WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Ehre gerettet (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Nie ma przyszłości bez 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

przeszłości: O losach swojego 

ojca opowiada Sieghard 

Helmuth von Pannwitz, syn 

„Verborgene Chronik 1914”: 

Kollektives Tagebuch vom Beginn 

LARES: jedynego Niniejszy nieukraińskiego 

materiał służy wyłącznie des do Ersten czytania. Weltkriegs. 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

atamana w historii Kozaków 

Radio B5, freitags, 

LARES: Diese Materialien Czytaj sind na str. lediglich 10 

zum Lesen bereitgestellt. 13:25 und 19:25 Jegliche Uhr 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 32 (1166), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 8 – 14 VIII 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

Ehre LARES: Niniejszy 

gerettet 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Die Auftritte der Tworkauer 

ist strengstens untersagt. 

Eiche beeindruckten 

in Kielce. Foto: DFK Tworkau 

POL… 

Polbus, Poltrans, Polbud, Polbank 

itp. Ma się wrażenie, że co trzecia 

firma w kraju ma w nazwie „Pol”. 

Czekam jeszcze na wysłanie w kosmos 

„polonautów”… 

1964 hatte LARES: der aus Niniejszy Breslau materiał stammende służy wyłącznie Robert do Müller-Kox czytania. Powielanie die Idee, ein 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

europaweites LARES: Diese Materialien Trachtentreffen sind lediglich zu organisieren. zum Lesen bereitgestellt. Seither ist die Jegliche „Europeade“ 


eine Erfolgsgeschichte. Dieses Jahr fand sie erstmals in Polen statt. Die 

deutsche Minderheit aus dem eignen Land vertrat jedoch einzig die 

„Tworkauer Eiche“. 



Polski parlament powziął uchwałę 

o założeniu agencji kosmicznej, której 

nazwa brzmi – jakżeby inaczej 

– POLSA. Notabene, amerykańska 

NASA nie nazywa się według modelu 

polskiego USASA, a jej podniebni 

ambasadorzy to astronauci, którzy 

z kolei u Rosjan są kosmonautami, 

a u Chińczyków – tajkonautami. 

Mimo to przypuszczam, że polonautów 

jednak nie będzie. 

Na drodze wielkim nadziejom Polaków 

stoi kulejąca, w porównaniu 

z innymi państwami Europy, współpraca 

polskich placówek badawczych 


z przemysłem. 


Werbung / Reklama 

Till Scholtz-Knobloch 



LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie sposób S. 5 

zabronione. 

Wir suchen: 



Poszukujemy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

Wir bieten: 

• lakiernictwo 

Mitarbeit in einem gewachsenen, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

familiengeführten untersagt. 

Unternehmen 

• blacharstwo 

vom Standort Jessen/Elster. 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów Leistungsbezogene Entlohnung. 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

Wir stehen für: 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b Teamarbeit, Innovation 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

und Entwicklung. 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


www.schade-logistic.de 

Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 

ist strengstens +49(0)3537-2789 untersagt. – 0 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

7877 

Kraftfahrer 

(m/w) gesucht 

Kraftfahrer der Führerscheinklasse 

C/CE für engagiertes und 

motiviertes Handeln mit spezieller 

Fahrzeugtechnik (Floatliner; Joloda 

–Systemauflieger; Planen-/ offene 

Sattel u.a.) im Deutschlandverkehr 

und Zentraleuropa. 

Besuchen Sie uns auf unserer web-site 

oder besser noch rufen Sie uns an: 

8009 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

Rezydencja dla Seniorów 

Złote Borki 

ul. Oleska 1c 

Borki Małe gm. Olesno 

Zapewniamy: 

• domową kuchnię dostosowaną 

do potrzeb podopiecznych 

• otwartą formułę – rodzina 

• szeroki wachlarz zajęć kulturalnych 

i rekreacyjnych 

• dwie formy opieki: całodobową 

i dzienną do wyboru 

będzie mogła swobodnie 

• wykwalifikowany personel opie- 

LARES: Niniejszy tel. 535 56 04 04 

materiał służy odwiedzać wyłącznie podopiecznego 

do kuńczo-pielęgniarski, czytania. a także 


www.zloteborki.pl 

• własną kaplicę 

regularną opiekę medyczną 

7995 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie sierpnia do czytania. zmarł Gert von Powielanie Paczensky w jakikolwiek sposób zabronione. 

und Tenczin, współzałożyciel i redaktor 

pierwszego krytycznego magazynu 

LARES: Diese Materialien Die Macht sind lediglich zum Lesen 

politycznego 

bereitgestellt. 

w niemieckiej telewizji. 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

der Worthülsen 

„Panorama”, nadawana w telewizji 

ARD, wywarła trwały wpływ na życie 

polityczne w Niemczech dzięki prezentowanemu 

w niej nowemu podejściu do 

dziennikarstwa. Hasłem „A teraz podro- 

mit Verweis auf dessen Aussage: „Risse czymy się nieco z rządem federalnym” już 

LARES: Niniejszy und Widersprüche materiał aufdecken, służy betrachte wyłącznie przy pierwszym do czytania. wejściu na Powielanie antenę dał w jakikolwiek sposób zabronione. 

ich als zentrale Aufgabe des politischen do zrozumienia, że będzie przekazywał 

LARES: Diese Materialien Intellektuellen, sind lediglich als der ich mich zum verstehe“. Lesen informacje bereitgestellt. w sposób kąśliwy. Choć Jegliche on Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Am 1. August verstarb Gert von Paczensky 

und Tenczin, Mitbegründer 

und Redakteur des ersten kritischen Politikmagazins 

im deutschen Fernsehen. „Panorama“ 

im ARD-Programm prägte das 

politische Leben Deutschlands mit seiner 

neuen journalistischen Herangehensweise 

nachhaltig. Unter dem Motto „Nun wollen 

wir uns noch ein bisschen mit der Bundesregierung 

anlegen“, kündigte er gleich in 

der ersten Sendung seine bissige Berichterstattung 

an. Obwohl er selbst 1925 im 

Harz zur Welt kam, entstammte er einem 

LARES: Niniejszy 

Bildungsmateriał 

und Kultureinrichtungen. 

służy wyłącznie 

Dem który dziś do potrafi czytania. zaprowadzić Powielanie Czytelnika w jakikolwiek sposób zabronione. 

kann man leider nur zustimmen. w głąb centralnej Polski, a mimo to ma 

Dieses Prinzip hat sich die letzten Jahre związek z mniejszością (str. 10). 


bekannten, ursprünglich oberschlesischen 

Adelsgeschlecht. Seine bekannten Restaurantkritiken 

standen auch ein wenig Pate 

für unsere Reihe „Aufgegabelt“, die sie 

heute mal tief nach Zentralpolen führt, 

dennoch auch einen Minderheitenbezug 

aufweist (S. 10). 

Seinen 80. Geburtstag hingegen feierte 

am 1. August Oskar Negt, der mir persön- 

ausufernde Anträge und Papierkrieg zu wspomnienia związane z jego osobą, takich fundamentalnych sprzeczności 

LARES: Niniejszy begründen materiał sind. Vor allem służy auf deutscher wyłącznie mianowicie do czytania. z czasów, gdy uczęszczałem Powielanie Negt w dostrzega jakikolwiek w swoistej transformacji sposób zabronione. 

Seite hat sich dabei eine Sprache eingeschlichen, 

sind deren lediglich nichtssagende Codes zum man Lesen zjoner bereitgestellt. ruchu studenckiego „68”, a Jegliche później „Po Vervielfältigung raz pierwszy w historii całe ist nasze strengstens 

na seminaria, jakie Negt, notabene wi- 

systemu wartości, co podkreśla słowami: 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

lich zwar politisch ebenso wenig wie von 

Paczensky und Tenczin nahesteht, jedoch 

persönlich in bester Erinnerung ist. Bei 

Negt, einem Vordenker der studentischen 

68er Bewegung und kulturpolitischem 

Berater von Kanzler Gerhard Schröder, 

hatte ich an der Universität Hannover 

einst Seminare besucht. Er kam auf Gut 

Kapkeim (russ.: Višnjovoe) in Ostpreußen 

in einer armen Familie zur Welt 

und überlebte die Flucht nach eigenem 

Bekunden vielleicht nur, weil er in ein 

kleines Schiff und nicht die Gustloff gestiegen 

sei. Der aus einer schlesischen 

Familie stammende SPD-Vorsitzende 

Sigmar Gabriel gratulierte Negt auch 

Einen zentralen Widerspruch sieht Negt 

in einem Wertewandel und hebt dabei 

hervor: „Erstmals in der Geschichte ist 

unsere Gesellschaft durchgängig nach 

Marktgesetzen organisiert“ und dies sei 

vor allem ein Verhängnis im Bereich von 

leider auch tief in die deutsche Minderheit 

in Polen hineingegraben. Es gibt immer 

weniger institutionelle Förderungen. Die 

Enttäuschung nimmt damit stetig zu, dass 

immer aufs Neue im Wesen einer Minderheit 

liegende Notwendigkeiten durch 

erst beherrschen muss. Dies ist besonders 

schwer, wenn das Sprachgefühl in der 

Muttersprache eben nicht das Beste ist. 

Vor allem aber wird damit viel Heuchelei 

erzwungen. Denn entscheidend ist oft 

nicht die wirkliche Idee des Vorhabens, 

Vertreter mit schwachen Vorortkenntnissen 

entsprechend abspult. 

Potęga frazesów 

1 

sam przyszedł na świat w 1925 roku w 

Górach Harcu, wywodził się ze znanej, 

pierwotnie górnośląskiej rodziny szlacheckiej. 

Jego znane krytyki placówek 

gastronomicznych były niejako prekursorem 

naszego cyklu pt. „Aufgegabelt”, 

Swoje 80. urodziny obchodził natomiast 

1 sierpnia Oskar Negt, który 

wprawdzie z politycznego punktu widzenia 

jest mi równie mało bliski co 

von Paczensky und Tenczin, jednak na 

gruncie osobistym mam jak najlepsze 

doradca kanclerza Gerharda Schrödera w 

sprawach polityki kulturalnej, prowadził 

na uniwersytecie w Hanowerze. Przyszedł 

na świat w ubogiej rodzinie w majątku 

Kapkeim (ros. Wiszniowoje) w Prusach 

Wschodnich, a ewakuację przeżył według 


sondern 

materiał 

ob man politisch 

służy 

korrekte 

wyłącznie 

Worthülsen 

für den neu entstandenen Verwal- 

że wsiadł na mniejszy statek, a nie na mniejszości niemieckiej w Polsce. Jest 

własnych do słów czytania. być może tylko Powielanie dlatego, ty wryła w jakikolwiek się też głęboko w świadomość sposób zabronione. 

tungsmoloch kulturpolitisch-staatlicher 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

„Gustloffa”. 


Pochodzący ze śląskiej 

Jegliche 

rodzi- 

coraz 


mniej dotacji instytucjonalnych, 


ny przewodniczący SPD Sigmar Gabriel 

pogratulował Negtowi, przypominając 

jego wypowiedź: „Za swoje najważniejsze 

zadanie jako politycznego intelektualisty, 

za jakiego się mam, uważam odsłanianie 

różnorakich rys i sprzeczności”. Jedną z 

społeczeństwo jest zorganizowane według 

praw rynkowych”, co jego zdaniem 

ma fatalne skutki przede wszystkim w 

sferze instytucji kulturalno-oświatowych. 

Niestety nie można się z tym nie zgodzić. 

Zasada ta w ostatnich latach nieste- 

Prosto z Sejmu 

Wypełnić 

prezent 

Die Gedanken sind frei 



Patriotismus 

Generell betrachtet man Patriotismus 

als eine Tugend von Gesellschaften. 

In diesen Tagen gibt es zahlreiche patriotische 

Veranstaltungen. In Polen, 

so auch in Warschau, wie überhaupt 

im ganzen Land, wird des Warschauers 

Aufstandes gedacht. In den Medien wird 

über diesen umfassend berichtet. 

Zur gleichen Zeit wird in Europa 

des Ausbruchs des Ersten Weltkrieges 

LARES: Niniejszy Gedenken materiał der Opfer służy des Weltkrieges wyłącznie mit Aussöhnungslehre do czytania. erfüllen? Powielanie materialno-finansowej. w jakikolwiek Dzięki sposób temu zabronione. 

sichtbar. Um aber kein falsches Bild zu 

Barnard Gaida było nam w tym trudnym okresie lat 

LARES: Diese Materialien erhalten, sind muss lediglich man auch die zum Meinung Lesen bereitgestellt. Jegliche osiemdziesiątych Vervielfältigung łatwiej żyć i przetrwać, ist strengstens untersagt. 

gedacht. Es ist also eine gute Zeit, sich 

Gedanken zu machen, wie man den 

Kriegen und Schlachten der Völker 

Europas gedenken soll, ohne zu vergessen, 

dass die einstmaligen Feinde in 

der Gegenwart Freunde in der EU sind. 

Die bekannten Verse des Heiligen 

Johannes Paul II. scheinen hier mit der 

Definition des Patriotismus als Gestalt 

der Liebe und nicht des Hasses behilflich Internet kann man einen Film über eine 

niemiecka w mojej osobie 

jakikolwiek oraz dyrektor Wojewódzkie- 


LARES: Niniejszy zu sein. materiał Bemühungen, służy die Verehrung wyłącznie patriotische do czytania. Demonstration Powielanie finden. Bei w 

der Opfer mit dem positiven Blick in die dieser Demonstration am 1. August in go Szpitala Neuropsychiatrycznego w 

LARES: Diese Materialien Zukunft sind zu vereinen, lediglich sind in der zum Symbo- 

Lesen Warschau bereitgestellt. konnte man Rufe hören: Jegliche „Eine Opolu Vervielfältigung Krzysztof Nazimek podjęliśmy ist strengstens untersagt. 

lik der gemeinschaftlichen Gedenkfeier 

des Aufstandes durch die Präsidenten 

Gauck und Komorowski in Berlin oder 

die Anwesenheit der höchsten Vertreter 

Belgiens, Großbritanniens, Frankreichs 

und Deutschlands in Lüttich beim 

der einfachen Menschen in Betracht 

ziehen. Bemüht sich Polen z.B. durch 

Bildung die Gesellschaft wirklich so zu 

erziehen, dass die Aussöhnung nicht 

nur elitär abgehandelt wird, sondern 

auch die Allgemeinheit erreicht? Im 

Kugel, ein Deutscher!“. Die jungen Teilnehmer 

waren Studenten und Absolventen 

polnischer Schulen. Sollte sie nicht 

alarmieren, dass Politik, Kirche, Medien 

und Schule versagt haben? Sollte man 

den Inhalt des Gedenkens nicht mehr 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

Bartek LARES: konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Ukrainie. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Tym razem owa pomoc z naszej 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

strony 


będzie skierowana dla szpitala 


Hinweise geben 

Ich komme gerade aus meinem kurzen 

Familienurlaub heim, den ich dieses 

Jahr in Deutschland auf der Insel Rügen 

verbracht habe. Ich möchte hier aber 

nicht über meine Urlaubserlebnisse 

Es sind viele weitere kleine Hinweise, 

die 

oft der Mut oder nur die Ausdauer. czystości i higieny osobistej. Stąd wspólnie 

z 

LARES: Niniejszy materiał 

es uns möglich 

służy 

machen, 

wyłącznie 

uns auf Oft werden 

do czytania. 

Beschlüsse geändert 

Powielanie 

oder 

w 

Norbertem 

jakikolwiek 

Raschem, 

sposób 

przewodniczącym 

TSKN na Śląsku Opolskim, 

zabronione. 

etwas besser einzustellen. Wir können aufgehoben. Die Schuld dafür sollte 


schreiben, sondern über Erfahrungen, 

die ich immer wieder auf den deutschen 

Straßen mache. Konkret geht es mir hier 

um Verkehrszeichen und darüber, dass 

diese in Deutschland viel mehr aussagen 

als in Polen. 

Manchmal sind es kleine Hinweise, 

wie zum Beispiel die Information, dass 

die Kurve bei der Autobahnausfahrt viel 

zwróciliśmy się do naszych członków 

z prośbą o podjęcie inicjatywy i zorganizowania 

zbiórki środków czystości 

i higieny osobistej. Po ich zebraniu 

zorganizujemy transport na Ukrainę, 

konkretnie do wspomnianego wcze- 

wir wollen eben vorbereitet sein. Hinweise, und das nicht nur auf den śniej szpitala w Stanisławowie, co ma 

LARES: Niniejszy Nicht materiał anders ist es służy mit der wyłącznie Politik. Straßen. do Wir czytania. müssen auch lernen, Powielanie diese nastąpić w jakikolwiek w październiku bieżącego sposób roku. zabronione. 

Wir mögen nicht, wenn uns jemand lesen zu wollen. 

Uważam, że jest to bardzo pożyteczny 


schärfer ist als sonst. Ein anderes Mal, 

dass die Tempobegrenzung mit dem 

Zustand der Fahrbahn zu tun hat, oder 

dass eine Baustelle noch bis zu einem 

konkreten Termin den Verkehr behindern 

wird, aber auch gleich der Hinweis, 

dass „wir für Sie bauen“. 

zwar einem Stau oder einer engen Kurve 

nicht ausweichen, aber wir sind nicht 

so überrascht. Solche kleinen Dinge 

sind jedoch für unser Wohlbefinden 

unheimlich wichtig. Jeder von uns hat 

nämlich für so etwas Verständnis, aber 

mit neuen Gesetzen, die uns betreffen, 

einfach überrascht. Um zu informieren, 

müssten sich aber Politiker viel mehr 

Zeit nehmen – gerade für die neuen, 

schnellen Medien. Dazu fehlt allzu 

man aber nicht nur bei den Politikern 

suchen, sondern auch bei den Medien 

und bei uns selber. Wir alle sind ungeduldig 

geworden. Manchmal lesen 

wir nicht einmal die Hinweise, die es 

schon gibt. Aber: Wir brauchen mehr 

Rafał Bartek 

8. – 14. August 2014 

a rozczarowanie rośnie przez to, że trzeba 

wciąż na nowo składać całą masę wniosków 

i prowadzić papierową wojnę, by 

uzasadnić potrzeby tkwiące w samej naturze 

mniejszości. Przede wszystkim po 

stronie niemieckiej wkradł się przy tym 

styl języka, w którym nic nie mówiące 

kody trzeba najpierw opanować, co jest 

szczególnie trudne, gdy mamy do czynienia 

z nie najlepszym wyczuciem niuansów 

ojczystego języka. Przede wszystkim 

jednak wymusza się w ten sposób wiele 

hipokryzji, często decyduje bowiem nie 

faktyczny pomysł leżący u podstaw przedsięwzięcia, 

lecz to, czy wnioskodawcy potrafią 

odpowiednio odklepać politycznie 

poprawne frazesy, jak tego wymaga nowo 

powstały moloch przedstawicieli państwowej 

polityki kulturalnej mających 

niewielkie pojęcie o miejscowych realiach. 


Das Wort Wenn ist das deutscheste aller deutschen Worte. 

Christian Friedrich Hebbel (1813-63), Dramatiker und Lyriker 

zaangażowali. Dodam, że jest to inicjatywa 

ogólnospołeczna, w jakikolwiek zainicjowana sposób przez zabronione. 

Słowo „gdyby” LARES: jest Niniejszy najbardziej materiał niemieckim służy ze wszystkich wyłącznie niemieckich do czytania. słów. Powielanie 

Christian Friedrich Hebbel (1813–63), dramaturg i liryk 

środowisko mniejszości niemieckiej. gesamtgesellschaftliches Projekt. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Notował Krzysztof ist Świerc strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

M 

niejszość 

inicjatywę pomocy dla społeczności 

ukraińskiej. Jako mniejszość niemiecka 

mamy w tych sprawach bardzo duże 

doświadczenie, ponieważ jeszcze w latach 

osiemdziesiątych ubiegłego stulecia 

udzielano pomocy właśnie nam, także 

a przy okazji wiele się wówczas nauczyliśmy 

na temat udzielania pomocy innym 

potrzebującym. Do tego nabyliśmy także 

niezbędnego doświadczenia, bo już 

wcześniej pomagaliśmy między innymi 

mniejszości polskiej i niemieckiej na 

w Stanisławowie, a mowa o karetce pogotowia, 

którą dla tej placówki ofiaruje 

Wojewódzki Szpital Neuropsychiatryczny 

w Opolu. Natomiast mniejszość niemiecka 

chcę ten prezent wypełnić od 

wewnątrz, przede wszystkim środkami 

cel, bo środki te będą służyły wszystkim 

pacjentom tej placówki, którzy do 

niej trafią. Dlatego korzystając z okazji, 

pragnę zaapelować do wszystkich czytelników 

„Wochenblatt.pl”, a zwłaszcza do 

członków MN, by się w tę akcje w pełni 

Poseł Ryszard Galla 

Das Geschenk „füllen“ 

Die deutsche Minderheit hat nun 

über den Direktor des Neuropsychiatrischen 

Woiwodschafts-Krankenhauses 

in Oppeln, Krzysztof Nazimek, 

und meine Person eine Initiative zur 

Unterstützung des ukrainischen Volkes 

auf den Weg gebracht. Als eine nationale 

Minderheit haben wir Deutschen hierzulande 

sehr viel Erfahrung, nachdem 

man uns ja selber bereits in den 1980er 

Jahren unterstützt hat, auch finanziell, 

so dass es uns damals leichter fiel, die 

schwierige Zeit zu überstehen. Nebenbei 

lernten wir damals so Einiges beim 

Thema Bedürftigenhilfe dazu. Zudem 

erwarben wir auch die nötige Erfahrung, 

nachdem wir ja schon vor einiger 

Zeit unter anderem der polnischen und 

deutschen Minderheit in der Ukraine 

geholfen haben. 

Nun richtet sich unsere Unterstützung 

an das Krankenhaus in Iwano- 

Frankiwsk (Stanislau). Gemeint ist ein 

medizinischer Rettungswagen, den das 

Oppelner Neuropsychiatrische Woiwodschafts-Krankenhaus 

dem dortigen 

Krankenhaus schenken will. Die 

deutsche Minderheit will das Geschenk 

nun ihrerseits „von innen füllen“, vor 

allem mit Reinigungs- und Körperhygienemitteln. 

Gemeinsam mit dem 

Oppelner SKGD-Vorsitzenden Norbert 

Rasch haben wir uns daher an unsere 

Mitglieder mit der Bitte gewandt, eine 

Sammlung von Reinigungs- und Körperhygienemitteln 

zu organisieren. Wir 

übernehmen dann den Transport zum 

Krankenhaus in Iwano-Frankiwsk, und 

zwar voraussichtlich im Oktober dieses 

Jahres. Ich halte dies für eine sehr 

nützliche Zielsetzung, da die benötigten 

Mittel ja den dortigen Patienten zugutekommen 

werden. Bei dieser Gelegenheit 

möchte ich nun auch an alle Leser des 

Wochenblattes, und insbesondere an 

Angehörige der deutschen Minderheit 

appellieren, sich voll und ganz für die 

Aktion einzusetzen. Die Initiative ist 

übrigens von der deutschen Minderheit 

angestoßen worden, dennoch ist sie ein 

Notiert von Krzysztof Świerc



brzmiał: „Nowi mieszkańcy Bremy – 

doświadczenia i perspektywy”, a jego 

wyniki zaprezentowano w minioną śro- 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Vor 70 Jahren brach der Aufstand aus 


dę w siedzibie 

materiał 

uniwersytetu. 

służy 

Ukazujący 

wyłącznie 

najstarszego 

do czytania. 

niegdyś kościoła 

Powielanie 

Brandenburgii 

znajduje się wejście na cmentarz 


się w Bremie dziennik „Weserkurier” 


Nr. 32/1166 Wochenblatt.pl 3 

Nagrodzeni 

Adam Jaromir (pisarz), Gabriela Cichocka 

(ilustratorka) i Dorota Nowacka 

(graficzka) za książkę „Fräulein Esthers 

letzte Vorstellung. Eine Geschichte aus 

dem Warschauer Ghetto” (Ostatnie 

wystąpienie panny Esthery. Historia z 

warszawskiego getta), Wydawnictwo 

Gimpel z Langenhagen k. Hanoweru, 

Der dunkle Hinterhof im Zentrum 

von Warschau versprüht eine 

schauderhafte Stimmung: Abgebrochener 

Putz allerorten, muffiger Geruch 

in der Luft und Tauben in der Nähe 

der Mülltonnen. Inmitten des dunk- 

języka niemieckiego dowiedziałem się, polskiego. Pomysł wystawienia pomnika len Szenarios eine Marienfigur in einer 

kleinen w jakikolwiek Kapelle. Sie ist keine sposób neue zabronione. 

LARES: Niniejszy że mój materiał dziadek podzielił służy los uchodźców wyłącznie zrodził do się na czytania. kanwie ścisłej Powielanie współpracy 

z burmistrzem położonej po stronie Installation der katholischen Kirche, 

ze Śląska, po czym przyjechał do Bremy”. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen polskiej bereitgestellt. Witnicy, Andrzejem Zabłockim. Jegliche vielmehr Vervielfältigung Zeugnis einer düsteren ist Epoche strengstens untersagt. 

nagrodzeni zostali Nagrodą im. Gustava 

Heinemanna dla najlepszej niemieckojęzycznej 

książki dla dzieci poświęconej 

pokojowi. Nagroda w wysokości 

10 000 euro przyznawana jest od roku 

1977. Gustav Heinemann był prezydentem 

RFN z ramienia SPD w latach 

1969–1974. 

der polnischen Hauptstadt, an die in 

diesen Tagen verstärkt erinnert wird: 

den Warschauer Aufstand. 

Am 1. August jährte sich der Beginn 

des heldenhaften Kampfes der polnischen 

Untergrundarmee AK (Heima- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie wstrzymania do czytania. kursowania pociągu Powielanie dalekobieżnego 

EC Wawel, który stanowi zum 70. Mal. Zur Stunde „W“, wie jener 

tarmee) w jakikolwiek gegen die deutschen sposób Besatzer zabronione. 

Innenhof in Warschau 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen ostatnie bereitgestellt. połączenie pospieszne Jegliche Śląska Moment Vervielfältigung des Ausbruchs genannt ist wird, strengstens untersagt. 

Dobry klimat dla wielojęzyczności 

Pięć szkół ponadpodstawowych w 

Hanowerze otrzymało miano „szkoły 

europejskiej”. Jednym z celów takich 

szkół jest wspieranie wielojęzyczności 

uczniów i ich interkulturalnej kompetencji. 

W takich szkołach naucza 

się również w języku polskim. Dobry 

klimat dla wielojęzyczności w stolicy 

Dolnej Saksonii polonusi zawdzięczają 

z Niemcami na trasie Kraków – Katowice 

– Opole – Wrocław – Chociebuż 

– Berlin i dalej do Hamburga. Ekspert 

ds. komunikacji z ramienia brandenburskiego 

oddziału CDU, Rainer Genilke, 

zaznaczył w dobitnych słowach: „Naj- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie pierw do zaniedbuje czytania. się trasy, doprowadza Powielanie geräuschlos. w jakikolwiek Während der sposób offiziellen zabronione. 

je do stanu bezużyteczności, by potem Feierstunde an dem Ehrenmal Gloria 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen oświadczyć, bereitgestellt. że przestały się opłacać”. Jegliche W Victis Vervielfältigung auf dem Warschauer Powazki- ist strengstens untersagt. 

Dorocie Szymańskiej, koordynatorce 

Regionu Hanower ds. Integracji. Tematyce 

wielojęzyczności i kompetencji 

interkulturalnej w procesie edukacji poświęcone 

było także przedostatnie forum 

integracyjne Regionu Hanower, który 

notabene zawiesił wszelkie partnerstwa, 

które powstały z inicjatywy związków 

ziomkowskich Ślązaków. 

Na zachodnich obrzeżach Śląska 

W latach 1815–1945 brandenburska 

miejscowość Schwarzheide leżała na 

styku trzech krain: należących do Prus 

prowincji brandenburskiej i śląskiej oraz 

Saksonii. Lokalni historycy ze Schwarzheide 

odkopali relikt pochodzący z 

owych czasów. Jest nim dawny kamień 

Aufständische finden an diesen modernen 

Gedächtnisformen Gefallen. Immer 

wieder wurde von Veteranenverbänden 

die kommerzielle Nutzung des Symbols 

der polnischen Untergrundbewegung, 

das P und W, zu einem Anker verschlun- 

(0)351/8267311. 

sierpniu 2012 roku, co daleko przewyższa 

oczekiwania. do czytania. Powielanie ka walcząca“ w jakikolwiek (kämpfendes Polen) sposób ist auf zabronione. 

gen, kritisiert. Die Abkürzung für „Pols- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

Niewłaściwie odżywiają dzieci 

T-Shirts, Kaffeebechern oder anderen 


graniczny, który ma zostać zrekonstruowany 

i postawiony obok nowej siedziby 

stowarzyszenia BSG Chemie, tuż obok 

centrum edukacyjnego SeeCampus. 

Zdaniem historyków miejsce to stanowi 

dobrą promocję, leżąc dokładnie na 

historycznym styku, chociaż nie jest to 

miejsce, w którym kamień pierwotnie 

się znajdował. 

Gottschalk podkreśla górnośląskie 

pochodzenie 

Władze FC Bayern Monachium celem 

promocji klubu w Ameryce Północnej 

urządziły w Nowym Jorku własne biuro, 

na którego otwarcie zaproszono Tho- 

owoców, a wystarczającą ilość ryb tylko masa Gottschalka i Gerda Müllera, z Poczdam/Drezno: Nowa partia w landtagach? 

LARES: Niniejszy w 30% materiał placówek, natomiast służy mięso wyłącznie pojawia 

się zbyt często w 75% przedszkoli. ramach okolicznościowej konferencji. 

którymi do przeprowadzono czytania. Powielanie wywiady w w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Jak pisze bereitgestellt. „Die Welt”, jedno z pytań Jegliche zada- 


Często nie wiedzą, skąd pochodzą 

ich dziadkowie 

Ponad 170 uczniów z Bremy uczestniczyło 

w czwartej edycji projektu „Badacze 

Miast”, organizowanego przez 

Centrum Metod Dydaktycznych w 

Naukach Społecznych działające przy 

Uniwersytecie w Bremie. Temat projektu 

LARES: Niniejszy 1242 roku materiał Mieszko służy I Lubuski wyłącznie został drużynie do będzie czytania. grał zawodnik Powielanie z Polski, sąsiadami w jakikolwiek Polski. sposób zabronione. 

pochowany w dawnym kościele św. oczywiście jeszcze bardziej rozbudza Jaki potencjał kryją w sobie starania 

LARES: Diese Materialien Piotra sind w Lubuszu. lediglich Obecnie na zum miejscu Lesen moją ciekawość”. bereitgestellt. Jegliche S-K nowej Vervielfältigung partii o możliwość zasiadania ist strengstens w 

untersagt. 

Alfeld (Leine): Neuer Partnerschaftsverein gegründet 

Weichenstellung für Hirschberg 

landtagach oraz jej prawdopodobne wejście 

do krajowych parlamentów z perspektywy 

stosunków polsko-niemieckich? 

W pierwszym rzędzie zadajmy 

sobie pytanie, czy kierownictwo AfD ma 

Polskę „na radarze” jako sąsiada i part- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie nera w na gruncie jakikolwiek polityki regionalnej. sposób Na zabronione. 

konferencji prasowej, jaka odbyła się 30 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

lipca 


celem zaprezentowania programów 


Die Weichen sind gestellt. 13 Mitglieder 

gründeten am 21. Juli im 

Rathaus von Alfeld im Landkreis 

Hildesheim in Niedersachsen den 

„Partnerschaftsverein deutschpolnische 

Verständigung“. 

Der Verein wird unter dem Vorsitz 

von Bernd Beushausen, Bürgermeister 

der Stadt Alfeld, am Sonntag, 

31. August, im Rahmen des 28. Hirschberger 

Heimattreffens einen Partnerschaftsvertrag 

mit dem Kreis Hirschberg 

unterzeichnen. Die festliche Zeremonie 

findet in der Philharmonie in Hirschberg 

statt. 

Enge Kontakte ins Hirschberger Tal 

bestehen bereits seit 23 Jahren zwischen 

den Gymnasien in Alfeld und der niederschlesischen 

Stadt am Rande des 

Riesengebirges. Bernd Beushausen 

verwies auf die große Verantwortung 

des neuen Vereins zum Wohle beider 

Nationen: „Ziel ist die Versöhnung von 

LARES: Niniejszy Für materiał den Verein Heimatbund służy wyłącznie Hirschberg 

mit seinen etwa 380 deutschen Mit- 

beim Landkreis Hildesheim. 

nowana byłaby w tym względzie po- 

des Kuratoriums do czytania. Patenschaft Powielanie Hirschberg rządów w na jakikolwiek szczeblu państwa. sposób Predesty- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien gliedern sind sei jederzeit lediglich die Tür offen, zum dem Lesen bereitgestellt. HK/KR/S-K Jegliche lityka Vervielfältigung Wolnego Kraju Saksonii, ist który strengstens untersagt. 

Deutschen und Polen im gemeinsamen 

‚Haus Europa’ vor dem Hintergrund, 

dass sich viele Heimatvertriebene aus 

pisze o grupie starszych gimnazjalistów, 

którzy pochylili się nad tematem 

uchodźstwa i wypędzenia po 1945 roku. 

Gazeta przytacza wypowiedź 17-letniego 

Fabiana Neure: „Dopiero dzięki projektowi 

zrealizowanemu na zajęciach z 

Sesja lekarzy ze Śląska i Saksonii 

Dolnośląska Izba Lekarska i Krajowa 

Izba Lekarska Saksonii są organizatorami 

pierwszej transgranicznej, 

polsko-niemieckiej sesji doskonalenia 

zawodowego lekarzy, która odbędzie 

konferencji będą nagłe wypadki i co za 

tym idzie – reanimacja w przypadkach 

zatrzymania czynności układu krążenia 

wieńcowego, masaż serca, defibrylacja i 

sztuczne oddychanie. Zgłoszenia można 

składać pod numerem telefonu 0049/ 

Dzieci w niemieckich przedszkolach 

dostają do jedzenia zbyt dużo mięsa, a za 

mało owoców i warzyw. Badania przeprowadzone 

przez Fundację Bertelsmanna 

wykazały, że tylko w 12% placówek 

dzieci mogą spożywać dostatecznie dużo 

Pomnik w Niemczech 

ku czci piastowskiego księcia 

W pobliżu Frankfurtu nad Odrą 

powstanie dwujęzyczny kamień upamiętniający 

postać Mieszka I, księcia 

śląsko-lubuskiego z rodu Piastów. W 

links): Hartmut Kölling, Waldtraud Friedemann, Michael Strohmeyer, Herbert Zingler, Gisela Marten-Pape und 

Karsten Riemann. 

Foto: Thomas Jahns 

dem Riesengebirge nach dem Krieg in 

Alfeld und Umgebung angesiedelt und 

die Stadt in ihrer erfreulichen Entwicklung 

entscheidend mitgeprägt haben.“ 

Foto: Maj. Ted Theopolos, US Air Force, 445th Airlift Wing 

liczącego 3200 dusz miasteczka, które 

jako średniowieczna rezydencja dało nazwę 

„ziemi lubuskiej”. Mieszko I żył 300 

lat po swoim noszącym to samo imię 

przodku, który przewodził Polanom i 

był założycielem pierwszego państwa 

Jednym głosem przeciwko likwidacji 

pociągu EC Wawel? 

W lipcu na łamach dziennika „Lausitzer 

Rundschau” wydawanego w Chociebużu 

ukazała się informacja o planach 

dalszym ciągu jednak brak jest wspólnej 

polsko-niemieckiej strategii ze strony 

przeciwników likwidacji pociągu EC 

Wawel. 

Lubią niebieską kartę 


kan się 20 

materiał 

września w godz. 

służy 

9.00–14.00 

wyłącznie 

w Od chwili 

do czytania. 

wprowadzenia 

Powielanie 

tzw. niebieskiej 

karty ponad 17 tys. wysoko wy- 

von Konzerten über Theaterstücke bis 

sondern 

w jakikolwiek 

werden öffentlich 

sposób 

begangen: 

zabronione. 

szpitalu specjalistycznym w polskiej 

części Zgorzelca. Głównym tematem kwalifikowanych obcokrajowców zde- 

zu Straßenläufen. Nicht alle ehemaligen 


cydowało się zamieszkać w Niemczech. 

Jak poinformował Federalny Urząd ds. 

Migracji i Uchodźców w Norymberdze, 

wg stanu na 30 czerwca w Niemczech 

żyło 17 157 obcokrajowców posiadających 

tytuł imigracyjny wprowadzony w 

nych Gottschalkowi brzmiało: „A teraz 

dostali na dokładkę nawet Roberta Lewandowskiego 

z Borussii Dortmund”, 

na co Gottschalk odrzekł: „Dla mnie 

jest to bardzo ważne. Moja matka pochodzi 

z Górnego Śląska, więc to, że w 

neuen Partnerschaftsverein als institutionelles 

Mitglied beizutreten, betonte 

der stellvertretende Vorsitzende Karsten 

Riemann, gleichzeitig auch Vorsitzender 

Gedenken im Innenhof 

um 17 Uhr, heulten die Sirenen und der 

Verkehr in der sonst so quirligen Weichselmetropole 

stand für kurze Zeit völlig 

still. Das Gedenken an die Kämpfer und 

Opfer verlief in diesem Jahr – wie schon 

in den Jahren zuvor – aber nicht ganz 

Friedhof wurden erneut Regierungsvertreter 

ausgebuht. 

Während das Gedenken an jene Tage 

in der Zeit der Volksrepublik zum Teil 

tabuisiert wurde, sind die Jahrestage seit 

1989 nicht nur eine Art Staatsfeiertag, 

Accessoires zu finden. Staatspräsident 

Bronisisław Komorowski hat in diesen 

Tagen gar ein Gesetzt ratifiziert, das 

Foto: Markus Nowak 

jenes Symbol unter Schutz stellt. Eine 

kommerzielle Nutzung ist allerdings 

weiterhin möglich. 

Eine Gedenkform abseits jeglicher 

Kommerzialisierung ist in dieser Zeit an 

den Marienaltären in den Innenhöfen 

zu beobachten. Sakrale Symbole werden 

zwar seit Urzeiten im öffentlichen Raum 

aufgestellt, erklärt die Kunsthistorikern 

Magdalena Stopa, die auch einen Fotoband 

über die zuweilen kitschigen 

Hinterhof-Kapellen erstellt hat. In der 

Zeit der Okkupation und besonders im 

Warschauer Aufstand gab es „einen Ausbruch 

von religiösen Gefühlen“, der zum 

Aufstellen der Kapellen führte, erklärt 

Stopa. In den abgeschlossenen Höfen 

konnten sich die Bewohner zur Andacht 

versammeln und so etwa wilden Verhaftungswellen 

entgehen. 

Zudem dienten die Innenhöfe häufig 

als provisorische Grabstätten für die gefallenen 

Aufständischen, an deren Stelle 

später zum Teil kleine Kapellen aufgestellt 

wurden. Im August und September 

– während der 63 Tage des Kampfes der 

Heimatarmee – stehen daher nicht nur 

frische Blumen dort, es brennen auch 

Grablichter und erhellen so ein wenig 

die Warschauer Innenhöfe. 

Markus Nowak 

Alternatywa partnerem dialogu? 

ciągu najbliższych miesięcy nowa 

W niemiecka partia Alternatywa 

dla Niemiec (AfD) zamierza wejść do 

trzech landtagów, w tym brandenburskiego 

i saksońskiego, a zatem w krajach 

związkowych będących bezpośrednimi 

wyborczych, czołowy kandydat AfD w 

Brandenburgii, Alexander Gauland, 

nawiązując do tematu przestępczości 

na terenach przygranicznych, opowiedział 

się za tym, aby zastanowić się nad 

możliwością zawieszenia obowiązywania 

Układu z Schengen – aczkolwiek w odpowiedzi 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek 

na skierowanie doń 

sposób 

zapytanie 

zabronione. 

zapewnił, że prócz tego jest bardzo zain- 


teresowany zacieśnieniem współpracy z 

polskimi sąsiadami w zakresie polityki 

bezpieczeństwa. W tym kontekście Polskę 

należy jego zdaniem intensywniej 

uwzględnić jako poważnego partnera w 

Europie Środkowo-Wschodniej, również 

z punktu widzenia krytyki dotyczącej 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie stosowania w jakikolwiek sankcji wobec Rosji, sposób której zabronione. 

politykę obserwuje się w Polsce z za- 

LARES: Diese Materialien Bernd Beushausen sind unterschreibt lediglich den Satzungsentwurf zum Lesen des neuen Vereins. bereitgestellt. Dahinter die Vorstandsmitglieder Jegliche (von Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

niepokojeniem. 

Gauland jest przekonany, że wówczas 

łatwiej będzie poruszać w kontaktach z 

Polską rzekomo drażliwe kwestie – być 

może nawet łatwiej niż przychodzi to 

partiom głównego nurtu, obarczonym 

odpowiedzialnością za sprawowanie 

w ostatnich latach nawiązał wielorakie 

stosunki przede wszystkich ze Śląskiem. 

Frauke Petry, czołowa kandydatka AfD 

w Saksonii i zarazem rzeczniczka swojej 

partii na szczeblu federalnym, która 

zdążyła już wygłosić referat w Piwnicy 

Świdnickiej we Wrocławiu (patrz „Wochenblatt.pl” 

1155, str. 11), przemawiając 

w Berlinie, zapewniła po raz kolejny, że 

w ramach polityki regionalnej należy 

„perspektywicznie podejść” do spraw 

mniejszości niemieckiej w Polsce. 

Frauke Petry klarownie analizuje, że 

ten obszar polityki traktowano w Niemczech 

dotychczas „po macoszemu” – 

w wielu przypadkach bowiem brakuje 

świadomości, że mówiąc o ochronie 

mniejszości, trzeba uwzględniać nie 

tylko mniejszości w Niemczech. Ponadto 

uważa ona, że należy przeprowadzić 

w Niemczech „proces uświadomienia” 

społeczeństwu tematu spraw rodaków 

żyjących w Polsce. Być może taki właśnie 

sposób postrzegania tematu w połączeniu 

z dążeniem, by najpierw zmienić 

tory dyskursu, jaki toczy się wewnątrz 

Niemiec, ma w sobie więcej realizmu 

aniżeli deklaracje pozostawania u boku 

mniejszości, z której łona przez prawie 

25 lat nie narodziła się żadna koncepcja 

dotycząca zakładania niemieckich 

przedszkoli i szkół podstawowych. 

Tego rodzaju zaangażowanie stanowi 

zalążek nowych rozwiązań w ramach 

prowadzonego transgranicznego dialogu. 

Co prawda oddziały krajowe AfD 

wiedzą, że nie uzyskają one udziału w 

rządzeniu państwem – niemniej poprzez 

obecność w mediach będą mogły inicjować 

różnego rodzaju debaty. Możemy w 

napięciu oczekiwać, jak w obliczu tych 

sygnałów będzie rozwijać się współpraca 

z polskim partnerem współtworzącym 

frakcję w Parlamencie Europejskim, którym 

jest Prawo i Sprawiedliwość (PiS). 

Tilman Asmus Fischer




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 


Naterki: Mecz byłych i obecnych mieszkańców 

Notizen 

QQOrgelmusik im LARES: Stettiner Dom: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Im Rahmen des Internationalen Festivals 


w piłce nożnej – polską i niemiec- 


ką. W sobotę 26 lipca obie spotkały 

LARES: Diese Materialien się na sind boisku. lediglich Kto wygrał? zum Naterki. Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Q 

für Orgelmusik kann man dieses Jahr u.a. 

das Adagio für die Flötenuhr von Ludwig 

van Beethoven oder Chöre, wie den „Novo 

Concertante Manila” von den Philippinen 

oder den Knabenchor „Ąžuoliukas”aus 

Litaun, hören. Am 9. August, um 20:00 

Uhr, spielen Agata und Winfried Lichtenscheidel 

(Deutschland) die Sonata d-moll 

von Gustav Merkel (1827-1885). 

Q Bewußtsein für Ostpreußen: 

Verstärkt will der Freundeskreis der 

Königsberger Diakonie das Interesse an 

Ostpreußen unter der heranwachsenden 

Generation wecken. Dies hat sein Vorstand 

beschlossen. Begründung: Die Anzahl der 

Heimatvertriebenen nimmt ab und das 

Bewusstsein für die große kulturelle Bedeutung 

der ehemaligen deutschen Ostprovinz 

mit ihrer Hauptstadt Königsberg 

in der Öffentlichkeit schwindet. Deshalb 

möchte der Freundeskreis mit Vorträgen 

in den Einrichtungen der Königsberger 

Diakonie und in heimischen Schulen zur 

Kenntnis über Ostpreußen beitragen. 

Q Minderheitenfestival: Am 23. 

August laden der Verband der deutschen 

Gesellschaften in Ermland und Masuren 

und die Allensteiner Abteilung des Verbandes 

der Ukrainer in Polen zum achten 

Musikfestival der Nationen Europas unter 


6:0). Było 

materiał 

więc co oglądać. 

służy 

Zawodowi 

wyłącznie 

się bowiem 

do czytania. 

z tej okazji zawsze 

Powielanie 

wielki Genz 

w 

i Alois 

jakikolwiek 

Borcherdt, kiedyś 

sposób 

namówili 

zabronione. 

sędziowie z Polskiego Związku Piłki festyn, na którym spotykają się starzy i mnie na przyjazd i granie. No i teraz 

Nożnej nie mieli wiele pracy. Gwizdka nowi mieszkańcy Naterek i całej gminy przyjeżdżam tu co roku – mówi. 


dem Titel „Unter einem gemeinsamen 

Himmel“ ein. Ab 13:00 Uhr treten im Amphitheater 

in Osterode unter anderem die 

Volksmusik- und –tanzgruppe„Kołos“ aus 

der Ukraine, die Folk-Rock-Gruppe „Berkut“ 

und die Gesangsgruppe „Ligockie 

Wrzosy“ aus Oberschlesien auf. Erwartet 

werden auch die Tanzgruppen „Saga“ aus 

Bartenstein und „Bernsteinblumen“ aus 

Königsberg sowie die Roma-Gruppe „Hitano“ 

aus Allenstein. 

Futbol bez granic i fauli 

Naterki (Nattern) pod Olsztynem 

to jedyna wieś w Polsce, która ma 

dwie narodowe reprezentacje 

Polską reprezentację tworzą obecni 

mieszkańcy, niemiecką – ci, którzy 

wyjechali do Niemiec. Raz w roku latem 

byli mieszkańcy przyjeżdżają do Naterek, 

aby z obecnymi rozegrać mecz w 

LARES: Niniejszy piłkę nożną. materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

– Tegoroczne spotkanie było 24., a 

LARES: Diese Materialien poprzedziły sind je lediglich co najmniej 2 nieoficjal- 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ne, których nie zaliczamy – wspomina 

Anton Schulz z Rietbergu w Nadrenii- 

-Westfalii, który przed wyjazdem do 

Niemiec grał w drużynie Naterki Polska, 

a po wyjeździe – w Naterki Niemcy. 

Ale taka zmiana barw to w Naterkach 

W tym roku ekipę niemiecką najpierw 

wzmocniło dwu zawodników miejscowych, 

a po przerwie jeszcze dwu. Przyjechała 

bowiem w niepełnym składzie. 

Spotkanie zakończyło się wynikiem 10 

do 3 dla Naterki Polska (do przerwy 

używali tylko do odgwizdywania goli 

i raz, kiedy podyktowali rzut karny za 

nieczyste zagranie polskiego zawodnika 

w polu karnym. Piłkarze bez przymusu 

i z radością podawali więc sobie ręce po 

meczu, po czym razem zasiedli do stołu, 

nie jedynym wydarzeniem tego dnia w 

Krzysztof Busco Buncol grał w pierwszej połowie meczu w teamie Polska, a w drugiej 

połowie zasilił drużynę niemiecką. 

Foto: Lech Kryszałowicz 

Piłkarze obu drużyn 

jego przebieg. 

Naterkach. Na leśnym boisku odbywa 

Gietrzwałd (Dietrichswalde). Można 

się najeść i napić do woli. Wieczorem 

zawsze jest zabawa, a w międzyczasie 

warto posłuchać występów artystycznych 

i wziąć udział w różnych konkursach 

i grach. 

aby przy piwie omówić jego przebieg. – Mecz to dobry pretekst do spotkania jeżdżałem tutaj 6 razy w roku. Co mnie 

LARES: Niniejszy A pić się materiał chciało, bo z służy nieba lał wyłącznie się żar. byłych do i obecnych czytania. mieszkańców, Powielanie do rozmów. 

Cieszymy się, gdy nas odwiedza- 

serce też mi tu każe jeździć – zdradza 

tu ciągnie? w jakikolwiek Mam tu jeszcze sposób dom, ale i zabronione. 

świata – mówi ze śmiechem. 

uh Tradycyjny mecz jest głównym, ale 


ją – zapewnia Zbigniew Kukuć, sołtys 

i prezes stowarzyszenia „Diament” z 

LARES: Niniejszy nic niezwykłego. materiał Jak i to, służy że przeciwnych wyłącznie do czytania. Powielanie Naterek w jakikolwiek – jeden z organizatorów sposób festynu. 

Tego samego zdania jest Edeltraud 

zabronione. 

zespołach występują członkowie rodzin razem zasiedli do stołu, 

QLARES: Diese Materialien lub trzy sind pokolenia lediglich w jednej drużynie. zum Lesen bereitgestellt. aby przy piwie omówić Jegliche Schulz Vervielfältigung z Rietbergu, organizatorka ist fe- 

strengstens untersagt. 

stynu po stronie niemieckiej: – Nie jest 

trudno namówić ludzi na wyjazd na 

mecz do Naterek – zapewnia. 

Potwierdza to Waldemar Tolksdorf: 

– Pochodzę spod Malborka. Koledzy z 

pracy, którzy są z Naterek – Manfred 

– Ja też nie pochodzę z Naterek, tylko 

z Jabłonki (Jablonken) spod Szczytna 

(Ortelsburg), ale tutaj w 1969 roku wybudowałem 

dom i stąd w listopadzie 

1981 r. wyjechałem do Niemiec. Jestem 

już na 14. meczu, a były lata, że przy- 

Günter Piekatz. 

Mohrungen: Ausstellung im Rathaus 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 

Ostpreußische LARES: Niniejszy Landschaften 

materiał służy wyłącznie durchs do czytania. Land und Powielanie berichtet w jakikolwiek von seinen sposób Abenteuern 

zabronione. 


Die Ausstellung von Viktor Rjabinin (erster von links) kann noch bis Ende August besichtigt werden. Auf dem Bild 

neben Rjabinin stehen: Waldemar Mańka, Mina Wall, Joanna Szymanska und Urszula Mańka. 

Foto: Uwe Hahnkamp 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Ablassprivileg do czytania. erteilt Powielanie und damit w jakikolwiek sposób zabronione. 

als auch malerisch. Eine Tatsache, die 

LARES: Diese Materialien 

nach der 

sind 

Erinnerung 

lediglich 

der emeritierten den Grundstein für den seitdem 


In der Rathausgalerie in Mohrungen 

wurde am 1. August eine Ausstellung 

des Königsberger Künstlers 

Viktor Rjabinin eröffnet. 

Die Wahl der Technik hängt für Rjabin, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Straßenkünstler. do czytania. Bis Powielanie 1944 feierte 

Danzig seinen Dominikaner- 

Der Dominikanermarkt ist das 

der nach eigener Aussage schon als Kind 


auf allem gemalt hat, was zu finden war, 

älteste und größte Volksfest 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen markt. bereitgestellt. Die polnisch gewordene Jegliche Vervielfältigung ist strengstens polenweit. untersagt. 

Dabei handelt es sich um ein gemeinsames 

Projekt der Gesellschaft 

deutscher Bevölkerung „Herder“ 

in Mohrungen und des Klubs der 

Russlanddeutschen „Freundschaft“ in 

Königsberg. 

Bis Ende August können Aquarelle 

von Viktor Rjabinin aus Königsberg 

bewundert werden. „Wir haben nicht 

nur den Künstler, sondern auch eine 

Gruppe aus Königsberg zu Gast. Und 

wir wollen die Ausstellung mit unse- 

„Die Visa kamen aber spät, deshalb 

LARES: Niniejszy verschob materiał sich die Ankunft służy der wyłącznie Königsberger 

Gruppe“, so Szymańska. 

Rats- und Magistratsherren in die Am 8. August steht im Kinder- alte Hansestadt. 

dem do symbolischen czytania. Einzug Powielanie der für w die jakikolwiek Kleinen. sposób zabronione. 


ren Mitbürgern teilen“, so Waldemar 

Mańka,Vizevorsitzender der Gesellschaft 

deutscher Bevölkerung „Herder“ 

und Initiator des Projekts. 

Viktor Rjabinin ist in Königsberg bekannt, 

manche nennen ihn sogar „Kant 

Nummer zwei“, verrät Mina Wall, Vorsitzende 

des Klubs der Russlanddeutschen 

„Freundschaft“. „Er hat keine Familie, ist 

nicht verheiratet, liebt die Natur und – 

im Unterschied zu Kant – das Reisen“, so 

Wall. Rjabinin arbeitet sowohl plastisch 

Germanistik-Professorin Viktoria Gawrilowa 

früher ihre Nachbarin und Freundin, 

Viktors Mutter, zur Verzweiflung 

trieb. „Er schleppte Holz und trockene 

Zweige heran und bastelte damit Installationen 

unten im Keller“, so Gawrilowa. 

auf Wänden, Fußboden und ähnlichem 

und eben so seine Karriere begann, vom 

Thema ab. 

Die Vernissage war zuerst für den 31. 

Juli geplant, so Joanna Szymańska, die 

das Projekt organisatorisch begleitet. 

Die Ausstellung von Viktor Rjabinin 

ist Teil eines Projekts zur Wiederbelebung 

der Begegnungsstätten, das aus 

Mitteln des deutschen Bundesinnenministeriums 

gefördert wird. Joanna 

Szymańska wird das Projekt in einer 

Broschüre dokumentieren, „damit alle 

8. – 14. August 2014 

Edeltraud Schulz i Werner Bohnenkamp należą do głównych organizatorów imprezy w 

Naterkach. 

Foto: Lech Kryszałowicz 

W tym roku na trybunie honorowej 

był nie tylko wójt gminy Gietrzwałd 

Mieczysław Ziółkowski i Mirosław 

Pampuch – starosta powiatu olsztyńskiego, 

ale również Werner Bohnenkamp 

– zastępca burmistrza Rietbergu, 

w którym mieszka rodzina Schultzów 

– motor wyjazdów do Naterek – i inni 

byli mieszkańcy. 

– Jestem na meczu już 13. raz – 

mówi burmistrz. – Chociaż z Prusami 

Wschodnimi nie mam żadnych więzów 

rodzinnych, chętnie tu przyjeżdżam, bo 

tu spotykam się z prawdziwą przyjaźnią 

i bardzo to sobie cenię – podkreśla 

Werner Bohnenkamp, nie bardzo przejmując 

się wysoką porażką jego drużyny, 

której podstawą są mieszkańcy 

Rietbergu. – Wystarczy nam, że nasza 

futbolowa reprezentacja jest mistrzem 

Lech Kryszałowicz 

Heute besucht er den Dominikanermarkt 

Der Dominikanermarkt in 

Danzig findet jedes Jahr 

im Sommer statt. Dieses 

Jahr endet er am 17. August. Er 


ist ein Jahrmarkt, Kunstmarkt und 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen ein bereitgestellt. Markt der Köstlichkeiten Jegliche zu- 


gleich. 

Am 5. August 1260, dem Tag 

des Heiligen Dominikus, hatte 

Papst Alexander IV. dem Danziger 

Dominikanerorden ein 

alljährlich im August abgehaltenen 

Dominikanermarkt gelegt. 

Bald schon wurde er zum 

Anziehungspunkt für Händler, 

Schauspieler, Gaukler und andere 

Stadt hat diese Tradition erst 

wieder 1972 aufgegriffen. Der 

alten Tradition zufolge wird der 

Dominikanermarkt heute wieder 

in den ersten Augusttagen mit 

Stadt, begleitet von Blasmusik, 

eröffnet. Hierfür verkleiden sich 

Mitarbeiter der Stadtverwaltung 

in historische Kostüme. Mehr als 

1.000 Händler bauen hier ihre 

LARES: Niniejszy Beteiligten materiał später eine służy Erinnerung wyłącznie in Stände do czytania. auf. Am Ufer der Powielanie Mottlau präsentieren. w jakikolwiek Von 16:00 bis sposób 17:00 smakołyk 

zabronione. 

Händen haben“. 

(Motława) wird ein großer Floh- 

Uhr führt das Danziger Puppen- 

Ratsherr, der, -n – rajca 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Uwe Hahnkamp/kan zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

markt veranstaltet. Auf zahlreichen 

Bühnen treten in dieser 

Zeit Musiker und Schauspieler 

auf. Natürlich gibt es auch etwas 

Programm unter dem Namen BA- 

JKOWISKO Mode im Mittelpunkt. 

Von 14:40 bis 16:00 Uhr kann man 

ökologische Kleidung entwerfen, 

schneidern und auf dem Laufsteg 

Foto: jarmarkdominika.pl 

theater TEATR QFER das Stück 

„Des Kaisers neue Kleider” auf 

Polnisch auf. Am Tag darauf ist 

Geschichte das Motto und alles 

dreht sich dann um die einstige 

q 

Ablassprivileg, der – przywilej 

odpustowy 

Gaukler, der, die – kuglarz 

Köstlichkeit, die, -en – 

Konzept: Klaudia Kandzia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Europeade: „Tworkauer Eiche“ erstmals beim Europäischen Volkskulturfest in Kielce 


Ehre gerettet 



Die Tanzgruppe „Tworkauer Eiche“ aus Tworkau vertrat vom 23. bis 27. Juli 

die deutsche Minderheit Polens beim 51. Europäischen Volkskulturfest 

(Europeade) in Kielce. Die Veranstalter würdigten die Kunstfertigkeit und 



die Fähigkeiten des Ensembles, indem sie dieses zwei Mal zum Auftritt 

bei der abschließenden Festival-Gala einluden. 

Von bescheidenen Anfängen in Antwerpen 

1964 hat sich das Festival 

mittlerweile zu Europas größter Trachtenveranstaltung 

gewandelt, getragen 

von Freundschaft und vom Glauben 


die Organisatoren 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien der sind Europeade lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

an Individualität und Tradition, die im 

Rhythmus von Volksmusik, Tanz und 

Gesang vermittelt wird. Gegründet haben 

das Festival ursprünglich schlesische 

Trachtengruppen in Deutschland und 

flämische in Belgien. Die Europeade 

findet jedes Jahr in einem anderen europäischen 

Land statt, 2014 wurde sie 

erstmals in Polen veranstaltet. Mehr als 

150 Volkskunstensembles aus verschie- 

LARES: Niniejszy Klaka materiał vom DFK Plawniowitz, służy wyłącznie die die do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Tanzauftritte vor Ort mitverfolgte. Die 

LARES: Diese Materialien Jugendlichen sind lediglich der „Tworkauer zum Eiche“ Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

denen Ländern des Alten Kontinents 

stellten sich dabei vor. Ihre Programme 

haben die Ensembles auf zehn attraktiv 

gelegenen Bühnen präsentiert. So trat 

die Tanzgruppe „Tworkauer Eiche“ sehr 

erfolgreich auf vier Bühnen auf. In ihren 

schönen oberschlesischen Trachten führte 

sie am Samstag, den 26. Juli, eine farbenfrohe 

Parade aller Teilnehmer durch 

würden gerne auch nächstes Jahr dabei 

sein und wer weiß: Vielleicht wären auch 

andere Kulturgruppen aus der deutschen 

Minderheit daran interessiert? 

Möglich wurde die Europeade-Teilnahme 

der „Tworkauer Eiche“ dank fi- 


nanzieller 

materiał 

Unterstützung 

służy 

der deutschen 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Bundesregierung aus Rückflussmitteln 

der im Dienste der deutschen Minder- 


die Straßen der Stadt an. Am Sonntag, 

27. Juli, gaben die jungen Tworkauer 

dann auf der riesigen 1.200-Quadratmeter-Bühne 

des Amphitheaters „Kadzielnia“ 

in ihren neuen schönen oberschlesischen 

Heimattrachten Volkstänze 

aus der Tworkauer Gegend und dem 

Ratiborer Land zum Besten. Die 5.000 

Zuschauer waren begeistert. Eine weitere 

Kultury Ludowej w Kielcach – Debiut 

LARES: Niniejszy przyjęty materiał entuzjastycznie służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Würdigung und zugleich angenehme 

Überraschung war das Angebot, an der 

feierlichen Übergabe der Festival-Fahne 

an die Stadt Helsingborg in Schweden 

als Veranstalter der nächsten Europeade 

teilzunehmen. 

Die die deutsche Minderheit Polens 

repräsentierende Jugendtanzgruppe 

„Tworkauer Eiche“ nahm nun erstmals 

Polski. Organizatorzy docenili kunszt i 

LARES: Niniejszy umiejętności materiał zespołu, służy zapraszając wyłącznie grupę do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

do dwukrotnego występu podczas gali 

LARES: Diese Materialien finałowej sind festiwalu. lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

an dem vom in Belgien ansässigen 

Europäischen Europeade-Komitee organisierten 

Trachten-, Volkstanz- und 

Gesangsgruppenfestival teil. In der hervorragend 

vorbereiteten Stadt Kielce 

waren hierzu über 150 Volkskunstensembles 

aus ganz Europa zusammengekommen. 

Die baltischen Länder Litauen, 

Lettland und Estland spielten die erste 

Od skromnego początku w Antwerpii 

w 1964 r. festiwal przekształcił się w 

największą imprezę ludową w Europie, 

opartą na przyjaźni, wierze w indywidualność 

i tradycję, która jest przenoszona 

w rytmie muzyki ludowej, tańca i śpie- 

LARES: Niniejszy wu. Co materiał roku Europeade służy organizuje wyłącznie się nej scenie do o czytania. powierzchni 1200 Powielanie metrów „Tworkauer w jakikolwiek Eiche” uczestniczył sposób raz zabronione. 

w innym kraju europejskim, a w 2014 kwadratowych przepięknego amfiteatru pierwszy w festiwalu organizowanym 

LARES: Diese Materialien zorganizowano sind lediglich ją po raz pierwszy zum Lesen w „Kadzielnia” bereitgestellt. młodzież tworkowska Jegliche w przez Vervielfältigung Europejski Komitet Europeade. ist strengstens untersagt. 

Geige. Insgesamt waren mehr als 4.000 

Teilnehmer dabei. „Unsere Jugendlichen 

waren von der Organisation und 

Atmosphäre begeistert. Die Möglichkeit 

zu einem erneuten Zusammentreffen 

von Volkskunstensembles aus Bayern, 

Hessen oder Nordrhein-Westfalen und 

vielen anderen Gegenden Europas hat zu 

neuen Freundschaften beigetragen und 

unsere Jugendlichen für ein Erlernen 

von Sprachen bestärkt“, sagt Ewelina 


Die „Tworkauer 

Eiche” wurde mit der 

Ehre gewürdigt, die 

Festival-Fahne an 

2015 in Schweden 

zu übergeben. 

heit stehenden Stiftung für die Entwicklung 

Schlesiens und Förderung lokaler 

Initiativen. 

Europeade: Tworkauer Eiche pierwszy 

raz na Europejskim Festiwalu Miłośników 

Od 23 do 27 lipca zespół taneczny 

Tworkauer Eiche z Tworkowa 

uczestniczył w Kielcach w 51. edycji 

Europeady, Europejskiego Festiwalu 

Miłośników Kultury Ludowej, gdzie 

reprezentował mniejszość niemiecką z 

Polsce – właśnie w Kielcach. Podczas 

festiwalu zaprezentowało się ponad 150 

zespołów ludowych z różnych krajów 

Starego Kontynentu. Zespoły prezentowały 

swoje programy na 10 atrakcyjnie 

zlokalizowanych scenach. Zespół 

Die Tanzgruppe „Tworkauer Eiche” trat auf vier Kielcer Bühnen auf. In ihren schönen schlesischen Trachten führte sie die farbenfrohe Parade aller Teilnehmer durch die Straßen 

der Stadt an. 

Foto: DFK Tworkau 

Die Mitglieder des Ensembles wünschen sich sehr, auch nächstes Jahr bei der Europeade im schwedischen Helsingborg dabei zu sein. 

scenach. W pięknych śląskich strojach 

przewodził barwnej paradzie wszystkich 

uczestników ulicami miasta w sobotę 26 

lipca. W niedzielę 27 lipca na ogrom- 

nowych pięknych strojach śląskich prezentowała 

ludowe tańce okolic Tworkowa 

i Raciborszczyzny. Pięciotysięczna 

widownia entuzjastycznie przyjęła występ. 

Kolejnym wyróżnieniem i miłym 

zaskoczeniem była propozycja wzięcia 

LARES: Niniejszy taneczny materiał „Tworkauer służy Eiche” wystąpił wyłącznie z udziału do w uroczystości czytania. przekazania Powielanie flagi organizacją w jakikolwiek i atmosferą festiwalu. sposób Możliwość 

ponownego spotkania ludowych 

zabronione. 

wielkim powodzeniem na 4 kieleckich festiwalu społeczności miasta Helsing- 


borg w Szwecji – organizatora następnej 

Europeady. 

Reprezentujący mniejszość niemiecką 

z Polski Młodzieżowy Zespół Taneczny 

Do wspaniale przygotowanych do festiwalu 

Kielc zjechały zespoły ludowe 

z całej Europy. Prym wiodły kraje bałtyckie 

– Litwa, Łotwa i Estonia. Ogólna 

liczba uczestników przekraczała 4000 

osób. – Nasza młodzież była zachwycona 

HDPZ: 9. Deutsch-Polnische Journalistenakademie 

Jetzt bewerben! 

9. Deutsch-Polnische Journalistenakademie 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek 

ist eine 

sposób 

viertägige 

Veranstaltung, die das Haus der 

zabronione. 


Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi, 

proponujemy 

LARES: 

Państwu 

Niniejszy 

udział 

materiał 

w konkursie 


z licznymi 

do 

nagrodami 

czytania. Powielanie 

pt.: die sich für Medien in den deutschpolnischen 

w jakikolwiek Beziehungen im sposób Kontext zabronione. 

LARES: 

„Najlepsze 

Diese 

hasło 

Materialien 

reklamowe 


– 

lediglich 

Spec. ZOZ 

zum 

>Tańczak 

Lesen bereitgestellt. 

i S-ka< Sp.J.” des multikulturellen Europas interessieren. 

Vervielfältigung Das Leitthema der Akademie ist strengstens untersagt. 

Jegliche 

Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA” 

szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie und w 26 Jahren, jakikolwiek die sich für sposób das multikulturelle 

Europa interessieren. Kandi- 

es auf www.haus.pl 

zabronione. 

7915 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche daten Vervielfältigung sollten einen Lebenslauf und ist ein strengstens untersagt. 

D 

ie 

Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit 

und die Konrad-Adenauer-Stiftung in 

Polen organisieren. Die Bewerbungsfrist 

läuft noch bis zum 8. September. 

Die Akademie richtet sich vorwiegend 

an angehende Journalisten sowie an alle, 

2014 lautet: „Aus dem Kontext gerissen? 

Wort und kultureller Zusammenhang”. 

Gesucht werden jeweils zehn deutsche 

und polnische junge (angehende) Journalisten 

oder auch Studenten eines verwandten 

Studienganges zwischen 19 

Foto: DFK Tworkau 

zespołów z Bawarii, Hesji czy Nadrenii- 

-Westfalii oraz pozostałych zakątków 

Europy przyczyniła się do nawiązania 

nowych przyjaźni, a młodzież naszą 

utwierdziła w celowości pogłębiania 

nauki języków obcych – mówi Ewelina 

Klaka z DFK Pławniowice, która obserwowała 

występy taneczne na miejscu. 

Wyjazd zespołu Tworkauer Eiche na 

Europeade był możliwy dzięki wsparciu 

finansowemu rządu Niemiec ze środków 

mniejszości niemieckiej będących w 

dyspozycji Fundacji Rozwoju Śląska i 

Wspierania Inicjatyw Lokalnych. 

A. Durecka 

Motivationsschreiben bis 8. September 

einreichen. Eine Jury (Vertreter des Europazentrums 

des Hauses der Deutsch- 

Polnischen Zusammenarbeit) wird die 

Auswahl der Teilnehmer vornehmen 

und die Ergebnisse bis zum 12. September 

2014 bekannt geben. 

Die 9. Akademie besteht aus zahlreichen 

Workshops, Vorträgen und 

Diskussionen, die von deutschen und 

polnischen Medienexperten geleitet 

werden. Die Teilnehmer werden während 

der Workshops interessante und 

wichtige Aspekte journalistischer Arbeit 

kennenlernen, um unter Begleitung der 

Medienexperten selbstständig an die 

journalistische Arbeit heranzugehen. In 

diesem Jahr werden sich die Teilnehmer 

damit beschäftigen, wie man aus einem 

fremden Land berichtet. Mehr Infos gibt 

HDPZ/adur




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Publikationen: Adel in Schlesien 

Beuthen: Deutsches Heimatliedertreffen 

Flut an Neuerscheinungen 



Umfassendes Material ist zum Themenkomplex 

der im Wochenblatt 

mehrfach vorgestellten Ausstellung 

„Adel in Schlesien“ erhältlich. 



Und dabei muss man dank des 

Films „Gloria und Exodus – die 

Geschichte des schlesischen Adels“ 

von Andrzej Klamt und Ronald Urbanczyk, 

in dem es unter anderem um 

die Adelsfamilien Ballestrem, Henckel 

von Donnersmarck, Hochberg-Pless, 

Eichborn, Küster, Wietersheim-Kramsta 

oder Tiele-Winckler geht, eigentlich 

nicht einmal das Informationsmaterial 

lesen. In Kooperation mit der Universität 

Passau entstanden, hat die DVD eine 

Laufzeit von 64 Minuten. Diese kann 

beim Oberschlesischen Landesmuseum 

in Ratingen-Hösel bei Düsseldorf zum 

Preis von 16.90 € zuzüglich Versandkosten 

bestellt werden. Zum Kombipreis 

von 23,- € erhält man neben der DVD 

auch die 68-seige Broschüre „Schlossgeschichten. 

Adel in Schlesien“, die im 

Einzelverkauf 10,- € für zwei Versandexemplare 

kostet. Bestellungen über: 

info@oslm.de 

Zu dem großen deutsch-polnischen 

Forschungsprojekt „Adel in Schlesien“ 

mit Ausstellungen im Liegnitzer Kupfermuseum 

(Ritter der Freiheit, Hüter des 

Rechts – Mittelalter und Frühe Neuzeit), 

chiger Katalog direkt bei den drei Ausstellungsstandorten 

in zwei Bänden zu 

20,- € (Bd. 1) bzw. 28,- € (Bd. 2) erhältlich. 

Band 1 beschäftigt sich mit der herausragende 

Position des Adels in der 

Entwicklung der materiellen und geis- 


tigen Kultur 

materiał 

Schlesiens 

służy 

bis zum 

wyłącznie 

Beginn Bahlcke, 

do 

Jerzy 

czytania. 

Gorzelik, Jan 

Powielanie 

Harasimowicz, 

Tomasz Jurek, Matthias Weber länger als vorgesehen zusammenzubleifiel 

es 

w 

so 

jakikolwiek 

sehr, dass sie beschlossen, 

sposób 

etwas 

zabronione. 

des bürgerlichen Zeitalters. In vier Kapiteln 

Herzöge, Grafen, Ritter; Burgen, oder Ulrich Schmilewski. Stephan Kaiser ben: „Als ich sagte, das Singen sei nun zu 


dem Universitätsmuseum Breslau (Friederike 

Gräfin von Reden – Mutter des 

Hirschberger Tals), dem Schlesischen 

Museum und dem Kulturhistorischen 

Museum in Görlitz (im „Kaisertrutz“: 

Der Adel Schlesiens und der Oberlausitz 

seit dem 18. Jahrhundert) sowie dem 

Schlesischen Landesmuseum Troppau 


Silesiaca LARES: (60): Diese Hermann Materialien Stehr (1) sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie siodlarza. w jakikolwiek Od 1887 roku pracował sposób jako 

był kilkakrotnie 

zabronione. 

nauczyciel szkoły powszechnej. Z powodu 

Vervielfältigung swoich wczesnych publikacji, ist strengstens w 

na Śląsku. 

LARES: Diese Materialien przenoszony sind lediglich za karę zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Christophorus”, w którym Odrodzony 

– w towarzystwie ojca franciszkanina 

Krzysztofa – udaje się na brzeg do ludzi: 

„Oto prowadzę ci Nowo Narodzonego 

(…) człowieka nowego (…) On jest (…) 

Pocieszycielem, Zbawcą świata, który 

uniknął otwartych wrót niebios i z pogodną 

świadomością na nowo przylgnął 

do Ziemi”. Sedno owej mistyki stanowiły 

doznania Hauptmanna związane ze 

stycznością z naturą. 

Tenże rodzaj mistyki śląskiej można 

zauważyć w twórczości Hermanna 

Stehra, wykazującej jej typowe cechy, 

jak niepojętość człowieka, ezoteryka 

duszy, dar „myślenia” duszą, siła muzyki 

i związane z nią doznania akustyczne, 



Karolin łůnaczi 

se, czy ty gospodołrzy aby co na tym 

zarobiům. Czasu to kosztuje, zasadzić 

cza, a potym abo urośnie, abo ni. Jak nie 

urośnie – problym, jak urośnie wszyst- 

czowiek rozmajty rzeczy planuje, a życiy modych kartofli. Niby bez to sům taky kym – jeszcze wiynkszi. Niektorzi to 

LARES: Niniejszy pisze materiał swój bieg. Tak to służy już je, jakby wyłącznie tak tůniy do we sklepach, czytania. bo jak ostatnio Powielanie widziałach 

cyna, to se richtig zdziwiyłach, potym nie majům co łostawić, ale jakojś 

sprzedajům w jakikolwiek inszym, a ani do sposób siebie już zabronione. 

nie było, toby dopiyro było nudnie, a 


Życiy płynie tak szybko, że czowiek se 

ani nie wejrzi i już wszystky plany se 

zmiyniajům, nie yno z dnia na dziyń, ale 

LARES: Niniejszy jak nie materiał padze, to nie służy dej Boże wyłącznie leje, abo to rzadko do se czytania. zdarzoł. Powiam Powielanie wům, że kupić w mody, jakikolwiek tak już pisałach. sposób A tera zabronione. 

jeszcze gorzi – burza je. Gospodołrzy jak tak na to patrzam, to zastanawiům tak myślam, że ciekawy, czy tak jak to z złego, co by na dobry nie wyszło. 


nawet bych padała z minuty na minuta 

i z sekundy na sekunda. Jakojś tak to je, 

Von links: DVD Gloria & Exodus; Neuerscheinung: Adel in Schlesien, Bd. 1; Neuerscheinung: Adel in Schlesien und in 

der Oberlausitz, Bd. 2; ganz rechts das zwischen 2010 und 2013 erschienene wissenschaftliche Mammutwerk „Adel 

in Schlesien“ aus dem mehrbändigen Schuber. 

„Adel in Schlesien“ 

untersuchte 

Adelsherrschaften 

interdisziplinär. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie muss man do jedoch czytania. mit 128,- Powielanie € bzw. 80,-€ Zahlreiche w jakikolwiek DFK-Mitglieder sposób und Gäste zabronione. 

sowie 90,- € für Einzelausgaben auch verbrachten den Abend gemeinsam und beschlossen, etwas 

LARES: Diese Materialien ist zudem sind ein lediglich umfassender zweispra- 

zum Lesen tief in bereitgestellt. die Tasche greifen. Das deutsch- 

Jegliche sangen Vervielfältigung dabei Lieder, die Alt und ist Jung strengstens untersagt. 

Schlösser, Kirchen; Wissen, Können; 

Kunst und Bestattungskultur – Zeugnis 

des Glaubens; entsteht ein Panorama 

seiner Herrschaft und Lebenswelt. Dabei 

wird über ehemalige Adelssitze und die 

Geschichte der wichtigsten schlesischen 

LARES: Niniejszy przenoszenie materiał się w sferę służy trudno wyłącznie wyobrażalnej 

transcendencji. Podobnie Rzemiosła Artystycznego dla miasta Wrocławia jedyny członek ciała pedagogicznego 

kultury. Czasopismo wydawane przez Stowarzyszenie 

do czytania. Powielanie w górskich w jakikolwiek Pawlikowicach, musiał sposób jako zabronione. 

i Prowincji Śląskiej 


jak Hauptmann, 

sind lediglich 

Stehr był jednym 

zum 

z naj- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche 

pracować 


ze 135 dzieci, kursując 

ist 

między 


znamienitszych pisarzy swojej epoki, 

wysoko cenionym także za granicą. Lista 

zaszczytów, które stały się jego udziałem, 

jest długa: Nagroda im. Schillera (1919), 

powołanie na urząd senatora Pruskiej 

że czowiek jak wejrzi na to, co było, to 

ani nie umie uwierzyć w to, co se wokoło 

nołs dzieje, i w to, co baje. Bo na to to 

sowieso nie můmy wpływu. Czas leci, 

tak aby durch se cojś dzieje. Zawsze je 

na co se cieszyć i wiadůmo, że zajś cojś 

se zmiyni. 

Nie wiam czamu, ale tak jakojś ty 

wakacjy to do kůńca wakacjůma nie 

idzie nazwać. Połram ciepłych, a nawet 

gorůncych dni było, a tera co?! Tera zajś 

Akademii Nauk, Sekcja Sztuki Poetyckiej 

(1926), Medal Goethego (1932), 

Nagroda im. Goethego przyznana przez 

władze miasta Frankfurtu nad Menem 

(1933), by wymienić tylko niektóre. Her- 

jeszcze niejedni nie zdůnżyli pożniwować, 

bo wszystko mokry. A co se do tygo 

zabiyrajům, to zajś padze i tak w kółko, 

ale ponoć w tym roku moł być mockam 

ale jak inkszy lata nie było tela, to tera 

zajś to se nadrobiyło. Szkoda yno, że bez 

to gospodołrzy nie zarobiům moc za ty 

kartołfly, ale do tych, co jy kupujům, 

to je dobrze. 

My se mogymy cieszyć, bo nie dojść, 

że świyży i dobry, to jeszcze niedrogy, a 

których zawarł krytykę kościołów, był 

kilkakrotnie przenoszony za karę do najodleglejszych 

wsi Hrabstwa Kłodzkiego, 

ostatni raz do Podgórza koło Wałbrzycha. 

Wykonując w latach 1889–1900 

swoją pierwszą stałą posadę nauczyciela 

cza na nastympny zarobić. 

Dobrze, że my se nie muszymy tym 

przejmować, kupimy i můmy, i zawsze 

sům dobry, mimo że na rynku je tela 

sortów, że nie wiadůmo, ktory kupić. 

Na kopaniy kartołfli jeszcze trocham 

czasu, a mimo to już idzie niekandy 

8. – 14. August 2014 

dwiema wsiami. Zyskał złą sławę bluźniercy 

i antymonarchisty – i na dodatek 

socjalisty. W wolnym czasie zaczyna 

pisać i znajduje w tym osobistą wolność. 

Swoje opowiadania wysyła do wydaw- 

Wielkiemu Ślązakowi w 150. rocznicę urodzin 

Imię Gerharta Hauptmanna jest tylko blisko związane z nurtem 

mann Stehr nie tylko pochodzi ze Śląska 

– w pozostał jakikolwiek tu przez całe życie, sposób a jego zabronione. 

na niego uwagę Gerhart Hauptmann. 

nictwa S. Fischera, dzięki czemu zwraca 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

naturalistycznym w dziejach literatury Niemiec, lecz także z pojęciem 

twórczość jest bardzo ściśle związana ze Od 1915 roku zostaje pisarzem i przenosi 

się do Cieplic untersagt. 

Zdroju. Przełomowy 

mistyki LARES: śląskiej. Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Śląskiem. Vervielfältigung W jego dziełach przemawiają ist strengstens 

P 

prości ludzie z tego regionu, głównie z sukces, przede wszystkim finansowy, 

ełen tajemnic świat marzeń, transcendentność, 

fenomen osobistego wczesnych publikacji, 

inspiracją kształtującą duchowe postępy Heiligenhof ”. Ciekawostką jest fakt, iż 

Z powodu swoich 

okolic górskich, i ci właśnie ludzie są osiąga w 1918 roku powieścią „Der 

widzenia Boga, wizja wyższego świata… 

człowieka szukającego. 

Stehr na kartach powieści, przepełniony 

Najdobitniej widzimy to w niedokończonym 

dziele Hauptmanna „Der neue 

strzycy Kłodzkiej jako syn ubogiego miejsce akcji Westfalię, jednak 

w których zawarł 

Stehr urodził się w 1864 roku w By- 

oczekiwaniem zbawienia, podaje jako 

czytel- 

krytykę kościołów, 

do najodleglejszych wsi 

Hrabstwa Kłodzkiego. 

LARES: Niniejszy materiał Das deutsch-polnische służy wyłącznie Adelsfamilien do czytania. informiert. Die Powielanie Texte sind Der Begegnungssaal w jakikolwiek platzte am vergangenen sposób Donnerstag aus zabronione. 

allen Nähten. 

Kooperationsprojekt 

zweisprachig, polnisch und deutsch. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Am bereitgestellt. umfassendsten ist der Interessier- 


te natürlich mit dem dreibändigen, bei 

Oldenbourg zwischen 2010 und 2013 

erschienenen Schuber „Adel in Schlesien“ 

des Bundesinstituts für Kultur und 

Geschichte der Deutschen im östlichen 

Europa bedient. Für die Gesamtausgabe 

polnische Kooperationsprojekt „Adel in 

Schlesien“ untersuchte Adelsherrschaften 

interdisziplinär unter historischen, 

kunsthistorischen und literaturwissenschaftlichen 

Aspekten und enthält 

unter anderem Beiträge von Joachim 

vom Oberschlesischen Landesmuseum 

sprach bei Erscheinen des ersten Bandes 

von einem Meilenstein, „der fortan in 

vielen Bibliotheken und Handapparaten 

stehen sollte.“ 

S-K/OSLM/SMzG 

Hermann Stehr w 1911 roku. Źródło: „Schlesien” – ilustrowane 

czasopismo na rzecz kultywowania rodzimej 

Musik, die Generationen verbindet 

eutsche Traditionsmusik erklang 

Dam letzten Donnerstag in Beuthen. 

bekannt sind. Dazu erhielten die Anwesenden 

Liederbücher ausgehändigt, 

damit auch jeder mitsingen konnte. Für 

einen Imbiss war ebenfalls gesorgt, was 

zu der gemütlichen Atmosphäre noch 

zusätzlich beitrug. Den Teilnehmern ge- 

Ende, hörte ich, man wolle noch nicht 

nach Hause gehen, man wolle weitersingen. 

Ich bin hochzufrieden über den 

Verlauf und freue mich, dass auch die 

Teilnehmer zufrieden sind. Ich denke, 

solche Heimatliederabende werden jetzt 

Foto: SKGD Beuthen 

Das Regenwetter konnte interessierte Beuthener nicht daran hindern, 

das jüngst von der dortigen SKGD und dem Bund der Jugend der Deutschen 

Minderheit (BJDM) veranstaltete Heimatliedertreffen zahlreich 

zu besuchen. 

Den Teilnehmern gefiel 

es so sehr, dass sie 

länger als vorgesehen 

zusammenzubleiben. 

regelmäßig stattfinden, wenn unsere Mitglieder 

diesen Wunsch äußern“, berichtet 

Marcin Jaksik, einer der Organisatoren. 

Finanziert wurde das Projekt vom 

deutschen Bundesministerium für Inneres. 

Deutsche Heimatliedertreffen finden 

über den gesamten August hinweg 

jeweils donnerstags an der ul. Piekarska 

in Beuthen statt. 

Dagmara Mientus 

nik szybko zauważy, że znajdujemy się 

Stehr, którego związki ze Śląskiem 

były bodaj bliższe niż w przypadku jakiegokolwiek 

innego poety, powiedział 

o Ślązakach: „Ślązak kładzie się spać 

jak Flamand, zaczyna dzień skacząc 

zawadiacko na nogi jak Frankończyk, 

pracuje jak Polak, a wieczorem stopniowo 

zaczyna zatapiać się w noc, mając za 

towarzyszy po lewicy sentymentalnego 

Czecha czy Łużyczanina, po prawicy zaś 

rozmarzonego Turyńczyka. Charakter 

Ślązaków jest jak zgromadzenie ludowe, 

na którym ludzie gorąco debatują, ale 

nie uchwalają żadnej rezolucji”. 

Johannes Rasim 

tymi łogórkůma, czy kedyjś tyż jeszcze 

tela ludzi baje sadzić i kopać kartołfly 

abo baje se jaky mrożůnki kupować, 

abo jaky ze paczki we proszku. Kto wiy. 

A to by było szkoda, jakby już nie było 

takych świyżych, dobrych kartołfli. Ale 

czasy ze zmiyniajům. Obejrzymy, jak 

to baje. 

A tera cieszcie se jeszcze z reszty 

wakacji, bo nie wiadůmo, jakoł pogoda 

nołs jeszcze czekoł. Ci, co lecům w 

ciepły krajy, ci majům fajnie, ale ci, co 

muszům sam łostać, tym tyż niy ma nojgorzi, 

przinajmnij nie muszům se ło nic 

martwić. To pamiyntejcie, niy ma tygo 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


„To jest mój diament” 

Oppelner 



Q 

W ubiegłą niedzielę Marcin Jaksik, pochodzący z Bytomia student psychologii w biznesie, po raz kolejny został przewodniczącym 

koła terenowego Związku Młodzieży Mniejszości Niemieckiej w Bytomiu. Wybory nowego zarządu 

były o tyle trudne, że młodzi ludzie nie czują się na tyle mocno, by ponosić odpowiedzialność za prowadzenie grupy. 

Z Marcinem Jaksikiem rozmawia Dagmara Mientus. 

Nachrichten 

Q Zwycięski ser z Dębia: Ser 

Dębski Dojrzewający Pleśniowy i Brie 

zostały wyróżnione podczas konkursu 

„Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki 

Regionów”. Finał konkursu odbył się 27 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie czy ogólnie w jakikolwiek dla mniejszości niemieckiej. sposób zabronione. 

Oglądając ich profile na Facebooku, widzimy, 

Vervielfältigung że są szczęśliwi, smutno nam ist bez strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie integracja w jakikolwiek grupy. sposób zabronione. 

Zamierzasz dokonać jakichś zmian 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche w kole? Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

lipca podczas IX Festiwalu Folklorystycznego 

w Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu. 

Konkurs został zorganizowany po raz XIV 

przez Polską Izbę Produktu Regionalnego 

i Lokalnego oraz Marszałka Województwa 

Opolskiego we współpracy z Opolskim 

Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w 

Łosiowie. Jego celem jest identyfikacja 

i promocja tradycyjnej, regionalnej 

żywności oraz upowszechnianie wiedzy 

o niej. Producentem dębskiego sera jest 

Grzegorz Klon, mieszkaniec Dębia, który 

wraz z żoną prowadzi kawiarnię-winiarnię 

„Strych” w Opolu. 

Q Internationales Fußballtur- 

Q 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie oraz w Deutschen jakikolwiek Alpenverein sposób Sektion zabronione. 

Kattowitz. Chcemy również prowadzić 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche konwersacje Vervielfältigung w języku niemieckim, ist strengstens by 

untersagt. 

Podczas obrad nad wyborem nowego zarządu BJDM w Bytomiu. 

Jak teraz wygląda nowy zarząd koła 

BJDM Bytom? 

Nowy zarząd składa się z dwóch osób: 

przewodniczącego i wiceprzewodniczącej 

Joanny Goły. 

nier: Der Verband der Freunde der 

Neisser Partnerstädte, das Stadtamt in 

Dwie osoby w zarządzie to niecodzienna 

sytuacja. Czy we dwójkę poradzicie 

sobie z prowadzeniem grupy? 

Koło jest dosyć małe, bo składa się tylko 

z 13 osób, więc myślę, że oboje damy 

sobie świetnie radę. Jesteśmy osobami 

młodymi, aktywnymi i mamy głowy pełne 

pomysłów, więc nie widzę problemu. 

Poza tym w naszej grupie każdy jest tak 

Neisse und das Deutsch-Polnische Jugendwerk 

veranstalteten am 26. und 27. 

Juli ein Internationales Fußballturnier 

für Jugendliche aus Neisse, Ingelheim 

(Rheinland-Pfalz) und Kolomyja (Ukraine, 

Iwano-Frankiwsk). Insgesamt reisten 

45 Personen aus dem Ausland, hauptsächlich 

junge Fußballer und deren 

Betreuer, an. Das Turnier gewann die 

Mannschaft aus der Ukraine und das 

samo ważny i każdego zdanie się liczy. 

To nie jest tak, że tylko zarząd ma coś 

do powiedzenia. 

Trudno było wyłonić nowy zarząd 

czy członkowie byli jednomyślni? 

Trudno było wyłonić nowy zarząd. 

Każdy boi się odpowiedzialności za 

grupę czy za powierzone stanowisko, 

jednak przy decydowaniu o ponownym 

zarządu krajowego ze stanowiskiem 

przewodniczącego koła? Czy te funkcje 

kolidują w jakiś sposób ze sobą, czy 

można je bez problemów pogodzić? 

Kolidują, ale też pomagają. Pracę w 

kole można porównać do pracy koor- 

z kołem, natomiast Sebastian Chmiel się na integracji młodzieży mniejszości dynatora, a taki ma bardzo dużo na głowie, 

szczególnie w jakikolwiek aby rozwijać sposób grupę i by zabronione. 

LARES: Niniejszy zrezygnował materiał z funkcji służy skarbnika, wyłącznie to nas niemieckiej do czytania. i współpracy z Powielanie innymi kołami 

BJDM. 

przy okazji nie ubywało standardowych 

zmusiło do przeprowadzenia wyborów. 

LARES: Diese Materialien Jak sind wyobrażasz lediglich sobie przyszłość zum Lesen Czy bereitgestellt. widzisz jakieś problemy, Jegliche które projektów, Vervielfältigung natomiast praca w zarządzie ist strengstens untersagt. 

wyborze na stanowisko przewodniczącego 

i wyborze wiceprzewodniczącej 

była zgodność. 

Jakie projekty dotychczas organizowaliście? 

Było bardzo dużo projektów organizowanych 

przez koło BJDM we współpracy 

z TSKN-em w Bytomiu. Przede 

wszystkim, patrząc na te najważniejsze 

Team aus Deutschland errang den zweiten 

Platz. Im nächsten Jahr soll das 

Fußballturnier in einer der anderen 

Partnerstädte stattfinden. 

QQ150 Jahre Schloss Paulsdorf: 

Das Schloss in Paulsdorf (Pawłowice 

Gorzowskie) ist dieses Jahr 150 Jahre 

alt geworden. Aus diesem Grund wurde 

Ende Juli eine Veranstaltung in der Reihe 

„Lokale Geschichte” auf Schloss Paulsdorf 

durchgeführt. Ewa und Beniamin Godyla, 

die Eigentümer des Schlosses, luden zu 

den Jubiläumsfeierlichkeiten auch Behördenvertreter 

ein. Ein besonderer Gast war 

der Urenkel des Schlosserbauers, Sieghard 

von Pannwitz. Krzysztof Spychała hielt 

BJDM Bytom? 

Jak widzę przyszłość? Myślę, że najważniejsza 

jest stabilność koła, tego się 

zawsze trzymam. Kolejno jest to pozyskiwanie 

nowych następców. Ważnym 

zadaniem jest zaktywizowanie obec- 

LARES: Niniejszy nych członków materiał do lepszego służy działania. wyłącznie Marek do Sprott, czytania. Joanna Stolarska Powielanie – to był jeszcze w nie jakikolwiek do końca oszlifowany, sposób który zabronione. 

To nie zarząd jest od pomysłów, a właśnie 

całość sind grupy lediglich – to powiedzieli zum sami Lesen względu bereitgestellt. na ich wkład w pracę BJDM-u Jegliche na plus. Vervielfältigung ist strengstens q 

ten trzon, są u nas cały czas w pamięci ze naprawdę może zaskoczyć i to naprawdę 


na przełomie zeszłego i obecnego roku, 

to był to na pewno projekt „Kajakowa 

przygoda z poezją Eichendorffa”, „Tag 

DFK Dylocken: Auf den Spuren oberschlesischer Industriearchitektur 

Oderlandschaft hautnah erleben 



Der DFK Dylocken folgte letzte Woche dem sommerlichen Ausflugstrend 

und unternahm eine Schifffahrt auf der Oder. 50 Mitglieder der Ortsgruppe 

wagten das Abenteuer und lernten dabei auch ein bisschen aus der 

Geschichte der Binnenschifffahrt. 

einen Vortrag zum Thema „Schlösser und 

Paläste in Oberschlesien nach dem II. 

Weltkrieg“. Die Leiterin des Rosenberger 

Regionalmuseums, Ewa Cichoń, stellte die 

Geschichte des Dorfes und des Schlosses 

Paulsdorf vor. 

Q Poziomka dla Mosznej: „Po- 


Die Oderfahrt 

służy 

haben 

Q 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

die Mitglieder des DFK 


„Mit dem Bus fuhren wir bis nach 

Kandrzin-Cosel in die Werft DAMEN, 

wo schon das Schiff SILESIA auf die 

Gruppe wartete. Dort angekommen 

haben wir zuerst Kaffee oder Tee getrunken 

und dazu etwas Süßes verspeist. 

Gestärkt fuhren wir fast drei 

Stunden auf der Oder und teilweise 

auf dem Gleiwitzer Kanal“, berichtet 

Barbara Baron, Vorsitzende des DFK 

ziomka” to znak jakości i wyróżnienie 

przyznane zamkowej restauracji przez 

znaną restauratorkę Magdę Gessler. Moszna 

znalazła się także w przewodniku „101 

najlepszych restauracji i hoteli w Polsce” 

autorstwa Gessler. Magda Gessler była 

w Mosznej na początku tego roku i już 

wtedy zachwyciła się zamkową kuchnią, 

a zwłaszcza przygotowywanymi 



przez kucharza gołąbkami. Ale nie tylko 

restauratorka chwali tę restaurację – na 

profilu społecznościowym zamku można 

przeczytać komentarze zadowolonych 

gości. „Poziomka” jest wyróżnieniem 

przyznanym na dwa lata. 

adur 

Oppelner Nachrichten 

LARES: Niniejszy Wetter materiał beigetragen hat. służy Wir bedanken wyłącznie bei. Mehrere do czytania. junge Menschen Powielanie wurden Programms w jakikolwiek „Konsolidierung sposób der Begegnungsstätten“ 

statt. 

zabronione. 

uns recht herzlich für die Finanzierung. 

Alle sind bisherigen lediglich Projekte zum trugen Lesen gliedschaft“, bereitgestellt. betonte Barbara Baron. Jegliche Vervielfältigung A. Durecka ist strengstens 

Mitglieder oder aktivierten ihre Mit- 


Dylocken. Die Teilnehmer der Fahrt 

konnten nicht nur die Schönheiten der 

Oderlandschaft bewundern, ihre reiche 

Flora und Fauna, sondern besichtigten 

auch die Überreste des ehemals zweitgrößten 

Binnenhafens in Europa – den 

Coseler Hafen. Die größte Attraktion 

der Fahrt war ohne Zweifel die Klodnitzer 

Schleuse mit 14 Metern Schleusung. 

Dieses Ereignis begeisterte alle 

Passagiere. Während der Fahrt hörten 

die Teilnehmer kurze Vorträge über die 

der Deutschen Einheit” oraz Martinstag. 

Ważnymi projektami były również 

obchody Tragedii Górnośląskiej w 

Miechowicach, zorganizowanie dwóch 

Mniejszości Narodowych i Etnicznych 

na Górę św. Anny. A standardową 

sprawą rokrocznie jest dbanie o pamięć 

przodków poprzez sprzątanie grobów 

niemieckich na cmentarzu ewangelickim 

w Bytomiu 

Którą kadencję jesteś już przewodniczącym 

materiał koła BJDM służy Bytom? wyłącznie do czytania. Powielanie striackie. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Kattowitz wyprawy górskie w Alpy au- 


W naszym kole nie ma kadencji, gru- 

Jak godzisz stanowisko członka 


pa decyduje, czy zarząd pracuje dobrze 

czy nie, jednak wypadki losowe powodują, 

że wybrać nowy zarząd trzeba. Dotychczasowy 

wiceprzewodniczący Mateusz 

Beer przeprowadza się do Opola, 

co będzie mu bardzo utrudniało kontakt 

Dylocken im Rahmen 

des Programms 

„Konsolidierung der 

Begegnungsstätten“ 

unternommen. 

Geschichte des Binnenschiffverkehrs 

in Cosel und der am Ufer befindlichen 

Objekte. Auf der Rückfahrt zum Hafen 

wurde ein Imbiss gereicht. „Es war ein 

durch und durch erlebnisreicher Ausflug, 

wozu nicht zuletzt auch das tolle 

Foto: BJDM 

Emigracja do Niemiec 

czy na Zachód ogólnie 

jest dla nas od początku 

Straciliśmy bardzo 

dużo wartościowych 

i ambitnych młodych 

ludzi z koła. 

członkowie w niedzielę i to jest genialna 

opinia, z którą się zgadzam. Jesteśmy 

siłą nie przez to, kto ma jakie wpływy, 

tylko przez to, że razem współdziałamy. 

Już wybraliśmy terminy czterech 

ważnych wydarzeń, na pewno skupimy 

trzeba rozwiązać? 

Emigracja do Niemiec czy na Zachód 

ogólnie jest dla nas największym zagrożeniem 

od początku. Straciliśmy bardzo 

dużo wartościowych i ambitnych młodych 

ludzi z koła, pozwól, że wymienię: 

nich, ale od szczęścia ich odganiać nie 

będę, wręcz przeciwnie. Chcę szukać 

źródeł finansowania na szkolenia z zakresu 

podnoszenia kwalifikacji zawodowych 

dla młodych, aby mogli znaleźć 

tutaj dobrą pracę. Bardzo ważna jest też 

Jasne, że tak. Na zebraniu wiele głosów 

zachęcających do działania było 

słyszalnych, innowacją jest na pewno 

Przegląd Kina Niemieckiego w Bytomiu, 

Winterfest czy Oktoberfest, współpraca 

z innymi organizacjami na Śląsku 

dobrze nauczyć się języka. Po zebraniu 

zadzwoniłem do szefa DAV Kattowitz 

i mówię: „Słuchaj, mamy terminy wydarzeń 

do końca roku i będziemy na 

każdym projekcie rozgłaszać, co robimy”. 

Usłyszałem odpowiedź: „Nareszcie, 


wystaw 

materiał 

Domu Współpracy 

służy 

Polsko-Niemieckiej, 

a także „Let’s play Deutsch” 

sami, możemy dużo. 

wyłącznie do największym czytania. Powielanie 

po tylu 

w 

miesiącach!”. 

jakikolwiek 

Jeśli nie 

sposób 

jesteśmy 

zabronione. 

w Leśnicy połączone z Pielgrzymką zagrożeniem. 

Masz pomysł, jak przyciągnąć no- 


wych członków do koła? 

Jak już wspominałem, do końca roku 

skupimy się na stabilności, a chcemy 

przyciągnąć nowych nowymi propozycjami 

projektowymi, jak sierpniowy 

Przegląd Kina Niemieckiego czy z DAV 

krajowym także wymaga poświęcenia. 

Jako członek zarządu tylko w zarządzie 

krajowym bardziej skupiać się będę na 

standardowych rzeczach, planach i pomocy, 

praca w grupie bytomskiej jest dla 

mnie bardzo ważna, to jest mój diament 

Tolles Wetter, gute Gesellschaft – was will man mehr auf einer Schifffahrt? 

Foto: B. Baron 

zur weiteren Integration der Mitglieder Das Projekt fand in Rahmen des 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 

Foto: www.nysa.eu




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Kattowitz: Neue Direktorin des Schlesischen Museums 

Kotysia 



Godzina J 

Dotknięty europejskimi sankcjami 

Władimir Putin postanowił 

uderzyć w polskie sadownictwo 

i ogrodnictwo. Jego federalna służba 

nadzoru weterynaryjnego i fitosanitarnego 

zdecydowała o zakazie 

importu z Polski jabłek, gruszek, 

wiśni, czereśni, nektaryn, śliwek, 

a nawet kapusty i kalafiorów. 

Jako pierwszy producentom 

postanowił ulżyć na swoim blogu 

jeden z dziennikarzy „Pulsu Biznesu”, 

który wyliczył, że jeśli każdy 

LARES: Niniejszy den Vertrag materiał mit dem służy bisherigen wyłącznie Direktor 

Leszek Jodliński nicht verlängert (das 

schlusses der Museen in Kattowitz und 

do czytania. Powielanie so sehr w von jakikolwiek der Idee des Zusammen- 


LARES: Diese Materialien Wochenblatt sind berichtete). lediglich Jodliński, zum der Lesen bereitgestellt. Jegliche Beuthen Vervielfältigung begeistert und habe sich ist nicht strengstens untersagt. 

Polak zacznie spożywać więcej 

jabłek, to rosyjskie embargo nie 

będzie skuteczne. „Strachy na Lachy!” 

– krzyknęli polscy – a w tym 

opolscy – politycy. Eurodeputowana 

Danuta Jazłowiecka zadeklarowała, 

że do swojej brukselskiej torby 

podróżnej zamiast schabowych 

und den konservativen Flügel der Bür- 

LARES: Niniejszy Museums, materiał den deutschen służy Beitrag wyłącznie zur gerplattform, do czytania. aber im Grunde Powielanie genommen 

auch für alle anderen Parteien au- 

des Oberschlesischen Museums Beu- 

Schlesischen w jakikolwiek Museums Kattowitz sposób und zabronione. 

Entwicklung der Region entsprechend 

LARES: Diese Materialien würdigen sind wollte. lediglich Für Marschall zum Sekuła Lesen ßer der bereitgestellt. Bewegung für die Autonomie Jegliche then Vervielfältigung – stammt aus Rybnik. Sie ist wurde strengstens werden. untersagt. 

i czekoladek zacznie upychać soczyste 

jabłuszka, a jeden z polityków 

Twojego Ruchu krzyknął: „Wara, 

Putinie, od mojego ogródka z papierówkami!”. 

Współcześni próbują dorównać 

legendzie bohaterów sprzed 70 lat, 

wymyślając własną... „godzinę J”. 

19. Schlesienseminar: Das Bildungswesens für Minderheiten in Polen 


Kernanliegen 

materiał służy wyłącznie do czytania. 

der 

Powielanie 

Minderheit 



Kiedyś o niej będą pisali historycy, 

może nawet dzięki udziałowi 

w akcji mniejszości niemieckiej! 

Będzie on możliwy pod warunkiem 

uzyskania pełnej dwujęzyczności 

na Opolszczyźnie i przyzwolenia 

na użycie kryptonimu „godzina A”. 

LARES: Niniejszy Bildungswesens materiał für służy Minderheiten wyłącznie in Polen: do Gestern czytania. - Heute – Powielanie Morgen.“ w jakikolwiek sposób zabronione. 

Seminar soll eine Antwort geben 15,- PLN), mit Übernachtung 110,- PLN 


Ponieważ jabłko to po niemiecku 

Apfel właśnie! 

Józef Kotyś 

TERMINE 

ohne Übernachtung mit Verpflegung haus.pl 

QQPrószków: 10 LARES: sierpnia o godz. Niniejszy kostet 40,- materiał PLN (Schüler służy und Studenten: wyłącznie do czytania. Powielanie S-K Tagungsort w ist jakikolwiek in jedem Jahr das Schloss sposób von Groß Stein. zabronione. 

15.00 rozpocznie się letnie spotkanie w 

zamkowym LARES: parku Diese w Prószkowie Materialien pt. „W sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ogrodach Meluzyny”. W programie m.in. 

występy Proskauer Echo, Przysieczanek i 

Leśnego Rogu. 

Q Oberglogau: Im Rahmen des 

„Schlesischen Sommers mit Musik” findet 

am 8. August im Hotel Salve in Oberglo 

gau ein Konzert statt. Im Programm: 

„Die Forelle” von Franz Schubert sowie 

Gedichte von Heine, Hölderlin, von Kleist 

und Eichendorff. Beginn ist um 19:00 Uhr, 

der Eintritt ist frei. 

Q Katowice: Muzeum Historii Ka- 

nung voraussichtlich mit den Marschällen 

Andrzej Buła (Oppeln), Cezary Przybylski 

(Niederschlesien) und Mirosław Sekuła 

(Woiw. Schlesien), Bildungsministerin Joanna 

Kluzik-Rostkowska, Verwaltungsminister 

Rafał Trzaskowski, Abg. Ryszard Gal- 

Q 

LARES: Niniejszy la, Bernard materiał Gaida, Bischof służy Andrzej wyłącznie Czaja; Minderheiten do czytania. (Waldemar Powielanie Gaida, Groß schlesien w jakikolwiek 1922-39 (Matthias Lempart, sposób Uni zabronione. 

10:15 Uhr Diskussion: Minderheitenunterricht 


Strehlitz), Minderheitenbildungswesen Vechta), Bildungswesen der Karaimen in 


Polen – 

lediglich 

stimmen Theorie 

zum 

und Praxis 

Lesen 

in der 


Woiw. Oppeln – Unterrichtsquali- 

Jegliche 



Zwischenkriegszeit (Anna Sulimowi- 


towic zaprasza 18 sierpnia na otwarcie 

wystawy pt. „Kultura muzyczna Katowic 

w okresie dwudziestolecia międzywojennego”. 

Wystawę będzie można do 30 

października oglądać w Miejskim Domu 

Kultury „Bogucice-Zawodzie”. 

Q Breslau: Das Nationale Museum 

überein? Mit: Joanna Kluzik-Rostkowska, 

Verwaltungsstaatssekretär Stanisław Huskowski, 

Rafał Bartek, Grzegorz Kuprianowic 

(Ukrainer in Polen), Łukasz Grzędzicki 

(Kaschubisch-Pommerscher Verein); 12:15 

Uhr: Wie sollte das Minderheitsbildungs- 

Q 

wesen nach der ratifizierten Europäischen Sprache in Tschechien (Józef Szymeczek, (Lesław Tomczak), Polnisches Schulwesen 

in w Litauen jakikolwiek (Mirosław Dawlewicz, sposób Uni zabronione. 

Filipkowska, Uni Kattowitz) 

LARES: Niniejszy Charta materiał der Regional- służy oder Minderheitensprachen 

aussehen? Tomasz Wicherkiewicz Gruppe 3– Vielfältiges „Spracherbe” Wilna), Bewährte Praktiken – Minderhei- 

wyłącznie Uni Ostrau) do czytania. Powielanie 

LARES: Diese Materialien (Uni Posen); sind 14:15 lediglich Uhr: Muttersprachlos? zum Lesen Schlesiens bereitgestellt. in Bildung und Religion: Jegliche Biltenschulen 

Vervielfältigung in O.S. (Małgorzata Wysdak) ist strengstens untersagt. 

dungswesen der deutschen Minderheit 

in O.S. 1926-39 aus Sicht der Publikation 

„Polska Zachodnia“ (Jacek Piotrowski, 

Uni Breslau), Schulwesen für Deutsche 

1945-89 (Tomasz Browarek, Uni Lublin), 

Sprachliches Erbe (Irena Kurasz, GK Bres- 

Q 

25. SeptemberDie Gruppen 1 und 2 

(ab 9:00 Uhr) sowie 3 und 4 (Nachmittag) 

LARES: Niniejszy tagen materiał parallel służy wyłącznie lau), Schlesische do czytania. Literatur an Powielanie den Schulen ukrainische w jakikolwiek Minderheit (Grzegorz sposób Kuprianowicz, 

Uni Lublin), Dt.-poln. Schulzabronione. 

Gruppe 1– Was macht das „sprachliche (Gerhard Schiller), Rolle der Muttersprache 

in 


Erbe” 


einer Minderheit 

lediglich 

aus?: Die 

zum 

Sprache 

Lesen bereitgestellt. 

Glauben und Seelsorge 

Jegliche 

(Andrzej Geschichtslehrbücher 


(Krzysztof 

ist 

Ruch- 


in Breslau veranstaltet am 9. August ein 

Konzert aus der Reihe „Sommerliche 

Begegnungen mit Musik und Malerei”. 

Im Programm unter anderem Musik von 

Joseph Haydn. Beginn ist um 18:00 Uhr, 

der Eintritt ist frei. 

Q Pławniowice: W ramach Pałacowego 

Lata Muzycznego 10 sierpnia o 

godz. 20 w Pławniowicach odbędzie się 

recital Teresy Werner „Szczęśliwe chwile”, 

24 sierpnia o godz. 20 wystąpi niemiecki 

zespół Hi Five. 

QQLubowitz: Das Oberschlesische 

Eichendorff-Kultur- und Begegungszentrum 

veranstaltet am 31. August 

die Theateraufführung „Eichendorff, der 

Wanderer”. Beginn ist um 19:00 Uhr an 

der Lubowitzer Schlossruine. 

Knast im Museum 

Nur ein Jahr leitete Dominik 

Abłamowicz das Schlesische Museum 

in Kattowitz. Seit Kurzem 

ist Alicja Knast neue Direktorin 

Mitte vergangenen Jahres wurde 

Abłamowicz, Direktor des Oberschlesischen 

Museums in Beuthen, zum 

Direktor des Schlesischen Museums in 

Kattowitz ernannt. Zuvor hatte das Marschallamt 

der Woiwodschaft Schlesien 

von 2008 bis März 2013 an der Spitze 

der Einrichtung stand, war 2012 in Ungunst 

der regionalen Entscheidungsträger 

geraten, weil er in der Dauerausstellung 

zur oberschlesischen Geschichte, 

der wichtigsten Ausstellung des neuen 

Das auf die Forderung des Gemeinsamen 

Ausschusses der Regierung und der 

nationalen und ethnischen Minderheiten 

und wird in Zusammenarbeit mit 

dem polnischen Verwaltungsministerium 

stattfinden. Eine Tagesteilnahme 

Alicja Knast 

Foto: Witalis Szołtys 

Schlesiens, war eine Ausstellung, in der 

Das Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit veranstaltet auch in 

diesem Jahr mit seinen bewährten Partnern in der Zeit vom 24. bis 27. 

September ein Schlesienseminar im Schloss Groß Stein. Dieses Jahr zum 

derzeit alles bestimmenden Kernanliegen der deutschen Minderheit: „Das 

Programm 

Q 

Geben, Uni Wilna) 

„Freude an Versöhnung – Deutsch-Polnische 

w Brückenschläge“ jakikolwiek mit Alfons sposób Nossol zabronione. 

LARES: Niniejszy 24. September materiał Das służy Bildungswesen wyłącznie für Gruppe do 2– czytania. Rechtliche Bestimmungen Powielanie 

die Minderheiten im Spiegel rechtlicher zum Schutz von Minderheitensprachen: und Winfried Liepscher 

LARES: Diese Materialien Regelungen sind und lediglich Normen – 9:30 zum Uhr: Eröff- 

Lesen Poln. bereitgestellt. Gesetzgebung und ihre Lösungen Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Nein, danke! Stephanie Hüllmann (Agentur 

für Erwachsenen- und Weiterbildung, 

Hannover) 

der Karaimen als identitätsbildendes Element 

der Karaimen in Polen nach 1945 

(Mariola Abkowicz, Verband der Karaimen), 

Entwicklung der Muttersprache der litauischen 

Minderheit (Roman und Danuta 

Roszko, Akademie der Wissenschaften), 

(Schüler und Studenten: 55,- PLN). Eine 

Anmeldung ist bis zum 15. September 

möglich und kann je nach Interesse für 

die gesamte Dauer oder auch nur einen 

Seminartag erfolgen; Tel. 0048/77 402 

51 05 oder E-Mail: patrycja.wiencek@ 

Sprache der Kaschuben als Identitätsfaktor ßerschulischen Bildungswesen für Minderheiten: 

do czytania. Kampagne zur Stärkung Powielanie der Gruppe w jakikolwiek 3– Interkulturelle Bildung sposób im zabronione. 

sischer Verein AB-BA) 

LARES: Niniejszy (Monika materiał Mazurek, Uni służy Danzig), wyłącznie Deutsche 

adur Sprache als Kernwert der deutschen Min- 

Zweisprachigkeit „Bilingua“ (Julianna Paw- 

Schulwesen: Kindergarten und Vorschuferenten 


derheit in Hinterpommern (Magdalena 

Lemańczyk, Danzig), Lodscher Deutsche“ 

(Monika Kucner, Uni Lodsch), Veränderungen 

der Identität und Sprache der 

polnischen Minderheit in Litauen (Kinga 

zum Schutz von Minderheitensprachen 

(Grażyna Płoszajska, Bildungsministerium), 

Schutz der Minderheitensprachen 

gemäß Minderheitengesetz (Dobiesław 

Rzemeiniewski, Verwaltungsministerium), 

Finanzierung der Schulbildung für 

tät (Halina Bilik, Schulaufsichtsbehörde), 

Rechtliche Entwicklung für Minderheitenunterricht 

(Ewa Pogorzała, Zamość), 

Öffentliche Bibliotheken und ihre Bestände 

in Minderheitensprachen (Wojciech 

Burek, Uni Krakau), Schutz der polnischen 

Sochaj, Verband der polnischen Roma 

in Neustettin), Rolle der Muttersprache 

im Glauben (Marcin Worbs, Uni Oppeln, 

Deutsche Sprache im Kirchenleben in O.S. 

1945-89 (Wolfgang Globisch) 

Gruppe 4– Bewährte Praktiken im au- 

die preußische und die deutsche Zeit als 

Epoche eines positiven Wandels und 

einer großen zivilisatorischen Entwicklung 

Oberschlesiens präsentiert worden 

wäre, absolut inakzeptabel. Abłamowicz, 


der größten Museumseinrichtung 

der nicht gewählt, sondern ernannt wurde, 

sollte die linientreue Darstellung der 

LARES: Diese Materialien Oberschlesiens. sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche oberschlesischen Vervielfältigung Geschichte gewähr- 


leisten. Der Vorstand der Woiwodschaft 

Schlesien entließ kürzlich den noch frischen 

Direktor u.a. mit der Begründung, 

die Arbeiten an der Dauerausstellung 

würden zu lange dauern. Inoffiziell 

spekuliert man, Abłamowicz sei nicht 

eifrig genug für die Fusion eingesetzt. 

Der inzwischen ehemalige Direktor 

erklärte, er betrachte alle Vorwürfe als 

gegenstandslos. Sein Amt konnte er dadurch 

jedoch nicht retten. 

Alicja Knast – die neue Chefin des 

schon vor einem Jahr als Nachfolgerin 

leta), Bildungsprojekt „Klein Raschau“ (Barbara 

Loch), „Radio Kaszëbë“ (N.N.), Radio 

„Mittendrin” (Anna Ronin), Samstagskurse 

(Ryszard Karolkiewicz) 

Abendprogramm mit Autorenlesung: 

26. September Die Gruppen 1 und 2 

(ab 9:00 Uhr) sowie 3 und 4 (Nachmittag) 

tagen parallel 

Gruppe 1– Entwicklungsmodelle für das 

Minderheitenbildungswesen: Deutsches 

Minderheitenschulwesen in Ostober- 

cz, Uni Warschau), Bildungsmodelle für 

Schüler nichtpolnischer Abstammung 

im polnischen Bildungssystem (Ewa 

Pogorzała), Probleme der Roma-Kinder 

im Bildungssystem (Anita Adamczyk, 

Uni Posen), Programm Tempelhof/Niwki 

Gruppe 2– Außerschulischer Sprachkontakt: 

Bewährte Praktiken im Minderheitenunterricht 

(Danuta Cholewa, Stubendorf), 

Rolle der Lehrbücher im Sprachunterricht 

(Justyna Pomierska, Uni Danzig), Ungelöste 

Probleme bei der Lehre am Beispiel 

niewicz, Uni Breslau), Rolle der regionalen 

Medien bei Minderheitensprachen (Andrzej 

Sochaj, Verband der Roma in Neustettin), 

Dt. Produktionsgesellschaft Pro 

Futura (Rudolf Urban), Bildungstätigkeit 

von AB-BA (Alina Wawrzeniuk, Weißrus- 

8. – 14. August 2014 

Jodlińskis in Betracht gezogen. Aufgrund 

anderer Verpflichtungen konnte 

sie an dem Auswahlverfahren jedoch 

nicht teilnehmen. Knast studierte an 

den Universitäten Posen und Plymouth. 

Von 2009 bis 2011 war sie als Managerin 

und Kuratorin für die Umsetzung 

der Dauerausstellung im Warschauer 

Chopin-Museum zuständig. Bis vor 

Kurzem betreute sie in der Eigenschaft 

der Generaldirektorin die Hauptausstellung 

im Museum für die Geschichte 

der Polnischen Juden in Warschau. Zu 

inhaltlichen Fragen und zum Thema der 

Kontroversen um die Dauerausstellung, 

die sogar zum Zerfall der regionalen 

Koalition im Kattowitzer Sejmik (Regionalparlament) 

geführt hatte, äußerte 

sich Knast bisher nicht. 

Der neue, imposante Sitz des Schlesischen 

Museum mit einer Nutzfläche von 

25.000 Quadratmetern soll endgültig 

im Juni 2015 eröffnet werden. Die neue 

Direktorin versichert, der Eröffnungstermin 

wird nicht noch einmal verschoben 

Dawid Smolorz 

Foto: Anna Dureka 

le (Dominika Przybyszewska, Uni Posen), 

Interkulturelle Bildung versus kulturelles 

Erbe (Krzysztof Gładkowski, Uni Allenstein), 

Mehrsprachigkeit und Multikulturalität 

(Jolanta Tambor, Uni Kattowitz), 

Wandlung von einer geschlossenen zu 

einer offenen Region (Anna Wachowiak, 

Stettin; Izabela Skórzyńska, Uni Posen), 

Gestaltung eines schlesischen Literaturkanons 

(Zbigniew Kadłubek, Uni Kattowitz), 

Erwartungen der deutschen Minderheit 

(Hubert Kołodziej, VdG) 

Gruppe 4– Soziologische Geschichtspunkte: 

Erhalt der deutschen Sprache in 

Konspiration der Volksrepublik (Johannes 

Golawski), Die Deutschen in Polen und 

das Menschenrecht auf Muttersprache 

(Tobias Körfer, AGMO), Regionale Verwirrung 

– Vom aussterbenden Gefühl für die 

deutschen Regionalterminologien (Till 

Scholtz-Knobloch, Wochenblatt), Spracherwerb 

vor dem Hintergrund eines generationsübergreifenden 

Familientraumas (Eliza 

Gładkowska, Uni Allenstein), Sprachliche 

Interferenz in Grenzgebieten (Agnieszka 

Abendprogramm:Film „Gloria und Exodus 

– die Geschichte des schlesischen 

Adels“ (Andrzej Klamt, Ronald Urbanczyk) 

27. September Die Rolle der Lehrbücher: 

Empfehlungen des polnischen Bildungsministeriums 

für die Lehrbücher im 

Minderheitssprachunterricht (Małgorzata 

Szybalska, Bildungsministerium), Rolle 

der Lehrbücher für die Minderheiten in 

Ungarn (Gabor Frank, Fünfkirchen), Lehrbücher 

für Minderheiten – Erfahrungen 

des Verlags (Andrea Szász, Hueber-Verlag 

Ungarn), Minderheitenbildungspolitik in 

Kroatien (Renata Trischler, Minderheit der 

Donauschwaben, Essegg), Didaktische 

Hilfsmaterialien für den Sprachunterricht 

(Andreas Jantowski; Rigobert Möllers, 

Thüringen); Abschlussdiskussion der Re-




Nr. 32/1166 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Albendorf: Wallfahrt der deutschen Schlesier 

Kronika Parafialna 


Halt und Sicherheit bei der Muttergottes Q 


Q Rudy: 15 sierpnia w sanktuarium 

Matki Bożej Pokornej w Rudach odbędą 

się metropolitalne obchody odpustowe. 



Eucharystii na dziedzińcu Starego Opactwa 

– godz. 11.00 – przewodniczyć 

będzie biskup Wolfgang Ipolt, ordynariusz 

diecezji Görlitz (Zgorzelec). Nieszpory w 

bazylice – godz. 15.00 – poprowadzi ks. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Rudach. untersagt. 

Pater Marian Arndt begrüßt die Pilger vor der Basilika in Albendorf. 

Q 

Das Hochamt der deutschen Wallfahrt wird um 12:00 Uhr gefeiert. 

Nach Albendorf (Wambierzyce) in 

Niederschlesien pilgern die deutschen 

Schlesier seit fast 400 Jahren. 

Jan Rosiek, dyrektor Ośrodka Formacyjno- 

-Edukacyjnego Diecezji Gliwickiej w 

Q Leipzig: Über 100 Jahre lang 

mussten evangelische Schlesier weit 

gehen, um ihren Glauben zu leben. Von 

ihren Grenzkirchen erzählt eine Ausstellung 

in der Leipziger Nikolaikirche, zu 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w 09:00 jakikolwiek Uhr (Ecke 1 Maja/ sposób zabronione. 

Dubois) einen Bus 


Auch nach dem II. Weltkrieg durften 

dort die Breslauer und Waldenburger 

Katholiken in deutsch beten und 

singen. 

„Besonders in den Nachkriegsjahren, 

als die deutschen Schlesier keinen Halt 

gehabt haben, als sie sich besonders im 


anzusprechen. 

w jakikolwiek 

Erst im Gottesdienst 

sposób 


zabronione. 

der Basilika, als die Menschen lautstark 

deutsche Marienlieder sangen, fühlte 


sehen bis 31. Oktober. Sie berichtet über 

Zeiten der Spannungen zwischen den 

Konfessionen. Als Jan Hus, Luther, Calvin 

und Zwingli die Kirche reformierten, 

hatten sich in Schlesien fast alle Herzöge 

und Standesherren im 16. Jahrhundert 

zur Reformation bekannt. Doch als die 

Habsburger ab 1570 mit der Rekatholisierung 

begannen und alle wichtigen 

Positionen mit Katholiken besetzten, 

hatten es die evangelischen Schlesier 

schwer. Die konfessionellen Spannungen 

wuchsen und gipfelten schließlich 

mit dem Prager Fenstersturz 1618 im 

Ausbruch des Dreißigjährigen Krieges. 

In manchen Gebieten Schlesiens durften 

die Protestanten ihre Religion noch aus- 

Ungewissen und verlassen fühlten, war 

der Glaube das einzige was sie vereinte. 

Eine Wallfahrt gab ihnen die Sicherheit 

nicht allein zu sein. Und so waren die 

Wallfahrten nach Wartha und Albendorf 

Ausdruck ihres Glaubens“, so Pater Dr. 

Marian Arndt (OFM) aus Breslau, Seelsorger 

der deutschen Niederschlesier. 

Die deutschen Breslauer und Waldenburger 

kommen jedes Jahr meist organisiert 

in Bussen zu den deutschen Wallfahrten. 

Seit einigen Jahren führt auch 

der Verband deutscher Gesellschaften in 

Oppeln und die Ratiborer Geschäftsstelle 

des Deutschen Freundschaftskreises in 

der Woiwodschaft Schlesien Busreisen 

nach Albendorf durch. 

Auf dem Weg dorthin wird oft an 

üben: etwa um Liegnitz, Brieg, Glogau, 

Wohlau und Oels. Anderswo aber wurden 

viele evangelische Kirchen geschlossen. In 

der Ausstellung „Grenz– und Zufluchtskirchen” 

des Schlesisch-Oberlausitzer 

Museumsverbunds und der Kirchlichen 

Stiftung Evangelisches Schlesien geht es 

unter anderem um diese Fachwerkkirchen 

wichtigen Orten gehalten – wie zum 

Beispiel am Grab von Joseph Freiherr 

von Eichendorff in Neisse oder auf dem 

Friedhof in Glatz, wo Pater Bonaventura 

seine letzte Ruhe fand, der für die 

Breslauer Deutschen nach dem Krieg 

die ersten Wallfahrten nach Albendorf 

organisiert hat. 

Doch nicht nur Pilger der nach dem 

Barczewo: Jedyna zachowana synagoga na Warmii 

Z bożnicy galeria 

die sich offiziell nicht Deutsche nennen 

durften. Helmut Jelitto aus Klodnitz 

erinnert sich, dass seine Eltern Juliane 

und Josef bereits 1946 bis in die 70er 

Jahre zwei Mal im Jahr zu den damals 

einzigen Wallfahrtsorten in Schlesien, 

Der VdG Oppeln setzt 

am 10. August um 

nach Albendorf ein. 

Krieg anerkannten deutschen Minderheit 

aus materiał Breslau und Waldenburg służy wyłącznie kamen mit der do Bahn czytania. reisten. Powielanie August w wieder jakikolwiek mit seinen Breslauern sposób zabronione. 

wo deutsche Gottesdienste stattfanden, freut sich Pater Arndt, der auch am 10. 


nach Albendorf und Wartha. Auch aus „Es gab einen Zug von Kandrzin zur Muttergottes anreist. 

zu 7.000 Gläubige. 

LARES: Diese Materialien Oberschlesien sind lediglich reisten Wallfahrer zum an, Lesen nach Wartha. bereitgestellt. Darin saßen bereits Jegliche Pil- 

Vervielfältigung Klaudia Kandzia ist strengstens untersagt. 

Q 

ger aus Gleiwitz oder Beuthen. Man 

hatte sich nicht getraut, sie auf deutsch 

man die Gemeinschaft“, erinnert sich 

Helmut Jelitto. 

Dieses Gefühl nicht allein zu sein und, 

wenn auch nur im begrenzten Raum einer 

Basilika, seiner Identität Ausdruck 

zu geben, war für viele Deutsche damals 


Nicht hupen, 

materiał 

Fahrer träumt von 

służy 

Schlesien – In 

wyłącznie 

Albendorf begegnen sich 

do 

deutsche 

czytania. 

Schlesier jedem 

Powielanie 

zweiten enorm wichtig. Heute gibt es nahezu 

in jeder w jakikolwiek Pfarrgemeinde deutsche sposób Messen. 

„Der Bedarf nach der Identitäts- 

zabronione. 

Sonntag im August. 

Fotos: Klaudia Kandzia 


bekundung auch im Gottesdienst hat 

etwas nachgelassen. Trotzdem bleiben 

die deutschen Wallfahrten für viele ein 

wichtiges Ereignis im Jahr. Schließlich 

kommt immer noch eine gewisse Anzahl 

der Pilger nach Albendorf und Wartha“, 

mit mehreren Emporen und Platz für bis 

Q Wrocław: W kościele pw. Świętego 

Krzyża, Ostrów Tumski, w każdą niedzielę 

do 31 sierpnia o godz. 19 wysłuchać 

można koncertów muzyki organowej w 

ramach Międzynarodowego Festiwalu 

Non Sola Scripta. Niewątpliwą atrakcją 



Synagoga w Barczewie to jedyna zachowana bożnica na Warmii. Budowla 

przez dziesiątki lat pełniła różne funkcje, co przyczyniło się do jej ocalenia. 

Sama historia barczewskiej świątyni nie jest odległa. 

przekazów wiemy, że Żydzi długo 

Z szukali odpowiedniego miejsca i 

kiedy nadarzyła się okazja, wykupili 

jest możliwość wysłuchania koncertów 

w murach gotyckiego kościoła zwykle 

zamkniętego dla zwiedzających. Kolegiata 

ma nietypowy dla Dolnego Śląska 

dwukondygnacyjny układ wnętrza, a brak 

chóru organowego sprawił, że instrument 

zbudowany przez wrocławskiego inżyniera 

Remigiusza Cwynara ustawiony 

LARES: Niniejszy materiał organizuje wernisaże, służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


imprezy 

sind lediglich 

literackie, 


odpowiednią parcelę. Od 1850 roku 

rozpoczęto z budowę domu modlitwy, 

główne prace budowlane i wykończenie 

trwały do 1855 roku. Na terenie Warmii 

Żydów nie było wielu, w Barczewie 

też nie. W 1880 w mieście było ponad 

100 Żydów. Byli to przede wszystkim 

kupcy, handlowcy, fabrykanci cygar i 

został bezpośrednio na poziomie posadzki 

kościoła. Dzięki temu rozwiązaniu publiczność 

może wysłuchać koncertów w 

bezpośredniej bliskości wirtuozów. 

QQBerlin: Die Berliner Sankt-Hedwigs-Kathedrale 

wird renoviert. Die Sanierung 

der Bischofskirche betrifft auch 

die Neugestaltung des Innenraums. Das 

Dawida. Trwała dyskryminacja. Stąd 


wiernych 

materiał 

wyznania mojżeszowego 


w 


mieście ubywało. W tej sytuacji w 1937 


octu. Warmiacy cenili Żydów za ich 

działalność charytatywną i przesadną 

uprzejmość. Mawiano o nich ,,nasze 

katolickie Żydy”. 

Świątynia z 1894 roku, wzniesiona 

w stylu neoklasycystycznym, stała się 

całkiem okazałym budynkiem. Gmach 

– 140 m², kubatura 1800 m3 – jest częściowo 

dwukondygnacyjny. Budowla 

gegenwärtige Raumkonzept stammt 

vom Architekten Hans Schwippert 

(1899-1973). Er schuf es zu Beginn der 

1960er Jahre im Rahmen des Wiederaufbaus 

der kriegszerstörten Kathedrale, 

die denkmalgeschützt ist. Die Berliner 

Sankt-Hedwigs-Kathedrale gehört zu den 

bedeutenden katholischen Gotteshäusern 

oparta na rzucie zbliżonym do kwadratu, 

murowana z cegły ceramicznej, powstała 

na fundamentach z kamienia polnego. 

Mieściła się tu otynkowana sala modlitwy 

z płaskim sufitem i posadzką z płytek 

ceramicznych oraz babiniec wsparty na 

dwóch słupach z drewnianą balustradą. 

Od 1936 roku Żydzi w mieście czuli 

się zagrożeni. Zamożniejsi wyjeżdżali, 

in Deutschland. Sie ist auch eines der historischen 

Wahrzeichen der Hauptstadt. 

Die Bischofskirche des Erzbistums Berlin 

hat jährlich über 200.000 Besucher. Sie 

entstand auf Initiative Friedrichs des Großen. 

Anlass war die wachsende Zahl der 

Katholiken in Preußen durch den Ausbau 

der Armee und die Eroberung Schlesiens. 

Die Kirche ist nach der Patronin der neuen 

Provinz, der Heiligen Hedwig von Schle- 

kan 

LARES: Niniejszy Po wojnie materiał budynek służy zamieszkiwali wyłącznie imprezy do literackie, czytania. koncerty Powielanie i spotkania lustradą w jakikolwiek na piętrze, a także cały sposób sprzęt zabronione. 

pracownicy więzienia w Barczewie. Postępowało 

sind niszczenie lediglich obiektu, przerwało zum Lesen Szter, bereitgestellt. prezes oddziału SSK „Pojezierze”. Jegliche Vervielfältigung Alfred ist Czesla strengstens 

z ludźmi kultury – opowiada Krystyna liturgiczny wraz z księgami. 

sien (1147-1243), benannt. 


a ci, którzy pozostali, zmuszani byli do 

oznakowania sklepów jako żydowskich. 

Musieli też nosić na ramieniu gwiazdę 

Galeria „Synagoga” 

koncerty i spotkania 

z kulturą. 

r. sprzedano obiekt osobom prywatnym. 

Była tu m.in. szwalnia, odbywały 

się też zajęcia modelarskie i warsztatowe. 

Dlatego kiedy rok później, podczas tzw. 

nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 

1938 roku płonęły żydowskie domy i 

świątynie w całych Niemczech, synagoga roku przez Muzeum Warmii i Mazur w lowanych w darze serca dla pacjentów 

LARES: Niniejszy w Barczewie materiał nie została służy zniszczona. wyłącznie Olsztynie. do Po czytania. remoncie kapitalnym, Powielanie który 

zaakcentował tradycyjne pozostałości Do dziś bożnica zachowała swoją 

barczewskiego w jakikolwiek szpitala maltańskiego. sposób zabronione. 

W latach 1940–45 pomieszczenia sy- 


nagogi służyły nazistom jako areszt. Synagoga 

nie ucierpiała podczas ostrzału 

miasta w styczniu 1945 roku. Zniszczeń 

i grabieży dokonali po wkroczeniu do 

miasta 31 stycznia 1945 roku żołnierze 

radzieccy. Niestety, nic nie zostało z 

dawnego wyposażenia. 

Bożnica przetrwała do naszych czasów, lecz z dawnego wyposażenia nic nie pozostało. 

ten proces dopiero przejęcie go w 1976 

sakralne, synagoga została przekazana 

Stowarzyszeniu Społeczno-Kulturalnemu 

„Pojezierze”. Do 1996 r. mieściło się 

tu Centrum Tkactwa Warmii i Mazur. 

Po kolejnym remoncie, w 2000 r., w bożnicy 

otwarto Galerię Sztuki „Synagoga”. 

– Organizujemy tu wernisaże malarstwa, 

Foto: Alfred Czesla 

– Ostatnio był wernisaż obrazów nama- 

przedwojenną architekturę. Z zewnątrz 

uwagę zwraca ozdobna fasada rozczłonkowana 

pilastrami, z dużymi oknami 

zamkniętymi półkoliście, pięcioboczna 

apsyda, ciężkie drewniane drzwi zabezpieczone 

kratą ozdobną. Wewnątrz 

zachował się babiniec z drewnianą ba- 

Foto: S-K




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności 


8. – 14. August 2014 

Bez historii nie ma przyszłości 



Z Sieghardem Helmuthem von Pannwitz, synem jedynego nieukraińskiego atamana w historii Kozaków, rozmawia Norbert Nieslony. 

Pańska wizyta z okazji 150. rocznicy 

powstania zamku w Pawłowicach 

(Paulsdorf) jest jedną z wielu, pamięta 

Pan pierwsze odwiedziny? 


pobytu w niewoli? 


Po raz pierwszy byłem tu, gdy można 

było już podróżować przez NRD. 

Wróciłem wtedy z Afryki Południowej, 

około roku 1977. Za pierwszym razem 

byłem pod wrażeniem faktu, że w Polsce 

nie czuło się takiego skrępowania 

jak w NRD. Jadąc przez NRD, można 

było zauważyć dość mocno zarysowany 

dyktatorski i komunistyczny charak- 


nasze fotografie. 


ter państwa, co w Polsce nie było tak 

oczywiste. Polacy byli bardziej otwarci i 

przyjacielscy. Następnie okres „Solidarności”, 

stan wojenny czy zakaz opuszczania 

wieczorem hotelu podczas mojego 

pobytu we Wrocławiu. Oczywiście 

odwiedziny Śląska i wsi Bodzanowice 

(Botzanowitz/Grunsruh) z początku 

nie były emocjonalnie łatwe, lecz w 

końcu musiałem sobie powiedzieć: „Ty 



nie możesz cały czas żyć przeszłością; 

powinieneś patrzeć do przodu – w przyszłość”. 

Od tego czasu chętniej jeżdżę do 

Polski. Poznałem miłych ludzi, mam 

dobre układy zawodowe i biznesowe 

z Polakami. W dalszym ciągu jestem 

zachwycony otwartością Polaków. 

Czy podczas pierwszej wizyty w Polsce 

odwiedził Pan Bodzanowice? 


wojny, 

w 

a 

jakikolwiek 

mój ojciec rzadko wracał 

sposób 

z frontu. 

Nie można powiedzieć, bym miał o 

zabronione. 

o śmierci swojego ojca? 

i muzeów ku czci 

nim wyraźne wspomnienie. 


Oczywiście. I to nie tylko Bodzanowice. 

Moja babcia mieszkała od lat 

trzydziestych do roku 1945 w Złotoryi 

(Goldberg). W ostatnich dwudziestu 

latach bardzo często i intensywnie zwiedziłem 

Śląsk. Na początku nie było to 

dla mnie proste, ponieważ wtedy Polacy 

nie zdawali sobie sprawy z tego, że niszcząc 

wszystko, co przypomina Niemcy, 

niszczą również własną przeszłość. Pocieszający 

jest fakt, że obecnie myśli się 

inaczej i wiadomo, że nie znając własnej 

przeszłości, nie mamy też w pewnym 

sensie przyszłości. 

Pański ojciec znany jest w naszej 

okolicy, dzięki aktywności np. pana 

Wolfganga Weidla z Neuss czy Jana 

Piecha z Olesna, a także Bernarda 

Kusa. Postrzegany jest jako osobowość 

bardzo odważna – otrzymać w wieku 

16 lat stopień porucznika jest na pewno 

rzadkim osiągnięciem. 

Oczywiście, mój ojciec najpierw 

wstąpił do Korpusu Kadetów, niedaleko 

Legnicy (Liegnitz). Następnie w roku 

1914, gdy wybuchła I wojna światowa, 

jako 15-latek chciał koniecznie na front, 



Vor kurzem verschlug es mich in 

den Urlaub nach Kazimierz Dolny 

in Kleinpolen. Die am östlichen 

Ufer der Weichsel liegende Stadt 

bietet ein sehenswertes Zentrum. 

Vom gepriesenen vollen Leben dort 

war zwar wenig zu spüren. 

Kulinarisch stellten sich am frühen 

Abend sogar Schwierigkeiten ein, 

denn direkt am Ring gibt es zwar einige 

Cafés, aber nur ein kleines Restaurant. 

Also folgte ich dem Tipp meiner Kollegin 

Anna Przywoźna: „U Fryzjera“. Es ist 


Kuzmir genannt. 


der Ausrichtung des Restaurants altpol- 

LARES: Niniejszy renommiert materiał war. służy wyłącznie nische do und czytania. jüdische Gerichte. Powielanie Die Stadt und w Farfelki jakikolwiek (das sind kleine sposób Stückchen 

aus einer Art Pfannkuchenteig). 

zabronione. Atmosphäre 

Auf der übersichtlichen, ansprechend hat ja ebenfalls eine reiche jüdische 

LARES: Diese Materialien gestalteten sind Speisekarte lediglich findet man zum nach Lesen Tradition bereitgestellt. und wurde Jiddisch Jegliche Kuzmir Der Vervielfältigung Hinweis der Kellnerin auf ist das strengstens untersagt. 

ein kleines, unscheinbares Gebäude an 

der Hauptstraße, bietet aber dank eines 

Biergartens und einer zweistöckigen 

Gaststube viel Platz. Der für ein Restaurant 

ungewöhnliche Name ist eine Würdigung 

des Erbauers und Vorbesitzers 

des Hauses. Der vom damaligen Denkmalpfleger 

Karol Sieriński projektierte 

Bau wurde 1951 von Zdzisław Jakubowski, 

einem Herren- und Damenfriseur, 

verwirklicht. Von 1952 bis Anfang der 

90er Jahre diente er als Friseursalon, 

dlatego nielegalnie opuścił koszary z 

dwoma innymi kadetami. Udali się 

razem w kierunku Karpat, ale zostali 

zatrzymani w Wiedniu przez naszą 

kadetów. Następnego dnia przybyła policja 

i doprowadziła ojca z powrotem do 

koszar. Nie na długo, bo uciekł do Francji, 

do Pierwszego Śląskiego Regimentu 

Ułanów Śląskich, którego dowództwo 

było zszokowane takimi wyczynami 

młokosa. Jednak doszli do wniosku, że Walczyli więc w Jugosławii, a podczas z nich powróciło? 

LARES: Niniejszy ten młodzian materiał nie jest do służy powstrzymania wyłącznie wycofywania do czytania. się z tych terenów Powielanie w roku Mniej w jakikolwiek niż 200 oficerów, niektórzy sposób zabronione. 

i skoro chce walczyć, to niech walczy. 1945, w obliczu klęski, Kozacy zwołali 15 latach gułagu. 

LARES: Diese Materialien Walkę, sind jak lediglich późniejsza historia zum po- 

Lesen wielki bereitgestellt. kongres, gdzie dołączyli Jegliche jeszcze Pana Vervielfältigung ojciec, gdyby chciał, nie ist mu- 


kazała, bardzo dobrze opanował, a 

obecnie jest znany głównie jako jedyny 

nieukraiński ataman Kozaków 

ukraińskich. 

Nie tylko ukraińskich, ale wszystkich 

Kozaków z południowej Rosji, a także 

U Fryzjera in Kazimierz Dolny 

Sieghard Helmuth von Pannwitz często odwiedza rodzinne Bodzanowice. 

Na południu Rosji 

jest wiele tablic 

pamiątkowych 

Helmutha von 

Pannwitz. 

Wenn einer eine Reise tut… 

„U Fryzjera“ nimmt die Gäste mit auf eine kulinarische Reise ins jiddische Kleinpolen einer längst vergessenen Zeit. 

Bild im Bild: In der jüdischen Küche darf Matze nicht fehlen. 

Foto: Uwe Hahnkamp 

der über die Grenzen der Stadt hinaus 

Wilhelm von Pannwitz. 

Foto: Mirosław Dedyk 

Polsce, w Milewie. Nie zostali jednak wysłani 

do walki z Rosjanami, mimo że tego 

chcieli, ponieważ obawiano się, że będą 

walczyli przeciwko swoim ziomkom. 

Kozacy z Berlina i Francji. Na tym właśnie 

kongresie mój ojciec został wybrany 

na najwyższego atamana wszelkich wojsk 

kozackich – w lutym 1945 roku. To wyróżnienie 

należało się dotychczas tylko 

carom. Świadczy to o wierności Kozaków 

Helmuth von Pannwitz, jedyny w historii nieukraiński ataman wszystkich Kozaków 

z południowej Rosji, a także Kozaków z Syberii. 

Źródło: Norbert Nieslony 

Foto: Norbert Nieslony 

Urodziłem się w 1942 roku. Moje 

osobiste wspomnienia są niewyraźne. 

Miałem zaledwie trzy lata pod koniec 

Następnym etapem w jego życiu była 

niewola... 

Tak, mój ojciec do 12 maja, czyli 

wiele dni po oficjalnej kapitulacji, był 

zajęty wycofywaniem się i w pobliżu 

Klagenfurtu oddał się w ręce Anglików. 

rodzinę, która zadzwoniła do mojego 

Później załadowano ich na wagony kolejowe 

i ciężarówki, wywieziono do strefy czy polski. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie W pobliżu do Bodzanowic, czytania. w Pawłowicach, Powielanie 17 lipca odbyły 

dziadka do Bodzanowic, który następnie 


się uroczystości z okazji 150. rocznicy istnienia zamku, 

zgłosił się do wspomnianej jednostki którego budowniczym był dziadek słynnego atamana, sowieckiej wbrew prawu międzynaro- 


dowemu. W ten sposób los Kozaków i 

mojego ojca został poznany na całym 

świecie i należy dzisiaj do angielskich 

przestępstw wojennych. 

Razem z Kozakami do niewoli dostało 

się 800 niemieckich oficerów, ilu 

siałby iść do niewoli. 

Mój ojciec został oddzielony od 

reszty wojska, otrzymał angielskiego 

towarzyszącego mu oficera. Pozwolono 

mu zatrzymać osobistego adiutanta. 

Jednak gdy zauważył, że transporty nie 

Die Stadt Kazimierz 

Dolny hat ja 

ebenfalls eine reiche 

jüdische Tradition 

und wurde Jiddisch 

genannt. Es gibt als Vorspeisen unter 

anderem Cymes (jiddisch für „lecker“), 

das heißt Möhren mit Honig, Zimt und 

getrockneten Pflaumen, oder Latkes genießt die Zeit. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie (jiddisch w jakikolwiek für frittierte Kartoffelpuffer). sposób zabronione. 

Verlockend klangen für mich auch Kä- 


sematzen (ungesäuertes Brot) mit Dip. 

Für den Hauptgang empfahl mir meine 

Kollegin unter anderem Flaki jüdischer 

Art – scharf – oder „Gęsi pipek“ – Gänsehals. 

Meine Wahl fiel jedoch sofort 

auf die „Jerusalemer Fischsuppe“ aus 

Meeresfisch mit Rosinen, Mandeln 

LARES: Niniejszy Kozaków materiał z Syberii. W służy roku 1943, wyłącznie pod względem do mojego czytania. ojca. Powielanie idą na w Zachód, jakikolwiek ale w kierunku sposób sowieckim, 

powiedziano mu, że może uniknąć 

zabronione. 

dowództwem mojego ojca, ci właśnie Jakie osobiste wspomnienia ma Pan 

LARES: Diese Materialien Kozacy sind zostali lediglich dodatkowo wyszkoleni zum Lesen w o ojcu? bereitgestellt. Jegliche sowieckiego Vervielfältigung więzienia i pozostać ist na Za- 

strengstens Rosyjskiej. untersagt. 

chodzie, ale pozostał dobrowolnie przy 

swoich żołnierzach i podzielił z nimi 

niewolniczy los. 

Czy Pańska matka albo ktoś z rodziny 

miał jakiś kontakt z ojcem podczas 

Osobiście nie. Tylko jeden lub dwóch 

świadków, którzy też siedzieli na Łubiance, 

zdali nam relację. 

Kontaktu listownego nie było? 

W ogóle nie. Dopiero przed około 

20 laty zostałem poproszony do rosyjskiego 

konsula w Hamburgu. Pokazano 

mi fotografie dzieci mojego ojca, czyli 

W kościele pw. Wszystkich Świętych 

nazwisko Pana ojca zostało upamiętnione 

na kolumnie. 

Zgadza się. Według moich informacji, 

prochy skazanych zostały złożone na 

moskiewskim cmentarzu, gdzie znajduje 

się również gaj posadzony ku czci ofiar 

stalinizmu. Miałem też zamiar postawić 

tablicę pamiątkową ku czci ojca na 

owym cmentarzu, ale po wieloletnich 

pertraktacjach o pozwolenie, niestety 

nie wyrażono na to zgody. Za to na południu 

Rosji, gdzie w pewnych regionach 

rządzą Kozacy, istnieje więcej tablic 

pamiątkowych i muzeów ku jego czci. 

Pamięta Pan, jak dowiedział się 

To jeszcze dzisiaj powoduje u mnie 

koszmary. Dowiedziałem się z radia, 16 

stycznia 1947 roku w oficjalnych wiadomościach 

z Moskwy przekazywanych 

w Niemczech. 

W jakim języku ojciec rozmawiał 

z Kozakami? 

Po rosyjsku. Mój ojciec znał język rosyjski, 

choć nie tak dobrze jak niemiecki 

Z poprzedniej rozmowy pamiętam, 

że sam utrzymuje Pan kontakty z Kozakami. 

Kozacy należą do różnych partii 

i do różnych grup światopoglądowych. 

Można dzisiaj spotkać „białych” Kozaków 

i „czerwonych” w odniesieniu do 

poprzednich podziałów. My mamy do 

czynienia głównie z „białymi”, czyli Kozakami 

o orientacji zachodniej, których 

jest bardzo wielu. Dlatego często mamy 

odwiedziny z Rosji. Dwa tygodnie temu 

zauważyłem też przed domem dziennikarzy 

z Królewca. Poza tym co roku w 

Austrii, w Linzu, odbywa się spotkanie 

Kozaków i niemieckich towarzyszy broni, 

a także Kozaków z całego świata, np. 

Australii, USA i oczywiście Rosji. Ostatnio 

gościliśmy nawet członka Dumy 

q 

süßliche Aroma der Suppe scheint bei 

Gästen manchmal nötig zu sein. Meine 

Empfehlung lautet jedoch: Unbedingt 

probieren. 

Kinder finden ihren Platz nicht nur 

mit einigen speziellen Gerichten auf 

der Speisekarte, sondern auch in einer 

Spiel- und Malecke und in einer speziellen 

Aufmerksamkeit des Personals 

ihnen gegenüber. Zur angenehmen 

Atmosphäre trägt neben einer rustikalen 

Ausstattung mit viel Holz und 

Naturblumen auch dezente jüdische 

Musik bei. Man sitzt im „U Fryzjera“ 

also gerne auch ein wenig länger und 

Unsere Bewertung 

Geschmack 

Preise 

Uwe Hahnkamp




Nr. 32/1166 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl untersagt. 11 

Guttentag: Fahrradtour auf den Spuren der Denkmäler des Ersten Weltkriegs 

Rekonstruktion 


einstiger 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek 

Erinnerung 









An das einstige deutsche Kriegerdenkmal im Stadtpark von Guttentag (Ein kniender Soldat ohne Waffe) erinnert nur noch ein altes Foto. 

Aus Anlass des Kriegsausbruchs vor 100 Jahren machen sich zirka 50 Teilnehmer 

am ersten Augustsonnabend auf den Weg, um Gedenkstätten in 


Wissen 

do 

über 

czytania. 

die Kampfhandlungen 

Powielanie 

in ofiarom 

w jakikolwiek 

I wojny światowej. 


der Zeit der Abstimmungskämpfe wach Rajd rozpoczął się przy kaplicy I wojnie światowej. 

gehalten wird. Auf den Gedenktafeln in cmentarza św. Walentego, poświęconej 


der Gemeinde Guttentag aufzusuchen, die einst den Opfern des Ersten 

Weltkrieges gewidmet waren oder noch sind. 

Die Fahrradtour begann an der Friedhofskapelle 

auf dem St.-Valentin- Uniformen lösten 

Die historischen 

Friedhof, die den Gefallenen der beiden 

Weltkriege gewidmet ist. Hier und auch bei vielen zufälligen 

an späteren Stationen hielten Roland Passanten großes 

Skubała und Norbert Kociok vom DFK 

Peiskretscham (Pyskowice) in Original- 

Interesse aus, so dass 

unserer Stadt interessiert.“ 

Reichswery sprzed stu lat. Historyczny 

LARES: Niniejszy materiał manch ein zunächst służy wyłącznie Die do Fahrradtour, czytania. die mit Powielanie einem gemeinsamen 

Grillabend abschloss, wurde 

strój w wywołał jakikolwiek duże zainteresowanie sposób u zabronione. 

LARES: Diese Materialien unbeteiligter sind lediglich Teil des 

wielu przypadkowych przechodniów, co 


uniformen der Deutschen Armee von 

vor 100 Jahren Wache. Die historische 

Kluft löste auch bei vielen zufälligen 

Passanten großes Interesse aus, so dass 

manch ein zunächst unbeteiligter Teil 

des Geschehens wurde! 

Nächste Station war die Stelle im 

Stadtpark zu Guttentag, wo früher ein 

Kriegerdenkmal für insgesamt 167 Op- 

nach Wilhelmshort (Bzinica Nowa), wo dieses Jahres stattfinden. 

miejsce, w którym kiedyś stał pomnik 

LARES: Niniejszy noch Überreste materiał eines służy Kriegerdenkmals wyłącznie do czytania. Powielanie ku czci w 167 jakikolwiek poległych – ofiar sposób I wojny zabronione. 

existieren und nach Heine (Kolejka), wo Dobrodzień: Rajd rowerowy śladami światowej oraz ofiar działań bojowych w 

LARES: Diese Materialien zwei Kreuze sind den lediglich Gefallenen des zum Ersten Lesen pomników bereitgestellt. I wojny światowej – Jegliche 1921 Vervielfältigung roku, zabitych przez powstańców. ist strengstens untersagt. 

fer des Ersten Weltkrieges und für die 

Opfer der Kampfhandlungen im Jahre 

1921, die von den Aufständischen umgebracht 

wurden, stand. Die nächsten 

Stationen der Fahrradtour waren das 

Dorf Bonken (Bąki) und das dortige 

Erinnerungskreuz, auf denen die Opfernamen 

der dortigen Dorfbewohner 

Geschehens wurde. 

verewigt wurden. Anschließend ging es 

Weltkriegs gewidmet und bis heute erhalten 

geblieben sind. 

Der aus Guttentag stammende Vorsitzende 

des landesweiten Dachverbandes 

der Minderheit (VdG), Bernard Gaida, 

sagte abschließend: „Mir liegt es sehr 

am Herzen, dass das Wissen über den 

zerstörerischen Krieg, aber auch das 

der Friedhofskapelle erkennen wir viele 

Familiennamen, die wir, die heutigen 

Bewohner von Guttentag, gut kennen. 

Ich freue mich, dass vor allem die jüngere 

Generation an dieser Fahrradtour 

teilnimmt und sich für die Geschichte 

vom DFK Guttentag im Rahmen der 

Konsolidierung der Begegnungsstätten 

organisiert. Der zweite Teil der Fahrradtour, 

in deren Rahmen die restlichen 

drei Gedenkstätten der Gemeinde Guttentag 

besucht werden, soll im Herbst 

Rekonstrukcja dawnych wspomnień 

okazji wybuchu wojny przed stu laty, 

Z w pierwszą sobotę sierpnia grupa 

około 50 osób udała się w drogę, aby 

Roland Skubała (links) und Norbert Kociok (rechts) hielten an der Friedhofskapelle in Originaluniform von anno dazumal Wache. 

odwiedzić miejsca pamięci rozsiane po 

terenie gminy Dobrodzień, które były 

w przeszłości lub nadal są poświęcone 

żołnierzom poległym w obu wojnach 

światowych. Tutaj, a także w innych 

miejscach na trasie wycieczki Roland 

Skubała i Norbert Kociok z koła DFK 

w Pyskowicach stanęli na warcie ubrani 

w oryginalne mundury niemieckiej 

sprawiło, że niejedna z tych początkowo 

postronnych osób stała się aktywnym 

uczestnikiem wydarzenia! 

Następnym miejscem, w którym zatrzymali 

się uczestnicy rajdu, był park 

miejski w Dobrodzieniu, konkretnie 


Elsass: LARES: Deutsche Diese und Materialien Franzosen bauen sind Museum lediglich des zum Ersten Lesen Weltkriegs bereitgestellt. Jegliche Strasburg: Vervielfältigung Sytuacja w ist Polsce strengstens niezadowalająca untersagt. 

Lehre der Geschichte 

Am 3. August fand am Hartmannsweiler 

Kopf (im elsässisch-alemannischen 

Dialekt Hartmannwillerkopf) 

in den elsässischen Vogesen die 

große deutsch-französische Feier in 

Gedenken an die Verstorbenen des 

Ersten Weltkrieges mit den Staatspräsidenten 

François Hollande und 



Joachim Gauck statt. 

Gauck betonte dort, dass Europa eine 

„Institution gewordene Lehre aus 

der Geschichte” ist. Die beiden Präsidenten 

besichtigten die Nekropole, in der 

rund 12.000 deutsche und französische 

Soldaten bestattet sind und legten als 

gemeinsame Lehre der Nachbarländern 

aus der Geschichte den Grundstein für 

ein deutsch-französisches Museum zum 



Od lewej: Bernd Fabritius, Klaus Plaszczek, Julius Georg Luy 

kuluarach ostatniej sesji plenarnej 

Ziomkostwa Górnoślązaków 

W 

(LdO) przewodniczący zarządu federalnego 

tej organizacji, Klaus Plaszczek, 

odwiedził Radę Europy. W rozmowie 

LARES: Niniejszy lebende materiał Johannes Golawski służy schrieb wyłącznie an zirka 20.000 do czytania. zahlenden Besuchern Powielanie in der przeprowadzonej w jakikolwiek z ambasadorem sposób Niemiec, 

Juliusem Georgiem Luy oraz 

zabronione. 

die Redaktion des Wochenblattes. „2011 Krypta gehört die Gedenkstätte zu den 


Ersten Weltkrieg. 

Auf Grund seiner strategischen Lage 

mit Ausblick in die Ebene des Oberrheins 

war der Hartmannsweiler Kopf 

im Ersten Weltkrieg erbittert umkämpft. 

Zahlreiche Schützengräben sind bis 

heute erhalten, ebenso überwachsene 

Granattrichter. Insgesamt starben 

30.000 Soldaten nur am Frontabschnitt 

Berndem Fabritiusem, przyszłym przewodniczącym 

BdV, poruszono kwestie 

wdrażania Europejskiej karty języków w 

Polsce oraz raportu władz RP w ramach 

drugiego cyklu monitoringu, którego 

przedłożenie, jak wiadomo, opóźni się 

o rok. Rozmówcy byli ze sobą zgodni 

Kolejnym etapem rajdu była wieś Bąki 

wraz z tamtejszym pamiątkowym krzyżem, 

na którym uwieczniono nazwiska 

ofiar spośród tamtejszych mieszkańców. 

Następnie uczestnicy udali się do Bzinicy 

Nowej, gdzie istnieją jeszcze pozostałości 

pomnika ku czci poległych, 

oraz do Kolejki, gdzie do dziś zachowały 

się dwa krzyże poświęcone poległym w 

Pochodzący z Dobrodzienia przewodniczący 

naczelnej organizacji mniejszości 

niemieckiej w Polsce (VdG), Bernard 

Gaida, powiedział na zakończenie: – 

Bardzo zależy mi na tym, aby zachować 

wiedzę o tej niszczycielskiej wojnie, a 

także wiedzę o walkach, jakie miały 

miejsce w okresie plebiscytu. Na tablicach 

pamiątkowych znajdujących się w 

kaplicy cmentarnej rozpoznajemy wiele 

nazwisk, które my, dzisiejsi mieszkańcy 

Dobrodzienia, dobrze znamy... Cieszę 

się, że w rajdzie biorą udział głównie 

przedstawiciele młodszego pokolenia, 

którzy interesują się historią naszego 

miasta. 

Rajd, który zakończył się wspólnym 

grillowaniem, został zorganizowany 

przez DFK w Dobrodzieniu w ramach 

programu konsolidowania działalności 

domów spotkań. Druga część rajdu, którego 

uczestnicy odwiedzą pozostałe trzy 

miejsca pamięci w gminie Dobrodzień, 

ma odbyć się na jesieni tego roku. 

Johannes Rasim 

jest niezadowalająca. Ambasador Julius 

Georg Luy zachęcił mniejszość niemiecką, 

aby bardziej ofensywnie korzystała 

z instrumentów, jakie daje Europejska 

karta języków, między innymi, co ważne, 

przesyłała do Strasburga sprawozdania 

dotyczące występujących nieprawidłowości. 

Informacje takie są przekazywane 

przez sekretariat Karty oraz Stałe Przedstawicielstwo 

Niemiec do niemieckiego 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 

Ambasador podkreślił, że tylko w ten 

sposób strona niemiecka będzie miała 

możliwość obrony interesów MN w 

LARES: Niniejszy Mit materiał zirka einer halben służy Millionen wyłącznie Besuchern 

auf der frei zugänglichen Platt- 

sytuacja w sferze kształcenia w języku 

hinderlich do czytania. wie der in Polen. Powielanie co do w tego, jakikolwiek że w okresie od sposób 1990 roku zabronione. 

LARES: Diese Materialien form des sind Soldatenfriedhofs lediglich jährlich zum und Lesen bereitgestellt. Till Scholtz-Knobloch Jegliche ojczystym Vervielfältigung poprawiła się, jednak ist nadal strengstens untersagt. 

am Hartmannsweiler Kopf. 

Der aus der Nähe von Hindenburg 

stammende und heute im Rheinland 

Französischer Soldat auf einem Beobachtungsposten im 

Juni 1917 

Foto: Wikipedia 

bin ich dort mit meiner Frau gewesen, 

weil hier einer meiner Onkel und viele 

Oberschlesier gefallen sind. Die Gedenkstätte 

war damals bereits für die 

diesjährige Feier weitgehend restauriert 

worden.“ Eine Auswahl seiner Fotos 

publizieren wir hier gerne. 

Kurz vor Abschluss der Renovierungsarbeiten 

30.000 Mann starben allein am Hartmannsweiler Kopf. 

meistbesuchten Tourismuszielen des Elsass, 

das ähnlich wie Oberschlesien über 

die Jahrzehnte seine deutsche Sprache 

weitgehend verloren hat. Der französische 

Zentralismus erweist sich beim 

Erhalt der deutschen Sprache sowie 

auch der elsässischen Dialekte ähnlich 

Foto: Johannes Golawski 

Foto: Johannes Golawski 

Plaszczek z wizytą w Radzie Europy 

Foto: LdO 

ramach właściwych instytucji, jak np. 

polsko-niemieckiego okrągłego stołu. 

SW/S-K 

Fotos: Johannes Rasim




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Gospodarka: W strefie euro coraz mniej bezrobotnych 

Austria i Niemcy na czele 



Z ostatnich danych Europejskiego 

Urzędu Statystycznego (Eurostat) 

wynika, że w minionym miesiącu, 

skich Unii Europejskiej, tylko w 5 krajach 

wzrosła, a nie uległa zmianie w dwóch 

– Holandii i Szwecji. Jednak zdecydowa- 

najbardziej zaskakującą informacją 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie jest ta, w że jakikolwiek najbardziej stopa bezrobocia sposób zabronione. 

obniżyła się w Portugalii, konkretnie z 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 16,6 Vervielfältigung procent na 14,1 procent! Fakt ist ten strengstens untersagt. 

a zatem w połowie bieżącego roku 

stopa bezrobocia w strefie euro wynosiła 

11,5 procent i jest najniższa 

od września 2012 roku. Oznacza 

to również, że liczba osób pozostających 

bez zatrudnienia w stosunku 

do maja tego roku stopniała o 0,1 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie niż iberyjski w jakikolwiek sąsiad – Hiszpania. sposób Jak widać, 

jest wręcz odwrotnie, można nawet Niemcy liderem 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche zaryzykować Vervielfältigung twierdzenie, że Portugalia ist strengstens untersagt. 

procent, a o 0,5 procent do tego samego 

okresu roku ubiegłego, kiedy 

to wynosiło 12 procent. 

Według wyliczeń Eurostatu w minionym 

miesiącu w całej Unii 

Europejskiej pracy nie miało 25,005 

miliona osób, a z tej liczby 18,412 miliona 

to mieszkańcy strefy euro. Na 

Mimo 

LARES: Niniejszy olbrzymim że bezrobocie 

materiał zainteresowaniem, 

spada, to jednak 

służy podobnie 

w Polsce jak wyłącznie agencje 

i na Śląsku pracy. 

wciąż jest na tyle wysokie, że targi pracy wciąż cieszą się 

do czytania. Foto: Powielanie Krzysztof Świderski Irlandia, w jakikolwiek gdzie przed rokiem sposób liczba ludzi 

poszukujących pracy wynosiła 13,6 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Najmniejsze sind lediglich bezrobocie zum Lesen stopnie bereitgestellt. bezrobocia plasuje się Jegliche obecnie procent, Vervielfältigung a obecnie jest to 11,8 procent. ist strengstens untersagt. 

uwagę zasługuje również fakt, że w 

porównaniu z majem bieżącego roku 

liczba osób poszukujących zatrudnienia 

w państwach członkowskich Unii Europejskiej 

zmniejszyła się o 198 tysięcy, 

a w strefie euro o 152 tysiące. Także w 

porównaniu z czerwcem minionego 

roku liczba osób szukających pracy w 

całym regionie zmniejszyła się o 1,537 

miliona, a w strefie euro o 783 tysiące. 

W Grecji najgorzej 

Najmniejsze bezrobocie odnotowano 

w Austrii, bo sięga ono obecnie zaledwie 

5 procent i jest o 0,1 procent niższe niż 

w Niemczech, a zatem na czele tabeli 

znajdują się dwa państwa niemieckojęzyczne. 

Warto jednak dodać, że obecnie 

w niektórych regionach nie przekracza Portugalia się odbija 

jest wyższy, zresztą jest jednym z najwyższych 

w jakikolwiek na świecie. Drugie sposób miejsce zabronione. 

LARES: Niniejszy 3 procent! materiał Mowa o Bawarii, służy Badenii wyłącznie i Za bardzo do czytania. pozytywną i optymistyczną Powielanie 

Wirtembergii czy Hesji, które od lat są informację możemy potraktować tę, że pod względem wzrostu stopy bezrobocia 


druga lokata Niemiec jest wyłącznie wynikiem 

tego, że liczba osób szukających 

nad Renem zatrudnienia we wschodnich 

landach jest na razie nieco wyższa niż 

na zachodzie RFN (ale też spada), gdzie 

1,5-Milliarden-Złoty-Geschäft 

Der Kokskohleproduzent Jastrzębska 

Spółka Węglowa (JSW) hat am 31. Juli 

das bislang dem Kohlekonzern Kompania 

Węglowa (KW) gehörende Steinkohlebergwerk 

Knurow-Schyglowitz 

vertraglich übernommen. Hintergrund 

sind die gravierenden Finanzprobleme 

des KW, sodass dieser nun eines seiner 

besten Bergwerke verkaufen musste. 

Knurow-Schyglowitz weist eine Förderleistung 

von 3,8 Millionen Tonnen 

Kohle pro Jahr auf, davon entfallen 38 

Prozent auf hochwertige Kokskohle, auf 

die sich die JSW spezialisiert hat. Der 

Vertragspreis lag bei knapp 1,5 Milliarden 

Złoty. Allem Anschein nach dürfte 

sich das Geschäft für die JSW langfristig 

Gold produzieren. Die für spätere Jahre 

prognostizierten Jahresmittelleistungen 

nach der Implementierung einer zweiten 

Projektphase liegen entsprechend bei ca. 

220.000 Tonnen Kupfer, 25 Millionen 

Pfund Molybdän und 64.000 Unzen 

Gold. Mit dem Einstieg in Chile wolle 

man nicht zuletzt das Kupferpreisrisiko 

minimieren und so die unternehmeri- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie für Wasser- w jakikolwiek und Abwasserwirtschaft sposób hat zabronione. 

sche Sicherheit erhöhen. 

109 Wohnungen in Krietern 

vorige Woche bereits die Bauarbeiten 


Die 


Profit Development 

lediglich 

S.A. 

zum 

steht 

Lesen bereitgestellt. Jegliche 

ausgeschrieben. 


Diese sollen Ende 

ist 

dieses 

strengstens 

Der Teufel im Detail 

untersagt. 

rentieren, denn die bilanzierten Steinkohlevorräte 

von Knurów-Szczygłowice 

betragen derzeit 1,26 Milliarden Tonnen, 

sodass die Grube noch gut 80 Jahre 

weiterbestehen kann. 

Die größte in Polen 

An der Stelle des früheren Ikea-Marktes 

im Breslauer Stadtteil Bettlern (Biela- 

bis 66 Quadratmetern bei einem Quadratmeterpreis 

sowie eine Riesenrutsche in einem Turm. 


zwischen 

służy 

5.200 

wyłącznie 

und 

do czytania. Powielanie 

Zu den 

w 

geplanten 

jakikolwiek 

Highlights 

sposób 

des dann 

zabronione. 

5.900 Złoty. Wie unschwer zu errechnen 

größten Badeparadieses in der Woiwod- 


ny) entsteht aktuell die Baugrube für 

eine Tiefgarage als Teil eines Einkaufsparkes 

Bettlern, der mit der bereits seit 

Jahren dort bestehenden Shoppingmall 

verbunden sein soll. Im Erdgeschoss 

und im ersten Stock sind 150 Geschäfte 

geplant, u.a. TK Maxx, Smyk Megastore, 

Rossmann, iSpot Apple Premium Reseller, 

Lavard, Carry, Sony Centre, Sports 

schaft Schlesien zählen eine Wellenbad 

und Wasserfälle, Geysire, Massageliegen 

und Wasserstrahlmassage. Saunas, 

Whirlpools und Solewannen runden das 

Ganze ab. Ersten Schätzungen zufolge 

soll die Baumaßnahme rund 100 Milli- 

und fünften Stock finden sich zudem 

onen Złoty kosten. Eine der Ideen, die 

LARES: Niniejszy Wohnungen materiał mit einer służy jeweils bis wyłącznie zu 49 Rechtecken do czytania. auf weißem Grund. Powielanie Diese die Rentabilität w jakikolwiek steigern sollen, sposób ist die Erzeugung 

von Strom und Wärme aus der 

zabronione. 

Quadratmeter großen Terrasse. Für die bildet ein wiederholbares Muster und 


Direct, Reserved, Mohito, House, Cropp, 

Sinsay und Home&You. Im Einkaufsteil 

ist ferner auf 1.451 Quadratmetern ein 

moderner Fitnessklub von Fitness Academy 

vorgesehen. Den Kunden sollen 

dort ein Fitnessstudio, Gruppentrainingsräume, 

mehrere Hometrainer 

und auch eine Sauna zur Verfügung 

stehen. Hinzu kommt ein kostenloser 

anderen Wohnungen sind Balkone und 

Loggien von bis zu 20,5 Quadratmeter 

Größe vorgesehen. Entworfen wurde 

das Gebäude vom Architektenbüro AP 

Szczepaniak als einfacher U-förmiger 

Baukörper mit einem sich sanft weitenden 

Hof. Dies soll optimale Licht- 

LARES: Niniejszy verhältnisse materiał in den Wohnungen służy wyłącznie sicherstellen. 

Die Fassade wiederum ist eine sein, die Innenwände aus keramischen Bergwerk Sierra Gorda gestartet. Die- 

200 Beschäftigte arbeiten. 

Die Decken do czytania. werden aus Powielanie Stahlbeton 30. Juli w eine jakikolwiek Produktion im chilenischen sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien rhythmische sind Komposition lediglich aus zum dunklen Lesen Lochziegeln, bereitgestellt. die Heizung erfolgt Jegliche aus ses Vervielfältigung soll nunmehr bis zu 42 Prozent ist der strengstens untersagt. 

Kinder-Spielbereich mit einem Sportund 

Bildungsprogramm für Kinder bis 

drei Jahren. Dort können Eltern beim 

odnotowano w Austrii, 

bo sięga ono zaledwie 

5 procent i jest 

o 0,1 procent niższe niż 

się dwa państwa 

niemieckojęzyczne. 

motorem napędowym niemieckiej gospodarki. 

Na trzecim stopniu podium 

pod względem państw o najniższej 

Schlesische Wirtschaftsschau 


Gang ins Fitnessstudio oder zum Aerobic 

ihre sind Kleinen lediglich qualifizierten Anima- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche eine Vervielfältigung Türöffnungsanlage per Annähe- 

ist strengstens 

dem Stadtnetz. Geräuscharme Lifte, 


teuren zur Betreuung überlassen. In das 

zweite Stockwerk des Neubaus kommt 

ein Helios-Kino mit acht Sälen. Nach ihrem 

Ausbau soll die Shoppingmall künftig 

insgesamt 4.700 Parkplätze haben. 

Die Eröffnung des dann mit insgesamt 

einem Tesco-Extra-Großmarkt wird parallel 

ein gründliches Lifting zuteil. So 

soll dort die Fassade erneuert werden, 

sodass nach dem Bauabschluss des neuen 

Teils die Gesamtanlage ein stimmiges 

Äußeres hat. 

nun kurz vor der Fertigstellung eines 

Neubaus im beliebten Breslauer Ortsteil 

Krietern (Krzyki). In das weiß-schwarzgrüne 

fünfstöckige Objekt kommen 109 

Wohnungen mit verschiedenen Zimmeraufteilungen 

und Flächen von 37 

ist, sind die Wohnungen nicht billig, 

dennoch sind inzwischen nur noch 33 

davon im Angebot. Die Bewohner der 

Erdgeschosswohnungen bekommen 

Zugang zu den jeweils bis 156 Quadratmeter 

großen Vorgärten. Im vierten 

i nieoczekiwanie Malta (5,6 procent). Z 

kolei na przeciwnym biegunie do Austrii 

i Niemiec znajduje się pogrążona 

w kryzysie gospodarczym Grecja, gdzie 

liczba osób bez zatrudnienia osiągnęła 

27,3 procent, a zatem jest o 3,2 procent 

LARES: Niniejszy materiał w Niemczech, służy a zatem wyłącznie 

większa 

do 

niż 

czytania. 

w drugiej pod 

Powielanie 

tym względem 

Hiszpanii, gdzie wynosi na dzisiaj to, że największy wzrost liczby osób bez- 

Sporym 

w jakikolwiek 

zaskoczeniem jest 

sposób 

natomiast 

zabronione. 

na czele tabeli znajdują 24,5 procent, ale... jeszcze rok temu sięrobotnych 

w Unii Europejskiej odnoto- 


gało 26,2 procent. Oba te kraje na razie 

koncentrują się bardziej na zatrzymaniu 

wzrostu liczby bezrobotnych niż szukaniu 

sposobów na ich szybkie i radykalne 

zmniejszenie. 

Der Förderschacht „Bolesław” im Bergbaubetrieb „Lubin“ 

KGHM 

Foto: Lubin30/Wikipedia 

erscheint aus einer gewissen Entfernung 

minimalistisch. Die grünen Loggia-Böden 

sollen ein Akzent sein, durch den 

das projektierte Gebäude sich je nach 

Standort des Betrachters verändert. Die 

Außenwände werden mit Styropor zusätzlich 

isoliert und mit Acryl verputzt. 

porównując półrocze bieżącego roku do 

tego samego okresu 2013 stopa bezrobocia 

zmalała aż w 21 państwach członkow- 

dziwi wielu analityków i specjalistów od 

europejskiego rynku pracy, gdyż to właśnie 

Portugalię przez wiele lat uważano 

za drugiego obok Grecji outsidera w tej 

kategorii, a na pewno za kraj, który sobie 

z „kruszeniem” bezrobocia radzi gorzej 

odbija się od dna. Drugie miejsce pod 

względem obniżenia bezrobocia zajmują 

Węgry, gdzie jeszcze w maju 2013 roku 

sięgało ono 10,4 procent, a dokładnie 

rok później wynosiło już – 8,1 procent. 

Na trzecim miejscu plasuje się dzisiaj 

Jeśli chodzi o Polskę, to też odnotowano 

spadek liczby bezrobotnych: z 10,6 procent 

w połowie 2013 roku do 9,6 procent 

w połowie 2014 roku. 

Niebezpieczny wzrost w Finlandii 

wano w zamożnej Finlandii, gdzie w ciągu 

12 miesięcy wzrosło ono z 8,1 do 8,8 

procent. Tym samym Finlandia na razie 

prezentuje się gorzej od swoich skandynawskich 

sąsiadów – Danii i Szwecji, 

gdzie również dochód narodowy brutto 

zajmuje – i tu niespodzianka – Luksemburg, 

gdzie w ciągu roku zwiększyła się z 

5,9 do 6,3 procent, a trzecie miejsce w tej 

rungskarte, eine Mehrplatz-Tiefgarage, 

Fahrradständer sowie ein grüner Hof 

sind ebenfalls im Bauentwurf berücksichtigt. 

Die Baumaßnahme begann im 

September 2013, daher sind inzwischen 

nur noch Ausbauarbeiten im Gange. 

LARES: Niniejszy 170.000 materiał Quadratmetern służy Fläche wyłącznie größten do czytania. Powielanie Die komplette w jakikolwiek Fertigstellung sposób dürfte in zabronione. 

Einkaufszentrums in Polen erfolgt 2015. 

den November dieses Jahres fallen, erste 

LARES: Diese Materialien Dem alten sind Teil lediglich mit 50 Geschäften zum und Lesen bereitgestellt. Jegliche Kunden Vervielfältigung können ihre Wohnungen ist be- 


reits im Dezember in Besitz nehmen. 

Neuer Pool-Komplex 

Tichau bekommt ein neue Badelandschaft. 

Das für die Baumaßnahme 

zuständige städtische Regionalzentrum 

Jahres beginnen und im Frühjahr 2017 

abgeschlossen sein. Der Wasserpark entsteht 

an der ul. Sikorskiego in Tichau-Paprotzan 

(Paprocany). Zur Gesamtanlage 

gehören u.a. ein Sportbereich, ein Erholungsbereich, 

ein Eltern-Kinder-Bereich 

Biogasproduktion der Kläranlage Tichau. 

Dadurch sollen künftig die Tickets billiger 

sein als ursprünglich vorgesehen. 

KGHM fördert nun in Chile 

Das in Lüben (Lubin) ansässige Erzbergbauunternehmen 

KGHM hat am 

8. – 14. August 2014 

klasyfikacji zajmuje Austria, gdzie bezrobocie 

na przestrzeni maj 2013 – maj 

2014 wzrosło z 4,7 procent do 5 procent. 

Na uwagę zasługuje fakt, że poprawia 

się też sytuacja na rynku pracy USA. 

W czerwcu tego roku stopa bezrobocia 

w tym kraju wynosiła 6,1 procent i była 

mniejsza niż miesiąc wcześniej o 0,2 

procent i aż o 1,4 procent mniejsza od 

analogicznego okresu roku 2013, kiedy 

sięgała 7,5 procent. To sygnał, że światowy 

kryzys gospodarczy rzeczywiście 

na dobre nas opuszcza. 

Ciekawostką ostatnich danych Europejskiego 

Urzędu Statystycznego 

jest to, że w czerwcu bieżącego roku w 

Unii Europejskiej nie pracowało 5,129 

miliona osób poniżej 25. roku życia, 

to jest 22 procent, natomiast w strefie 

euro liczba ta wynosi – 3,319 miliona 

młodych osób, czyli 23,1 procent. W 

porównaniu z czerwcem ubiegłego 

roku liczba bezrobotnej młodzieży w 

państwach członkowskich Unii Europejskiej 

zmniejszyła się o 506 000, a w 

strefie euro – o 244 000. Najmniejsze 

bezrobocie w czerwcu 2014 roku wśród 

młodzieży państw Unii Europejskiej odnotowano 

w Niemczech – 7,8 procent, 

a następnie w Austrii – 9 procent i w 

Holandii – 10,5 procent. Zdecydowanie 

największą liczbę młodzieży bez stałego 

zatrudnienia na Starym Kontynencie od 

lat odnotowuje się na południu Starego 

Kontynentu: w Grecji – 56,39 procent 

oraz w Hiszpanii 53,5 procent i we Włoszech 

– 43,7 procent. Kończąc, w formie 

ciekawostki informujemy, że bezrobocie 

wśród mężczyzn w Unii Europejskiej w 

okresie od marca 2013 roku do marca 

2014 roku spadło z 10,9 procent do 10,4 

procent, a wśród kobiet z 10,9 procent 

do 10,6 procent. 

Krzysztof Świerc 

aktuellen Gesamtproduktion der Firma 

liefern. Das Projekt hat Entwicklungspotenzial, 

denn in unmittelbarer Nähe 

liegen weitere reiche Kupferlager. In 

seinen ersten Jahren soll Sierra Gorda 

nach KGHM-Angaben pro Jahr rund 

120.000 Tonnen Kupfer, 20 Millionen 

Pfund Molybdän und 60.000 Unzen 

Das Kraftwerk Czeczott will zusammen 

mit dem Kohlekonzern Kompania 

Węglowa (KW) und dem japanischen 

Konzern Mitsui ein neues Kraftwerk 

im Sünden der Woiwodschaft Schlesien 

bauen. Bis zum Bauanfang ist es aber 

anscheinend noch ein weiter Weg, denn 

auch hier steckt der Teufel im Detail. 

So müssen die Japaner sich zunächst 

noch mit Kompania Węglowa über die 

Einzelheiten verständigen. Es geht unter 

anderem um die Lieferbedingungen 

für drei Millionen Tonnen Kohle zur 

Befeuerung des Kraftwerks durch die 

Bergbaufirma sowie die Konditionen 

für die Finanzierung und Durchführung 

der Investition. Wird man sich bis Ende 

2015 darüber einig, soll dann ein Unternehmen 

ins Leben gerufen werden, das 

anschließend mit dem Kraftwerksbau 

beginnt. Das neue Kraftwerk soll eine 

Leistung von 1.000 Megawatt haben. 

Die Baumaßnahme, bei der etwa 2.500 

Arbeitskräfte eingesetzt werden sollen, 

soll rund sechs Milliarden Złoty kosten 

und fünf Jahre dauern. Später sollen dort 

Krzysztof Świerc




Nr. 32/1166 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Wochenblatt.pl untersagt. 13 

Porady: O Ferialjobs słów kilka 

Student 


pracuje 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

nad 

w jakikolwiek 

Dunajem 



W tym roku pisaliśmy już na temat 

pracy w Austrii w czasie studiów, 

jako freelancer. Jednak z powodu 



wielu zapytań poruszymy ten temat 

jeszcze raz. Tym razem jednak pod 

hasłem – student w Austrii jako pracownik. 

Dlaczego? Otóż uczniowie 

i studenci zawsze starają się znaleźć 

wakacyjną dobrze płatną pracę, 

bo zdobyte doświadczenie dobrze 



wygląda później w CV, a przy tym 

i w portfelu nie jest pusto. 

Ferialjob może jednak okazać się problematyczny 

dla rodziców studentów 

bądź uczniów pobierających świadczenia 

rodzinne. Słowem wstępu – w Austrii 

rokrocznie ponad 100 tysięcy młodych 

ludzi szuka pracy na wakacje. Nie każdy 



z nich jednak zdaje sobie sprawę, że zatrudnienie 

na tzw. Ferialjob to również 

stosunek pracy, który ma wpływ na pobór 

świadczeń z kasy państwa. Chociażby 

z tego powodu należy zapoznać się z 

następującymi wskazówkami: 

Familienbeihilfe i Kinderabsetzbetrag 

a Ferialjob 

Dzieci aż do ukończenia 19. roku życia 

mogą w ciągu całego roku zarobić 

dowolną kwotę pieniędzy, a rodzice i tak 

będą spać spokojnie – w myśl przepisów 

nie ma to wpływu na zasiłek rodzinny 

oraz dodatek do niego. Uważać należy 

jednak wtedy, jeśli ów wiek został osiągnięty. 

W tym przypadku całoroczny 

dochód opodatkowany zgodnie z taryfą 

powinno odpowiadać miejscowym 

płacom (wymagane pisemne porozumienie 

z pracodawcą). 

– Ubezpieczenie – pracodawca ma 

obowiązek ubezpieczenia pracownika 

już przed podjęciem pracy. Po 

zameldowaniu oraz wymeldowaniu 

osoba zatrudniona na Ferialjob powinna 

otrzymać kopię odpowied- 


niego dokumentu. 

Prawnie zobligowani 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Dochód uzyskany 

Ferialjob – warto wiedzieć 


płac (po odjęciu składek na ubezpieczenie, 

kosztów reklamy, wydatków i 

nadzwyczajnych obciążeń) nie może 

przekroczyć 10 000 euro. Bez znaczenia 

będzie, czy młoda osoba zarobkowała 

podczas wakacji czy w trakcie nauki, 

nie może ona jednak uzyskać więcej niż 

14 512 euro brutto. Jeśli górna granica 

zostanie przekroczona, wysokość zasiłku 

na zwrot całej kwoty zasiłku i dodatku 

LARES: Niniejszy oraz na materiał dodatkową karę służy pieniężną! wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Z perspektywy sind młodej lediglich osoby zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Strzał Vervielfältigung w dziesiątkę 


Familienbeihilfe zostaje automatycznie 

zmniejszona. Tym samym rodzice 

nie utracą prawa do świadczenia, ale... 

otrzymają sumę mniejszą o kwotę, o 

którą została przekroczona górna granica 

dochodu ich dziecka. 

Przykład: Student skończył 10.6.2013 

roku 19 lat. Górna granica dochodu będzie 

go zatem obowiązywać dopiero od 

Osoba zatrudniona na tzw. Ferialjob 

powinna pamiętać o tym, że przy 

miesięcznym wynagrodzeniu brutto nie 

przekraczającym 395,31 euro nie jest się 

zobowiązanym do uiszczania składek 

na ubezpieczenie społeczne (Dienst- 

LARES: Niniejszy nehmer-Sozialversicherungsbeiträge) materiał służy wyłącznie z towarów do i usług czytania. (zwykle 20 Powielanie procent). cają, by w okresie wakacji szybko i konkretnie 

wypełnić swój portfel, a następnie 


powodu pracy w niepełnym wymiarze Obowiązek jego odprowadzenia dotyczy 

LARES: Diese Materialien godzin sind (geringfügige lediglich Beschäftigung). zum Lesen jednak bereitgestellt. osób, których dochód Jegliche roczny 

spełnić choćby jedno ze swoich marzeń. A 


2014 roku. Jeśli w tymże roku student 

zarobi 10 700 euro, zasiłek Familienbeihilfe 

zostanie zmniejszony o 700 euro. 

Wskazówka: Do dochodów uwzględnianych 

przez państwo oprócz zarobku 

z tytułu aktywności zawodowej (np. 

pensja lub dochód z własnej działalności 

gospodarczej) należą również zyski 

podlegające opodatkowaniu podatkiem 

dochodowym, takie jak np. dochód z 

Jeśli jednak powyższa granica zostanie 

przekroczona, to od wynagrodzenia 

zostaną odjęte składki w pełnej wysokości. 

Ponadto będąc zatrudnionym na 

Ferialjob, ale w formie umowy o dzieło 

lub zlecenia u pracodawcy nie odprowa- 

zyskują na atrakcyjności, można nawet zującego tam prawa. 

LARES: Niniejszy dzającego materiał podatku od służy wynagrodzenia, wyłącznie rów i usług, do czytania. jeśli obrót netto Powielanie przekroczy zaryzykować w jakikolwiek twierdzenie, że sposób są obecnie zabronione. 

należy złożyć deklarację podatku docho- 

30 000 euro. 


Gospodarka: Supermarket inkubatorem 

wynajmu mieszkania. 


Z kolei dochód uzyskany w okresach, 

w których nie był pobierany zasiłek 

rodzinny, np. z powodu ukończenia 

studiów i tymczasowego wstrzymania 

wypłat świadczenia, nie będzie doliczany 

do górnej granicy rocznych zarobków. 

Familienbeihilfe oraz Kinderabsetzbetrag 

nie materiał zostają automatycznie służy wyłącznie wstrzy- 


go urlopu na cały rok pracy, który nie tzw. Arbeitnehmerveranlagung. 


i tymczasowego 

może zostać wypłacony do momentu 

mane po uzyskaniu zbyt wysokich do- 

zakończenia stosunku pracy. Należy 


chodów. Rodzice „dobrze zarabiających” 

dzieci są bowiem prawnie zobligowani 

do zgłoszenia takowej sytuacji w odpowiedniej 

placówce urzędu skarbowego. 

Pobierający świadczenia, którzy zaniedbają 

ten obowiązek, narażają się nawet 

w okresach, w których 

nie był pobierany 

zasiłek rodzinny, 

np. z powodu 

ukończenia studiów 

wstrzymania wypłat 

świadczenia, nie 

będzie doliczany 

do górnej granicy 

rocznych zarobków. 

dowego (Einkommenssteuererklärung), 

jeśli roczny zarobek przekroczy 11 000 

euro (dochód brutto po odjęciu kosztów 

związanych z wykonywaniem pracy). 

Taka forma zatrudnienia wymaga 

również odprowadzania podatku od 

brutto, wraz ze wspomnianym 20-procentowym 

VAT-em, przekroczy 36 000 

euro (do tego progu obowiązuje zwolnienie 

od podatku dla małych przedsiębiorców). 

Ponadto należy wypełnić 

deklarację dotyczącą podatku od towa- 

Prócz umowy o pracę, która powinna 

mieć formę pisemną lub ustną (wtedy 

pracodawca musi wystawić tzw. Dienstzettel) 

osobie zatrudnionej na Ferialjob 

przysługuje: 

– Prawo do urlopu – 5 tygodni płatne- 

również pamiętać, iż podczas pierwszych 

6 miesięcy pracy urlop nabywa 

się stopniowo – 2,5 dnia roboczego 

miesięcznie. 

– Czas pracy i nadgodziny – czas pracy 

dla młodocianych w Austrii to 40 

Kierunek zarobkowania w Austrii staje 

się coraz modniejszy nie tylko wśród 

fachowców bardziej lub mniej wykwalifikowanych, 

ale jak się okazuje – także dla 

rzesz uczącej się młodzieży. Dziwi? Nie 

dziwi! Wszak zarobki nad Dunajem zachę- 

z tego, co wiem, większość decydujących 

się na taki krok nie narzeka ani na warunki 

pracy nad Dunajem, ani też na wypłatę. 

Stąd wyjazdy do kraju Mozarta nie tylko 

w celach turystycznych nie tracą na 

atrakcyjności, by nie powiedzieć, że stale 

godzin tygodniowo. Osoby, które nie 

ukończyły 18. roku życia, nie mogą 

pracować w nadgodzinach. Jeśli jednak 

miałoby to miejsce, przysługuje 

danej osobie odpowiednie wynagrodzenie 

z 50% dodatkiem. 

– Wynagrodzenie – jest zwykle regulowane 

przez umowy zbiorowe 

(Kollektivverträge). W przypadku 

braku takiej regulacji wynagrodzenie 

Wskazówka: Jeśli w ciągu roku dana 

osoba zarobi mniej niż 11 000 euro i 

pomimo tego zostanie pobrany podatek 

od wynagrodzenia, można ubiegać się 

o jego zwrot w urzędzie skarbowym. 

Wystarczy wypełnić formularz L1, czyli 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Nowo w otwarty jakikolwiek market budowlany sposób zabronione. 

sieci PSB Mrówka w Oleśnie, który 


Oferujemy: 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie kupić w wszystko jakikolwiek dla domu sposób i ogrodu. zabronione. 

jednak nie jest, bo ów sklep 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Nie ulega w jakikolwiek wątpliwości, że jest sposób to interesujący 

pomysł, a na uwagę zasługuje mln zł wyniosła dotacja z UE. 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche fakt, Vervielfältigung że każdy z przedsiębiorców ist miał strengstens untersagt. 

7916 

Tak będzie również pełnić funkcję Inkubatora 

Przedsiębiorczości Branży 

Budowlanej! Od podobnych marketów 

odróżnia się tym, że klientów decydujących 

się w nim na zakupy obsługują 

przedsiębiorcy, którzy założyli w nim 

jednoosobowe działalności gospodarcze. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Zum 1. Januar 2015 werden die 

Vorgaben zur Lohnsteuer novelliert. 

Die Reform ist auf die aktuelle 

Rechtslage sowie relevante Gerichtsbeschlüsse 

und Gesetzesänderungen 

zurückzuführen. Die kommende Wochenblatt-Ausgabe 

stellt Ihnen nun 

die Änderungen und deren Folgen, 

insbesondere mit Bezug auf Lohnsteuer 

und Naturalbezüge, vor. 

swego rodzaju modą. A skoro 

tak, to temat dzisiejszej 

lekcji, który przypadł akurat 

na środek wakacji, jest tak 

zwanym strzałem w dziesiątkę. 

Dlatego nie wypada mi uczynić nic 

innego, jak zachęcić zainteresowanych 

do ciekawej i pożytecznej lektury. Informacje 

bowiem, które ona z sobą niesie, 

są koniecznością, by cieszyć się pracą, 

zarobkiem i zdobywaniem doświadczeń 

życiowych i zawodowych w Austrii, a nie 

martwić się zbędnymi moim zdaniem 

kłopotami, którą mogą wyniknąć, jeśli się 

zlekceważy lub... pominie zasady obowią- 

Notował Krzysztof Świerc 

Ciekawy pomysł 

możliwość wybrać własny dział i sam 

zamawia swój asortyment, o który dba 

i który poleca potencjalnym kupcom. 

mieści się przy drodze wylotowej Dzisiaj w markecie/inkubatorze 

w kierunku do Opola, na pozór pracuje sześciu przedsiębiorców, wiele 

jednak wskazuje na to, że zakotwi- 

niczym się nie wyróżnia. Wręcz 

czą tam kolejni chętni, bo jest jeszcze 

odwrotnie, wygląda jak typowy osiem miejsc, a zainteresowanie nimi 

sklep sieciowy, w którym można jest bardzo duże. Interesujący jest także 

fakt, że oleski inkubator oferuje też 

szkolenia, obsługę administracyjną i 

pomoc prawną, a do tego przedsiębiorcy 

na zaprezentowanie swojej oferty mają 

zagwarantowane 1500 m kw. powierzchni. 

Inkubator Przedsiębiorczości Branży 

Budowlanej w Oleśnie zbudowała spółka 

Macrobau i zgodnie z założeniami projektu 

musi działać co najmniej przez 

najbliższe trzy lata. Całość inwestycji 

Foto: A. Durecka 

kosztowała 8,059 mln zł, z czego 4,555 

Krzysztof Świerc




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Leipzig: Wieso die Leipziger das sonst verschrieene Kunstprodukt RB Leipzig annehmen 

Neustart 





do czytania. 

Traditionswüste 





Als die Bundesliga 1963 startete, 

war die Mannschaft, die gerade 

erst einen neuen Zuschauer-Saisondurchschnittsrekord 

mit damals beeindruckenden 

27.413 Zuschauern 

aufgestellt hatte, nicht dabei. 

Die BSG Chemie Leipzig war eben 

aus der DDR und hatte sensationell 

als „Rest von Leipzig“ den Titel im 

Arbeiter- und Bauernstaat geholt. Mit 

LARES: Niniejszy der BSG materiał Chemie. służy wyłącznie Liga nun do die czytania. Nase vor der Powielanie SG Sachsen, 

die am 5. Mai 2014 bankrott zum harmlos. 

oder w Hoffenheim jakikolwiek gelten da sposób schon als zabronione. 

Der VfB spielte ein Jahr Bundesliga 

LARES: Diese Materialien und hielt sind dem lediglich harten Finanzkampf zum der Lesen Amtsgericht bereitgestellt. ging, was jetzt schon Jegliche den Leipzig, Vervielfältigung vor dem Krieg Sitz des ist DFB, strengstens untersagt. 

deutscher Gründlichkeit wurden Arbeiterkollektive 

gebildet, eine bürgerliche 

Tradition des ersten deutschen Meisters 

überhaupt, des VfB Leipzig in Probstheida, 

hatte keine Zukunft. 1963 hatten die 

DDR-Sportfunktionäre die bisherigen 

Spitzenteams in Leipzig liquidiert und 

die vermeintlich besseren in Probstheida 

zusammengezogen, „der Rest von 

Leipzig“ düpierte jedoch diesen Plan 

LARES: Niniejszy rechtem materiał Rand leidet. służy Bei Chemie wyłącznie geht 2009 mit do seiner czytania. Neugründung Powielanie „Rasen- einschlagen. w jakikolwiek Die Ambitionen sposób sind riesig. zabronione. 

es ähnlich traurig zu. Als FC Sachsen Ballsport“ einsteigen konnte und das Red Bull, die sich wegen des Verbots von 

LARES: Diese Materialien scheiterten sind große lediglich Ambitionen zum und auch Lesen Feld von bereitgestellt. hinten aufräumt. Das Jegliche Konzept Sponsorennamen Vervielfältigung in Deutschland ist das strengstens untersagt. 

– die neue BSG Chemie Leipzig wurde 

sensationell und zum Ärger der staatlichen 

Strategen Meister. Eine Legende 

war geboren. Selbst als der von der DDR 

geförderte 1. FC Lokomotive nach der 

Wende zum Namen VfB zurückkehrte, 

galt die Liebe vieler eher ihrem „Rest“, 

westlichen Konkurrenz nicht stand. 

Nach dem Konkurs gründeten Fans 

„ihre“ Tradition, den 1. FC Lokomotive 

neu, der 2014 aus der 4. Liga abgestiegen, 

seinerseits finanziell existenzgefährdet 

ist und an einem Publikum mit viel 

hier folgte der finanzielle Kollaps. Die 

Neugründung SG Sachsen trugen viele 

Fans vom linken politischen Rand nicht 

mit und gründeten ihre BSG Chemie 

neu. Diese hat als Aufsteiger in die 5.(!) 

Zwangsabstieg aus der 5. Liga zur Folge 

hatte, wenn man überhaupt überlebt. 

DDR-Sportpolitik mit dem Ergebnis 

einer Traditionswüste, Grabenkämpfe 

und finanzielles Unvermögen haben das 

Feld bereitet, dass Red Bull in Leipzig 

des ersten nur aus Marketinggründen 

einer Firma gegründeten Fußballvereins 

hat den Hass der Mehrheit der 

deutschen Fans auf sich gezogen. Retortenklubs 

wie Leverkusen, Wolfsburg 

und mit dem VfB bis 1925 deutscher 

Rekordmeister, giert nach 20 Jahren 

tiefster Fußballprovinz nun jedoch nach 

großem Fußball. Väter wollen mit ihren 

Söhnen zu Spielen, bei denen sich nicht 

Neonazi- und Antifa-Mobs die Köpfe 

Kürzel RB (offiziell für Rasenballsport) 

einfallen ließen, wollen nicht nur einfach 

in die Bundesliga oder die Europa 

Królewiec: Upamiętnienie LARES: Niniejszy i zarazem materiał utylizacja służy niemieckiej wyłącznie historii do czytania. miasta Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Filary boskiego futbolu 

in Königsberg, der sich als großzügiger 

Mäzen und Gründer wohltätiger Stif- 


tungen hervortat. 




W minionym wydaniu „Wochenblatt. 

pl” Dawid Smolorz zastanawiał się, 

czy w obliczu aktualnej sytuacji politycznej 

można w ogóle obstawać 

przy zorganizowaniu piłkarskich 

mistrzostw świata w Rosji. Przynajmniej 

z perspektywy wschodniopruskiej 

ewentualny bojkot lub 

odebranie Rosji prawa do organizacji 

mundialu wywołałby spore 

rozgoryczenie. 

Przyznanie Rosji organizacji mistrzostw 

świata w piłce nożnej oznacza 

mianowicie, że jednym z miejsc, 

w których mają one być rozgrywane, 

jest położony w Prusach Wschodnich 

LARES: Niniejszy żądze) materiał opublikowanym służy 12 lipca wyłącznie na łamach 

„Ostpreußenblatt” Jurij Tscherny- 

i gubernator Obwodu Kaliningradz- 

lassen. Unglaublich, wenn diese dann 

mu się do ostatnia czytania. kadencja, Powielanie aczkolwiek nigsberg w jakikolwiek Stadium“ offiziell werden sposób zu zabronione. 

LARES: Diese Materialien schew sind opisuje lediglich cztery możliwe zum warianty, Lesen kiego bereitgestellt. Mikołaj Cukanow preferuje Jegliche jego gar Vervielfältigung Spielort der deutschen Mannschaft ist strengstens untersagt. 

Królewiec (Königsberg). W obrębie 

dawnych łąk miejskich na wyspie Lomse 

(oficjalnie: Wyspa Październikowa) 

usytuowanej między dwiema odnogami 

Pregoły powstała nowa arena, która 

może pomieścić 45 105 widzów. Są 

nawet plany, aby zamiast pierwotnie 

przewidzianej nazwy „Arena Baltika” 

na okoliczność mundialu oficjalnie 

nadać stadionowi nazwę „Königsberg 

sein würde. Nur wenigen Gehminuten 

vom Neubau entfernt hatte Deutschland 

am 29. August 1937 in Königsberg sein 

letztes Länderspiel absolviert – damals 

ein „Heimspiel“. Das 4:1 über Estland im 

damals Horst-Wessel-Stadion genann- 

LARES: Niniejszy figuruje materiał bowiem od 2012 służy roku wyłącznie na liście odniesione do czytania. nad Niemcami. Powielanie W tym celu ten früheren w jakikolwiek Stadion Friedländer sposób Tor zabronione. 

„dziedzictwa kultury okręgu królewieckiego” 

władze sowieckie przywłaszczyły sobie gehört ebenfalls zur WM-Geschichte, 

LARES: Diese Materialien sind 

pod nazwą 

lediglich 

„Freilicht-Stadion 

zum Lesen 

filary 


z wyburzonego Nowego Kościoła 

Jegliche 

denn 


es bedeutete die Qualifikation 

ist 



Stadium”, przypominając w ten sposób 

o dawnej nazwie miasta. Byłoby wręcz 

niesamowite, gdyby zagrała w nim drużyna 

Niemiec. W odległości zaledwie 

kilku minut marszu od nowo wybudowanego 

obiektu 29 sierpnia 1937 roku 

Niemcy rozegrały swój ostatni mecz 

międzypaństwowy w Königsbergu, grając 

„na własnym boisku”. Zwycięstwo 

Odpowiednio do wyników ankiety internetowej 

przeprowadzonej przez magi- 

n der 


I 

dem ältesten Stadion auf dem Gebiet der 

do 

vergangenen 

czytania. 

Ausgabe 

Powielanie 

hatte heutigen 

w jakikolwiek 

Russischen Föderation. 

sposób 

Dort 

zabronione. 

strat, jednym z wariantów wchodzących Dawid Smolorz hinterfragt, ob man trägt der heute führend Klub der Stadt 


4:1 nad Estonią wywalczone na dawnym 

stadionie „Am Friedländer Tor”, 

nazywanym wówczas Stadionem Horsta 

Wessela, również wpisuje się w historię 

mistrzostw świata, gdyż oznaczało 

ono zakwalifikowanie się niemieckiej 

drużyny na mundial, który odbył się 

w 1938 roku we Francji. 

Mistrzostwa świata, które odbędą się 

w 2018 roku, nie zagrażają wprawdzie 

istnieniu i tak już podupadłego stadionu 

„Am Friedländer Tor”, natomiast 

zagrożony będzie Stadion im. Waltera 

Simona, najstarszy obiekt tego typu na 

terenie dzisiejszej Federacji Rosyjskiej, 

na którym swoje domowe mecze rozgrywa 

najlepszy obecnie klub miasta, 

Baltika. Budowa „Königsberg Stadium” 

8. – 14. August 2014 

League – das könnte man auch mit Red 

Bull Salzburg haben. Hier geht es um die 

Champions League. 

Aktuell wundert die Leipziger, dass es 

mit einer weiteren Neugründung „Inter 

Leipzig“ ebenfalls rasant bergauf geht. 

Durch Fusion mit dem SV See aus dem 

niederschlesisch-ostsächsischen Niesky 

geht es gleich in die fünftklassige Sachsenliga 

hoch. Dadurch kommen vom 

SV See auch einige polnische Spitzenspieler 

mit nach Leipzig, die man dank 

der Grenznähe nach See gelockt hatte. 

Was bezweckt Ex-Oberbürgermeister 

Wolfgang Tiefensee als Förderer im 

Hintergrund? Spitze Ohren wollen gehört 

haben, dass dem Red-Bull-Macher 

Dietrich Mateschitz die Leipziger WM- 

Arena mit ihren 44.345 Plätzen für seine 

Ambitionen zu klein ist und dass dieser 

über ein größeres Stadion am Stadtrand 

sinniert. Also bräuchte die Stadt noch 

einen ambitionierten Mieter im Stadtkern. 

Oder eine Alternative, wenn Red 

Bull mal die Lust an Leipzig verliert. 

Die Wracks Lok, Chemie oder Sachsen 

könnten das kaum sein. 


LARES: Niniejszy póki on materiał rządzi miastem, służy dopóty wyłącznie na gesehenen do czytania. Namens „Arena Powielanie Baltika“, nigsberger w jakikolwiek Gebiets“ verzeichnet. sposób Simon zabronione. 

terenie stadionu nie będzie żadnej zabudowy”. 

sind Jednak lediglich w 2017 roku zum kończy Lesen deutschen bereitgestellt. Stadt die Benennung Jegliche „Kö- 

Professor Vervielfältigung und ehrenamtlicher Stadtrat ist strengstens 

zur WM in Erinnerung der einstigen (1857-1920) war ein deutscher Bankier, 


3:1 Lehner (65.), 

untersagt. 

4:1 Gauchel (86.) 

sprawi bowiem, że utraci on rację bytu. 

W artykule pt. „Sportstadion weckt Begehrlichkeiten” 

(Stadion, który rozbudza 

Stadion Baltika. Filary Nowego Kościoła Staromiejskiego w Królewcu posłużyły do 

budowy portalu wejściowego stadionu Baltika. 

Foto: Kakaru/Wikipedia 

co może stać się z położonym w dzielnicy 

Mittelhufen, mogącym pomieścić ok. 

14 660 widzów obiektem nazwanym od 

imienia Waltera Simona, który podarował 

teren stadionu miastu. Ale co znaczy 

„nazwany”? Dzisiejszy stadion „Baltika” 

namens Walter Simon, 1892”. Simon 

(1857–1920) był niemieckim bankierem, 

profesorem oraz honorowym radnym 

miasta Królewca, który położył duże 

zasługi jako szczodry mecenas oraz założyciel 

fundacji charytatywnych. 

w rachubę jest utworzenie parku rekreacyjnego, 

trzy kolejne opcje przewidują 

zabudowę terenu, na którym w latach 

1905–1921 grał w piłkę najskuteczniejszy 

niegdyś niemiecki klub w Prusach 

Wschodnich – VfB Königsberg. Tutaj 

VfB uległ np. w ćwierćfinale mistrzostw Mit Vergabe der Fußball-WM nach 12. Juli über vier Varianten, die nun für 

LARES: Niniejszy Niemiec materiał późniejszemu służy finaliście wyłącznie Viktorii Russland do soll czytania. nämlich auch Powielanie das ostpreußische 

Königsberg (Królewiec) einer rund 14.660 Zuschauer fassenden Platz, 

den im w Stadtteil jakikolwiek Mittelhufen sposób gelegenen zabronione. 

89 Berlin 1:12. Finał odbył się we Wro- 


cławiu (patrz „Wochenblatt.pl” nr 1162, 

str. 12). Jednak wielu mieszkańców chce, 

aby boisko istniało nadal jako pomnik 

kultury i w tym celu zorganizowali akcję 

zbierania podpisów. 

Tschernyschew pisze, iż burmistrz 

Aleksander Jaroszuk zapewnił, że „do- 

przekształcenie w teren rekreacyjny, co 

przynajmniej wykluczałoby możliwość 

jego zabudowy. Warto nadmienić, że 

wzniesiony po wojnie portal wejściowy 

ma przypominać Bramę Brandenburską 

w Berlinie, a tym samym zwycięstwo 

Staromiejskiego, który doznał poważnych 

uszkodzeń podczas nalotów. 

Königsberg: Andenken und zugleich 

Entsorgung der deutschen Stadtgeschichte – 

Säulen des göttlichen Fußballs 

angesichts der derzeitigen politischen Situation 

überhaupt an einer Fußball-WM 

in Russland festhalten könne. Zumindest 

aus ostpreußischer Sicht würde ein Boykott 

oder Entzug der WM an Russland 

einige dicke Wehrmutstropfen auslösen. 

der Austragungsorte werden. In den 

einstigen Städtischen Wiesen auf der 

Lomse (dt. Lomse; russ.: Lomze, offiziell 

jedoch: Oktoberinsel), einer Insel 

zwischen zwei Pregelarmen, ist die neue 

Arena für 45.105 Zuschauer projektiert. 

Es ist gar geplant statt des zunächst vor- 

Jeden z projektów nowej areny w Królewcu przewiduje urządzenie w czterech narożnikach 

stadionu hal do gry w piłkę ręczną, hokeja na lodzie, zapasów oraz pływania. 

deutschen Mannschaft zur Fußball-WM 

1938 in Frankreich. 

Die Weltmeisterschaft 2018 bedroht 

zwar nicht den Bestand des ohnehin 

verfallenen Stadions am Friedländer 

Tor, jedoch des Walter-Simon-Platzes, 

Baltika seine Heimspiele aus. Die Existenzberechtigung 

dieses Stadions wäre 

mit dem „Königsberg Stadium“ jedoch 

hinfällig. Unter dem Titel „Sportstadion 

weckt Begehrlichkeiten“ schreibt Jurij 

Tschernyschew im Ostpreußenblatt vom 

der nach Walter Simon benannt war, der 

der Stadt das Gelände schenkte, denkbar 

sind. Aber was heißt benannt war? Das 

heutige Stadion „Baltika“ ist zugleich seit 

2012 unter der Bezeichnung „Freilicht- 

Stadion namens Walter Simon, 1892“ in 

der Liste des „kulturellen Erbes des Kö- 

Foto: kaliningrad.ru 

Nach einer Internetbefragung der 

Stadtverwaltung kommt als eine Variante 

nun die Errichtung eines Freizeitparks 

in Frage, drei weitere Optionen 

sehen die Bebauung des Geländes vor, 

auf dem von 1905 bis 1921 der einst 

erfolgreichste deutsche Klub in Ostpreußen, 

der VfB Königsberg kickte. 

Der VfB unterlag hier z.B. im Viertelfinale 

der Deutschen Meisterschaft dem 

späteren Finalisten Viktoria 89 Berlin 

1:12. Das Endspiel fand später in Breslau 

statt (siehe Wochenblatt 1162, S. 12). Als 

Kulturdenkmal wollen viele Bürger der 

Stadt den Sportplatz jedoch erhalten und 

sammelten dazu Unterschriften. 

Tschernyschew schreibt, dass Bürgermeister 

Alexandr Jarošuk versicherte, 

„dass, solange er die Stadt regiere, auf 

dem Stadiongelände keine Bebauung 

stattfinden werde“. Seine letzte Amtszeit 

laufe jedoch 2017 ab. Allerdings 

bevorzuge auch der Gouverneur der 

Oblast Kaliningrad, Nikolai Cukanov, 

die Umgestaltung zu einem Erholungsgebiet, 

womit zumindest eine Bebauung 

ausgeschlossen wäre. Übrigens soll das 

nach dem Krieg errichte Eingangsportal 

an das Brandenburger Tor in Berlin und 

damit an den Sieg über Deutschland 

erinnern. Dazu bemächtigten sich die 

Sowjets der Säulen aus der abgebrochenen 

Neuen Altstädtischen Kirche, die 

bei Luftangriffen erhebliche Schäden 

davongetragen hatte. 


Skład drużyny Niemiec, która meczem 

z Estonią rozegranym 29 sierpnia 

1937 roku w Królewcu zakwalifikowała 

się do mistrzostw świata: 

Hans Jakob (Jahn Regensburg) – Paul 

Janes (Fortuna Düsseldorf), Reinhold 

Münzenberg (Alemannia Aachen) – 

Walter Rose (SpVgg Leipzig), Ludwig 

Goldbrunner (Bayern München), Erwin 

Schädler (FV Ulm 1894 [obecnie SSV 

Ulm 1846]) – Ernst Lehner (Schwaben 

[obecnie FC] Augsburg), Jupp Gauchel 

(TuS Neuendorf [obecnie TuS Koblenz]), 

Hans Berndt (Tennis Borussia Berlin), 

Fritz Szepan (Schalke 04), Wilhelm Simetsreiter 

(Bayern München); trener: 

Sepp Herberger; bramki: 0:1 Sümerson 

(32.), 1:1 Lehner (50.), 2:1 Gauchel (53.),




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

2. Bundesliga: Pierwsza seria spotkań 


Charakterni „Kaisersi” 



Pomyślnie do nowego sezonu 2. 

Bundesligi wystartowali tegoroczni 

spadkowicze z niemieckiej ekstra- 

kartkę otrzymał bramkarz 1. FCK Tobias 

Sippel, co sprawiło, że goście zaczęli dominować. 

Swoją przewagę po raz pierwszy 

udokumentowali w 26. min, kiedy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie to Okotie w jakikolwiek wyprowadził TSV sposób 1860 na zabronione. 

prowadzenie, a 7 min później ten sam 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche zawodnik Vervielfältigung podwyższył na 2-0 i wydawało ist strengstens untersagt. 

klasy. 1.FC Nürnberg pokonał przed 

własną publicznością Erzgebirge 

Aue 1-0, a Eintracht Braunschweig 

w szlagierze kolejki zremisował 

w Düsseldorfie z jednym z faworytów 

drugiego frontu – Fortuną 2-2. 

Pojedynek w Düsseldorfie w obecności 

prawie 42 000 widzów rozpoczął 

się od huraganowych ataków miejscowych, 

którzy swoją przewagę udokumentowali 

w 34. min, kiedy to po zagraniu 

Hallorana Liendl uderzeniem z 25 m 

wyprowadził Fortunę na prowadzenie. 

Po zdobyciu gola podopieczni Olivera 

Recka, zamiast pójść za ciosem i szukać 

dróg do zdobycia kolejnej bramki, 

zaczęli koncentrować się na destrukcji. 

larnym „Betze” oszalało z radości. Nie 

był to jednak koniec emocji. Miejscowi 

pokazali bowiem charakter, nie cofnęli 

się do obrony, by bronić remisu, lecz 

nadal zdecydowanie nacierali i na 10 

min przed końcem potyczki po dośrod- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie meczów do 1.FCN czytania. wygrało dwa, Powielanie raz zremisowało 

(3-3, 14.09.2003 r.), a w Pucharze głową zdobył dla Kaiserslautern zwykowaniu 

w jakikolwiek Stogera Hofmann sposób strzałem 

końcem potyczki 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien po sind dośrodkowaniu 

lediglich zum Lesen Niemiec bereitgestellt. zwyciężyło 2-1 (26.10.2011 Jegliche r.). cięską Vervielfältigung bramkę i... cud się stał! Jest ist to strengstens 4. 

untersagt. 

Efekt? Goście z Dolnej Saksonii coraz 

odważniej zaczęli sobie poczynać na 

połowie Fortuny i kwadrans po przerwie 

podanie Kruppkego na wyrównującego 

gola zamienił Reichel. 

Ratownik Nielsen 

Jednak już 5 minut później Nadreńczycy 

ponownie objęli prowadzenie, 

grając w komplecie na własnych stadionach, 

zanotowały na swoich kontach 

dwa zwycięstwa i remis. Komplety punktów 

wywalczył Heidenheim i Darmstadt. 

Pierwsi pokonali FSV Frankfurt 2-1, a 

ekipa z Hesji, która po 21 latach powró- 

siebie Erzgebirge Aue 1-0. Goście przez meczu 2. Bundesligi. 

ciła w szeregi drugoligowców, zasłużenie 

LARES: Niniejszy niemal materiał całe spotkanie służy koncentrowali wyłącznie się do czytania. Powielanie 1-0 ograła jakikolwiek Sandhausen. Tylko sposób bezbramkowym 

remisem zadowolić musiał się Aalen – St. Pauli 

zabronione. 

Program 2. kolejki 

na bronieniu dostępu do własnej bramki Cud na Betze! 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Frankfurt – Karlsruhe untersagt. 

kiedy to po kontrataku Hoffera wprowadzony 

4 min wcześniej na plac gry 

Benschop sprawił, że Düsseldorf ponownie 

prowadził. Ale i tym razem lepsi 

w tym spotkaniu podopieczni Torstena 

Lieberknechta nie złożyli broni. Ba, jeszcze 

bardziej zdecydowanie natarli i na 

6 min przed końcem spotkania Nielsen 

wyrównał, ratując dla Dolnosaksończyków 

cenny punkt na, jak by nie było, 

bardzo gorącym terenie. Dzięki temu w 

trzeciej konfrontacji tych zespołów w 2. 

Bundeslidze po raz trzeci nie wyłoniono 

zwycięzcy. Przy okazji Fortuna licząc, 

miniony sezon, do 8 przedłużyła serię 

bez porażki, a Braunschweig wywalczył 

pierwszy ligowy punkt po serii 5 

Dwie bramki Robina Okotie nie wystarczyły ekipie TSV 1860 München, by zwyciężyć w Kaiserslautern. 

zwycięstwa. W 2. Bundeslidze z trzech 

Franki z kompletem 

Od wygranej do rozgrywek 2. Bundesligi 

wystartował natomiast 1.FC Nürnberg, 

który pod wodzą nowego trenera, 

Francuza Valeriena Ismaela pokonał u 

i sztuka ta udawała im się aż do 69. min, 

kiedy to po podaniu wprowadzonego 

120 min wcześniej Mlapy Sylvester zdobył 

„złotą bramkę” dla Franków, których 

celem jest jak najszybszy powrót 

do Bundesligi. Dodajmy, że było to 4. 

Jednak już w najbliższej serii Nürnberg 

czeka dużo trudniejsze zadanie, bo w 

derbach Frankonii na wyjeździe zmierzy 

się z trzecim zespołem minionego 

sezonu 2.BL – SpVgg Greuther Fürth. 

Dotychczas oba teamy spotykały się z 

LARES: Niniejszy materiał i... cud się stał! służy wyłącznie 

sobą 20-krotnie 

do czytania. 

i tylko 3 razy 

Powielanie 

górą było Korzystnie 

w jakikolwiek 

w premierze sezonu 

sposób 

zaprezentowały 

się też trzy beniaminki 

zabronione. 

Fürth, przy 9 wygranych 1.FCN. Jednak 

po raz ostatni Nürnberg pokonał lokal- 

bieżącego sezonu 2.Bundesligi, które 


nego rywala 23.11.2008 r. Od tamtego 

meczu oba teamy spotkały się 4-krotnie 

– 21.04.2013 (BL) 1-0 wygrało Fürth, 

podobnie jak w Pucharze Niemiec – 

20.12.2011 roku. Z kolei 24.11.2012 (BL) 

padł remis 0-0, a 1-1 było 10.05.2009 w 

Emocji nie zabrakło także w Kaiserslautern, 

gdzie gospodarze zmierzyli 

się z TSV 1860 München. Oba teamy 

były ofensywnie usposobione, stąd od 

początku pojedynku emocji nie brakowało. 

Jednak już od 20. min miejscowi 

się, że jest po emocjach, a miejscowi 

potrzebują cudu, by odwrócić losy spotkania. 

Tymczasem emocje dopiero się 

rozpoczęły. „Kaisersi” bowiem pomimo 

gry w osłabieniu ruszyli do natarcia i w 

68. min Lakić z rzutu karnego zdobył 

 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie kontaktowego w jakikolwiek gola; 180 sek. sposób później zabronione. 

Leipzig – Aalen 0-0 

dośrodkowaniu Löwego ten sam piłkarz Nürnberg – Aue 1-0 (0-0) 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche wyrównał, Vervielfältigung a 42 000 widzów na ist popu- 

strengstens Karlsruhe – 1. untersagt. 

FC Union 0-0 

z rzędu zwycięstwo 1.FCK z TSV 1860 

w meczach o punkty 2.BL i 9. mecz bez 

porażki z monachijczykami (ostatnia 

1-2 8.02.2008 r.). 

Nowicjusze na plus 

natomiast teoretycznie najsilniejszy z 

nowicjuszy RB Leipzig, któremu oparł 

się VfR Aalen. Saksończycy od pierwszej 

do ostatniej minuty gry mieli miażdżącą 

przewagę, ale razili brakiem skuteczności 

pod polem karnym gości, którzy co 

porażek, jakimi zakończył rozgrywki spotkanie tych teamów w historii i ani grali w dziesiątkę, bo za zagranie ręką prawda sporadycznie zagrażali bramce 

poprzedniego sezonu LARES: w Bundeslidze. Niniejszy raz Nürnberg materiał nie przegrał, służy odnosząc wyłącznie 3 przed własnym do czytania. polem karnym Powielanie czerwoną gospodarzy, w jakikolwiek ale kiedy już to czynili, sposób ro- 

zabronione. 

Fürth – Nürnberg 


Leichtathletik-EM 

biło się gorąco. Tak jak w 41. min, kiedy 

w znakomitej sytuacji do zdobycia gola 

stanął snajper Aalen Klauss, ale po jego 

strzale głową z bliskiej odległości piłka 

wylądowała na słupku bramki Leipzig. 

Krzysztof Świerc 

Harting und Storl führende Kräfte 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Spiegelburg do czytania. sowie der Diskuswerferin Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Nadine Müller. 


Im schweizerischen Zürich findet nächste Woche (12. bis 17. August) 

die 22. Europameisterschaft in der Leichtathletik statt. Unbestrittener 

Spitzenreiter in der 93-köpfigen deutschen National-Auswahl ist der 

absolute Titelfavorit im Diskuswerfen Robert Harting. 

Ein anderer Favorit seiner Sportart ist 

der Kugelstoßer David Storl. Beide 

wollen nun ihre 2012 in Helsinki errungenen 

Titel verteidigen. Die Deutschen 

triumphierten damals in der Medaillenwertung 

(6,6,4), auch wenn einige 

Mannschaften ihre Asse aufgrund der 

Vorbereitung auf die Olympischen Spiele 

in London nicht aufgestellt hatten. 

Doch dieses Jahr ist die EM das Hauptevent 

der Saison. 

Verband die Nominierung versagt, 


obwohl 

do 

er das 

czytania. 

Minimum erfüllt 

Powielanie 

hatte. 


dete. Eine würdige Nachfolgerin hat sie Der Grund ist seine wie eine Feder funk- 


Diskuswerfer und Kugelstoßer sind 

weiterhin Bollwerk 

Für Harting – den Olympiasieger und 

dazu 3-fachen Weltmeister (2009, 2011, 

2013), der seit drei Jahren alle internationalen 

Meistertitel erringt – ist es natürlich 

ohne größere Bedeutung, gegen wen 

er antritt. Ein zweiter Topfavorit ist der 

auf dem Alten Kontinent konkurrenzlose 

Storl. Schon zweimal hat er in dieser 

wird Pascal Berenbruch seine Meisterkrone 

materiał im Zehnkampf służy nicht behalten, wyłącznie Technik do doch czytania. blitzschnell voran! Powielanie Den- 


ist kaum verwunderlich – kommt die 


nachdem er sich ganz unerwartet nicht noch empfindet auch der Sportler einen 


Saison seinen Lebensrekord verbessern 

können (21,90 m und 21,97 m). Ob der 

24-jährige Chemnitzer sich nun wieder 

einmal als Meister der Vorbereitung auf 

das wichtigste Saison-Event erweist und 

die magische 22-Meter-Marke übertrifft? 

Alles deutet genau darauf hin! 

In der Hauptstadt Finnlands hatte 

im Kugelstoßen Nadine Kleinert triumphiert, 

in der Schweiz ist sie aber 

nicht dabei, nachdem sie im September 

vorigen Jahres ihre Sportkarriere been- 

Na 10 min przed 

Stogera Hofmann 

strzałem głową zdobył 

dla Kaiserslautern 

zwycięską bramkę 

Pascal Berenbruch wird 

seine Meisterkrone 

im Zehnkampf 

nachdem er sich ganz 

unerwartet nicht für 

die Nationalauswahl 

qualifizieren konnte! 

inzwischen in der aktuellen Vizeweltmeisterin 

Christina Schwanitz gefunden. 

Auch die Damenstaffel 4 x 100 m mit 

Tatjana Pinto und Verena Sailer an der 

Spitze hat erhebliche Chancen auf eine 

erfolgreiche Titelverteidigung. Hingegen 

für die Nationalauswahl qualifizieren 

konnte! Geschwächt ist der deutsche 

Kader durch die fehlende Christina 

Obergföll, Weltmeisterin im Speerwerfen 

und beste deutsche Sportlerin 

im vorigen Jahr, die Ende Juni ihren 

Sohn Marlon auf die Welt gebracht hat, 

Das kontroverse Bein 

Im Weitsprung tritt Sebastian Bayer 

zur Titelverteidigung an. Ausgerechnet 

diese Sportkonkurrenz sorgt derzeit 

für besondere Emotionen nicht nur in 

Deutschland, sondern in der gesamten 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Sportwelt. do czytania. In Ulm war ganz Powielanie unerwartet 

Markus Rehm Deutscher Meister 


nicht behalten, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

geworden 


und hatte dabei seinen 

Jegliche 

Le- 


bensrekord auf die fulminanten 8,24 

m erhöht, wodurch er nicht zuletzt den 

Europameister von 2010 Christian Reif 

und auch Bayer schlug. Das Außergewöhnliche 

an der Sache: Dem Athleten 

wurde vom Deutschen Leichtathletik- 

tionierende rechte Beinprothese, mit 

der der Paralympics-Sieger von London 

(7,35 m) abhebt. Dies wurde nun 

als unzulässiger Vorteil gegenüber den 

Besitzern von Gliedmaßen aus Fleisch 

und Blut befunden. Die Entscheidung 

nicht unbegründeten Groll – man hätte 

daran ja denken können, bevor man 

ihn zum Wettbewerb zugelassen hatte. 

Alle deutschen EM-Medaillenanwärter 

kann man hier natürlich unmöglich 

nennen. Erwähnt seien noch wenigstens 

Lilli Schwarzkopf (Siebenkampf), 

Foto: Nick Wiebe/Wikipedia 

LARES: Niniejszy sowie materiał durch die verletzungsbedingte 

służy wyłącznie der frischgebackene do czytania. Landesmeister Powielanie im gen Speerwerfer w jakikolwiek Thomas Röhler sposób (86,99 zabronione. 

Abwesenheit der Stabhochspringer Raphael 

Holzdeppe, sind lediglich Björn Otto zum und Silke Lesen die beiden bereitgestellt. dieses Jahr einen hervorra- 

Jegliche Auch Vervielfältigung Betty Heidler, die Weltrekordhal- 

ist strengstens 

100-m-Lauf Julian Reus (10,05 s) oder m) und Andreas Hofmann (86,13 m). derzeit viel zu beweisen. 


genden Eindruck hinterlassenden jun- 

Dokumentacja kolejki 

Kaiserslautern – TSV 1860 M. 3-2 (0-2) 

Düsseldorf – Braunschweig 2-2 (1-0) 

St. Pauli – Ingolstadt 1-1 (0-1) 

Bochum – Fürth 1-1 (1-1) 

Darmstadt – Sandhausen 1-0 (1-0) 

Heidenheim – Frankfurt 2-1 (1-1) 

Tabela 

1. Kaiserslautern........1...........3............ 3-2 

2. Heidenheim...........1...........3............ 2-1 

3. Darmstadt..............1...........3............ 1-0 

Nürnberg...............1...........3............ 1-0 

5. Braunschweig........1...........1............ 2-2 

Düsseldrof..............1...........1............ 2-2 

7. Bochum.................1...........1............ 1-1 

fürth......................1...........1............ 1-1 

ingolstadt..............1...........1............ 1-1 

St. Pauli..................1...........1............ 1-1 

11. Aalen.....................1...........1............ 0-0 

1. FC Union.............1...........1............ 0-0 

Karlsruhe...............1...........1............ 0-0 

leipzig...................1...........1............ 0-0 

15. München................1...........0............ 2-3 

16. Frankfurt................1...........0............ 1-2 

17. Aue........................1...........0............ 0-1 

Sandhausen...........1...........0............ 0-1 

1.FC Union – Düsseldorf 

Braunschweig – Heidenheim 

Aue – Bochum 

Ingolstadt – Darmstadt 

TSV 1860 M. – Leipzig 

Sandhausen – Kaiserslautern 

Der in Cottbus geborene Diskuswerfer Robert Harting ist Spitzenreiter der deutschen Leichtathletik-Auswahl. 

terin im Hammerwerfen, hat nach einigen 

zwischenzeitlichen Ausrutschern 

Witold Wolak 

Foto: Cesar/Wikipedia




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Gehasst 

und beneidet 

Wenn man sich so die Einträge 

der deutschen Internetuser 

durchliest, muss man doch zu 

der Feststellung kommen: Heidi 

Klum ist der meist gehasste Promi 

Deutschlands. Egal, was sie auch tut, 

alles macht die Arme falsch. Ich an 

ihrer Stelle würde von Twitter und 

Instagram schon längst verschwunden 

sein. Sie scheint aber mit dem 

Internethass ganz gut umzugehen, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie es ihr do wieder czytania. bessergehe. 2008 Powielanie hörten die w jakikolwiek sposób zabronione. 

QQChefredaktion abgegeben: Peter Krämpfe schließlich auf. Mittlerweile führe 


kein Shitstorm kann ihr was ab. 

Zuerst war da das Foto ihrer kleinen 

Töchter in Highheels, da wurde sie 

sogar im TV als die schlechteste 

Mutter aller Zeiten zerrissen. Dann 

kam das Fast-Nacktfoto, wo ihr 

die Brüste von einem befreundeten 

Designer mit dessen Händen 

große, glückliche Familie.“ 

QQNeues Parfum: Eine Mischung aus 

pinker Freesie, frischem Pfirsich und sizilianischer 

Tangerine. So riecht jetzt Schlager-Kö- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie QQNeue do czytania. 

Rosen: Jenny Jürgens 

Powielanie 

und Klaus 


Zmorek sind als neue Hauptdarsteller der ARD 

Q 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Nachmittagsserie bereitgestellt. „Rote Rosen“ vorgestellt Jegliche nigin Vervielfältigung Helene Fischer. „Ich bin ganz wuschig ist strengstens untersagt. 

verdeckt wurden. Gleich hieß es: Sie 

will wohl allen zeigen, dass sie mit 

42 noch gut aussieht. Und jetzt folgt 

das böse Katzenfoto, das das Top- 

Modell auf Instagram gepostet hat. 

Heidi Klum hält in ihrem Privatjet 

eine schwarze Katze auf dem Schoss. 

LARES: Niniejszy ter in materiał Kürze ihr Studium służy aufnehmen wyłącznie wird.” Serie Nachfolgerin do czytania. von Maike Bollow. Powielanie Die Serie Testen w eingebunden.“ jakikolwiek Das Ergebnis sposób sei so, wie zabronione. 

Kloeppel stand zehn Jahre lang an der Spitze „Rote Rosen“, bei der 1,7 Millionen Zuschauer sie sich selbst fühle. Leicht, unbeschwert, 

LARES: Diese Materialien des Kölner sind Privatsenders. lediglich zum Lesen einschalten, bereitgestellt. startete im November Jegliche 2006. frisch. Vervielfältigung Daher auch der Name: „That’s me“. ist strengstens ches. untersagt. 

Eine Katze in einem Flugzeug? Die 

Tierfans unter den Internetusern 

sind erschüttert. Manche wittern 

die Schwelle zur Tierquälerei. Ob zu 

recht? Die Bild-Zeitung hat natürlich 

einen Experten in Sachen Katzen 

parat. Doch Katzenbuch-Autorin 

Maike Grunwald gibt Entwarnung. 



Ob und wie eine Katze das Fliegen 

aushält, hängt von der Katze ab. 

„Katzen sind bekannterweise Individualisten. 

Bei manchen Katzen 

wäre ein Flug sicherlich Tierquälerei. 

Für andere wäre es schlimmer, von 

ihrem Besitzer getrennt zu sein“, 

meint die Expertin. Leider weiß die 

Der ostpreußische Philosoph 

Immanuel Kant (1724-1804) 

empfiehlt das gesellige Essen 

und Trinken, weil es 

„eine beispiellose, men- 

LARES: Niniejszy materiał schenverbindende, służy wyłącznie menschenversöhnende 

Funktion habe“. 

do czytania. Powielanie Verhältnissen w jakikolwiek aufwächst. sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Laube geht in Glogau ist strengstens untersagt. 

Bild-Zeitung nicht, was Heidis Katze 

über den ganzen Rummel denkt. Die 

Sache ist außerdem bald schon wieder 

vergessen. Heidi wird bestimmt 

in Kürze wieder ein „kontroverses“ 

Foto posten. Und nachdem der junge 

Lover Vito als News passe ist und 

auch über Heidis vermeintlichen 

Busenschwund keiner mehr spricht, 

muss sich das Modell was Neues 

überlegen, weswegen sie wieder die 

ganze Welt verachtet. Vielleicht ein 

Foto ihres neuen luxuriösen Liebesnestes? 

LARES: Anna Durecka Niniejszy totlachen materiał kann… służy wyłącznie betritt, der do merkt czytania. der Symbolik über Powielanie dem Eingang, der sogenannten w jakikolwiek Polenbegeisterung sposób zabronione. 

Dr. med. Manfred Gabor dass dieses Haus zu deutscher Zeit Sitz von Ärzten war. in den deutschen Ländern publiziert 



zmarłych z zagranicy 

Załatwianie formalności 

Opieka nad grobami 

Machnik N. 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

www.machnik.ozimek.pl 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

Zdzieszowice: tel. 77 484 41 76 

Aplikacje na adres e-mail: s.smykalla@web.de 


Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 http://www.facebook.com/wochenblattpl 

(miejscowości w pobliżu granicy). 

LARES: Diese Materialien www.konefal.pl sind lediglich zum iSO 9001Lesen bereitgestellt. Jegliche 7489 Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt. Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. 

Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

1765 

Pinnwand 

LARES: Niniejszy QQmateriał Kein Rezept: Schauspielerin służy wyłącznie Senta QQKampf do czytania. gegen Epilepsie: Powielanie Fernsehmoderatorin 

Milka Loff Fernandes leidet seit narrt in ihre drei Hunde. „Ich liebe es, wenn 

QQw Hundeliebe: jakikolwiek Heidi Klum ist sposób völlig ver- 

zabronione. Q 

Berger hält nichts von der Idee der Ehe als völ- 


liger Verschmelzung beider Partner „Ich finde 

es besser, dass man zwei bleibt als dass man 

eins wird”, sagte Berger. Obwohl sie bereits 

seit 1966 mit Filmregisseur Michael Verhoeven 

verheiratet ist, hat sie kein Patentrezept. „Ich 

habe ein so bewegtes Eheleben, das kann 

LARES: Niniejszy ich eigentlich materiał niemandem służy empfehlen”, wyłącznie sagte do czytania. Powielanie bleibt w er am jakikolwiek Beckenrand und spielt sposób den Bademeister.“ 

Das Leben mit ihren Hunden fasst 

zabronione. 

Berger lachend, „wir haben uns zwar beide 

LARES: Diese Materialien grundsätzlich sind lediglich in die gleiche Richtung zum ent- 

Lesen 2004 bereitgestellt. erhielt, verschwand die damalige Jegliche die Model-Mama Vervielfältigung so zusammen: „Es ist eine strengstens untersagt. 

wickelt. Aber es gibt Eigenschaften, die wir 

schon vor 40 Jahren nicht aneinander gemocht 

haben - und die sich nun verstärken.” 

So sei ihr Ehemann ein Chaot in der Wohnung, 

während sie ein ordnungsliebender Mensch 

geworden sei, sagte Berger. 

Kloeppel gibt auf eigenen Wunsch die Chefredaktion 

von RTL ab, bleibt aber Chefmoderator 

von „RTL Aktuell”. Er wolle sich „einen 

großen persönlichen Wunsch” erfüllen. „Ich 

werde, daraus habe ich nie ein Geheimnis 

gemacht, öfter in den USA sein können, wo 

die Familie meiner Frau lebt und meine Toch- 

Wohlbefinden 

Kant erwähnt auch drei Dinge, die die 

Mühseligkeiten des Lebens zu ertragen 

helfen: die Hoffnung, den Schlaf 

und das Lachen. Lachen ist nicht nur 

eine sympathische Geste, es entspannt, 

entstresst, stärkt das Herz und aktiviert 

LARES: Niniejszy die Abwehrkräfte: materiał die służy Ausschüttung wyłącznie von do czytania. Powielanie Frankreich w jakikolwiek die Julirevolution sposób aus und zabronione. 

Heinrich Laube 

Endorphinen (Glückshormonen) wird 

führt in Polen zum Novemberaufstand 

LARES: Diese Materialien angekurbelt sind und lediglich Stresshormone zum wer- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche und Vervielfältigung zur großen Emigration der ist polni- 


den ausgebremst. Die deutsche „Ärztezeitung“ 

schreibt: „Kinder lachen bis 

zu 400 Mal am Tag, Erwachsene hingegen 

im Schnitt nur 15 Mal“. Das ist 

schlichtweg beunruhigend, gibt es doch 

so vieles, worüber man sich geradezu 

Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, 

„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia 

Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej 

Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof 

Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, 

„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; 

Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia: 

Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

8. – 14. August 2014 

Usługi 

Zakład 


Pogrzebowe Pogrzebowy 

brukarza, ogrodnika lub pracownika 

Sprowadzanie LARES: Niniejszy materiał przewozy służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek budownictwa sposób drogowego zabronione. i podziemnego 

LARES: Diese Materialien zagraniczne sind lediglich zwłok 

– prowadzenie maszyn (koparki, – dobra znajomość języka 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ładowarki kołowe) ist strengstens niemieckiego untersagt. 

z całej Europy 

tel. 602 376 845 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

7875 

Foto: Sören Johansen 

zehn Jahren an Epilepsie. Als sie die Diagno- 

Viva-Moderatorin erstmal von der Bildfläche, 

wie sie jetzt schilderte. „Ich musste so schwere 

Medikamente nehmen, ich war eigentlich 

ausgeschaltet. Ich bin total dick geworden 

und ganz langsam”, sagte die 34-Jährige. Sie 

habe sehr viele Maßnahmen ergriffen, damit 

sie „ein sehr langweiliges, aber gesundes 

Leben”, sagte die Moderatorin, die mit ihrem 

Mann und ihrer kleinen Tochter in Hamburg 

lebt. Trotzdem könne „immer wieder irgendetwas 

passieren”. 

worden. Sie seien das neue Traumpaar der 

elften Staffel, die ab September zu sehen 

sein wird. Alle 200 Folgen steht eine neue 

Schauspielerin im Mittelpunkt der Telenovela, 

die in Lüneburg spielt. Die 47-jährige Jürgens, 

Tochter von Sänger Udo Jürgens, ist in der 

Lachen ist gesund 

Diese Serie ziert als Logo stets der Äskulapstab, ein 

von einer Schlage umwundener Stab, der Symbol der 

Ärzte ist. Wer die Redaktion des Wochenblatts in Oppeln 

Foto: Clarissa Fey 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

wir an den Wochenenden im Garten im Pool 

sind und Max und Freddy unvermeidlicherweise 

ins Wasser tauchen“, sagte sie. Neben 

den beiden Schäferhunden gehört auch noch 

Simba, ein Spitz, zur Familie: „Simba ist etwas 

vorsichtiger, was Pool-Partys angeht, daher 

und aufgeregt, denn ein eigenes Parfüm zu 

haben ist etwas ganz Besonderes“, erzählt sie 

bei der Präsentation. Mehr als ein Jahr habe 

sie den Duft mitentwickelt. „Ich habe über 100 

Düfte getestet, immer wieder meinen ganzen 

Körper eingesprüht und alle Freunde beim 

Heinrich aufs Gymnasium und studiert ab 

1829 Literaturgeschichte in Breslau. 

Hier knüpft er seine ersten Kontakte 

zu jungen Literaten und beginnt seine 

Arbeit als Theaterkritiker bei der Breslauer 

Zeitung. Ein Jahr später bricht in 

Foto: red-carpet.de 

Q Leeres Nest: Der Älteste ist flügge 

geworden. Nicht immer ganz leicht für eine 

Mutter – auch wenn sie Barbara Becker heißt. 

Ihr Sohn Noah ist nach Berlin gezogen, wohnt 

in Kreuzberg in einer WG mit Christopher 

Karven, Sohn von Schauspielerin Ursula Karven 

(47).„Noah und Christopher kennen sich 

schon von Kind an über Ursula und mich.“, 

sagt Babs. Dass Noah irgendwann auf eigenen 

Beinen stand, sei ihr nicht leichtgefallen. 

„Ganz lange drehte sich für mich alles nur um 

die Kinder. Aber inzwischen habe ich gelernt 

loszulassen. Noah wird jetzt 21, da muss ich 

einfach Vertrauen in ihn haben.“ 

Q Rekord gebrochen: Tennis-Profi 

und Pocher-Freundin Sabine Lisicki, hat den 

Rekord des schnellsten Aufschlags im Frauen- 

Tennis gebrochen. Mit knapp 211 Kilometern 

pro Stunde ist der Aufschlag der Schlesierin 

etwas mehr als 3 Km/h schneller als der von 

Venus Williams, welche bisher den Rekord 

hielt. Diese Leistung erbrachte die deutsche 

Tennisspielerin bei einem Turnier in Stanford 

in Kalifornien während ihres Erstrundenmat- 

adur 

Jubiläum: Heinrich Laube vor 130 Jahren gestorben 

Polenbegeistert 

Der deutsche Schriftsteller und 

Dramatiker Heinrich Laube hatte 

am 1. August seinen 130. Todestag. 

Laube stammt aus Sprottau in Niederschlesien, 

wo er in einfachen 

schen Intelligenz in den Westen. Diese 

Ereignisse wecken Laubes politisches 

Interesse und seine Sympathie für das 

polnische Volk. Getragen von den Ideen 

der Julirevolution und des polnischen 

Aufstandes sowie unter dem Eindruck 

Zatrudnimy na stałe od zaraz: 

– nadzór budowlany 

– doświadczenie zawodowe (mile 

widziana osoba w starszym wieku) 

– prawo jazdy kat. B + BE lub 

na samochody ciężarowe 

Laube seine Romantrilogie „Das Junge 

Europa“. Damit wird er zum Wortführer 

der liberal gesinnten Dichterbewegung 

„Die Jungdeutschen“. In seiner Polensympathie 

entwirft er außerdem einen 

Operntext über Tadeusz Kościuszko, der 

jedoch nie vertont wurde. Am 1. August 

1884 stirbt Heinrich Laube in Wien. 

– zapewnione zakwaterowanie 

na 2-dniowy okres pracy próbnej 

– dobra atmosfera w zakładzie pracy 

– ponadprzeciętne zarobki 

– umowa na czas nieokreślony 

Praca w Szczecinie, Poznaniu, Gorzowie Wlkp., Zielonej Górze oraz ich okolicach 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

Foto: www.promifalsh.de 

Foto: Wikipedia 

Marie Baumgarten 

8008

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Ehre gerettet (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?