WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Novellierung nötig (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8016 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 34 (1168), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 22 – 28 VIII 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

Novellierung 



LARES: Niniejszy materiał 

nötig 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 




Zawrzało 

Po tym, jak Polski nie zaproszono 

do okrągłego stołu w sprawie 

rozwiązania konfliktu na Ukrainie, 

które odbyło się w Berlinie, w mediach 

nad Wisłą zawrzało. I nie 

brakuje opinii, że jest to porażka 

gospodarzy spotkania – Niemiec, ale 

czy na pewno? Przecież gdyby polska 

dyplomacja była silniejsza, mogłaby 

się upomnieć o obecność swojego 

przedstawiciela w berlińskich 

rozmowach i wtedy zapewne nikt 

nie powiedziałby nie! Tak jednak nie 

jest, a dowodzi tego fakt, że o udział 

Polski w tych rozmowach nie zabiegał 

nawet Kijów, który najwyraźniej 

nie wierzy w skuteczność polskiej dyplomacji 

i stawia na najsilniejszych. 

Stąd do rozmów zasiedli dyplomaci 

Ukrainy, Rosji, Francji i Niemiec. 



Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

Rafał Bartek (links), Co-Vorsitzender 

der Gemeinsamen Regierungs- und 

Minderheitenkommission, glaubt ebenso 

wie der Abgeordnete Ryszard Galla, dass 

die Novellierungsvorschläge zum Minderheitengesetz 

den Minderheiten in Polen 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

Krzysztof Świerc 

nutzen können. Foto: Jerzy Stemplewski 


Vor LARES: knapp Diese zehn Materialien Jahren wurde sind lediglich vom Sejm zum das Lesen Gesetz bereitgestellt. über nationale Jegliche und 


ethnische Minderheiten sowie Regionalsprachen verabschiedet. Manche 

Mängel bieten Raum für eine nun mögliche Novellierung. Rafał Bartek 

und der Abgeordnete LARES: Niniejszy Ryszard materiał Galla służy treiben wyłącznie das do Anliegen czytania. voran. 

Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie S. sposób 11 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens E-Mail-Adressen untersagt. 

bleiben erhalten. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 

ist strengstens untersagt. 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 


7877 

Umzug 

Liebe Leser, 

die Redaktion des Wochenblatts, wie 

auch die in Oppeln ansässigen elektronischen 

Medien der Minderheit (TV 

und Rundfunk) sind umgezogen. Sie 

finden uns NICHT mehr auf der Pascheke 

an der ul. Powstańców Śląskich 25, 

sondern ab sofort wieder wie früher 

im Oppelner SKGD-Gebäude an der ul. 

Marii Konopnickiej 6 in 45-004 Opole 

(Oppeln) – nun jedoch unmittelbar im 

Erdgeschoss rechts. Telefonisch sind 

wir nur noch unter der Nummer 77 4 

546 556 zu erreichen. Die bestehenden 

Przeprowadzka 

Drodzy Czytelnicy! 

Zarówno redakcja Wochenblatt.pl, jak 

i media elektroniczne mniejszości (TV i 

radio) mające swoją siedzibę w Opolu 

są po przeprowadzce, co oznacza, że 

nie znajdziecie nas już na Pasiece przy 

ul. Powstańców Śląskich 25, lecz znów 

– jak wcześniej – w budynku opolskiego 

TSKN przy ul. Marii Konopnickiej 6, 

45-004 Opole, odtąd jednak bezpośrednio 

na parterze po prawej stronie. 

Nasz numer telefonu: 77 4 546 556, 

adresy e-mailowe nie uległy zmianie. 


Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5 

 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8017 

Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt.


Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

22. – 28. August 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do sierpnia czytania. od godz. 19.00 Powielanie w pomieszczeniach 

stowarzyszenia 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

MitOst w Berlinie-Moabit odbędzie się 


Am 27. August findet um 19 Uhr 

in die Räumen von MitOst e.V. in 

Berlin-Moabit ein Länderabend dieses 

104 Jahren geschrieben, als Berlin seinen czytamy, że w skali Europy przeciętny 

LARES: Niniejszy ersten großen materiał Aufschwung służy und Bauboom wyłącznie odsetek do migrantów czytania. wynosi 6,7% Powielanie ludności, w jakikolwiek sposób zabronione. 

im Deutschen Kaiserreich nahm. Deutlichstes 

sind Zeichen lediglich des aktuellen Baubooms zum Lesen 1,8%. bereitgestellt. Prowadząca spotkanie Jegliche chciała Vervielfältigung ist strengstens 

natomiast w Polsce jest to obecnie tylko 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

Vereins mit Ewa Przyśliwska zum Thema 

„Nationale und ethnische Minderheiten 

in Polen“ statt. MitOst wurde 1996 von 

Lektoren der Robert-Bosch-Stiftung gegründet. 

In der Einladung heißt es, dass 

europaweit die Durchschnittszahl von 

Migranten 6,7% der Bevölkerung betrage, 

in Polen seien es heutzutage nur 1,8%. 

Die Referentin möchte unter anderem 

der Frage nachgehen: „Wie ist es dazu 

LARES: Niniejszy 

sein, als 

materiał 

originalgetreu, 

służy 

da das Innenleben 

wyłącznie państw do w Europie. czytania. Chodziło Powielanie oczywiście w w jakikolwiek sposób zabronione. 

im nun „Humboldtforum“ genannten pierwszym rzędzie o problemy, z jakimi 

Komplex heutigen Erfordernissen von borykają się w Polsce mniejszości. 


gekommen, dass das Land, das im 14. 

Jahrhundert als „Land ohne Scheiterhaufen“ 

und „Land der Häretiker“ bezeichnet 

wurde, das Land, in dem 1931 nur 69% 

der Bevölkerung Polen waren, jetzt einer 

der „homogensten“ Staaten Europas ist?“ 

Natürlich geht es jedoch vornehmlich um 

die aktuellen Schwierigkeiten der Minderheiten 

in Polen. 

Kultureinrichtungen dienen wird. Aber 

rein äußerlich, erhält die Stadt dennoch 

ihren Anker aus über 700 Jahrhunderten 

Stadtgeschichte zurück, der den Aufstieg 

des Provinzstädtchens zur Weltstadt stetig 

begleitete. In der gähnenden Innenstadtleere 

ragt mittlerweile bereits der Rohbau 

uczestnictwa w spotkaniu ze strony miasta, czyli spalony podczas wojny zamek 

w miejski, jakikolwiek który władze NRD sposób kazały zabronione. 

LARES: Niniejszy über drei materiał Etagen in die służy Höhe, wyłącznie der das berlińskich do czytania. polityków. Co jest Powielanie mimo to 

Projekt des Wiederaufbaus der Dresdner 

Frauenkirche sind lediglich allein schon zum in seiner Lesen koniec bereitgestellt. lata spędzić długi weekend Jegliche w Berli- 

Pałac Vervielfältigung Republiki. Całość będzie ostatecznie ist strengstens 

bardziej ponętnego od pomysłu, by pod rozebrać, aby zbudować plac defilad oraz 


Dass sich ein kleines Netzwerk in der 

deutschen Hauptstadt diesen, uns betreffenden 

Fragen annimmt, ist gleichfalls natürlich 

auch ein Zeichen dafür, dass wir es 

hier mit einem echten Nischenthema zu 

tun haben. Auch Teilnahmeabsagen aus 

der Berliner Politik deuten vom Stellenwert. 

Was liegt aber näher, als einmal ein 

verlängertes Spätsommerwochenende in 

Berlin zu verbringen und die Diskussion 

stanowiła raczej coś w rodzaju kulis, aniżeli 

będzie wierna oryginałowi, jako że 

wnętrza kompleksu zwanego odtąd „Forum 

Humboldta” będą służyły potrzebom 

właściwym dla placówek kulturalnych 

doby obecnej, niemniej z punktu widze- 


Krieg leistete 

materiał 

– die Rückkehr 

służy 

der 

wyłącznie 

Mitte 

auch durch den Wiederaufbau des to Berlin przeżywał swój pierwszy wielki mimo to odzyska swoją „kotwicę”, która 

temu krytyk do czytania. sztuki Karl Scheffler, Powielanie kiedy nia samego w jakikolwiek wyglądu zewnętrznego sposób miasto zabronione. 

Stadtschlosses zu symbolisieren – holt 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

rozkwit 

bereitgestellt. 

i boom budowlany w dziejach 

Jegliche 

przez 


700 lat towarzyszyła jego 

ist 

przera- 

strengstens untersagt. 

durch eigenes Berichten aus der deutschen 

Volksgruppe zu beleben? Berlin ist ja bekanntlich 

immer eine Reise wert ist. Und: 

„Berlin ist dazu verdammt, immerfort 

Zurück zur Mitte 

zu werden und niemals zu sein.“ Das 

hat der Kunstkritiker Karl Scheffler vor 

ist, dass das wirkliche Herz der Stadt wieder 

entsteht, das im Krieg ausgebrannte 

Stadtschloss, das die DDR letztlich abreißen 

ließ, um einen Paradeplatz sowie den 

Palast der Republik zu bauen. Das ganze 

wird am Ende zwar mehr eine Kulisse 

historischen Dimension in den Schatten 

stellen wird. Doch es tut sich bereits eine 

Finanzierungslücke im Gesamtetat von 

590 Millionen Euro auf, in dem Spenden 

einen wesentlichen Beitrag leisten sollen. 

Das, was Warschau gleich nach dem 

Deutschland nun immerhin 25 Jahre nach 

dem Mauerfall nach. 

Powrót do centrum 

27 

wieczorek międzynarodowy z udziałem 

Ewy Przyśliwskiej, którego temat brzmi: 

„Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce”. 

Stowarzyszenie MitOst zostało założone 

w 1996 roku przez lektorów Fundacji 

im. Roberta Boscha. W zaproszeniu 

m.in. dowiedzieć się, jak doszło do tego, 

że kraj, który w XIV wieku określano 

mianem „kraju bez stosów” czy „kraju 

heretyków”, kraj, w którym w roku 1931 

tylko 69% ludności stanowili Polacy, teraz 

jest jednym z najbardziej „jednorodnych” 

Fakt, iż tak niewielka społeczność 

działająca w stolicy Niemiec zajęła się 

kwestiami, które nas dotyczą, świadczy 

oczywiście o tym, że mamy tu do czynienia 

z tematem autentycznie niszowym, 

na którego rangę wskazują też odmo- 

nie i ożywić dyskusję własnymi przyczynkami 

z życia mniejszości niemieckiej? Bo 

jak wiadomo, do Berlina zawsze warto 

pojechać. A poza tym „Berlin jest skazany 

na to, by nieustannie się stawać, 

nigdy nie będąc”, jak napisał 104 lata 

Cesarstwa Niemieckiego. Najdobitniejszą 

oznaką aktualnego boomu budowlanego 

jest to, że odradza się prawdziwe serce 

dzaniu się z prowincjonalnego miasteczka 

w metropolię. W ziejącym pustką śródmieściu 

wznosi się już na wysokość trzech 

pięter, choć na razie jeszcze w stanie surowym, 

budowla, która przyćmi projekt 

odbudowy kościoła NMP w Dreźnie już 

choćby ze względu na swój wymiar historyczny. 

Szkopuł w tym, że już teraz 

luka w budżecie przeznaczonym na jego 

sfinansowanie, co miałoby w znacznej 

części nastąpić z wolnych datków, wynosi 

ogółem 590 milionów euro. 

To, czego Warszawa dokonała zaraz 

po wojnie, czyli powrót centrum dzięki 

symbolicznej odbudowie zamku miejskiego, 

Niemcy nadrabiają dopiero w 25 

lat po upadku muru. 

Till Scholtz-Knobloch 

Prosto z Sejmu 

Więcej determinacji 

Die Gedanken sind frei 



Verbrechen ohne Schuldner? 

Vor ein paar Wochen hat der VdG über eine Sitzung im Sejm informiert, 

die der Oberschlesischen Tragödie gewidmet war. Als Teilnehmer dieser 

Debatte konnte ich damals mit Zufriedenheit informieren, dass die 

Stopień wodny w Malczycach to przykład 

kosztownej i źle realizowanej inwestycji 

gospodarczej. Oczywiście, kiedy 

Gerechtigkeit erwarten können. Diese słyszymy „stopień wodny”, to wydaje nam 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Gerichtsentscheidung do czytania. zwingt Powielanie mich, auch się, że w jest jakikolwiek to mniejsza lub większa sposób przegroda 

na rzece i spiętrzenie wody. Fakty 

zabronione. 

ohne die genaue Begründung zu kennen, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen die Frage bereitgestellt. zu stellen: Wie weit Jegliche ist dies są jednak Vervielfältigung inne. Kilkanaście dni ist temu strengstens untersagt. 

miałem okazję zobaczenia tej inwestycji 

i byłem zaskoczony jej wielkością, bo 

jest to budowa elektrowni wodnej, śluzy 

i jazu, których budowa spowodowała też 

rozszerzenie się inwestycji na otaczający 

teren leśny i rolniczy. W ten sposób 

LARES: Niniejszy rechtigkeit, materiał ohne das służy Gefühl wyłącznie gerecht zuzuschieben. do czytania. Powielanie przedsięwzięcie w jakikolwiek to wprowadziło sposób też zabronione. 

behandelt worden zu sein. 

Bernard Gaida zmiany w kulturze zasobów wodnych, bo 

LARES: Diese Materialien Traurig sind ist, dass lediglich – obwohl das zum Institut Lesen bereitgestellt. Jegliche podnosząc Vervielfältigung kilka metrów w górę poziom, ist strengstens untersagt. 

Tatsache, dass sich das Parlament der Thematik der Deportation in die 

Sowjetunion und der zahlreichen Nachkriegslager für die Deutschen und 

als Deutsche Anerkannten angenommen hat. 

Dies schien mir ein Meilenstein eines 

gerechten Gedenkens des deut- 

der Unverjährung zu versehen, geäußert. 

Antrag, die Deportation mit der Klausel 

schen Leides in Polen zu sein. Und es Bereits seit fünf Jahren kämpft Rafał 

wird so vielleicht auch werden. Meine Kołodziejczyk vor Gericht – von der 

positive Einstellung ist jedoch nach dem ersten bis zur obersten Instanz. Und 

14. August stark gesunken, denn an die- 

immer verließ er den Tempel der Ge- 

sem Tag hat das Kattowitzer Berufungsgericht 

ein weiteres Mal die Klage um 

Entschädigung des Sohnes eines durch 

Deportation ums Leben gekommenen 

Schlesier abgelehnt. Laut dem Bericht, 

hat sich das Gericht auch gar nicht zum 

des Nationalen Gedenkens (IPN) schon 

in Jahre 2006 die Deportation der Bewohner 

Schlesiens zwischen Januar und 

April 1945 als kommunistisches Verbrechen 

und Verbrechen gegen die Menschlichkeit 

tituliert hat – Nachkömmlinge 

von Opfern in Polen nicht wirklich 

Folge des Glaubens und Entschlossenheit, 

allein den Russen die volle Schuld 

zuzuschreiben oder wie weit herrscht 

die Angst vor politischen oder finanziellen 

Konsequenzen, wenigstens einen 

Teil der Schuld dem polnischen Staat 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

trzeba było też zbudować infrastrukturę, 

która w sposób właściwy oddziaływałaby 

na sąsiedztwo, także to dalsze. 

Osobiście uważam, że jest to inwestycja 

dobrze zaplanowana, ale fatalnie 

realizowana! Po raz kolejny bowiem 

Sama „śląskość” to za mało… 

ostatnich tygodniach obserwujemy 

intensyfikację działań poli- 

W 

tycznych związanych ze „śląskością”. Z 

jednej strony mamy informację o tym, ze 

sąd w Opolu wykreślił z rejestru stowa- 

Bartek LARES: konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie przesunięto w jakikolwiek termin zakończenia sposób prac, zabronione. 

przez co inwestycja ta trwa już 18 lat, a 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

miała 


być zakończona, po wielu 

ist 

aktu- 


alizacjach, na koniec 2015 roku. Mało 

tego, dzisiaj wcale nie jest pewne, że zostanie 

zakończona w 2017 roku! Szkoda, 

bo przedsięwzięcie to już pociągnęło 

za sobą potężne koszty, a z informacji, 

które do mnie dotarły, wiem, że np. cała 

rzyszeń Stowarzyszenie Osób Narodowości 

Śląskiej, a z drugiej – informację 

o tym, że Sejm zajmie się obywatelskim 

projektem nowelizacji Ustawy o 

mniejszościach, gdzie zgodnie z intencją 

wnioskodawców miałaby się pojawić 

nowa mniejszość etniczna – śląska. 

Wczytując się w intencje wnioskodawców 

czy inicjatorów tych działań 

Górnego Śląska wiemy, że takie próby 

były 

może przetrwać bez elementów czeskich, dusza tej elektrowni wodnej, czyli turbiny, 


już dokonywane, 

służy 

choćby 

wyłącznie 

przez a szczególnie 

do czytania. 

niemieckich? 

Powielanie 

Przetrwać 

w 

od 

jakikolwiek 

trzech lat czeka w paczkach 

sposób 

u 

zabronione. 

pewną „folkloryzację” kultury śląskiej może, ale nie będzie już autentyczna. wytwórcy w Czechach i cały czas są ak- 


tualizowane umowy na ich montaż. To z 

kolei powoduje, że za to wszystko trzeba 

czeskim partnerom płacić, począwszy 

od magazynowania po wydłużanie terminów 

dokończenia tej inwestycji itd. 

Malczyce są zatem przykładem tego, 

dowiadujemy się, że chodzi o zachowanie 

tego, co śląskie – mowy, kultury, 

tradycji – od zapomnienia. Intencja 

słuszna, ale czy droga właściwa? Czy na 

pewno swego rodzaju „konserwowanie” 

śląskości w pewnych nowych ramach 

tej śląskości się przysłuży? Z historii 

w okresie PRL-u, o czym pisze w swej 

książce „Śląsk wymyślony” śp. Michał 

Smolorz. Te celowe działania częstokroć 

spłycały postrzeganie tego, co śląskie, 

właśnie dlatego, że ktoś na siłę próbował 

je uchwycić w sztuczne, a w tym 

czerpie raz więcej, a raz mniej z kultury 

niemieckiej, polskiej i czeskiej. Element 

czeski dzisiaj pozostaje najsłabszy, a niemiecki 

przy braku znajomości języka jest 

mocno zagrożony. Czy jednak „śląskość” 

O tym jednak, co stanie się ze „śląskimi” 

inicjatywami, zdecyduje ostatecznie 

polityka, ale miejmy świadomość, że jeśli 

chcemy pielęgnować naszą „śląskość”, 

nie jest nam konieczna trzecia droga, 

lecz lepsze wykorzystanie instrumen- 

Rafał Bartek 

przypadku jeszcze stricte polskie ramy. tów, które już dzisiaj mamy – jak choćby jak nie należy realizować inwestycji. To 

LARES: Niniejszy Tymczasem materiał dla mnie służy śląskość wyłącznie to coś możliwości do czytania. nauki języka niemieckiego Powielanie także w dowód jakikolwiek na to, że potrzebna sposób jest zabronione. 

więcej, to kultura, tradycja i mowa, która jako języka mniejszości. 

tutaj zdecydowana interwencja i de- 


terminacja, by rzeczywiście to, co się 

ustala, w tym sposoby finansowania i 

czas realizacji, były przestrzegane. 

Staustufe denken viele sicherlich an einen 

kleineren oder größeren Staudamm 

und einen Wasserstau. Die Fakten sind 

jedoch anders. Ich konnte vor mehreren 

Tagen die Investition selber sehen und 

war überrascht von ihrer Größe. Da 

werden also ein Wasserkraftwerk, eine 

Schleuse und ein Wehr gebaut, was die 

Baumaßnahme auch quasi automatisch 

auf die umgebenden Wald- und Agrargebiete 

ausgeweitet hat. Das Vorhaben 

verändert damit auch die Kultur der 

Wasserressourcen, denn bei der Erhöhung 

des Wasserpegels um einige Meter 

musste man auch eine Infrastruktur 

bauen, die sich angemessen auf die Umgebung 

auswirkt, auch die etwas weiter 

entfernte. 

Ich persönlich halte diese Investition 

für gut geplant, aber furchtbar schlecht 

realisiert! Nicht zuletzt deshalb musste 

die Fertigstellung nun zum wiederholten 

Mal verschoben werden, so dass die 

Maßnahme mittlerweile seit 18 Jahren 

dauert. Bis vor kurzem hieß es nach den 

vielen Aktualisierungen noch, man wolle 

Ende 2015 damit fertig werden, doch 

schon heute ist es gar nicht mal sicher, 

ob mit einem Abschluss 2017 fest zu 

rechnen ist! Dabei hat das Vorhaben ja 

bereits immense Kosten verschlungen 

und ich weiß auch aus Informationen, 

die mir mitgeteilt wurden, dass beispielsweise 

das eigentliche Herzstück 

des Wasserkraftwerks, die Wasserturbinen, 

seit drei Jahren noch komplett eingepackt 

beim Hersteller in Tschechien 

warten und die Montageverträge bloß 

immer weiter aktualisiert werden. Was 

wiederum zur Folge hat, dass man für all 

das an den tschechischen Partner zahlen 

muss, angefangen bei der Lagerung 

bis hin zur ständigen Verlängerung der 

Fertigstellungstermine. 

Maltsch a.d. Oder ist somit ein Beispiel 

dafür, wie ein Großprojekt nicht 

umgesetzt werden soll. Es ist auch ein 

Beweis dafür, dass hier entschlossen 

interveniert werden muss, damit die 

vertraglichen Vereinbarungen, darunter 

Du bist verrückt mein Kind, du musst nach Berlin. 

Mehr Entschlossenheit 

Franz von Suppé (1819-95), österreichischer Operettenkomponist 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Die Staustufe in Maltsch a.d. Oder 

Zwariowałeś, moje dziecko, musisz pojechać do Berlina. 

w (Malczyce) jakikolwiek steht beispielhaft sposób für zabronione. 

Franz von Suppé (1819–95), austriacki kompozytor operetkowy 

ein kostspieliges und schlecht realisiertes 

Vervielfältigung Wirtschaftsvorhaben. Beim ist Begriff strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Poseł Ryszard Galla 

Finanzierung und Laufzeiten, in Zukunft 

auch tatsächlich eingehalten werden. 

Notiert von Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Autobahnen: Kilometerlange Staus 


św. Mikołaja 

materiał 

we Freibergu. 

służy 

W 

wyłącznie 

ramach Nichts do czytania. Powielanie geht mehr 


uroczystości przewodniczący landtagu 


Nr. 34/1168 Wochenblatt.pl 3 

Potęga barw 

W ramach obchodów Dnia Otwartego 

Zabytku 14 września zainteresowane 

osoby będą mogły zwiedzić ponad 7500 

zabytków usytuowanych na terenie całych 

Niemiec. Jak poinformowała Niemiecka 

Fundacja Ochrony Zabytków, 

motto tegorocznych obchodów brzmi: 

„Barwy”. Przewodnicy wycieczek będą 

uroczystego aktu, które przewidziano 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

G 

na godz. 12:30, uczestnicy udadzą się na emeint do czytania. damit wird er Powielanie sicher nicht w jakikolwiek sposób zabronione. 

cmentarz wypędzonych we Freibergu, die Situation haben, die Polen in 

LARES: Diese Materialien największą sind w swoim lediglich rodzaju nekropolię zum Lesen diesem bereitgestellt. Sommer bewegt. Oder Jegliche eben Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

informować zwiedzających, jak na przestrzeni 

dziejów architekci i budowniczowie 

wykorzystywali fakt oddziaływania 

barw na ludzi. 

1,2 miliona z 9 milionów 

Z liczby około dziewięciu milionów 

dzieci, które w latach 2000–2012 przyszły 

na świat w Niemczech, 8,5 miliona 

LARES: Niniejszy ludzkiego materiał bezprawia, służy ofiarom wyłącznie łamania besetzt do waren. czytania. Denn anders Powielanie als etwa in Oberschlesien, w jakikolwiek der A2 Berlin-Warschau sposób zabronione. 

Boskiego porządku natury”, będą: Wioletta 

Chodowicz sind lediglich (sopran), Agnieszka zum Lesen an den bereitgestellt. Ausfahrten stehen, wird Jegliche die Au- 

Danzig-Warschau. 

Vervielfältigung ist strengstens 

Italien, wo die Mautstellen vor allem oder der erst kürzlich eröffneten A1 Klage eingereicht. 


LARES: Niniejszy w Niemczech materiał podczas służy polsko-niemieckiego 

projektu upamiętniającego Pläne einer Einführung von Vignetten drei Hauptstrecken erhoben. Und eine 

wyłącznie als in Deutschland, do czytania. wo es bislang Powielanie erste tobahngebühr w jakikolwiek regelmäßig entlang sposób der zabronione. 

LARES: Diese Materialien ofiary sind dwóch wojen lediglich – w 100. zum rocznicę Lesen gibt, oder bereitgestellt. Ländern wie Tschechien Jegliche oder elektronische Vervielfältigung Gebührenerhebung, ist das strengstens untersagt. 

dzieci automatycznie nabyło prawo do 

niemieckiego obywatelstwa, jednak w 

przypadku aż 1,2 miliona z tych dzieci 

tylko jedno z rodziców miało niemieckie 

obywatelstwo, względnie przynajmniej 

jedno z rodziców mieszkało od minimum 

ośmiu lat w Niemczech, legitymując 

się obywatelstwem innego państwa, 

posiadając tym samym bezterminowe 

prawo pobytu na terenie RFN. 

Duże szanse na naukę zawodu 

W ocenie Zrzeszenia Niemieckich 

Izb Przemysłowo-Handlowych (DIHK) 

na kilka tygodni przed rozpoczęciem 

nowego roku szkolnego w placówkach 

kształcących uczniów zawodu sytuacja 

na rynku praktyk zawodowych jest 

najlepsza od dziesięcioleci, a szanse 


Rehlis (mezzosopran), Martin Homrich 

(tenor), Adam Palka (bas), Chór Radia 

i Telewizji MDR z Lipska oraz Poznańscy 

Filharmonicy pod dyrekcją Łukasza 

Borowicza. Requiem zabrzmi 5 września 

o godz. 20 w Haus des Rundfunks, Ma- 


surenallee 

materiał 

8-14 w Berlinie. 

służy wyłącznie 

kan 


Ojczyzna? 


młodych ludzi na znalezienie miejsca 

na naukę zawodu są wyjątkowo dobre, 

czego powodem jego przede wszystkim 

fakt, iż w 2014 roku liczba absolwentów 

szkół zmniejszyła się o około 50 tys. w 

porównaniu z rokiem 2013. Poszukiwani 

są uczniowie niemal wszystkich 

zawodów. 

Do 7 września w siedzibie Forum 

Sztuki „Ostdeutsche Galerie” w Ratyzbonie 

można codziennie oprócz poniedziałków 

oglądać wystawę zatytułowaną 

„Ojczyzna? Europa wschodnia na współczesnych 

fotografiach”. Na wystawie prezentowane 

są dzieła 13 artystów. Istotną 

LARES: Niniejszy część ekspozycji materiał stanowią służy prace, wyłącznie których do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

twórcy skoncentrowali się z perspek- 


60-lecie pilota 

Telewizyjny pilot obchodzi w Niemczech 

60. urodziny. W 1954 roku sensację 

wywołały pierwsze piloty kablowe, 

natomiast od 1956 roku istnieją też 

modele bezprzewodowe. Ponieważ w 

chwili wejścia na antenę w 1963 roku 

telewizji ZDF jedyną stacją telewizyjną 

w Niemczech była ARD, korzyść z 

W artykule pt. „Wer gesteht, ist schuldig” 

(Kto materiał się przyznaje, służy jest winny) wyłącznie za- 



mieszczonym na łamach magazynu „Focus” 

w sind wydaniu lediglich z 11 sierpnia zum historyk Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

tego była niewielka, jednak od czasu 

pojawienia się teletekstu w połowie lat 

80. pilot przestał służyć wyłącznie do 

przełączania kanałów. 

Wróci bezpośrednie połączenie 

z Opola do Niemiec? 

LARES: Niniejszy co czują materiał się odpowiedzialni. służy Zeznanie wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

stanowi koronny dowód. Składająca je 

LARES: Diese Materialien osoba szlachetnie sind lediglich wychodzi z otaczającej zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ekspres Drezno – Wrocław we Wrocławiu 

Z dniem 8 sierpnia spółka DB Regio 

Nordost uruchomiła nowe połączenie 

kolejowe na trasie Frankfurt n. 

Odrą – Poznań. Pociągi wyjeżdżają z 

Poznania o godz. 6:40 i 15:06, nato- 

Zmarł Kurt Tschenscher 

Nie dalej jak sześć tygodni temu ty- 

LARES: Niniejszy godnik materiał „Wochenblatt.pl” służy przeprowadził wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

wywiad z legendarnym sędzią piłkarskim 

Kurtem 

LARES: Diese Materialien sind lediglich 

Tschenscherem, 

zum 

który 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

miast z Frankfurtu (n. Odrą) o godz. 

12:13 i 20:17. Zatrzymują się w Słubicach, 

Kunowicach, Rzepinie, Torzynie, 

Świebodzinie, Zbąszynku, Zbąszynie, 

Nowym Tomyślu, Opalenicy, Buku oraz 

Poznaniu-Górzynie. We Frankfurcie 

nad Odrą istnieje możliwość przesiadki 

na ekspres RE 1 jadący do lub z 

Berlina. Według informacji zamiesz- 

Tschenscher. Trudno nam jeszcze w to 


uwierzyć. 

materiał 

Myślę, że byłoby 

służy 

jego 

wyłącznie 

życzeniem, 

by Państwa o tym poinformować”. 



czonych na dobrze poinformowanym 

portalu Zughalt.de, spółka DB Regio 

Nordost rozważa też obecnie możliwość 

wydłużenia trasy pociągów kolei 

regionalnych RB 66 poza Szczecin aż 

do Kołobrzegu, a także uruchomienie 

połączenia z Opolem, które, jak piszą 

autorzy portalu Zughalt.de, stanowi 

„jedno z centrów mniejszości niemiec- 

LARES: Niniejszy Zmarł Peter materiał Scholl-Latour służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

16 sierpnia w wieku 90 lat zmarł 


kiej w Polsce”. Przypuszczalnie chodzi o 

wydłużenie trasy ekspresu regionalnego 

relacji Drezno – Wrocław. 

Pierwsze upamiętnienie 

18 czerwca landtag Saksonii w ślad 

za Bawarią i Hesją podjął uchwałę o 

ustanowieniu drugiej niedzieli września 

dniem upamiętniania losu niemieckich 

dziennikarz Peter Scholl-Latour. Stał 

się znany dzięki reportażom telewizyjnym 

traktującym o dalekich krajach i 

uznawany był za eksperta par excellence 

w sprawach Bliskiego Wschodu. 

Ponadto Scholl-Latour, notabene 

jeden z promotorów Centrum prze- 

LARES: Niniejszy ciwko materiał Wypędzeniom służy w Berlinie, wyłącznie był do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

też autorem bestsellerów, takich jak 

LARES: Diese Materialien „Der Tod sind im Reisfeld”. lediglich zum S-K Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wypędzonych. 14 września o godz. 10:30 

uroczystości z tej okazji po raz pierwszy 

odbędą się w Saksonii, w kościele 

Foto: Julo/Wikipedia 

Rösler wygłosi referat, po czym rozpocznie 

się dyskusja panelowa. W gronie 

dyskutantów będzie przewodniczący 

zarządu federalnego Stowarzyszenia 

na rzecz Wspierania Zagrożonych Narodów, 

Tilman Zülch. Po zakończeniu 

w całych Niemczech. 

S-K 

Missa pro defunctis 

Requiem urodzonego w 1910 roku 

w Berlinie kompozytora Romana Maciejewskiego 

zabrzmi po raz pierwszy 

wybuchu I wojny światowej i 75. rocznicę 

wybuchu II wojny światowej. Wykonawcami 

tego dzieła, poświęconego 

przez kompozytora „Ofiarom ludzkiej 

ignorancji, ofiarom wojen wszechczasów, 

ofiarom kaźni tyranów, ofiarom 

tywy historycznej nad zagadnieniem 

doświadczania utraty ojczyzny, a także 

nad pytaniem, czym w dzisiejszych czasach 

może być ojczyzna. 

Koronny dowód 

Jörg Friedrich zaprzecza, jakoby skłonność 

Niemców do przyznawania się do 

winy pobudzała inne narody do większej 

samokrytyki. Jego zdaniem jest zgoła 

odwrotnie: „Jedynie Niemcy nabrali 

nawyku nazywania po imieniu tego, za 

ją grobowej ciszy, a jej słowa znajdują 

poklask. Reszta trzyma język za zębami. 

Sprawa się wyjaśniła”. 

podczas mundialu rozegranego w 1970 

roku pokazał pierwszą żółtą kartkę w 

dziejach piłki nożnej. 13 sierpnia jego 

zięć Rolf Klein przesłał nam następującą 

wiadomość: „Muszę Państwa niestety 

poinformować, że dziś rano zmarł Kurt 

Historia urodzonego w Szymiszowie 

Tschenschera, który sam grał w piłkę 

w klubie Preußen Hindenburg, spotkała 

się z dużym zainteresowaniem zwłaszcza 

na terenie powiatu strzeleckiego oraz 

w Zabrzu. 

„Der Mensch hat das Auto erfunden, 

um bequem sitzend im Stau zu stehen“, 

soll der aus Breslau stammende 

Aphoristiker Andrzej Majewski 

einmal gesagt haben. 

nicht bewegt, um im Bild zu bleiben. 

Denn wer dieser Tage auf den Autobahnen 

zwischen Oder und Bug unterwegs 

ist, steht häufig. Grund sind kilometerlange 

Staus, die sich vor allem vor 

den Mautstellen bilden. Denn anders 

Österreich, wo Vignettenpflicht herrscht, 

wird in Polen die Autobahngebühr meistens 

Bar gezahlt – oder mit Karte. 

Die Folge waren vor allem an den 

Juliwochenenden stundenlange Staus 

an den Mautkassen, die häufig nicht alle 

sogenannte viaTOLL, existiert derzeit 

nur für den LKW-Verkehr. Eine Ausdehnung 

auf PKW steht noch aus. An den 

Mautschranken, und damit am Stau, kamen 

damit normale Autos nicht vorbei, 

ob nun auf der A4 durch Nieder- und 

Als Reaktion auf die Schlangen erklärte 

Regierungschef Tusk die restlichen 

Augustwochenenden bis Ende der Sommerferien 

als mautfrei. Allerdings nur 

auf der A1, die Hauptstrecke in Richtung 

Ostsee. Der Urlaubsverkehr soll so entlastet 

werden. Die restlichen Autobahnen 

bleiben weiterhin gebührenpflichtig. Und 

in der Tat sind die Staus – gerade auch 

am langen Himmelfahrtswochenende – 

auf der Nord-Süd-Trasse ausgeblieben, 

zumindest an den Mautstellen. 

Trotzdem kommt das Thema Autobahnen 

nicht aus den Schlagzeilen 

heraus. Über die Autostrady, wie sie auf 

Polnisch heißen, wurden in den vergangenen 

Jahren immer wieder Witze gemacht, 

da sich ihr Bau hinzog. So wurde 

die wichtige Strecke der A2 zwischen 

Warschau und dem Westen erst kurz vor 

der Fußballeuropameisterschaft 2012 

fertig, allerdings auch nur einspurig. 

Und schon droht neues Ungemach: Eine 

Autofahrerin – oder eher Stausteherin 

– will sogar gerichtlich gegen die Maut 

und den Stau vorgehen und hat bereits 

Markus Nowak 

8018




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Allenstein: 100 Jahre Schlacht bei Tannenberg 

Tannenberg und seine Mythen 

22. – 28. August 2014 



Um kaum eine andere Schlacht des 

deutschen Heeres ranken sich mehr 

Mythen als um die bei Tannenberg. 

Dank ihr stieg Paul von Hindenburg 

Seite gab es 13.058 Tote. 

lange Zeit ausgeblendet. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Eigentlich w jakikolwiek wurde die Schlacht sposób bei zabronione. 

Hohenstein (Olsztynek) gewonnen. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Der Vervielfältigung deutsche Kaiser gratulierte ist jedoch strengstens untersagt. 

zum „Nationalhelden“ auf. Doch neben 

seiner Geschichte gibt es noch 

andere Überlieferungen, die oft 

unerwähnt bleiben. 

Als Sieger der Schlacht von Tannenberg 

(Stębark) galt der gebürtige 

Posener Paul von Hindenburg. Er wuss- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie „Schlacht w jakikolwiek bei Tannenberg” nennen sposób zu zabronione. 

dürfen. Obwohl Tannenberg eigentlich 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche nur Vervielfältigung Nebenschauplatz dieser Schlacht ist strengstens untersagt. 

te den Triumph zu nutzen, vor allem 

für sich selbst. Hindenburg, damals 67 

Jahre alt, war eigentlich schon pensioniert, 

bettelte aber nach Ausbruch des 

Ersten Weltkrieges darum, wieder ein 

Kommando übernehmen zu dürfen. 

Sein Vorgänger als Oberbefehlshaber 

der Armee im Osten, Generaloberst 

Maximilian von Prittwitz, erlitt Anfang 

August eine erste Niederlage bei 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 1914 w diesen jakikolwiek Namen vorschlug, sposób sollte der zabronione. 

Denkmal. 

deutsche Sieg von 1914 die „deutsche” 

Während Hindenburg (links) auf Vorschläge wartet, studiert Ludendorff, das Monokel vor sein Auge haltend, die 

LARES: Diese Materialien Pläne. Ein sind Gemälde von lediglich Hugo Vogel. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Niederlage Vervielfältigung des Deutschen Ordens ist von strengstens untersagt. 

Gumbinnen (Gussew in der heutigen 

Oblast Kaliningrad). Danach suchte die 

Oberste Heeresleitung (OHL) Ersatz. 

Der als entschlossen und taktisch klug 

geltende Erich Ludendorff entwarf den 

Plan zur Verteidigung Ostpreußens. Er 

stand aber in der Militärhierarchie zu 

weit unten für den Posten als Oberbefehlshaber 

einer Armee und galt außerdem 

als menschlich schwierig. Deshalb 

suchte man einen würdevollen, dekorativen, 

beziehungsweise repräsentativen 

Kopf. In dieser Situation erinnerte man 

sich an Hindenburg. Die OHL übertrug 

ihm das Kommando über die Ostarmee 

und stellte ihm Ludendorff als Stabschef 

an die Seite. 

Auf russischer Seite standen ihnen 

stammte, und der Befehlshaber der 2. 

Armee, Alexander Samsonov gegenüber. 

Beide russischen Generäle konnten sich 

nicht ausstehen. Zehn Jahre zuvor, während 

des russisch-japanischen Krieges, Doch dann wendete sich das Blatt. Bis Zu seinen Ehren wurde 1915 die Stadt 

LARES: Niniejszy begegneten materiał sich beide służy zufällig wyłącznie auf dem zum 30. do August czytania. gelang es den Powielanie deutschen Zabrze w in jakikolwiek Schlesien in Hindenburg sposób O.S. zabronione. 

Bahnhof Mukden in der Mandschu- 

Truppen, die Armee Samsonows bei umbenannt. In zahlreichen Städten zsnwim.eu 


der Befehlshaber der 1. Armee, Paul von 

Rennenkampff, der aus einer deutschbaltischen 

Familie im heutigen Estland 

Ostróda: Letnie warsztaty dziecięce 



Letnie warsztaty kulturowo-integracyjne 

dzieci mniejszości niemieckiej 

zaczęły się w Ostródzie pod koniec lipca, 

a zakończyły w połowie sierpnia. 

Uczestniczyło w nich 30 dzieci w wieku 

od 9 do 13 lat ze wszystkich stowarzyszeń 

niemieckich należących do Związku 

Stowarzyszeń Niemieckich Warmii 

i Mazur, który był ich organizatorem. 

– Głównym celem tych warsztatów 





jest nauka języka niemieckiego oraz 

integracja naszej młodzieży – wyjaśnia 

Henryk Hoch, przewodniczący Związku. 

Cele warsztaty spełniają z pewnością, 

bo w tym roku jedną z wychowawczyń 

była Monika Krzenzek członkini stowarzyszenia 

mniejszości niemieckiej 

w Szczytnie, która kilka lat temu sama 

przebywała na obozie w Mikoszewie 



nad morzem organizowanym przez 

Związek jako uczestnik. Drugą wychowawczynią 

była Żaneta Szperkowicz ze 

stowarzyszenia w Lidzbarku Warmińskim, 

a kierowała warsztatami Danuta 

Niewęgłowska, na co dzień kierownik 

zespołu tanecznego „Saga” stowarzyszenia 

niemieckiego w Bartoszycach. 

Dzieci chodziły też nad jezioro, były 

i czasu dla młodzieży była Ingrid Lipka 

– wiceprzewodnicząca do czytania. ostródzkiego Powielanie szy wyjazd. w jakikolwiek Bałam się go, bo sposób nikogo nie zabronione. 

pójdzie do gimnazjum. – To mój pierw- 

LARES: Niniejszy materiał w diasporze służy młodzieży wyłącznie 

stowarzyszenia, która z kolei zaraziła znałam i na początku trochę płakałam. 

LARES: Diese Materialien mniejszości sind lediglich niemieckiej zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

w ostródzkim aquaparku, w parku Collisa, 

który oferuje wiele atrakcji, odbyły 

rejs statkiem wycieczkowym po Jeziorze 

Drwęckim, odwiedziły ostródzki 

zamek i pałac w Karnitach. Wzięły też 

udział w olimpiadzie sportowej. W porze 

największych upałów wychowawczynie 

prowadziły z nimi pod dachem 

warsztaty plastyczne. Dzieci nauczyły 

– Były wyjątkowo zdyscyplinowane 

i chętne do działania – stwierdzają wy- 

LARES: Niniejszy chowawczynie materiał jednogłośnie. służy Podkreślają wyłącznie rodziców do spędza czytania. po raz pierwszy. Powielanie – Na Kto wie, w jakikolwiek może Monika sposób Krzenzek zabronione. 

także wielkie zaangażowanie Henryka początku trochę tęskniłem za rodzicami, zostanie kiedyś wychowawczynią. www.cyclingfilms.de. 

LARES: Diese Materialien Hocha, sind który lediglich warsztaty odwiedzał zum Lesen w ale teraz bereitgestellt. już nie, bo jest fajnie. Jegliche Jak się Vervielfältigung ist lek strengstens untersagt. 

się robić bransoletki z gumek. Tak im 

się to spodobało, że były grzeczne nawet 

w czasie poobiedniej sjesty. 

rei. Dort kam es zwischen beiden zu 

einer Schlägerei. Max Hoffmann, Mitglied 

des deutschen Generalstabes unter 

Hindenburg, sagte dazu: „Die Schlacht 

bei Tannenberg wurde auf einem Bahnsteig 

in Mukden gewonnen.” 

sich Bericht erstatten. In den Ablauf des 

Geschehens griff er kaum ein. Die Befehle 

gab Ludendorff. Die Lage schien eigentlich 

aussichtslos. Den etwa 173.000 

Deutschen der 8. Armee standen rund 

485.000 russische Soldaten gegenüber. 

Tannenberg einzukesseln. Samsonov 

każdej wolnej chwili i spędzał z dziećmi 

niemal tyle czasu co wychowawcy. 

Drugą osobą nie szczędzącą swych sił 

młodzież tenisem stołowym. Poza tym 

większość zajęć odbywała się w siedzibie 

ostródzkiej organizacji niemieckiej. 

Dzieci korzystały ponadto ze sprzętu 

i pomocy naukowych stowarzyszenia 

niemieckiego w Bartoszycach. 

Paweł Urbański ma 9 lat i wakacje bez 

musste kapitulieren und erschoss sich. 

Während der Kämpfe fielen 120.000 

russische Soldaten, 90.000 gerieten in 

Kriegsgefangenschaft. Auf deutscher 

zum Sieg in der Schlacht bei Allenstein 

(Olsztyn), weil dies die nächst größere 

Stadt und Hohenstein eher unbedeutend 

war. Die Führung im Osten, Hindenburg, 

Ludendorff und Hoffmann, aber 

baten den Kaiser darum, die Schlacht 

war. 

Sie bezogen sich damit aber auf die 

Schlacht bei Tannenberg im Jahre 1410. 

Damals besiegte ein polnisch-litauisches 

Aufgebot das Heer des Deutschen Ordens. 

Als das Oberkommando im Osten 

1410 vergessen machen. Wenn man an 

die Schlacht bei Tannenberg denkt, sollte 

man nur noch an diesen Sieg denken. 

Zusätzlich wurde dieser Ort auch zum 

Symbol des Abwehrkampfes der Deutschen 

gegen die „slawischen Horden”. 


Während 

do czytania. 

die Schlacht bei 

Powielanie 

Tannenberg Polen, 

w 

Litauer 

jakikolwiek 

und Russen wurden 

sposób 

zusammengefasst 

als Gefahr der deutschen 

seinem Feldbett. 

zabronione. 

tobte, schlief Hindenburg meist auf seinem 

Feldbett. Nur gelegentlich ließ er Zivilisation. Die propagandistische Ab- 


sicht ist offensichtlich. 

Der Sieg von Tannenberg wurde stets 

Paul von Hindenburg zugeschrieben. 

Der stattliche Hindenburg mit seinem 

quadratischen Schädel und mächtigen 

Schnauzer wurde zum Nationalheld. 

trugen bald Straßen und Plätze seinen 

Wakacje ze słońcem i językiem niemieckim 

Dużo słońca, jezioro i ciekawe zajęcia 

to gwarantowana recepta 

na udane lato. Sprawdziła się w tym 

roku w Ostródzie jak nigdy. 

Während die Schlacht 

bei Tannenberg 

tobte, schlief 

Hindenburg meist auf 

Bal przebierańców. 

Nauka języka 

niemieckiego oraz 

integracja żyjącej 

– to cel warsztatów. 

Kąpiel w Jeziorze Drwęckim w Ostródzie. W środku Henryk Hoch , przewodniczący 

Związku Stowarzyszeń Niemieckich Warmii i Mazur 

Fotos: Lech Kryszalowicz 

zgodzą, na przyszły rok też tu przyjadę. 

Ola Zajączkowska przyjechała na 

warsztaty spod Suwałk. We wrześniu 

Teraz już wszystkich znam po imieniu. 

Najfajniejsze są koleżanki i wychowawczynie, 

ale jeszcze nie wiem, czy będę 

chciała jechać na takie wakacje w przyszłym 

roku. 

Nawet, jeśli zechce wyjechać to niestety 

nie pojedzie, bo będzie już... za stara. 

Namen. Es gab Hindenburg-Kuchen 

und Hindenburg-Zigaretten. Selbst die 

Tatsache, dass er den Nationalsozialisten 

und Hitler zur Macht verhalf, wurde 

Hindenburg wurde im August 1934 

im Tannenberg-Denkmal bei Hohenstein 

beerdigt. Von der monumentalen 

Gedenkstätte, die in den 20er Jahren 

nach Vorbild der Steinformation Stonehenge 

nachempfunden wurde, ist nur 

noch ein steinerner Löwe übriggeblieben, 

der heute vor dem Hohensteiner 

Rathaus steht. Die Nazis hatten das 

Tannenberg-Denkmal während ihres 

Rückzuges im Januar 1945 gesprengt. 

Die Särge Hindenburgs und seiner Frau 

wurden zuvor in das Reichsinnere gebracht. 

Sie befinden sich heute in der 

Elisabeth-Kirche in Marburg (Hessen). 

Von den Mythen um Tannenberg ist im 

öffentlichen Bewusstsein ebenso wenig 

übriggeblieben wie vom einstigen 

Adrian M. Darr 

Tannenberg-Konferenz: Der Verband 

der deutschen Gesellschaften 

in Ermland und Masuren (VdGEM) und 

die Gesellschaft der Freunde von Hohenstein 

(Olsztynek) organisieren am 

30. und 31. August in Hohenstein die 

Konferenz „100. Jubiläum der Tannenbergschlacht“. 

Der erste Tag beginnt 

um 10 Uhr im Salon des Hohensteiner 

Freilichtmuseums. Um 17 Uhr wird dort 

eine Ausstellung eröffnet. Am Sonntag 

werden nach einem ökumenischen 

Gottesdienst um 9 Uhr die Kriegsfriedhöfe 

im Umland besichtigt. Information 

und Anmeldung beim Büro des VdGEM 

unter der Telefonnummer 89 523 56 

80 oder der E-Mail-Adresse biuro@ 

uh 

Krakau: Fahrrad-Filmfestival 

Drahtesel 

verbinden 

Beim Festival dreht sich alles ums Fahrrad. 

Die Begeisterung für Drahtesel 

schwappt von Deutschland nach 

Polen. Und da ist es nur konsequent, 

wenn das Internationale Festival des 

Fahrrad-Films, was im nordrheinwestfälischen 

Herne seinen Ursprung 

hat, nun auch einen Ableger in Krakau 

bekommt. Dabei sollen die besten Filme 

aus aller Welt gekürt werden, bei denen 

es um das Radfahren, das Fahrrad oder 

andere eng verwandte Themen geht. 

Die Schirmherrschaft für die Veranstaltung 

hat unter anderem das deutsche 

Generalkonsulat in Krakau übernommen. 

Damit wolle man die deutsch-polnische 

Zusammenarbeit unterstützen, 

aber auch das Radfahren, sagt Generalkonsul 

Dr. Werner Koehler: „Wir finden, 

das ist eine originelle Idee. Fahrradfahren 

ist eine gesunde, umweltschonende 

Art der Fortbewegung und wird immer 

populärer. Beim Referendum im Mai 

haben sich 85 Prozent der Krakauer 

den Ausbau des Fahrradwegenetzes 

gewünscht. Und wir hoffen natürlich, 

dass die Schirmherrschaft das Interesse 

an dem Filmfestival noch steigert.“ Das 

Fahrradfilmfestival startet am 20. September 

in Krakau und am 11. Oktober 

in Herne. Weitere Informationen gibt 

es auf der mehrsprachigen Internetseite 

Marie Baumgarten 

Foto: Patrick G. Stoesser/Wikipedia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Bez perspektywy narodowej 



Piotr (Pejter) Długosz wyda serię książek traktujących o Śląsku z perspektywy regionalnej. Rozmowę na ten temat przeprowadził z nim 

Till Scholtz-Knobloch. 

Seria będzie nosiła 

tytuł „Silesia Nostra” 

(Nasz Śląsk) i ukaże 

Dlaczego wyda Pan nową serię nakładem 

swojego wydawnictwa Silesiaprogress? 

Chodzi o historię Śląska w ogóle, nie 

Schlesischen Museum in Troppau und 

wir wollen zeigen, dass er ein wichtiger 

Historiker ist. 

Wie ist die Reihe konzeptionell an- 

LARES: Niniejszy materiał się w języku służy polskim. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

gelegt? 


tylko Górnego Śląska. Już nasza pierwsza 

książka, która ukaże się w najbliższych 

dniach, wpisuje się w ideę zaprezentowania 

dziejów Śląska wyłącznie z 

perspektywy regionalnej – bez wpływu 

elementów o charakterze narodowym. 

Ale przecież Pan sam jest działaczem 

angażującym się na rzecz uznania narodowości 

(górno-)śląskiej. 

LARES: Niniejszy lecz będą materiał to również opracowania służy wyłącznie literackie, 

jak choćby „Górnośląskie obrachun- 


LARES: Diese Materialien ki” Henryka sind Gajewskiego, lediglich co nastąpi zum za Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Perspektywa regionalna zajmuje 

centralne miejsce, niemniej zarówno 

dla moich współpracowników, jak i 

dla mnie najważniejsza jest wspólnota 

regionalna, w której z natury rzeczy 

wszystkie elementy składające się na 

całość są równie istotne, co zresztą 

moim zdaniem jest wyróżnikiem idei 

narodowości śląskiej. 

Do napisania przedsłowia pozyskał 

Pan Jerzego Jodlińskiego, który nie 

został zaakceptowany na stanowisko 

szefa Muzeum Śląskiego w Katowicach. 

O to właśnie nam chodziło, ponieważ 

po tym, co stało się z Muzeum Śląskim 

w Katowicach, media w Polsce odstawiły 

go na bocznicę. My zaś chcemy go 

odzyskać. Obecnie pracuje w Muzeum 

Śląskim w Opawie i chcemy pokazać, 

Wieso werden Sie über Ihren Verlag 

Silesiaprogress eine neue Reihe her- 


stopniu 

materiał 

o dziejach zapomnianych 


Piastów 

cieszyńskich. Podejmiemy też te- 

Es geht um die schlesische Geschichte nicht erwünscht war. 

ausgeben? 

do czytania. Powielanie 

Schlesischen 

w jakikolwiek 

Museums in 

sposób 

Kattowitz 

zabronione. 

mat Przemyślidów opawskich, a także im Allgemeinen, nicht nur die Ober- 

Eben, darum ging es uns auch. Weil 


że jest ważnym historykiem. 

Jakie są założenia koncepcyjne serii? 

Seria będzie nosiła tytuł „Silesia Nostra” 

(Nasz Śląsk) i ukaże się w języku 

polskim. Na początek wydamy książkę 

o książętach górnośląskich autorstwa 

Jerzego Ciurloka. Nie będzie to książka 


Jugend LARES: in den Diese DFK: Materialien Minderheit setzt sind auf lediglich Leibesertüchtigungen 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

com Mannschaften mit den Spielerjahrgängen 

1998-2001. Und erstmals wollen 

sich w nun jakikolwiek auch Mannschaften sposób in den zabronione. 


Kreisen Groß Strehlitz und Rosenberg 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche zu einem Vervielfältigung vergleichbaren Wettkampf ist zu- 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie antreten w jakikolwiek sollen, um so ein sposób Stück der zabronione. 

deutschen Identität zu transportieren. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 2013 Vervielfältigung waren dies in Reinschdorf ist z.B. strengstens untersagt. 


stricte naukowa. Będzie też obszerniejsza 

publikacja tego samego autora traktująca 

o książętach dolnośląskich. Niemniej, 

naszym zamiarem nie jest wydawanie 

li tylko książek o tematyce historycznej, 

pięć do siedmiu miesięcy. W procesie 

wprowadzania naszych publikacji na 

rynek występują jednak problemy z sieciami 

zajmującymi się dystrybucją książek, 

które często nie są zainteresowane 

tematyką regionalną. Dlatego stawiamy 

LARES: Niniejszy na mniejsze materiał księgarnie służy i sklepy. wyłącznie Ohne nationale do czytania. Sicht Powielanie Die w regionale jakikolwiek Sicht steht im sposób Zentrum. zabronione. 

kleineren Läden. 

Czy w pierwszym tomie chodzi wyłącznie 

sind o dzisiejszy lediglich Górny Śląsk? zum Obej- 

Lesen Piotr bereitgestellt. (Pejter) Dlugosz wird Jegliche eine doch Vervielfältigung die regionale Zusammengehörig- 

ist strengstens 

Für meine Mitstreiter und mich ist je- 


mując bowiem także Oświęcim i Zator, 

zasięg terytorialny księstw piastowskich 

wykraczał poza granice regionu w jego 

obecnym kształcie. 

Mowa będzie o historii Piastów opolskich 

i raciborskich oraz w niewielkim 

książąt-biskupów grodkowskich. Nie 

zabraknie także Oświęcimia-Zatora 

w postaci podrozdziału do rozdziału 

poświęconego książętom cieszyńskim. 

W swoich ocenach autor skupia się na 

Identität durch Sport 

Wie in der letzten Ausgabe des Wochenblatts 

angekündigt, fand in 

Chronstau ein Initiativtreffen zur 

Gründung einer Fußball-Akademie 

und zur Wiedergründung der Oppelner 

Sportfreunde statt. 

Anwesend waren für die Deutsche 

Bildungsgesellschaft Rafał Nocoń 

sowie Marcin Gambiec, der derzeit 

Bestrebungen um eine Oppelner Ehrenbürgerschaft 

Miroslav Kloses unternimmt. 

Zudem waren Rafał Bartek 

und Christoph Warzecha aus Chronstau 

dabei, Unternehmer Heinrich Nyolt, der 

das Public Viewing zur WM erst möglich 

gemacht hatte, vom Wochenblatt 

Reinschdorfer Spielszene aus dem vergangenen Jahr. 

Till Scholtz-Knobloch und Manfred findet übrigens am 6. September auf 

Prediger sowie Tomasz Kandziora, der dem Reinschdorfer Orlik-Gelände ab 

zwei Mal bereits den DFK-Sommercup 

in Reinschdorf veranstaltet hat. Dieser 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

Piotr (Pejter) Długosz w Mauzoleum Piastów Opolskich, kaplicy św. Anny w kościele Franciszkanów. 

tym, kto pomógł regionowi, a nie kto 

pomagał Polakom czy Niemcom. 

neue Buchreihe über Schlesien aus 

regionaler Sicht verlegen. Till Scholtz- 

Knobloch befragte ihn dazu. 

schlesiens. Unser erstes, dieser Tage erscheinendes 

Buch, fügt sich gleich in den 

Gedanken ein, die Geschichte Schlesiens 

aus regionaler Perspektive zu präsentieren 

– ohne einen nationalen Einfluss. 

Der DFK-Sommercup wird in Reinschdorf schon zum 

dritten Male ausgetragen. 

LARES: Niniejszy 9.00 Uhr materiał seine bereits służy dritte Auflage wyłącznie im den E-Mail-Adressen do czytania. dfkrenskawies@ Powielanie einer w Fußballakademie jakikolwiek zunächst sposób für zabronione. 

natürlich im Fußball. 

Kreis Kandrzin-Cosel. Anmelden kön- 

gmail.com und mateusz.flegel@gmail. Anfängerjahrgänge wohl am besten 


nen sich dafür unter der Telefonnummer 

662 410 002 oder 510 586 930 sowie 

Aber Sie sind doch selbst Aktivist für 

die Anerkennung einer (ober-)schlesischen 

Nationalität. 

keit das Wichtigste, in der ja gerade alle 

Einflüsse gleich wichtig sind. Das macht 

m.E. ja auch den Gedanken einer schlesischen 

Nationalität aus. 

Sie haben für das Vorwort Jerzy 

Jodliński gewonnen, der als Chef des 

er, nachdem was mit dem Schlesischen 

Museum in Kattowitz geschehen ist, von 

den polnischen Medien aufs Abstellgleis 

gestellt wurde. Und wir wollen ihn 

zurückgewinnen. Er arbeitet nun am 

sammenfinden. Am Ende soll dann gar 

ein Gesamtsieger der drei Wettbewerbe 

ermittelt werden. Der Clou bei den 

Turnieren ist übrigens, dass die Mannschaften 

der teilnehmenden Orte unter 

historischen Klubnamen ihrer Dörfer 

Mannschaften wie der VfB Poborschau, 

DJK und SV Reinschdorf oder Rot-Weiß 

Wiegschütz. 

Es tut sich also rein praktisch bereits 

viel. Die Diskutanten in Chronstau kamen 

am Ende überein, dass die Idee 

Kondolenzen / Kondolencje 

„Ci, których kochamy, nie umierają nigdy, 

bo miłość to nieśmiertelność” 

Die Reihe wird Silesia Nostra (Unser 

Schlesien) heißen und polnischsprachig 

sein. Wir starten mit einem Buch über 

die oberschlesischen Fürsten von Jerzy 

Ciurlok. Es wird kein rein wissenschaftliches 

Buch. Vom gleichen Autor folgt 

ein noch umfassenderer Band zu den 

niederschlesischen Fürsten. Aber wir 

wollen nicht nur geschichtliche Bücher, 

sondern auch literarische Bearbeitungen 

herausbringen, so auch Henryk 

Gajewski: Górnośląskie obrachunki 

(Oberschlesische Abrechnungen) – in 

etwa fünf bis sieben Monaten. Bei der 

Vermarktung gibt es aber Probleme mit 

Buchketten, die am Regionalen kein 

Interesse haben. Wir setzten auf die 

Dreht es sich im ersten Band nur 

um das heutige Oberschlesien? Mit 

Auschwitz-Zator reichten die Piastenfürstentümer 

ja über die heutige 

Region hinaus. 

Erzählt wird die Geschichte der Oppelner 

und Ratiborer Piasten sowie ein 

wenig die der vergessenen Teschener Piasten. 

Auch die Troppauer Přemysliden 

werden behandelt wie auch die Grottkauer 

Fürstbischöfe. Und es fehlt auch 

Auschwitz-Zator als Unterkapitel der 

Teschener Fürsten nicht. Die Bewertung 

des Autors konzentriert sich darauf, wer 

der Region geholfen hat und nicht wer 

den Polen oder den Deutschen. q 

unter dem Dach der Deutschen Bildungsgesellschaft 

– und zur Vermarktung 

durchaus mit dem schon mehrfach 

genutzten Traditionsnamen „Oppelner 

Sportfreunde“ vorangetrieben werden 

könnte. Bei den Kleinen käme man 

zunächst so auch keinen bestehenden 

Vereinen in die Quere. So könnte man 

beharrlich über die Jahrgänge dann auch 

einen regulären Verein aufbauen, der 

vielleicht mit einer Frauenmannschaft 

auch eine interessante Nische besetzen 

könnte. Und vielleicht wäre mit einem 

Klub dann auch die Pflege anderer 

Traditionen möglich, ob nun Skat oder 

vergessene, in Oberschlesien aber einst 

beliebte Sportarten wie Schlag- oder 

Faustball. Sporttrainer aus den DFK 

sollten sich melden, denn einige Perspektiven 

zeichnen sich ab. Vor allem 

Till Scholtz-Knobloch 

Emily Dickinson 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Prezesowi sposób Fundacji zabronione. 

Rozwoju Śląska 

oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych w Opolu 


ARNOLDOWI CZECHOWI 

wyrazy głębokiego żalu i współczucia z powodu śmierci 

Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi, 

OJCA 

proponujemy 

LARES: 

Państwu 

Niniejszy 

udział 

materiał 

w konkursie 


z licznymi 

do 

nagrodami 

czytania. Powielanie 

pt.: 

w jakikolwiek składa sposób zarząd oraz zabronione. pracownicy 

LARES: 

„Najlepsze 

Diese 

hasło 

Materialien 

reklamowe 

sind 

– 

lediglich 

Spec. ZOZ 

zum 

>Tańczak 

Lesen bereitgestellt. 

i S-ka< Sp.J.” 

Towarzystwa Dobroczynnego Niemców na Śląsku. 


Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA” 

szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy 


zaprasza do odwiedzania strony internetowej 


7915 



www.wochenblatt.pl 

7709 

8019




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Proskau: Literarisches Schaffen im Querschnitt 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 


Zeit der Ernte 

durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern 


Am 22. August stellt Ingeborg Odelga 

um 18.00 Uhr in der ehemaligen 

evangelischen Kirche zu Proskau 

ihren neuen Gedichtband vor. 

22. – 28. August 2014 



„Erntezeit – goldene Zeit” war das 

erste Gedicht, das Ingeborg Odelga geschrieben 

hat und das eigentlich nur 

aus der Not heraus. Als die langjährige 

Autorin einer literarischen Sendung 

„Nasz Heimat” in Radio Opole merkte, 

ihr fehlt ein Gedicht für ihr Programm, 

schrieb sie eben selbst eines. Und aus 

dieser Erkenntnis heraus entwickelte 

sich über die Jahre hinaus ein reiches 



Schaffensspektrum. 

Ingeborg Odelga sieht nun die Zeit, 

in diesem Schaffen einmal Bilanz zu ziehen. 

Und so ist ihre neue Publikation 

auch ein bunter Strauß aus ihrem literarischen 

Wirken über die Jahrzehnte. 

Das Publikum in Proskau darf sich also 


Bottrop: Osiedle przypomina o Śląsku 


Im Oberschlesischen Museum in Beuthen (Bytom) können Kinder 

bis zum 16. November mit allen Sinnen erleben, wie unsere 

Sinne funktionieren. Denn wer denkt schon daran, wenn er sagt: 

„Ich sehe, höre oder fühle“, was in seinem Körper dabei passiert. 

Im Beuthener Museum (ul. Korfantego 34) kann man dies erfahren 

und zwar an mehr als 30 interaktiven Stationen. 

Am 23. und 30. August (jeweils um 13:00 Uhr) gibt es eine Füh- 


wracali, 

do 

głosowali 

czytania. 

raczej za 

Powielanie 

Polską, a ci, rung w jakikolwiek für Kinder. Dabei sposób kann zabronione. 

którzy zostali w Bottrop, raczej za Niemcami 

– pisze Budrass. Z liczby 26 000 man chemische Experimente 

und Nationalisierung” (wydawnictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens durchführen untersagt. 

– dokonać 

W sierpniu na łamach „Westdeutsche Allgemeine Zeitung” można było 

przeczytać, że w westfalskim mieście Bottrop znajduje się osiedle o nazwie 

Radlin. 

Pisze o tym dr Lutz Budrass, historyk 

Uniwersytetu Zagłębia Ruhry 

w Bochum, który w swoim tekście zamieszczonym 

w niedawno opublikowanej 

książce pt. „Industrialisierung 

Silesiaca (62): LARES: Carl Hauptmann Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


W cieniu wielkiego, sławnego brata 

Oprócz Hermanna Stehra i Gerharta Hauptmanna bliskie związki z nurtem Stanęli między nami handlarze. O losie 

oraz „Meine Berge leuchten wieder”. 

splątany, któż ma miecz, który przetnie 

Na miano „piewcy Karkonoszy” zasłużył 

sobie Carl Hauptmann napisaniem 

mistyki śląskiej miał starszy brat tego ostatniego, Carl Hauptmann. 

ten węzeł [...] w tym tkwi tragizm mojego 

życia”. 

książki „Das Rübezahlbuch” (1915). Z 


C 

arl Hauptmann urodził się 11 maja sztuki sceniczne to „Ephraims Breite i Za największe dzieło Carla wielu krytyków 

bereitgestellt. uważa dwutomową powieść Jegliche pt. Vervielfältigung ist strengstens tak bardzo, że nawet untersagt. 

próbował przybrać 

tytułowym duchem gór utożsamił się 

1858 LARES: roku w Szczawnie-Zdroju Diese Materialien (Salzbrunn). 

Bergschmiede” sind lediglich (1899). Wkrótce zum Carl Lesen 

Po okresie nauki szkolnej we Hauptmann stał się wielkim portrecistą „Einhart der Lächler” (1907), w której 

wygląd Liczyrzepy i patrzeć tak, jako on. 

Wrocławiu, w 1880 roku podjął studia „ludzi śląskich”, co najlepiej uwidaczniają 

zawarł on dogłębny opis zewnętrznych 

Carl Hauptmann umiera 4 lutego 1921 

z zakresu nauk przyrodniczych w Jenie. 

dramaty „Die lange Jule” i „Die warunków życia. Książka była jedną z 

roku w Szklarskiej Porębie w Karkono- 

Dzięki zawarciu małżeństwa (1884) z armseligen Besenbinder” (oba z 1913 r.), pierwszych „współczesnych” powieści 

szach, pozostawiając obszerny dorobek 

Martą Thienemann był finansowo niezależny, 

a także wiersze „Hütten am Hange” oraz o życiu artystów, kreując obraz procesu 

twórczości, na który składają się dramaty, 

co pozwoliło mu ukończyć studia wielka powieść „Mathilde. Zeichnun- 

rozwojowego malarza Ottona Müllera. 

opowiadania, powieści i wiersze. 

Znany 

LARES: Niniejszy gen aus materiał dem Leben einer służy armen wyłącznie Frau” Utworem do tym czytania. Carl Hauptmann Powielanie dokonuje 

też przemiany siebie z naturalisty 


(1902), która opowiada o wzruszających 

losach sind żony lediglich pewnego robotnika zum Lesen w ekspresjonistę, bereitgestellt. co opisuje słowami: Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

habilitacją. W 1885 roku wraz z żoną 

przeniósł się do Zurychu, by w roku 

1890, po krótkim pobycie w Berlinie 

powrócić w Karkonosze. W tymże 1890 

roku ukazała się jego pierwsza książka, 

którą były opowiadania pt. „Sonnenwanderer”, 

a w 1893 roku publikacja 

zatytułowana „Metaphysik in der modernen 

Physiologie”. Przełomowy w 

karierze pisarskiej Carla Hauptmanna 

okazał się spektakl „Marianne” (1894), 

po którym nastąpiła sztuka ludowa 

„Waldleute” (1896), której akcja rozgrywa 

się w ustronnych leśnych wioskach 

wśród strażników granicznych, 

przemytników i kłusowników. Kolejne 

Karolin łůnaczi 



LARES: Niniejszy kołzaniy materiał i mszoł tyż jak służy co roku wyłącznie wszystko że pudzie do se czytania. pogołdać, powspůminać Powielanie i kermaszowoł w jakikolwiek o pół jedynasty, sposób potym zabronione. 

według planu. Nasz arcybiskup Nossol pofajrować kermasz naszygo kościoła. na nieszpory kiermaszowy ło trzeciy zaproszyni. 


Czas leci, o urlopie piszam, a my 

jeszcze dali nie byli nikaj na duższi 

czas na urlopie. Ale… mój urlop trwoł 

teoretycznie do kůńca września, a potym 

to zajś się zacznie sztudiowaniy. Od 

tygo to se idzie szybko odzwyczaić, ale 

Ingeborg Odelga in ihrer Wohnung in Proskau 

auch freuen, entlang der dargebotenen 

Auswahl die Entwicklung einer Autorin 

nachgezeichnet zu bekommen. Es ist 

Radlin w Westfalii 

Klartext Verlag) opisuje specyfikę środowiska 

„hanysów” żyjących w Bottrop. 

W artykule, jaki ukazał się na łamach 

„WAZ”, czytamy: „W okresie plebiscytu, 

ze Szklarskiej Poręby. 

Inscenizacje utworów scenicznych 

Carla Hauptmanna przyniosły mu uznanie 

w środowiskach fachowców oraz 

wyróżnienie m.in. Nagrodą Ludową im. 

Schillera. Poza tym, w przeciwieństwie 

LARES: Niniejszy do swojego materiał brata Gerharta służy uchodził wyłącznie za wieka do jako czytania. istoty społecznej, Powielanie ale błądzi w jakikolwiek sposób zabronione. 

człowieka nieśmiałego i stroniącego od on, chcąc objaśnić nią istoty naturalne. Carl Hauptmann 

Foto: Wikipedia 

LARES: Diese Materialien 

świata. 


O Gerharcie 

lediglich 

Carl napisał: 

zum 

„Żyje- 

Lesen 

Bowiem 


najgłębsze kryjówki 

Jegliche 

naszych 


my więc obok siebie, wiedząc, że w głębi 

duszy jesteśmy sobie bliscy, związani 

najskrytszymi przejawami życia, a jednak 

nie możemy pójść wspólną drogą. 

niy ma inaczi, jak se chce cojś w życiu 

osiůngnůnć, to cza niestety sztudiować. 

Ciekawy yno, jak to baje tera, bez ty łostatniy 

dwa lata. A najgorszy je to, że 

mie se wcale już nie chce, bo czowiek 

We zeszłoł niydziela u świyntygo Jacka 

zajś było tela ludzi, że tak jak słyszałach 

to wiynci niż we zeszłym roku. Sama nie 

umiałach być, bo nołs nie było bez weekend, 

ale z tygo, co słyszałach, to jak co 

roku było super. Świynti Jacek dopilnował 

pogody, program artystyczni dopisał, 


nur logisch, dass Ingeborg Odelga dies 

besonders gerne in ihrem Heimatort tut. 

Klaudia Kandzia 

jaki odbył się po I wojnie światowej (…), 

Górnoślązacy z Bottrop wykazywali raczej 

orientację proniemiecką. Ci, którzy 

górników, którzy w latach 1875–1908 

znaleźli zatrudnienie w Bottrop, 14 000 

osób pochodziło z Górnego Śląska”. 

S-K 

„Naturalizm ma słuszność w zakresie, w 

jakim odnosi się do środowisk ludzkich, 

jednak nie w tym sensie, jakoby dawał 

wgląd w człowieka jako istotę naturalną, 

lecz tylko jako istotę społeczną. Naturalizm 

jest sztuką pojmowania czło- 

namiętności mają swoje korzenie w 

innego rodzaju naturze, a środowisko, 

które pomogło je wytworzyć, już dawno 

wymarło…”. 

zajś dopisoł swojym humorym i poopowiadoł 

o życiu ze swojygo doświadczynia 

i z tygo, co se bez cały życiy nauczůł i 

jak to nierołz podkryśloł – jeszcze cały 

życiy se uczi. 

rozleniwić to se umie szybko, ale jak zajś A u nołs we Rozwadzi zajś za tydziyń einfach łodpocznůnć. W tamtym roku 

LARES: Niniejszy se zacznie, materiał to jakojś to służy zajś pudzie, wyłącznie bo co můmy do kermasz. czytania. Fajer jak Powielanie we tamtym było w richtig jakikolwiek fajnie, a baje sposób w tym – zabronione. 

rok je tyn sům problym. 

roku nie baje za wielki, ale najważ- 

no, nadzieja je na to, że jeszcze lepi jak 


niejszy, że we gronie parafialnym, za 

kościołym. Kto yno umie, to niech przidzie 

i niech nie zapomni co dobrygo ze 

sobům prziniyść, na przikład jaky ciasto 

abo jaky ciasteczka, co baje se czym 

czynstować. Jak dobrze porzykůmy, 

to i pogoda dopisze, i ludzi baje tela, 

Interaktives Kindermuseum 

durchführen, biologische oder 

mathematische Rätsel lösen und 

dabei viel Spaß haben. 

Nieśmiertelność dały Carlowi Hauptmannowi 

jego przepojone głębią odczuć 

wiersze o Karkonoszach, przede 

wszystkim: „Wenn ich hoch oben geh’” 

Niy yno parafianie sům zaproszyni, 

ale i ci, co sům jakkolwiek ze naszům 

parafiům, ze naszym kościołym zwiůnzani, 

i ci, co einfach chcům być, coby 

do kupy posiedzieć, porosprołwiać i 

we tamtym. Joł je yno ciekawoł, jaky 

atrakcjy zajś bandům, w tamtym roku 

to szło i pograć, i pośpiywać, myślam, 

że w tym roku tygo tyż nie brachnie. 

Besto jak nie mołcie co robić we 

prziszłoł niydziela, to zaproszůmy dů 

nołs do Rozwadzi. Nołprzód na mszoł 

Warum empfinden wir etwas als 

kalt oder heiß? Experimente helfen 

zu verstehen. Foto: Klaudia Kandzia 

Rätsel, das, die – zagadka 

Sinn, der, -e – zmysł 

Konzept: Klaudia Kandzia 

historyk literatury Heinrich Borchardt 

powiedział o Carlu Hauptmannie: „Jeszcze 

nigdy Karkonosze nie znalazły takiego 

wyraziciela, który pojąłby je sercem 

tak głęboko; dla swojej poezji Hauptmann 

nie zdołał znaleźć tła bardziej 

monumentalnego od osobliwej natury 

rodzimych gór, nad którymi wciąż unosi 

się nastrój goryczy, których nagie szczyty 

zdają się przypominać o przemijalności 

wszystkiego, co ziemskie, i które, targane 

burzami, wydają się odczuwać podobną 

pasję jak górski kowal, który mieszka u 

ich zboczy. Zda się, jakoby same góry 

były uczestnikami tego dramatu”. 

Johannes Rasim 

w połejdniy, no, a potym na fajer na 

plac za kościůł. Kożdi je mile widziani, 

a czym nołs baje wiynci, tym baje se lepi 

bawić i baje lepszoł atmosfera. Jak nic 

nie prziniesiecie, to tyż możecie prziść, 

przeca jakby kożdi cojś prziniósł, toby 

ani nie było kaj tygo dać. A kafeju na 

pewno nie brachnie. No, a teju do tych, 

co nie pijům kafeju, tyż ni. Jaky mlyko i 

cuker tyż se znejdům. A najważniejszy 

to to, cobyście nie zapůmnieli prziniyść 

ze sobům dobrygo humoru. Bo jak go 

prziniesie kożdi, to niczygo na pewno 

nie brachnie. Pamiyntejcie: prziszłoł 

niydziela, po nieszporach na placu za 

kościołym we Rozwadzi. Wszyscy sům 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Oppeln: Die neue deutsche Konsulin Sabine Haake hat ihr Amt übernommen 


Mit schlesischen Wurzeln 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Seit dem 8. August hat das deutsche 

Konsulat in Oppeln eine neue Leiterin. 

Es ist Sabine Haake, die nach der 

Gründerin des Konsulats, Ingeborg 

Gräfin von Pfeil, als zweite Frau hier 

das Sagen hat. 

Konsulin Sabine Haake arbeitete in 

der Vergangenheit sowohl im Auswärtigen 

Amt, als auch in deutschen 

Vertretungen in Kanada, Litauen und 

den USA. Nun leitet sie das deutsche 

Q DFK-Samstagskurse: Bei manchen 

DFK-Ortsgruppen kann man Kinder 

bereits für das Herbst-Winter-Semester 

der deutschen Samstagskurse anmelden, 

so auch beim DFK Reinschdorf. Dort startet 

der Samstagskurs am 20. September 

und wird bis 6. Dezember gehen. Beim 

DFK Reinschdorf kann man die Kinder 

jeweils mittwochs zwischen 9:00 und 

12:00 Uhr im DFK-Sitz sowie telefonisch 

bei Tomasz Kandziora (662 410 002) anmelden. 

Wer wissen will, ob in seinem 

DFK auch ein Samstagskurs veranstaltet 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie to we w współpracy jakikolwiek z przedstawicielami sposób zabronione. 

mniejszości niemieckiej. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Celem Vervielfältigung lepszego zorientowania ist się strengstens w 

untersagt. 

Konsulat in Oppeln, das wegen der hier 

lebenden deutschen Minderheit doch 

sehr spezifisch ist. Daher ist sich Sabine 

Haake der hohen Erwartungen sehr 

wohl bewusst. „Mein Vorgänger, Peter 

Eck, hat hier sehr große Fußstapfen hinterlassen 

und meine Erwartungen an 

mich selbst sind, dass ich in diese Fußstapfen 

hineinwachse und die Arbeit, die 

er hier geleistet hat, in Zusammenarbeit 

wird, kann sich an den Koordinator der 

Samstagskurse, Ryszard Karolkiewicz, 

unter der E-Mail-Adresse: samstagskurs@ 

o2.pl wenden. 

QQSpotkanie na wulkanie: Stowarzyszenie 

Lokalna Grupa Działania „Kraina 

Dinozaurów” przy współpracy z Uniwersytetem 

Opolskim i Stowarzyszeniem Kraina 

Konsulin 

LARES: Niniejszy Sie machte Haake 

materiał unter 

(links) anderem war Stopp bereits 

służy beim 

vor einigen Finale wyłącznie des 

Monaten deutschen auf einer Rezitationswettbewerbs kurzen Erkundungstour 

do czytania. in Proskau. 

im Umland Oppelns. 

Powielanie Foto: J. Stemplewski kolejnym w jakikolwiek miejscem pracy, bowiem sposób konsul 

Haake i jej mąż już po kilku dniach 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Eines sind Tages, lediglich als wir zum Lesen Mutter bereitgestellt. hat viele Jahr in Sagan Jegliche gelebt czują Vervielfältigung się na Śląsku prawie jak w ist domu. strengstens untersagt. 

mit den Vertreterinnen und Vertretern 

der deutschen Minderheit fortführe.“ 

Um die Lage besser einschätzen zu 

können und sich ein eigenes Bild von 

der Region zu machen, gab es in dieser 

Woche bereits erste Treffen mit Vertretern 

der deutschen Minderheit sowie 

dem Oppelner Stadtpräsidenten, dem 

Marschall der Woiwodschaft und dem 

św. Anny organizuje w ramach projektu 

„Opolskie skarby geologiczne” tzw. „Spotkanie 

na wulkanie”. Spotkanie odbędzie 

się 23 sierpnia na Górze św. Anny. W programie 

m.in.: prezentacja zasobów geologicznych 

terenów LGD „Kraina św. Anny” 

i „Kraina Dinozaurów”, prezentacja gry 

komputerowej i terenowej „GEO-SKARBY”, 

poszukiwanie geoskarbów na Górze Świę- 

LARES: Niniejszy materiał über den Zaun służy gereicht wyłącznie 

betreiben.“ 


mieszkania 

w jakikolwiek 

w Opolu, dwóch 

sposób 

sąsiadów 

zabronione. 

und uns willkommen 

spontanicznie podało nam rękę przez 

Opole: Nowa konsul Niemiec objęła ogrodzenie w geście powitania. 


Woiwoden. 

Oppeln soll aber nicht nur ein zeitlich 

begrenzter Arbeitsplatz sein. Konsulin 

Haake und ihr Ehemann fühlen sich 

bereits nach wenigen Tagen heimisch 

in Schlesien. „Wir waren schon in Brieg, 

um uns die Stadt anzusehen, und wir 

haben auch schon Oppeln erkundet. 

Überall haben wir sehr nette Polen und 

tej Anny. Organizator zapewnia transport 

uczestników spod siedziby Stowarzyszenia 

LGD „Kraina Dinozaurów” w Spóroku. 

Szczegółowe informacje uzyskać można 

pod numerami telefonu 77 461 12 28 lub 

605 052 777. adur 

Jednak związki ze Śląskiem mają też 

charakter rodzinny, bowiem zarówno 

Sabine Haake, jak i jej mąż mają korzenie 

na Śląsku. – Moja matka przez wiele 

lat mieszkała w Żaganiu, a prababcia 

mojego męża pochodzi ze Słubic (Frank- 

geheißen.“ Die Verbindung zu Schlesien 

ist aber auch familiär geprägt, denn W przeszłości konsul Sabine Haake śmy więc po części z tych stron, dlatego 

chwili jego utworzenia. 

furt/Oder-Dammvorstadt). Oboje jeste- 


Oppelner Nachrichten 

sowohl Sabine Haake als auch ihr Mann pracowała zarówno w Ministerstwie chcielibyśmy pojechać do tych miast. 


Mitglieder der deutschen Minderheit getroffen. 

Eines Tages, als wir aus unserer 

Wohnung in Oppeln kamen, haben zwei 

aus unserer Wohnung 

in Oppeln kamen, 

haben zwei Nachbarn 

uns spontan die Hand 

geheißen.“ 

Nachbarn uns spontan die Hand über 

den Zaun gereicht und uns willkommen 

haben Wurzeln in Schlesien. „Meine 

Friedersdorf: Ausstellung zum Ersten Weltkrieg 

Offene Wunden 

und die Urgroßmutter meines Mannes 

kommt aus Frankfurt/Oder-Dammvorstadt 

(Słubice). Wir sind also beide 

zum Teil hier aus der Gegend. Deswegen 

möchten wir beide in diese Städte fahren 

und ein bisschen Ahnenforschung 

urząd – Ze śląskimi korzeniami 

Od 8 sierpnia konsulat Niemiec w 

Opolu ma nową szefową. Jest nią 

Sabine Haake, która będzie kierowała 

konsulatem jako pierwsza kobieta od 

Spraw Zagranicznych, jak i w przedstawicielstwach 

Niemiec w Kanadzie, na 

Litwie i w Stanach Zjednoczonych. Teraz 

objęła kierownictwo konsulatu RFN w 

Opolu, który jest placówką specyficzną 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ze względu w jakikolwiek na fakt zamieszkiwania sposób regionu 

przez mniejszość niemiecką. Stąd 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Sabine Vervielfältigung Haake jest w pełni świadoma ist sta- 


wianych jej wysokich oczekiwań: – Mój 

poprzednik, pan Eck, odcisnął głębokie 

piętno na działalności konsulatu, dlatego 

sama sobie stawiam zadanie, by godnie 

pójść w jego ślady i kontynuować pracę 

rozpoczętą przez pana Ecka, czyniąc 

sytuacji panującej w regionie, już w tym 

tygodniu odbyły się pierwsze spotkania 

z reprezentantami MN, a także z prezydentem 

miasta Opola, marszałkiem 

województwa oraz wojewodą. 

Opole nie ma być jednak wyłącznie 

– Byliśmy już w Brzegu, aby obejrzeć 

miasto, a i w Opolu zdążyliśmy zrobić 

mały rekonesans, wszędzie spotykając 

bardzo miłych Polaków i przedstawicieli 

mniejszości niemieckiej. Któregoś 

dnia, gdy wychodziliśmy z naszego 

Rudolf Urban 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 



Ob Staat, Gesellschaft, Wirtschaft 

oder Kultur – der Erste Weltkrieg 

wirkte sich auf alle Bereiche aus und 

prägte auch in Oberschlesien den 

Verlauf der Geschichte. Wie diese 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie mogła w między jakikolwiek innymi zwiedzić sposób miasto 

na rowerze i wziąć udział w grze 

zabronione. 


Katastrophe das alltägliche Leben 

erfasste, zeigt eine Ausstellung im 

Friedersdorfer Heimatmuseum. 

Im oberschlesischen Friedersdorf (Biedrzychowice) 

bei Oberglogau wird 

1914, wie fast überall in Europa, mobil 

gemacht. Männer, die zuvor ihr Land 

bestellten, mussten in den Krieg ziehen. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie języka w Niemiec jakikolwiek poprzez dobrą sposób zabawę zabronione. 

oraz wspólne przygody w mieście. 


– 


Dla uczestników projekt oznacza 


LARES: Niniejszy materiał im Friedersdorfer 

Kreuzen und Kapellen in unserer Gegend 

zu 

służy wyłącznie do 

machen, 

czytania. 

und viele 

Powielanie 

Friedersdorfer 

betonten, man dürfe die Opfer 


Heimatmuseum ist 

Wrocław: Jacek Protasiewicz będzie musiał zapłacić 


Zurück blieben Frauen, Alte und Kinder 

– sie mussten nun die Bauernhöfe 

führen. „Alles war plötzlich anders, die 

Frauen, die als schwaches Geschlecht 

bezeichnet wurden, mussten nun ihren 

Mann stehen. Eine ungewohnte Situation 

für alle hier im Dorf “, berichtet 

Rosi Zgorzelska, Ideengeberin für die 

Ausstellung im Friedersdorfer Heimatmuseum. 

Vieles, was die Ausstellung 

zeigt, hat Zgorzelska aus ihren Familienbeständen 

oder von den Friedersdorfern 

zusammengetragen. Einen Teil lieh sie 

aus dem Oberglogauer Museum. 

Alte Stiche wie „Der Abschied“ oder 

„Kriegsurlaub“ zeigen den Schmerz der 

Familien und die ständige Bange, den 

Familienvater zum letzten Mal zur Tür 

begleitet zu haben. Den Großteil der 

Ausstellung macht jedoch „Feldpost“ 

aus. Zu sehen sind Fotografien aus Lazaretten 

oder von unterschiedlichsten 

Standorten der kämpfenden Friedersdorfer 

Bauern. Wer die alte Handschrift 

lesen kann, erfährt meist tröstende Worte 

für die Familie, doch zwischen den 

Zeilen liest man den Schmerz und die 

ich soviel Mühe und Kraft in die Ausstellung 

gesteckt“, betonte Zgorzelska. 

100 Jahre nach dem Ausbruch des 

Ersten Weltkrieges sind die Wunden 

vielleicht schon verheilt. Doch die 

Erinnerung an die große Europäische 

Katastrophe muss wachgehalten wer- 

LARES: Niniejszy den, meint materiał Franz Lerch, służy emeritierter wyłącznie eine besonders do czytania. starke Wirkung Powielanie auf die się uiścić w jakikolwiek karę w wysokości 5 sposób tys. euro. zabronione. 

Pfarrer und Friedersdorfer, der bei der Besucher. 

Oskarżony pieniądze będzie musiał w Niemczech. 

LARES: Diese Materialien Ausstellungsarbeit sind lediglich kräftig mithalf. zum „Ich Lesen bereitgestellt. Klaudia Kandzia Jegliche wpłacić Vervielfältigung na cele społeczne. W zamian ist strengstens za 

untersagt. 

Ängste der Soldaten heraus. 

„Meine Familie hat Gott sei Dank 

keine Gefallenen zu betrauern gehabt, 

Rosi Zgorzelska erzählte bei der Ausstellungseröffnung viele Friedersdorfer Geschichten von damals. 

Die Ausstellung 

noch bis Ende des 

Jahres zu sehen. 

bin dabei, eine Zusammenstellung von 

der Kriege nicht vergessen“, so Pfarrer 

Lerch. 

Bei der Eröffnungsfeier am 15. August 

gedachte man den Opfern der Kriege 

in der Friedersdorfer Pfarrkirche mit 

einer kurzen Andacht. Von dort gingen 

Rosi Zgorzelska hat am Eröffnungstag 

für eine besondere Atmosphäre 

gesorgt, indem sie Kriegslieder von 

damals vortragen ließ. Dafür gewann 

sie Oskar Koziołek-Götz. Nach Besichtigung 

der Ausstellung hatten Lieder wie 

zum Beispiel „Ich hat´einen Kameraden“ 

Foto: Klaudia Kandzia 

Projekt młodzieżowy: City Bound Berlin 

Poznają stolicę 

Cały tydzień niezapomnianych 

przygód w stolicy Niemiec oferuje 

niemiecko-hiszpańsko-polska wymiana 

młodzieży City Bound Berlin. 

Młodzież do 17. roku życia będzie 

miejskiej. 

Wymiana młodzieżowa City Bound 

Berlin to coś więcej niż tylko 

zwiedzanie miasta: to międzynarodowe 

spotkanie młodych, które stwarza 

okazję do poznania kultury, historii i 

poznanie Berlina w grupie nowo poznanych 

osób, pochodzących z różnych 

zakątków Polski, Niemiec i Hiszpanii. 

Nie każdy jeszcze to miasto odwiedził, 

Jak poinformowała Doris Möller- 

-Scheu z niemieckiej prokuratory, 

ta zawiesi sprawę, jeśli europoseł zgodzi 

a teraz ma szansę poznać je wspólnie z 

ludźmi różnych narodowości, co raczej 

jest rzadko zdarzającą się okazją. Przy 

okazji zwiedzania miasta mogą oni również 

poznać siebie nawzajem, kultury 

własnych państw. Z Polski jest 11 uczestników, 

gdyż miejsca były ograniczone 

właśnie do takiej liczby – opowiada 

Christoph Schneider, menedżer kultury 

Instytutu Stosunków Kulturalnych 

z Zagranicą. 

W programie przewidziany jest spływ 

kajakowy w okolicach Berlina, wspinaczka 

na placu wysokiej wspinaczki, 

zwiedzanie miasta na rowerach, wspólne 

wieczory, ogniska, poznanie Centrum 

Przygód w Grunewald, a także gra miejska 

opierająca się na pracy zespołowej 

przy rozwiązywaniu skomplikowanych 

zadań w centrum miasta. 

Wymiana odbywa w dniach 17–23 

sierpnia. 

D. Mientus 

Kara za awanturę 

Słynna awantura, jaką rozpętał 

na lotnisku we Frankfurcie eurodeputowany 

Platformy Obywatelskiej 

doch spurlos ging dieser Krieg nicht an die Ausstellungsbesucher zum Kreuz, 

LARES: Niniejszy uns vorbei. materiał Aber aus Dankbarkeit, służy wyłącznie weil auf dem do die czytania. Namen der Kriegsopfer Powielanie aus Jacek w Protasiewicz, jakikolwiek będzie sposób miała zabronione. 

unsere Opfer nicht so groß waren, habe dem Dorf angebracht wurden. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche dla Vervielfältigung szefa dolnośląskiej PO najpew- 


niej jedynie konsekwencje finansowe. 

to za swoje zachowanie na niemieckim 

lotnisku nie będzie musiał odpowiadać 

przed sądem. W lutym Protasiewicz 

pijany awanturował się na lotnisku, miał 

między innymi krzyczeć „Heil Hitler” 

oraz pytać jednego z pracowników, 

czy był w Auschwitz. Nie chciał też z 

wezwanymi funkcjonariuszami dobrowolnie 

udać się na posterunek policji. 

Europoseł raczej przyjmie propozycję 

niemieckiej prokuratury. Podobno 

rozważył ją z prawnikami i uznał, że 

bardziej mu się opłaca uiścić karę, niż 

ponosić koszty postępowania sądowego 

adur




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Kotysia 



Big Brother 

Któż nie pamięta pierwszego 

reality show? „Big Brother” 

był pionierskim programem, który 

zapoczątkował niekończącą się serię 

zbiorowego podglądactwa, a jej 

22. – 28. August 2014 

Nicht nur Menschengruppe sein 

Mit Henryk Rudner, dem DFK-Vorsitzenden von Groβ Strehlitz sprach Dominika Galla 

Herr Rudner, der Groß Strehlitzer 

DFK hat zirka 300 Mitglieder, jedoch 

mit Abwärtstendenz. Wie sieht es um 

den Nachwuchs aus? 

bei uns entstehen würde. Leider hat sich 

bis heute kein Interessierter gefunden, 

der die Organisation leiten könnte. 

Wird der DFK von der Stadt finan- 

Ich bin der Meinung, dass sich die ziell unterstützt? 

LARES: Niniejszy Jugend materiał nicht allzu sehr służy in die deutsche wyłącznie Die do Unterstützung czytania. der Stadt Powielanie liegt darin, 

dass wir in einem Gebäude der Stadt 


Gesellschaft integriert. Sie sehen das 

Minderheit, denn sie 

LARES: Diese Materialien aus dem sind europäischen lediglich Blickwinkel. zum Lesen den Sitz bereitgestellt. für den DFK zur Verfügung Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

owocem stała się nowa człowiecza 

rasa: celebryta! 

Bohaterką dnia niemieckich 

portali internetowych stała się żona 

byłego gwiazdora piłki nożnej, 

Claudia Effenberg. Zaszokowała ona 

swoim zachowaniem widzów kanału 

Sat1, którzy nie mogą jej wybaczyć, 

Die Jugendlichen sind offen für Europa 

aber nicht unbedingt für die Deutsche 

Minderheit, denn sie haben keine starke 

Bindung zur Kultur der Deutschen 

Minderheit. 

Natürlich gibt es auch Jugendliche, 

gestellt bekommen haben. Der Vertrag 

wurde 2005 für 10 Jahre unterschrieben. 

Wir hoffen, dass wir eine Verlängerung 

bekommen. Darüber hinaus bemühen 

wir uns auch um die Förderungsmittel 

der Gemeinde für einige große Außen- 

LARES: Niniejszy die sich materiał auch als Deutsche służy fühlen, wyłącznie aber veranstaltungen. do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

sie sehen die Deutsche Minderheit als Was wünschen Sie sich für Ihre Arbeit 

im bereitgestellt. DFK? 

Jegliche ner Vervielfältigung der Gemeinden von Groß Strehlitz. ist strengstens 

erreichen sollten, sondern alle Einwoh- 

LARES: Diese Materialien eine alte sind Menschengruppe lediglich an. zum Es wäre Lesen untersagt. 

że pogardziła ciuchami zgromadzonymi 

w piwnicy programu „Promi 

Big Brother”. Zachowanie wybrednej 

gwiazdeczki nie przypadło do gustu 

nawet jej – jak to określają media – 

„jeszcze mężowi” Steffanowi. 

Za innym wielkim bratem tęsknią 

ein sehr großer Schritt für eine Weiterentwicklung, 

wenn der Bund der Jugend 

der Deutschen Minderheit (BJDM) auch 

Ich wünsche mir vor allem, dass 

unsere Veranstaltungen nicht nur die 

Deutsche Minderheit betreffen bzw. 

Nur dann gibt es einen Brückenbau und 

Mitgliedergewinn und nur so kann die 

Deutsche Minderheit überleben. q 

LARES: Niniejszy Gedenken: materiał Kriegstote służy wyłącznie werden in Groß do czytania. Nädlitz zentral Powielanie bestattet w jakikolwiek sposób zabronione. 


niektórzy mieszkańcy byłej NRD. 

– Jak informuje berlińskie wydanie 

gazety „Der Tagesspiegel”, główną 

atrakcją jednej z wystaw w cytadeli 

Spandau miałaby być głowa wodza 

rewolucji październikowej, pochodząca 

z gigantycznego pomnika, 

który kiedyś dominował nad placem 

Protokoll einer Exhumierung 

Mittwoch, 7. August, um 8 Uhr, es 

geht los: Von Sacrau Turawa (Za- 


sich bereits 

w jakikolwiek 

erste Schweißtropfen 

sposób 

auf der 

krzów Turawski) nach Oderwalde 

zabronione. 

Stirn. Die Zuschauer unterhalten sich 

LARES: Diese Materialien (Dziergowice) sind lediglich bei Kandrzin-Cosel. 

drüber, wie die Soldaten wohl gestorben 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Lenina. Szkopuł w tym, że kiedy 

wzburzony naród usuwał pomnik z 

przestrzeni publicznej, zakopał go w 

ziemi tak dokładnie, że łatwiej z niej 

dzisiaj wykopać granaty ręczne z II 

wojny światowej. 

W czasach, kiedy niektórzy chcieliby 

się pozbyć swoich big brotherów, 

Zwei Fahrzeuge, drei Leute: Harald 

Schroedter (58), Angestellter beim 

„Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge 

e.V.“ im Land Brandenburg, der 

Unternehmer Andrzej Latusek (42) und 

inni marzą o ich powrocie. 

Józef Kotyś 

seine Gattin Barbara Latusek (41) aus 

Stück schwarzen Gummi, das sich 

LARES: Niniejszy Sacrau materiał Turawa. Die Mission służy ist wyłącznie klar und do czytania. Powielanie letztendlich w jakikolwiek als Ledermantel sposób erweist. zabronione. 

erforderte viel Aufwand, Zeit und Vor- 

Eine halbe Stunde später hat man schon 


bereitung: die Exhumierung der Überreste 

von drei deutschen Soldaten aus 

einem Sammelgrab am Waldrand, wo 

die jungen Männer im Januar 1945 in 

einer Nacht-und-Nebel-Aktion von den 

Großeltern des Grundbesitzers Norbert 

TERMINE 

Hromik beigesetzt worden waren. 

Die Presse und das Radio möchten 

QQBytom: Muzeum LARES: Górnośląskie Niniejszy w Nach materiał einer stundenlangen służy wyłącznie Fahrt do Harald czytania. Schroedter Powielanie auch w gerne jakikolwiek ein Interview mit sposób Andrzej zabronione. 

Bytomiu zaprasza 30 i 31 sierpnia od geht es sofort an die Arbeit, ohne Zigarettenpause, 

sind lediglich ohne viel Bla Bla. zum In der Lesen bereitgestellt. Jegliche am Vervielfältigung meisten arbeitet. Er erzählt, ist dass strengstens er 

zeichnet auf einem Latusek, dem Mann, der hier körperlich 

10.00 LARES: do 13.00 na Diese warsztaty z Materialien mozaiki, 

untersagt. 

które odbędą się w ramach projektu „Wielokulturowy 

Bytom”. Warsztaty poprzedzi 

prezentacja na temat historii bytomskiego 

rynku. Wstęp wolny. 

Q Gleiwitz: Das Museum in Gleiwitz 

Ortschaft Zyrowa (Żyrowa) tags zuvor 

stachen die Mücken stärker und auch 

die Erde scheint in Oderwalde nicht so 

hart zu sein. Ausgestattet mit Kompass, 

Kugelschreibern, Lupen und sonstigen 

Q 

Utensilien für die Reinigung der Funde 

entsprechenden Behandlung einmal im 

LARES: Niniejszy stellt Harald materiał Schroedter służy seinen klappbaren 

Feldtisch auf. Währenddessen prüft Diesmal haben sich mehrere Gäste beisetzt. In Schlesien ist dies der Zent- 

wyłącznie do czytania. Powielanie Jahr w an den jakikolwiek dafür vorgesehenen sposób Stellen zabronione. 

LARES: Diese Materialien Andrzej sind Latusek lediglich mit dem Spaten zum wie Lesen angemeldet: bereitgestellt. Journalisten der „Jaskółka Jegliche ralfriedhof Vervielfältigung von Groß Nädlitz (Nadolice ist strengstens untersagt. 

veranstaltet am 30. August einen Vortrag 

zum Thema „Alfred Naujocks: Der Mann, 

hart die Erde ist. Kurz zuvor hat seine 

Gattin Barbara die Stelle fotografisch dokumentiert 

und eine kleine Absperrung 

mit dem Schild „Fotografieren der sterblichen 

Überreste Verboten“ aufgestellt. 

Śląska“ und „Radio Park“, Vertreter 

vom „Polnischen Roten Kreuz“ aus 

Kandrzin-Cosel und mit Joachim Niemann 

und Alfred Szyndzielorz Vertreter 

der hiesigen Deutschen Minderheit. Die 

Spannung steigt. Bei Andrzej Latusek, 

der unermüdlich weiter gräbt zeigen 

sind und wie die Russen hier anderen 

gefangenen Soldaten 1945 ihre Zungen 

an Tischplatten festgenagelt hatten. 

Barbara Latusek und Harald Schroedter 

geben den Medien Interviews. 

Plötzlich stößt man auf etwas, ein 

den Schädel eines Soldaten mit einem 

Einschussloch in der rechten Schläfe. 

Auf einmal herrscht große Aufregung. 

Viele Fragen werden gestellt, viele Meinungen 

abgegeben. Man stellt fest, dass 

der Soldat Skischuhe des Militärs an hat. 

bereits seit 2010 für den „Volksbund 

Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V.“ 

tätig ist und seitdem die Überreste von 

mehreren hundert Soldaten in ganz 

Polen ausgegraben hat und nach einer 

Wielkie) bei Breslau. 

Harald Schroedter zeichnet auf einem 

Blatt Papier die genaue Lage des 

Sammelgrabes, prüft ob die Zahl der 

Knochen der Zahl der Verstorbenen entspricht, 

säubert Abzeichen und versucht 

die genauere Herkunft der Soldaten zu 

bestimmen. Die Journalisten zeigen 

Ihre Zufriedenheit über den Verlauf 

der Stunden und Verabschieden sich 

langsam. 

Noch hat man aber nicht alle Überreste 

der gesuchten drei Soldaten gefunden. 

Die Schaufel ruht nicht, man 

weiß langsam nicht mehr, wohin mit 

der ganzen Erde. Nach zwei weiteren 

Stunden entdeckt man den zweiten 

Schädel, nach einer weiteren Stunde 

ist man sicher dass es keine weiteren 

Überreste mehr gibt. Jetzt muss noch 

alles auf dem Papier dokumentiert 

und die gefundenen Teile in die dafür 

vorgesehenen Säcke gepackt werden. 

Man muss die Fundstelle so verlassen, 

wie sie vorgefunden worden war. Die 

Körper der drei jungen Soldaten lagen 

fast 80 Jahre lang 70 Zentimeter tief 

am Waldrand vergraben. Wir werden 

ihre Namen wohl nie erfahren, da keine 

Erkennungsmarken gefunden wurden. 

Wenn ihre Familien nun jedoch einen 

von den Zentralfriedhöfen besuchen, 

ist die Wahrscheinlichkeit groß, dass 

dort ihre Väter und Ehemänner ruhen. 

Norbert Nieslony 


LARES: Diese Materialien Kolonowskie: sind lediglich Drzewo zum Życia Lesen po raz bereitgestellt. drugi 


Pochwała śląskiej przyrody 

Biblioteka i Centrum Kultury w Ko- 

Q 

lonowskiem wraz z Nadleśnictwem 

LARES: Niniejszy Zawadzkie materiał organizują służy w niedzielę wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


24 sierpnia 


o 

lediglich 

godz. 15.00 II 

zum 

Festiwal 


der den Zweiten Weltkrieg begonnen hat”. 

Der Vortrag findet ab 16:00 Uhr in der 

Villa Caro statt. Referent ist Florian Altenhöner. 

Der Eintritt ist frei. 

Q Wrocław: Do 28 sierpnia we wrocławskim 

Pałacu Królewskim można oglądać 

różne wydania słynnej mapy Śląska 

z 1561 roku autorstwa Martina Helwiga. 

Bilety dostępne w cenie 15 i 10 złotych. 

QQOppeln: Am 23. August veranstalten 

das Jugendsinfonieorchester 

der Städtischen Musikschule Potsdam 

und das Sinfonieorchester der Oppelner 

Musikschule ein gemeinsames Konzert. 

Beginn ist um 18:00 Uhr im Konzertsaal 

der Oppelner Philharmonie. 

QQLubowitz: Das Oberschlesische 

Eichendorff Kultur– und Begegnungszentrum 

Lubowitz veranstaltet am 31. 

August die Theateraufführung „Eichen- 

Kultury Leśnej „Drzewo Życia”. 

Pomysł na przedsięwzięcie kulturalne 

nawiązujące do naturalnych 

zasobów przyrodniczych położonej w 

Dolinie Małej Panwi gminy, a jednocześnie 

pokazujące wielokulturowość 

LARES: Niniejszy Górnego materiał Śląska, zrodził służy się wyłącznie w ubiegłym 

roku. Już wówczas zorganizowa- 



no konkurs literacki, przeprowadzono 

plener fotograficzny i powierzono dr. 

Krzysztofowi Spałkowi przygotowanie 

opracowania wydawnictwa o walorach 

krajobrazowych i przyrodniczych okolic 

Kolonowskiego. 

Na zbudowanej w miejscowej hali tar- 

V.l.n.r.: Andrzej Latusek, Barbara Latusek und Harald 

Schroedter 

Foto: Norbert Nieslony 

Blatt Papier die 

genaue Lage des 

Sammelgrabes. 

kim, czeskim oraz w gwarze śląskiej. 

Zanim jednak to nastąpiło, odbyło się 

uroczyste posadzenie Drzewa Życia. W 

„Die Jugendlichen 

sind offen für Europa 

aber nicht unbedingt 

für die Deutsche 

haben keine starke 

Bindung zur Kultur der 

Deutschen Minderheit.“ 

ry lokalnej społeczności zafundowało 

Nadleśnictwo Zawadzkie. 

Tegoroczny festiwal kultury leśnej 

Henryk Rudner 

Z tego też powodu postanowiono wiele 

uwagi poświęcić twórczości piewcy lasów 

nad Małą Panwią. – Referat zadedykowała 

pisarzowi Agnieszka Kwiecień, 

która przyjrzała się jego poetyckim inspiracjom 

przyrodą. W przygotowanym 

z okazji festiwalu biuletynie zamieszczono 

próbki literackie następców Georga 

Hauptstocka, którzy wzięli udział w konkursie 

na opowiadanie nawiązujące do 

urody Doliny Małej Panwi. Zwyciężyła w 

nim Violetta Wantulok-Seebauer, która 

opisała historię nieuleczalnie chorego 

młodzieńca, odnajdującego radość w 

trakcie wycieczki nad rzekę. 

Tegoroczną edycję festiwalu ukoronuje 

koncert finałowy, w którym zaprezentują 

się zespoły: Bluemoon, Zapłoty, 

Chwila Nieuwagi, Jazz Combo i Dionizos. 

Organizatorzy przygotowali również 

wystawę sztuki leśnej, kiermasz sztuki 

LARES: Niniejszy gowej estradzie materiał pojawili służy się wykonawcy wyłącznie niewielkiej do czytania. odległości od festiwalowej Powielanie poprzedziło w jakikolwiek wydanie przez Wojewódzką sposób zabronione. 

adur reprezentujący piosenkę artystyczną, sceny swoje docelowe miejsce znalazł Bibliotekę Publiczną w Opolu książki 

LARES: Diese Materialien zaśpiewaną sind w języku lediglich polskim, zum niemiec- 

Lesen buk zwyczajny bereitgestellt. odmiany „Pendula”, Jegliche któ- 

Georga Vervielfältigung Hauptstocka pt. „Peter ist Schrat”. strengstens untersagt. 

dorff der Wanderer”. Beginn ist um 19:00 

Uhr an der Schlossruine. 

Quelle: U.S. National Archives and Records Administration 

Zespół Sygnalistów Leśnych „Waltornia” otworzy tegoroczny koncert finałowy. 

Foto: J. Stemplewski 

Foto: Dominika Galla 

Sollten Sie von verlassenen deutschen 

Grabstätten Kenntnis haben, 

melden Sie diese bitte an die E-Mail- 

Adressen: exhumierungen.der.soldaten@outlook.com 

oder ekshumacje. 

zolnierzy.niemieckich@outlook.com 

ludowej, degustację lokalnych wyrobów 

kulinarnych oraz wystawy fotograficzne. 

Józef Kotyś




Nr. 34/1168 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Kandrzin: Pfarrer Norbert Kachel in memoriam 

Kronika Parafialna 

„Wie 

LARES: 

mein 

Niniejszy 

Gott 

materiał 

will, 


ich 

do czytania. 

bin bereit“ 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Dieses Jahr wäre der Kandrziner Pfarrer Norbert Kachel 90 Jahre alt geworden. 

Der St.-Nikolaus-Kirche, seiner Heimatkirche, in der er während der 

Schulzeit Messdiener war, blieb er in allen Lebenslagen stets verbunden. 

Das Kriegsende erreichte der 1924 

geborene Norbert Kachel in Süddeutschland, 

wo er als Soldat seiner 

Q Gedenken: Die Deutsche Bischofskonferenz 

gedenkt gemeinsam 

mit der Polnischen Bischofskonferenz des 

Beginns des Zweiten Weltkriegs vor 75 

Jahren. Dazu wird der Vorsitzende der 

Deutschen Bischofskonferenz, Kardinal 

Reinhard Marx, vom 31. August bis zum 

2. September nach Gleiwitz und Warschau 

reisen. In Gleiwitz wird er von Bischof 

LARES: Niniejszy materiał Kachel hielt służy zu seinen wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Landsleuten und 


Wehrpflicht nachgehen musste. Nach 

Oberschlesien kehrte er 1945 nicht zurück, 

stattdessen studierte er Theologie 

und wurde am 29. Juni 1951 im bayrischen 

Eichstätt zum Priester geweiht. In 

den Jahren 1951-53 war er Kaplan im 

mittelfränkischen Roßtal und in Neumarkt 

in der Oberpfalz. Am 16. Sep- 

Wolfgang Ipolt (Görlitz) begleitet. Nach 

einer Begegnung von Kardinal Marx 

mit dem Vorsitzenden der Polnischen 

Bischofskonferenz, Erzbischof Stanisław 

Gądecki, bildet eine deutsch-polnische 

Eucharistiefeier am 31. August um 18:00 

Uhr in der Kathedrale von Gleiwitz den 

Mittelpunkt des ersten Besuchstages. 

tember 1959 erfolgte seine Einführung 

als Kurat in die Herz-Jesu-Gemeinde 

in Büchenbach, die der Pfarrei Roth zugeordnet 

war. In 18 Jahren Aufbau- und 

Seelsorgearbeit hat sich Pfarrer Norbert 

Kachel in Büchenbach bleibende 

Verdienste erworben, zu denen die 

Errichtung eines in Mosaik gestalteten 

Kreuzweges vom Eichstätter Künstler 

Peter Recker im Jahre 1969 und sechs 

Hauptzelebrant ist Erzbischof Gądecki. 

Die Predigt hält Kardinal Marx. Um 20:00 

Uhr findet eine Gedenkfeier am ehemaligen 

Sender Gleiwitz statt. Neben den 

Vorsitzenden der Bischofskonferenzen 

und weiteren katholischen Bischöfen – 

unter ihnen der Kattowitzer Erzbischof 

Wiktor Skworc und Bischof Jan Kopiec aus 

Gleiwitz – werden bei der Feier Vertreter 

tausende katholische Heimatvertriebene 

in der Bundesrepublik der 50er Jahre, 

fand Kachel Zeit und Muße sich um die 

Belange seiner Heimatkirche in Kandrzin 

zu kümmern. Es gelang ihm, die 

bereits in den 40er Jahren vom dama- 

LARES: Niniejszy ligen Pfarrer materiał der St.-Nikolaus-Kirche, 

służy wyłącznie porte do durchgeführt czytania. und in Powielanie der Antoniuskapelle 

an bedürftige Kandrziner wurde. 

chel w in der jakikolwiek St.-Nikolaus-Kirche sposób gefeiert zabronione. 

Georg Wotzka, in München erworbene 

LARES: Diese Materialien Mosaike sind für die lediglich Seitenaltäre nach zum Kan- 

Lesen verteilt. bereitgestellt. Jegliche Pfarrer Vervielfältigung Norbert Kachel verstarb ist vier strengstens untersagt. 

Jahre später die Neugestaltung des Altarraumes 

mit einem weiteren Kunstwerk 

von Professor Recker zählen. Von 1983 

bis zu seinem Heimgang leitete er die 

Q 

Krzeszów: Odpust z nowym biskupem 



der evangelischen Kirche Polens und der 

jüdischen Gemeinschaft sowie der Bürgermeister 

der Stadt Gebete und Worte 

der Erinnerung vortragen. 

Q Piekary Śląskie: „Rodzina miłością 

wielka” to motto tegorocznej pielgrzymki 

kobiet do sanktuarium Matki 

Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w 

Piekarach Śląskich (Deutsch Pikar), które 

odbyło się 17 sierpnia. „Razem z Maryją 

powierzymy Jej Synowi świat kobiet, reprezentowany 

na piekarskim wzgórzu 

przez babcie, matki, żony, córki, siostry 

zakonne, osoby stanu wolnego” – napisał 

w zaproszeniu przed pielgrzymką abp 

Skworc i wyraził przekonanie, że w tym 



15 sierpnia, w święto Wniebowzięcia 

NMP, w sanktuarium maryjnym 

w Krzeszowie (Grüssau). Poprzedziła 

ją procesja ze słynącą cudami ikoną 

Matki Boskiej Łaskawej. 

To najstarszy obraz maryjny na obecnych 

ziemiach Polski. Datowany 

jest na poł. XIII w. Naukowcy wiążą 

go z kulturą bizantyjską, a w tym kręgu 

kulturowym wizerunki są nie tylko 

kreacjami artystycznymi. Traktowane są 

jak rzeczywisty obraz Boga, Matki Bożej 

czy świętych. Powstają na klęczkach, są 

adorowane. Często tak długo, że twórca, 

a potem również odbiorcy jego dzieła 

mają wrażenie, iż przedstawiony na nim 

wizerunek zaczyna do nich przemawiać. 

bogactwie stanów i powołań kryje się 

duchowy potencjał, od którego zależy jakość 

życia moralnego i religijnego rodzin 

na Górnym Śląsku. Wyjątkowym gościem 

pielgrzymki był w tym roku jałmużnik 

papieski z Watykanu, ksiądz arcybiskup 

Konrad Krajewski, który wygłosił do nas 

homilię. 


Q 


15 sierpnia w krzeszowskiej bazylice świętowano odpust. Foto: Marek Perzyński Ołtarz bazyliki krzeszowskiej z ikoną Matki Boskiej Łaskawej. Foto: Aisog/Wikipedia 

Syna Bożego, szafranowy kolor płasz- 

jest Krzeszów) na krańcach Śląska. Owstelni. 

Według innej, przynieśli ją do 

LARES: Niniejszy cza i nie materiał mieszane barwy służy wskazują wyłącznie na szem, zlecono do czytania. badanie obrazu Powielanie naukowcom 

(przed jego koronacją przez papieża dłach z włoskiej miejscowości Rimi- 

Krzeszowa w jakikolwiek aniołowie na swych sposób skrzy- 

zabronione. 

wczesny styl wschodni, zaś fałdowanie 

LARES: Diese Materialien płaszcza sind Maryi lediglich jest cechą charaktery- 

zum Lesen Jana Pawła bereitgestellt. II w 1997 r.), jednak Jegliche na wieni. 

Najprawdopodobniej Vervielfältigung utożsamiono ist strengstens untersagt. 

Tak nawiązuje się mistyczna relacja. 

Osoba, która chce przejąć choć cząstkę 

misterium zawartego w ikonie, dotyka 

jej głową. Czuje, jak oczy świętej postaci 

stykają się z jej wzrokiem. Ikona zawiera 

konkretną myśl, słowo. Można więc słowo 

nie tylko usłyszeć, ale i je zobaczyć. To 

ono – jak mówi Biblia – było pierwsze. 

Uważa się, że pierwowzorem krzeszowskiej 

ikony jest bizantynizujący 

LARES: Niniejszy uważany materiał jest według służy tradycji Kościoła wyłącznie Tylko trójgłos do czytania. – historyka, teologa Powielanie i ludu Śląskich w jakikolwiek (Bad Warmbrunn), sposób w którym zabronione. 

za pierwszego malarza ikon). 

z jego bogactwem przekazu legendarnego 

– 

cystersi krzeszowscy mieli prebendę. 


Różnie 


próbuje 

lediglich 

się tłumaczyć, 

zum 

jak 

Lesen bereitgestellt. 

jest w stanie przybliżyć 

Jegliche 

nas do To 


on miałby przywieźć obraz 

ist 

Matki 


obraz z kościoła Santa Maria Nova w 

Rzymie. Naukowcy głowią się jednak 

nad tym, czy wizerunek krzeszowskiej 

Madonny należy do kręgu kulturowego 

Wschodu czy Zachodu. Bo kształt ciała 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Q Albendorf: Erzbischof Alfons Nossol 

zelebrierte die Heilige Messe bei der 

Wallfahrt der deutschen Schlesier in Albendorf 

am 10. August. Mit diesem Pilgerort 

sei er seit jungen Jahren sehr 

verbunden, sagte der Erzbischof in seiner 

Predigt. Die feierliche Messe in deutscher 

Sprache wurde von den Chören aus Wadenburg 

und Oderwinkel begleitet. Es ist 

bereits Tradition, dass der Verband deut- 

diese im Nachhinein auch ihren Ausdruck 

in der Auslegung dieser Bibelstel- 


le gefunden. Die Schwierigkeit besteht asbekenntnis des Petrus antwortete Jesus Überlieferungen hatte und verwertete. 

LARES: Diese Materialien darin, sind dass diese lediglich Szene nicht zum nur vom Lesen mit einer bereitgestellt. Seligpreisung des Petrus Jegliche und Petrus Vervielfältigung genießt in allen vier Evangelien ist strengstens untersagt. 

Einundzwanzigster 

Sonntag im Jahreskreis 

24.08.2014 

1. Lesung: 

Jes 22,19-23 

2. Lesung: Röm 11, 33-36 

Evangelium: Mt 16,13-20 „Ich werde dir 

die Schlüssel des Himmelreiches geben.“ 

scher Gesellschaften in Oppeln eine 

Busfahrt nach Albendorf organisiert und 

die Wallfahrt mit einem weiteren Ausflugsziel 

verbindet. Diesmal ging die 

Reise zum Schloss und der St. Nikolauskirche 

in Ottmachau. 

Q Festiwal: „Per organa ad astra” 

In seiner 

dreijährigen 

Q 


durch 

materiał 

den freiwillig 

służy 

übernommenen 

wyłącznie 

zeichnet 

do 

ist. 

czytania. 

Vor der Abfassung 

der Evangelien 

Powielanie Lehrtätigkeit hat w jakikolwiek 

unbestritten als 

sposób 

Haupt 

zabronione. 

Tod. Diese Auffassung war jüdischem 

Jesus viel mehr 

der Gemeinschaft der 

ist einer der wichtigsten Ab- 

Denken fremd. Daher war auch das liegen auch mündliche 

Jünger nach innen und 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. gesprochen, Jegliche als Vervielfältigung in 


Dies schnitte des ganzen Neuen Testaments. 

Er ist von grundlegender Bedeutung 

für das Wesen, die Organisation 

und die Geschichte der Kirche. 

Da hierüber unter den Christen im 

Laufe der Jahrhunderte Meinungsverschiedenheiten 

entstanden sind, haben 

(Przez organy do gwiazd) to tytuł festiwalu 

organowego w Jelczu-Laskowicach 

(Jeltsch-Laskowitz) w powiecie oławskim 

(Ohlau). Koncerty będą okazją do spotkania 

wybitnych artystów w cztery soboty 

września w kościele dekanalnym św. 

Maksymiliana Kolbego. Rozpoczęcie koncertów 

6 września. Festiwal ma charakter 

otwarty dla wszystkich sympatyków 

der Abfassung seines Evangeliums diese benützt haben, es ist aber nicht festzustellen, 

do was czytania. jeder von ihnen darüber Powielanie hi- 

menschlicher w jakikolwiek Qualitäten bedarf, sposób um ihr zabronione. 

Kraft Gottes bestaunt, die so geringer 

LARES: Niniejszy Bezeichnung materiał gleichbedeutend służy wyłącznie mit der 

wesenhaften Gottheit. Auf dieses Messinaus 

noch für weitere Unterlagen oder Werk in der Welt zu vollbringen.“ q muzykami i melomanami. 


Pfarrei in Gungolding-Schambach im 

LARES: Niniejszy Bistum materiał Eichstätt. służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Trotz schwerer Arbeit bei der Schaffung 

eines sind religiösen lediglich Zuhauses zum für aber- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

styczną zachodniego malarstwa średniowiecznego. 

Mamy więc do czynienia ze 

wschodnią ikoną przemalowaną w XIII 

w. lub jest to obraz XIII-wieczny świadomie 

naśladujący wschodni, tzw. świętołukaszowy 

styl (św. Łukasz Ewangelista 

dzieło tak wysokiej artystycznej klasy 

pojawiło się już we wczesnym średniowieczu 

w niewielkiej wsi (jaką do dziś 

Wort zum Sonntag 

Evangelisten Matthäus, sondern auch 

vom Evangelisten Markus und vom 

Evangelisten Lukas berichtet wird. Jesus 

beginnt mit diesem Abschnitt die 

Vorbereitung der Jünger auf sein Leiden, 

auf sein Messiasamt, die Erlösung 

Unverständnis der Jünger groß. An den 

Anfang dieser Vorbereitung auf sein Leiden 

stellte Jesus die Frage nach seiner 

Person und nach seiner Aufgabe. Petrus 

antwortete in aller Namen: „Du bist der 

Messias.“ Für den Evangelisten war bei 

drzin zu überführen. Als die politische 

Lage dies in den 60er Jahren zuließ, besuchte 

Kachel Kandrzin wann immer 

er konnte. Im Kriegszustand der 80er 

Jahre wurden dank seiner Bemühungen 

Lebensmittel- und Medikamententrans- 

Dank Kachels Unterstützung wurde 

1994 ein DFK-Büro, damals in der ul. 

le pytań nie zdołali oni jednoznacznie 

odpowiedzieć i wciąż poruszamy się w 

świecie hipotez. Tym samym nie należy 

lekceważyć ludowych przekazów, to 

historyczne źródło, z którego wytrawny 

badacz potrafi wyłowić ziarno prawdy. 

prawdy o krzeszowskiej ikonie. 

Jedna z legend głosi, że przechowywana 

była od wieków w pobliskiej pu- 

mit dem Hinweis auf die Offenbarung 

dieses Geheimnisses durch den Vater im 

Himmel. In seiner dreijährigen Lehrtätigkeit 

hat Jesus sehr viel 

mehr gesprochen, als in 

den Evangelien aufge- 

und schriftliche Traditionen 

der Worte Jesu, die 

nicht allen Evangelisten in 

gleicher Weise zugänglich 

waren. Es steht zwar fest, welche dieser 

Quellen die Evangelisten gemeinsam 

den unbestrittenen Vorrang unter den 

zwölf Aposteln. Er ist der Wortführer 

und wird stets als der erste bei der Aufzählung 

aufgeführt. Nach 

dem Tode Jesu tritt er in 

der Apostelgeschichte 

außen auf. Ein Bischof 

wurde gefragt, was er 

sich gedacht habe, als er 

die Nachricht von seiner 

Ernennung zum Bischof erhalten habe. 

Er erwiderte: „ich habe die Weisheit und 

den Evangelien 

aufgezeichnet ist. 

Reja, eingerichtet. Unvergessen bleibt 

für viele auch die erste Christmette in 

deutscher Sprache nach Kriegsende, die 

im selben Jahr von Pfarrer Norbert Ka- 

Jahre später am 20. November 1998. 

Alfons Rataj, Klaudia Kandzia 

Mistyczna relacja z krzeszowską ikoną 

Ks. prof. Zbigniew Kiernikowski, 

nowy biskup legnicki, odprawił 

po raz pierwszy sumę pontyfikalną 

podczas tegorocznego odpustu 

Pfarrer Norbert 

unterstützte seine 

Heimatgemeinde. 

Als Herzenswunsch zelebrierte Pf. Norbert Kachel am 24. Dezember 1994 in der Kandrziner St.-Nikolaus-Kirche die 

erste deutsche Christmette seit Kriegsende. 

Foto: Alfons Rataj 

aniołów z Gabrielem, archiprezbiterem 

kościoła pw. Archanioła Gabriela w Rimini, 

kapelanem papieskim, który w 

1318 r. przebywał w Krzeszowie. Jego 

celem było spisanie beneficjów papieskich, 

m.in. z kościoła w Cieplicach 

Boskiej Łaskawej do Krzeszowa. Jednoznacznych 

dowodów na to jednak brak. 

Marek Perzyński 

spotkań z kulturą, jak i z doświadczonymi 

kan 

Foto: K. Kandzia




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe Lesen bereitgestellt. Kulisy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Königswinter: Ausstellungseröffnung zum Kreisauer Kreis am 31. August 

Die 

LARES: 

ersten, 

Niniejszy materiał służy 

die 

wyłącznie 

europäisch 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób 

dachten 

zabronione. 


Kaum ein Ort ist so sehr zum Sinnbild 

des deutschen Widerstands 

gegen den Nationalsozialismus 

22. – 28. August 2014 



geworden wie das niederschlesische 

Kreisau (Krzyżowa). 

„Opposition, Widerstand, der Wille, 

die Zukunft in die eigene Hand zu nehmen, 

der Mut dazu“ (Freya von Moltke, 

1997), diese Einstellung verband eine 

Gruppe von Menschen, die von der 



nationalsozialistischen Gestapo nach 

dem Ort ihrer drei größeren Tagungen 

als Kreisauer Kreis bezeichnet wurde. 

Zwischen 1940 und 1945 erdachten und 

planten sie dort ein neues demokratisches 

Deutschland und ein vereinigtes 

Europa. 

Anfang der 40er Jahre, auf dem Höhepunkt 

der Machtentfaltung des nationalsozialistischen 

Regimes und mitten 



im Zweiten Weltkrieg, eine demokratische 

Zukunft in Freiheit und Frieden 

zu denken – das war ein risikoreiches 

Unterfangen, das am Ende viele der Beteiligten 

mit ihrem Leben bezahlten. 

Aber es war auch eine intellektuelle und 

menschliche Leistung einer Minderheit, 

die nicht den Weg der angepassten 

Mehrheit und auch nicht den Weg der 



„inneren Emigration“, des Schweigens 

unter Zwang, gehen wollte. Diese Gruppe 

von Gleichgesinnten schuf sich, im 

Vertrauen zueinander, eine „Insel des 

freien Denkens“. Hier konnten sie ihre 

Ideen und Hoffnungen zum Ausdruck 

bringen und entwarfen Pläne für eine 

politische, wirtschaftliche und soziale 

Neuordnung Deutschlands und für ein 

friedliches Europa nach dem Ende des 

Nationalsozialismus. 

Der Kreis umfasste Menschen aus 

unterschiedlichen politischen und 

sozialen Richtungen. Ihm gehörten 

Juristen, Theologen beider Konfessionen, 

Aristokraten sowie Sozialdemokraten 

und Gewerkschaftler an. Die 

Gesprächspartner vertraten durchaus 

Naturrecht, sei es in der christlichen 

Tradition oder im Anschluss an die 

Philosophie der Antike und der Aufklärung. 

Mit ihren Ideen vertraten sie 

mit bis dahin ungekannter Vehemenz 

die Vorstellung einer menschenwür- 

hatte, zu überwinden, sollte Deutschland 

Teil do eines czytania. föderativ gegliederten Powielanie auf dem w jakikolwiek Recht und nicht auf sposób Macht zabronione. 

digen internationalen Ordnung, die 


Europa werden. Zugleich sollte mit der basiert. Dabei sollte es nicht bei staatsrechtlichen 

Vervielfältigung Theorien bleiben, sondern ist strengstens LARES: Diese Materialien Deutschlands sind lediglich und europapolitische zum Lesen politischen bereitgestellt. Neuordnung Europas Jegliche eine 

untersagt. 

unterschiedliche, bisweilen vollkommen 

entgegengesetzte Standpunkte. Aber sie 

verband die Überzeugung, dass man die 

Welt verbessern kann und dass der Einzelne 

dafür persönlich verantwortlich 

ist. In der politischen Zielvorstellung 

einer sozialen Gesellschaft auf personaler 

Grundlage waren sich die Kreisauer 

von Beginn an einig. 

größere wirtschaftliche Einheit entstehen. 

So stellten die Angehörigen des 

Kreisauer Kreises die geplante Neuordnung 

Deutschlands von Beginn an in 

einen europapolitischen Kontext. 

„Meinem Gefühl nach bin ich ers- 

LARES: Niniejszy bei Treffen materiał auf Landgütern służy wie wyłącznie Klein tens an do Europa czytania. gebunden, Powielanie zweitens dieses w Regime jakikolwiek zu vernichten. sposób Aber der zabronione. 

Öls und Groß Behnitz. Auf drei größeren 

Sitzungen, sind lediglich die im Frühjahr zum und Lesen land, bereitgestellt. viertens an das Land [Gut Jegliche Kreilands 

Vervielfältigung kommen, und ich werde ist dabei strengstens 

Deutschland, drittens an Ostdeutsch- 

Sturz müsste aus dem Inneren Deutsch- 


Die Gruppe der Kreisauer, entstanden 

um Helmuth James Graf von Moltke 

(1907-1945) und Peter Graf Yorck von 

Wartenburg (1904-1944), hat den Glauben 

an eine Erneuerung Europas und 

das Vertrauen in eine demokratische 

Zukunft nie aufgegeben. In privaten Begegnungen 

und Briefwechseln wurden 

Entwürfe für den Verfassungsaufbau 

Gutsschloss in Kreisau 2014 

Konzepte formuliert, diskutiert und 

verabschiedet. Die vorbereitenden 

Debatten wurden meist in kleineren 

Kreisen geführt, oftmals in Moltkes 

Berliner Wohnung oder bei Yorck in der 

Berliner Hortensienstraße, gelegentlich 

Herbst 1942 sowie im Frühjahr 1943 im 

Berghaus des Moltkeschen Guts Kreisau 

stattfanden, wurden die wichtigsten 

Teilbereiche diskutiert und schließlich in 

den „Grundsätzen für die Neuordnung“ 

vom 9. August 1943 zusammengefasst. 

Foto: Bernadett Fischer Berghaus-Veranda mit Helmuth James von Moltke um 1938 Foto: Stiftung Kreisau 

Der ganz bewusst gewählte Begriff Die Grundlagen für eine Wieder- 

LARES: Niniejszy materiał „Das Leben und służy Denken der Neuordnung macht deutlich, dass herstellung der Rechtsordnung waren 

für w die jakikolwiek Mitglieder des Kreises sposób die zabronione. 

wyłącznie es den do Kreisauern czytania. nicht um Powielanie eine bloße 

und Empfinden der Rückkehr zum Rechtsstaat der Weima- 

Menschen- und Grundrechte sowie das 


rer Republik ging, eine einfache Restauration 

wurde allgemein abgelehnt. Die 

obrigkeitsstaatliche Struktur sollte durch 

einen systematischen Aufbau von unten 

her beseitigt werden. Um den Nationalismus, 

der zwei Weltkriege verschuldet 

sau]. ‚Ich bin gebunden’ heißt, dass ich 

mich verantwortlich fühle, wobei das 

Maß der Verantwortung sich in dem 

Maß verringert, in dem der Umkreis 

sich erweitert.“ (Moltke in einem Brief 

an seinen Großvater, 1929) 

zu der aktiven, verantwortungsvollen 

Mitarbeit an der Gestaltung Deutschlands 

und Europas nach der Diktatur 

führen. 

„Ich weiß nicht, was ich tun kann und 

ob ich überhaupt etwas tun kann, um 

gebraucht werden. Auf jeden Fall wird 

eines Tages – vielleicht in dreißig Jahren 

– in Deutschland wieder das Gesetz 

herrschen. Ich hoffe einer der Leute zu 

sein, die helfen werden, dieses Gesetz 

zu schaffen.“ (Moltke gegenüber der 

amerikanischen Journalistin Dorothy 

Thompson, 1930er Jahre) 

Die Sonderausstellung zu diesem Thema, 

die vom 31. August 2014 bis zum 8. 

März 2015 im Eichendorffsaal des Haus 

Schlesien in Königswinter im Rheinland 

zu sehen ist, zeigt Facetten des Widerstands 

gegen die nationalsozialistische 

Diktatur am Beispiel der Überlegungen 

und Aktivitäten der Mitglieder des Kreisauer 

Kreises. Sie lädt dazu ein, sich mit 

diesen Menschen, ihrem Werdegang 

und ihrer Zeugenschaft auseinander zu 

setzen. Widerstandsgruppen sind Keime 

der zivilen Bürgergesellschaft, die eine 

Diktatur bewusst zu zerstören sucht. 

Mit ihrer Art des Widerstands haben die 

Kreisauer die demokratischen Lebensformen 

und das Recht auf Mitwirkung 

jedes Einzelnen an der politischen Gestaltung 

der Zukunft verteidigt. 

„Wann je sonst in unserer Geschichte 

hat es eine solche Konzentration von 

sittlich-politischer Substanz gegeben wie 

in Kreisau […] Das Leben und Denken 

und Empfinden der Menschen, die in 

Kreisau versammelt waren, ist und bleibt 

Maßstab für uns.“ (Bundespräsident 

Richard von Weizäcker, 21. Juli 1985) 

Nach 1945 wurde Niederschlesien 

und damit auch Kreisau polnisch. 

Freya von Moltke (1911-2010) musste 

das Gut verlassen. Durch die Jahrzehnte 

hindurch hielt sie an dem Traum fest, 

Kreisau eines Tages zu einem Haus für 

internationale Verständigung zu machen. 

Seit 1990 gehört das Gut der deutschpolnischen 

Stiftung Kreisau für Europäische 

Verständigung (Fundacja Krzyżowa 

dla Porozumienia Europejskiego). Die 

Stiftung ging aus einer internationalen 

Bürgerrechtsbewegung hervor, die sich 

erstmals im Juni 1989 in Breslau traf und 

die Gründung einer internationalen Begegnungsstätte 

und einer Gedenkstätte 

der europäischen Widerstandsbewegung 

in Kreisau anstrebte. Für Freya von Moltke 

war die Realisierung dieser internationalen 

Begegnungsstätte das späte Ergebnis 

der Arbeit ihres Mannes und seiner 

Freunde. Ein Ort, an dem Menschen 

aus ganz Europa zusammenkommen 

und sich trotz sprachlicher, sozialer und 

weltanschaulicher Unterschiede austauschen. 

Es ist das, was Kreisau ausmacht, 

es ist ein Ort der Zukunft. 

„Ohne die deutsche Widerstandsgruppe 

gegen den Nationalsozialismus, 

ohne ihren Einsatz, gäbe es heute nicht 

das schöne Leben in Kreisau. Es erwies 

sich als eine gute Basis, Polen und Deutsche 

einander näher zu bringen. Dass 

Kreisau in einem Europa ohne Grenzen 

eine neue Rolle gefunden hat, hat seine 

Berechtigung. Die Kreisauer gehörten 

zu den ersten, die europäisch dachten.“ 

(Freya von Moltke, 2005) 

Bernadett Fischer 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Neue bereitgestellt. Bücher – für Sie gelesen Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Institut für Nationalitätenrecht 

Lebens nachzeichnet. Daher gliedert 

LARES: Niniejszy materiał służy 

und Regionalismus 

ist die Festschrift „Der Bereiche: „Multiethnische Regionen 

wyłącznie 

sich die 

do 

Festschrift 

czytania. 

in drei 

Powielanie 

(Lebens-) 



Ortfried Kotzian das Forschungsprojekt 

służy „Deutsche wyłącznie beleuchtet do czytania. so z.B. das Elsass Powielanie oder auch Umgebung w jakikolwiek von Liegnitz in deutscher sposób Sprache zabronione. 

veröffentlicht. 

Kotzians geliebte Bukowina hinaus und 


Minderheiten im östlichen christliche Minderheiten in Vorderasien. 


LARES: Niniejszy materiał zu seinem służy 65. Geburtstag wyłącznie D-80098 do czytania. München, info@intereg. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

ausspricht, sondern in einer 

lediglich Fülle von Fachartikeln zum Lesen Widmung) bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Görlitz 2014, 22,90 € ist strengstens 

org (auf Wunsch mit persönlicher 

LARES: Diese Materialien sind untersagt. 

Ortfried Kotzian bei einer VdG-Tagung am Annaberg. 

Richard von Weizäcker: 

Menschen, die in 

Kreisau versammelt 

waren, ist und bleibt 

Maßstab für uns.“ 

Zu Ehren Ortfried Kotzians 


Beim Internationalen 

Herkunft eine Zukunft 

geben“ von Freunden und 

Weggefährten Ortfried Kotzians 

erschienen. Unter der 

inhaltlichen Federführung 

von Meinolf Arens, der mit 

Europa nach der Wende“ 

am Haus des Deutschen 

Ostens in München betreute, 

entstand ein Buch, 

das nicht nur den Dank an 

den Jubilar zum Ende seiner 

beruflichen Laufbahn und 

die Interessensschwerpunkte seines 

in Vergangenheit und Gegenwart“, „Die 

Bukowina als europäische Kulturlandschaft“ 

und „Wege in den Osten“. Den 

Reigen der Fachbeiträge eröffnet Siegfried 

Münchenbach über „Danzig und 

die Danziger“. Der Bogen reicht über 

Andreas Toscano del Banner/S-K 

Arens, Meinolf (Hg): Der Herkunft 

eine Zukunft geben. Festschrift für 

Dr. Ortfried Kotzian. Berlin 2013, 

Bezug für 29,80 € bei: INTEREG, 

Heßstraße 24, Postfach 340161, 

Im Görlitzer Bergstadtverlag sind zwei neue 

Bücher über Liegnitz, das (nach Breslau) zweite 

„Auge Schlesiens“ erschienen. Wie kaum eine 

andere Stadt Schlesiens hat Liegnitz in den vergangenen 

zehn Jahren seit dem EU-Beitritt Polens 

einen phantastischen Aufschwung zu einer 

wieder wirtschaftlich prosperierenden und touristisch 

attraktiven Perle an der Via Regia erlebt. 

Praktisch die gesamte Innenstadt mit dem Piastenschloss, 

der Ritterakademie, dem Kupfermuseum, zahlreichen Kirchen oder 

einladenden Parkanlagen präsentiert sich im neuen Gewand. Gemeinsam mit 

dem Edytor-Verlag, der die polnische Ausgabe anbietet, hat der Bergstadtverlag 

einen knapp 100 Seiten starken Reiseführer mit über zweihundert farbigen Abbildungen, 

Stadtplan und vielen weiteren touristischen Informationen auch zur 

Gleichzeitig und quasi ergänzend erschien der 566 Seiten starke Band „Liegnitz 

von A-Z“, der in Text und Bild umfassend über die deutsche Vergangenheit der 

alten schlesischen Garnisons- und Bezirkshauptstadt informiert. 

AT/MR/S-K 

Iza Sadurska: „Liegnitz und Umgebung“, 100 S., über 200 farbige 

Abbildungen, Bergstadtverlag W.G. Korn, Görlitz 2014, 9,90 € 

Historische Gesellschaft Liegnitz e.V. (Hg.): Liegnitz von A-Z, ein praktisches 

Nachschlagewerk von Peter Winkler, 566 S., Bergstadtverlag W.G. Korn,




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Politik: Minderheitengesetz änderungsbedürftig 


Novellierung sinnvoll und nützlich 



Knapp zehn Jahre sind seit der Einführung 

des Gesetzes über nationale 

und ethnische Minderheiten 

sowie die Regionalsprache durch 



das polnische Parlament vergangen. 

Dies nahm man unlängst für eine 

Umsetzungsbewertung zum Anlass. 

Die Folge: In mehreren Punkten 

müssten Änderungen her! Inzwischen 

liegt auch schon ein beachtlicher 

Katalog von Dingen vor, die 



laut Polens Minderheitenkreisen 

eine Novellierung erfordern. 

Die Idee wurde, für die Mitglieder 

des Gemeinsamen Regierungs- und 

Minderheitenausschusses überraschend, 

in der Plenarsitzung von Staatssekretär 

Stanisław Huskowski vom Ministerium 

für Verwaltung und Digitalisierung un- 



terstützt. Mehr noch, der Minister regte 

eine Fachgruppe an, die ein Novellierungspapier 

zum Minderheitengesetz 

erstellen würde, welches bislang außer 

ein paar kosmetischen Federstrichen 

nahezu ein Jahrzehnt lang unberührt 

blieb. Letztlich wurde eine Minderheiten- 

und Expertengruppe gebildet, in 

der einerseits die Minderheiten, dar- 

liche Politik handelt, deren Teil und Instrument 

er selber ist, und nicht um die 

Erfindung z.B. eines DFK-Vorsitzenden. 

Das könnte womöglich die Wahrneh- 

LARES: Niniejszy materiał mehreren EU-Staaten“ służy wyłącznie 

mung 

do 

dieser 

czytania. 

Dinge durch den 

Powielanie 

jeweiligen nietknięta. 

w jakikolwiek 

Ostatecznie utworzono 

sposób 

grupę 

zabronione. 

Direktor ändern“, hofft Bartek. mniejszościowo-ekspercką, w której z 

jednej strony brali udział przedstawi- 


unter Deutsche, Lemken und Ukrainer 

und andererseits das Ministerium und 

unabhängige Experten vertreten waren. 

Pragmatismus im Vordergrund 

„Die Fachgruppe nahm sich für ihre 

Arbeit vor, das bestehende Gesetz inhaltlich 

nicht vollends umzukrempeln, 

sondern vielmehr pragmatisch an das 

Eine weitere von der deutschen Minderheit 

materiał postulierte Gesetzesänderung 

służy wyłącznie akzeptiert do wurden czytania. und den Weg Powielanie ins Par- 

sobie w jeden jakikolwiek cel: nie wywracać sposób do góry zabronione. 

Regierungs- und Minderheitenausschuss – W pracach tej grupy postawiono 


bezieht sich darauf, die Hilfssprache- lament fanden, wo sie auch schon die nogami istniejącej ustawy i zawartych 


jetzigen Gesetzesform für tot. So können 

bis materiał heute z.B. keine służy zweisprachigen wyłącznie Marschallin do czytania. Ewa Kopacz weitergereicht, Powielanie nej Rządu w jakikolwiek i Mniejszości Narodowych. sposób A zabronione. 

Novellierungsentwurf an die Sejm- współprzewodniczący Komisji Wspól- 


Bescheinigungen ausgestellt werden damit ihm eine Nummer gegeben und najbardziej palącym punktem tej ustawy, 

LARES: Diese Materialien noch Genehmigungen sind lediglich dazu, zum dass die Lesen anschließend bereitgestellt. der entsprechende Jegliche Ge- 

o który Vervielfältigung najbardziej obecnie zabiegają ist strengstens untersagt. 

Thema heranzugehen und sich dabei 

ausschließlich auf jene Änderungen zu 

konzentrieren, die das Gesetz aktueller 

machen sollen und die wir uns am meisten 

wünschen“, sagte Rafał Bartek, der 

Co-Vorsitzende des Gemeinsamen Regierungs- 

und Minderheitenausschusses. 

„Im Brennpunkt steht hierbei eine von 

Polens nationalen und ethnischen Minderheiten 

derzeit ganz stark angestrebte 

Abmilderung des Prozentkriteriums 

(Senkung der 20-Prozent-Untergrenze 

auf zehn Prozent) für eine Aufstellung 

zweisprachiger Ortsschilder und eine 

Hilfsspracheneinführung in Gemeinden 

und Kreisen, ohne dass dafür öffentliche 

Konsultationen notwendig werden. Wir 

beobachten somit eine Wiederaufnahme 

LARES: Niniejszy gilt die materiał jetzige Bestimmung służy einig wyłącznie und zierung do der czytania. nationalen und Powielanie ethnischen wadzania w jakikolwiek konsultacji społecznych. sposób A zabronione. 

allein für die Gemeindeebene und leider Minderheiten Polens dar, noch ändern zatem obserwujemy powrót do rozmów zmieni się – mówi Rafał Bartek. 

LARES: Diese Materialien nicht für sind die Ebene lediglich von Kreisen zum oder Lesen sie diametral bereitgestellt. Teile des Gesetzes Jegliche von na ten Vervielfältigung temat, bo kiedy tworzono ist ustawę strengstens untersagt. 

von Gesprächen zu dem Thema, nachdem 

bei der Ausarbeitung des Gesetzes 

über nationale und ethnische Minderheiten 

sowie die Regionalsprache etliche 

Sejm-Experten für eine Acht-Prozent- 

Schwelle plädiert hatten.“ Erst später 

wurde dieser Schwellenwert zunächst 

auf 50 Prozent angehoben. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie endgültige do Entscheidung czytania. darüber Powielanie hängt w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sonstige Vorschläge 

dennoch von der Sejm-Marschallin und Comeback do dyskusji 


Nicht 


versäumt 

lediglich 

hat man dabei 

zum 

auch, 

Lesen 

dem Sejm-Präsidium 


und später 

Jegliche 

vom Gdyby 


jednak tak się stało, ustawa 


ta 

untersagt. 

Zurück zur Debatte 

Wäre dies geschehen, wäre das Gesetz 

praktisch nutzlos gewesen, denn 

allenfalls zwei Gemeinden in Polen 

hätten es dann in Anspruch nehmen 

können. Der Senat machte daher anschließend 

den Vorschlag, die Schwelle 

auf 20 Prozent zu senken, was vom Sejm 

dann auch akzeptiert wurde. Und so ist 

das bis heute. „Viele sind auch damit 

nicht gerade glücklich. Deshalb wollen 

wir nun zurück zur Diskussion von vor 

zehn Jahren, als in der Sejm-Debatte darüber 

ursprünglich eine Acht-Prozent- 

Schwelle im Raum stand. Heute fordern 

wir allerdings nicht acht, sondern zehn 

Prozent, was in mehreren EU-Staaten 

auch schon gilt und als durchaus passend 

angesehen wird”, so Rafał Bartek. 

die Wahl des Leiters vertreten ist. Es jej funkcjonowania. Efekt? Stwierdzono, 

że do w kilku czytania. punktach niezbędne Powielanie jest Gdyby w zatem jakikolwiek propozycja ta została sposób przy- 

zabronione. 

dobry pułap – przekonuje Rafał Bartek. 

LARES: Niniejszy haben materiał uns schon öfters służy Signale wyłącznie erreicht, 

dass es noch Direktoren gibt, die über dokonanie zmian. Dzięki temu zrodził jęta, to bez wątpienia kolejne gminy MN 


Sollte sich dieser Vorschlag durchsetzen, 

könnten zweifellos etliche weitere 

deutsch bewohnte Gemeinden von dem 

Segen des Gesetzes in Form von zweisprachigen 

Ortsschildern und deutscher 

Hilfssprache ohne den Umweg der Konsultationen 

profitieren. „Ein weiterer 

Pluspunkt, der uns ebenfalls am Herzen 

liegt, wären die gleichen Vorteile auch 

Gemeinsame Regierungs- und Minderheitenkommission bei ihrer Arbeit an der Novellierung des Gesetzes über nationale und ethnische Minderheiten sowie die Regionalsprache 

Rafał Bartek: „Die Zehn- 

Prozent-Schwelle ist ein 

gängiges Kriterium in 

für andere Volksgruppen in Polen, die 

derzeit noch an der 20-Prozent-Schwelle 

scheitern“, sagt der die deutsche Minderheit 

im Sejm vertretende Abgeordnete 

Ryszard Galla. 

Tote Bestimmung 

Bestimmung, die sowohl im Hinblick 

auf die Europäische Regional- und 

Minderheitensprachencharta, als auch 

das Minderheitengesetz von großer 

Bedeutung ist, mit Leben zu erfüllen. 

„Ich halte diese Bestimmung in ihrer 

Gemeindeverwaltung zweisprachiges 

Amtspapier zur Verfügung stellt bzw. 

in irgendeiner anderen Form die jeweilige 

Minderheitensprache fördert“, 

so Bartek weiter. Dem fügte der Abgeordnete 

Galla noch hinzu: „Zudem 

Woiwodschaften.“ So bezieht sich ein 

Änderungsvorschlag der Minderheiten 

darauf, die Hilfssprache auf der Kreisebene 

zu implementieren, so dass sie in 

den jeweiligen Siedlungsgebieten einer 

Minderheit unterrichtet wird. 

einen Vorschlag zur Novellierung des 

Rundfunkgesetzes einzubringen. Es 

ginge darum, dass die Programmbeiräte 

der Rundfunkstationen, die Sendungen 

in den Sprachen nationaler und 

ethnischer Minderheiten sowie in der 

Regionalsprache anbieten, auch solche Polityka: Ustawa o mniejszościach siaj. – To rozwiązanie też nie wydaje 


Bewerber 

materiał 

für ihre Mitarbeiterteams 


berücksichtigen, 

die von Minderheitenor- 

Nowelizacja – zasadna i potrzebna powrót do dyskusji sprzed 10 lat, kiedy 

narodowych 

do czytania. 

i etnicznych wymaga 

Powielanie 

zmian – się najszczęśliwsze, 

w jakikolwiek 

stąd zabiegamy 

sposób 

o 

zabronione. 


ganisationen vermittelt werden. „Uns 

liegt es auch daran, dass in Schulen und 

öffentlichen Einrichtungen, die ihren 

Schülern die Aufrechterhaltung ihrer 

nationalen Identität ermöglichen, die 

jeweilige Minderheit im Ausschuss für 

die Möglichkeiten zum Unterricht einer 

Minderheitensprache hinwegsehen. Wie 

man sieht, ist unter denjenigen, die sich 

als mögliche Direktoren bewerben, noch 

Aufklärungsarbeit vonnöten. Deshalb 

muss beim Bewerbungsverfahren auch 

immer ein Minderheitenvertreter dabei 

LARES: Niniejszy sein. Eine materiał solche Gesetzesbestimmung 

służy wyłącznie Ministerstwie do czytania. Administracji Powielanie i Cyfryzacji w Polsce, w jakikolwiek które nie są w stanie sposób osiągnąć zabronione. 

würde zudem einem Direktor das klare Stanisław Huskowski. Więcej... minister progu 20 procent – mówi poseł MN Ryszard 

Vervielfältigung Galla. 


w życie. 

LARES: Diese Materialien Signal sind geben, dass lediglich es sich hier zum staat- 

Lesen zachęcał bereitgestellt. do powołania specjalnej Jegliche grupy, 

untersagt. 

Wie geht es weiter? 

Die Änderungsvorschläge zum Novellierungsentwurf 

sind somit offensichtlich 

sinnvoll und allen Minderheiten in Polen 

auch nützlich. Ein Beleg dafür ist, dass 

sie inzwischen auch vom Gemeinsamen 

nötige Anzahl von Abgeordnetenunterschriften 

gewonnen haben. „Es waren 

genau 15 Unterschriften erforderlich, 

und die konnte ich auch sammeln. Nun 

wird im Rahmen einer Sejm-Sitzung, 

die Ende dieses Monats stattfindet, der 

setzgebungsprozess begonnen wird“, 

sagt Ryszard Galla und ergänzt: „Vieles 

deutet darauf hin, dass wir Erfolgschancen 

haben, denn die Novellierungsvorschläge 

stellen nicht grundlegend einen 

Eingriff in die Grundsätze der Finan- 

vor zehn Jahren“. Im Übrigen wurden 

sämtliche angemeldeten Vorschläge 

beim Ministerium für Verwaltung und 

Digitalisierung konsultiert und auch akzeptiert, 

und das bedeutet vorab eine 

Zustimmung der Regierungsseite. Die 

Gesetzgebungsprozess im Ausschuss ab. 

Wenn alles reibungslos abläuft, werden 

die Änderungsvorschläge im Jahr 2015 

angenommen und können 2016 in Kraft 

treten. 

W 

tym roku mija 10 lat od wcielenia 

w życie przez polski parlament 

ustawy o mniejszościach narodowych 

i etnicznych oraz języku regionalnym. 

Z tej okazji dokonano analizy i oceny 

się spory katalog spraw, które w opinii 

środowisk mniejszościowych w Polsce 

wymagają nowelizacji. 

Pomysł ten, ku zaskoczeniu członków 

Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości 

Narodowych i Etnicznych poparł na posiedzeniu 

plenarnym sekretarz stanu w 

której zadaniem byłoby przygotowanie 

dokumentu o ewentualnej nowelizacji 

ustawy, która dotąd poza kosmetycznymi 

zmianami przez niemal dekadę była 

ciele środowisk mniejszościowych, w 

tym m.in. niemieckiej, łemkowskiej i 

ukraińskiej, a z drugiej – reprezentanci 

ministerstwa i niezależni eksperci. 

Pragmatyczne podejście 

w niej pewnych zapisów, lecz podejść 

do tematu pragmatycznie, akcentując 

i koncentrując się wyłącznie na tych 

zmianach, które mają usprawnić jej 

żywotność i na których najbardziej 

nam zależy – twierdzi Rafał Bartek, 

mniejszości narodowe w Polsce, to obniżenie 

procentowego kryterium (z progu 

20–10 procent) zezwalającego na stawianie 

tablic dwujęzycznych i wprowadzanie 

języka pomocniczego w gminach i 

powiatach bez konieczności przepro- 

o mniejszościach narodowych i etnicznych 

oraz o języku regionalnym, sejmowi 

eksperci wskazywali, że ów próg 

ma wynosić tylko 8 procent. Dopiero 

później w Sejmie posłowie podwyższyli 

go do 50 procent! 

stałaby się bezużyteczna, bo z proponowanych 

wtedy możliwości ustawowych 

mogłyby skorzystać góra dwie gminy 

w Polsce. Dlatego Senat zaproponował 

obniżenie progu do 20 procent, co 

później przyjął Sejm i tak jest do dzi- 

nad tym tematem debatowano w Sejmie 

i proponowano wtedy próg wyjściowy 

8 procent. Obecnie jednak nie postulujemy 

8-, lecz 10-procentowy próg, co 

zresztą jest kryterium stosowanym w 

innych państwach UE i uważanym za 

mogłyby skorzystać z dobrodziejstw tej 

ustawy w postaci wprowadzania tablic 

dwujęzycznych i języka pomocniczego 

bez konieczności prowadzenia konsultacji. 

– Kolejnym plusem byłoby to, na 

czym też nam bardzo zależy, aby skorzystały 

na tym również inne mniejszości 

Foto: Ministerium für Verwaltung und Digitalisierung 

Martwy zapis 

Kolejną zmianą w ustawie, którą postuluje 

środowisko MN, to ożywienie 

zapisu o języku pomocniczym, który z 

punktu widzenia zarówno Europejskiej 

karty języków regionalnych i mniejszościowych, 

jak i z punktu widzenia ustawy 

o mniejszościach narodowych i etnicznych 

ma duże znaczenie. – Uważam, 

że w obecnej formie ustawowej zapis w 

mojej opinii jest martwy, bo powoduje 

pewną drętwość, przez co dzisiaj nie ma 

m.in. możliwości wydawania zaświadczeń 

dwujęzycznych czy też zezwolenia 

na to, aby urząd gminy udzielał papieru 

dwujęzycznego czy jakichkolwiek innych 

form, które faktycznie promowałyby 

język mniejszości – przekonuje Rafał 

Bartek, a poseł MN Ryszard Galla dodaje: 

– Do tego obecny zapis sprowadzony 

jest tylko i wyłącznie do poziomu gminy 

i niestety nie obejmuje już powiatu czy 

województwa. 

Dlatego jedna z proponowanych przez 

mniejszości modyfikacji do ustawy to 

wprowadzenie języka pomocniczego 

na poziom powiatowy, by był nauczany 

na terenach, gdzie dana mniejszość 

zamieszkuje. 

Inne propozycje 

Nie omieszkano też zgłosić propozycji 

nowelizacji w ustawie o radiofonii i 

telewizji, by rady programowe oddziałów 

emitujących programy w językach 

mniejszości narodowych i etnicznych 

oraz w języku regionalnym uwzględniały 

w swoich zespołach kandydatów zgłaszanych 

przez organizacje mniejszościowe. 

– Zależy nam też na tym, aby w 

szkołach lub placówkach publicznych 

umożliwiających uczniom podtrzymywanie 

poczucia tożsamości narodowej, 

przedstawiciel organizacji mniejszościowej 

był członkiem komisji wybierającej 

dyrektora takiej placówki. Docierają do 

nas bowiem sygnały, że są jeszcze tacy 

dyrektorzy, którzy ignorują możliwości 

nauczania danego języka mniejszości. 

Widać zatem, że świadomość wśród 

kandydatów na dyrektorów należy 

podnieść. Żeby jednak tak się stało, w 

procedurze wyborów na dyrektorów 

musi uczestniczyć przedstawiciel środowiska 

mniejszości. Poza tym taki zapis 

w ustawie spowoduje, że dany dyrektor 

otrzyma jasny sygnał, że jest to polityka 

państwa, którego jest częścią i narzędziem, 

a nie wymysł np. przewodniczącego 

DFK. Być może wtedy postrzeganie 

tych spraw przez danego dyrektora 

Co dalej? 

Widać zatem, że proponowane zmiany 

w projekcie nowelizacji ustawy są 

zasadne i potrzebne środowisku mniejszościowemu 

w Polsce. Dowodzi tego 

fakt, że zostały też zaakceptowane przez 

Komisję Wspólną Rzędu i Mniejszości 

Narodowych oraz trafiły do parlamentu, 

gdzie zyskały niezbędną liczbę poselskich 

podpisów. – Potrzebnych było 

dokładnie 15, co udało mi się zebrać, 

i pod koniec bieżącego miesiąca, kiedy 

odbędzie się posiedzenie Sejmu, projekt 

nowelizacji zostanie przekazany do marszałek 

Ewy Kopacz celem nadania mu 

numeru i rozpoczęcia procedury legislacyjnej 

– mówi poseł Ryszard Galla i 

dodaje: – Wiele wskazuje na to, że szanse 

powodzenia mamy duże, bo propozycje 

nowelizacji nie ingerują gruntownie w 

zasady finansowania mniejszości narodowych 

i etnicznych w Polsce ani też 

w sposób diametralny nie zmieniają 

ustawy przyjętej 10 lat temu. 

Dodajmy, że wszystkie zgłaszane 

propozycje były konsultowane i akceptowane 

w Ministerstwie Administracji i 

Cyfryzacji, a to oznacza wstępną zgodę 

ze strony rządowej. Jednak ostateczna 

decyzja w tej sprawie będzie zależała 

od pani marszałek, Prezydium Sejmu, 

a później procesu legislacyjnego w komisji. 

Jeśli wszystko odbędzie się bez 

przeszkód, to w 2015 r. proponowane 

zmiany zostaną przyjęte, a w 2016 wejdą 

Krzysztof Świerc




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Gospodarka: Niemcy celem polskich przedsiębiorców 

Inwestycji za miliard euro! 

22. – 28. August 2014 



Może się wydawać, że to głównie 

bogate państwa Unii Europejskiej 

inwestują w Polsce, a nie na odwrót. 

polsko-niemieckich. Jednak czy tak 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie duża w i zdecydowana jakikolwiek ofensywa sposób polskich zabronione. 

przedsiębiorców na niemiecki, bardzo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche wymagający Vervielfältigung i konkurencyjny rynek ist jest strengstens untersagt. 

Praktyka i ostatnie badania pokazują 

jednak, że mnóstwo firm znad 

Wisły bardzo dobrze radzi sobie nad 

Renem, czego dowodzi fakt, że tylko 

ubiegłym roku polskie firmy zainwestowały 

w Niemczech około 140 

milionów euro. 

Dzieje się tak pomimo faktu, że 

Niemcy uchodzą za społeczeństwo 

o konserwatywnym podejściu do biznesu. 

Do tego lokalne przepisy prawne 

nakładają spore ograniczenia, przede 

wszystkim jeśli chodzi o świadczenie 

usług informatycznych przez internet. 

Tym samym, aby obsługiwać klientów 

z Niemiec, polscy biznesmeni bardzo 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie silną, w dynamiczną jakikolwiek i nadal znakomicie sposób zabronione. 

rozwijającą się gospodarką, która oparła 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche się Vervielfältigung kryzysowi finansowemu i stąd ist tak strengstens untersagt. 

PKN 

LARES: Niniejszy polskich 

Orlen firm. 

doskonale czuje się w Niemczech (na zdjęciu), gdzie jest obecnie jedną z najbardziej rozpoznawalnych 

materiał służy wyłącznie do czytania. Foto: Filling Powielanie station/Wikipedia w recesję, w jakikolwiek z którą wciąż jeszcze sposób walczy zabronione. 

większość państw w Unii Europejskiej. 

LARES: Diese Materialien Ogromny sind lediglich potencjał, zum Lesen nad Renem bereitgestellt. prowadzi jednoosobową Jegliche Ba, Vervielfältigung w ubiegłym roku niemiecki ist PKB strengstens untersagt. 

często podkreślają, że muszą mieć tam 

własne data center. 

50 000 firm rzemieślniczych! 

Pomimo tego ogromny potencjał, 

jakim dysponuje niemiecki rynek 

gospodarczy, zwabił do siebie wielu 

polskich przedsiębiorców. Jak wielu? 

Polska ambasada w Berlinie szacuje, że 

Wyjątkowy rynek 

Znaczące kapitałowo są jednak inwestycje 

dużych przedsiębiorstw. I tak 

oprócz Comarchu w Republice Federal- 

LARES: Niniejszy materiał przedsiębiorców. służy wyłącznie 

nej Niemiec 

do czytania. 

inwestują między 

Powielanie 

innymi gospodarczym 

w jakikolwiek 

na poziomie 1,8 

sposób 

procent, 

zabronione. 

Kopex, Orlen czy doskonale znane w a w przyszłym roku ma to być już 2 procent! 

To cieszy polskich przedsiębiorców 

Polsce Asseco. Polscy dyplomaci szacują, 


w Niemczech zarejestrowanych jest już 

ok. 180 000 jednoosobowych przedsiębiorstw 

z udziałem polskich obywateli, w 

tym blisko 50 000 firm rzemieślniczych, 

a przy tym ponad 40 procent polskich 

firm działa w branży budowlanej. Na 

uwagę zasługuje również fakt, że 15 

procent polskich przedsiębiorstw działa 

w usługach ogrodniczych, targowych, 

Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji dotąd niemal 26 miliardów niemieckich 

inwestycji do czytania. bezpośrednich! Powielanie Mimo na pewno jakikolwiek nie należą do najniższych sposób w zabronione. 

alizować zawodowe marzenia. 

niż w Polsce, choć niemieckie podatki 

LARES: Niniejszy polskiej materiał ambasady w służy stolicy Niemiec, wyłącznie 

większość polskich przedsiębiorców tej dysproporcji aktywność polskich Unii Europejskiej. W tym miejscu trzeba 


opieki nad nieruchomościami i budynkami, 

12 procent w handlu i usługach 

Bahnlinie Breslau nach Warschau 

aktualisiert 

Nach dem neuesten Fahrplan, der 

ab Dezember gelten soll, sollen auf 

der Strecke Warschau – Breslau fünf 

Pendolino-Zugpaare verkehren. Am 

Warschauer Hauptbahnhof soll der 

Pendolino jeweils um 6.20, 8.20, 13.20, 

16.20 und 18.20 Uhr abfahren (außer 

samstags), am Breslau Hauptbahnhof 

jeweils um 5.18, 6.18, 11.18, 16.18 und 


Eine Milliarde für Breslau 

derzeit die Angebote. 

LARES: Diese Materialien Die sind niederschlesische lediglich Hauptstadt zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

18.49 Uhr, an Sonntagen fährt er nicht. 

Die Fahrzeit zwischen den Hauptbahnhöfen 

Warschau und Breslau soll drei 

Stunden und 42 Minuten betragen. Alle 

Zügen sollen zudem an den Bahnhöfen 

Warschau West, Tschenstochau Stradom 

und Oppeln halten. Schneller wird man 

die Strecke erst nach der Instandsetzung 

der Linie Oppeln nach Tschenstochau 

möglich sein. 

LARES: Niniejszy geplanten materiał nun auch neue służy Ideen wyłącznie auf der do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Liste. Dazu gehört eine Straßenbahn, 


die auch 


Bahngleise 

lediglich 

befahren 

zum 

würde. 


Die Vordere Bleiche liegt innerhalb der Breslauer Altstadt 

Foto: Jacek Halicki/wikipedia 

rund 150 Millionen Złoty kosten, da- 

Vorderen Bleiche finden im Frühling, 

zwei Jahre längere Laufzeit haben, also von müsste die Stadt ein Drittel selbst Sommer und Frühherbst Konzerte und 


bis 2022. 

materiał 

Voraussetzung 

służy 

ist, 

wyłącznie 

dass die zahlen. 

do 

Es ist 

czytania. 

ein erneuter 

Powielanie 

Anlauf zum Freilichtkinovorführungen 

w jakikolwiek 

statt. 


Stadt Breslau zuerst eine Eigenleistung Wasserparkprojekt, nachdem die Stadt- 


Kommunalwohnungen 

In Tichau ist die Renovierung des Gebäudes 

an der ul. Browarna 4 beendet 

worden. Die Arbeiten dauerten über ein 

Jahr und kosteten 1,9 Millionen Złoty. 

Es gibt dort jetzt 22 Kommunalwohnungen. 

Das Gebäude stand die letzten zwei 

Jahre leer. Laut Hanna Skoczylas, Leiterin 

der Abteilung Wohnungswirtschaft 

bei der Stadtverwaltung Tichau, sollen 

die Mieten dort genauso hoch sein wie 

in anderen Kommunalgebäuden in der 

Stadt. Der Basissatz liegt bei knapp fünf 

Złoty pro Quadratmeter. 

Japanischer Garten in Königshütte 

Im Schlesischen Park in Königshütte 

soll ein Japanischer Garten entstehen. 

Die Pläne dafür liegen bereits seit Jahren 

vor. Noch in den 80er Jahren wurde der 

Japanische Garten von Edward Bartman 

von der Warschauer Hauptschule für 

Landwirtschaft (SGGW) entworfen, 

doch von den knapp einhundert Bäumen, 

die dort langfristig wachsen sollten, 

wurden damals nur sieben angepflanzt. 

S5-Bau kostet 38 Millionen Złoty pro 

Kilometer 

Mehr als 38 Millionen Złoty pro Kilometer 

soll der Bau der Straße zwischen 

Korsenz bei Rawitsch und Trachenberg 

kosten. Die Generaldirektion der Landesstraßen 

und Autobahnen (GDDKiA) 

LARES: Niniejszy Wasserpark materiał für 50 Millionen służy Złotywyłącznie Mietshaus do zum czytania. Verkauf Powielanie hat bereits w jakikolwiek das Firmenkonsortium sposób Budimex 

/ Heilit+Woerner für den ersten 

zabronione. 

Kattowitz will 50 Millionen Złoty für Für 7,25 Millionen Złoty hat die 


LARES: Niniejszy verhandelt materiał und in Kürze służy eine wyłącznie offizielle vorgesehen. do czytania. In der Nähe befindet Powielanie sich werden, w jakikolwiek doch dieser verzögert sposób sich, weil zabronione. 

Bekanntmachung veröffentlicht werde. das Hotel Tumski und das Appartement- das Konsortium noch etwa zehn Monate 

Änderungen Vervielfältigung vornehmen kann, ist um strengstens 

noch Zeit für Nachbesserungen. 

LARES: Diese Materialien Der Wasserparkkomplex sind lediglich soll zum demnach Lesen Hochhaus bereitgestellt. Rezydencja Piasek. Jegliche Auf der 

untersagt. 

Zudem verfiel das Gelände mit der Zeit. 

Jetzt soll der Garten dank eines neuen 

Entwurfs der SGGW-Architekten 

jakim dysponuje 

niemiecki rynek 

gospodarczy, zwabił 

do siebie wielu polskich 

naprawy pojazdów, 10 procent w opiece 

nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi, 

a kolejne 10 procent w transporcie 

oraz gastronomii. Jak wynika z danych 

wieder aufleben. Den Plänen zufolge 

soll die Anlage zwei Hektar groß werden 

und materiał unter anderem służy einen wyłącznie Teich do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


und einen Wasserfall beinhalten. Über 

LARES: Diese Materialien der Wasserkaskade sind lediglich sollen eine zum gläser- 


ne Aussichtsterrasse und Gartenlauben 

gebaut werden, daneben soll es einen 

Zen-Garten geben. Angepflanzt werden 

dort Rhododendren, Azaleen, Farne und 

verschiedene Grasarten. Der Bau des 

Gartens soll in zwei Jahren beginnen. 

Breslau könnte bis zum Jahr 2022 mehr 

als eine Milliarde Złoty aus der EU für 

diverse Transportvorhaben bekommen. 

Die Stadtverwaltung plant bereits, für 

was das Geld ausgegeben werden soll. 

So stehen neben den bereits seit Jahren 

Zur Erinnerung: Polen hat rund 350 

Milliarden Złoty an EU-Mitteln für die 

Jahre 2014 bis 2020 bekommen, davon 

soll ein Großteil in Transportprojekte 

fließen. Ein zusätzlicher Pluspunkt ist, 

dass die geplanten Investitionen eine 

von üblicherweise 15 Prozent der Kosten 

aufbringen muss, um an projektgebundene 

EU-Gelder zu kommen. Die 

Pläne könnten sich aber noch ändern, 

da die Vergaberegeln noch nicht genau 

feststehen. 

einen neuen Wasserpark zahlen, genaue 

Pläne liegen aber noch nicht vor. Der 

stellvertretende Stadtpräsident Marcin 

Krupa hat erst kürzlich in einem Schreiben 

an den Stadtrat beteuert, dass die 

Stadt derzeit mit einer Privatfirma über 

einen Projektierungs- und Bauvertrag 

działalność. 

że łączna wartość polskich inwestycji 

wynosi w RFN już ponad miliard euro. 

To ok. 5 procent wszystkich polskich 

inwestycji zagranicznych, liczonych 

bez przepływów kapitałowych. Jednak 

dla porównania – Polska przyciągnęła 

Schlesische Wirtschaftsschau 

behörde 2012 auf einen Vertrag mit der 

Firma Berndorf Bäderbau aus Ernsdorf 

bei Bielitz-Biala verzichtete. Jetzt aber 

heißt es nachdrücklich, man werde dem 

privaten Investor keinerlei baurechtliche 

Probleme bereiten. 

Stadt Breslau auf der Insel Vorderen 

Bleiche ein 100 Jahre altes Mietshaus 

nebst einem 1469 Quadratmeter großen 

Grundstück zum Verkauf angeboten. 

Die Immobilie liegt in einer Denkmalschutzzone 

und ist für Dienstleitungs-, 

Tagungs- und Unterhaltungszwecke 

przedsiębiorców w Niemczech jest 

wyraźnie zauważalna, a skala inwestycji 

tworzy nową jakość w relacjach 

zaskoczeniem dla ekspertów? Okazuje 

się, że niekoniecznie. Specjaliści z Zakładu 

Badań nad Gospodarką Niemiecką 

warszawskiej SGH twierdzą wręcz, że ich 

to nie dziwi, bo Niemcy ich zdaniem to 

wyjątkowo atrakcyjny rynek z niezwykle 

wielkie zainteresowanie tym rynkiem. 

Dobre perspektywy 

Trudno się z tą opinią nie zgodzić, 

bo niemiecka gospodarka jako jedna 

z nielicznych w strefie euro nie wpadła 

zwiększył się nawet o 0,4 procent. Co 

prawda to najwolniejszy wzrost gospodarczy 

od 2009 roku, ale ekonomiści 

spodziewają się, że w bieżącym roku 

wzrost będzie zdecydowanie większy. 

Rządowe prognozy mówią o wzroście 

i potwierdza ich wcześniejsze opinie i 

słuszność podjętych decyzji o inwestowaniu 

nad Renem. Mało tego, polscy 

biznesmeni uważają, że prowadzenie 

działalności gospodarczej w Niemczech 

jest o wiele prostsze i bardziej zyskowne 

Abschnitt ausgewählt und dabei das 

Angebot gewählt. Die Auftragnehmer 

sollen jetzt 15 Kilometer der S5 zwischen 

Korsenz und Trachenberg bauen 

und verlangt dafür insgesamt über 576 

Millionen Złoty brutto. Der Bau müsste 

innerhalb von 30 Monaten bewältigt 

jednak podkreślić, że polscy inwestorzy 

podobnie jak niemieccy mogą liczyć na 

szereg ulg, bo system wsparcia jest w 

RFN niezwykle szeroko rozbudowany. 

Szczególnie dogodne warunki dla rozwoju 

biznesu wprowadzono – uwaga 

– we wschodnich landach, które w ostatnich 

latach błyskawicznie się rozwijają. 

Stereotypy osłabły 

Na podkreślenie zasługuje też fakt, 

że wzrost wymiany gospodarczej pomiędzy 

Polską i Niemcami sprawił, że 

osłabły stereotypy i uprzedzenia, które 

od lat dzieliły oba narody. Wynika tak z 

raportu „Polska, Czechy, Niemcy – wzajemne 

relacje, współpraca, rozwój”, który 

przygotował Instytut Spraw Publicznych 

na zlecenie PKN Orlen. Jak pokazują 

wyniki badań przeprowadzone w trzech 

wymienionych krajach, ich społeczeństwa 

darzą się dużą sympatią. Chętnie 

widzą się w takich rolach społecznych 

jak kolega w pracy czy szef. To wpływa 

na dobrą atmosferę do podejmowania 

współpracy, oczywiście gospodarczej 

także. Oznacza to również, że wkroczyliśmy 

w okres, w którym różnice narodowe 

i kulturowe mają coraz mniejsze 

znaczenie, czasem są wręcz marginalne. 

Przecież niezależnie od tego, po której 

stronie sąsiedniej granicy działają polscy, 

czescy czy niemieccy przedsiębiorcy, 

razem budują siłę gospodarki Unii Europejskiej, 

której są członkami, a każdy, 

kto chce pracować w danej firmie – w 

Niemczech, Polsce lub Czechach – i ma 

do tego odpowiednie kwalifikacje oraz 

„uzbrojony” jest w znajomość języka 

państwa, do którego się wybiera, może 

bez trudu spełnić swoje życzenia i zre- 


sich die Arbeiten zu erleichtern: „Das 

bedeutet nicht, dass sie in dieser Zeit 

nicht schon auf den Plan treten können, 

aber es ist eben ihr gutes Recht, dass sie 

wahrnehmen dürfen”, erklärt Joanna 

Borkowska von der GDDKiA. Insgesamt 

soll der S5-Abschnitt in Niederschlesien 

48 Kilometer lang werden. Der Bau ist 

in drei Teilstrecken geplant: Korsenz- 

Trachenberg, Trachenberg-Trebnitz 

und Trebnitz-Breslau. Für die beiden 

anderen Teilstücke prüft die GDDKiA 

50 Hektar Wald verbrannt 

In der Gemeinde Parchwitz bei Liegnitz 

sind am vergangenen Sonntag 50 

Hektar Wald verbrannt. Erst um 21 Uhr 

wurde das Feuer gelöscht. Vor Ort waren 

32 Einheiten der staatlichen und 

freiwilligen Feuerwehr aus mehreren 

Landkreisen Niederschlesiens im Einsatz. 

Löschwasser wurde zudem von 

drei Löschflugzeugen abgeworfen. Das 

Feuer war auf Gebiete in unmittelbarer 

Nähe von Leschwitz übergegriffen 

und bewegte sich in Richtung Lüben 

zu, nördlich auf das Dorf Merschwitz 

und östlich auf Jürtsch. Die Feuerwehr 

brachte den Brand jedoch rechtzeitig 

unter Kontrolle. Die Ursachen sind 

noch ungeklärt, Brandstiftung werde 

nicht ausgeschlossen, heißt es aus Ermittlungskreisen. 

Krankenhaus bei Breslau bald fertig 

Im Park am neuen Krankenhaus in 

Stabelwitz (Ortsteil im westlichen Teil 

Breslaus) warten bereits Holzbänke auf 

die Patienten. In wenigen Wochen will 

man mit dem Einrichten beginnen. Erste 

Patienten sollen Anfang nächsten Jahres 

zur Kur kommen können. Seit dem 29. 

Juli kümmern sich drei Kommissionen 

um die Abnahme: eine Baukommission, 

eine für Installationen und Medizingase 

sowie eine für Starkstrom- und Elektroarbeiten. 

Nach Abnahmen durch den 

Investor bekommt der Bauträger dann 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Prawa pracownika i pracodawcy podczas kontroli 


Zasady, nakazy, zakazy 





Statystyki w Niemczech mówią, 

że nie wywiązujący się ze swoich 

obowiązków pracownicy przynoszą 

w ciągu roku około 28 miliardów 

euro strat. A zatem zaufanie 

zaufaniem, ale od czasu do czasu 

można zostać skontrolowanym przez 

pracodawców, którym trudno w tej 

sytuacji się dziwić, wszak dbają 

o swoje interesy. 

Dlatego w poniższym artykule przedstawimy, 

co może spotkać pracownika 

podczas kontroli oraz jakie prawa 

przysługują zarówno jemu, jak i pracodawcom. 

A zasadniczo pracodawca ma 

prawo do kontrolowania swoich pracowników. 

W jego interesie leży bowiem 

sprawdzanie, czy wykonujemy swoją 

pracę zgodnie z wytycznymi zawartymi 




Odszkodowanie dla pracodawcy 


w umowie o pracę. Ponadto ważnym powodem 

kontroli może być ochrona dóbr 

zakładowych czy tajemnicy handlowej. 

Tego się wystrzegać 

Należy jednak pamiętać, iż w Niemczech 

nie istnieje żaden przepis, który 

regulowałby lub opisywał pojedyncze 

czynności bądź całą procedurę kontroli. 

nych zawartych w umowie o pracę, ale – z prawem. 

LARES: Niniejszy Pierwszym materiał ograniczeniem służy dla wyłącznie pracodawcy 

powinny być nasze prawa osobi- 

wyjątkowych wypadkach. 

wadzić do drugi czytania. rodzaj kontroli Powielanie tylko w 

jak w się okazuje jakikolwiek – sam też ma prawa, sposób które zabronione. 


LARES: Niniejszy materiał Pracodawca służy może wyłącznie 

ste. Jako 

do 

pracownicy 

czytania. 

jesteśmy 

Powielanie 

bowiem Ponadto 

w jakikolwiek 

należy pamiętać 

sposób 

o tym, że 

zabronione. 

chronieni konstytucją, która zabrania jeśli środki lub działania kontrolne 

nie tylko zastosować nadmiernych kontroli ze strony pra- 

pracodawcy były w jakikolwiek spo- 

nas odszkodowania. 


Wracając jednak do jej powodów, to te 

można oczywiście mnożyć, ale większość 

z nich będzie związana z działaniem 

na szkodę przedsiębiorstwa. 

Czujnego oka szefa da się rzecz jasna 

uniknąć, ale... pracownicy powinni w 

tym celu wystrzegać się: 

– obijania się podczas pracy 

– przeciągania przerw 

– udawania niedyspozycji lub choroby 

– wykonywania dodatkowych robót 

lub zleceń podczas uwarunkowanej 

chorobą niezdolności do pracy 

– niedozwolonego wykorzystywania 

do celów prywatnych służbowego 

telefonu, komputera, kserokopiarki 

czy firmowego samochodu 

– zawyżania kosztów podróży 

– fałszowania godzin pracy 

– kradzieży własności zakładowej – 

nawet długopisu 

– manipulacji danymi bądź ściągania 

plików zawierających niedozwolone 

treści. 

Bez względu na to, czy zabierzemy 

długopis czy wykorzystamy kserokopiarkę 

do drukowania prywatnych ulotek, 

chcąc zemścić się na pracodawcy za brak 

podwyżki – dla pracodawcy nie będzie 

miał znaczenia powód wyżej wymienionych 

przykładów. Nawet jeśli motyw 

naszego działania nie będzie związany 

z finansami, lecz po prostu z brakiem 

pomyślunku lub zwykłą pomyłką. Pracodawcę 

będzie tylko interesować to, 

jak zmierzyć się z danym nadużyciem, 

Kontrola bez powiadomienia pracownika 

Drugi sposób kontroli zakłada, że my 

jako pracownicy nie jesteśmy w żaden 

sposób o niej informowani, a sama kon- 

LARES: Niniejszy trola przebiega materiał zasadniczo służy bez wyłącznie naszej kontrolnych, do czytania. jest zobowiązany Powielanie do w 

nie, 

jakikolwiek 

gruntownie i obrazowo 

sposób 

przedstawiono, 

co może spotkać pracownika stron nie będzie bezkarnie 

zabronione. 

To powoduje, że żadna ze 

wiedzy. W tym przypadku pracodawca wybrania takich, które obarczają nas, 

LARES: Diese Materialien musi trzymać sind się lediglich prawnie wyznaczonych zum Lesen jako bereitgestellt. pracowników, w najmniejszym podczas kontroli oraz jakie prawa przy- 

wykorzystywać drugiej, o 


a może to zrobić na dwa sposoby: 

skrócie cały proces polega na 

W 

czynnika zgazowującego, na przykład 

dostarczeniu pod ziemię tzw. dotychczas udało się zgazować około 200 

i niekoniecznie dobre dla środowiska 

LARES: Niniejszy ton węgla, materiał z czego uzyskano służy około wyłącznie 700 do czytania. Powielanie naturalnego; w jakikolwiek wystarczy stworzyć sposób otwory zabronione. 

metrów sześciennych gazu na godzinę. To 

do podania czynnika zgazowującego 


LARES: Niniejszy wydobycie materiał jest znacznie służy utrudnione. wyłącznie tym względem do czytania. wyjątkowo dobrej Powielanie myśli, Nie w wszyscy jakikolwiek są jednak optymistami sposób zabronione. 

Kolejny argument, który przemawia twierdząc wręcz, że jest to przyszłość odnośnie do tego tematu, między innymi 

Vervielfältigung były wiceminister gospodarki ist Jerzy strengstens 

jeszcze sporo tych negatywnych. 

LARES: Diese Materialien za rozwijaniem sind lediglich metody zgazowywania zum Lesen polskiego bereitgestellt. górnictwa. Czy jednak Jegliche jest tak 

untersagt. 

tlenu, powietrza lub pary wodnej. Dzięki 

takiemu zabiegowi węgiel ma się zamienić 

w gaz, a produktami wydobywanymi 

na powierzchnię są: tlenek węgla, wodór 

i metan, które potem mogą być wykorzystane 

do wyprodukowania energii 

elektrycznej lub ciepła. 

Pierwsze doświadczenia z przeprowadzeniem 

tego procesu okazały się 

ponoć pomyślne, a zdaniem ekspertów 

udowodniono, że cały proces da się kon- 

Kontrola przy naszym aktywnym udziale 

Pracownicy biorą aktywny udział w 

kontroli poprzez regularne składanie 

raportów z pracy. Te mogą mieć formę 

na przykład sprawozdania z wizyty bądź 

podróży dla przedstawiciela handlowego, 

sprawozdań dotyczących naszej pracy. 

granic. 

środki regulowane 

przez stosunek pracy, 

może też złożyć donos 

do organów ścigania. 

Zasady i granice kontroli 

Pracodawca, jak już wspominaliśmy, 

ma prawo nas kontrolować. To prawo 

niesie jednak za sobą pewne granice. 

Gospodarka: Interesujący eksperyment w Kopalni Wieczorek 

Gaz czy węgiel? 

Zdaniem naukowców podziemne zgazowywanie węgla będzie alternatywą 

dla tradycyjnego wydobywania tego kruszcu. Taki eksperyment przeprowadzają 

obecnie Główny Instytut Górnictwa i Katowicki Holding Węglowy 

(KHW) na wyrobiskach katowickiej kopalni Wieczorek. 

trolować. Dla informacji warto dodać, że 

sporo, co jednocześnie zachęca do pójścia 

dalej w tym kierunku. Tym bardziej że 

naukowcy podkreślają, iż metoda zgazowywania 

węgla w najbliższych latach 

może być niezwykle przydatna w kopalniach, 

w których złoża węgla są położone 

na dużych głębokościach, przez co jego 

codawcy. Jako że nie istnieje katalog 

dozwolonych i niedozwolonych kontroli, 

jej okoliczności decydują, co jest 

na miejscu, a co nie. Niemniej jednak 

pracodawca jest zobowiązany każdorazowo 

do zachowania równowagi między 

Działania i środki 

Powszechnie obowiązująca zasada 

proporcjonalności określa reguły przeprowadzania 

kontroli przez pracodawcę, 

stąd też jako pracownicy powinniśmy 

wiedzieć, że: 

sprzeczności z prawem 

– pracodawca powinien się wystrzegać 

działań powszechnie uchodzących za 

nieodpowiednie 

– w przypadku gdy pracodawca ma do 

wyboru kilka środków lub działań 

stopniu 

– otwarcie przeprowadzona weryfikacja 

pracownika zawsze ma pierwszeństwo 

przed kontrolami przeprowadzanymi 

potajemnie bez naszej 

wiedzy. Pracodawca może przepro- 

Kopalnia Węgla Kamiennego „Wieczorek” 

węgla, wysuwają przedstawiciele Głównego 

Instytutu Górnictwa, którzy są pod 

Foto: Monisiolek/Wikipedia 

sób niedozwolone lub nieodpowiednie, 

nie może on z punktu widzenia prawa 

wykorzystać wyników naszej weryfikacji 

jako dowodu na działanie na szkodę 

firmy, a co za tym idzie – powodu do 

zwolnienia lub nagany. 

ochroną swoich interesów a naszymi 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie prawami do osobistymi. czytania. Powielanie Nagana w lub jakikolwiek wypowiedzenie sposób zabronione. 

Jeśli pracodawca podczas naszej we- 


ryfikacji natrafi na nieprawidłowości 

dotyczące naszej pracy lub naszej osoby, 

może podejść do sprawy w dwojaki 

sposób: udzielić nam upomnienia 

lub nagany, jeśli to nasz pierwszy raz 

lub jeśli popełniliśmy jedynie drobny 

paragonu dla kasjerki, dziennika praktyk – każda kontrola powinna być współmierna 

do czytania. do celów nadzoru Powielanie wypowiedzenie. w jakikolwiek Dzieje się tak sposób z reguły zabronione. 

występek. Może jednak wręczyć nam 

LARES: Niniejszy dla praktykanta materiał czy ewidencji służy przebiegu wyłącznie 

pojazdu dla kierowcy ciężarówki. Pracodawca 

sind może zażądać lediglich również zum ustnych Lesen z środków bereitgestellt. kontroli będących Jegliche w łamaniu Vervielfältigung prawa lub działaniach na ist szko- 

strengstens 

– pracodawca nie może korzystać przy poważnych nieprawidłowościach, 


dę przedsiębiorstwa z premedytacją. 

Gruntownie i obrazowo 

powyższym tekście bardzo dokład- 

W 

sługują zarówno jemu, jak i pracodawcom. 

To ważne, że pod uwagę wzięto 

obie strony! Oznacza to, że pracownik 

nie tylko musi wywiązywać się ze swoich 

obowiązków i przestrzegać skrupulatnie 

wszystkich obowiązujących go wytycz- 


na pewno? Wsłuchując się w eksperc- 


ką retorykę, można odnieść wrażenie, 

że tak i nie powinno być co do tego 

żadnych wątpliwości. Zgazowywanie 

węgla ma jedną olbrzymia zaletę – nie 

wymaga budowania całej kopalni, a jest 

to przedsięwzięcie niezwykle kosztowne 

i odbioru gazu. Proces ten z kolei w 

porównaniu z kosztami budowy całej 

kopalni i późniejszego wydobycia złóż 

węgla, a co za tym idzie – wysyłaniem 

tysięcy ludzi, żeby przy tym pracowali, 

jest radykalnie tańszy, szybszy i bezpieczniejszy 

dla ludzi. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Hat der Arbeitgeber nur einen Teil 

des Arbeitslohnes ausgezahlt oder 

zögert er mit der vollen Lohnzahlung, 

sollte dies für den Arbeitnehmer Warnung 

genug sein, um sofort zu reagieren. 

Das Gesetz steht in solchen Fällen 

zwar auf der Seite des Arbeitnehmers, 

trotzdem tut er gut daran, die Rechtsgrundlage 

zu kennen, nicht zuletzt, um 

sich klar zu werden: Je länger man auf 

die ausstehende Entlohnung wartet, 

desto geringer ist die Chance, diese 

noch ausgezahlt zu bekommen. Was in 

dieser Situation aber zu tun ist, an wen 

man sich wenden und wie man vorgehen 

soll, erfahren Sie in der nächsten 

Ausgabe des Wochenblattes. 

Każde działanie łamiące postanowienia 

umowy o pracę skutkuje stratami 

pracodawcy. Przy działaniach karalnych 

(np. sprzeniewierzenie pieniędzy czy 

zatajenie jakiejś informacji) straty poniesione 

przez naszego przełożonego 

nie są duże, ale i tak większe niż w przypadku 

bumelowania czy oszukiwania 

na godzinach pracy. Jeśli straty można 

oszacować, nasz szef może zażądać od 

Zawiadomienie organów ścigania 

Pracodawca może nie tylko zastosować 

środki regulowane przez stosunek 

pracy, może też złożyć donos do organów 

ścigania. Co więcej, może nam grozić, 

jako pracownikom, takim donosem 

w celu nakłonienia nas do przyznania się 

do winy, jeśli tylko istnieje podejrzenie, 

że faktycznie dopuściliśmy się czynu 

karalnego wiążącego się z działaniem 

na szkodę pracodawcy. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

musi respektować jego szef. 

co przecież w pracy chodzi. 

Zgadzam się jednak z twierdzeniem, 

że pracodawca ma 

prawo do kontrolowania swoich pracowników 

w celu ochrony dóbr zakładowych 

czy tajemnicy handlowej, ale... zgodnie 

Notował Krzysztof Świerc 

Markowski, który, jak pamiętamy, w 

okresie kiedy pełnił tę funkcję, przede 

wszystkim zajmował się górnictwem 

węglowym. Uważa on, że wprowadzanie 

w życie tego pomysłu jest obecnie totalnie 

bezsensowne i powinno pozostać 

wyłącznie w sferze doświadczeń, bo w 

innym wypadku może z tego wyniknąć 

więcej problemów niż pożytku. Więcej – 

b. minister Markowski stwierdził, że na 

skalę przemysłową zgazowywanie węgla 

nigdy nie będzie funkcjonowało tak, jak 

niektórzy planują, bo proces ten ponoć 

powoduje zbyt duże straty zasobów węgla. 

A zatem wszystko wskazuje na to, 

że musimy poczekać z ostatecznymi 

decyzjami w tej sprawie, bo zapewne 

Foto: A. Durecka 

obok pozytywnych opinii przybędzie 

Johann Engel




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Piłka nożna: Superpuchar Niemiec 

Kaleidoskop 

Bayern LARES: bez Niniejszy szans materiał służy w Dortmundzie 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


22. – 28. August 2014 

Po meczu powiedzieli 

Jürgen Klopp (trener Borussii Dortmund): 

– Rozegraliśmy znakomite spotkanie. 

Fantastycznie utrzymywaliśmy 

się przy piłce, mądrze i błyskawicznie 

atakowaliśmy i nie zapominaliśmy również 

o defensywie. Szczerze mówiąc, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie wszyscy do moi czytania. podopieczni Powielanie wywiązali w jakikolwiek sposób zabronione. 

się dzisiaj z powierzonych im zadań. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Mimo bereitgestellt. to zdaję sobie sprawę z Jegliche tego, że Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pierwszy tytuł w sezonie piłkarskim 

2014/215 nad Renem wywalczyła 

Borussia Dortmund, która w meczu 

o Superpuchar Niemiec pokonała 

na swoim stadionie mistrzów Niemiec, 

Bayern München 2-0. Dzięki 

temu „żółto-czarni” powtórzyli 

triumf z ubiegłego roku, kiedy 

to w finale o to trofeum pokonali 

Bawarczyków 4-2. Dodajmy, że był 

to trzeci z rzędu mecz tych zespołów 

o superpuchar kraju! 

Pierwsze minuty pojedynku nie zapowiadały 

triumfu BVB, jednak po 

kwadransie podopieczni Jürgena Kloppa 

przejęli inicjatywę i raz po raz zaczęli 

zagrażać bramce strzeżonej przez Neuera. 

Na efekty przewagi gospodarzy nie 

trzeba było długo czekać, bo do 23. minuty, 

kiedy to po zagraniu Aubameyanga 

Mikhitaryan strzałem z 15 metrów wyprowadził 

Borussię na prowadzenie. W 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie wątpliwości: do czytania. potrzebujemy Powielanie jeszcze czasu, 

by dojść do optymalnej dyspozycji. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Owszem, bereitgestellt. próbowaliśmy dzisiaj Jegliche dobrze Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

tym momencie sądzono, że Bayern rzuci 

się do ataku i jak to czynił w minionym 

sezonie – całkowicie zdominuje rywala. 

Jednak już kilka minut po stracie gola 

Bawarczycy stracili obrońcę – Hiszpana 

Javvi Martineza, który w polu karnym 

miejscowych zderzył się z obrońca BVB 

Schmelzerem i na noszach opuścił plac 

gry (będzie pauzował przez 6 miesięcy!). 

Segeln: 200 Meilen in 38 Stunden 

38 Stunden hat Andrzej Kopytko, Segelsportler 

aus der Woiwodschaft Oppeln, 

gebraucht, die Ostsee zu überque- 

nad Bayernem München. 

Borussia Dortmund – Bayern München 


ren. Damit 

w jakikolwiek 

sicherte er sich den 

sposób 

zweiten 

2-0 (1-0) 

zabronione. 

Platz beim Baltic Polonez Cup 2014. Die Czaniec Tabellenführer 

Po zmianie stron 

Mikhitaryan (23.), Aubameyang (62.) 

Route des Regatta-Wettbewerbs zum 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Borussia bereitgestellt. Dortmund: Langerak Jegliche – Pisz- 


W jego miejsce wszedł na murawę nie 

będący w formie Brazylijczyk Dante. 

Efekt? Borussia jeszcze mocniej przycisnęła, 

a na bramkę monachijczyków 

raz po raz uderzali Immobile, Hofmann, 

Aubameyang, Kehl i Mikhitaryan. Na 

szczęście dla gości Neuer bronił jak w 

transie. 

Gedenken an die einsame Weltumseglung 

von Kapitän Krzysztof Baranowski 

verlief von Swinemünde an der Insel 

Bornholm vorbei bis zum Christiansø- 

Archipel und zurück, insgesamt sind 

das 200 Meilen (etwa 370 Kilometer). 


(59. Götze), 

do czytania. 

Gaudino, Rode, Juan 

Powielanie 

Bernat Die Teilnehmer mussten diese Distanz 


– T. Müller (46. Lahm), Shaqiri – Lewandowski. 

Kopytko war zum zweiten Mal dabei. 

ohne jede Unterstützung bewältigen. 


Kropka nad „i” Aubameyanga 

Po zmianie stron obraz gry nie uległ 

zmianie, nadal na bramkę Bayernu 

sunęły ataki miejscowych i po zmarnowanych 

przez piłkarzy BVB kolejnych 

okazjach na 2-0 strzałem głową 

podwyższył Aubameyang. Reprezentant 

Gabonu wykorzystał dokładne dośrodkowanie 

Piszczka, a następnie wygrał 

Bei seinem Debüt im vergangenen Jahr 

hatte er einen guten fünften Platz in der 

Open-Klasse belegt. Das verschaffte ihm 

den Eintritt in den Klub der Einhandsegler, 

dessen Mitgliederliste Kapitän 

Baranowski eröffnet. Der Oppelner 

Z drugiej strony należy zwrócić uwagę 

na to, materiał że oba teamy służy nie wystąpiły wyłącznie w do czytania. Powielanie Miedź”, w mit jakikolwiek der Tomasz Cichocki sposób zwei zabronione. 

1988 Werder Bremen – Eintr. Frankfurt....2:0 Kopytko segelt mit der Jacht „Polska 


1989 Bayern München – Bor. Dortmund...3:4 

Ruch II Königshütte 2:1. 

najsilniejszych składach. W Bayernie 

Jahre zuvor allein die Erde umrundete. 

LARES: Diese Materialien zabrakło: sind Robbena, lediglich Ribery’ego, zum Tiago Lesen i 

1990 


Bayern München – 1. FC K‘lautern...4:1 


powietrzny pojedynek z mistrzem świata, 

reprezentantem Niemiec Boatengiem 

i jak się okazało – postawił tym samym 

przysłowiową kropkę nad „i”. Bramka 

ta całkowicie podcięła skrzydła podopiecznym 

Pepa Guardioli, którzy od 

tego momentu z trudem przekraczali 

swoją połowę boiska, koncentrując się 

na odpieraniu kolejnych ataków go- 

Ein Neuer für ZAKSA 

Das Volleyballteam ZAKSA Kandrzin-Cosel, 

das sich seit letzter Woche 

auf den Saisonstart in der PlusLiga vorbereitet, 

hat Verstärkung bekommen. 

Der 21-jährige Krzysztof Rejno spielte 

spodarzy, którzy byli bliscy zdobycia 

następnych bramek, jednak zabrakło 

odrobiny precyzji i szczęścia. Między 

innymi Mikhitaryanowi, Immobilemu, 

Hofmannowi i powracającemu po kontuzji 

S. Benderowi. Najważniejszy jest 

jednak fakt, że dortmundczycy wywalczyli 

coraz bardziej liczący się w Niemczech 

tytuł, pokonując swojego najgroźniejszego 

i największego rywala w walce 

dem hat ZAKSA noch Testspiele gegen 

MKS Banimex Bendzin und Stal Neisse 

eingeplant. 

Górnik drückt weiter aufs Tempo 

Am 5. Spieltag der Fußball-Ekstraklasa 

gewann der in dieser Saison noch 

ungeschlagene 14-fache polnische Meister 

Górnik Zabrze 3:0 bei Korona Kielce 

und feierte damit seinen dritten Saisonsieg. 

Ruch Königshütte setzte sich beim 

Oberschlesien-Derby in Gleiwitz mit 1:0 

durch. Es war der erste Sieg der „Blauen“ 

in dieser Saison, während die Gleiwitzer 

hiermit zum 3. Mal im 5. Spiel unterlagen 

(bei zwei Remispartien). 

Weitere Ergebnisse: Górnik Łęczna 

– Zawisza Bromberg 5:2, Jagiellonia 

Białystok – Legia Warschau 0:3, Lech 

Posen – Pogoń Stettin 1:1, Śląsk Breslau 

– Cracovia Krakau 0:0, Wisła Krakau 

– Lechia Danzig 3:1, Podbeskidzie 

Bielitz-Biala – GKS Bełchatów 1:1. In 

der Tabelle führt Górnik Zabrze mit elf 

Punkten, Ruch Königshütte liegt mit vier 

Zählern auf dem 13. Platz, Schlusslicht 

ist Korona Kielce (ein Punkt.). 

Am nächsten Spieltag gibt es folgende 

Begegnungen: Górnik Hindenburg 

– Górnik Łęczna, Ruch Königshütte 

– Lech Posen, GKS Bełchatów – Piast 

Gleiwitz, Cracovia Krakau – Podbeskidzie 

Bielitz-Biala, Jagiellonia Białystok – 

Śląsk Breslau, Legia Warschau – Korona 

Kielce, Pogoń Stettin – Wisła Krakau, 

Zawisza Bromberg – Lechia Danzig. 

Im Topspiel des 5. Spieltags in der 3. 

Fußballliga Gruppe Oppeln/Schlesien 

setzte sich der LKS Czaniec zuhause 

1:0 gegen den bisherigen Tabellenführer 

Grunwald Ruda Śląska durch und übernimmt 

so die Tabellenführung. Weitere 

Ergebnisse: Polonia Lazisk – BKS Stal 

Bielitz-Biala 1:0, Ruch Deschowitz – 

Pniówek Pawlowitz 1:0, Podbeskidzie 

II Bielitz-Biala – Skra Tschenstochau 

0:1, Rekord Bielitz-Biala – Odra Oppeln 

2:3, Piast II Gleiwitz – Polonia Beuthen 

0:2, Swornica Czarnowanz – Górnik II 

Hindenburg 3:2, Górnik Fürstengrube 

– Skalnik Graase 3:1, GKS 1962 Bad 

Königsdorff-Jastrzemb – Małapanew 

Malapane 3:0, Szombierki Beuthen – 

In der Tabelle führt der LKS Czaniec 

mit zehn Punkten und einer besseren 

Torbilanz gegenüber Polonia Beuthen, 

Rekord Bielitz-Biala, Polonia Lazisk und 

Grunwald Ruda. Schlusslicht ist Skalnik 

Graase mit bisher nur einem Zähler. Am 

nächsten Spieltag treffen aufeinander: 

BKS Stal Bielitz-Biala – Grunwald Ruda, 

Małapanew Malapane – LKS Czaniec, 

Skalnik Graase – GKS 1962 Bad Königsdorff-Jastrzemb, 

Górnik II Hindenburg 

– Górnik Fürstengrube, Polonia 

Beuthen – Swornica Czarnowanz, Odra 

Oppeln – Piast II Gleiwitz, Szombierki 

Beuthen – Rekord Bielitz-Biala, Skra 

Tschenstochau – Ruch II Königshütte, 

Pniówek Pawlowitz – Podbeskidzie II 

Bielitz-Biala, Polonia Lazisk – Ruch 

po dog. 

LARES: Niniejszy BVB – materiał Götze i Lewandowski, służy ale wyłącznie niczym do czytania. Powielanie in der w vorigen jakikolwiek Saison für Stal sposób Neisse, 

1995 Borussia Dortmund – Borussia 

zabronione. 

nie zaimponowali. Pierwszy z nich miał 

eine Spielklasse niedriger. Davor hatte 

LARES: Diese Materialien na to jednak sind tylko lediglich 31 minut, bo zum wbiegł 

Mönchengladbach...........................1:0 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Rejno Vervielfältigung aber bereits für Delecta ist Brom- 


berg PlusLiga-Erfahrung gesammelt. 

Für die Mannschaft der Stadt an der 

Brahe wurde er aber nur vereinzelt aufgestellt. 

Bei ZAKSA rechnet Krzysztof 

Rejno mit deutlich mehr Einsätzen. Die 

PlusLiga-Saison beginnt am 4. Okto- 

2012 Bor. Dortmund – Bayern München...1:2 

LARES: Niniejszy ski piłkarz materiał był wyraźnie służy bez amunicji, wyłącznie do czytania. Powielanie ber. Vorher w jakikolwiek geht es für die Schützlinge sposób zabronione. 

szybkości i pomysłu, jak oszukać swoich 


von Sebastian Świderski noch zum Deschowitz. 


byłych 


kolegów. 


lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

Zdzisław-Ambroziak-Memorial. 

Vervielfältigung ist 

Zu- 


o mistrzostwo Niemiec w minionych 

rozgrywkach, ale prawdopodobnie w 

Reprezentant Armenii Henrikh Mkhitaryan był jednym z 

głównych „architektów” zwycięstwa Borussii Dortmund 

obraz gry nie uległ 

zmianie, nadal 

na bramkę Bayernu 

sunęły ataki Borussii. 

nadchodzącym sezonie 2014/2015 również. 

Do tego po raz trzeci w historii sięgnęli 

po to trofeum i pod tym względem 

Borussia jest w Niemczech najlepsza. 

„Lewy” bez amunicji 

Schweinsteigera, a w ekipie z Dortmundu 

nie zobaczyliśmy: Reusa, Hummelsa, 

Weidenfellera, Grosskreutza, Guendogana, 

Sahina, Błaszczykowskiego i 

Suboticia. W barwach monachijczyków 

pojawili się natomiast dwaj byli piłkarze 

na murawę dopiero w 59. minucie. 

„Lewy” natomiast grał całe spotkanie, 

ale bardzo skutecznie pilnowany był 

przez Sokratisa. Szczerze mówiąc, reprezentant 

Grecji wiele się jednak nie 

napracował, bo najlepszy obecnie pol- 

ME w lekkoatletyce: Cztery złote krążki Niemców 

Foto: Clement Bucco-Lechat/Wikipedia 

potrzebujemy jeszcze czasu, by wydobyć 

z siebie cały potencjał i prezentować się 

jeszcze lepiej. 

Pep Guardiola (trener Bayernu München): 

– Po tym, co zobaczyłem w konfrontacji 

na Signal-Iduna-Park, nie mam 

grać i w naszym stylu zdominować przeciwnika, 

ale mieliśmy z tym olbrzymie 

problemy i w zasadzie poza pierwszym 

kwadransem sztuka ta nie udawała się 

nam. Nie ma się co oszukiwać, czeka 

nas jeszcze bardzo wiele ciężkiej pracy, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie by grać do tak, czytania. jak możemy, Powielanie potrafimy i w jakikolwiek sposób zabronione. 

powinniśmy. Do tego straciliśmy Martineza 

bereitgestellt. i musimy szybko, do dwóch Jegliche tygo- 

Vor seinem Saisonstart in der PlusLiga will das Volley- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen ballteam Vervielfältigung ZAKSA Kandrzin-Cosel noch Testspiele ist gegen strengstens untersagt. 

dni poszukać wartościowego zastępcy. 


Dokumentacja meczu 

czek, Sokratis, Ginter, Schmelzer (46. 

Durm) – Kehl – Kirch (85. S. Bender), Mikhitaryan 

– Hofmann – Aubameyang 

(63. Ramos), Immobile. 

Bayern München: Neuer – Boateng, Javi 

Martinez (31. Dante), Alaba – Hoejbjerg 

Sędziował: Peter Gagelmann (Bremen) 

Widzów 80 667 

Wszystkie finałowe mecze 

o Superpuchar Niemiec: 

1987 Bayern München – Hamburger SV...2:1 

1991 1. FC K‘lautern – Werder Bremen.....3:1 

1992 VfB Stuttgart – Hannover 96............3:1 

1993 Werder Bremen – Bayer Leverkusen.2:2 

po dog. / 7:6 w rz. k. 

1994 Bayern München – Werder Bremen.. 1:3 

1996 Borussia Dortmund – 1. FC K‘lautern.1:1 

po dog. / 4:3 w rz. k. 

2010 Bayern München – FC Schalke 04.....2:0 

2011 Bor. Dortmund – FC Schalke 04.0:0 / 3:4 

w rz. k. 

Kolejny sukces spółki Harting & Störl 

anspruchsvolle Gegner bestreiten 

Foto: Jerzy Stemplewski 



zebrała aż o 14 medali więcej, jednak w po swoim sukcesie David Storl, który m z przeszkodami z czasem 9:29,43 min 


Mistrzostwa Europy w Lekkoatletyce 

rozgrywane w szwajcarskim 

Zurychu to już historia. Podczas 

czempionatu nie zawiedli liderzy reprezentacji: 

Harting, Storl i Schwanitz, 

wywalczając złote krążki, przy 

czym dwaj pierwsi obronili tytuły 

sprzed dwóch lat. 

Ich grono niespodziewanie uzupełniła 

w biegu na 3000 m z przeszkodami 

Antje Möldner-Schmidt. Ten kwartet 

uzyskał połowę dorobku, pozostałe 

cztery to srebro i trzy medale brązowej 

barwy. Może cieszyć 50-procentowy ze- 

22 m muszą zaczekać 

Nie od dziś dorobek niemieckiej lekkoatletyki 

opiera się na sukcesach miotaczy 

(w materiał Szwajcarii 3, służy 0, 2). Oczekiwany wyłącznie uraziło do i tak czytania. kontuzjowane lewe Powielanie kolano, Kosenkow, w jakikolwiek Lucas Jakubczyk (38,09 sposób s), zabronione. 

Niestety pójście na całość dodatkowo Julian Reus, Sven Knipphals, Alexander 


triumf Roberta Hartinga nie był łatwy, niwecząc szanse na skuteczny atak w znakomitej rywalizacji z Brytyjczykami 


kolejnych podejściach. Równie łatwo 

poradziła sobie Christina Schwanitz. 

Szybko zniechęciła rywalki odległością 

uzyskaną w drugim rzucie (19,90) i choć 

Rosjanka Kołodko robiła co mogła, to 

wystarczyło na 19,39 m. Świetny finisz 

Antje Möldner-Schmidt, w wyniku któ- 

LARES: Niniejszy Kanter. materiał W Zurychu kulomioci służy wyłącznie byli rego zdystansowała do czytania. o 0,73 Powielanie s. Szwedkę płotki w (12,82 jakikolwiek s) oraz wielce utalentowana 

21-letnia Shanice Craft (64,33 m) w wiczny zespół. 


do pokonania zarówno wśród kobiet, Fougberg, dał złoto, przebijające brązowy 

medal bereitgestellt. z Helsinek. Wygrana Jegliche na 3000 rzucie Vervielfältigung dyskiem. Dorobkiem w ist postaci strengstens LARES: Diese Materialien jak i mężczyzn. sind lediglich Mały niedosyt zum odczuwał Lesen untersagt. 

staw złotek, decydujący o 3. pozycji w 

klasyfikacji medalowej, niepokoi jednak 

niska sumaryczna liczba. Czwarta Rosja 

gorszej proporcji (3, 6, 13). Dominatorami 

czempionatu okazały się ekipy Wielkiej 

Brytanii (12, 5, 6) i Francji (9, 8, 6). 

gdyż poza walką z rywalami musiał zmagać 

się z obfitymi opadami deszczu. Z 

tego powodu dyskobole ślizgali się w 

kole, toteż roiło się od nieudanych prób. 

Mimo to kolos z Berlina potwierdził 

klasę, zwyciężając rezultatem 66,07 m, 

o 1,32 lepszym niż drugi - Estończyk 

ostateczny wynik 21,41 m uzyskał już 

podczas pierwszego podejścia. Oczywiście 

to zdjęło z niego ciężar rywalizacji z 

konkurencją (2. miejsce Hiszpan Vivas 

- 20,86), dlatego w pełni skupił się na 

drugim celu: pokonaniu granicy 22 m. 

była najmniej oczekiwanym triumfem 

wymienionego kwartetu. 

Oczekiwano więcej 

Srebrne osiągnięcie z 2012 r. powtórzyli 

sprinterzy w sztafecie 4×100 m. 

stracili do nich jedynie 0,16 s. Medalową 

passę podczas EM kontynuuje w rzucie 

oszczepem Linda Stahl (63,91 m). Po 

złocie w 2010 roku i brązowym medalu 

w 2012 r. ponownie trafiła na 3. stopień 

podium. Kolejną „brązową lady” została 

Cindy Roleder w biegu na 100 m przez 

dwóch indywidualnych złotych medali 

mogą się pochwalić: słynny Brytyjczyk 

Mo Farah (5000 i 10000 m) oraz Holenderka 

Dafne Schippers (100 i 200 m). Do 

ich grona mógł dołączyć Francuz Mahiedine 

Mekhissi-Benabbad, zwycięzca 

1500 m, który również na dystansie 3000 

m z przeszkodami zdominował konkurencję, 

jednak swoją radość zaczął 

okazywać zbyt wcześnie, zdejmując 

koszulkę przed linią mety, za co został 

zdyskwalifikowany. Po niemieckiej elicie 

spodziewano się dużo więcej, wszak 

broniła prymatu z Helsinek (6, 6, 4), a do 

tego w trzeciej dekadzie czerwca triumfowała 

w drużynowych mistrzostwach 

Europy. Za to optymizmem napawa fakt, 

że Niemcy posiadają młody, perspekty- 

Witold Wolak




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Piłka nożna: I runda piłkarskiego Pucharu Niemiec 


Piątka z Bundesligi za burtą! 



Tradycji stało się zadość, bo już 

w pierwszej rundzie piłkarskiego 

Pucharu Niemiec ze zdobyciem 

tego trofeum musiało pożegnać się 

2.BL 1.FC Nürnberg, wygrywając 1-0, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie po trafieniu w jakikolwiek z rzutu karnego sposób w 11. min zabronione. 

Janjica. Dużą niespodzianką jest także 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche wyeliminowanie Vervielfältigung jednego z faworytów ist strengstens untersagt. 

aż pięć zespołów z Bundesligi! Nie 

zawiedli natomiast ubiegłoroczni 

finaliści – Bayern München i Borussia 

Dortmund. Pierwsi zwyciężyli 

w Münster z Preussen 4-1, a „żółto- 

-czarni” w takich samych rozmiarach 

ograli Stuttgarter Kickers. 

Tym samym stolica Badenii i Wirtembergii 

w drugiej rundzie nie ma już 

żadnego swojego reprezentanta. Odpadł 

bowiem też drugi zespół ze Stuttgartu, 

występujący w Bundeslidze – VfB, nieoczekiwanie 

ulegając drugoligowcowi 

VfL Bochum 0-2. Z kolei inny zespół 

występujący na zapleczu niemieckiej 

ekstraklasy, tegoroczny beniaminek w 

Wyniki I rundy piłkarskiego 

LARES: Niniejszy materiał W zespole ze służy stolicy wyłącznie sam piłkarz do czytania. wyrównał. Jednak Powielanie na 17 

Pucharu w jakikolwiek Niemiec sposób zabronione. 

 

min przed końcem spotkania Koo ponownie 

bereitgestellt. wyprowadził team z Moguncji Jegliche Vervielfältigung 1. FC Magdeburg – FC Augsburg 1-0 ist (0-0) strengstens LARES: Diese Materialien 

Nadrenii-Palatynatu 

Dynamo Dresden – FC Schalke 04 2-1 (1-0) FT Braunschweig – 1.FC Köln 0-4 (0-0) 

sind lediglich zum Lesen untersagt. 

tej klasie rozgrywkowej RB Leipzig po 

dogrywce pokonał nowicjusza w Bundeslidze, 

SC Paderborn, 2-1. 


tym spotkaniu 

do czytania. 

objęli prowadzenie. 

Powielanie 

Cieszyli 

się nim jednak tylko 6 min, kiedy dogrywce 

 

FV w Illertissen jakikolwiek – Werder Bremen sposób 2-3 zabronione. 

serii rzutów karnych 

to Baungert wyrównał, rehabilitując się 


Vervielfältigung Würzburger Kickers – Fortuna Düsseldorf 


rzutów karnychuntersagt. 

Kompromitacja Schalke i Augsburga 

Nie były to jednak największe niespodzianki 

tej rundy. Te bowiem sprawiły 

1.FC Magdeburg, Dynamo Dresden 

i Chemnitzer FC. Pierwszy z wymienionych 

zespołów, występujący w lidze 

regionalnej, mimo że przez niemal cały 

mecz odpierał ataki pierwszoligowców 

z Augsburga, zdołał wygrać 1-0. „Złotą 

bramkę” na wagę awansu do dalszej fazy 

rozgrywek i wielkiej sensacji pierwszej 

rundy zdobył dla ekipy z Saksonii- 

-Anhaltu w 57. min Beck, po podaniu 

Hammanna. Dresden z kolei zasłużenie, 

Kanonada w Chemnitz 

W Chemnitz natomiast, które występuje 

w III lidze, aby wyłonić zwycięzcę, 

potrzeba było serii rzutów karnych, które 

zakończyły się wygraną Saksończyków 

5-4. Jednak w normalnym czasie liwego ataku i w ostatnich sekundach Leverkusen 0-6 (0-4) 

(0-2) 

LARES: Niniejszy gry mecz materiał zakończył służy się remisem wyłącznie 3-3, gry Geis do doprowadził czytania. do remisu Powielanie 5-5 i FC w 08 jakikolwiek Homburg – Borussia sposób zabronione. 

 

a po dogrywce było 5-5! W 24. min o losach awansu musiały decydować Mönchengladbach 1-3 (1-2) 

(0-2) 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Optik Rathenow – FC St. Pauli 1-3 (0-2) ist strengstens untersagt. 

bo przez cały mecz kontrolowało przebieg 

gry na murawie, wyeliminowało 

kandydata do medalu bieżącego sezonu 

Bundesligi FC Schalke 04, zwyciężając 

2-1! Bramki dla dresdeńczyków zdobyli: 

Eilers w 25. min z rzutu karnego i 

Teixeira w 50. min, a dla „niebieskich” 

Matip (głową) w 78. min. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Wokół bereitgestellt. niemieckiej piłki Jegliche nożnej Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ostrzolek w HSV 

Pochodzący z Górnego Śląska Matthias 

Ostrzolek został nowym zawodnikiem 

Hamburgera SV, wiążąc się z 

tym klubem do końca czerwca 2017 

to rekordowy wynik w historii Borussii, 

ale i tak przekroczył on założenia, według 

których miał wynieść 250 milionów 

euro. Przypomnijmy, że sezon wcześniej 

obrót wyniósł aż 305 milionów, ale róż- 

LARES: Niniejszy nica ta materiał w dużym stopniu służy była wyłącznie spowodowana 

odejściem z Signal-Iduna-Park 

reprezentacji USA i Bayernu München, 

do czytania. Powielanie Julian w jakikolwiek Green, wschodząca sposób gwiazda zabronione. 

LARES: Diese Materialien do Bayernu sind München lediglich Mario zum Götzego, Lesen bereitgestellt. Jegliche zamierza Vervielfältigung udowodnić trenerowi ist Bawar- 


roku. 24-letni obrońca wcześniej grał 

w VfL Bochum i FC Augsburg, dla którego 

w minionym sezonie rozegrał 33 

spotkania. „HSV to klub z wielką tradycją 

i historią, stąd kiedy usłyszałem, 

że w Hamburgu są mną zainteresowani, 

bardzo się ucieszyłem. Więcej, czułem, 

że powinienem zdecydować się na grę 

właśnie w tym klubie” – stwierdził w 

rozmowie z dziennikarzami Matthias 

Ostrzolek. 

do siebie, ale... dopiero za rok. Wtedy 

bowiem Khedira będzie już wolnym 

zawodnikiem i uzyska prawo zmiany 

barwy klubowych bez kwoty odstępnego. 

Taki scenariusz wymaga jednak 

tego, żeby przez jeszcze jeden sezon grał 

w Realu Madryt, a na to się nie zanosi. 

Piłkarz nie potrafi bowiem znaleźć 

wspólnego języka z trenerem „królew- 

LARES: Niniejszy Przedstawione materiał wyniki służy zwiększają wyłącznie naszą do czytania. Powielanie na brazylijskim w jakikolwiek mundialu reprezentował sposób zabronione. 

skich” Carlo Ancelottim. 

wiarę w to, że w średniej perspektywie 

USA, ba, strzelił nawet bramkę (Belgii). 


czasowej 


i bez 

lediglich 

sprzedawania czołowych 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

„Zdobycie 


tego gola dodało mi mnóstwo 


Kehl bez opaski 

untersagt. 

Pezzaiuoli. Obecnie zespół z Osaki zajmuje 

dopiero 15. miejsce w tabeli J-League 

i 

Pepa Guardioli, który nie pozwolił mu 


Cacau w 

materiał 

J-League 

służy wyłącznie do 

pozostaje 

czytania. 

poza strefą 

Powielanie 

spadkową jeszcze 

w 

na 

jakikolwiek 

debiut w barwach 

sposób 

mistrzów 

zabronione. 

Urodzony w Brazylii, ale mający za tylko dzięki lepszej różnicy bramek od Niemiec, choć przyznał, że w niedalekiej 


Z Londynu do Wolfsburga 

Po 9 latach gry dla Arsenalu Londyn 

reprezentant Danii Nicklas Bendtner 

opuścił stolicę Anglii, przenosząc się 

do Bundesligi, konkretnie do VfL Wolfsburg. 

W 171 występach w barwach 

„kanonierów” strzelił 47 goli, a do angielskiej 

Premier League trafił z FC Kobenhaga. 

„Nicklas jest dokładnie typem 

piłkarza, jakiego poszukiwaliśmy. Jego 

profil pasuje do nas i z pewnością będzie 

dla nas dużym wzmocnieniem” – uważa 

Dieter Hecking, trener „wilków”, i dodał: 

„W nadchodzącym sezonie pragniemy 

walczyć na trzech frontach: w Pucharze 

Niemiec, Lidze Europy i Bundeslidze, 

sobą grę w reprezentacji Niemiec Cacau 

wzmocnił japońską Cerezo Osaka. W 

zespole, zajmującym dopiero 15. miejsce 

w tabeli J-League, będzie partnerować w 

ataku Urugwajczykowi Diego Forlanowi. 

33-letni Cacau przez ostatnie 11 sezonów 

reprezentował barwy niemieckiego sezonu będzie bronił barw Eintrachtu 

LARES: Niniejszy VfB Stuttgart, materiał dla którego służy rozegrał wyłącznie 263 Frankfurt. do Dla czytania. ekipy z Hesji Powielanie jest to drugie 

tego lata wzmocnienie, bo wcześniej Jak donosi hiszpańska „Marca”, mistrz 

Co z Khedirą? w jakikolwiek sposób zabronione. 

mecze na boiskach Bundesligi, w któ- 


gdzie za cel minimum wyznaczyliśmy 

sobie zajęcie na mecie sezonu czwartej 

lokaty, gwarantującej baraże o Ligę 

Mistrzów. Dlatego potrzebujemy graczy, 

którzy są w stanie sprostać naszym 

oczekiwaniom”. 

Zdrowe BVB 

260 milionów euro wyniosły obroty 

Borussii Dortmund w sezonie 2013/2014 

– poinformował klub w wydanym w minionym 

tygodniu komunikacie. Nie jest 

Kibice Dynama Dresden mieli olbrzymie powody do radości, ich ulubieńcy sprawili bowiem największą sensację 

pierwszej rundy krajowego pucharu, eliminując FC Schalke 04. 

Foto: Z thomas/Wikipedia 

pomylił się tylko 

Koreańczyk Koo, 

ale to wystarczyło, 

by sensacja stała 

się faktem. 

Zimmling wyprowadził Mainz na prowadzenie, 

a w 49. min Okazaki podwyższył 

na 2-0 i wydawało się, że jest po 

emocjach. Tymczasem minutę później 

Fink zdobył dla Chemnitz kontaktowego 

gola, a po kolejnych 180 sekundach ten 

który kosztował 37 milionów euro, a 

także wysokimi przychodami z gry w 

Lidze Mistrzów, w której BVB dotarła do 

finału: „Borussia Dortmund raz jeszcze 

dotrzymała słowa. Jak wiecie wyznaczyliśmy 

sobie, jako cel 250 milionów obrotu. 

piłkarzy jesteśmy w stanie osiągnąć obrót 

przekraczający 300 milionów” – powiedział 

dyrektor wykonawczy Borussii 

Hans-Joachim Watzke, którego zdaniem 

rozwój Borussii jest ciągły, a klub jest 

bardzo zdrowy finansowo. 

rych zdobył 80 goli. Z końcem czerwca 

wygasł jednak jego kontrakt z klubem 

i od tamtego czasu szukał nowego pracodawcy. 

„Jestem bardzo szczęśliwy, że 

będę mógł rywalizować w J-League, czyli 

lidze, w której przede mną występowało 

wielu Brazylijczyków. To zaszczyt grać 

na prowadzenie, ale... na 3 min przed 

końcem regulaminowego czasu gry Bungert 

po samobójczym strzale wyrównał, 

doprowadzając do dogrywki. Tę lepiej 

rozpoczęli miejscowi, którzy po trafieniu 

Ziereisa (103. min) po raz pierwszy w 

za samobója. Jednak na minutę przed 

końcem doliczonego czasu gry Kehl-Gomez 

zdobył dla Chemnitzer piątego gola 

i wydawało się, że tym razem już losy 

meczu są rozstrzygnięte. Tak się jednak 

nie stało. Mainz rzuciło się do rozpacz- 

rzuty karne. A te lepiej wykonywali trzecioligowcy, 

którzy nie pomylili się ani 

raz, celnie strzelając 5 razy z rzędu. W 

zespole ze stolicy Nadrenii-Palatynatu 

pomylił się tylko Koreańczyk Koo, ale to 

wystarczyło, by sensacja stała się faktem. 

Cacau, były reprezentant Niemiec i piłkarz VfB Stuttgtart, 

teraz będzie strzelał bramki w lidze japońskiej. 

Nagoyi Grampus, która jest 16. 

Valdez wrócił 

Były piłkarz Werderu Bremen i Borussii 

Dortmund Nelson Valdez wrócił 

do Bundesligi i od nadchodzącego 

Kolejne niespodzianki 

Z kolei inny trzecioligowiec, MSV 

Duisburg, nieoczekiwanie wyeliminował 

tegorocznego spadkowicza z BL do 

bieżącego sezonu w 2.Bundeslidze – Fortuny 

Düsseldorf, która musiała uznać 

wyższość występującego w lidze regionalnej 

Würzburger Kickers, ulegając po 

dogrywce 2-3 i tracąc decydującego gola 

w 114. min po bezpośrednim strzale z 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie rzutu w wolnego jakikolwiek Lewerenza. sposób Natomiast zabronione. 

FC Ingolstadt po serii rzutów karnych 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche uległ Vervielfältigung 2-4 występującemu w lidze ist regio- 


nalnej Kickersowi Offenbach. 

Na podkreślenie zasługuje też fakt, 

że bliskie odpadnięcia już w tej fazie 

Pucharu Niemiec były trzy inne zespoły 

RB Leipzig – SC Paderborn 07 2-1 po 

dogrywce 

Chemnitzer FC – 1. FSV Mainz 05 10-9 po 


VfL Bochum – VfB Stuttgart 2-0 (1-0) 

MSV Duisburg – 1. FC Nürnberg 1-0 (1-0) 

3-2 po dogrywce 

Arminia Bielefeld – SV Sandhausen 4-1 

(1-0) 

SV Darmstadt 98 – VfL Wolfsburg 4-5 po 


Alemannia Waldalgesheim – Bayer 04 

Bremer SV – Eintracht Braunschweig 0-1 

(0-0) 

FC Viktoria Köln – Hertha BSC 2-4 (0-2) 

Stuttgarter Kickers – Borussia Dortmund 

1-4 (0-1) 

występował w Werderze Bremen, grając 

pod wodzą wspomnianego Thomasa 

Schaafa, oraz Sven Schipplock. 

Tylko Bayern 

czyków, Josepowi Guardioli, że zasługuje 

na grę w wyjściowej jedenastce tego teamu. 

Urodzony w Tampie na Florydzie 

Julian Green jako dwulatek przeprowadził 

się z rodzicami do Niemiec, dzięki 

czemu ma podwójne obywatelstwo, ale 

pewności siebie” – powiedział 19-letni 

Julian Green, który nie kryje wdzięczności 

niemieckiemu selekcjonerowi USA, 

Jürgenowi Klinsmannowi, który darzy 

go dużym zaufaniem; na podobne liczy 

młodzieniec w Bayernie u szkoleniowca 

przyszłości może on na to liczyć. „I liczę 

na to, bo teraz najważniejszy jest dla 

mnie Bayern. Chcę grać w tym klubie 

i tylko w tym! Nie myślę o wypożyczeniu, 

bo liczy się tylko Bayern” – twierdzi 

Julian Green. 

Niemiec Bayern München zainteresowany 

jest sprowadzeniem na Saebener 

Strasse Samiego Khediry. Reprezentant 

Niemiec ma co prawda jeszcze rok ważny 

kontrakt z Realem, ale chce odejść 

z Madrytu, a chęć pozyskania mistrza 

świata wyraziły już Arsenal Londyn, 

z Bundesligi: Werder Bremen, VfL Wolfsburg 

i Hamburger SV. Pierwsi dopiero 

po dogrywce wygrali 3-2 z reprezentantem 

ligi regionalnej FV Illertissen; „wilki” 

– jeden z najbogatszych klubów w 

Niemczech, mające ambicje uplasowania 

się w pierwszej czwórce zbliżającego się 

sezonu niemieckiej ekstraklasy – dopiero 

po serii rzutów karnych (5-4) okazały 

się lepsze od tegorocznego beniaminka 

2. Bundesligi SV Darmstadt 98, a HSV 

też dopiero w rzutach karnych (4-1) 

ograło trzecioligowe Energie Cottbus. 

Najefektowniejsze zwycięstwo w tej 

rundzie Pucharu Niemiec odniósł TSG 

1899 Hoffenheim, który 9-0 rozgromił 

klub z Hamburga USC Paloma. Jednak 

w kolejnej rundzie ekipa z Sinsheim 

(Badenia) otrzyma z pewnością dużo 

bardziej wymagającego rywala. 


FC Astoria Walldorf – Hannover 96 1-3 (0-1) 

SV Waldkirch – SpVgg Greuther Fürth 0-3 

(0-0) 

SV Wehen Wiesbaden – 1.FC Kaiserslautern 

3-5 po serii rzutów karnych 

Viktoria 89 Berlin – Eintracht Frankfurt 0-2 

(0-1) 

Sportfreunde Siegen – FSV Frankfurt 4-5 po 

BSV SW Rehden – VfR Aalen 3-4 po serii 

Holstein Kiel – TSV 1860 München 1-2 (1-0) 

Carl Zeiss Jena – Erzgebirge Aue 0-1 (0-1) 

USC Paloma Hamburg – TSG 1899 

Hoffenheim 0-9 (0-7) 

Eintracht Trier – SC Freiburg 0-2 (0-0) 

Preußen Münster – Bayern München 1-4 

1.FC Neubrandenburg – Karlsruher SC 1-3 

1. FC Heidenheim – 1. FC Union Berlin 2-1 

(0-0) 

Kickers Offenbach – FC Ingolstadt 04 4-2 po 


FC Energie Cottbus – Hamburger SV 1-4 po 


gry włączył się Bayern München. Zdaniem 

hiszpańskich mediów Bawarczycy 

kontaktowali się już z przedstawicielem 

reprezentanta Niemiec i zapewnili, że 

są zainteresowani sprowadzeniem go 

34-letni rozgrywający Borussii Dortmund 

Sebastian Kehl od nadchodzących 

rozgrywek nie będzie pełnił 

funkcji kapitana drużyny. W marcu tego 

roku Kehl ogłosił, że z końcem kolejnego 

sezonu zakończy karierę, co ma 

nastąpić w czerwcu 2015 roku, gdy jego 

kontrakt z BVB wygaśnie, a teraz podjął 

kolejną ważną decyzję, a mianowicie 

zrezygnował z bycia kapitanem zespołu. 

Kehl dołączył do Borussii Dortmund 

w 2002 roku i bez wątpienia zapisał się 

w klubowej historii. W tym czasie sięgnął 

m.in. po dwa tytuły mistrzowskie 

w Bundeslidze, a także Puchar Niemiec. 

Kapitańską opaskę przejął w 2008 roku 

od Christiana Woernsa. „Jestem dumny, 

że przez tyle lat byłem kapitanem Borussii 

Dortmund. To wielka odpowiedzialność, 

bo należy opiekować się kolegami, 

ale nadszedł czas, by przekazać pałeczkę 

nowemu kapitanowi i wspierać go całym 

moim doświadczeniem” – powiedział 

Sebastian Kehl, który zamierza zakończyć 

karierę, wznosząc w górę puchar za 

ekipę Thomasa Schaafa zasilił Lucas Piazon 

– wypożyczony z Chelsea Londyn. 

30-letni Valdez, 67-krotny reprezentant 

Paragwaju (12 bramek) po opuszczeniu 

Signal Iduna Park w Dortmundzie 

przeniósł się do Rubina Kazań, a następnie 

do CF Valencia, Al-Jaziry i Olym- 

LARES: Niniejszy dla tak materiał utytułowanej drużyny służy jak wyłącznie Cerezo piakosu do Pireus. czytania. Dodajmy, Powielanie że do gry w Manchester w jakikolwiek United i Chelsea sposób Londyn. zabronione. 

Osaka” – powiedział Cacau, którego do Eintrachcie Frankfurt przymierzani są Na razie jednak do żadnych konkretów 

Vervielfältigung w kwestii transferu nie doszło ist i strengstens do 

Bayern München. 

LARES: Diese Materialien Japonii sind ściągnął lediglich niemiecki trener zum Marco Lesen także Hugo bereitgestellt. Almeida, który w przeszłości Jegliche untersagt. 

Foto: Franconia/wikipedia 

zwycięstwo w Bundeslidze, detronizując 

Krzysztof Świerc




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wohlbefinden 

Pinnwand 

Musik LARES: Niniejszy QQmateriał Karriere-Aus: służy Ist die Karriere wyłącznie von QQErholung do czytania. bodenständig: Powielanie Der extravagante 

Modeschöpfer Harald Glööckler Hollywood-Star Julianne Moore erinnert sich 

QQLiebe w jakikolwiek zur Frankfurter sposób Wurst: zabronione. 

Aneta Sablik schon wieder vorbei? Vor nicht 


heilt 

22. – 28. August 2014 

schlägt aus den Schlagzeilen der vergange- 


nen Wochen 

materiał 

Kapital und 

służy 

macht jetzt 

wyłącznie 

Werbung 


sie – furchtbar!” 


für eine Autovermietung. In einem Videoclip, 

ließ sie frei auf die Weide. Eine 

LARES: Diese Materialien der unter sind anderem lediglich auf Youtube veröffentlicht zum Lesen lerin verkörpert, bereitgestellt. wäre in der Politik Jegliche fehl am QQVervielfältigung Verliebt in Geld: Liliana Matthäus ist strengstens untersagt. 

Seit Jahrhunderten ist bekannt, dass 

Musik Einfluss auf den Gemütszustand 

von Menschen hat; sie hat auch 

Auswirkungen auf den Körper. Musik 

kann die Herzfrequenz und den Blutdruck 

beeinflussen, beruhigt die Atmung 

und reduziert Stresshormone, 

wobei das individuelle Empfinden der 

Klänge eine große Rolle spielt. Und jeder 

Komponist, jede Musikform hat auch 

unterschiedliche Effekte z. B. auf das 

Herzkreislaufsystem. So sind insbesondere 

Bach, Mozart, Händel und Albinoni 

bei Herz-Kreislauferkrankungen 

empfehlenswert. 

LARES: Niniejszy meiner materiał Ex-Frau”, heißt es służy in dem Lied, wyłącznie in dem Problems do nicht czytania. überstürzt reagiert, Powielanie sondern Probleme w jakikolwiek mit dem lieben Geld. Sie sposób wurde zabronione. 

Blanco als Gangster-Rapper mit leicht bekleideten 

sind Tänzerinnen lediglich auftritt. In Anlehnung zum Lesen an so Ferres. bereitgestellt. „Sie seziert ein Problem, bis Jegliche sie zum und musste Vervielfältigung sogar ins Gefängnis. Schließlich ist strengstens 

erst einmal alle Fakten gründlich abwägt”, wegen Kreditkartenbetrugs festgenommen 


einen seiner Hits lautet der Titel „Ein bisschen 

Spar’n muss sein.” Die Unterhaltsstreitigkeiten 

zwischen Blanco und seiner Ex-Frau Mireille 

hatten wochenlang die Klatsch-Schlagzeilen 

bestimmt. Sie fordert rund 150.000 Euro Unterhalt, 

der Sänger selbst rappt im Video aber: denten erlaubt, ist am 2. September auf Sat ich mich verstecken? Ich verstehe den Sinn Freiheit ist wohl auch nicht gut. 


„Roberto 

materiał 

ist doch blanco.” 


1 zu sehen. 


der Sache 

w 

nicht“, 

jakikolwiek 

so Liliana Matthäus. 


adur 

Dr. med. Manfred Gabor 


Eine Studie an der Universitätsklinik 

Herne – vorgestellt auf dem Bluthochdruck-Kongress 

in Münster im Dezember 

2013 – zeigte, dass diese Musik den 

Blutdruck und die Herzfrequenz signifikant 

und günstig für die Gesundheit 

senkt. Besonders in der Sachmerztherapie 

setzen Ärzte immer häufiger Musik 

ein, auch z. B. in der Depressionsbehandlung 

und bei Altersbeschwerden. 


zmarłych z zagranicy 

Załatwianie formalności 

Opieka nad grobami 

Machnik N. 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

www.machnik.ozimek.pl 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

LARES: Niniejszy materiał Zdzieszowice: tel. służy 77 484 41 76 wyłącznie do czytania. Powielanie w seit jakikolwiek einem Jahr gibt es sposób das Restaurant 

samt örtlicher Brauerei, das 

zabronione. 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 http://www.facebook.com/wochenblattpl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche sich Vervielfältigung schnell zu einem der gefragtesten ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie des 19. w Jahrhunderts. jakikolwiek Antike sposób Stühle, zabronione. 

für sechs Zloty. 

massive Tische sowie Wandmotive mit 


Gerste 


und Hopfen. 


Oferujemy: 

Rynek“ an. Die Attraktion der Kneipe aber ein tolles Erlebnis. 


ist die 

w 

Minibrauerei. 

jakikolwiek 

Hier kriegt 

sposób 

jeder 

zabronione. 

Bierliebhaber sein Getränk nicht aus 


sieben Zloty. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Bei w den jakikolwiek Mahlzeiten trifft sposób Tradition zabronione. 

Service 

auf Fast Food, denn außer Schnitzel oder 



Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt. Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. 

Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

1765 

Foto: www.klassischemusik.de 

einmal einem Jahr wurde sie zu Deutschlands 

Superstar gewählt, nun wurden acht ihrer 

LARES: Niniejszy Konzerte materiał abgesagt. Die służy Konzertveranstalter wyłącznie do czytania. Powielanie wegen w ihres jakikolwiek Vaters, der bei der sposób US Army zabronione. 

gaben an, dies geschehe aus „produktions- 

diente, zog die Familie öfter um. Mit ihrer 


technischen Gründen“. Die Vermutung, dass 

zu wenig Tickets verkauft wurden und sich 

die Shows nicht lohnen, liegt da sehr nahe. 

QQNicht mehr blanco: Roberto Blanco 

wurde, steht der Gerichtsvollzieher bei Blanco 

vor der Tür und will sein Cabrio beschlagnahmen. 

Weil das Auto aber nur geliehen ist, 

kann er es ihm nicht wegnehmen. Und dann 

fängt Blanco an zu rappen: „Gold’ne Uhren, 

riesiger TV – ich hab alles verloren nur wegen 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

www.konefal.pl iSO 9001 

Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, 

„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia 

Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej 

Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof 

7875 

Foto: Dawid Kwiecień 

mag es im Urlaub lieber bodenständig. „Ich 

fliege beruflich sehr viel – da muss ich mich 

nicht auch noch in meiner kostbaren Freizeit 

ins Flugzeug setzen“, sagte er der Zeitschrift 

„InTouch” während seines Urlaubs an der 

Ostsee. Er mache dort nur, worauf er Lust 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie habe. „Wenn do czytania. ich schlafen will, Powielanie schlafe ich. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Wenn ich lesen will, lese ich.“ 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

QQ 

bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Als Politikerin ungeeignet: Schauspielerin 

Veronica Ferres, die demnächst im 

Sat1-Film „Die Staatsaffäre” die Bundeskanz- 

Platze. „Ich bin emotional, intuitiv, impulsiv 

und wäre schon deshalb die schlechteste 

Politikerin, die man sich nur vorstellen kann”, 

sagte die 49-Jährige. Vor der Amtsinhaberin 

Angela Merkel hat sie hohen Respekt, weil 

„sie angesichts einer Katastrophe oder eines 

Kern einer Sache vorgedrungen ist. Das ist 

eine große Qualität, die einige ihrer männlichen 

Kollegen nicht haben.” Der Film „Die 

Staatsaffäre”, in dem sich die Kanzlerin einen 

Seitensprung mit dem französischen Präsi- 

7489 

Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, 

„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; 

Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia: 

Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 

7916 

Foto: Office Veronica Ferres 

gern an ihre Zeit als Teenager in Frankfurt 

am Main. „Ich habe es geliebt dort”, sagte 

die amerikanisch-britische Schauspielerin. 

Moore wurde in Nord Carolina geboren – 

Schwester plane sie „schon lange eine Reise 

nach Frankfurt, wo wir auf dem Gymnasium 

waren”, sagte Moore. „Ich erinnere mich noch 

gut an Sachsenhausen, den Römer, die 

Schnellimbisse und die Bratwurst, die sonst 

nirgends so gut ist. Die Amerikaner kochen 

zeigt auf Instagram regelmäßig, dass sie im 

Luxus schwelgt. Dafür kassierte das Model 

schon mehr als einen Shitstorm. Doch sie hat 

nicht vor, sich deswegen Zurückhaltung zu 

üben, wie sie deutlich machte: „Warum soll 

ich auf arm tun?“ Dabei hatte sie gerade erst 

wurde sie freigesprochen, für sie ist das kein 

Thema mehr. Die Ex-Frau von Lothar Matthäus 

erklärte indirekt, dass sie so etwas nicht nötig 

hat: „Ich komme aus einer guten Familie, ich 

hatte nie ein Problem mit Geld. Warum soll 

Orte in ganz Ratibor gemausert hat. Mit 

einem Schritt ins Innere des „Browar“ 

begibt sich der Gast auf Zeitreise in ein 

altes, deutsches Ratibor. Abgesehen von 

den Flachbildschirmen an den Wänden 

erinnert alles an eine Bierkneipe Ende 

Der Eigentümer Marek Krpeć hat bewusst 

Ratibor gewählt. Schon ab dem 

13. Jahrhundert braute man hier Bier. 

Seine Blühte hatte das Brauwesen aber 

Ende des 19. Jahrhunderts. Genau an die 

Tradition dieser Zeit knüpft der „Browar 

der Flasche, der Dose oder vom Fass, 

sondern gleich frisch gebraut vom 

Sudkessel. Helles, Dunkles, Pils oder 

Weizen. Für Feinschmecker gibt es ein 

Starterset: Drei Minibiere jeweils Pils, 

Pils mit Orangenschale und Weizen für 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Foto: Nicolas Genin 

gebratenem Hähnchen gibt es auch Pizza 

Zu viel Freiheit 

Zu viel Freizeit kann einem schon 

zu Kopf steigen. Das weiß jeder, 

der sich nach einigen fleißigen Arbeitsmonaten 

einen längeren Urlaub 

gönnt. Zuerst weiß man nicht so 

richtig, etwas mit sich anzufangen. 

Man ist ja beinahe schon nervös 

vor der vielen ungeplanten Freizeit. 

Doch wenn man sich erst damit 

abgefunden hat, dass man nun 

gezwungen ist, Drinks am Strand zu 

schlürfen, fällt einem das Loslassen 

erschreckend leicht. Und der Weg zur 

Normalität zurück ist oft gar nicht 

so willkommen, wie man zu Anfang 

des Urlaubs gedacht hätte. 

Offenbar ergeht es Kühen hierbei 

ähnlich wie Menschen. Ein Bauer 

aus Oberschwaben wollte seinen 

Schützlingen etwas Gutes tun und 

Erfahrung, die den Kühen bislang 

unbekannt war. Doch anstatt Freude 

zu verspüren, gerieten die Kühe 

außer Rand und Band, zerstörten 

den Weidezaun, beschädigten ein 

altes Wohnhaus. Kurz gesagt: sie 

randalierten wie wild. Sechs Kühe 

liefen auf die Tenne des Wirtschaftsgebäudes, 

eine rannte zum Heulager 

und stürzte ein Stockwerk in die 

Tiefe. Ein Tier durchbrach gar eine 

alte Holzdecke und fiel in den ehemaligen 

Schweinestall. Fazit: Zu viel 

Anna Durecka 

Aufgegabelt: Ratiborer „Browar Rynek“ 

Gerstensaft 

Usługi 

Zakład 


Pogrzebowe Pogrzebowy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek auf sposób schlesische zabronione. Art 

Sprowadzanie 

przewozy 

In der historischen Hauptstadt Ober- 

LARES: Diese Materialien zagraniczne sind lediglich zwłok zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

z całej Europy 

tel. 602 376 845 

schlesiens Ratibor tut sich was in 

Sachen Gerstensaft. In der Kneipe 

„Browar Rynek“ (Brauerei am Ring) 

bekommen Gäste extra frisch Gebrautes. 

Erst oder ein Frühstücksbuffet. An der Qualität 

des Essens gibt es nichts zu bemängeln. 

Das Schnitzel im „Browar Rynek“ 

war gut gebraten und saftig, die Pommes 

goldbraun und knusprig. Die Preise im 

„Browar Rynek“ sind im Gegenzug für 

das Erlebnis ausgewogen. Schnitzel mit 

Pommes und Krautsalat kriegt man in 

der Mittagspause für zehn Zloty, dazu 

noch ein Glas frisch gebrautes Weizen 

Leider sind die Wartezeiten ziemlich 

lang und bei dem guten Bier läuft man 

nach einigen Minuten Gefahr das Essen 

nicht mehr nüchtern genießen zu 

können. Das gute Bild des Lokals trübt 

auch die etwas schmutzige Theke am 

Eingang. Für Bierliebhaber ist der Besuch 

in Ratibor beim „Browar Rynek“ 

Unsere Bewertung 

Ambiente 

Essen 

Łukasz Biły 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

Foto: Łukasz Biły

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Novellierung nötig (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?