym na 

żywych zwierzętach dokonywanych w 

celach naukowych. Swoim pismem polemicznym 

pt. „Das Büchlein von der 

Menschheit. Mit einem Anhange: Gegen 

ciężkich przestępców, co odtąd miało 

miejsce tylko w uzasadnionych przypadkach. 

Ponadto w swoich wierszach 

i pozostałych publikacjach Friederike 

Kempner opowiadała się za bezpłatnym 

nauczaniem szkolnym i kształceniem 

ludowych itp., a zatem wyprzedzała swoją 

epokę w wielu aspektach związanych 

z życiem społecznym. 

Generalnie rzecz biorąc, Friederike 

Kempner była bardzo płodną i wziętą 

autorką pism polemicznych, nowel i 

jednakże jej wiersze, częstokroć nacechowane 

przesadą, fałszywym patosem 

lepszoł kondycja jak ůni, bo codziynnie 

lołtajům, to se tyż niy ma co dziwić. Po 

szpacyrze, jak se już ty kaloriy ściepło, 

to zajś cza było cojś zjejść, a potym... potym 

to była jedna wielkoł niespodzianka, 

ci, co wiedzieli, to wiedzieli, ale to było 

Warmůntowic. Ci zajś nołs rozbawiyli 

do łez, pośmiołli my se, potańcowali, a 

jak prziszła ulywa, to i na instrumyntach 

my pograli, a słuchaczy pośpiywali, żeby 

było wesoło. Zabawa trwała do nocy. 

Już dzisiaj cieszymy se na prziszłi rok, 

jak zwykle ostatnioł sobota siyrpnia. A 

aus Zywodczütz unter der Stabführung 

von Andrzej Namysło, die Musik- und 

Gesangsgruppe „Metro” aus Oppeln, die 

in den Sprachen Deutsch, Polnisch und 

Ukrainisch singt. Am Abend bereicherte 

das Ensemble „Vertex”, drei junge Musiker 

aus Nesselwitz, das Sommerfest mit 

einem Tanzvergnügen. 

Durchgeführt werden konnte das Sommerfest 

dank finanzieller Unterstützung 

des deutschen Konsulats in Oppeln, der 

Gemeinde Walzen, der Krappitzer Firma 

Multiserwis mit dem Firmenvorstand 

Marian Siwoń, der Genossenschaftsbank 

Krappitz, der Firma B+K Polska 

aus Walzen, des ZWiKUWiM A. Wicher 

aus Oppeln sowie der Firma Quick-Bau 

aus Dobersdorf. Ein Dank gilt Kornelia 

Alex aus Kramelau für die schönen Blumensträuße, 

der Firma „Agroland” aus 

Ellguth für das zur Verfügung gestellte 

Transportmittel. Dankesworte gebühren 

auch Miriam Brandt für die professionelle 

Moderation sowie mehreren Mitgliederinnen 

des DFK Dobersdorf für ihren 

zeit- und arbeitsintensiven Einsatz vor 

und während der Veranstaltung. Auf 

Wiedersehen im nächsten Jahr! 

Jerzy Mikus 

Niezamierzony komizm „Śląskiego Łabędzia” 

Źródło: Wikipedia 

czy świętym gniewem w nieodpowiednim 

miejscu skłaniają czytelnika raczej 

do śmiechu aniżeli do refleksji. Niektóre 

strofy jej wierszy sprawiają na pierwszy 

rzut oka wrażenie zabawnych, potem 

jednak czytelnik czuje, że komizm 

był niezamierzony, co autorkę wręcz 

ośmiesza. 

Oto kilka wybranych: Sonne niedertaucht 

– In das blaue Meer, Ganz von 

Glut umhaucht, Anmut hat sie sehr. 

O Paryżu: Ihr wißt wohl, wen ich mei- 

Stürmisch ist die Nacht, Kind im Grab 

erwacht: Mutter, wo bist du? – Überall 

ist’s zu. Endlich stirbt das Kind, Froh die 

Engel sind! 

Amerika, Du Land der Träume, / Du 

Wunderwelt so lang und breit, / Wie 

schön sind Deine Kokosbäume, / Und 

Das „Schweiß – Gedicht”: Willst gelangen 

Du zum Ziele, / Wohlverdienten 

Preis gewinnen, / Muß der Schweiß herunter 

rinnen / Von der Decke bis zur 

Diele! 

Besessen ist die Welt / Von Eigennutz 

und Geld, / Und alles zum – / Verzweifeln 

dumm! 

Johannes Rasim 

Zajś obiecoł, że na Weihnachtsmarkt u 

nołs w Polsce przijedzie, coby obejrzeć, 

jak to tyż u nołs wyglůndoł. A my se 

już cieszymy, że zajś u nołs zagości i że 

czuje se jak u siebie w důma. Powiam 

wům tyż, że niejedyn by chcioł mieć 

takoł familia, jakoł my můmy. Jak to 

fajnie tak wspólnie fajrować, cieszyć se ze 

wszystkygo, opowiadać se o rozmajtych 

rzeczach i jeszcze na dodatek se pośmiołć 

i przeżyć niezapůmniany chwily. Jakby 

mi ktojś dziejsiyńć lołt tymu padoł, że 

tak baje, tobych w to nie uwierzyła, a 

tera se nie umiam wyobrajzić, jak by to 

miało być bez takych spotkań rodzinnych. 

Besto zajś bandymy odliczać czas 

do nastympnygo spotkania i już dzisiaj 

cza myjśleć, jak to rozbawić za rok to 

q





Gleiwitz: Gemeinsames Gedenken der Deutschen und der Polnischen Bischofskonferenz 


Friedensmesse und Gedenkveranstaltung 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Am Vortag des Gedenkens zum Kriegsausbruchs vor 75 Jahren fand in 

der Gleiwitzer Kathedrale St. Peter und Paul eine Friedens- und Versöhnungsmesse 

unter Leitung des Posener Erzbischofs Stanisław Gądecki 

statt. Die Predigt hielt der Erzbischof von München und Freising, Reinhard 

Kardinal Marx. 

In seiner Ansprache betonte Erzbischofs 

Gądecki, der Vorsitzende der 

Polnischen Bischofskonferenz, dass ein 

dauerhafter Friede ohne eine aufrichtige 

Vergebung nicht möglich sei. 

Die Predigt des Münchener Erzbischofs 

übersetzte Bischof Jan Kopiec ins 

Polnische. Es wäre die ureigene Aufgabe 

der Kirche, Wege der Versöhnung und 

Q Auszeichnung für Malapane: 

Eine Ehre für die deutsche Technik und 

Kultur in Schlesien – die hängende 

Eisenbrücke in Malapane, die von der 

Preußischen Königlichen Eisenhütte 1827 

LARES: Niniejszy materiał Bischof Ipolt: służy „Wir wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind hier lediglich versammelt, zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

gebaut wurde, wurde beim internationalen 

Wettbewerb Footbridge Award 

in London ausgezeichnet. Die Brücke in 

Malapane ist die älteste Eisenbrücke auf 

dem europäischen Festland. Den Hauptpreis 

bekam die Brücke in der Kategorie 

der am besten restaurierten. Die Brücke 

wurde als eindrucksvoll bezeichnet. Die 

des Friedens im Geist des Evangeliums 

zu ermöglichen. Umso mehr wäre die 

Erinnerung auch eine Aufforderung für 

das Heil aller Menschen einzutreten, 

sagte Kardinal Marx. 

Im Anschluss an die Heilige Messe 

fand am früheren Radiosender Gleiwitz, 

wo vor 75 Jahren SS-Angehörige einen 

Überfall polnischer Soldaten inszenierten, 

eine Gedenkveranstaltung statt, an 

Schönheit der Brücke ist ein Verdienst, der 

mit besonderer Gründlichkeit vollbrachten 

Restaurierungsarbeiten, hieß es in der 

Erklärung des Veranstalters. Die Ehre ist 

besonders groß, weil für den Wettbewerb 

Brücken aus der ganzen Welt angemeldet 

wurden. Sie wurden anhand von Fotos 

und einer Beschreibung in der Anmeldung 

benotet. Zum ersten Mal bekam 

der neben den polnischen und deutschen 

Bischöfen auch Vertreter der evangelischen 

Kirche Polens und der jüdischen 

Gemeinschaft sowie der polnischen 

eine Sehenswürdigkeit aus Polen einen 

Q Märchennacht in Ellguth 

Proskau: Eine deutschsprachige 

Märchennacht veranstaltete die SKGD 

letztes Wochenende in Ellguth Proskau. 

Klaudia Lakwa, Henryk Lakwa, Polizist 

Maciej Kędra und Krzysztof Wysdak lasen 

DFK Chrosczütz: Minderheit veranstaltete Vortrag über Friedrich den Großen 



Kindern berühmte deutsche Märchen vor. 

Die Kinder verbrachten in der Ellguther 

Mühle der Eheleute Klose nicht nur den 

Nachmittag, sondern übernachteten dort 

auch. Morgens gab es für alle ein leckeres 

Frühstück. 

Q Letni Puchar w Reńskiej Wsi: 

Grabstein gelegt.“ Heute noch ist der 

historische Begriff Kartoffelbefehl bekannt, 

der eine Bezeichnung für Anordnungen, 

Rundschreiben und Verordnungen 

Friedrichs II. von Preußen Q 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie die w Beamten jakikolwiek seiner Provinzen sposób ist, in zabronione. 

denen sich bemühte, den Anbau der 


Due Veranstaltung fand im Rahmen 

des VdG-Programms „Konsolidierung 

der Begegnungsstätten“ statt und 

Po raz trzeci w Reńskiej Wsi rozgrywany 

będzie piłkarski DFK-Sommerpokal, czyli 

Letni Puchar DFK, w którym występują 

drużyny młodzieżowe, reprezentujące 

koła mniejszości niemieckiej z terenu 

gminy Reńska Wieś. Tegoroczna edycja 

odbędzie się 6 września od godz. 9:00 

na obiekcie „Orlika” a organizatorem jest 

DFK Reńska Wieś i zarząd gminny TSKN. 

soll die Kartoffel angebaut werden, da 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie diese w Frucht jakikolwiek nicht allein sehr sposób nützlich zabronione. 

zu gebrauchen, sondern auch dergestalt 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ergiebig Vervielfältigung ist, dass die darauf verwendete ist strengstens untersagt. 

wurde vom Vorsitzenden der Ortsgruppe, 

Gothard Sochor, geleitet. Über das 

Leben und das Wirken vom Friedrich 

dem Großen sprach Ernst Mittmann, 

selbst ein eingefleischter Geschichtsfan. 

„Es ist heute mein zweiter Vortrag 

über Freidrich den Großen. Ich erzählte 

kurz über seinen Lebenslauf, seine 

kriegerischen Aktivitäten und natürlich 

Co ciekawe, drużyny występują pod niemieckojęzycznymi 

nazwami takimi jak SV 

Reinschdorf, VfB Poborschau czy Rot-Weiss 

Wiegschütz, a sam turniej prowadzony 

jest dwujęzycznie. Impreza finansowana 

jest w ramach projektu „Konsolidierung 

der Begegnungsstätten”, a nagrody ufundował 

m.in. Urząd Gminy oraz Kino Helios 

ich rede, aber ich hoffe trotzdem, dass 

hier alle etwas Neues erfahren werden“, 

sagte Mittmann. Wieso die Chrosczüt- 

LARES: Niniejszy zer an materiał diesem Nachmittag służy gerade wyłącznie über dass er do derjenige czytania. war, der die Powielanie Kartoffel sie ganz w jakikolwiek genau, wer Friedrich sposób der Große zabronione. 

w Kędzierzynie-Koźlu. 

den berühmten Preußen einen Vortrag in Schlesien populär gemacht hat. Deswegen 

bereitgestellt. werden die auch oft auf Jegliche seinen Vervielfältigung A. Durecka ist strengstens Q 

war. 

LARES: Diese Materialien hörten, sind erklärte lediglich Gothard Sochor: zum „Mein Lesen untersagt. 

auch über sein Verhältnis zu Schlesien, 

denn das war ein besonderes. Ich muss 

ehrlich sagen, ich schreibe lieber, als das 



założeń organizatorów 


spotkanie 

z niemiecką muzyką ludo- 

materiał Ze spotkania służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien na sind spotkanie lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

tamtejszego koła TSKN. 

Według wą miało być pilotażowym projektem 

mającym na celu sprawdzenie, czy jest 

zainteresowanie tego typu przedsięwzięciami. 

Z każdym tygodniem frekwencja 

rosła, a na ostatnim spotkaniu pojawiło 

się prawie 30 osób, które z trudnością 

pomieściły się na Piekarskiej w Bytomiu. 

Q Gründer des VdH verstorben: 

Dr. Diethelm Keil, Gründer des VdH Ratibor 

ist verstorben. Ihm ist es zu verdanken, 

dass es heute in Ratibor und Oppeln 

den Verein Deutscher Hochschüler gibt. 

Anfang der 90er Jahre wurde Diethelm 

Keil zum Vorsitzenden der Vereine Deutscher 

Studenten gewählt. Daraufhin 

entstanden viele studentische Bünde in 

Deutschland. Das Ziel Diethelm Keils war 

es, auch in Mittel– und Osteuropa deutsche 

studentische Bünde zu gründen. 

Jedoch war ihm Anfang der 90er Jahre 

die politische Situation in Oberschlesien 

zu heikel und er gründete zunächst einen 

spotkanie, mimo naprawdę ulewnego 

LARES: Niniejszy dnia, przybyło materiał sporo służy osób ze wyłącznie względu do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

na muzykę niemiecką, a każda piosenka 


Opinie członków na temat tego projektu 

są bardzo pozytywne. Przeboje, 

które są tu śpiewane, wielu osobom były 

wcześniej nie znane. Śpiew jest najważniejszy, 

a piosenki są specjalnie dopasowane, 

radosne, skoczne, poprawiające 

samopoczucie. 

– Fakt, że w prawie każdy czwartek 

była brzydka pogoda, dodatkowo 

deutschen Studentenverein im ungarischen 

Fünfkirchen (Pecs). Während einer 

Studienreise, die er gemeinsam mit 

deutschen Studenten im Jahre 1999 nach 

Ratibor machte, kam es zur Gründung 

des VDH Ratibor. 

adur 

Oppelner Nachrichten 

LARES: Niniejszy ludzie materiał z kół TSKN w Piekarach służy wyłącznie Śląskich, 

chcieliśmy do czytania. wygaszać działalności, Powielanie bo uczestnicy w jakikolwiek dopisali – dodaje sposób Marcin zabronione. 

Tarnowskich Górach, Rozbarku, Bytomiu-Centrum 

sind lediglich i Stolarzowicach. zum Lesen Kroll, bereitgestellt. wiceprzewodniczący oddziału Jegliche Vervielfältigung Dagmara Mientus ist strengstens 

nasi członkowie są tutaj. Pan Manfred Jaksik. 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

motywował zebranych. Sympatyczna 

atmosfera była zapewniona na cały wieczór. 

Pierwszy raz, jak organizowaliśmy 

Regierung und der Selbstverwaltung 

Frankiewicz, der an die Geschehnisse vor 

75 Jahren erinnerte. Gebete für den Frieden 

in der Welt sprachen der Kattowitzer 

Bischof Marian Niemiec (evangelischlutheranische 

Kirche in Polen, früher 

Pfarrer in Oppeln), Rabiner Joshua Ellis 

Die erste offizielle Auslandsreise des 

Münchener Erzbischofs Marx in der 

König der Kartoffeln 

Beim DFK Chrosczütz scheint es besonders 

viele Geschichtsliebhaber 

zu geben. Den Beweis dafür lieferte 

die Veranstaltung, die am vergangenen 

Sonntag im Dorfsaal stattgefunden 

hat und dem Leben und 

Wirken von Friedrich dem Großen 

gewidmet war. 

weil wir Frieden 

stiften wollen“ 

Bytom: Członkowie mniejszości nadal będą razem śpiewać 

To jeszcze nie koniec 

Spotkania z niemiecką muzyką ludową w Bytomiu odbywały się regularnie 

w każdy czwartek sierpnia. W zeszłym tygodniu miało się odbyć 

ostatnie spotkanie, jednak ze względu na wyjątkowe zainteresowanie 

członków mniejszości niemieckiej projekt na stałe wpisze się w działalność 

radowała wszystkich. Na koniec każdego 

spotkania wszyscy wstawali i łapali się 

za ręce, śpiewając „Guten Abend, gute 

Nacht”, i dziękowali za możliwość spędzenia 

pięknego popołudnia – opowiada 

Marcin Jaksik, jeden z organizatorów. 

Na spotkania przyjeżdżali do Bytomia 

Funktion als Vorsitzender der Deutschen 

Bischofskonferenz führte am 1. 

September auch nach Warschau. Dort 

traf er den Erzbischof von Warschau, 

LARES: Niniejszy (Kattowitz), materiał der Kattowitzer służy Erzbischof wyłącznie Kardinal do Kazimierz czytania. Nycz. Die Powielanie deutsche Die Versöhnung w jakikolwiek von Deutschen sposób und zabronione. 

Wiktor Skworc und der Görlitzer Bischof Delegation besuchte während ihres dreitägigen 

bereitgestellt. Besuchs auch das Grab von Jegliche Pfar- 

Kirchen Vervielfältigung in beiden Ländern soll ist damit strengstens untersagt. 

Polen sowie die Zusammenarbeit der 

so wichtigen Preis. 

LARES: Diese Materialien Wolfgang sind Ipolt. lediglich zum Lesen 

vertieft werden. 

Q 

rer Jerzy Popieluszko und das Museum 

des Warschauer Aufstands. 

Die Veranstaltung in Chrosczütz fand in Rahmen des Programms „Konsolidierung der Begegnungsstätten“ statt. 

frekwencja uczestników 

rosła. 

LARES: Niniejszy der Städte materiał Gleiwitz und służy Hindenburg wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

teilnahmen. Eine Ansprache hielt u.a. 

LARES: Diese Materialien der Gleiwitzer sind lediglich Stadtpräsident zum Zygmunt 

Unter dem Motto: „Licht für den Frieden“ entzündeten Stadtpräsident Zygmunt Frankiewicz, Włodzimierz Kac (Vor- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

sitzender der jüdischen Gemeinschaft), Erzbischof Gądecki, Kardinal Marx und Bischof Marian Niemiec fünf Kerzen 

an der Gedenkstätte am Radiosender (v.l.n.r). 

Interesse weckte die Person Friedrich 

des Großen bei einem Ausflug nach 

Potsdam. Dort erfuhr ich zum Beispiel, 

– Popularność projekt zyskał pewnie 

też dlatego, że dużo kół ma urlop, a my 

Foto: A. Durecka 

Foto: Johannes Rasim 

Mit seiner Reise wollte Erzbischofs 

Marx die polnische Freiheitsgeschichte 

in ihrer Bedeutung für die Gestaltung 

eines freiheitlichen Europas würdigen. 

Johannes Rasim 

Kartoffel in den preußischen Provinzen 

durchzusetzen. Es sind 15 solcher „Kartoffelbefehle“ 

bekannt. In einem Schreiben, 

dass für Schlesien bestimmt war, 

vom 5. April 1757, schrieb der König: 

„Wo nur ein leerer Platz zu finden ist, 

Mühe sehr gut belohnt wird.“ 

Dem Vortrag von Ernst Mittmann 

lauschte im Chrosczützer Dorfsaal 

zahlreiche DFK-Mitglieder. Die jüngste 

Zuhörerin saß noch auf Mamas Schoss. 

Am Ende des Treffens wusste aber auch 

Na wspólne śpiewanie przyjeżdżali do Bytomia ludzie z kół TSKN w Piekarach Śląskich, Tarnowskich Górach, Rozbarku, 

Bytomiu-Centrum i Stolarzowicach. 

Foto: TSKN Bytom 

TSKN Bytom, zrobił bardzo dużo dla 

promocji wydarzenia, co sprawiło, że 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 

Foto: Kai Kranich





Pazurkiem 

Riesengebirge: Tiroler Häuser in Zillerthal-Erdmannsdorf 

Kotysia 



8 Wochenblatt.pl 

Awans 

Wybór Donalda Tuska na szefa 

Rady Europejskiej spowodował 

wiele komentarzy wśród polityków. 

Podczas gdy jedni dowodzą, że 

mamy do czynienia z największym 

5. – 11. September 2014 

In Zilllerthal-Erdmannsdorf (Mysłakowice), 

in der Nähe von Hirschberg 

(Jelenia Góra) am Fuße des Riesen- 

LARES: Niniejszy gebirges, materiał stehen eine służy ganze wyłącznie Reihe do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien für diese sind Region lediglich untypische zum Häuser. Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

międzynarodowym sukcesem Polski 

od czasu powołania Karola Wojtyły 

na papieża, inni próbują ten sukces 

zdyskredytować. 

Według ostatnich sondaży 

poparcie dla opozycyjnego Prawa 

i Sprawiedliwości jest o 6 punktów 

procentowych wyższe niż od nękanej 

Unwillkürlich erinnert deren Bauweise 

an Häuser, die man in den 

Alpen vorfindet und genau von dort 

stammen auch ihre Erbauer, aus dem 

Tiroler Zillertal. Vergangenes Jahr konnte 

man das 175. Jubiläum der Auswan- 

LARES: Niniejszy derung materiał aus dem Zillertal służy begehen wyłącznie und do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

die gleichzeitige Ansiedlung der evangelischen 

sind Christen lediglich in Schlesien. zum Doch Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

odpryskami afery podsłuchowej Platformy 

Obywatelskiej. Odejście Tuska 

do Brukseli spowoduje konieczność 

powołania nowego premiera i sporo 

przetasowań wewnątrz PO, która 

liczy na to, że wyborcy na chwilę 

zapomną o jej niepowodzeniach i 

oddadzą na nią głosy w wyborach 

LARES: Niniejszy den im materiał Zillertal lebenden służy Protestanten wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

eine eigene Kirchgemeinde gestattete, 

LARES: Diese Materialien hatten sind sie unter lediglich der Regentschaft zum des Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

samorządowych. 

O niepowodzeniach nie pozwolą 

zapomnieć jednak przedstawiciele 

innych ugrupowań. – Premierem był 

złym, nawet bardzo złym, ale życzę 

mu jak najlepiej – mówi z przekąsem 

Jarosław Kaczyński, a Zbigniew 

Ziobro utrzymuje na antenie Radia 


Abwesenheit 

materiał 

der Eltern 

służy 

gar in der 

wyłącznie 

katholischen 

Kirche getauft. Heiraten durfte 


man nicht, es sei denn, man verzichtete Tirolerhaus an der ul. Daszyńskiego 7 

Foto: Ainka/Wikipedia 

Hofes“ ihren Platz gefunden. 


Maryja, że swój awans Tusk zawdzięcza 

Angeli Merkel. 

Z tym ostatnim poglądem trzeba 

się zgodzić. – Dzisiejszego sukcesu 

Polski nie byłoby bez dobrej 

współpracy z Niemcami. Kiedyś 

orędownikiem wejścia naszego kraju 

do struktur europejskich był przecież 

sam kanclerz Helmut Kohl! 

Józef Kotyś 

TERMINE 

ist, dass die norwegische Stabsholzkirche entstehen heutzutage sogar wieder neue aus dem Zillertal in Chile. 

QQKamień Śląski: LARES: 25 września Niniejszy za aus Wang materiał jetzt in Krummhübel służy wyłącznie (Karpacz) 

steht, aus dem benachbarten Buch- 

zweigeschossigen Gebäude sind im hin- 

eine protestantische Kirche nach den 

dieser do einzigartigen czytania. Holzhäuser. Powielanie Diese Gleich w jakikolwiek neben dem Schloss sposób entstand zabronione. 

zamku w Kamieniu Śląskim odbędzie się 

spotkanie LARES: związane Diese z treścią książki Materialien „Arcywald 

ihrer sind Sorgen lediglich und Nöte zum an. Auch Lesen teren Teil bereitgestellt. gemauert, denn hier Jegliche sind die Plänen Vervielfältigung des berühmten Baumeisters ist strengstens untersagt. 

biskup Nossol. Radość jednania”. Gościem 

spotkania będą: arcybiskup Alfons Nossol, 

niemiecki teolog Winfried Lipscher oraz 

autorzy książki. Początek o godz. 19.00. 

Q Gleiwitz: Am 18. September 

Q LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich im zum Grünen 

Lesen bereitgestellt. Jegliche To już Vervielfältigung XIX Seminarium Śląskie, ist które strengstens untersagt. 

mniejszościowa w Polsce. 

LARES: Niniejszy schönen materiał Pferde und służy des berühmten wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Schlossen sind zu kommen, lediglich sondern zum auch Lesen bereitgestellt. Jegliche 

Seminarium Vervielfältigung 

Śląskie jest jedną 

ist 

z najważniejszych 

inicjatyw w regionie 


um zu dinieren. 

Q 

veranstaltet das Haus der Deutsch-Polnischen 

Zusammenarbeit einen Ausflug 

auf den Spuren des Erbes der Familie 

Henckel von Donnersmarck durch Glewitz, 

Hindenburg, Beuthen und Naklo. 

Beginn ist um 10:00 Uhr am Gleiwitzer 

HDPZ-Sitz (Bojkowska 37, Nowe Gliwice). 

Die Teilnahme am Ausflug ist frei. Anmelden 

kann man sich unter aleksandra. 

bernais@haus.pl 

Q Beuthen: Das Oberschlesische 

Museum in Beuthen veranstaltet am 

20. September einen Vortrag zum Thema 

„Schlesische Quellen der Identität” über 

das schlesische Kulturerbe. Beginn ist um 

Die Cafeteria auf dem Reiterhof liegt 

in einem schönen grünen Park in 

einer ruhigen Ecke, wo man vom Stadtlärm 

entspannen kann. Auch an einem 

poświęconych tematyce polsko-niemieckiej. 

Jest ono swoistym forum, w 

ramach którego spotykają się i dyskutują 

przedstawiciele mniejszości niemieckiej, 

większości polskiej oraz zaproszeni go- 

Wochenende erschrecken einen keine 

ście z zagranicy. Tegoroczna konferencja 


Scharen 

materiał 

von Menschen, 

służy 

so das 

wyłącznie 

man gemütlich 

Kuchen und Kaffee genießen 

postulatu i zaleceń Komisji Wspólnej 

do czytania. Powielanie 

jest też 

w 

zarazem 

jakikolwiek 

elementem 

sposób 

realizacji 

zabronione. 

Q 

LARES: Diese Materialien kann. sind Doch obwohl lediglich die Bezeichnung zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Rządu Vervielfältigung i Mniejszości Narodowych ist i Et- 


w Kamieniu Śląskim. 

11:30 Uhr, der Eintritt ist frei. 

Q Ratibor: Das Eichendorff-Denkmal 

in Ratibor steht seit 20 Jahren. Aus 

diesem Anlass finden am 7. September 

eine Messe in der Sankt-Jakob-Kirche um 

11:00 Uhr, Feierlichkeiten am Denkmal ab 

13:00 Uhr und ein Konzert im Ratiborer 

Cafeteria eher leichte und süße Kost 

suggeriert, kann man in Moschen auch 

einen ordentlichen Happen essen. Wir 

haben uns für Pfannkuchen mit Bananen, 

Schlagsahne und Nutella entschieden 

sowie für Kartoffelpuffer einmal mit kulinarischen Gründen. 

Seminarium Śląskiego przedstawia się 

LARES: Niniejszy einer Fleisch-Gemüsesoße materiał służy und wyłącznie einmal do czytania. Powielanie A. Durecka następująco: w jakikolwiek 24 września – sposób Edukacja zabronione. 

mit Sahne. Gute Wahl! Alles schmeckte 

mniejszościowa a normy prawne; 25 

QLARES: Diese Materialien lecker, sind war schön lediglich auf dem Teller zum aufbe- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche września Vervielfältigung – bloki tematyczne: I. ist Czym strengstens untersagt. 

terhof in Moschen lohnt sich auch aus 

reitet, machte Lust auf mehr. Die Kinder 

waren zwar unglücklich, weil die 

Pommes ausgegangen waren, ließen sich 

dann aber auf leckere Fruchtcocktails 

ein und waren begeistert. Die Speisekarte 

enthält zwar keine typischen Mittags- 

LARES: Niniejszy gerichte, materiał aber von Salaten, służy Pfannkuchen wyłącznie do Ambiente czytania. Powielanie Dobre w praktyki jakikolwiek pozaszkolnej sposób edukacji zabronione. 

adur 

und Pirogen wird man aber auch satt. 

mniejszościowej; 26 września – bloki wysyłać jeszcze do 19 września. 

LARES: Diese Materialien Alles in sind allem: lediglich Der Besuch auf zum dem Rei- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche tematyczne: Vervielfältigung I. Modele rozwoju edukacji ist strengstens untersagt. 

Kulturzentrum ab 16:30 Uhr statt. 

Q Kandrzin-Cosel: Am 12. September 

treten im Kandrziner Kino Chemik 

um 14.00 Uhr die befreundeten Chöre 

„Eintracht” aus dem niedersächsischen 

Papenburg und der Klodnitzer DFK-Chor 

„Heimatklang” mit einem bunten Potpouri 

bekannter deutscher Lieder. Der Eintritt 

ist frei. 

Die doppelt Vertriebenen 

aus welchen Gründen kam es zu dieser 

Auswanderung? 

In ihrer Heimat hatten sich seit der 

Gegenreformation noch zahlreiche kleinere 

Gruppen von Protestanten gehalten. 

Obwohl der Habsburger Josef II. 

katholischen Erzbischofs von Salzburg 

ein schweres Dasein. So wurde ihnen 

beispielsweise der Erwerb von Häusern 

oder Land durch Kauf, Tausch, Übergabe 

und Erbschaft fast unmöglich gemacht. 

Die neugeborenen Kinder wurden in 

auf den evangelischen Glauben. Der 

Druck auf die Protestanten des Zillertals 

wurde so groß, dass sie 1830 um die 

Ausstellung von Pässen baten, um im 

Ausland eine neue Heimat zu suchen. 

Schon hundert Jahre zuvor hatte der 

Mut, obwohl sie dann noch sieben Jahre 

warten mussten. 1837 zogen vier Gruppen 

mit 416 Personen in das 700 km 

entfernte Schlesien, in ihre neue Heimat. 

Hier nahm sich besonders die Gräfin 

von Reden, der es auch zu verdanken 

Wer hätte eigentlich gedacht, 

dass man auf einem abgelegenen 

Reiterhof ordentlich zu Essen bekommt? 

Nach Moschen empfiehlt es 

sich jedenfalls nicht nur wegen der 

Bildnis von Mathias Schmid (* 1835 in See im Paznauntal, † 1923 in München). Die vertriebenen Zillertaler Protestanten 

werfen einen letzten Blick auf ihre Heimat. 

Neben dem Schloss 

entstand eine 

protestantische Kirche 

nach den Plänen von 

Karl Friedrich Schinkel. 

der Preußenkönig Friedrich Wilhelm 

III. stellte kostenlos Land zur Verfügung. 

So entstanden zwischen 1838 und 1840 

hier 67 Häuser nach Tiroler Bauart. Davon 

sind noch einige erhalten, und es 

Moschen: Cafeteria auf dem Reiterhof 

Lecker speisen 

Leckere Cocktails und Kartoffelpuffer entschädigten für 

die fehlenden Pommes. 


Unsere Bewertung 

Essen 

Auswahl 

Ställe und die Scheune. Das Vorderteil 

wurde in Blockbauweise erstellt und beherbergt 

die Wohnräume, die im oberen 

Geschoss mit einer hölzernen Galerie 

umrahmt sind. Das relativ flach geneigte 

Dach besteht aus Holzschindeln die mit 

Preußenkönig Friedrich Wilhelm I. über 

Steinen beschwert sind. 

LARES: Niniejszy 2.000 solcher materiał Glaubensflüchtlinge służy wyłącznie aufgenommen. 

Diese Tatsache machte ihnen 

dieser Zillertaler auf eine weite und vier- 

do czytania. Powielanie 1850 w machte jakikolwiek sich eine ganze sposób Anzahl zabronione. 


monatige Reise in das deutschfreundliche 

Chile auf. Im Süden des Landes 

gründeten sie am Llanquihue-See eine 

weitere Tiroler Siedlung, die heute noch 

Bestand hat und 600 Nachfahren zählt. 

2006 weilte eine 56-köpfige Delegation 

nicznych i organizowana będzie również 

we współpracy z Ministerstwem Administracji 

i Cyfryzacji oraz Ministerstwem 

Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej 

Niemiec. Program tegorocznego 

jest „dziedzictwo językowe” danej 

mniejszości narodowej? II. Rozwiązania 

prawne w zakresie ochrony języków 

mniejszości; III. Różnorodne „dziedzictwo 

językowe” Śląska – język niemiecki i 

polski w edukacji i życiu religijnym; IV. 

Ob Sommer oder Winter – Zillertal-Erdmannsdorf 

entführt seine Besucher stets in die Alpen. 

Karl Friedrich Schinkel. Die Tiroler 

wurden von den Schlesiern anerkannt 

und lebten mit ihnen friedlich zusammen. 

In einem der Häuser sind heute 

ein Museum und eine Gaststätte untergebracht. 

Johannes Lubasser, einer 

der Zillertaler, hat an seinen Balkon 

zum Dank an den Preußenkönig die 

Inschrift angebracht: „Gott segne den 

König FriedrichWilhelm III.“, diese hat 

heute an der Scheunenwand des „Tiroler 

2009 kamen dann im Gegenzug die 

„Chilenen“ ins Zillertal, aber auch aus 

Dresden. Sie besuchten auch Breslau 

und die Heimstätte ihrer Vorfahren in 

Zillertal-Erdmannsdorf. Dabei wurde 

auch der tragischen Ereignisse von 

1945 gedacht, als die Nachfahren der 

Zillertaler Auswanderer, nur weil sie 

deutsch sprachen, aus Zillerthal-Erdmannsdorf 

vertrieben wurden. Sie sind 

in ganz Deutschland verstreut und somit 

ist die ehemalige Tiroler Siedlung im 

heutigen Polen faktisch tot. Dennoch 

erinnert der arteigene Baustil der Häuser 

im Hirschberger Tal immer noch an 

die Zerwürfnisse, die es hier durch den 

Glauben gab sowie an die Ungerechtigkeiten 

des vergangenen Jahrhunderts. 

Heinz Noack 

Kamień Śląski: Seminarium Śląskie już 24 września! 

Seminarium tuż-tuż 

tradycyjnie odbędzie się na zamku 

w Kamieniu Śląskim, tym razem 

od 24 do 27 września. W tym roku 

mottem przewodnim jest edukacja 

Seminarium Śląskie odbędzie się tradycyjnie na zamku 


mniejszościowej – od nauczania języka 

do nauczania w języku; II. Problematyka 

związana z nauczaniem języka mniejszościowego 

w Polsce / Pozaszkolny 

kontakt z językiem; III. Edukacja interkulturowa 

w szkolnictwie; IV. Problematyka 

związana z nauczaniem języka 

mniejszościowego w Polsce – aspekt 

socjologiczny; 27 września 2014 r., sobota 

– Rola podręczników w edukacji 

językowej mniejszości. Szczegółowy 

program seminarium dostępny jest na 

www.haus.pl. Zgłoszenia udziału w Seminarium 

można na adres organizatora 

Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej 

adur 

Foto: Heinz Noack Foto: Heinz Noack




Nr. 36/1170 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Publikacja: Wczoraj i dziś parafii Wierzch 

Kronika Parafialna 

Lekcja 

LARES: 

historii 

Niniejszy materiał 

dla 

służy wyłącznie 

miłośników 

do czytania. Powielanie 

heimatu 

w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


W 



Coraz częściej na półkach z regionalną 

literaturą pojawiają się nowe 

opracowania, opisujące dzieje miejscowości 

śląskich. Dzięki kilkuletniej 

pracy Andreasa Smarzly’ego mieszkańcy 

podgłogóweckich Błażejowic 

poznali bogatą przeszłość swojej 

wsi, zaś imponująca publikacja, 

obejmująca 300 lat historii Smolarni, 

jest dziełem Roberta Hellfeiera 

miłośnika i badacza lokalnej 

kultury. 

Q Ehrung: Am 5. September ehrt die 

Stadt Fulda Erzbischof Alfnons Nossol 

(Bild) mit dem Winfriedpreis. Damit wird 

sein Beitrag zur deutsch-polnischen Aussöhnung 

geehrt. Der Winfriedpreis wird 

seit 2001 verliehen und ist mit 10.000 

Euro dotiert. Doch das Preisgeld wird vom 

Preisträger an soziale Institutionen und 

Organisationen gespendet. Die Auszeichnung 

ist nach dem Missionar Winfried 

Bonifatius benannt. Zu den bisherigen 

Preisträgern gehören unter anderem der 

Mainzer Kardinal Karl Lehmann sowie die 

Politiker Gesine Schwan und Wolfgang 

Thierse. 

Q Kirchenmitglieder wählen 

Q 


tym miesiącu do rąk czytelników 

LARES: trafiła publikacja Diese zatytułowana Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

„Wczoraj i dziś parafii Wierzch”. „Wiedza 

o bogactwie dziejów Śląska i ziemi 

głogóweckiej jest niezwykle ciekawa, 

ale także pouczająca, dająca do myślenia…” 

- pisze ksiądz Wolfgang Globisch 

w słowie wstępnym do monografii swojej 

rodzinnej miejscowości. 24 sierpnia 

Union: Zum Erfolg der CDU bei der 

sächsischen Landtagswahl am 31. August 

haben vor allem Kirchenmitglieder beigetragen. 

Das ermittelte die Forschungsgruppe 

Wahlen (Mannheim). Katholische 

Wähler gaben ihre Stimme zu 58 Prozent 

der CDU, während die Partei insgesamt 

39,4 Prozent (-0,8 gegenüber 2009) erhielt. 

Von den Protestanten stimmten 

zachęciła słuchaczy do lektury, nie obyło 

się bez dyskusji na wybrane tematy, wpi- 

LARES: Niniejszy materiał Ponad 600-stronicowa służy wyłącznie sania dedykacji do czytania. do zakupionych Powielanie książek. formacji w jakikolwiek o losach przodków. Upamiętnia sposób zabronione. 

Wykład naszego gościa z Niemiec, profesora 

bereitgestellt. Wrobla, przedstawił informacje Jegliche o zdarzeń Vervielfältigung z przeszłości tego zakątka ist Śląska. strengstens 

ważne daty, nazwiska, zapisy z opisem 

monografia jest 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

53 Prozent für die von Ministerpräsident 

Stanislaw Tillich geführte Union. Unter 

den Konfessionslosen votierten dagegen 

nur 33 Prozent für die Christdemokraten. 

Erwartungsgemäß überdurchschnittlich 

gut schnitt die Linke bei den Konfessionslosen 

ab. Auch die SPD erhielt die stärkste 

Unterstützung von den Konfessionslosen. 

mieszkańcy wiosek: Mionowa, Wilkowa, 

Czartowic, Błażejowic, Mochowa, Golczowic, 

Dzierżysławic i przede wszystkim 

Wierzchu uczestniczyli w spotkaniu 

autorskim księdza prałata i profesora 

Ralpha Michaela Wrobla, autora skróconej 

wersji monografii Wierzchu w 

języku niemieckim. 

Zarówno dla starszych, jak i młodszych 

słuchaczy trzygodzinne spotkanie 

było swoistą lekcją historii o dziejach, 

ludziach i miłości do małej ojczyzny. 

Z niezwykłą swobodą i dydaktycznym 

stosunkach gospodarczych w dawnych 

czasach, m.in. daninach, pańszczyźnie, 

miarach, wagach, walutach zmieniających 

się na przestrzeni wieków. 

Warto pokreślić, że ponad 600-stronicowa 

monografia jest publikacją, w 

uwiecznione, będą służyły przyszłym 

pokoleniom. Książka jest źródłem in- 

Niedzielne popołudnie spędzone z 

autorami cennej książki było okazją do 

ciekawych rozmów przy słodkościach 

i kawie, którymi ugościł wszystkich 

ksiądz proboszcz Józef Roch Bensz. Nie 

zabrakło również występu artystycznego, 


doświadczeniem 

materiał 

ksiądz 

służy 

Globisch 

wyłącznie 

przedstawił 

owoc swojej żmudnej, kilkuletniej ilustracyjny. Unikatowe mapy, fotograwowej 

nr 1 z Głogówka. Przezabawne 

której 

do 

zamieszczono 

czytania. 

bogaty 

Powielanie 

materiał który 

w 

zapewniły 

jakikolwiek 

dzieci ze Szkoły 

sposób 

Podsta- 

zabronione. 

pracy. Prezentacja elektroniczna książki fie, pocztówki, dokumenty, które zostały godki śląskie rozbawiły i ucieszyły dum- 


nych rodziców i nauczycieli. 

Henryka Młynarska 

13 Prozent gaben der Partei ihre Stimme 

sowie elf Prozent der Protestanten 

und zwölf Prozent der Katholiken. Die 

Alternative für Deutschland (AfD), die mit 

9,7 Prozent erstmals in einen deutschen 

Landtag einzieht, verdankt ihren Erfolg 

konfessionslosen und kirchlich gebundenen 

Wählern gleichermaßen: zehn Prozent 

der Konfessionslosen, acht Prozent 

Haindorf: Vom großen Pilgerandrang bis zum Religionsverbot 

Wo die 


Muttergottes 

materiał służy wyłącznie do czytania. 

Kranken 

Powielanie w jakikolwiek 

hilft 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Protestanten stimmten 

untersagt. 

für sie. 

Q 

Neben Grüssau und Albendorf gehört Haindorf (Hejnice) im Isergebirge, 

etwa 10 km hinter der polnisch-tschechischen Grenze, zu den drei wichtigsten 

barocken Marien-Wallfahrtsorten. Das Sanktuarium durchlebte 

Zeiten des großen Pilgerandrangs, kennt aber auch magere Jahre bis 

zum Religionsverbot. 

Eine Legende besagt, dass im Jahre 

1211 – nach einer wunderbaren im Kloster Haindorf 

Heilung – hier im Walde eine Kapelle 

gebaut wurde. Eines Tages nämlich kam findet man auf 

ein erschöpfter, dem Tode geweihter, www.mcdo.cz auch 

kranker Siebmacher in den Wald und 

legte sich unter eine Linde, um seine 

auf deutsch 

der Katholiken und sieben Prozent der 

Q Warschau: Polens katholische 

Bischöfe sehen ihr Land durch den russischen 

Militäreinsatz in der Ostukraine 

in Gefahr. Das Geschehen im Nachbarland 

verletze das Recht eines Volkes, selbst 


LARES: Diese Materialien Kulturveranstaltungen 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

über seinen Weg zu entscheiden. Dies 

rufe „berechtigte Besorgnis auch um die 

Zukunft unseres Vaterlandes hervor”, 

schreiben die Diözesanbischöfe in einer 

Erklärung, die am 30. August in Warschau 

veröffentlicht wurde. Auf ukrainischem 

Boden finde ein „unerklärter Krieg” 

statt, bei dem Soldaten und Zivilisten 

ums Leben kämen. „Wir erwarten, dass 



letzten Stunden im Freien zu verleben. 

Doch ein Wunder geschah und der 

Siebmacher wachte gesund wieder auf. 

Voller Dankbarkeit ging er ins benachbarte 

Zittau und kaufte dort ein Bild der 

Muttergottes. Dieses brachte er an der 

Linde an, unter der er seine Heilung 

fand. Um diese Linde und später um 

die Kapelle entstand der Ort Haindorf, 

der 1381 erstmals urkundlich im Urbar 

wirksame Maßnahmen ergriffen werden, 

die mit friedlichen Mitteln die Tragödie 

eines Krieges verhindern können”, heißt 

es in der Erklärung weiter. Russland wird 

darin nicht beim Namen genannt. Anlass 

der Erklärung ist der 75. Jahrestag des 

Beginns des Zweiten Weltkriegs am 1. 

September. 

1558 bis 1621 war Haindorf, wie ganz 

Böhmen, evangelisch-lutherisch und 

die römisch-katholische Kirche wurde 

geschlossen. Im Zuge der Gegenreformation 

in Böhmen, während des Dreißigjährigen 

Krieges, fand das Gnaden- 

LARES: Niniejszy bild in materiał der Haindorfer służy Johanniskirche wyłącznie (andere do Quellen czytania. nennen den Powielanie Wiener len Begegnungszentrums, w jakikolwiek erlebte sposób der zabronione. 

wieder seinen Platz. 

Bernhard Fischer von Erlach) in den Wallfahrtsort wieder bessere Zeiten. Q 


Zwei 


Jahre nach 

lediglich 

der Übernahme 

zum 

der 

Lesen 

Jahren 


1722-29 als eindrucksvolle 

Jegliche 

Basi- 

Heilige 


Messen werden hier Sonntags 


der Herrschaft Friedland in Böhmen 

(Frýdlant) erwähnt wurde. 

Als dann auch noch weitere Wunderheilungen 

erfolgten, wurde 1352 die 

vergrößerte Johanniskapelle erbaut, die 

1472 zu einer gotischen Kirche ausgebaut 

wurde. 

Johanniskirche durch die Franziskaner, 

erlaubte Franz Ferdinand von Gallas 

aus Friedland diesem Orden 1692 ein 

Kloster zu bauen. Nur vier Jahre dauerte 

der Bau und ab dann wurde Haindorf 

als Wallfahrtsort immer bekannter. 

Durch Bemühungen der Einwohner 

und Spenden von Auswärtigen wurde 

die Wallfahrtskirche nach Plänen des 

Prager Baumeisters Thomas Haffenecker 

lika Mariä Heimsuchung gestaltet. Der 

Innenraum bot 7.000 Menschen Platz. 

1761 brannten Kirche, Kloster und die 

Klosterbibliothek ab. Doch das Gnadenbild 

der Jungfrau Maria wurde gerettet. 

Während vor dem Ersten Weltkrieg 

jährlich mehr als 100.000 Pilger nach 

Haindorf kamen, durften Gläubige ab 

1950 hier nicht mehr beten. Erst 1993, 

mit der Errichtung eines internationa- 

um 9:00 Uhr gehalten, nach Absprache 

können größere Pilgergruppen einen 

weiteren Gottesdienst beantragen. Das 

Kloster bietet auch Übernachtungsmöglichkeiten. 

K. Kandzia 

Q Neue Kinderbibel: Sorgfältig 

ausgewählte Geschichten aus der Bibel 

von Ursel Scheffler nah an den Ursprüngen 


Wallfahrt: LARES: Deutsche Diese Materialien pilgern nach sind Tschechien lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Maria Hilf ruft! 

Schlesier aus Deutschland, Polen nicht nur das Individuelle”, so Pfarrer 

und Tschechien pilgern auch dieses 

Jahr wieder ins Heiligtum Maria Hilf 

bei Zuckmantel. 

Auch der Verband deutscher Gesellschaften 

in Oppeln lädt zum gemein- 

A 

m 20. September, um 11:00 Uhr, samen pilgern ein. Für die Busfahrt 

treffen sich dort Christen aus drei nach Maria Hilf kann man sich unter 

Ländern zum Hochamt. Dieses wird der Telefonnummer: 77/453 85 07 oder 

traditionell in drei Sprachen zelebriert. per E-Mail: monika.wittek@vdg.pl. anmelden. 

Die Kosten betragen 40,- zł. „Die Zahl der Menschen, die jedes Jahr 

Der 

Peter Tarlinski, Seelsorger der Deutschen 

materiał in der Diözese służy Oppeln und wyłącznie Mit- 



organisator der Wallfahrt. 


erzählt - der Herder-Klassiker mit Illustrationen 

von Betina Gotzen-Beek wurde 

neu überarbeitet. Ursel Scheffler gehört 

zu den bekanntesten Kinderbuchautorinnen 

Deutschlands. Die Geschichten der 

Bibel sind für sie ein wesentliches Kulturgut 

und Kindern dieses nahezubringen 

ist ihr ein besonderes Anliegen. Betina 

Gotzen-Beek studierte Grafikdesign und 

LARES: Niniejszy Bus fährt materiał um 8:00 Uhr służy vom Parkplatz wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

an der Ecke ul.1-go Maja/Dubois ab. 

Kinderbuchillustratorin. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum kan Lesen Am 20. September bereitgestellt. versammeln sich Schlesier Jegliche aus drei Ländern in Vervielfältigung Maria Hilf bei Zuckmantel. 

Foto: ist D. Panza strengstens untersagt. 

hierher kommen, zeugt davon, dass sie 

das Gebet und den Gesang in Gemeinschaft 

brauchen. Eben dies ist wichtig, 

Ksiądz prałat Wolfgang Globisch zebrał wiele słów uznania i podziękowania za tę cenną książkę. Foto: Henryka Młynarska 

wzbogacona o ciekawy 

materiał ilustracyjny. 

Nowa publikacja ucieszyła mieszkańców ziemi 

głogóweckiej. 

Haindorf ist ein beliebter Wallfahrtsort, aber auch Ausflugsziel mit vielen Wander- und Fahrradwegen. Foto: Jan Polák 

arbeitet seit vielen Jahren erfolgreich als 

kan 

Foto: herder.de




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Neues Schuljahr: Ab dem 1. September sind Kinder deutscher Eltern die einzigen ohne kostenloses Schulbuch 

(K)ein Schulbuch für alle 

Die Ausgaben der polnischen Bildungsministeriums für Schulbücher ausgewählter Minderheiten 

5. – 11. September 2014 



Pünktlich zum Beginn des neuen 

Schuljahres bekommen alle Erstklässler 

in Polen ein kostenloses 



Lehrbuch vom Bildungsministerium. 

Seit Jahren finanziert das Ministerium 

auch Schulbücher für nationale 

und ethnische Minderheiten – für 

alle, außer für die deutsche Minderheit. 

Das polnische Bildungsministerium 

erklärt, es finanziere die Schulbücher 

der Minderheiten im Hinblick auf 

die sehr hohen Preise solcher Lehrbücher 

auf dem Markt im Vergleich zu 

allgemeinbildenden Schulbüchern und 

weil die Auflage der Minderheitenbücher 

meist relativ niedrig ist. Letzteres würde 

jedoch nicht für die deutsche Minderheit 

zutreffen. In einem Schreiben an den 

Vorsitzenden des Verbandes der deut- 


400 000 zł 



200 000 zł 

Nie odpuszczać 


schen Gesellschaften, Bernard Gaida, 

argumentiert die Direktorin der Abteilung 

für Qualität der Bildung im BM, 

Małgorzata Szybalska, so: „Im Falle der 

deutschen Minderheit, im Hinblick auf 

die viel größere Anzahl der Schüler, als 

bei anderen Minderheiten, die Deutsch 

als Minderheitensprache lernen, wäre 

die Bezuschussung eines Lehrbuches 

slowakische Minderheit 

LARES: Niniejszy materiał 0 zł służy wyłącznie do czytania. Powielanie w deutsche jakikolwiek Minderheit sposób zabronione. 

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 


in Papierform nicht gerechtfertigt, weil 

der potenzielle Preis eines solchen Lehrbuches 

vergleichbar wäre mit dem Preis 

eines Lehrbuches zur Allgemeinbildung.” 

Das Bildungsministerium finanziert ein 

kostenloses Schulbuch für die deutsche 

Minderheit nicht, weil, wegen der potenziell 

hohen Auflage, die Kosten in 

die Höhe schießen würden. 

ukrainische Minderheit 226.590 542.562 367.738 167.383 247.580 0 0 


Lemkenmateriał służy wyłącznie 

103.200 

do czytania. 

127.950 

Powielanie 

0 0 

w jakikolwiek 

0 0 

sposób 

0 

zabronione. 

slowakische Minderheit 48.340 0 0 0 0 0 0 


Schulbuch für Deutsche zu teuer? 

Dem entgegnet Rafał Bartek, Mitglied 

der „Gemeinsamen Kommission der 

Regierung und der ethnischen und nationalen 

Minderheiten“: „Das Bildungsministerium 

finanziert seit Jahren Schulbücher 

für andere Minderheiten und es 

handelt sich dabei um keine geringen 

Summen. Beispielsweise bekam 2013 

die litauische Minderheit ausschließlich 

für ihre Schulbücher über 430.000 

Złoty und die Kaschuben gar über eine 

halbe Million Złoty! Er schlägt vor, dass 

das BM nicht die ganze Auflage eines 

Schulbuches finanzieren müsse. Aber 

mit 200.000 Złoty könne man einen 

Anfang machen. „Denn jetzt bekommen 

wir gar nichts und das ist eindeutig 

diskriminierend.” Doch aus den eigenen 

Reihen hört man auch andere Stimmen. 

„Die Formulierung „diskriminierend“ 

ist überzogen“, sagt Martin Cichon, der 

vor 17 Jahren aus Deutschland in die 

Oppelner Woiwodschaft kam und nun 

Deutsch in Comprachtschütz unterrichtet 

und Vizevorsitzender der Deutschen 

Bildungsgesellschaft ist. Würden 

tor, ist überzeugt die Lehrer würden ein 

gutes Schulbuch willkommen heißen. 

Er selber plädiere für einen lebendigen 

Unterricht. „Die geschichtlichen Vermächtnisse 

der Region müssten aktiv in 

den Unterricht eingebaut werden, Aus- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie flüge, do Gespräche czytania. mit Zeitzeugen, Powielanie etc“, kiego w jako jakikolwiek języka mniejszości, sposób nie było zabronione. 

sagt er. Natürlich geben die Deutschlehrer 

uzasadnione dofinansowanie podręczników 

retorycznie. 


auch ohne Lehrbuch ihr 

Jegliche 

Bestes, 


w postaci papierowej, ponieważ 


die Vorgaben des Ministeriums erfüllt, 

bekäme auch die Minderheit ihr Schulbuch, 

meint er. Das Bildungsministerium 

würde unter Umständen ein Schulbuch 

für die deutsche Minderheit finanzieren, 

wenn das Projekt volle Akzeptanz 

findet. Es gäbe auch ein Gremium mit 

Fachkräften, die die deutsche Minderheit 

in Sachen Schulbuch beraten könnte, 

meint Cichon. Der ehemalige Konsul 

Peter Eck hatte vor drei Jahren den Runden 

Tisch ins Leben gerufen. An diesem 

sitzen Vertreter des Goethe-Instituts, 

des polnischen Deutschlehrerverbandes 

der Abteilung Oppeln, des Programmes 

Niwki, des Vereins Pro Liberis Silesiae. 

Die Fachkräfte vom Runden Tisch könnten 

auch ein Schulbuch erarbeiten. Doch 

diesem Bereich und wir werden im Fall bezpłatnego podręcznika – Podręcznik mniejszości, które też kosztują spore 

LARES: Niniejszy der deutschen materiał Sprache służy immer wyłącznie in Konkurrenz 

zu den Lehrwerken Deutsch als 

mała w 2013 roku na swoje podręczniki 

(nie) dla do wszystkich czytania. Powielanie sumy. w Np. jakikolwiek mniejszość litewska sposób otrzy- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Fremdsprache sind lediglich stehen.“ Das sei zum natürlich Lesen bereitgestellt. z rozpoczęciem nowego Jegliche roku ponad Vervielfältigung 430 000 zł, a Kaszubi ponad ist pół strengstens untersagt. 

Martin Cichon gibt zu bedenken: „Die 

Erarbeitung eines guten Schulbuches 

dauert Jahre.“ 

Am Ball bleiben 

Auch Rafał Bartek ist der Meinung, 

dass die deutsche Minderheit das 

Schulbuch mithilfe erfahrener Institutionen 

und eines Verlages entwickeln 

auch ein Risiko für die Verlage, denn das 

Ministerium garantiert auch nach einer 

Akzeptanz nur die volle Bezuschussung 

eines Online-Lehrbuchs. Das gilt nicht 

für die Papierausgabe. Trotzdem ist Rafał 

Bartek überzeugt, dass die Zusammenar- 

LARES: Niniejszy beit mit materiał einem Verlag służy die beste wyłącznie Chance MEN do objaśnia, czytania. że płaci za Powielanie podręczniki dyskryminacja. w jakikolwiek Niemniej, we sposób własnych zabronione. 

für die Minderheit ist. „Die deutsche mniejszości ze względu na stosunkowo 

wysokie bereitgestellt. ceny rynkowe tego Jegliche rodzaju Cichon, Vervielfältigung który przed 17 laty przyjechał ist strengstens 

szeregach słychać też inne głosy. Martin 

LARES: Diese Materialien Minderheit sind in lediglich Ungarn hat zusammen zum Lesen untersagt. 

sollte. „Es ist einfach vom Ministerium 

zu sagen: macht es selber. Wir haben 

aber als Minderheit wenig Erfahrung in 

550 000 zł 

500 000 zł 

450 000 zł 

350 000 zł 

300 000 zł 

250 000 zł 

150 000 zł 

100 000 zł 

50 000 zł 

Die Ausgaben des polnischen Bildungsministeriums für Schulbücher ausgewählter Minderheiten: 

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 

weißrussische Minderheit 0 0 0 0 0 0 177.600 

litauische Minderheit 425.102 289.050 345.250 133.500 478.960 422.000 430.815 

Kaschuben 424.740 334.995 200.000 81.000 204.600 235.300 563.400 

deutsche Minderheit 0 0 0 0 0 0 0 

Gesamtsumme der Finanzierung: 1.227.972 1.294.557 912.988 381.882 931.140 657.300 1.171.815 

Quelle: Berichte bezüglich der Situation der nationalen und ethnischen Minderheiten sowie der Regionalsprache in der Republik Polen aus den Jahren: 2009, 2011, 2013 

Das kostenlose Lehrbuch bekommen vom polnischen 

Bildungsministerium zuerst alle Erstklässler. 

Foto: J. Stemplewsk 

mit dem Hueber Verlag und dem Goethe-Institut 

ein Lehrbuch erarbeitet.” 

Barteks Meinung nach sollte es jetzt heißen: 

Alle do an czytania. Bord! Das Ministerium Powielanie wird w nur jakikolwiek von der Kreativität sposób zabronione. 


irgendwann nachgeben müssen. „Die 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Eltern bereitgestellt. der Kinder der deutschen Jegliche Min- 


der Deutschlehrer 


derheit – der zahlreichsten Minderheit 

in Polen, sind nun die einzigen die für 

ein Schulbuch in Polen bezahlen müssen. 

Wenn das keine Diskriminierung ist, was 

ist es dann?”, fragt Bartek rhetorisch. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Nicht nur do Kreativität czytania. Powielanie kolei w ponoć jakikolwiek nie dotyczy mniejszości sposób niemieckiej. 

W piśmie skierowanym do sze- 

zabronione. 

Hubert Kołodziej, Bildungsspezialist 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen beim VdG bereitgestellt. und langjähriger Schuldirek- 

Jegliche fa VdG Vervielfältigung Bernarda Gaidy reprezentująca ist strengstens untersagt. 

bestätigt Barbara Loch, Vorstandsmitglied 

des Verein Pro Liberis Silesiae, der 

zurzeit drei zweisprachige Grundschulen 

und zwei Kindergärten in der Oppelner 

Woiwodschaft betreibt. „Unsere Lehrer 

sind kreativ. Doch natürlich wäre es 

nicht schlecht wenn es ein kostenloses wysoki z uwagi na potencjalnie wysoki 


Lehrbuch 

do 

geben 

czytania. 

würde. Vor 

Powielanie 

allem wenn nakład. 


identitätsstiftende, regionale und lan- 


deskundliche Elemente enthalten würde. 

So ein Buch hätte für uns großen Wert”, 

so Barbara Loch. 

Nowy rok szkolny: Pierwszaki rodziców 

z MN jako jedyne nie otrzymają 

Wraz szkolnego wszyscy pierwszoklasiści 

w Polsce dostaną bezpłatny podręcznik 

z Ministerstwa Edukacji Narodowej, 

które od lat finansuje też podręczniki dla 

mniejszości narodowych i etnicznych – 

dla wszystkich oprócz niemieckiej. 

litauische Minderheit 

Kaschuben 

ukrainische Minderheit 

weißrussische Minderheit 

Lemken 

Die Qualität des 

Unterrichts sollte nicht 

abhängig sein. 

wydawnictw, co ma też związek z ich 

relatywnie niskimi nakładami, a co z 

MEN dyrektor Departamentu Jakości 

Kształcenia Małgorzata Szybalska stwierdza, 

że „w przypadku niemieckiej mniejszości 

narodowej, z uwagi na znacznie 

większą niż innych mniejszości liczbę 

uczniów, uczących się języka niemiec- 

potencjalna cena takiego egzemplarza 

podręcznika byłaby porównywalna do 

ceny podręcznika do kształcenia ogólnego”. 

A zatem ministerstwo nie chce 

sfinansować podręcznika dla mniejszości 

niemieckiej, którego koszt byłby zbyt 

Podręcznik dla Niemców za drogi? 

Z taką argumentacją nie zgadza się 

Rafał Bartek, członek Komisji Wspólnej 

Rządu i Mniejszości Narodowych 

i Etnicznych, podkreślając, iż MEN od 

lat finansuje podręczniki dla innych 

miliona złotych! Bartek sugeruje zatem, 

że ministerstwo, zamiast płacić za cały 

nakład, mogłoby przekazać np. kwotę 

w wysokości 200 000 zł. – To byłby już 

jakiś początek – mówi Rafał Bartek. 

Brak jakiejkolwiek dotacji to wyraźna 

na Opolszczyznę z Niemiec, a dziś uczy 

w Komprachcicach języka niemieckiego 

oraz piastuje stanowisko wiceprzewodniczącego 

Niemieckiego Towarzystwa 

Oświatowego, uważa, że przesadą jest 

tu mówić o dyskryminacji, gdyż MN 

mogłaby mieć swój podręcznik. Istnieje 

w końcu gremium fachowców, z którymi 

mniejszość mogłaby się konsultować w 

sprawie podręcznika. Trzy lata temu były 

konsul Peter Eck powołał okrągły stół, 

przy którym zasiedli przedstawiciele 

Instytutu Goethego, opolskiego oddziału 

Związku Nauczycieli Języka Niemieckiego, 

programu Niwki oraz stowarzyszenia 

Pro Liberis Silesiae. Zdaniem Cichona, 

fachowcy oprócz prowadzenia dyskusji 

na tematy edukacyjne oraz organizowania 

kursów doskonalenia zawodowego 

dla nauczycieli mogliby też pomóc opracować 

podręcznik, aczkolwiek byłaby to 

praca na lata. 

Rafał Bartek podziela opinię, iż MN 

powinna opracować podręcznik z pomocą 

doświadczonych 

instytucji oraz któregoś z 

wydawnictw: – Łatwo jest 

mówić ministerstwu: zróbcie to 

sami. My jako mniejszość mamy niewielkie 

doświadczenie w tej dziedzinie, 

a w przypadku języka niemieckiego będziemy 

musieli konkurować z podręcznikami 

służącymi do nauczania języka 

niemieckiego jako obcego. Dlatego i 

nasz podręcznik musi mieć najwyższą 

jakość. I tu rozumiem zastrzeżenia wydawnictw, 

skoro ministerstwo mówi: wy 

opracujcie podręcznik, a my za niego 

zapłacimy, jeżeli się nam spodoba. Jest to 

oczywiście ryzyko, bowiem MEN nawet 

po ewentualnej akceptacji gwarantuje 

udzielenie dotacji w pełnej wysokości 

tylko na podręcznik przeznaczony do 

publikacji online, nie zaś na jego wydanie 

w formie papierowej. 

Mimo to Bartek jest przekonany, że 

współpraca z wydawnictwami to dla 

mniejszości najlepsza szansa na osiągnięcie 

sukcesu. – Nie bylibyśmy zresztą 

pierwsi, bo już mniejszość niemiecka na 

Węgrzech opracowała podręcznik we 

współpracy z wydawnictwem Hueber- 

-Verlag i Instytutem Goethego – zauważa 

Bartek, podkreślając, że MN nie powinna 

w tej kwestii odpuszczać, gdyż w 

którymś momencie ministerstwo ustąpi. 

– Rodzice dzieci z mniejszości niemieckiej 

– najliczniejszej mniejszości w Polsce, 

które uczą się języka niemieckiego 

jako języka mniejszości, są jedynymi w 

Polsce, którzy muszą zapłacić za podręcznik, 

a od 1 września w przypadku 

pierwszoklasistów nie będzie też mowy 

o porównywaniu cen z podręcznikami 

do kształcenia ogólnego, które dzieci 

będą odtąd otrzymywać bezpłatnie. Jeśli 

to nie jest dyskryminacja, to co? – pyta 

Nie tylko kreatywność 

Hubert Kołodziej, specjalista ds. 

oświaty z ramienia VdG oraz długoletni 

dyrektor szkoły, jest przekonany, że 

nauczyciele cieszyliby się, mogąc nauczać 

z dobrego podręcznika. On sam 

opowiada się za ożywieniem metod nauczania: 

– Należy aktywnie zintegrować 

historyczną spuściznę regionu z programem 

zajęć, np. w formie wycieczek 

czy rozmów z naocznymi świadkami 

– mówi. Oczywiście i bez podręcznika 

nauczyciele języka niemieckiego robią, 

co mogą – potwierdza Barbara Loch, 

członkini zarządu stowarzyszenia Pro 

Liberis Silesiae, które prowadzi obecnie 

trzy dwujęzyczne szkoły podstawowe i 

dwa przedszkola. – Nasi nauczyciele są 

kreatywni, poszukując ciekawych materiałów, 

robiąc kopie, wertując różne 

podręczniki celem urozmaicenia lekcji. 

Nie byłoby oczywiście źle, gdyby był 

bezpłatny podręcznik: – Przede wszystkim, 

gdyby zawierał on elementy promujące 

tożsamość, regionalne i krajoznawcze. 

Taki podręcznik miałby dla nas 

wielką wartość – dodaje Barbara Loch. 

Anna Durecka




Nr. 36/1170 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl untersagt. 11 

Gleiwitz: Buchpräsentation und Ausstellung 

Berlin: Der Tag der Heimat 2014 markiert eine Zäsur für den Bund der Vertriebenen 

Gleiwitz vor 75 Jahren 

„Deutschland geht nicht ohne uns“ 



Am 31. August 1939 inszenierten 

SS-Angehörige einen Überfall polnischer 

Soldaten auf die Rundfunksendeanlage 

in Gleiwitz-Petersdorf. 

Dieser Vorfall sollte der bekannteste 

(vermeintliche) Zwischenfall werden, 

der den Nationalsozialisten 

dazu diente, den Feldzug gegen 

Polen zu rechtfertigen. 

Der Anführer des SS-Kommandos 

war ein gewisser Alfred Naujocks. 

Genau 75 Jahre nach diesen Ereignissen, 

die die Stadt Gleiwitz unfreiwillig ins 

Rampenlicht der Weltgeschichte schob, 

beleuchtete das Gleiwitzer Museum Villa 

Caro die Geschehnisse von damals. 

Zunächst stellte Dr. Florian Altenhöner 

(Berlin), Autor des Buches „Der 

Mann, der den 2. Weltkrieg begann. Alfred 

Naujocks: Fälscher, Mörder, Terrorist” 

(Münster 2010), die Person Alfred 

Naujocks vor, der in seinem Leben noch 

zahlreiche Verbrechen im Auftrag von 

„Der Tag der Heimat geht nicht nur 

die Vertriebenen an“, verkündete 

Erika Steinbach in ihrer Ansprache 

zum diesjährigen Tag der Heimat 

bei der Auftaktveranstaltung am 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 30. August do czytania. in Berlin. Und Powielanie dass das w jakikolwiek sposób zabronione. 

so ist, ist in nicht geringem Maße 


eben auch ihr zu verdanken. 

So lautete das diesjährige Motto der 

Veranstaltung auch: „Deutschland 

geht nicht ohne uns“. Die Bundesstiftung 

„Flucht Vertreibung Versöhnung“, 

der nationale Gedenktag für die Opfer 

ganze Inszenierung war somit ein Versuch 

mit ungeeigneten Mitteln“ resü- 

LARES: Niniejszy mierte materiał der Autor. służy wyłącznie von Flucht do czytania. und Vertreibung, Powielanie Landesgedenktage 

in mehreren deutschen Bun- 


Anschließend stellte Dr. Grzegorz 

LARES: Diese Materialien Bębnik sind (IPN Kattowitz) lediglich sein zum Buch „W Lesen desländern, bereitgestellt. die mediale Thematisierung Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

der stalinistischen Vertreibungsverbrechen 

im Kontext der Geschichte des 20. 

Jahrhunderts – all dies sind Verdienste, 

die sich mit der 16-jährigen Amtszeit 

der Frankfurter Bundestagsabgeordneten 

als Präsidentin des BdV verbin- 

LARES: Niniejszy Lebensbereiche materiał und Repressionen służy wyłącznie gegenüber 

Juden und Polen verdeutlicht im Amt begangenen Tag der Heimat 

den. Sie do alle czytania. kamen bei ihrem Powielanie letzten w in jakikolwiek die Vergangenheit sposób zabronione. 

geprägt, sondern 

LARES: Diese Materialien sowie sind andererseits lediglich die Eingrenzung zum Lesen nochmals bereitgestellt. am Ende des Festaktes Jegliche zur Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

SS und SD (Sicherheitsdienst der SS) 

begangen hatte. Naujocks war ebenfalls 

maßgeblich an den Versuchen des SD 

Falschgeld zu produzieren beteiligt. Er 

sagte bei den Nürnberger Prozessen als 

Zeuge zu verschiedenen Sachverhalten 

aus. Naujocks starb 1966, bevor gegen 

ihn wegen dem Überfall auf den Sender 

Gleiwitz zu Ende ermittelt worden war. 

Sprache. Zuvor wurde Bundeskanzlerin 

Angela Merkel mit der Ehrenplakette 

des BdV in Gold geehrt – einer neu 

geschaffenen Rangstufe der höchsten 

Verbandsauszeichnung. Zudem hielt 

die deutsche Regierungschefin auch 

Florian Altenhöner stellte fest, dass 

der fingierte Überfall auf den Sender 

Gleiwitz letztendlich vollkommen unnütz 

war, denn er hatte weder auf der 

technischen, noch auf der propagandistischen 

Ebene funktioniert. Man wisse 

nicht genau mit welchem Ziel diese Inszenierung 

durchgeführt wurde. War 

das Ziel die Deutschen für den Krieg 

Totengedenken gestaltete der Erfurter 

Weihbischof Reinhard Hauke, der das 

Amt des Beauftragten der Deutschen 

Bischofskonferenz für die Vertriebenen- 

und Aussiedlerseelsorge bekleidet. 

Ein Grußwort hielt, und dies nicht zum 

konspiracji i otwartej walki z wrogiem“ 

[Polnisch-deutscher Krieg 1939-1945. 

Zeit der Okkupation, Konspiration 

und Zeit des offenen Kampfes mit dem 

Feind]. Die Schwerpunkte der Ausstellung 

sind die Geschehnisse zu Kriegsbeginn, 

die Situation polnischer Gefangener 

in materiał der sowjetischen służy und deutschen wyłącznie Republik do Ungarn: czytania. Parlamentspräsident Powielanie geprägt, w jakikolwiek sondern richtete die sposób Augen zabronione. 

ersten Mal, ein offizieller Vertreter der nur vom Blick in die Vergangenheit 


Gefangenschaft sowie die Entstehung László Kövér. 

auch in die Zukunft. Hervorzuheben 


zu mobilisieren und diesen Krieg zu 

rechtfertigen, oder war es der Versuch, 

das Ausland zu manipulieren? Eines 

war sich der Autor jedoch sicher, es 

hatte definitiv nicht funktioniert, denn 

am 3. September erklären Frankreich 

und Groß Britannien dem Deutschen 

Reich den Krieg und andererseits ist 

das deutsche Verhalten in Polen nach 

Uraufgeführt wurde – als Teil der 

musikalischen Umrahmung durch die 

Potsdamer Turmbläser – die Volkslied- 

Trilogie „Land der dunklen Wälder“, 

die der in Mallenuppen, Ostpreußen, 

geborene Komponist Siegfried Matt- 

dafür hergaben und um Ehre und um hus schuf. Der Klangteppich, in den die Hand reichten“, sagte Merkel, die die 

LARES: Niniejszy ihr Land materiał kämpften“, sagte służy Sonia wyłącznie Ogaza, Melodien do des czytania. „Ännchen von Powielanie Tharau“, hohe w Bedeutung jakikolwiek der Sprach- sposób und Identitätsbindung 

innerhalb der deutschen möglich gemacht. 

zabronione. 

Kuratorin der Ausstellung. 

von „Die Gedanken sind frei“ und des 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Johannes zum Rasim Lesen ‚Ostpreußenliedes‘ bereitgestellt. „Land der dunklen Jegliche Volksgruppen Vervielfältigung unterstrich. Womöglich ist strengstens untersagt. 

dem 1. September nicht gerade geeignet 

gewesen, Propaganda für die deutsche 

Sache zu machen, so Altenhöner. „Die 

Berlin: 20 czerwca będzie Dniem Pamięci o Ofiarach 

Uchodźstwa i Wypędzeń 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie durchs do czytania. Land und Powielanie berichtet w jakikolwiek von seinen sposób Abenteuern 

zabronione. 

Fundament LARES: Diese Materialien Niemiec 


27 sierpnia gabinet federalny podjął decyzję o ustanowieniu, począwszy 

od 2015 roku, dnia 20 czerwca corocznym dniem upamiętnienia ofiar 

uchodźstwa i wypędzeń. Datą święta rząd federalny nawiązuje do Światowego 

Dnia Uchodźcy ustanowionego przez Organizację Narodów Zjednoczonych, 

rozszerzając zakres upamiętnień o los wypędzonych. 

Uchodźstwo i wypędzenie oznaczają 

wielkie cierpienie dla ludzi, których 

one dotyczą. Uchodźcy są mordowani, 

gwałceni, są im zadawane rany 

psychiczne, następuje też zniszczenie 

tradycyjnych obszarów kulturowych. 

Według danych ONZ, w samym tylko 

2013 roku uchodźcami w skali świata na całym świecie 

było 51,2 milionów osób; wielu z nich 

Heute tobt er mit Maja und Willi 


Dzień Pamięci o Ofiarach 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens ihr zur Seite stehen. untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał oraz w szczególności służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


niemieckich 


trafiło za granicę, zaś większa część stała 

się wypędzonymi we własnym kraju. 

Uchodźstwo i wypędzenia są też częścią 

historii Europy w XX wieku. Miliony 

ludzi musiały opuścić swoje strony 

w kontekście rozpoczętej przez Niemcy 

II wojny światowej. Wypędzenie europejskich 

Żydów znalazło swój potworny 

finał w obozach zagłady. Na koniec 

mieckich wypędzonych, co będzie stanowiło 

podkreślenie faktu, iż wola i energia 

LARES: Niniejszy służąca materiał pojednaniu i służy otwarciu wyłącznie nowego do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

rozdziału dziejów, wspólne budowanie i 

Die Abenteuer der quirligen Biene Maja erfreuen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Jung Vervielfältigung und Alt. Bald schon macht sie die Welt ist auf der strengstens untersagt. 

zaś swoją ojcowiznę musiały opuścić 

miliony Niemców, którzy padli ofiarą 

uchodźstwa, wypędzenia, przymusowego 

przesiedlenia i deportacji. Rząd RFN 

stale wspiera prace związane z badaniem 

dziejów tych wydarzeń oraz inicjatywy 

służące zachowaniu o nich pamięci i 

upamiętnianiu ofiar. 

Dzień Pamięci o Ofiarach Uchodźstwa 

Erika Steinbach und Kanzlerin Angela Merkel, die während der Veranstaltung mit der Ehrenplakette des BdV in Gold 

ausgezeichnet wurde. 

Foto: Markus Patzke 

Die Veranstaltung war 

nicht nur vom Blick 

richtete die Augen 

auch in die Zukunft. 


im Gleiwitzer 

materiał 

Museum 

służy 

Villa Caro 

wyłącznie 

die die Festrede, 

do czytania. 

bevor sie zu 

Powielanie 

einem europäischen 

Gipfeltreffen aufbrechen Zuhörerschaft merklich. So erklangen 

Wälder“ 

w jakikolwiek 

hineingewebt sind, 

sposób 

ergriff die 

zabronione. 

Ausstellung eröffnet: „Wojna polsko- 

-niemiecka 1939-1945. Czas okupacji, musste. Das Geistliche Wort und das nicht nur die Instrumente des Blechblä- 


serensembles. Zu ihnen gesellte sich ein 

leises Summen – Stimmen aus der Ferne, 

so als meldeten sich in den Klängen 

die in der Heimat und auf der Flucht 

von dieser Welt Gegangenen zu Worte. 

Doch war die Veranstaltung nicht 

ist dabei insbesondere die Würdigung 

des Einsatzes einzelner für die in der 

Heimat verbliebenen Deutschen durch 

die Bundeskanzlerin. Man könne nicht 

dankbar genug sein für diejenigen, die 

„aus Deutschland heraus helfend die 

Konzept: Klaudia Kandzia 

zigartig. Voller Energie beginnt 

das Bienenmädchen die Welt 

zu entdecken und wirft dabei 

wird es unter Steinbachs Nachfolger, 

Dr. Bernd Fabritius, der selbst als Deutscher 

in Siebenbürgen aufwuchs und 

erlebte, was es heißt, in der Minderheit 

zu leben, noch stärker das ‚operative 

Geschäft‘ prägen. Der Tag der Heimat 

zeuge nicht nur von Vergangenheit, 

„sondern ebenso von einer Zukunft, die 

wir noch gestalten können“, so die Worte 

des ungarischen Parlamentspräsidenten. 

Für ein gemeinsames Europa aller Nationen 

hob er vor allem die Bedeutung 

einer Besinnung auf die gemeinsame 

christliche Kultur hervor. Von diesem 

versöhnlichen Geist zeugte auch Weihbischof 

Haukes Andacht über die Worte 

aus Matthäus 25: „… Was ihr für einen 

meiner geringsten Brüder getan habt, 

das habt ihr mir getan.“ 

So, als wolle sie ihrem Nachfolger 

noch die inhaltliche Essenz ihres Wirkens 

und Denkens mitgeben, spannte 

Erika Steinbach in ihrer Rede den historischen 

Bogen zwischen dem 8. Mai 

1945 und dem 9. November 1989. Den 

8. Mai einseitig als „Tag der Befreiung“ 

zu feiern, verurteilte die scheidende Präsidentin 

als rein westlichen Blick, der die 

Leiden des östlichen Teils Europa nach 

1945 übersehe. Demgegenüber habe erst 

der 9. November 1989 Menschenrechte 

auch im östlichen Europa umfänglich 

Tilman Asmus Fischer/kan 

Schließlich, so meint sie, kann die 

Welt nicht nur aus Honig und Arbeit 

bestehen! Zum Glück hat sie 

Freunde wie den Bienen-Jungen 

Willi oder den Grashüpfer Flip, die 

Dann aber wird das „Gelee Royale” 

gestohlen. Es ist das Elixier, 

dass die Bienenkönigin am Leben 

hält. Die königliche Beraterin Gunilla 

verkündet sofort, dass die 

Hornissen dafür verantwortlich 

sind und beschuldigt außerdem 

die ungestüme Maja mit den Feinden 

gemeinsame Sache gemacht 

zu haben. Ein Krieg scheint unausweichlich 

zu sein, doch Maja setzt 

alles daran, um das zu verhindern. 

1912 hat der deutsche Autor 

Waldemar Bonsels mit „Die Biene 

Maja und ihre Abenteuer” eines 

der beliebtesten und meist gelesenen 

Kinderbücher bis heute 

geschaffen. 

Der 3D-Film kommt in Deutschland 

am 11. September und in 

Die Bewohner der Klatschmohnwiese 

bekommen 

Zuwachs: Frisch ge- 

LARES: Niniejszy kroczyć materiał obraną drogą służy pojednania wyłącznie z europejskimi 

sąsiadami oraz zjednoczenia von vielen und doch ist sie ein- 

Bienenstocks über den Haufen. Kinos! 

schlüpft do czytania. ist die Biene Powielanie Maja eine schon w jakikolwiek einmal die Regeln sposób des zabronione. 

LARES: Diese Materialien Europy. sind lediglich zum BMI Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Der Historiker Dr. Florian Altenhöner (links im Bild) und 

der IPN-Mitarbeiter Dr. Grzegorz Bębnik referierten im 

Museum Villa Caro in Gleiwitz. Foto: Johannes Rasim 

stronę wojny. Gliwice 1939” [In Richtung 

Krieg. Gleiwitz 1939] vor, in dem 

er an Hand detaillierter Quellenarbeit 

das Alltagsbild der Stadt Gleiwitz im 

Jahre 1939 vorstellt. So werden die Nazifizierung 

und Gleichschaltung aller 

und Entbehrungen der Bewohner beim 

Konsumverbrauch (patriotische Pflicht) 

dargestellt. Ein weiteres Kapitel widmet 

der Autor der Gleiwitzer SA. 

Aus Anlass des Kriegsausbruchs 

vor 75 Jahren wurde am 1. September 

und Aktivitäten der Polnischen Heimatarmee 

(Armia Krajowa). „Unser 

vorrangiges Ziel war es, das Heldentum 

der Menschen zu ehren, die in dieser 

schweren Zeit lebten – all´ die Kriegsveteranen, 

die ihre Jugend und Leben 

Uchodźstwa i Wypędzeń 

będzie poświęcony 

upamiętnianiu ofiar 

uchodźstwa i wypędzeń 

wypędzonych. 

i Wypędzeń będzie poświęcony upamiętnianiu 

ofiar uchodźstwa i wypędzeń na 

całym świecie oraz w szczególności nie- 

spójność społeczeństwa stanowią fundament, 

w oparciu o który Niemcy są dziś 

miejscem, gdzie żyją ludzie reprezentujący 

190 narodów. 

Aby pozostać niezawodnymi partnerami 

w wysiłkach służących obronie 

pokoju i wolności, Niemcy będą nadal 

Klatschmohn, der – mak polny 

Zuwachs, der – przychówek 

zu Seite stehen – pomagać 

Kinoleinwand unsicher. 

Polen am 26. September in die 

q




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Raj dla przedsiębiorcy 



5. – 11. September 2014 

O budowanym w Opolu Regionalnym Centrum Biznesu, którego działalność ma się rozpocząć w połowie przyszłego roku, rozmawiamy z Ryszardem 

Gallą, posłem mniejszości niemieckiej i przewodniczącym rady Fundacji Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych w Opolu, która jest 

inicjatorem i mózgiem tego przedsięwzięcia. 



W Opolu powstaje Regionalne Centrum 

Biznesu, co jednych cieszy, a innych 

śmieszy. Tych drugich dlatego, że 

uważają, iż w województwie opolskim 

nie ma tak rozwiniętej przedsiębiorczości, 

by inwestować w tak poważne 

przedsięwzięcie. Czy zatem Pana zdaniem 

tego typu ośrodek rzeczywiście jest 

potrzebny stolicy regionu opolskiego? 



Jeśli tylko służy rozwojowi gospodarki 

w regionie oraz rzetelnie i profesjonalnie 

podchodzi do wspierania 

rozwoju gospodarczego pod kątem 

technologicznym, organizacyjnym, finansowym 

czy prawnym, to uważam, 

ze tego rodzaju ośrodek jest bardzo potrzebny, 

wręcz niezbędny i ważny. Kiedy 

bowiem rozwija się gospodarka, to 

bogacą się samorządy i społeczeństwo, 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Poseł Vervielfältigung MN Ryszard Galla jest przekonany, że tego ist typu strengstens untersagt. 

a to z kolei przekuwa się pozytywnie 

na szereg innych instytucji i ich działalność. 

Dlatego jestem przekonany, że 

nie trzeba specjalnie nikomu tłumaczyć, 

jak olbrzymi wpływ na nasze życie ma 

gospodarka i jak bardzo powinniśmy o 

nią dbać. Zresztą, tego typu instytucje z 

olbrzymim powodzeniem funkcjonują w 

całym cywilizowanym świecie i nikogo 

nie ze środków unijnych ma wynieść 

40 procent. 

Na jakiego rodzaju pomoc przedsię- 

LARES: Niniejszy materiał będziemy wspomagać służy wyłącznie 

biorca 

do 

będzie 

czytania. 

mógł liczyć? 

Powielanie 

zatem w 

jakikolwiek 

palecie usług będzie 

sposób 

wszystko 

to, co jest w tej chwili potrzebne i 

zabronione. 

przedsiębiorców 

W głównej mierze będziemy wspomagać 

przedsiębiorców w tym, aby byli niezbędne, aby ktoś, kto chce założyć 


nie śmieszą. 

Z czyjej inicjatywy powstaje to przedsięwzięcie? 

Regionalne Centrum Biznesu powstaje 

z inicjatywy środowiska mniejszości 

niemieckiej, w szczególności 

tej jej części, która zgromadzona jest 

wokół Fundacji Rozwoju Śląska oraz 

Wspierania Inicjatyw Lokalnych w 

bardziej aktywni i konkurencyjni na 

rynku, zarówno polskim, jak i zagranicznym. 

W tym miejscu osoba prowadząca 

firmę będzie mogła otrzymać 

wszelką pomoc w dziedzinie prawa, 

ekonomii, prawa budowlanego, księgowości, 

a także wsparcie finansowe, ogóle może na siebie zarabiać? Centrum Biznesu? 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie łącznie do z możliwością czytania. uzyskania Powielanie pożyczki. 

Należy też pamiętać o tym, że w we ukierunkowane na współpracę z 

Jest w to jakikolwiek przedsięwzięcie sposób bizneso- 

zabronione. 


Opolu (FRŚiWIL). Instytucja ta była 

zresztą powołana po to, aby wspierać 

podmioty gospodarcze, w szczególności 

małe i średnie przedsiębiorstwa 

oraz kilka innych obszarów, specjalizując 

się jednocześnie w funduszach 

pożyczkowych. I właśnie przy okazji tej 

działalności doszliśmy do wniosku, że 

warto i trzeba kontynuować wsparcie 

dla przedsiębiorców, szczególnie tych, 

którzy rozpoczynają działalność. Jeszcze 

bardziej kompleksowo niż wcześniej i 

przy zdecydowanej poprawie warunków 

świadczenia tej usługi. 

I stąd decyzja o stworzeniu takiego 

Centrum przy ulicy Wrocławskiej w 

Opolu? 

Tak. Olbrzymim plusem powstającego 

LARES: Niniejszy lionach materiał złotych. Należy służy jednak wyłącznie pamiętać, 

że wcześniej zakupiliśmy działkę, którymi dysponuje i które doskonale Kto będzie zarządzał tą instytucją? 

Austria. do A czytania. to są dokładnie Powielanie te kwestie, odbiorów. w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien a do tego sind trzeba lediglich zakładać, że zum w trakcie Lesen wykonuje bereitgestellt. firma Smuda Consulting. Jegliche W Dysponujemy Vervielfältigung odpowiednimi ist struk- 


tam Regionalnego Centrum Biznesu 

będzie to, że większość usług potrzebnych 

mikrofirmie czy małej firmie będzie 

zlokalizowanych w jednym miejscu. 

Dzięki temu każdy przedsiębiorca, który 

tylko będzie potrzebował pomocy i zechce 

z niej skorzystać, będzie ją miał 

na wyciągnięcie ręki. Owszem, obecny 

Königshütter Fassadenuhr wieder am 

alten Platz 

Das historische Gebäude der Königshütter 

4. Allgemeinbildenden Maria- 

Skłodowska-Curie-Oberschule hat seine 

inzwischen restaurierte Fassadenuhr 

wiederbekommen. Diese war bei der 

Renovierung des 1906/07 erbauten eklektischen 

damaligen Cäcilien-Lyzeums 

abgenommen worden. Das Lyzeum gehört 

nach Ansicht des obersten städtischen 

Denkmalschützers Henryk Mercik 

zu den repräsentativsten Bauwerken 

in ganz Königshütte. Seine Frontfassade 

ist mit Klinker verkleidet und die Details 

sind aus glasierten keramischen 

Formstücken und aus Sandstein gefertigt. 

Steinern sind nicht nur die Fensterschellen 

oder Gesimse, sondern vor 

allem Skulpturen und Reliefs, die mit 

der Funktion des Gebäudes zusammenhängen. 

Die erneuerte Uhr passt, 

obwohl sie nicht die historischen Einzelteile 

des alten Uhrwerks aufweist, da 

Volvo und die Breslauer Wirtschaftsuniversität 

haben eine Kooperation 

gestartet. Dadurch können Studenten 

u.a. neue Erfahrungen auf dem Arbeitsmarkt 

sammeln und an gemeinsamen 

Forschungen teilnehmen. Die Absichtserklärung 

beider Partner wurde ver- 

Organizator / Veranstalter: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim, 

LARES: Niniejszy gangene materiał Woche unterzeichnet. służy wyłącznie Wie die Ist also do ein czytania. Kindergarten Powielanie gerade dort DFK 

w 

Kamionka 

jakikolwiek 

/ Sozial-Kulturelle Gesellschaft 

sposób 

der Deutschen im Oppelner 

zabronione. 

Schlesien, DFK Kamionka 

Wirtschaftshochschule mitteilte, werden wirklich eine gute Entscheidung? 

Finansowanie/ Finanzierung: Konsulat der Bundesrepublik Deutschland Oppeln 

LARES: Diese Materialien den Studenten sind lediglich neben erleichterten zum Kon- 

Lesen bereitgestellt. Krzysztof Jegliche Świerc Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

diese verloren gegangen sind, ohnehin 

ideal zum eklektischen Stil des Gebäudes. 

Für das nächste Jahr plant die Stadt 

Wizualizacja powstającego w Opolu Regionalnego Centrum Biznesu 

Ryszard Galla: – 

W głównej mierze 

w tym, aby byli bardziej 

aktywni i konkurencyjni 

na rynku, zarówno 

polskim, jak 

i zagranicznym. 

obiekt przy ulicy Słowackiego w Opolu, 

w którym swoją działalność prowadzi od 

lat FRŚiWIL, jest bez wątpienia dobry 

i w solidnej kondycji technicznej. Niemniej 

jednak miejsce, w którym obecnie 

funkcjonujemy, zrobiło się za ciasne. nich przedsiębiorstw. Będziemy również Kiedy rozpocznie się budowa Regionalnego 

w jakikolwiek Centrum Biznesu sposób i na kiedy zabronione. 

Opolu. 

LARES: Niniejszy Brakuje materiał tam między służy innymi wyłącznie miejsc mieli szereg do czytania. innych partnerów, Powielanie którzy 

parkingowych i swobodnego dojazdu. będą dopełnieniem oferty skierowanej planowane jest jego zakończenie? 

LARES: Diese Materialien Stąd dostrzegliśmy sind lediglich konieczność zum po- 

Lesen do przedsiębiorców. 

bereitgestellt. Jegliche Przedsięwzięcie Vervielfältigung już się rozpoczęło, ist strengstens untersagt. 

prawy tego stanu, także pod względem 

logistycznym, a co za tym idzie – całej 

usługi dla przedsiębiorców. 

Jaki będzie koszt budowy Regionalnego 

Centrum Biznesu? 

Początkowo była mowa o około 6 mi- 

Foto: Maja Orzechowska/wikipedia 

Foto: FRŚiWIL 

budowy pojawi się jeszcze szereg dodatkowych 

prac i kosztów. W tej sytuacji 

sądzę, że koszt tej inwestycji powinien 

ostatecznie zamknąć się w granicach 7–8 

milionów złotych. Z tego dofinansowa- 

obiekcie Regionalnego Centrum Biznesu 

funkcjonować będzie FRŚiWIL ze swoją 

ofertą pożyczkową i usługą doradczą dla 

przedsiębiorców oraz Izba Gospodarcza 

„Śląsk”, prowadząca działalność na rzecz 

swoich członków, czyli małych i śred- 

Konkretnie o jakich partnerach 

mowa? 

Między innymi o biurze podatkowym, 

księgowym czy też kancelarii 

prawnej z uwzględnieniem prawa 

niemieckojęzycznego, czyli Niemcy, 

Regionalnym Centrum Biznesu znajdzie 

się także oferta w zakresie doradztwa 

z wykorzystania środków unijnych, w 

tym, jak prawidłowo pisać projekty. 

Pojawią się również specjaliści, którzy 

administrative Geschäftslösungen) sowie 

Vertriebsorganisationen für Busse, 

Lkw und Baumaschinen gehören. 

Kindergarten in der Wirtschaftszone! 

Der Bürokomplex Invest-Park Center 

In der Nähe des Bürohauses befinden 

sich Fabriken von fünfzehn Investoren, 

darunter welt- und polenweite Großkonzerne 

wie Toyota, Mando, Faurecia, 

Cersanit, Ronal und NSK. In den Betrieben 

der Waldenburger Zone arbeiten 

insgesamt bereits fast 7.000 Beschäftigte. 

instytucja była, jest i będzie potrzebna nie tylko Opolu, 

ale całemu województwu. 

Foto: Jerzy Stemplewski 

będą potrafili zaprojektować przedsiębiorstwo, 

a być może też i tacy, którzy 

zaoferują wstępne jej prowadzenie! A 

firmę, mógł tam załatwić swoje sprawy 

od A do Z, czyli w jednym miejscu – 

bez straty czasu i nerwów. Istny raj dla 

zainteresowanych! 

Czy Regionalne Centrum Biznesu 

będzie na siebie zarabiać, ba... czy w 

przedsiębiorcami, które musi na siebie 

zarabiać! Jesteśmy przecież w obszarze 

przedsiębiorstw, a one w głównej mierze 

żyją ze swojej działalności. Dlatego 

musimy pokrywać swoje koszty utrzymania, 

a w dalszej kolejności zarabiać. 

bo od kilku tygodni wykonawca jest 

na placu budowy, której zakończenie 

zaplanowano na 30 kwietnia 2015 roku. 

Właściwą działalność powinniśmy tam 

rozpocząć w czerwcu przyszłego roku, a 

zatem zaraz po „zaliczeniu” wszystkich 

turami w FRŚiWIL – mając prezesa, zarząd 

i radę, a zatem dobre zarządzanie 

tą instytucją jest zagwarantowane. Może 

jednak być tak, że dojdą nam dodatkowe 

zadania bądź obowiązki i wówczas 

trzeba będzie powołać osobę, która w 

zarządzie będzie za to odpowiedzialna. 

W szczegóły jednak nie chcę się jeszcze 

zagłębiać, bo na to mamy trochę czasu. 

Na pewno jednak tym kręgosłupem, 

który będzie dbał o kondycję Regionalnego 

Centrum Biznesu, będzie Fundacja 

Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw 

Lokalnych w Opolu. 

Ile firm zgłosiło dotychczas chęć 

działalności w Regionalnym Centrum 

Biznesu i jaką powierzchnią biurową 

będą mogły dysponować? 

Mamy zgłoszonych i zaakceptowanych 

kilkanaście firm, około 14, ale przy 

tym dość ograniczoną ilość metrów 

kwadratowych. Dlaczego? Ponieważ 

podchodzimy do tematu ostrożnie, pragmatycznie 

i ekonomicznie, by tego typu 

inwestycja była racjonalnie budowana i 

jak najlepiej wykorzystana. Jeśli jednak 

zauważymy większe potrzeby ze strony 

przedsiębiorców, to wówczas uwzględnimy 

je! Dysponujemy bowiem możliwością 

postawienia drugiego bliźniaczego 

obiektu. Oba połączymy łącznikiem i 

wtedy w obu budynkach łącznie będzie 

mogło funkcjonować więcej podmiotów 

gospodarczych. Biorąc jednak pod 

uwagę obecną sytuację i ilość firm, które 

będą u nas funkcjonować, ilość miejsca, 

jaką obecnie mamy zaplanowaną, jest na 

razie wystarczająca. 

Proszę powiedzieć, ile będzie kosztował 

przedsiębiorcę metr kwadratowy 

powierzchni wynajętej w Regionalnym 

Żeby miarodajnie odpowiedzieć na 

to pytanie, musimy mieć tę inwestycję 

w stu procentach dokończoną, a zatem 

dzisiaj jest to niemożliwe. Wiem jednak, 

że ceny za dzierżawę będą skalkulowane 

na poziomie ponoszonych kosztów i 

naliczonej amortyzacji. A więc cena za 

dzierżawę nie będzie drastycznie odbiegała 

od średnich występujących w 

Skoro Regionalne Centrum Biznesu 

powstaje z inicjatywy środowiska 

mniejszości niemieckiej, to znaczy, że 

powinny pojawić się w nim również 

firmy z RFN. 

Jak najbardziej, ale na razie konkretnych 

niemieckich przedsiębiorstw jeszcze 

nie mamy. Prowadzimy jednak rozmowy 

z przedstawicielami niemieckich 

izb przemysłowo-handlowych, między 

innymi z Magdeburga, by również u nas 

prowadzili swoją działalność. Chciałbym 

jednak podkreślić, że jesteśmy otwarci 

także na inne zagraniczne przedsiębiorstwa, 

nie tylko z RFN, i nie wątpię, że 

takie się u nas pojawią. 

q 


Schlesische Wirtschaftsschau 



Königshütte übrigens, den hinteren Teil takten zu Volvo u.a. auch Praktika bei 

Towarzystwo Społeczno Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim 

der Schule zu renovieren. Dabei soll u.a. der Firma ermöglicht. Volvo Polen ist 

Sozial-Kulturelle Gesellschaft der Deutschen im Oppelner Schlesien 

die Fassade aufgefrischt werden. Teil der globalen Volvo Group. In Polen 

Zarząd DFK Kamionka 

agiert das Unternehmen im Rahmen 

Zusammenarbeit mit Volvo 

einer Organisation, zu der zwei Fabriken 

(eine Bus- und eine Baggerfabrik), 

zaprasza wszystkich na 


Dienstleistungszentren 

do czytania. 

(IT-Zentrum 

Powielanie w jakikolwiek lädt sposób alle zabronione. 

ein zum 

Volvo IT Polen und ein Zentrum für 


innerhalb der Waldenburger Sonderwirtschaftszone 

do czytania. bekommt Powielanie nun einen w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy Das Hauptgebäude materiał der Breslauer służy Wirtschaftsuniversität wyłącznie 

Der bekannte Automobilhersteller weiteren Mieter – einen Kindergarten! 


20.09.2014 

Mechnica przy OSP od godz. 19.00 

W miarę możliwości prosimy o przybycie w strojach bawarskich. 

Dodatkowi sponsorzy:




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Nowa ustawa przeciwko opóźnieniom w płatnościach 


To warto wiedzieć 

Dyscyplina płatnicza wielu przedsiębiorstw, 

jak i sektora publicznego 

uległa w ostatnich latach znaczne- 



mu pogorszeniu. Szczególnie małe 

firmy nie mają często odwagi podjąć 

rygorystycznych działań skierowanych 

przeciwko opieszałym dłużnikom. 

Dlaczego? Bo obawiają się, że tym samym 

stracą ich jako klientów! Aby 

przeciwdziałać takiej tendencji, Unia Europejska 

uchwaliła specjalne wytyczne 

dotyczące zwłoki w płatnościach, które 

od końca lipca 2014 obowiązują również 

w Niemczech. Wyznaczone zostały 

standardy obowiązujące w stosunkach 

handlowych, których muszą trzymać 

się dłużnicy. 

Jakie konkretne zmiany niesie 

ze sobą ustawa przeciwko zwlekaniu 

z realizowaniem płatności? 

Zwiększony zostanie nacisk na przedsiębiorstwa 

i urzędy, które nie płacą terminowo 

swoich rachunków. Ma to się 

stać bez dodatkowego obciążania sądów 

i dłużników. W związku z tym ustawa 

o zwalczaniu nieterminowych płatności 

tak reguluje ważne aspekty w stosunkach 

handlowych, aby nie musiały być już one 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie obydwiema w jakikolwiek stronami istnieje sposób możliwość 

omówienia kluczowych punktów 

zabronione. 

stratami 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche w tym Vervielfältigung zakresie. 


wyjaśniane sądowo. To tyle, jeśli chodzi 

o samą ideę, jednak wiele szczegółów 

i tak pozostaje niejasnych. 

Kogo dotyczy ustawa? 

Jak sama nazwa wskazuje, chodzi 

o opóźnienia w płatnościach w ramach 

stosunków handlowych. Mowa 

tu w szczególności o żądaniach jednych 

siębiorstwo, termin płatności może 

zostać wydłużony do 60 dni. Wykraczające 

poza ten okres terminy muszą Każde przedsiębiorstwo ma stosunki przypadkach, gdy stosunki handlowe 

LARES: Niniejszy zostać materiał wyraźnie ustalone służy i szczegółowo 

uzasadnione. Jeśli dłużnikiem jest z tym objęte jest nowymi uregulowa- 

wyłącznie handlowe do z czytania. innymi firmami Powielanie i w związku i tak w się jakikolwiek już rozpadły. sposób zabronione. 


przedsiębiorstw względem innych lub 

wobec zleceniodawców z sektora publicznego. 

Pojęcie „przedsiębiorstwo” 

obejmuje w tym wypadku również wolne 

zawody. Ustawa nie obejmuje żądań 

względem prywatnych konsumentów. 

Tutaj zastosowanie mają dotychczasowe 

reguły. Zasadnicze uregulowania tej 

ustawy w pewnych granicach mogą być 

zleceniodawca pochodzący z sektora 

publicznego, ustalony dłuższy termin 

płatności może wykraczać poza 30 dni 

tylko wtedy, gdy zostanie to jasno ustalone 

i odpowiednio uargumentowane. 

W żadnym razie nie może być to jednak 

termin dłuższy niż 60 dni. Priorytetowa 

materiał jest zasada służy mówiąca wyłącznie o tym, regulowałeś do czytania. swoje należności, Powielanie może się płatności w jakikolwiek do nowych uregulowań. sposób Będąc zabronione. 

Nawet jeśli dotychczas terminowo obecne wytyczne w zakresie terminów 


iż przedłużone terminy płatności mogą okazać, że teraz będziesz je musiał płacić 

jeszcze bereitgestellt. wcześniej. Zwłoka następuje Jegliche jeśli Vervielfältigung nowa ustawa mogłaby się przyczy- 

ist strengstens 

wierzycielem, musisz podjąć działania, 

LARES: Diese Materialien być ustalone sind jako lediglich wiążące w zum sytuacji, Lesen untersagt. 

zmieniane poprzez szczegółowe ustalenia 

umowne. Zostało jednak wyraźnie 

podkreślone, że wynikające z tego 

ewentualne pogorszenie warunków dla 

wierzyciela możliwe jest tylko wtedy, 

gdy może zostać rzeczowo uzasadnione 

oraz gdy nie jest dla wierzyciela rażąco 

niekorzystne. 

Co nowego w zakresie płatności i ich 

terminów? 

Zgodnie z nowymi regułami zasadniczo 

każdy rachunek powinien zostać 

uregulowany natychmiast. Płatność 

może nastąpić później wyłącznie wtedy, 

gdy późniejszy termin płatności 

wynika ze szczególnych okoliczności 

(co jest bardzo rzadkim przypadkiem) 

lub gdy ustalony został dłuższy termin 

dzie w przyszłości wspomniana nowa 

ustawa. Obowiązek spłaty należności 

następuje natychmiast po upływie ustawowego 

bądź ustalonego terminu. 

Jeśli płatność długu związana jest 

z upłynięciem okresu, w którym dłuż- 

dlowych, co być może pozwoli zapobiegać 

LARES: Niniejszy nik musi materiał lub może dokonać służy sprawdzenia wyłącznie reakcji do na krótkie czytania. opóźnienie Powielanie w płatnościach. 

Kto jednak często dopuszczał się 

nieuczciwym w jakikolwiek warunkom umowy, sposób ale... zabronione. 

wyświadczonej przez wierzyciela usługi, 



Należy sprawdzić 

dyscyplinę płatniczą 

– zarówno swoją, 

jak i swoich klientów 

płatności. Jeśli dłużnikiem jest przed- 

gdy nie są rażąco niekorzystne dla wierzyciela. 

Poza tym należy uregulować 

niezwłocznie każdą płatność po upływie 

ustalonego okresu, bez wcześniejszego 

przypomnienia ze strony wierzyciela. 

Tam, gdzie dotychczas w pewnych 

LARES: Niniejszy okolicznościach materiał miały służy zastosowanie wyłącznie dodatkowymi do czytania. kosztami ze Powielanie strony dostawcy, 

może teraz mocno się przeliczyć. szczególnie boleśnie odczuwają małe szałymi dłużnikami pozosta- 

przedsiębiorstw 

w jakikolwiek 

uległa pogorszeniu, 

sposób 

co 

zabronione. 

formą ochrony przed opie- 

wysyłane do dłużnika monity mające 

LARES: Diese Materialien przypomnieć sind mu lediglich o zwłoce, działać zum bę- 

Lesen Od teraz bereitgestellt. wierzyciel już nawet po Jegliche jednym firmy. Nie mają one bowiem odwagi, a nie odpowiednie zarządzanie 


nie może on również przekraczać 30 dni. 

W uzasadnionych przypadkach może 

jednak zostać wydłużony. 

Kolejny termin, który uległ zmianie 

w związku z wejściem w życie ustawy 

termin spłaty traktowany był dzień wysłania 

przelewu przez dłużnika, obecnie 

miarodajny jest dzień wpłynięcia należności 

na konto wierzyciela. 

Co teraz robić? 

niami. Musisz sprawdzić dyscyplinę 

płatniczą – zarówno swoją, jak i Twoich 

klientów – i dopasować się do nowych 

zasad. 

Sprawdź własną dyscyplinę płatniczą 

teraz już pierwszego dnia, gdy Twoja 

płatność za późno wpłynie na konto 

wierzyciela. Kto dotychczas czekał 

aż do momentu otrzymania pierwszego 

monitu, mając nadzieję, że do chwili 

jego otrzymania nie będzie obciążony 

dniu zwłoki może wymagać zryczałtowanej 

opłaty w wysokości 40 euro, 

i to bez konieczności wysyłania wcześniej 

jakichkolwiek upomnień. 

Zapewne większość wierzycieli i dostawców 

nie zmieni radykalnie swoich 

znacznych zaniedbań w dokonywaniu 

płatności, musi zaplanować zmianę 

swojego zachowania przynajmniej jako 

jedną z alternatyw. Najlepiej samemu 

ocenić, który z naszych wierzycieli i dostawców 

w jakikolwiek będzie zamierzał skorzystać sposób zabronione. 


z nowych, rozszerzonych praw. Z reguły 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche jednak, Vervielfältigung biorąc pod uwagę rozsądne ist sto- 


sunki handlowe, nie powinno to spowodować 

właściwie żadnych zmian 

pomiędzy wierzycielami a dłużnikami. 

Sprawdź dyscyplinę płatniczą swoich 

klientów 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Pewnie w jakikolwiek i Ty, Czytelniku, nie sposób będziesz zabronione. 

chciał korzystać z nowych możliwości 

bereits nächste Woche. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche i karać Vervielfältigung klientów, którzy od czasu ist do cza- 


su o kilka dni spóźniają się z płatnością. 

Nowe reguły dają Ci jednak możliwość 

ukarania notorycznych dłużników, którzy 

każdorazowo znacznie przekraczają 

ustalony wcześniej termin płatności. 

Przy dobrych stosunkach pomiędzy 

W tym miejscu ujawnia się jednak 

słaby punkt nowej ustawy. Przedsiębiorstwa 

będą mogły skorzystać z nowych 

alternatyw tylko wtedy, gdy nie będzie 

między nimi zależności sprzedawca – 

klient. Jeśli dostawca jest odpowiednio 


przeciwko 

do czytania. 

zwlekaniu z płatnościami 

Powielanie 

silny, 

w 

dotychczas 

jakikolwiek 

i tak pewnie 

sposób 

odpowiednio 

„wychował sobie” klientów, 

– i dopasować się 

zabronione. 

w stosunkach handlowych, dotyczy 

wpływu płatności. O ile wcześniej jako 

LARES: Diese Materialien do sind nowych lediglich zasad. 

skłaniając ich do terminowej płatno- 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ści. Z kolei jeśli większą siłą dysponuje 

klient, żaden z jego dostawców nie 

odważy się kategorycznie egzekwować 

swoich nowych praw. Nowe uregulowania 

pomogą więc przede wszystkim 

ochronić słabszą stronę w pojedynczych 

Sprawdź współpracę 

Zasadniczo należy sprawdzić wszelkie 

uregulowania, które obowiązywały 

dotychczas (lub nie) w zakresie ewentualnych 

opóźnień w płatnościach. 

Jako płatnik musisz dostosować Twoje 

nić do ponownej negocjacji warunków 

umowy z kontrahentem. 

Odpowiednie zarządzanie chroni przed 

Nowe uregulowania ustawowe mają 

na celu zwiększenie dyscypliny płatniczej 

w stosunkach handlowych. Mają 

też zapobiegać nieuczciwym warunkom 

umowy, uderzającym w małych 

dostawców, również ze strony klientów 

z sektora publicznego. Prawdopodobnie 

nie zmienią jednak praktycznie niczego 

w dotychczasowej sytuacji. Wierzyciel 

nie ma żadnego interesu w dodatkowych 

kosztach ryczałtowych czy odsetkach, 

chce on po prostu sensownie wypełnić 

warunki umowy. Najlepszą formą 

ochrony przed opieszałymi dłużnikami 

jest i w dalszym ciągu będzie odpowiednie 

zarządzanie wierzytelnościami. Kto 

dokładnie sprawdza i dobiera swoich 

klientów, kto skrupulatnie kontroluje 

wierzytelności, a w wypadku zwłoki 

w płatnościach reaguje szybko i konkretnie, 

ten również w przyszłości będzie 

miał najlepsze szanse na to, by zapobiec 

nieuregulowanym długom. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 


Gliwic napisali do premiera 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie kosztowny, w jakikolwiek ale może przynieść sposób długofalowe 

korzyści. Radni zwrócili też górników na ulice. 

zabronione. 

7915 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche uwagę Vervielfältigung na to, że mimo zapowiadanych ist strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Odpowiednie zarządzanie 

Nie jest żadną tajemnicą, że w ostatnich 

latach dyscyplina płatnicza wielu 

często i środków na to, by podjąć rygorystyczne 

działania skierowane przeciwko 

opieszałym dłużnikom. Dlatego dobrze się 

stało, że pojawiły się nowe uregulowania 

ustawowe mające na celu zwiększenie 

dyscypliny płatniczej w stosunkach han- 

Es kommt oft vor, dass ein Arbeitgeber 

aufgrund von Unzufriedenheit 

mit der Leistung eines Beschäftigten 

oder aus anderen Gründen sich genötigt 

sieht, diesen zu entlassen. Für 

gewöhnlich entscheidet er darüber 

schnell, ohne vorher gründlich überlegt 

zu haben, ob er alles auch rechtlich 

korrekt tut. Indessen sollte er vor der 

Kündigung an ein paar wichtige Regeln 

und bestimmte Fristen denken. Ob der 

Arbeitgeber jeden seiner Beschäftigten 

entlassen bzw. wann er diesem 

kündigen darf und worauf er dabei 

besonders achten muss, erfahren Sie 

Zgadzam się jednak z twierdzeniem, 

że nadal najlepszą 

wierzytelnościami. Prawdą też jest to, że 

kto dokładnie sprawdza i dobiera swoich 

klientów i kontroluje wierzytelności, a w 

wypadku zwłoki w płatnościach natychmiast 

i zdecydowanie reaguje, ten w przyszłości 

będzie miał najlepsze szanse na to, 

by zapobiec nieuregulowanym długom. 

Notował Krzysztof Świerc 

Gospodarka: Trwa walka o kopalnię Sośnica-Makoszowy 

Piszą do rządu 

Radni inwestycji po połączeniu gliwickiego i 

Donalda Tuska list, w którym wyrazili 

zabrzańskiego zakładu do dziś ich nie 

swoje obawy co do planów likwidacji przeprowadzono. 

kopalni Sośnica-Makoszowy bez próby Tym samym zagrożenie jest coraz 

podjęcia działań naprawczych. Jest to większe, a potęguje je fakt, że KW nie 

reakcja na plany Kompanii Węglowej czyni ponoć starań o przedłużenie koncesji 

(KW), która zamierza zakończyć fedru- 

kopalni Sośnica-Makoszowy na 

Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi, 

proponujemy 

LARES: 

Państwu 

Niniejszy 

udział 

materiał 

w konkursie 


z licznymi 

do 

nagrodami 

czytania. Powielanie 

pt.: nek w tej kopalni w 2020 roku. 

We wspomnianym jakikolwiek liście sposób radni zaapelowali, 

by rząd w swoich działa- 

zabronione. 

LARES: 

„Najlepsze 

Diese 

hasło 

Materialien 

reklamowe 


– 

lediglich 

Spec. ZOZ 

zum 

>Tańczak 

Lesen bereitgestellt. 

i S-ka< Sp.J.” 

Jegliche niach Vervielfältigung dotyczących branży górniczej ist strengstens untersagt. 

Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA” 

szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy 

wziął pod uwagę szeroką perspektywę 

gospodarczą i społeczną, przekonując 

przy tym, że KWK Sośnica-Makoszowy 

należy do tych kopalń, które wymagają 

dzisiaj przeprowadzenia programu 

naprawczego, który na pewno jest 


wydobycie, a ta wygaśnie za sześć lat. 

Do tego restrukturyzacyjne plany spółki 

przewidują też utratę prawa do deputatu 

węglowego przez emerytów górniczych i 

zawieszenie przynajmniej na rok wypłaty 

14. pensji wszystkim pracownikom. 

Zdaniem Związków Zawodowych Górników 

w Polsce, jeśli zarząd będzie się 

upierał przy tych pomysłach, to istnieje 

duże zagrożenie, że dojdzie do poważnego 

protestu, nie wykluczając wyjścia 

Johann Engel




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Speedway: Tragische Lage im Oppelner Speedwaysport 

Kolejarz am Abgrund 

5. – 11. September 2014 



Vor achtzehn Jahren, 1996, beendete 

der damalige Zweitligist Kolejarz 

Oppeln die Speedway-Saison 

jetzt nur aus Kolejarz werden? „Ich kann 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie mir Oppeln w jakikolwiek ohne einen Speedwayverein 

gar nicht vorstellen“, sagt Kolejarzsposób 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Trainer Vervielfältigung Marcin Sekula. „Ich habe ist so- 


auf dem letzten Tabellenplatz und 

wurde damit zum dritten Mal in 

Folge zur schwächsten Mannschaft 

in Polen (niedrigere Ligen gibt es 

in Polen nicht), und zwar mit einer 

äußerst beschämenden Erfolgsbilanz, 

die nur einen einzigen Sieg in 

22 Wettkämpfen aufwies. 

Nach dieser Krise kam der Klub dann 

aber wieder auf die Beine, ja man 

kämpfte 1999 sogar um den Aufstieg 

in die oberste Speedway-Liga. Einen 

Moment lang schien das Ziel auch erreichbar 

zu sein. Letztlich gelang das 

Kunststück dann aber doch nicht. Seither 

ging es mit dem Verein Saison um 


Oppeln ohne Speedway? Für die Kolejarz-Fans ist so etwas unvorstellbar. 

Foto: Krzysztof Świderski Kein Interesse 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Ob Vervielfältigung sich nun jedoch alles ist nach strengstens untersagt. 

Saison sportlich und finanziell bergab. 

Dieses Jahr liegt der Klub nun förmlich 

am Boden. Die Folge: In der soeben zu 

Ende gegangenen Saison haben die Oppelner 

wieder einmal den letzten Platz 

in der 2. Liga belegt: „Ich muss zugeben, 

dass wir noch vor dem Saisonbeginn 

erhebliche Probleme erwartet haben, 

und alles durch die schlechte finanzielle 

Situation, die uns zu beträchtlichen 

Einsparungen gezwungen hat. Trotzdem 

blieben wir insgeheim vorsichtig optimistisch. 

Wie man sieht, war das falsch“, 

sagt der Vereinsvorstand Jerzy Drozd. 

Dem Untergang entgegen 

Die vorherige Saison endete für 

Kolejarz mit einer Verschuldung von 

eigenen Geldes berappen musste. Dieses 

konnte dann aber nicht in ein gutes 

Sportergebnis umgemünzt werden. Und 

dabei wissen wir heute nicht einmal genau, 

wie hoch der Verein verschuldet gegnung mit Ostrovia Ostrowo waren sind, aber nur sehr Wenige sind bereit 

LARES: Niniejszy ist, denn materiał die finanzielle służy Bilanz wird wyłącznie erst noch etwa do 3.000 czytania. Anhänger Powielanie erschienen. zu helfen. w jakikolwiek Dabei wissen wir sposób doch alle, zabronione. 

gegen Jahresende vorliegen. Dass die Bei den nachfolgenden Wettkämpfen dass man im Speedwaysport ohne Geld 


mehr als einer halben Million Złoty. 

Dies veranlasste den Klub damals zu 

Einsparungen, um die Verschuldung 

innerhalb eines Jahres um mehr als die 

Hälfte zu reduzieren. Diese Ansätze und 

Träumereien schlugen jedoch fehl, so 

dass der Klub vor Beginn der neuen 

(vergangenen) Saison, um überhaupt 

Verschuldung nicht gerade abgenommen 

hat, darf allerdings als ziemlich 

sicher angenommen werden – fehlte 

doch bereit um die Mitte der Saison das 

Geld, um den besten Speedwayfahrer 

des Oppelner Vereins, den Schweden 

zugelassen zu werden, einen Teil des Oliver Berntzon, zu bezahlen. Oben- 

letzten Saisonwettkampf gegen Krosno ihm sei immer sehr schwierig. Auf der 



Boks: Ostry finisz mistrza 

drein hat der Klub außer Zuwendungen 

des Marschallamtes so gut wie keine 

Sponsoren mehr. Bei einer so teuren 

Sportart wie der Speedwaysport bedeutet 

dies nur eines: den Untergang. 

dies auch tatsächlich seine Bestätigung. 

Dieses Jahr sind nämlich auch die Einnahmen 

vom Hauptsponsor des Vereins 

– den Fans, die Eintrittskarten für die 

Wettkämpfe kaufen – deutlich zurückgegangen. 

Nur bei der ersten Saisonbe- 

waren es dann jeweils nur noch etwa 

eintausend, und zum letzten Wettkampf 

gegen KSM Krosno waren nur noch ca. 

500 Fans gekommen. Ganz ohne Frage 

war dies den schlechten Leistungen 

der Mannschaft geschuldet. Nach dem 

herrschte unter den Fans ja geradezu 

eine Grabesstimmung und die Hauptfrage, 

die man sich stellte, war: Was soll 

gar schon Pläne für die nächste Saison 

und glaube aufrichtig daran, dass die 

Vereinsfunktionäre, wie auch andere 

Speedway-Engagierte in Oppeln, mir bei 

der Umsetzung helfen werden. Speedway 

hat in dieser Stadt doch eine ganz 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie große w Tradition.“ jakikolwiek Das hat die sposób Sportart zabronione. 

in der Tat: Es war doch der Oppelner 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Kolejarz-Speedwayfahrer Vervielfältigung Jerzy ist Szcz- 


akiel, der 1973 im Schlesienstadion 

Königshütte zum ersten polnischen 

Einzelweltmeister wurde, wobei er sich 

im Entscheidungsrennen gegen den berühmten 

Neuseeländer Ivan Mauger 

durchsetzte. 

Wunsch des Kolejarz-Trainers Sekuła 

weiterentwickelt? Schwer zu sagen. Auf 

jeden Fall sieht man im Moment keine 

Interessierten, die dem Klub helfen 

möchten. Vorstandsvorsitzender Drozd 

bestätigt dies: „Im Grunde genommen 


Wie geht 

do 

es 

czytania. 

weiter? 

Powielanie 

bin ich 

w 

mit 

jakikolwiek 

dem Problem jetzt 

sposób 

so gut wie 

zabronione. 

wurde 

Man sagt, dem Armen bläst der Wind allein geblieben. Ich weiß nicht, wie es 

immer ins Gesicht. Bei Kolejarz findet jetzt weitergeht, deshalb will ich keiner- 


lei Versprechen für die nächste Saison 

machen, auch wenn ich ehrlich gesagt 

gewissen Schritte in dieser Richtung 

inzwischen unternommen habe. Was 

mir aber furchtbar weh tut, ist, dass ja 

so viele Leute um diesen Verein herum 

nichts bewirken kann“. Soll jetzt etwa 

wieder einmal ein und derselbe Mann 

– Jerzy Drozd – den Speedway für Oppeln 

retten? Vieles deutet genau darauf 

hin, auch wenn es schon seit Jahren in 

Oppeln heißt, eine Kooperation mit 

anderen Seite aber hat sich über viele 

Jahre niemand gefunden, der ihn an der 

Spitze des Vereins ersetzen und diesem 

ein neues Gesicht geben könnte. Auch 

jetzt ist ein solcher Nachfolger leider 

nicht in Sicht. Die Situation ist somit 

völlig anders als die vor fünf Jahren, als 

der Fußballverein Odra Oppeln vor der 

Pleite stand. 

Speedway ist nicht Fußball 

Im Falle von Odra haben sich allerdings 

im richtigen Moment Aktive 

und Sponsoren gefunden, die es schafften, 

den Klub wieder auf die Beine zu 

stellen, so dass es heute im Stadion an 

der ul. Oleska wieder relativ munter 

zugeht und die Mannschaft es dieses 

Jahr sogar auf einen Einzug in die 2. 

Liga abgesehen hat. Bei Kolejarz Oppeln 

sieht es hingegen nicht danach aus: Aus 

dem Stadion in der ul. Wschodnia ist 

vorerst nur Wehklagen ohne konkretes 

und erfolgsversprechendes Handeln zu 

hören. Das Ergebnis davon ist, dass der 

Klub sportlich, organisatorisch und auch 

wirtschaftlich nun buchstäblich unter 

die Räder gekommen ist. Positives lässt 

sich nach der soeben beendeten Saison 

trotzdem noch entdecken, so den 

zweifellos eindrucksvollen sportlichen 

Aufstieg des seit Jahren ersten Eigengewächses 

Damian Dróżdż. Bei den 

jetzigen Verhältnissen im Klub dürfte 

dieser jedoch am ehesten zu einem 

besseren Verein wechseln. Erfreulich 

ist zudem, dass Kolejarz noch immer 

recht viele treue Fans hat, die bei besseren 

sportlichen Leistungen bestimmt 

wieder das Stadion bevölkern werden, 

um ihre Lieblinge anzufeuern. Doch 

dafür müsste innerhalb weniger Monate 

eine entscheidende finanzielle und 

organisatorische Wende kommen, andernfalls 

wird für Kolejarz leider das 

allerschwärzeste Szenario in Erfüllung 

gehen: Der Klub wird von den Wettkämpfen 

ausgeschlossen, dann ist es aus 

mit dem „schwarzen Sport“ in Oppeln! 


Rekordowa obrona Hucka 

Punktem kulminacyjnym sobotniej gali w Gerry Weber Stadium w Halle 

była walka broniącego tytułu mistrza świata federacji WBO w wadze 

junior ciężkiej (do 90,7 kg) Niemca Marco Hucka z niepokonanym włoskim 

pretendentem Mirko Larghettim (21, 0, 0). 

właściwie nie tyle walka, co fakt 

A wyrównania rekordu w tej wadze, 

należącego dotąd do Brytyjczyka Johny 

Nelsona, który w latach 1999–2006 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie boje z do Brytyjczykiem czytania. Ola Afolabim, Powielanie za- 

radził w jakikolwiek sobie, na dodatek sposób w trzech zabronione. 

38 wygrał (26 KO). 

kończone dwoma minimalnymi zwycięstwami 

ostatnich rundach opadł z sił, a wtedy 


na punkty i remisem, wówczas 

Jegliche 

„Captain” 


przystąpił do zdecydowanych 


13-krotnie bronił swojego pasa, po czym 

zakończył karierę, rezygnując z tytułu. 

Czempion od pięciu lat 

Czempion ma niespełna 30 lat, więc 

w stosunku do swojego stażu w zawodowym 

biznesie jest bokserem stosunkowo 

młodym. Przy wzroście 188 cm wniósł 

na wagę 90,7 kg (rywal 184/88,6). Po sobotniej 

walce ma na koncie 41 pojedynków, 

z czego 38 wygrał (26 KO), doznał 

dwóch porażek i zanotował jeden remis. 

Es war der 

Oppelner Kolejarz- 

Speedwayfahrer Jerzy 

Szczakiel, der 1973 

Einzelweltmeister 

Marco Huck ma 

na koncie 41 

pojedynków, z czego 

Zawodową karierę rozpoczął w 2004 

roku, ale już trzy lata później stoczył 

pierwszą walkę o tytuł ze Steve’em Cunnighamem. 

Słynny Amerykanin miał nie 

przez techniczny nokaut (poddanie). 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Dwa lata do później czytania. Huck już Powielanie dojrzał do sję na w rywala, jakikolwiek zasypując go potwornymi sposób zabronione. 

tytułu mistrzowskiego, uzyskanego po uderzeniami w niekonwencjonalnych 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen punktowym bereitgestellt. zwycięstwie nad Argentyń- 

Jegliche płaszczyznach, Vervielfältigung sprawia, że nawet ist do- 


czykiem Victorem Emilio Ramirezem 

(29.08.2009). Od 5 lat utrzymuje się na 

szczycie, na co składa się: 6 zwycięstw 

przed czasem, 6 na punkty, oraz jeden 

remis oznaczający zachowanie pasa. Do 

najtrudniejszych przepraw należały trzy 

werdykty wzbudzały spore dyskusje. Ma 

za sobą także jednorazową wycieczkę 

do wagi ciężkiej, podczas której dał się 

mocno we znaki Aleksandrowi Povietkinowi 

(kontrowersyjne zwycięstwo na 

punkty Rosjanina – 25.02.2012). 

lada problemy z żółtodziobem, jednak 

więc zadecydował werdykt sędziowski – 


w ostatniej 

materiał 

rundzie 

służy 

wzięło górę 

wyłącznie 

jego Rekord 

do 

i co dalej? 

czytania. Powielanie 

jednogłośne 

w jakikolwiek 

zwycięstwo na punkty 

sposób 

niemieckiego 

pięściarza (116:112, 116:112, 

zabronione. 

rywal Hucka – Povietkin. 

doświadczenie, dzięki czemu wygrał Z pewnością nie jest wybitnym tech- 


nikiem, ale sposób, w jaki wywiera pre- 

świadczeni bokserzy zaczynają się gubić. 

Wprawdzie niepokonany dotąd, ale i nie 

sprawdzony w walkach z pięściarzami 

z wyższej półki dzielny Włoch miał w 

tej walce swoje momenty, gdy mocno 

wstrząsnął mistrzem, jednak generalnie 

ataków, które zrobiły na pretendencie 

ogromne wrażenie. Na kilka sekund 

przed końcem ostatniej – 12. odsłony 

zasypał go serią przy linach, a półprzytomny 

Larghetti padł na deski, jednak 

nastąpiło to już po końcowym gongu, 

118:110). Jakiś czas temu głośno było 

o możliwych walkach unifikacyjnych, 

głównie z mistrzem WBC – „Diablo” 

Włodarczykiem, ale jak dotąd rozmowy 

nie przyniosły wymiernego efektu. 

Coraz częściej mówi się o przenosinach 

Hucka do wagi ciężkiej, a zwłaszcza o 

walce z Władimirem Kliczką. Rozsądek 

mówi, że powinien omijać Ukraińca, 

znanego z tego, że jest nie tylko 

mistrzem walki na dystans z wykorzystaniem 

przewagi zasięgu ramion 

i wzrostu, obdarzonym nokautującym 

ciosem, ale również asem w paraliżowaniu 

wszelkich ofensywnych poczynań 

dużo niższego przeciwnika: zamęczania 

klinczowaniem, trzymania za głowę, 

ściągania, szarpania – z powaleniem na 

matę ringu włącznie, o czym boleśnie 

przekonał się 5 października 2013 r. były 

Pewne i zasłużone zwycięstwo odniósł o dwa Legię Warszawa i Podbeskidzie niepokonani. Ale komplety oczek na 

LARES: Niniejszy z kolei materiał Piast Gliwice, służy który rozgromił wyłącznie Bielsko-Biała. do czytania. Piast Gliwice Powielanie jest 12. z 6 swoich w kontach jakikolwiek dopisali również sposób lider zabronione. 

u siebie Zawiszę Bydgoszcz 3-0. W tej pkt na koncie, a Ruch Chorzów 13. z i wicelider tabeli. Polonia Bytom roz- 


Porażka Górnika 

Pierwszej porażki w bieżącym sezonie 

piłkarskiej ekstraklasy doznał Górnik 

Zabrze, który w 7. serii spotkań uległ 

we Wrocławiu Śląskowi 0-2. Przegrał 

też dotychczasowy wicelider tabeli i 

aktualny mistrz Polski – Legia Warszawa, 

którą nieoczekiwanie pokonało w 

Bielsku-Białej Podbeskidzie 2-1! Natomiast 

w szlagierze kolejki Lechia Gdańsk 

LARES: Niniejszy 1-1. W materiał tabeli prowadzi służy Wisła wyłącznie Kraków, radzą do sobie czytania. futboliści opolskiej Powielanie Odry, Gliwice w jakikolwiek 4-0, Pniówek Pawłowice sposób – Rekord 

Bielsko-Biała 1-3, Polonia Łaziska II Chorzów (20. lokata, 7). 

zabronione. 

która zgromadziła dotychczas 15 oczek i którzy w 8. serii spotkań pokonali u siebie 

Górnika bereitgestellt. Wesoła 3-1 i są od 5 Jegliche kolejek Górne Vervielfältigung – Ruch II Chorzów 0-2, ist Ruch strengstens LARES: Diese Materialien o jedno sind wyprzedza lediglich Górnika Zabrze zum oraz Lesen untersagt. 

zremisowała z Ruchem Chorzów 3-3, 

strzelając „niebieskim” wyrównującą 

bramkę w ostatnich sekundach meczu! 

sytuacji nowym liderem tabeli została 

dowodzona przez Franciszka Smudę 

Wisła Kraków, która wygrała u siebie z 

GKS-em Bełchatów 1-0. Pozostałe wyniki: 

Górnik Łęczna – Pogoń Szczecin 4-2, 

Korona Kielce – Jagiellonia Białystok 

0-3, Lech Poznań – Cracovia Kraków 

Piłkarski kalejdoskop 

taką samą ilością oczek. Stawkę zamykają 

Korona Kielce (16. lokata, 1 pkt) i 

Zawisza Bydgoszcz (15. lokata, 3 pkt). 

Odra w formie 

Bardzo dobrze w bieżącym sezonie 

piłkarskiej III ligi grupy opolsko-śląskiej 

gromiła przed własną publicznością 

GKS Jastrzębie 4-0, a Grunwald Ruda 

Śląska zwyciężył w Graczach tamtejszego 

Skalnika 2-0. Pozostałe wyniki: 

Górnik II Zabrze – LKS Czaniec 3-0, 

Szombierki Bytom – Swornica Czarnowąsy 

1-2, Skra Częstochowa – Piast II 

Witold Wolak 

Zdzieszowice – Podbeskidzie Bielsko- 

-Biała 1-1, Małapanew Ozimek – BKS 

Stal Bielsko-Biała 0-3. W tabeli prowadzi 

Polonia Bytom, która w 7 meczach zgromadziła 

19 punktów i o trzy wyprzedza 

Grunwald Ruda Śląska i Odrę Opole, 

która jednak rozegrała od wicelidera o 

jeden mecz mniej. Na trzech ostatnich 

pozycjach plasują się: Małapanew Ozimek 

(18. lokata, 4 pkt), Podbeskidzie 

II Bielsko-Biała (19. lokata, 5) i Ruch 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: Druga seria spotkań 


Tylko Bayer z kompletem 



W minionym sezonie mistrz Niemiec Bayern München rozpoczął sezon 

z „wysokiego C”, krocząc od zwycięstwa do zwycięstwa, ale w obecnych 

rozgrywkach tak nie będzie. W inauguracji rozgrywek Bawarczycy skromnie 



pokonali u siebie VfL Wolfsburg 2-1, a w minionej kolejce na wyjeździe 

w konfrontacji z FC Schalke 04 z trudem zremisowali 1-1. 

Gelsenkirchen w kadrze monachijczyków 

zabrakło m.in. 

W 

Schwein stei ge ra, Robbena, Ribery’ego, 

kontuzjowanego Martineza, Thiago 

i nowo sprowadzonego za ok. 30 


wygrał również dwa 


mln euro z AS Roma Benatii. Za to 

w pierwszej jedenastce FCB wybiegł 

na murawę mistrz świata z 2010 roku, 

Hiszpan Xabi Alonso, sprowadzony w 

minionym tygodniu z Realu Madryt, 

który na Vetins-Arena był jedną z wyróżniających 

się postaci w ekipie Pepa 

Guardioli. Pomimo tego Bawarczycy 

nie zdobyli kompletu punktów, choć 

początek meczu należał do nich, co 

potwierdzili zdobyciem w 10. min 

gola, którego po akcji Rodego zdobył 

Lewandowski. Po przerwie miejscowi 

otrząsnęli się z przewagi przyjezdnych 

i z każdą kolejną minutą odważnie atakowali 

bramkę monachijczyków. A że ci 

nie przywykli do bronienia się, popełniali 

w defensywie błędy. Jeden z nich 

w 62. min wykorzystał Höwedes, który 


rehabilitując 

materiał 

się za samobója, 


a Bayer rożnego 

do 

Sokratis 

czytania. 

(głową) podwyższył 

Powielanie 

niaminków 

w jakikolwiek 

– 1.FC Köln, który 

sposób 

wygrał 

zabronione. 

Tabela 

rozpoczął bombardowanie berlińskiej na 2-0 i wydawało się, że po niespełna na wyjeździe VfB Stuttagrt 2-0 i jest w 

bramki. Goście jednak znakomicie się kwadransie gry losy meczu zostały roz- 

stolicy Szwabii niepokonany od 18 lat 


wcisnął futbolówkę do siatki Neuera, a 

w zasadzie piłka odbiła się od jego lewej 

ręki po rozpaczliwej interwencji Xabiego 

Alonso, który chciał wybić futbolówkę z 

linii bramkowej FCB. Dzięki temu podopieczni 

Jensa Kellera przerwali z Bayernem 

serię 7 porażek z rzędu (bramki 

2-23!), zdobywając z tym zespołem w BL 

pierwszy punkt od 4.12.2010 r. 

strzygnięte. Zresztą późniejsze minuty 

potwierdzały tę tezę, bo ekipa Jürgena 

Kloppa nadal dominowała, a kiedy na 

12 min przed końcem spotkania Ramos 

podwyższył na 3-0, wydawało się, że to 

już definitywny koniec emocji. Tymcza- 

i w 62. min Spahic po centrze Calhanoglu 

materiał wyrównał, chwilę służy potem wyłącznie Calhawanie 

do na koniec czytania. meczu omal Powielanie zakoń- 

lat) i w Ujaha jakikolwiek w 33. min. sposób zabronione. 

sem oddanie pola rywalom i wyczeki- 

22. min (pierwszy gol Köln w BL od 2 


noglu trafił w słupek, po nim to samo czyło się dla BVB stratą punktów! W 82. 


Bayer nie odpuszcza 

Po dwóch wygranych w eliminacjach 

do Ligi Mistrzów oraz w Pucharze 

Niemiec Bayer Leverkusen wygrał też 

dwa pierwsze mecze w rozgrywkach 

Bundesligi i jako jedyny zespół w niemieckiej 

ekstraklasie ma na koncie komplet 

punktów! W inauguracji sezonu 

meczu zdobył Bellarabi. Dzięki temu zasłużonym zwycięstwem BVB, a FCA w 15. min było 1-0 po strzale z rzutu 

LARES: Niniejszy Bayer 04 materiał do 7 przedłużył służy serię wyłącznie meczów nadal czeka do czytania. na pierwsze w swojej Powielanie historii wolnego w jakikolwiek Naldo, w 79. min trafił sposób Arnold. zabronione. 

bez porażki z Herthą, odnosząc przy tym zwycięstwo nad Dortmundem (dotąd 5 Goście z Hesji dwukrotnie jednak wyrównywali 

Vervielfältigung – w 23. min po bombie ist strengstens z 

LARES: Diese Materialien 3. zwycięstwo sind lediglich z tym teamem zum z rzędu. Lesen porażek bereitgestellt. w 7 meczach przy 2 remisach). Jegliche untersagt. 

„aptekarze” pokonali w Dortmundzie 

Borussię, a w minionej kolejce 4-2 u 

siebie Herthę, choć dwukrotnie w tym 

2. Bundesliga: 4. seria spotkań 

Saksończyków. Licząc miniony sezon III 

ligi, pierwszą rundę Pucharu Niemiec 

i 4 kolejki 2.BL nie przegrali oni żad- 

Bochum w fotelu! 

Rewelacyjny beniaminek RB Leipzig nego z 10 ostatnich meczów, z których 

wygrali 7. Pomimo tej serii RB straciło 

po minionej serii spotkań pozostał 

przodownictwo w tabeli. 

w gronie zespołów, który nie zaznały 

jeszcze goryczy porażki i nadal jest Ach, ten Terodde 



woną kartkę ujrzał Dausch (za uderzenie 

Candeiasa), a w 63. min Trimmel za 

drugi żółty kartonik. Dodajmy, że było 

to 3. w historii spotkanie pomiędzy tymi 

zespołami i wszystkie zakończyły się wy- 

LARES: Niniejszy W fotelu materiał lidera zasiadło służy bowiem wyłącznie VfL do czytania. Powielanie graną w Franków jakikolwiek (br. 12-3), widać sposób zatem, zabronione. 

Karslruhe – Heidenheim 1-1 (0-1) 

Bochum, które w szlagierze kolejki 

że 1.FCN ma patent na berlińczyków. W Aue – Düsseldorf 0-3 (0-2) 


pierwszy 


raz od 

lediglich 

1984 roku wygrało 

zum 

(2-1) 

Lesen bereitgestellt. Jegliche 

następnej 


serii ekipa Valeriena Ismaela 

ist strengstens Braunschweig untersagt. 

– Bochum 1-2 (1-1) 

jedyną drużyną w 2.BL, która w bieżącym 

sezonie nie straciła jeszcze 

bramki, remisując (0-0) w minionej 

serii we Frankfurcie z FSV. 

Mimo że podopieczni Alexandra 

Zornigera są nowicjuszem w gronie 

drugoligowców, to do Frankfurtu 

jechali w roli faworytów. Miejscowi bowiem 

na razie prezentują się przeciętnie 

i nie dysponują takim potencjałem 

sportowym i ekonomicznym jak RB. 

Fakt ten jednak nie podciął frankfurtczykom 

wiary w siebie, bo od początku 

przystąpili do natarcia. Goście jednak 

mieli taką samą strategię, dzięki czemu 

mecz był otwarty, emocjonujący, 

ale i brutalny, co sprawiło, że od 44. min 

kowych, jakie sobie stworzyło, wykorzystało 

dwie. Obie na bramki zamienił 

najskuteczniejszy (6 bramek) snajper 

2.BL – Terodde, który w 5. min wyprowadził 

VfL na prowadzenie, a w 77. min 

strzałem głową zapewnił mu zwycięstwo. 

Westfalczycy zatem nie przegrali 

grywek jest bardzo dobra dyspozycja FC 

LARES: Niniejszy żadnego materiał z ostatnich 6 służy oficjalnych wyłącznie meczów, 

a ekipa z Dolnej Saksonii zapisała 

oba teamy dotychczas nie przegrały. 

do czytania. Powielanie Ingolstadt w jakikolwiek i beniaminka SV Darmstadt: sposób zabronione. 


przyjezdni musieli grać w dziesiątkę, bo 

drugą żółtą, a w efekcie czerwoną kartkę 

ujrzał rozgrywający Leipzig Frandrich. 

Od tego momentu zarysowała się przewaga 

FSV, ale dobrze zorganizowana 

defensywa gości nie dała się zaskoczyć 

i miała szczęście, kiedy to w ostatnich 

sekundach gry po strzale głową Hubera 

piłka wylądowała na słupku bramki 

Po wygranych 

w eliminacjach do LM 

i w Pucharze Niemiec 

Bayer Leverkusen 

pierwsze mecze 

w rozgrywkach 

Bundesligi. 

LARES: Niniejszy meczu materiał prowadzenie służy obejmowali wyłącznie berlińczycy. 

Tymczasem w całym meczu litując się za inauguracyjną przegraną u w Hamburgu HSV 3-0! W 29. min Ka- 

Wolfsburg – Frankfurt 2-2 (1-1) 

która wygrała do czytania. w Augsburgu Powielanie 3-2, rehabi- 

Paderborn, w jakikolwiek który zasłużenie sposób pokonał zabronione. 

Leverkusen – Berlin 4-2 (0-1) 

LARES: Diese Materialien oddali sind na bramkę lediglich „aptekarzy” zum zaled- 

Lesen siebie bereitgestellt. z Leverkusen 0-2. „Żółto-czarni” Jegliche chunga Vervielfältigung wyprowadził Westfalczyków 

ist strengstens 

Bremen – Hoffenheim 

untersagt. 

1-1 (0-1) 

wie 3 strzały (Bayer 24)! W 24. min po 

akcji Schiebera Jedvaj wepchnął piłkę 

do własnej bramki i na przerwę Hertha 

schodziła, prowadząc 1-0. Jednak 5 

min po zmianie stron podanie Castro 

na wyrównującego gola zamienił Jedvaj, 

bronili i groźnie kontrowali. Dzięki 

temu po jednym z wypadów (60. min) 

Schieber ponowne wyprowadził „starą 

damę” na prowadzenie. Miejscowym 

jednak nie podcięło to skrzydeł, rzucili 

się do jeszcze odważniejszego szturmu 

uczynił Bellarabi, aż wreszcie w 74. min 

Brandt wyprowadził „farmaceutów” na 

prowadzenie. Goście próbowali jeszcze 

wyrównać, przez co odsłonili się, grając 

odważniej i... zapłacili za to utratą 4. 

bramki, którą na 4 min przed końcem 

w Braunschweig. Inicjatywa przez cały 

mecz należała do Eintrachtu, ale skuteczność 

pozostawiała wiele do życzenia, 

a z wielu okazji, jakie wypracowali sobie 

podopieczni Torstena Lieberknechta, 

wykorzystali tylko jedną, którą w 17. 

min na wyrównującego gola zamienił 

Erzgebirge jest jedynym zespołem w 


Boland. 

materiał 

Zdecydowanie 

służy 

skuteczniejsze 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

2.BL, 

w 

który 

jakikolwiek 

nie zdobył jeszcze 

sposób 

ani jednego 

oczka. Berlińczycy natomiast wybie- 

zabronione. 

Najskuteczniejszy obecnie snajper 2.BL Simon Terodde 

było VfL, które z niewielu sytuacji bram- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen zapewnił bereitgestellt. Bochum wygraną w Braunschweig. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

na swoim koncie 2. porażkę z rzędu. 

A w następnej serii spotkań Eintracht 

wybiera się do Leipzig i stanie przed 

arcytrudnym zadaniem, by wywalczyć 

choćby oczko. Bochum z kolei podejmie 

u siebie Karlsruhe, co gwarantuje 

ogromne emocje, bo żadna z obu drużyn 

Xabi Alonso, mistrz świata z 2010 roku i były już piłkarz Realu Madryt, zadebiutował w barwach Bayernu, ale 

monachijczycy i tak nie zdołali pokonać FC Schalke 04. 

Foto: Amarhgil/Wikipedia 

Rehabilitacja BVB 

Komplet oczek do swojego konta dorzuciła 

również Borussia Dortmund, 

od pierwszych sekund spotkania przejęli 

inicjatywę, spychając rywali do głębokiej 

defensywy, a na efekty nie trzeba było 

długo czekać. W 11. min Reus wyprowadził 

BVB na prowadzenie, a 180 sek. 

później po dośrodkowaniu Reusa z rzutu 

min Bobadilla zdobył pierwszego gola 

dla augsburczyków, a na minutę przed 

końcem meczu po kolejnej akcji Matavz 

zdobył drugą bramkę i ostatnie sekundy 

spotkania były dla Borussii nerwowe. 

Ostatecznie jednak mecz zakończył się 

Po dwóch porażkach 

z rzędu przebudził się 

tegoroczny spadkowicz 

z BL – 1.FC Nürnberg. 

0-1, 11.05.2014 roku, w ostatniej, 34. 

serii spotkań minionego sezonu 2.BL. 

Patent na 1.FC Union 

Po dwóch porażkach z rzędu przebudził 

się tegoroczny spadkowicz z BL 

i jeden z głównych faworytów 2.BL 1.FC 

Foto: Seppalot13/Wikipedia 

Beniaminki w formie 

Sensacyjne i pierwsze w historii 

zwycięstwo w BL odniósł nowicjusz z 

na prowadzenie, w 68. min Vrancic 

podwyższył na 2-0, a na 180 sek. przed 

końcem potyczki dzieła zniszczenia 

gospodarzy dokończył Stoppelkamp. 

Komplet oczek do swojego konta 

dopisał też drugi z tegorocznych be- 

(od 8.09.1996 r.! Optycznie przeważali 

miejscowi, ale grali zbyt wolno i niedokładnie, 

by zaskoczyć dobrze zorganizowaną 

defensywę gości, którzy do tego 

imponowali grą z kontry, co potwierdzili 

zdobyciem dwóch bramek – Osako w 

Remisowo 

Dwie bramki na wyjeździe zdobył też 

Eintracht Frankfurt, ale nie zdołał zainkasować 

kompletu oczek, remisując w 

Wolfsburgu 2-2. „Wilki” dwukrotnie w 

tym meczu obejmowały prowadzenie: 

LARES: Niniejszy w bieżących materiał rozgrywkach służy nie wyłącznie zaznała Nürnberg, do czytania. które rozgromiło Powielanie w Berlinie publicznością w jakikolwiek zmierzy się z sposób VfR Aalen zabronione. 

jeszcze porażki. Ba... ostatniej Karlsruhe 1.FC Union aż 4-0. Miejscowi kończyli i również będzie faworytem potyczki. 

LARES: Diese Materialien doznało sind właśnie lediglich w Bochum, konkretnie zum Lesen mecz bereitgestellt. w dziewiątkę, bo w 45. min Jegliche czer- 

Vervielfältigung Krzysztof ist Świerc strengstens untersagt. 

stanie przed szansą odniesienia kolejnego 

zwycięstwa, bo u siebie zmierzy się z 

przeciętną Fortuną Düsseldorf, która w 

minionej kolejce wygrała pierwszy mecz 

w tym sezonie – 3-0 w Aue. Nie jest to 

jednak wielki wyczyn, gdyż tamtejsze 

rają się do Heidenheim, które w 4. serii 

napędziło strachu Karlsruhe, remisując 

na Wildparkstadionie 1-1! 

Zaskakują na plus 

Pozytywną ciekawostką początku roz- 

Pierwsi w minionej kolejce rozbili na 

wyjeździe SV Sandhausen 3-0, a SWD 

zremisowało w München z TSV 1860 

1-1 i w 5. kolejce u siebie zmierzy się z 

outsiderem tabeli z Aue. Wszystko więc 

wskazuje na to, że pozostanie niepokonane. 

Ingolstadt z kolei też przed własną 

rzutu wolnego Inui oraz na 4 min przed 

końcem pojedynku za sprawą Kadlca 

(głową). Mimo to podopieczni Thomasa 

Schaafa na wygraną z Wolfsburgiem czekają 

od 15.12.2012 roku (4 spotkania). 

Podziałem oczek zakończyła się również 

konfrontacja Werderu z TSG Hoffenheim. 

Do przerwy lepsze wrażenie 

sprawili goście, co potwierdzili w 19. 

min (Firmino) objęciem prowadzenia. 

Po zmianie stron jednak wyraźnie dominowali 

bremeńczycy, co też potwierdzili 

golem (Galvez w 59. min) i przedłużeniem 

do 8 serii bez porażki z TSG. 

Bezbramkowymi i sprawiedliwymi 

remisami zakończyły się pojedynki Mainz 

z Hannoverem i Freiburga z Borussią 

M’gladbach. 


Dokumentacja kolejki 

Augsburg – Dortmund 2-3 (0-2) 

Stuttgart – Köln 0-2 (0-2) 

Hamburg – Paderborn 0-3 (0-1) 

Schalke 04 – München 1-1 (0-1) 

Mainz 05 – Hannover 0-0 

Freiburg – M’gladbach 0-0 

1. Leverkusen.............2...........6............ 6-2 

2. Paderborn..............2...........4............ 5-2 

3. Hoffenheim............2...........4............ 3-1 

4. Köln.......................2...........4............ 2-0 

5. Frankfurt................2...........4............ 3-2 

München................2...........4............ 3-2 

7. Hannover...............2...........4............ 2-1 

8. Dortmund..............2...........3............ 3-4 

9. Bremen..................2...........2............ 3-3 

10. Mainz 05................2...........2............ 2-2 

11. M’gladbach............2...........2............ 1-1 

12. Wolfsburg..............2...........1............ 3-4 

13. Schalke 04..............2...........1............ 2-3 

14. Freiburg.................2...........1............ 0-1 

15. Berlin.....................2...........1............ 4-6 

16. Stuttgart................2...........1............ 1-3 

17. Hamburg................2...........1............ 0-3 

18. Augsburg...............2...........0............ 2-5 

Dokumentacja kolejki 

1. FC Union – Nürnberg 0-4 (0-2) 

Aalen – Kaiserslautern 2-2 (0-1) 

Frankfurt – Leipzig 0-0 

TSV 1860 M. – Darmstadt 1-1 (0-1) 

Sandhausen – Ingolstadt 0-3 (0-1) 

Fürth – St. Pauli 3-0 (2-0) 

Tabela 

1. Bochum.................4...........8............ 9-4 

2. Ingolstadt..............4...........8............ 8-3 

3. Leipzig...................4...........8............ 4-0 

4. Darmstadt..............4...........8............ 6-3 

Karlsruhe...............4...........8............ 6-3 

6. Kaiserslautern........4...........8............ 8-6 

7. Fürth......................4...........7............ 9-4 

8. Nürnberg...............4...........6............ 6-6 

9. Düsseldorf..............4...........5............ 6-5 

10. Aalen.....................4...........5............ 4-4 

11. Heidenheim...........4...........5............ 5-7 

12. Braunschweig........4...........4............ 7-6 

13. Frankfurt................4...........4............ 4-5 

14. St. Pauli..................4...........4............ 3-7 

15. 1. FC Union.............4...........3............ 2-6 

16. TSV 1860 M............4...........2............ 5-9 

17. Sandhausen...........4...........1............ 2-7 

18. Aue........................4...........0.......... 1-10




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

5. – 11. September 2014 

Pinnwand 

QQWiedereröffnung LARES: mit Stars: Niniejszy Hollywoodstar 

Diane Kruger wird am 4. Septemberg, 

die Ex von Stefan Effenberg und Tho- 

im vergangenen Jahr von seiner Ehefrau Bir- 

Carmen Geiss und Ehemann Robert finden 

QQErfolg materiał in der Liebe: służy Claudia wyłącznie Effen- 

QQScheidung: do czytania. Jürgen Prochnow Powielanie hat sich QQZur w Bodeständigkeit jakikolwiek erziehen: sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Tütenwahn untersagt. 

LARES: Niniejszy Nationalspieler materiał habe sie gute służy Chancen wyłącznie gehabt. do czytania. Powielanie das Glitzer-Paar. w jakikolwiek Was „Verschwendungssucht” sposób zabronione. 

„Wenn ich jetzt auf Fußballer stehen würde 

im Sinne der Geiss-Philosophie bedeutet, ist 

LARES: Diese Materialien und mir sind unbedingt lediglich einen reichen zum Mann hätte Lesen bereitgestellt. Jegliche allerdings Vervielfältigung nicht ganz klar. Denn eigentlich ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy direkt. materiał Dann hätte ich sogar służy drei gehabt”, wyłącznie tönt Jahren lernte do czytania. er bei Theaterproben Powielanie die gut 20 QQAus w blond jakikolwiek wurde braun: sposób Sie ist die zabronione. 

die 48-Jährige im Gespräch mit ihrem Big Jahre jüngere Kollegin Verena Wengler kennen. 

Es bereitgestellt. sei damals „Liebe auf den ersten Jegliche Blick” sehen: Vervielfältigung Daniela Katzenberger. Doch offenbar ist strengstens untersagt. 

blondeste TV-Blondine im deutschen Fern- 

LARES: Diese Materialien Brother-Mitbewohner sind lediglich Hubert Kah. zum Lesen 

gewesen. Hochzeit nicht ausgeschlossen. 

QQFrisch verliebt: Erst vor wenigen 

QQBehinderte ausgelacht: Eigentlich 

ber zur Wiedereröffnung des Berliner „Boulevards 

der Stars” erwartet. Regierungschef 

Klaus Wowereit (SPD) schneidet bei dem Fest 

am Potsdamer Platz das Goldene Band durch, 

wie die Boulevard-GmbH am Donnerstag 

ankündigte. Die Film-Meile nach dem Vorbild 

aus Hollywood musste saniert werden. Außerdem 

gibt es künftig 20 neue Sterne, darunter 

für Tom Tykwer, Daniel Brühl, Barbara 

Sukowa, Claudia Michelsen und Christoph 


die Schlager-Queen 

do czytania. 

jedoch einen 

Powielanie 

ziemlich 


unschönen Fauxpas erlaubt haben. Angeblich 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen hat sich bereitgestellt. die „Atemlos”-Interpretin über Jegliche einen Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Waltz. Diane Kruger bringt laut der Ankündigung 

zur Feier ihre Familie mit. Am Stern 

für den 2013 verstorbenen Schauspieler Otto 

Sander werden seine Frau, die Schauspielerin 

Monika Hansen und ihr Sohn Ben Becker 

erwartet. 

Q Autobiographie war Fehler: Boris 

Q 

treffen”, sagte der 62-Jährige, der unter Lähmungserscheinungen 

do czytania. leidet, gegenüber Powielanie der tete die w 27-Jährige jakikolwiek ein Foto mit einer sposób brünet- 

zabronione. 

zu liebäugeln. Auf ihrer Facebook-Seite pos- 


„Kronenzeitung”. Und weiter: „Doch als sie die ten Perücke und bittet die Fans um deren 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Behinderten bereitgestellt. sah, machte sie einen Jegliche großen Meinung. Vervielfältigung „Braun oder blond”? Was gefällt ist strengstens untersagt. 

Becker sieht seine Autobiografie kritisch. Der 

46-Jährige sagte dem „Spiegel”:„Ich gebe 

zu, ich habe andere Reaktionen auf das Buch 

erwartet. Im Nachhinein muss ich sagen: Das 

Buch war ein Fehler.” Becker sagte zu den gesundheitlichen 

Folgen seiner Tenniskarriere, 

er habe „einen hohen Preis” dafür bezahlt: 

„Ich habe zwei neue Hüften, ich habe eine 

zehn Zentimeter lange Eisenplatte im rechten 

Tennislegende Boris Becker, 37. Doch ihrem Management wollte sich zu den Vorwürfen Cordalis (42), zu einer brünetten Katzenberger 

sagen 

von Nutzen sein. 


Freund 

materiał 

Florian will sie jetzt 

służy 

treu bleiben. 

wyłącznie 

bisher nicht 

do 

äußern. 

czytania. Powielanie w 

würde? 

jakikolwiek sposób zabronione. 

adur 


Sprunggelenk, ich hinke leicht.” 


Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Zdzieszowice: tel. LARES: 77 484 41 76Niniejszy Ozimek, materiał Schodnia służy Nowa, wyłącznie do czytania. Powielanie heimer w jakikolwiek (1864-1915) war Entdecker sposób zabronione. 

www.machnik.ozimek.pl 

http://www.facebook.com/wochenblattpl der Erkrankung und Professor der 


Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl iSO 9001 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie „Die w beste jakikolwiek Methode um Morbus sposób Alzheimer 

vorzubeugen ist sich frühzeitig bis 

zabronione. 


ins 


hohe Alter etwa mit Zeitungslektüre, 


Oferujemy: 

wobei auch genetische und Umwelt- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Faktoren w jakikolwiek eine Rolle spielen. sposób zabronione. 

Und: Nach Einschätzung der Ververbände, 

2014)). 



Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

7875 

Foto: celebs/beruehmtheiten.com 

mas Strunz, hat wohl immer eine Vorliebe 

für Kicker gehabt. Jetzt verriet sie: Auch Lothar 

Matthäus hatte Gefühle für sie. „Lothar 

Matthäus war verliebt in mich! Das hat er 

sogar mal öffentlich gesagt! Der fand mich 

Weltklasse!” Und nicht nur bei dem Rekord- 

angeln wollen, dann hätte ich schon lange, 

lange vorher anfangen können. Ich war ja 

Fotomodel. Weißt du, wie ich angebaggert 

worden bin von irgendwelchen reichen Typen, 

die mir die Welt zu Füßen legen wollten? 

Dann hätte ich ja den Lothar nehmen können 

Tagen hatte sich Schauspielerin Mariella Ahrens, 

34, zu ihrem neuen Freund, dem Rechtsanwalt 

Florian Ehrlich, 28, bekannt. Jetzt 

wurde das frisch verliebte Pärchen in Mariellas 

Lieblingslokal entdeckt – die Yva-Suite in 

der Berliner Schlüterstraße. Hier vergnügte 

sich die schöne Schauspielerin bereits mit 

Machnik N. 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

1765 

Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, „Wirtschaft“; 

Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia Kandzia: 

„Kirche und Gesellschaft”. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 

Foto: Friedrike Wagner 

git Stein (42) getrennt. Nun ist die Scheidung 

„endlich offiziell”, wie der deutsche Hollywood-Star 

bestätigt. Damit ist möglicherweise 

auch der erneute Weg vor den Traualtar für 

den 73-Jährigen frei. Prochnow ist seit längerem 

schon wieder vergeben. Vor gut zwei 

hat sich Helene Fischer das Image der perfekten 

Sauberfrau aufgebaut. Jetzt soll sich 

Behinderten lustig gemacht. Der Österreicher 

Heimo Eitel erhebt schwere Vorwürfe 

gegen Helene Fischer. „Anfang Juli wollte 

ich gemeinsam mit einer Gruppe von Menschen 

mit Handicap die Sängerin persönlich 

Bogen um die Fans und lachte sie auch noch 

aus.” Nun hat der Fan sogar ein Schlichtungsverfahren 

beim österreichischen Sozialministerium 

erwirkt. Es muss jetzt geprüft werden, 

ob die Vorwürfe stimmen. Helene Fischers 

7489 

Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, „Gospodarka”; 

Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; Klaudia Kandzia 

– „Kościół i społeczeństwo”. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela 

7916 

Foto: Siebbi/Wikipedia 

Verschwendungssucht ganz schlimm. Deshalb 

wollen die „Saus-und-Braus-Eltern” ihre 

Töchter zur Bodenständigkeit erziehen, verrieten 

sie in einem Interview. „Worauf wir mehr 

achten, ist, dass unsere Kinder nicht in eine 

Verschwendungssucht abgleiten”, erklärte 

kennen wir Carmen nur vollbepackt mit 

Designertüten beim Einkaufsbummel durch 

Monaco. Und Robert erlebt man meist dabei, 

wie er sich mal wieder eine neue Luxusvilla 

kaufen möchte. 

scheint die Katze jetzt mit einem neuen Look 

euch besser?”, fragt die Katze und die Antworten 

lassen nicht lange auf sich warten, 

auch wenn das Braune auf Danielas Kopf eher 

dunkelblond ist. Jedenfalls lautet das Urteil 

der User: „Blond”. Was wohl ihr Freund, Lucas 

Breslauer Universität (Neurologie). 

Bildung, mentale und körperliche 

Aktivität können den Ausbruch 

verzögern, das Wohlbefinden in jedem 

Lebensalter festigen. Dies bestätigten 

erneut aktuelle Forschungsergebnisse: 

Gesprächen und Denkspielen geistig fit 

zu halten“ („Lancet Neurology“, 2013). 

Hier auch die Ergebnisse einer aktuellen 

Studie an 294 Personen, die 

im Schnitt 90 Jahre gelebt haben, aus 

dem Alzheimer-Centrum in Chicago: 

Bei von ihrer Jugend an geistig aktiven 


Menschen 

w jakikolwiek 

werden entsprechende 

sposób 

Hirnbereiche 

strukturell gestärkt. Die Neuro- 

zabronione. 


degeneration macht sich nicht so schnell 

bemerkbar, sie wird gebremst und die 

schädliche Amyloid-Eiweiß-Ablagerung 

im Gehirn wird reduziert. Dadurch wird 

die Demenz und Alzheimer-Erkrankung 

verhindert oder zumindest verzögert, 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Foto: www.fan-lexicon.de 

Zakład 

Usługi 

Wohlbefinden 


Pogrzebowy 

Pogrzebowe 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Fit ins sposób hohe zabronione. Alter 

przewozy 

Sprowadzanie 

Die mit einem Gedächt- 

zagraniczne LARES: Diese zwłok Materialien zmarłych sind lediglich z zagranicy zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

z całej Europy Załatwianie formalności 

tel. 602 376 845 Opieka nad grobami 

nisverlust einhergehende 

Alzheimer-Erkrankung 

entwickelt sich über einen 

Zeitraum von bis zu 

zwanzig Jahren. Alois Alz- 

Es gab Zeiten, da war eine 

Plastiktüte von Aldi Luxusware 

in Oberschlesien. Die gelben 

Tüten mit dem charakteristischen 

blauen Dreieck hat man als eine Art 

Souvenir vom Besuch in Deutschland 

nach Hause mitgebracht. Noch nach 

Jahren fand ich welche in Kellern und 

Dachböden verstaut, unberührt vom 

Wandel der Zeit. Ja, die Platiktüte 

ist heute auch nicht mehr das, was 

sie mal war. Und wenn es nach dem 

SPD-Umweltminister Frank Schwabe 

ginge, sollte es sie bald gar nicht mehr 

geben. Ein Plastiktütenverbot in den 

Supermärkten fordert der Politiker 

und meint: „Wer früh morgens an 

deutschen Stränden spazieren geht, 

sieht, dass es eine Regelung braucht.“ 

Anscheinend denkt Schwabe auch 

im Urlaub grün. Umweltschützer 

meinen, noch besser wäre ein EUweites 

Verbot, denn überall werden 

die Plastiktüten lieber weggeworfen, 

als recycelt. Oft landen sie angeblich 

im Ozean und gefährden das Leben 

dort. Nicht so in Oberschlesien. Ich 

bin überzeugt, dass die Plastiktüten 

hierzulande viel öfter in einer speziell 

dafür vorgesehenen Plastiktütenschublade 

landen. In meiner Familie 

ist es jedenfalls gang und gäbe. Eine 

vorsorgliche Hausfrau weiß nämlich: 

eine Plastiktüte oder auch zwanzig 

davon können immer wieder mal 

Alois Alzheimer 

Anna Durecka 

Foto: Wikipedia 

einten Nationen und der Weltgesundheitsorganisation 

gibt es vier verschiedene 

vermeidbare Risikofaktoren, die 

Hauptursachen der chronischen Erkrankungen 

(Herz-Kreislauferkrankungen, 

Krebs, Diabetes Typ 2, obstruktive 

Lungenerkrankungen, Gehirnerkrankungen) 

sind: körperliche und geistige 

Inaktivität, ungesunde Lebensmittel mit 

hohem Fett-, Zucker- und Salzgehalten, 

Tabakkonsum und schädlicher hoher 

Alkoholkonsum (Deutsche Diabetes- 

Dr. med. Manfred Gabor 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen (K)ein Schulbuch für alle (Vorschau)

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

Template löschen?

Als Template speichern?