WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen "Die Guten" (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Jerzy szuka Hansa: 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Jurek i Hans mieszkają 

po sąsiedzku. Powstanie 

warszawskie sprawia, że się 

Deutsche Klassiker und 

Neues in Breslau: Das T-Mobile- 

LARES: rozstają. Niniejszy Dziś 84-letni materiał Jerzy 

służy wyłącznie Filmfestival do czytania. zeigt auch dieses Powielanie Jahr 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

szuka kolegi z dzieciństwa. 

deutsche Produktionen. 

LARES: Diese Materialien Czytaj sind na str. lediglich 10 

zum Lesen bereitgestellt. Siehe TV-Beilage 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

8006 

Nr 31 (1165), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 1 – 7 VIII 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu 


A 

„Die Guten“ 

ls Kind hatte ich eine Ritterburg 

LARES: und rote sowie Diese schwarz-weiße 

Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ritter mit einem schwarzen Kreuz. 

Ich wuchs in Deutschland auf und 

fragte meine Mutter beim Spielen 

historisch noch unbedarft: „Wer sind 

die Guten?“. Ohne mit der Wimper 

zu zucken sagte sie: LARES: „Die mit dem 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

schwarzen Kreuz“. 


Martin Buballa hörte in seiner 

Kindheit eine andere Version vom 

Guten. Der DFK-Vorsitzende in 

Ruda O.S. nutzte die Urlaubsreise 

an die Ostsee, um mit der Familie 

die Marienburg zu besichtigen. 


Bis vor 560 Jahren und 


vor dem Umzug des 

Hochmeisters nach 

Königsberg war die 


Marienburg Sitz des 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Deutschen untersagt. Ordens. 

Als Deutscher, so verriet er dem 

Wochenblatt, will er seinem fünfjährigen 

Sohn von Anfang an den 

Blick schärfen, nicht wer gut und 

wer böse ist, sondern „welchem Erbe 

entstammt unsere Familie“. Und 

da Mitte Juli zum Jubiläum der 

Schlacht von Tannenberg 1410 dort 

viele fliegende Händler ihre Waren 

anbieten, bekam Sohn Adam ein 

Kreuzrittergewand. „Nicht nur für 

ein Foto, Adam wird auch so zum 

Karneval gehen“, ist sich der stolze 

Papa schon jetzt sicher. 

„Kreuzritter“ zu sein 

ist noch immer ein 

Schimpfwort in Polen, 


doch der vermeintliche 


„Ci dobrzy” 

Jeszcze 560 lat temu, do chwili 

przenosin wielkiego mistrza do 

Królewca, zamek w Malborku był 

siedzibą zakonu krzyżackiego. 

W Polsce słowo „Krzyżak” do dziś 

zachowało funkcję wyzwiska, jednakże 

możliwa jest jego reinterpretacja 

dająca wręcz poczucie dumy. 

Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Będąc dzieckiem, miałem zamek 

LARES: Niniejszy rycerski materiał i czerwonych służy oraz czarno-bia- 

wyłącznie bawiąc do się, czytania. zapytałem mamę, Powielanie która mrugnąwszy w jakikolwiek okiem, odpowiedziała: 

sposób zabronione. 

łych rycerzy z czarnymi krzyżami. Do- 

o historii wiedziała o wiele więcej: „Ci z czarnymi krzyżami”. 


rastałem w Niemczech. Któregoś razu, 

Bernard Czok 

„Którzy z nich są dobrzy?”. Nawet nie 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

Martin Buballa 

und sein Sohn Adam 

vor der Marienburg. 

Foto: privat 

Makel lässt sich auch stolz 

umdeuten. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 


• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 

ist strengstens rodzina”. A ponieważ untersagt. jak co roku 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 

ist strengstens untersagt. 

7877 

Martin Buballa, przewodniczący 

koła DFK w Rudzie Śląskiej, słyszał 

w dzieciństwie odmienną wersję o tym, 

co dobre. Swój urlop nad Morzem Bałtyckim 

wykorzystał do tego, by wraz 

z rodziną zwiedzić zamek w Malborku. 

Naszemu tygodnikowi zdradził, że jako 

Niemiec chce swojemu pięcioletniemu 

synowi od samego początku wpoić nie 

to, kto jest dobry, a kto zły, lecz „z jakiego 

dziedzictwa wywodzi się nasza 

w lipcu wielu obwoźnych handlarzy 

oferuje tam swoje towary, jego syn 

Adam dostał krzyżacką szatę. „Nie 

tylko do zdjęcia, bo Adaś pójdzie w niej 

na karnawał” – zapewnia z dumą tata. 

Till Scholtz-Knobloch 


Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

STIEBLICH 

LARES: Niniejszy hale dla rolnictwa materiał i hangary służy samolotowe 

wyłącznie Landwirtschaftshallen do czytania. und Powielanie Flugzeughangars 


info@stieblich.pl www.stieblich.pl Tel. +48 77 407 60 50 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

HALLENBAU 

www.stieblich.de 

R 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und Lagerhallen, 

Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, 


Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7878 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie ubiegłym do czytania. tygodniu z Powielanie zajmowanej 

funkcji zwolniony został peł- 


nomocnik ds. mniejszości narodowych 


Dariusz Tokarz, der Minderheitenbeauftragte 

des Woiwoden von Niederschlesien 

ist letzte Woche entlassen 

worden. Wie in solchen Fällen üblich, 

reicht es ja, die Öffentlichkeit mit einer 

beliebigen Begründung abzuspeisen, die 

im Falle Tokarz lautete, dieser habe die 

Erwartungen des Woiwoden nicht erfüllt. 

In der schlesischen Metropole ist jedoch 

offensichtlich, dass gerade ein Trumpf von 

Tokarz ihm zum Verhängnis geworden 

sein dürfte. Im Gegensatz zur breiten 

Öffentlichkeit zeigte er Geduld bei der 

Lösung des Problems an der Oder campierender 

Roma. Kein Schnellschuss, sondern 

die Probleme einer Minderheit erst 

einmal durchdenken und vermitteln war 

seine Devise. Umgekehrt waren die Roma 

mit Tokarz zuletzt auch nicht glücklich, 

als dieser Texte aus der Gazeta Wyborcza 

nicht kommentierte, in der Roma sich 

verunglimpft sahen. Die übrigen Min- 

im kleineren Deutschland schnell integrierten 

materiał und der Welt nicht służy eine wyłącznie Intifada skierowała do czytania. na ręce wojewody Powielanie protest, obejmuje w jakikolwiek 6242 km², a zatem sposób jest on np. zabronione. 

chyba byłoby wskazane, aby mniejszość świecie? Teren Autonomii Palestyńskiej 

LARES: Niniejszy 

nach der anderen aufdrückten. Wieso bowiem przy tutejszym wojewodzie jest tylko niecałe cztery razy większy od powiatu 

Vervielfältigung opolskiego, który można ist byłoby strengstens LARES: Diese Materialien würdigt sind niemand, lediglich dass die Deutschen zum Lesen pełnomocnik, bereitgestellt. który de facto istnieje Jegliche tylko 

untersagt. 

derheiten – darunter auch die deutsche 

– trauern Tokarz nun jedoch nach und 

wollen ein Protestschreiben an den Woiwoden 

richten. Ein nachdrückliches Protestschreiben 

wäre in Oppeln wohl auch 

ratsam. Hier gibt es einen Beauftragten 

beim Woiwoden, der faktisch jedoch nur 

in Form eines Türschildes existiert. Oder 

anders ausgedrückt. In Breslau gibt es 

derzeit keinen Beauftragten, in Oppeln 

w postaci tabliczki na drzwiach. Wyrażając 

to inaczej: we Wrocławiu akurat 

zabrakło pełnomocnika, zaś w Opolu 

nie ma takowego już od dłuższego czasu. 

Zmieńmy temat. Świat znów wstrzymał 

oddech, obserwując konflikt roz- 


Lagern 

materiał 

von Gaza gar 

służy 

nicht die 

wyłącznie 

einzigen grywający do czytania. się na Bliskim Powielanie Wschodzie. na Mazurach w jakikolwiek przy granicy sposób z Rosją, a zabronione. 

Vertriebenen in der Levante. Die Größenordnung 

gewaltsam verdrängter Juden 

Można śmiało uznać twarde postępowanie 

przekona się, jak duży jest teren, z którego 


Izraela za nieproporcjonalne 

Jegliche 

z 


po 1945 roku w ciągu zaledwie 

ist 

kil- 

strengstens untersagt. 

bereits viel länger ebenfalls keinen. 

Themenwechsel: Die Welt hält im Nahostkonflikt 

wieder einmal den Atem an. 

Man kann das harte Vorgehen Israels 

Leid ohne Lobby 

humanistisch für nicht proportional betrachten. 

Doch wieso erinnert eigentlich 

niemand an einige andere Proportionen tropolii widać jednak jasno, że Tokarza 

LARES: Niniejszy und stellt materiał die Frage, wieso służy es die wyłącznie Palästinenser 

über Jahrzehnte geschafft haben, jego atutów, w przeciwieństwie do sze- 

prawdopodobnie do czytania. zgubił akurat Powielanie jeden z w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien ihr Leid sind zum Maßstab lediglich der Welt zum erhe- 

Lesen rokich bereitgestellt. mas społeczeństwa wykazywał Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ben? Die Gebiete der Palästinensischen 

Autonomiebehörde umfassen 6.242 km². 

Damit sind sie insgesamt z.B. nur knapp 

vier Mal so groß wie der Landkreis Oppeln, 

den man bei einem Wochenendausflug 

mal locker durchwandern könnte. 

Danzig und Allenstein bis Goldap an 

der russischen Grenze in Masuren, um 

über die Proportion eines Gebiets Gewissheit 

zu erlangen, das in wenigen Jahren 

nach 1945 von Deutschen fast entvölkert 

wurde. Menschen, die sich im Übrigen 

Vertreibungsleid oder die Verbliebenen 

Unterdrückung von 1945-1990 in der 

Heimat so würdevoll getragen haben, 

während die Flüchtlingslager aus gleicher 

Zeit in Palästina noch heute Unruheherde 

sind? Dabei sind die Palästinenser in den 

aus arabischen Ländern, die nun in Israel 

siedelten, dürfte ähnlich groß sein. 

Cierpienie bez lobby 

W 

i etnicznych wojewody dolnośląskiego, 

Dariusz Tokarz. Jak zwykle w takich sytuacjach 

wystarczy zbyć opinię publiczną 

dowolnym uzasadnieniem, które w 

przypadku Tokarza brzmiało: nie spełnił 

on oczekiwań wojewody. W śląskiej me- 

on bowiem cierpliwość, jeśli chodzi o 

rozwiązanie problemu Romów obozujących 

nad Odrą. Jego dewizą było unikanie 

pochopnych decyzji, dokładne przemyślenie 

problemów danej mniejszości oraz 

bycie mediatorem. Na odwrót, Romowie 


Aber machen 

materiał 

Sie sich mal 

służy 

den Spaß 

wyłącznie 

und w ostatnim do czytania. czasie nie byli Powielanie zachwyceni w jakikolwiek sposób zabronione. 

laufen von Beuthen in Oberschlesien über postawą Tokarza, gdy ten nie skomentował 

tekstów zamieszczonych w „Ga- 

Breslau, Landsberg (Warthe), Köslin, 


zecie Wyborczej”, które zdaniem Romów 

szkalowały ich społeczność. Tymczasem 

pozostałe mniejszości, w tym również 

niemiecka, odczuwają żal z powodu odejścia 

Tokarza i zamierzają wystosować do 

wojewody pisemny protest. W Opolu też 

humanistycznego punktu widzenia, lecz 

dlaczego właściwie nikt nie przypomni o 

pewnych innych proporcjach i nie zada 

pytania, dlaczego Palestyńczykom przez 

dziesięciolecia udało się uczynić swoje 

cierpienie miernikiem cierpienia na 

swobodnie przemierzyć w ramach weekendowej 

wycieczki. Ale niech ktoś zabawi 

się w przejście pieszo trasy od Bytomia 

na Górnym Śląsku poprzez Wrocław, 

Gorzów Wielkopolski, Koszalin, Gdańsk 

i Olsztyn aż po miasto Gołdap położone 

ku lat wyrugowano prawie całą ludność 

niemiecką. Ludzi, którzy zresztą szybko 

Die Gedanken sind frei 



Schrei nach Frieden 

Genau vor 100 Jahren, am 28. Juli 

1914, brach der Erste Weltkrieg aus 

(siehe auch S. 11). Dieses Datum hat in 

Polen eine nicht so große Bedeutung wie 

Komisja Mniejszości Narodowych i 

Etnicznych na ostatnim posiedzeniu 

poruszyła temat Tragedii Górnoślą- 

terreich-Ungarn auf der einen Seite und als Warnung gelten – auch im Falle skiej w kontekście wywózki Ślązaków do 

LARES: Niniejszy die „Entente materiał Cordiale”, służy also Frankreich, wyłącznie der Ukraine, do czytania. des Nahen Ostens Powielanie oder radzieckich jakikolwiek łagrów. Dla nas, sposób Ślązaków, zabronione. 

Russland und Großbritannien auf der Nordafrikas. Deswegen brauchen wir to temat od lat bardzo aktualny. Jednak 

Vervielfältigung na posiedzenie komisji, w ist którym strengstens LARES: Diese Materialien anderen sind Seite. lediglich Auslöser des Krieges zum war Lesen die Erinnerung bereitgestellt. und Gedenkstunden Jegliche untersagt. 

in anderen Ländern Europas, weil 1914 

kein polnischer Staat existierte. Polen 

haben als Soldaten gekämpft, jedoch als 

Bürger Russlands, Österreich-Ungarns 

oder Deutschlands. 

In der deutschen Geschichte ist es 

ein denkwürdiges Datum und der 100. 

Jahrestag hat viele Historiker aufs Neue 

beschäftigt und es werden die Ursachen 

uczestniczyli m.in. przewodniczący VdG 

Bernard Gaida, poseł Henryk Siedlaczek, 

przedstawiciele IPN-u i środowiska 

naukowego, okazało się, że wielu 

posłom temat Tragedii Górnośląskiej 

jest obcy, wręcz nieznany! Było to tro- 

LARES: Niniejszy ten dazu, materiał dass jede Nation służy der wyłącznie Ansicht do czytania. Bernard Powielanie Gaida chę zaskakujące, w jakikolwiek bo przecież sposób jest on w zabronione. 

war, dem Verbündeten Beistand leisten 

ostatnich latach mocno rozpropagowany 

LARES: Diese Materialien zu müssen. sind Der lediglich Krieg auf dem zum Balkan Lesen bereitgestellt. Jegliche i teoretycznie Vervielfältigung znać go powinien ist każdy strengstens untersagt. 

und Verantwortung neu akzentuiert. 

Im Jahre 1914 beherrschten die europäischen 

Staaten die Erde. Die großen 

Nationen lagen in heftigem Streit darüber, 

wem welches Stück Land gehören 

möge. So hatten sich zwei Bündnisse 

Bartek LARES: konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie dotyczy w jakikolwiek i jakiego okresu. sposób zabronione. 

Jednak w trakcie dyskusji posłowie z 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

wielu 


regionów Polski zaczęli stwierdzać, 


Ausnahme! Die Ausnahme bilden die Kosten eines Lehrbuchs bei weitem höher 

sind 

pierwsze lata po zakończeniu drugiej 


Eltern 

materiał 

der deutschen 

służy 

Minderheit, 

wyłącznie 

die 

do 

als 

czytania. 

es der Fall bei den 

Powielanie 

anderen, wojny 

w 

światowej 

jakikolwiek 

dla ludzi, którzy 

sposób 

zderzali 

się z systemem komunistycznym, 

zabronione. 

nach wie vor für das Lehrbuch für das kleineren Minderheiten wäre. Es werden 


Kaschubisch usw.) seit Jahren von dem aber symbolisch macht das einen großen w środowisku badawczym i naukowym, 

LARES: Niniejszy Ministerium materiał zu 100 Prozent służy finanziert wyłącznie Unterschied. do czytania. Schade, dass Powielanie das Ministerium 

dies nicht einsehen möchte… wśród obywateli. A przecież bardzo 

ale mało w jakikolwiek widoczny w społeczeństwie, sposób zabronione. 

werden. Das Ministerium erklärt den 


Die halbe Wahrheit ist meistens eine ganze Lüge. 

entwickelt, um einander im Fall eines 

großen Krieges beizustehen: Die „Mittelmächte“, 

also Deutschland und Ös- 

die Ermordung des Thronfolgers von 

Österreich-Ungarn am 28. Juni 1914 in 

Sarajevo (Bosnien). Österreich forderte 

Vergeltung von Serbien und Russland als 

Schutzmacht der Serben stand diesen 

zur Seite. Die Bündnisverhältnisse führ- 

wurde so rasch zu einem europäischen 

und dann zu einem weltweiten Krieg. 

Man weiß vermutlich nie, wann sich 

Ministerium uneinsichtig 

Zwar stecken wir in Polen noch in 

der Ferienzeit, aber es ist nicht zu 

übersehen, dass fast die Hälfte dieser 

Zeit schon hinter uns liegt. Langsam 

kommt also die Zeit, in der sich Eltern 

von Schulkindern mit Fragen bezüglich 

der Schulbücher intensiver beschäftigen. 

Während die meisten Eltern wie jedes 

Jahr davon ausgehen, dass sie die Lehrbücher 

nach den Vorgaben der jeweiligen 

Schule kaufen müssen, so ist dies 

bei den Eltern der Erstklässler etwas 

anders. Die polnische Regierung hat sich 

nämlich entschlossen, ab dem Schuljahr 

2014/15 Lehrbücher für Schüler der 

ersten Klasse zu finanzieren. Zukünftig 

soll dieses System der Finanzierung 

von Lehrbüchern ausgeweitet werden. 

Konkret heißt es in diesem Fall, dass die 

Eltern von Erstklässlern für die Lehrbücher 

nicht bezahlen müssen. Mit einer 

Fach Deutsch als Minderheitensprache 

bezahlen müssen. Das polnische Bildungsministerium 

sieht in diesem Bereich 

keinen Handlungsbedarf, obwohl 

die Lehrbücher für alle anderen Minderheitensprachen 

(Litauisch, Ukrainisch, 

welcher regionale Konflikt zu einem 

großen Krieg entwickeln wird. In der 

Gegenwart muss das den Europäern 

aus Anlass des 100. Jahrestages des 

Kriegsausbruchs. Deswegen braucht die 

polnische Gesellschaft auch heutzutage 

Denkmäler, die den deutschen Gefallenen 

gewidmet sind. Als Mahnung und 

Schrei nach Frieden! 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

Unterschied in der eigenen Vorgehensweise 

mit der Größe der Deutschen 

Minderheit und mit der Tatsache, dass 

Deutsch als Minderheitensprache von 

so vielen Kindern erlernt wird, dass die 

also klare Unterschiede gemacht! Diese 

werden ab dem 1. September 2014 noch 

sichtbarer. Wir werden die einzigen Eltern 

in Polen sein, die überhaupt ein 

Lehrbuch kaufen müssen. Der Preis an 

sich wird vielleicht zu verkraften sein, 

Jüdisches Sprichwort 

Rafał Bartek 

Prosto z Sejmu 

obywatel Polski, nie tylko mieszkający 

na Śląsku. Tym samym posiedzenie to 

miało charakter edukacyjny dla wielu 

posłów, którzy mieli okazję poznać 

historię Ślązaków i zderzyć się z ich 

tragedią – co to konkretnie jest, kogo 

że w okresie totalitaryzmu podobna sytuacja 

miała miejsce też w ich regionach, 

choć nie dotyczyła tam mniejszości niemieckiej 

czy Ślązaków. Widać zatem, 

że jest to temat, który na przykładzie 

Tragedii Górnośląskiej pokazuje, że 

były gehenną. Jednocześnie mam nadzieję, 

że to ostatnie posiedzenie Komisji 

Mniejszości Narodowych i Etnicznych 

wpłynie na to, że posłowie podejmą próbę 

większej inicjatywy i edukacji w tym 

temacie, który jest co prawda popularny 

ważne jest, abyśmy pracowali nad tym, 

by elementy historii powojennej, często 

regionalnej, były odkrywane i poznawane 

przez następne pokolenia. 

Mehr Bildung 

Pół prawdy LARES: to najczęściej Niniejszy całe materiał kłamstwo. służy wyłącznie do czytania. Powielanie Dw er parlamentarische jakikolwiek Minderheitenausschuss 

hat sich in seiner werden. 


Przysłowie żydowskie 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche jüngsten Vervielfältigung Sitzung der Oberschlesischen ist strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

1. – 7. August 2014 

zaaklimatyzowali się na okrojonym terytorium 

Niemiec i nie wciskali światu 

jednej intifady za drugą. Dlaczego nikt 

nie doceni, z jakąż godnością Niemcy 

znosili cierpienia związane z wypędzeniem 

z ojczystych stron, a ci, którzy w 

nich pozostali – ucisk, jaki miał miejsce 

w latach 1945–1990, podczas gdy na 

terenie Palestyny obozy dla uchodźców 

pochodzące z tego samego okresu jeszcze 

dziś są ogniskami niepokojów? Przy czym 

Palestyńczycy przebywający w obozach w 

Strefie Gazy bynajmniej nie są jedynymi 

ludźmi, których wypędzono z krajów 

Lewantu, podobnie wysoka może bowiem 

być liczba Żydów, których siłą wyparto 

z krajów arabskich, a którzy osiedlili się 

w Izraelu. 


Więcej edukacji 

Poseł Ryszard Galla 

Tragödie im Kontext der Deportationen 

von Schlesiern in sowjetische Arbeitslager 

zugewandt. Für uns Schlesier 

bleibt das Thema seit Jahren sehr 

aktuell. In der Sitzung, an der u.a. der 

VdG-Vorsitzende Bernard Gaida, der 

Abgeordnete Henryk Siedlaczek, Vertreter 

des IPN und auch Wissenschaftler 

teilnahmen, zeigte sich allerdings, dass 

die Oberschlesische Tragödie vielen 

Abgeordneten so gut wie kein Begriff 

ist! Das war schon überraschend, hat 

das Thema doch in den letzten Jahren 

mehrfach die Runde gemacht, so dass 

es mittlerweile rein theoretisch jedem 

polnischen Staatsbürger auch außerhalb 

Schlesiens geläufig sein müsste. 

Die Sitzung hatte somit auch einen Bildungscharakter 

für viele Abgeordnete, 

die nun Gelegenheit bekamen, ein Stück 

Geschichte der Schlesier kennenzulernen 

und dabei mit der Oberschlesischen 

Tragödie konfrontiert zu werden – was 

genau sie war, wer betroffen war und 

auf welche Zeitperiode sie sich bezieht. 

Im Verlauf der Diskussion gaben Abgeordnete 

aus anderen Regionen Polens 

darüber hinaus zu bedenken, dass in der 

totalitaristischen Zeit Ähnliches auch 

anderswo im Lande vorkam, wobei dort 

jeweils nicht die deutsche Volksgruppe 

und auch nicht Schlesier betroffen 

waren. Es zeigt sich somit nicht zuletzt 

am Beispiel der Oberschlesischen Tragödie, 

dass die ersten Jahre nach dem 

Zweiten Weltkrieg für viele, die dem 

kommunistischen System nicht passten, 

eine Hölle waren. Insoweit hoffe ich, 

dass diese neuerliche Minderheitenausschuss-Sitzung 

so manchen Abgeordneten 

zu mehr Initiative bei der Eigenbildung 

über dieses Thema bewegen 

wird, welches zwar unter Forschern und 

Wissenschaftlern eine gewisse Popularität 

genießt, ansonsten aber wenig 

öffentlichkeitswirksam ist. Dabei ist es 

ja sehr wichtig, darauf hinzuarbeiten, 

dass immer mehr Bausteine der auch 

regionalen Nachkriegsgeschichte für 

und durch die kommenden Generationen 

wiederentdeckt und aufgearbeitet 

Notiert von Krzysztof Świerc



Nr. 31/1165 Wochenblatt.pl 3 

Zacieśnienie współpracy 

niezależnie od tego czy, rodzice pracują jeszcze nie wszystkim jest znany. Dalsze 

LARES: Niniejszy zawodowo materiał czy nie. służy wyłącznie informacje: do czytania. www.gartenkulturpfad-neisse.org. 

das Parlament in die Sommerpau- 

Powielanie So verabschiedete w jakikolwiek sich nicht sposób nur zabronione. 

LARES: Diese Materialien Dzieci-uchodźcy sind lediglich to dodatkowa praca zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ziomkostwo Górnoślązaków, Ziomkostwo 

Ślązaków oraz Ziomkostwo Prus 

Wschodnich podpisały umowę o zacieśnieniu 

wzajemnej współpracy pod 

egidą BdV, co jest rezultatem spotkania 

W 2013 roku działające w Niemczech 

urzędy ds. młodzieży wzięły pod opiekę 

rekordowo dużą liczbę dzieci i młodzieży, 

aby zapewnić im ochronę, przy 

czym są to prawie wyłącznie pozbawieni 

opieki małoletni uchodźcy, jak poinfor- 

LARES: Niniejszy mował materiał Federalny Urząd służy Statystyczny. wyłącznie do czytania. Powielanie Piechociński w jakikolwiek vom Koalitionspartner sposób PSL zabronione. 

es in der letzten Zeit 

Opieką otoczono ogółem ok. 42 100 

die Amtsgeschäfte des Regierungschefs. 

LARES: Diese Materialien dziewcząt sind i chłopców. lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Um Vervielfältigung Piechociński gab es in der ist letzten strengstens untersagt. 

rzeczników poszczególnych organizacji, 

panów Plaszczka, Rauhuta i Grigata, w 

ośrodku Ostheim w Bad Pyrmont. Natomiast 

Ziomkostwa Marchii Brandenburskiej 

i Prus Zachodnich zapowiedziały, 

że będą we współpracy uczestniczyć. Na 

początek mają być podjęte wspólne działania 

w kwestiach związanych z prawem 

wyborczym dla Niemców żyjących poza 

granicami RFN, nauczaniem szkolnym 

w języku niemieckim oraz wspieraniem 

grup mniejszości niemieckiej, które zamieszkują 

byłe tereny wschodnich Niemiec. 

Jednocześnie rzecznicy zgodnie 

zadeklarowali poparcie dla kandydatury 

Bernda Fabritiusa na stanowisko przewodniczącego 

BdV. 

Potwierdzają się obawy krytyków 

Badania przeprowadzone przez Niemiecki 

Instytut ds. Młodzieży oraz Uniwersytet 

w Dortmundzie wykazały, że 

wprowadzony w ubiegłym roku zasiłek 

opiekuńczy odstręcza wielu migrantów 

i dużą liczbę osób słabo wykształconych 

od posyłania swoich dzieci do przedszkoli, 

co powoduje, że nie korzystają 

oni z oferty oświatowej, opiekuńczej i 

całej sieci. Dzięki dofinansowaniu z Unii od czterech pokoleń. Firmę założył w im Sejm. Doch noch nach den Parlamentswahlen 

w jakikolwiek 2011 zählte sposób die TR 41 zabronione. 

Wochenblatt berichtete). 

LARES: Niniejszy Europejskiej materiał udało się służy wydrukować wyłącznie 7 1907 roku do Paul czytania. Rabbel w Lądku Powielanie Zdroju 

tys. egzemplarzy w języku niemieckim na Śląsku. 

S-K Abgeordnete und bei der Europawahl 


edukacyjnej tych placówek. 54% osób 

słabo wykształconych stwierdziło, że 


Foto: Sebastian Wladarz 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Z Vaterlandu 

Warschau: PSL-Führungswechsel abgewendet 


właśnie 

materiał 

zasiłek opiekuńczy 

służy 

jest 

wyłącznie 

powodem, 

dla którego odrzucają oferty przed- 

strony broszura ma być rozprowadza- 

oraz 3 

do 

tys. w 

czytania. 

języku polskim. 

Powielanie 

Licząca 72 



szkoli. Zasiłek opiekuńczy to świadczenie 

socjalne przyznawane rodzinom, 

które opiekują się swoimi dziećmi w 

drugim i trzecim roku życia, nie korzystając 

z ofert publicznych, jakimi są 

np. przedszkola. Zasiłek jest wypłacany 

Transgraniczna promocja ogrodów 

Ten most w parku Mużakowskim usytuowanym po 

którym mowa jest o stworzeniu transgranicznego 

szlaku kultury ogrodowej 

po obu stronach rzeki Nysy. Publikacja 

zawiera opisy 33 obiektów w Niemczech 

i Polsce – poinformowało stowarzyszenie, 

które ma zająć się prowadzeniem 

na wśród turystów oraz fachowców. Jej 

celem jest przybliżenie mało znanych 

parków na Górnych Łużycach i Dolnym 

Śląsku. Region ten wyróżniający 

się unikalnym w skali europejskiej zagęszczeniem 

obiektów sztuki ogrodowej 

Nerwy smakowe Ślązaków 

Gazeta „Frankfurter Allgemeine Zeitung” 

(FAZ) zajęła się tematem smaku 

Thomasa Martina zadecydował o tym, 

że zwycięzcą testów został krem „Nuxavelli” 

produkowany przez zakład wyrobów 

cukierniczych Confiserie Rabbel w 

Westerkappeln koło Osnabrück. „Co się 

tyczy relacji cen do poziomu usług, to 

kosztuje 5,95 euro. Jest to co prawda 

więcej niż w przypadku Nutelli czy 

Nusspli – bo nie jest to towar masowy, 

lecz ręczna robota z dodatkiem kakao 

z Wybrzeża Kości Słoniowej. Zakład 

Confiserie Rabbel jest prowadzony już 

Foto: Confiserie Rabbel 

Sommerliche Sorgenfalten 

„Was keine Pause kennt, ist nicht 

dauerhaft“, sagte schon der römische 

Dichter Ovid. Was um die Zeitenwende 

galt, wird auch in Polen 

im 21. Jahrhundert hochgehalten. 

se, sondern auch Regierungschef 

Donald Tusk (PO). 

Wobei Letzterer noch nicht im Urlaub, 

sondern wegen einer Operation 

im Krankenhaus weilt. In dieser 

Zeit übernimmt Vizepremier Janusz 

Zeit viel Wirbel. Beobachter spekulierten 

über den Sturz des Bauernpartei- 

Chefs. Vor wenigen Tagen stellte sich 

der frühere PSL-Vorsitzende Waldemar 

Pawlak gegen die eigene Fraktion. Hintergrund 

waren Durchsuchungen der 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie kremów do orzechowo-nugatowych, czytania. Powielanie wśród Büroräume w jakikolwiek des PSL-Fraktionsvorsitzenden 

Jan Bury und deren Aufklärung. Bei 


których pozycję rynkowego lidera zajmuje 

bereitgestellt. Nutella. Gust kucharza Jegliche gwiazd einem Vervielfältigung Treffen des PSL-Landesvorstan- 

ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

des wurde – eine im Vorfeld erwartete 

– Abstimmung um Piechociński dann 

aber gar nicht erst auf die Tagesordnung 

gestellt. Der PSL-Chef ging aus 

der Klausur gestärkt hervor, sein Vorgänger 

Waldemar Pawlak ist dagegen 

obu 

LARES: Niniejszy publikacji. 

stronach rzeki Nysy zdobi stronę tytułową nowej 

materiał służy wyłącznie 

jesteśmy 

do 

niepokonani” 

czytania. 

– uważa 

Powielanie 

szef zakładu 

Christian Rabbel, dodając, że sło- 

im Abseits. 

auf der 

w 

politischen 

jakikolwiek 

Bühne immer 

sposób 

mehr 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

zabronione. 

Ukazał się nowy przewodnik, w iczek zawierający 320 gramów produktu Sorgen vor einem Manöver ins Ab- 


seits plagen derzeit auch die Partei von 

Janusz Palikot von Twój Ruch (Deine 

Bewegung, TR). Seit den Europawahlen 

kämpft die linksliberale Partei ums 

politische Überleben. Zwar ist sie mit 34 

Abgeordneten die drittstärkste Fraktion 

Vizepremier Janusz Piechociński 

Foto: Robert Orzechowski 

Um Piechociński gab 

viel Wirbel. Beobachter 

spekulierten über 

den Sturz des 

Bauernpartei-Chefs. 

scheiterte die Palikot-Partei – obwohl 

mit der Linksbewegung von Ex-Präsident 

Aleksander Kwaśniewski zusammengelegt 

– an der Fünfprozenthürde. 

Einen Ausweg aus der Krise der Partei 

sahen Beobachter bislang in einer Zusammenarbeit 

mit der Linkspartei SLD 

von Leszek Miller. Doch derzeit sieht es 

nicht danach aus. Zu sehr geben sich die 

beiden Partei-Führer in den Medien gespalten. 

Anders am rechtskonservativen 

Rand. Dort besiegelten die Parteichefs 

Jarosław Kaczyński (Recht und Gerechtigkeit, 

PiS), Zbigniew Ziobro (Solidarisches 

Polen, SP) und Jarosław Gowin 

(Polen Gemeinsam, PRJG) bereits vor 

einer Woche eine wahltaktische und 

programmatische Zusammenarbeit (das 

Markus Nowak 













8007




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 


Ostpreußen: Russland entfernt sich in Kaliningrad nicht von Europa 

Notizen 

QQ50. Todestag LARES: in Ostbrandenburg: 

Während in Schlesien, Pommern, 



Ost- und Westpreußen viele Aktivitäten 

Universität finanziert sich neben Studiengebühren v.a. aus geweckt? Wir freuen uns über eine Kontaktaufnahme mit uns. 

Drittmitteln, die vom Institut für Politische Wissenschaft der 

RWTH Aachen verwaltet werden. 

RWTH Aachen 

LARES: Niniejszy zwar in materiał Königsberg Institut und für Politische 

służy auf Wissenschaft Deutsch. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Um den Fortbestand des Studiengangs im früheren Königsberg 

weiterhin zu sichern, suchen wir Unternehmen, Stiftungen und Prof. Dr. Dr. h.c. Winfried Böttcher 

interessierte 

Angeboten 

Personen, die uns unterstützen. 

wird 

Tel.: 

das 

+49-241-174888 

Studium vom 

winfried.boettcher@rwth-aachen.de 

LARES: Diese Materialien 

Finanzielle Unterstützung kann 


steuerlich als Spende geltend 

lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

gemacht werden. 

Prof. Dr. Ralph Rotte 

der Deutschen Minderheit auszumachen 

sind, ist der einstige, östlich der Oder 

gelegene Teil Brandenburgs (Neumark) 

in dieser Hinsicht völlige Diaspora. Hier 

Europawissenschaftler in Europa-Fragen mit Fokus auf der Tel.: +7-4012-995934 

europäisch-russischen 


D 

Zusammenarbeit; 

welscher@europastudien-kaliningrad.de 

Gleichermassen russisch, 

baltisch und europäisch. 

> den Kontakt zu der Datenbank eines Netzwerks von etwa 

ie materiał Robert-Bosch-Stiftung służy wyłącznie begleitet 

seit Jahren die Änderungen in 


180 fachlich wie sprachlich exzellent qualifizierten jungen 

Europa-Experten aus 19 Ländern; 

www.europastudien-kaliningrad.eu 

> die Unterstützung bei der Initiierung und Durchführung 

von 

LARES: Diese Materialien Mittel- Projekten in Kaliningrad 

sind seitens der deutschen Osteuropa, und „Durch die interdisziplinäre 

lediglich und Ausrichtung die sowie 

zum Marga 

Offenheit 

Lesen bereitgestellt. Der einzige deutschsprachige Jegliche postgraduale Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

russischen Mitarbeiter des EIKM; 

des Studiengangs für Studierende verschiedener 

gibt es auch keinen einzigen Verband der 

Deutschen Minderheit. Die Deutsche 

Minderheit aus Grünberg (Schl.) strahlt 

aber dennoch auch auf dieses Land aus 

(heute ist man wie das nördlicher gelegene 

Ostbrandenburg ein Teil des 1945 

konstruierten Lebuser Landes), wie eine 

2008 eingeweihte Gedenkplatte in Lagow 

LARES: Niniejszy (Kaliningrad) materiał im Jahre służy 2005 wollten wyłącznie die do czytania. Powielanie ein Sondermodul w jakikolwiek zur Ostsee-Kooperation. 

Also ein interdisziplinärer Studien- 


beiden Stiftungen dort ein Europastudium 

einrichten. sind lediglich „Die Stadt wurde zum gewählt Lesen bereitgestellt. Mehnert, der als Jegliche gang, Vervielfältigung der sich an Studierende jeglicher ist strengstens 

Instituts ist Klaus 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

(Łagów) beweist. Sie erinnert an den aus 

Lagow stammenden Medizinnobelpreisträger 

Gerhard Domagk, dessen 50. Todestag 

dieses Jahr begangen werden 

konnte. 

S-K 

QQRastenburg renoviert: Der 

Geschäftssitz der Gesellschaft deutscher 

Minderheit wird zurzeit von den 

Mitgliedern renoviert. Die Arbeiten sollen 

im August abgeschlossen sein, weil im 

September weitere Projekte durchgeführt 

werden, unter anderen die Fortführung 

des Deutschunterrichts. Finanziert wird 

die Renovierung durch die Stiftung für die 

Entwicklung Schlesiens und das Unternehmen 

Philips Lighting Poland. 

als Brückenstandort zwischen Russland 

und Europa, und der Studiengang sollte 

auf Deutsch ablaufen“, erklärt Christian 

Welscher, der seit sieben Jahren das Institut 

leitet, die Motivation. „Es wurden 

Gespräche mit der Kant-Universität ge- 


führt, aber 

materiał 

dort wollte 

służy 

man Englisch 

wyłącznie 

als 

do czytania. Powielanie 

kam 

w 

zwar 

jakikolwiek 

etwa die Hälfte aus 

sposób 

Russland, 

zabronione. 

Sprache. Das wiederum lehnten beide 

aber insgesamt stammen die Teilnehmer 

Stiftungen ab, so dass wir bei der Kö- 

aus 22 Ländern – bis hin zu Indonesien. 


fließend Russisch sprach. Er war als Europa und nicht nur die Europäische dafür nicht aus, da kam mir die deutsche 

Sylwia LARES: Przespolewska Niniejszy Korrespondent materiał weltweit służy unterwegs wyłącznie Union, do wie czytania. Christian Welscher Powielanie betont. Sprache w jakikolwiek in Königsberg entgegen.“ sposób Für zabronione. 

und beriet die deutschen Kanzler von Er zählt einige Unterrichtseinheiten ihn ist auch das Netzwerk der Alumni 

QLARES: Diese Materialien Adenauer sind bis lediglich Schmidt als Experte zum für Lesen des einjährigen bereitgestellt. Studiengangs auf: Jegliche „Wir sehr Vervielfältigung wichtig: „Die Kollegen kommen ist strengstens untersagt. 

Q Folter in Alt Keykuth verurteilt: 

Der Europäische Gerichtshof für 

Menschenrechte (EGMR) hat Polen für 

die illegale Inhaftierung von zwei Terrorverdächtigen 

in einem geheimen CIA-Gefängnis 

verurteilt. In den Jahren 2002 und 

2003 wurden in einem auf dem Gelände 

Die Bierhalle – nicht nur in Warschau 



des polnischen Auslandsgeheimdienstes 

befindlichen geheimen CIA-Gefängnis in 

Alt Keykuth (Stare Kiejkuty) nahe Ortelsburg 

(Szczytno) in Masuren die heute 

43 und 49 Jahre alten Kläger gefoltert. 

Die beiden Männer sind sie bis heute im 

Gefangenenlager Guantanamo inhaftiert, 

ohne je angeklagt worden zu sein. Noch 



hat die polnische Regierung die Möglichkeit, 

eine Überprüfung bei den 17 

Richtern der Großen Kammer des EGMR 

zu beantragen. Wird das Urteil rechtskräftig, 

muss die polnische Regierung jedem 

der Kläger 100.000 Euro Schmerzensgeld 

zahlen. 

Q Tricks auf dem Wasser: In Stet- 

Q LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


tin messen sich am Sonnabend, dem 9. 

August, Wakeboarder beim Wake-Cup 

2014 auf dem Glambecksee (Głębokie). 

Beim Wakeboarden steht der Fahrer seitlich 

zur Fahrtrichtung auf einem Brett und 

wird von einem Boot oder einer Seilbahn 

gezogen. Auf dem See befinden sich Hindernisse 

und zwei Wasserschanzen auf 

Eines von insgesamt sieben „Bierhalle“-Restaurants in ganz Polen In den gläsernen Braukesseln wird das Bier vor den Augen der Gäste zubereitet. Fotos: Holger Lühmann 

Blasmusik, Laugenbrezeln, Hefeweizen – auch in Polen kann man fei- 

1.000 Liter ausgeschenkt, da ist Nachzit: 

Wer eine rustikale Atmosphäre mag 

und deutsche Braukunst liebt, kommt 

um die Bierhalle an der Warschauer al. 

Jana Pawła II 82 oder ihren Depandancen 

im Kattowitzer Silesia City Center, 

amüsieren wie „auf der Wiesen“, sondern auch dabei zusehen, wie deutsches 

Bier gebraut wird. 

nehmen können. 

der Manufaktura in Lodsch sowie in 

das Bierhallenfeeling mit nach Hause 

A 

Auch wenn das Interieur optisch vor Neu Sandez (Nowy Sącz) nicht herum. 

uffällig sind in der größten Filiale 

der Restaurantkette „Bierhalle“ Interieur optisch vor anspielt (inklusive einer Blaskapelle, die Breslau betrieben, zwei weitere ebenfalls 

Auch wenn das 

allem auf Klischees von Süddeutschland Ein Restaurant wird zudem am Ring in 

nahe dem Arkadia-Einkaufszentrum in 

an Wochenenden Festzeltatmosphäre in Warschau. 

schub ständig nötig. Außerdem wird 

LARES: Niniejszy ern wie materiał die Bayern. służy Am besten wyłącznie in der Bierhalle, do czytania. einem Restaurant Powielanie mit 

das Bier 

w jakikolwiek 

mittlerweile auch in 

sposób 

Flaschen 

zabronione. 

Oktoberfestflair. In sieben Lokalen polenweit kann man sich nicht nur abgefüllt, damit sich überzeugte Gäste 


denen die Fahrer Sprünge und Tricks zeigen. 

Während und nach dem Wettbewerb 

unterhalten außerdem Livemusik und DJ’s 

das Publikum. Beginn ist um 10 Uhr, die 

Preisverleihung ist für 17 Uhr geplant. 

Mehr Infos auf www.szczecin.eu 

Q Treffen der Kulturen: Das 

alljährliche Festival „Treffen der Kulturen“ 

findet am 23. und 24. August am 

Schloss der Pommerschen Herzöge in 

Stettin statt. Es werden Konzerte mit 

modernen und traditionellen Stücken 

der kulturellen und ethnischen Minderheiten 

veranstaltet, wie der litauischen, 

jüdischen, deutschen und ukrainischen. 

LARES: Niniejszy 1516. Das materiał liegt unter służy anderem wyłącznie daran, werden do die czytania. beiden anderen Powielanie Zweigstellen dafür w aber jakikolwiek solide Hausmannskost, sposób die zabronione. Preis/Leistung 

jp dass einer der Besitzer aus Deutschland in Warschau mit Frischbier versorgt. An leicht gelingt und zum Bier schmeckt. 

LARES: Diese Materialien stammt. sind Im Keller lediglich der Gaststätte zum mit Lesen guten bereitgestellt. Tagen werden insgesamt Jegliche bis zu Keine Vervielfältigung Experimente lautet die Devise. ist Fa- 


Zusätzlich gibt es Filmvorführungen und 

einen Handwerkermarkt. 

Foto: Detlef Ollesch 

Unterstützen sie uns! 

Kontakt 

Der Studiengang an der Kaliningrader Staatlichen Technischen Haben wir Ihr Interesse für das Europainstitut Klaus Mehnert 

mit Europa zu beschäftigen. Und 

Was wir Ihnen bieten: 

> die Vergabe von Studien- oder Forschungsarbeiten im 

Rahmen der Abschlussarbeiten; 

> Übernahme von Studienpatenschaften mit einem 

Studierenden des EIKM; 

> das evtl. Absolvieren eines Praktikums eines EIKM- 

Studierenden bei Ihnen im Rahmen des Studiums; 

> den Zugang zu fachlicher Expertise ausgewiesener 

Fachrichtungen weltweit war ein intensiver Austausch 

und Kurt Möllgaard-Stiftung 

möglich, der als Vorbereitung für eine Tätigkeit 

fördert 

im 

internationalen Umfeld eine wertvolle Bereicherung 

unter anderem die bildet. Die Region Kaliningrad, die dem deutschen wissenschaftliche 

Zusammenarbeit mit 

Kulturraum sehr nahe und doch in vielerlei Hinsicht sehr 

fremd ist, hat mich begeistert. Ich habe wirklich gerne in 

Kaliningrad studiert.“ 

Wolfgang Ott, EIKM Alumnus, Deutschland, 

Schwerpunkt in dieser arbeitet bei Region acatech – Deutsche Akademie und für den 

Technikwissenschaften e.V. 

Ostseeanrainerstaaten. Zum 750-jährigen 

Jubiläum der Stadt Königsberg 

> Betreuung von Gästen und Delegationen mit Möglichkeit 

der Unterbringung. 

nigsberger Staatlichen Technischen Universität 

angesiedelt wurden, die sich der 

Idee gegenüber aufgeschlossen zeigte.“ 

Mentor des Europa-Instituts ist Klaus 

Mehnert, der 1908 in Moskau als Sohn 

deutscher Eltern geboren wurde und 

Q 

Warschau nicht allein die blau-weißen allem auf Klischees verbreitet), serviert die Küche Internationales. 

w jakikolwiek Spezialitäten aus sposób Bayern zabronione. 

LARES: Niniejszy Fahnen, materiał die den Eindruck służy erwecken, wyłącznie do von czytania. Süddeutschland Powielanie 

man befände sich mitten in einem bay- 

– zum Beispiel Haxen mit Sauerkraut 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. anspielt, serviert die Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

erischen Generalkonsulat. Vor allem 

staunt man über die beiden gläsernen 

Braukessel, die im hinteren Thekenbereich 

den Blick auf Frischgezapftes 

freigeben. Ob Pilsener, Hefeweizen oder 

Maibock – gebraut wird ganz traditionell 

nach dem deutschen Reinheitsgebot von 

Kaliningrad: 

Drehscheibe zwischen 

West und Ost. 

Kaliningrader Staatliche Technische Universität 

Europainstitut Klaus Mehnert 

doppelabschlussprogramm 

europastudien 

Europastudiengang in Russland. 

Ost- und Asienpolitik. Die Wahl fiel auf 

ihn als Namensgeber, weil er, so Christian 

Welscher, „symbolisch für die Völkerverständigung, 

für die Verbindung 

zwischen Ost und West, steht.“ 

Das Lehrziel des „Europa-Instituts 

Klaus Mehnert“ (EIKM) lautet kurz und 

bündig „Europa verstehen!“ Und zwar 

haben unter anderem die Fächer Europäische 

Politik, Europäische Wirtschaft, 

Oktoberfest das ganze Jahr 

weit über 100 Sitzplätzen gibt es ein weiteres 

Dutzend Braukessel. Von dort aus 

1. – 7. August 2014 

„Europa verstehen!“ – auf Deutsch in Königsberg 

Seit 2005 gibt es für Hochschulabsolventen 

aller Studienrichtungen 

die Möglichkeit, sich in einem Aufbaustudium 

ein Jahr lang intensiv 

Europa-Institut Klaus Mehnert an 

Tel.: +49-241- 8024824 

rotte@ipw.rwth-aachen.de 

der Königsberger Staatlichen Technischen 

Universität. Erwerben kann 

Kaliningrader Staatliche Technische Universität 

Europainstitut Klaus Mehnert 

Dr. Anatoliy Zagorodniy 

Tel./Fax: +7-4012-995994 

man ein russisches zag@klgtu.ru Diplom und einen 

deutschen Masters of 

Christian Welscher 

Art. 

Die Königsberger Staatliche Technische Universität ist wegen ihrer 

deutschsprachigen Ausrichtung auch „innerostpreußisch“ für junge 

Angehörige der deutschen Minderheit aus der Woiwodschaft 

Ermland-Masuren interessant. Der 1984 verstorbene Klaus Mehnert Foto: Engelbert Reinecke 

europäisch-russische Beziehungen, und 

Mentor des Europa- 

Sohn deutscher 

Eltern geboren 

wurde und fließend 

Russisch sprach. 

Küche Internationales. 

Fachrichtungen weltweit richtet.“ Ausreichende 

Kenntnisse der deutschen 

Sprache muss man bei der Bewerbung 

aber nachweisen. Doch das scheint für 

Interessenten kein Hindernis zu sein. 

Von den bisher etwa 200 Absolventen 

Einer der Absolventen des EIKM ist 

Georg Nagel aus Linz in Oberösterreich. 

Er hat Energie- und Umweltmanagement 

studiert: „Ich hatte bereits Kontakte 

nach Russland und wollte dort 

studieren. Aber mein Russisch reichte 

zwar eher aus anderen Sparten, aber 

zu den Treffen fahre ich immer.“ Diese 

oder Nürnberger Würstchen – gibt es 

auch, sind aber die Ausnahme. Ansonsten 

überwiegen zumeist leichte Snacks 

mediterraner Art sowie Vorspeisen und 

Hauptgerichte, die man bereits von typisch 

polnischen Speisekarten kennt. 

Das ist nicht besonders extravagant, 

sind ganz im Sinne der Organisatoren 

des Studiengangs, denn neben der Vermittlung 

von Wissen ist die Begegnung 

zwischen Menschen aus Ost und West 

ein Ziel. Dieses Jahr wurde es von Joanna 

Szymańska aus Mohrungen in Allenstein 

organisiert. Eine Ortswahl, die für Georg 

Nagel einen weiten Weg bedeutete, aber 

Elena Leontschewa aus dem nördlichen 

Ostpreußen (Oblast Kaliningrad) sehr 

entgegen kam: „Ich bin Germanistin und 

habe vor sieben Jahren am EIKM studiert. 

Dank des kleinen Grenzverkehrs 

kann ich seit zwei Jahren problemlos in 

den Norden Polens fahren, also auch 

einfach mal kurz für so ein Treffen.“ 

Christian Welscher sieht den kleinen 

Grenzverkehr als Chance für potentielle 

Studierende des Europastudiums 

aus Polen: „Bis jetzt hatten wir trotz der 

räumlichen Nähe gerade einmal drei 

polnische Teilnehmer. Vielleicht ändert 

sich das jetzt.“ Weitere Infos unter www. 

europastudien-kaliningrad.de 

Uwe Hahnkamp 

Unsere Bewertung 

Ambiente 

Geschmack 

Holger Lühmann




Nr. 31/1165 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 5 

Klitschdorf: Am romantischen Ufer des Quais 

Schlesiens 

LARES: Niniejszy materiał 

Schlüssel 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

zur 

w jakikolwiek 

Oberlausitz 





Eines der wohl schönsten Schlösser 

in der Schlesischen Oberlausitz 

befindet sich in dem kleinen Dorf 

Klitschdorf (Kliczków) in der Gemeinde 

Wehrau (Osiecznica), etwa 

13 Kilometer von der Kreistadt 

Bunzlau (Bolesławiec) entfernt. 

Dieser Ort ist 2001 eine Partnerschaft 

mit dem nur 28 Kilometer 

entfernten Gnaschwitz (obersorbisch 

Dobruša-Huska) in der Gemeinde 



Jauer. Danach war das Schloss im Besitz 

der Herrscherfamilie Rechenberg, die 

in ihrer Ära fast 300 Jahre am Quais 

herrschte. Die hohe Stellung der Be- 

LARES: Niniejszy sitzer materiał wurde durch służy den Besuch wyłącznie des do czytania. Powielanie wurde w beschlagnahmt jakikolwiek und die sposób fürstliche zabronione. 

böhmischen Königs Matthias, der zugleich 

sind römisch-deutscher lediglich Kaiser zum war, Lesen bereitgestellt. Jegliche Den Vervielfältigung Zweiten Weltkrieg überstand ist das strengstens 

Familie kam ins Zuchthaus. 


Doberschau-Gaußig im deutschen 

Teil der Oberlausitz eingegangen. Das 

Schloss liegt am Ufer des Quais (Kwisa), 

einem der saubersten Flüsse seiner 

Art in Europa, inmitten ausgedehnter 

Wälder der Görlitzer Heide. Der Fluss 

gilt als die Grenze zur alten Oberlausitz 

und war vor der Vertreibung die sprachliche 

Grenze der sorbischen Sprache. 

Das Schloss wurde an einen hohen Abhang 

des Flusses erbaut und war einst 

von Mooren umgeben. Der Name des 

Schlosses wird aus dem Tschechischen 

hergeleitet: „Klíč“ bedeutet im Tschechischen 

„Schlüssel“. Ob nun die Burg 

als Eingang oder gar als Schlüssel zur 

angrenzenden Oberlausitz galt ist nur 

eine Vermutung. 

Die Bauzeit des Schlosses, darauf ver- 

1611 dokumentiert. Nach den großen 

Zerstörungen im Dreißigjährigen Krieg 

wurden unter Baron Hans Wolfgang 

Wenzel von Frankenberg zahlreiche 

Veränderungen am Schloss und der 

Umgebung vorgenommen. Dieser Ba- 


ron war 

materiał 

Gouverneur 

służy 

und Vizekanzler 

wyłącznie 

Kaiser 

do 

Wilhelm 

czytania. 

II. leistete seiner 

Powielanie 

Einladung 

Folge und weilte insgesamt viermal gab einen Friedhof für die verstorbenen cke genutzt werden kann. 

Familie 

w 

einen 

jakikolwiek 

Tierpark angelegt. 

sposób 

Und es 

zabronione. 

am Hofe Kaiser Leopolds, und auch seine 

Söhne hatten oft bekannte kirchliche in Klitschdorf. 

Hunde und Pferde – einmalig in ganz 


weisen historische Quellen, geht auf 

die Jahre 1291-97 zurück. Es wurde 

als eine Grenzfestung für die Abwehr 

böhmischer Überfälle von Bolko I. 

erbaut. Aber bald verlor die Festung 

ihre eigentliche Bedeutung und man 

wandelte sie in eine Schlossanlage mit 

Gutshof um, die von aufeinanderfolgenden 

Vasallen des böhmischen Königs 

bewirtschaftet wurde. Geschehen war 

dies durch den Verlust der Unabhängigkeit 

des Fürstentums Schweidnitz- 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Heimat bereitgestellt. Brasilien, Argentinien Jegliche oder Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Jüdische Landwirtschaftliche Ausbildungsgüter, 

die während der Nazigewaltherrschaft 

im Dritten Reich 

genemigt und toleriert wurden, ist 

diesmal das Thema. Der langjährige 

Forscher am Leo-Beck-Institut in New 

York Horning-Wistuba will in seinem 

Vortrag auf ein besonderes Lehrgut in 

Ellguth-Steinau aufmerksam machen, 

wo jüdische Mädchen und Jungen vor 

ihrer Auswanderung in der Landwir- 

LARES: Niniejszy schaft materiał ausgebildet wurden, służy damit wyłącznie diese die Familie do czytania. Fraenkel Pinkus Powielanie spielte. w jakikolwiek sposób zabronione. 

möglichst reibungslos in ihrer neuen 

kan 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Kolekcja Vervielfältigung pocztówek Józefa Jonika liczy 250 sztuk. ist Najstarsze strengstens pochodzą z 1899 roku. untersagt. 


Einer der Tiergrabsteine, der nach dem Krieg als Zielscheibe für Schießübungen diente. 

und weltliche Persönlichkeiten zu Gast. 

1747 wurde die Familie von Promnitz, 

durch Kauf, neuer Eigentümer. Danach 

übernahm Johann Christian Graf zu 

Solms und Baruth den Besitz, indem 

er die Witwe Gräfin Promnitz ehelichte. 

Sein Sohn Johann Heinrich Friedrich Petzold. 

losung in Polen konnte das Objekt 1970 

LARES: Niniejszy Graf zu materiał Solms und Teckelburg służy wyłącznie führte Nach do dem czytania. Tode Friederichs Powielanie 1920 nur noch w jakikolwiek als Ruine bezeichnet sposób werden zabronione. 

dann den Umbau des Hofes im Renais- 

erbte sein ältester Sohn das Anwesen. und es wurde mit teilweisen Versuchen ristische Trümpfe. 


sancestil durch. Ab März 1877 wurde 

Neustadt O.S.: Vortrag über Textilmagnaten Fraenkel und Pinkus 

Dem Erbe verpflichtet 

Der US-Amerikaner deutscher 

Abstammung Dr. Robert Horning- 

Wistuba spricht am 5. August im 

Neustädter Textilmuseum über die 

Neustädter Fabrikantenfamilie. 

Dr. Robert Horning-Wistuba nimmt sich diesmal dem 

Fraenkelschen Lehrgut an. 

Foto: Klaudia Kandzia 

Kaiser Wilhelm II. 

war viermal Gast 

in Klitschdorf. 

Foto: Heinz Noack 

laut Testament Friedrich Hermann Johannes 

Georg Graf zu Solms-Baruth 

neuer Besitzer, der das Gut über vierzig 

Jahre besitzen sollte. Er gehörte zu den 

höchsten kaiserlichen Würdenträgern 

und bekleidete zahlreiche hohe Ämter. 

In einer dreijährigen Bauzeit (1881- 

84) wurde das Schloss komplett umgebaut. 

Die Gestaltung der Park- und 

Gartenanlagen, die sich wunderbar der 

Umgebung anpassen, übernahm einer 

der berühmtesten Spezialisten, Eduard 

Dies blieb so bis zum Attentat auf Hitler, 

Palästina Arbeit aufnehmen konnten. 

„Heute würde man von Selbsthilfe 

sprechen. In Ellguth-Steinau bekamen 

die Schüler eine zur Auswanderung 

notwendige Erstausbildung, denn sie 

übten meist kaufmännische Berufe aus. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Ich möchte do czytania. darauf hinweisen, Powielanie wieviele w jakikolwiek sposób zabronione. 

Organisationen und Gruppierungen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen parallel bereitgestellt. und in unterschiedlichen Jegliche Zeit- 


räumen in der Hachsharah, so hieß die 

Ausbildungsbewegung, tätig waren”, erklärt 

Horning-Wistuba. Hervorheben 

möchte der Redner auserdem, welche 

Rolle in der Selbsthilfe-Arbeit der jüdischen 

Bevölkerung von Neustadt O.S. 

Gesamtansicht des Schlosses 

denn die Gestapo konnte der antifaschistischen 

Familie nachweisen, dass 

sie beim Anschlag auf den Diktator 

beteiligt war. Das gesamte Eigentum 

Schloss schadlos, aber auf das kostbare 

und historische Bauwerk kam mit dem 

Einzug des sowjetischen Militärs eine 

grausame Zeit zu. Es wurde systematisch 

ausgeplündert und auf das peinlichste 

zur Ruine zugerichtet. Im Park hatte die 

Europa. Die rund 50 Grabsteine waren 

zum Teil aus Marmor und Sandstein, 

davon sind nur zwei erhalten geblieben. 

Deutlich kann man auf ihnen noch die 

Einschläge von den Schießübungen der 

Sowjets sehen. Nach weiterer Verwahr- 

der Instandsetzung begonnen. Noch 

Wystawa: Pocztówki Józefa Jonika 

Anfang 2001 bot das Schloss einen desolaten 

Eindruck. Doch in den Neunzigerjahren 

hatte die Renovierungsfirma 

„Integer S.A.“ das Schloss erworben. 

Dieser mutige Schritt ist für deutsche 

Verhältnisse schwer nachvollziehbar. 

Aber diese Firma, die sich auf die 

Denkmalpflege spezialisiert hat und in 

Deutschland bereits mehrere Schlösser 

mit großem Erfolg restaurieren konnte, 

wollte sich im Heimatland ein Referenzobjekt 

schaffen. So entstand ein wohl 

abgestimmter Komplex, der sowohl für 

Erholungs- aber auch für Konferenzzwe- 

Im November 2001 fand die Einweihung 

des Konferenzhotels mit 

Schwimmbad im einstigen Marstall, 

Paddelbootanleger und einer Eisbahn 

sowie des Restaurants statt. Die Görlitzer 

Heide lädt zum Reiten, Kutschoder 

Schlittenfahren ein. Die Nähe 

zum Iser- und Riesengebirge sowie die 

Autobahnanbindung sind weitere tou- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie od 18 w lat jakikolwiek prezentuje piękno sposób regionu zabronione. 

w akwarelach. 

przydrożne i figury”. 


Termin wystawy zawsze ściśle się wiąże 

z terminem odpustu w parafii św. 

Anny w Zabrzu. W poprzednich latach 

Jonik prezentował szkoły, kina, dworce, 

ratusze z poszczególnych dzielnic Zabrza, 

z Mikulczyc, Biskupic, Rokitnicy, 

Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz wielu promocji na nasze usługi, 

proponujemy 

LARES: 

Państwu 

Niniejszy 

udział 

materiał 

w konkursie 

służy wyłącznie 

z licznymi 

do 

nagrodami 

czytania. Powielanie 

pt.: a także kościoły i pałace Śląska. 

Józef w Jonik jakikolwiek urodził się w 1939 sposób roku w zabronione. 

LARES: 

„Najlepsze 

Diese 

hasło 

Materialien 

reklamowe 


– 

lediglich 

Spec. ZOZ 

zum 

>Tańczak 

Lesen bereitgestellt. 

i S-ka< Sp.J.” Zabrzu. Od najmłodszych lat przejawiał 

Jegliche talenty Vervielfältigung artystyczne. Również podczas ist strengstens untersagt. 

Nagroda główna to: „Weekend we dwoje w hotelu SPA” 

szczegóły i regulamin konkursu na stronie www.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszowy 

służby wojskowej dał się poznać jako 

kreatywny dekorator. Józef Jonik z zawodu 

jest modelarzem i przez 40 lat 

pracował w Hucie Zabrze, gdzie mając 

na co dzień do czynienia z rysunkiem 

technicznym, dodatkowo rozwijał swoje 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie zdolności. w jakikolwiek Pierwsze jego poważne sposób prace zabronione. 

powstały po przejściu na emeryturę. na przestrzeni lat. 

7915 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Wtedy Vervielfältigung to zrealizował dwa projekty. ist strengstens untersagt. 

Foto: Heinz Noack 

Heinz Noack 

Ewolucja sanktuariów 

Pod koniec lipca w Domu Parafialnym 

przy kościele św. Anny w Zabrzu 

odbyła się wystawa autorstwa Józefa 

Jonika. Ten zabrzański artysta 

Foto: Mariusz Korol 

Pierwszy to namalowanie serii akwarel 

przedstawiających kościoły gminy Zabrze. 

Drugim było stworzenie akwarel 

przedstawiających krzyże przydrożne 

i figury gminy Zabrze. Tematykę tę 

podejmują też dwie wydane książki pt. 

„Kościoły Zabrza i okolic” oraz „Krzyże 

Kolejną pasją Józefa Jonika jest kolekcjonowanie 

pocztówek, stąd tematem 

tegorocznej wystawy są „Szlaki pielgrzymkowe 

przedstawione na kartkach 

pocztowych w stuletniej historii”. Możemy 

na nich odnaleźć między innymi takie 

miejsca pątnicze jak: Piekary Śląskie, 

Turza Śląska, Częstochowa, Lourdes, 

Fatima, Altötting, Werl, Santiago de 

Compostela, Ziemia Święta. Kolekcja 

liczy 250 sztuk. Najstarsze pocztówki 

Jonika pochodzą z Piekar Śląskich z 

1899 roku oraz z Góry św. Anny z lat 

1901–1903. Główną ideą wystawy jest 

porównanie miejsc pielgrzymkowych z 

przeszłości z ich stanem obecnym, czyli 

pokazanie, jak te sanktuaria ewoluowały 

Jahannes Rasim/kan




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Oppeln: Logografie als Ausstellung 

Beuthen: Platzbenennung nach deutschem Bürgermeister 

Einmal Oder und zurück 



des Kommunismus ein Mann geehrt, 

dessen do czytania. Engagement und Powielanie Visionen w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

die Stadt nachhaltig geprägt haben. Über 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Jahrzehnte bereitgestellt. waren seine Person und Jegliche seine Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie dieses do verdienten czytania. Kommunalpolitikers Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

wieder im öffentlichen Raum präsent 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen sein wird. bereitgestellt. Bereits in den letzten Jegliche Jahren Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Stadtpräsident do czytania. Damian Bartyla Powielanie besuchte 

Foto: D. Panza 


sein Grab auf dem Friedhof Mater Dolorsa. 

bereitgestellt. Brüning hatte von 1882 Jegliche bis 1919 Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien Weg von sind Frankfurt/O.-Dammvorstadt 

lediglich zum Lesen untersagt. 

Logografie heißt gemeinsam die Oder entlang schippern und Kunst machen. 

Das Projekt „Logografie“ des Hauses 

der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit 

und der Galerie für zeitgenössische 

Kunst in Oppeln verbindet. 

Denn für sechs Künstler aus Deutschland 

und Polen wurde die Oder 

zum zentralen Objekt ihrer Arbeiten. 

in Beuthen als Bürgermeister regiert. 

Der gebürtige Westfale engagierte sich 

mit allen Kräften für seine neue Heimat. 

Es gelang ihm, seine Vision von Beuthen 

als einer modernen europäischen Stadt 

durch- und umzusetzen. In seiner Amts- 


um 18:00 

materiał 

Uhr endet die 

służy 

Veranstaltung 

wyłącznie 

zeit verwandelte 

do czytania. 

sich Beuthen 

Powielanie 

in eine stechen 

w 

bis 

jakikolwiek 

heute – trotz ihres 

sposób 

teilweise 

zabronione. 

mit einer Vernissage in der Galerie für der größten und bedeutendsten Zentren katastrophalen Zustandes – durch die 

Zeitgenössische Kunst. 

Oberschlesiens. Die in der damaligen elegante Gründerzeit-Architektur. In der betrachtet. 


Zusammen befuhren sie fünf Tage 

lang die Oder. Ihre Eindrücke auf dem 

Silesiaca (59): Gerhart Hauptmann (2) 

To on jest największym ze śląskich pisarzy 



Po ostatnim odcinku naszego cyklu krytyka ze strony Czytelników jeszcze 

zyskała na ostrości, a niektórzy z nich wyrażali opinię, że najbardziej 

znaczącym śląskim pisarzem był nie Gerhart Hauptmann, lecz Eichendorff. 

Oczywiście niełatwo jest bezpośrednio 

porównać ze sobą dwóch wielkich 

poetów, którzy działali w różnych 

epokach, jednak pomimo zamiłowania 

do Eichendorffa muszę rozczarować 

jego wielbicieli... Eichendorff bowiem, 

podobnie jak Goethe, uchodzi za wybitnego 

przedstawiciela epoki romantyzmu 

w Niemczech i najważniejszego 

reprezentanta późnoromantycznego w 

Literackiej Nagrody Nobla. Natomiast w 

samych Niemczech musiał przejść bardzo 

kamienistą drogę, czy to za sprawą 

inscenizacji dramatu „Tkacze” (cesarz 

Wilhelm II wymówił lożę w Teatrze Niemieckim), 

premiery dramatu „Przed 

LARES: Niniejszy materiał uważany jest służy za wyłącznie wschodem do słońca” czytania. (1889), który Powielanie wywołał w jakikolwiek sposób zabronione. 

jeden z największych skandali w dziejach 

LARES: Diese Materialien „pra-Ślązaka”, sind lediglich gdyż zum Lesen niemieckiego bereitgestellt. teatru. Mieszczańska Jegliche pu- 


bliczność była zaszokowana, ponieważ 

w sztuce Hauptmanna w otwarty sposób 

przedstawione zostały tematy związane 

z seksualnością i alkoholizmem. Cesarz 

Wilhelm II w ogóle nie cenił Hauptmanna, 

którego nazywał „socjaldemokratycz- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie nym” poetą, do czytania. a w 1896 roku zgłosił Powielanie nawet w jakikolwiek sposób zabronione. 

weto przeciwko przyznaniu mu Nagrody 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen im. Schillera bereitgestellt. za utwór pt. „Wniebowzię- 


krajach obszaru niemieckojęzycznego. A 

Gerhart Hauptmann? Liczba jego dzieł 

i przede wszystkim spektrum poruszanych 

treści są znacznie większe niż u 

Eichendorffa, sięgając poprzez naturalizm 

i neoromantyzm aż po neoklasycyzm. 

Nade wszystko jednak Gerhart 

Hauptmann jest uznawany za najważniejszego 

reprezentanta naturalizmu, 

bowiem wspomniane już pionierskie 

LARES: Niniejszy natomiast materiał moja swoje służy korzenie wyłącznie w pruskiej do wystąpili: czytania. pokojowo Powielanie nastrojona w jakikolwiek sposób zabronione. 

ojczystej ziemi, z której czerpałem swe bogini Atena oraz dyrektor teatru, który 


najlepsze 


siły”. 

lediglich 

Gerhart Hauptmann 

zum Lesen 

przegania 

bereitgestellt. 

ze sceny feldmarszałka 

Jegliche 

von 


dzieła pt. „Dróżnik Thiel” i „Tkacze” 

wywarły wpływ na całą epokę literacką. 

Pomimo swojego kosmopolityzmu 

(jak mogliśmy się ostatnio przekonać 

na przykładzie Wenecji) Gerhart Hauptmann 

w „głębinach serca” (jak rzekłby 

Eichendorff) pozostał zdeklarowanym 

Ślązakiem: „Musiałem na nowo odkryć 



Karolin łůnaczi 

dojść trocham, coby iść, podziynkować 

za miniůni rok i prosić o łaski na kolejni 

rok. Szło se dojść ciynżko, bo słůńcy blyndowało 

fest, ale co se nie robi do naszyj idzie nazołt. Powiam wům, że czas tyn, szczególnie wymieniůł tych bajtlów i podziynkowoł 

w jakikolwiek ich rodzicům. sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy świyntyj materiał Anki. Oczywiście służy jak wyłącznie co roku jak my do szli, czytania. tak szybko przelecioł, Powielanie że czowiek 

zajś se cieszi, że na bezrok pódzie Były tyż kobiyty, kery łoblykły se taky 

szła tyż z nami orkestra. Pomysły majům 


zajś rok minůł od tygo, że my zajś byli 

I na Annabergu. W tym roku my zajś 

szli jak co roku piechty. No bo przeca zajś 

rozmajty, a przerwy my mieli wiynci, 

niż jak my grali, no, ale co zrobić, tak 

to już majům. Ale przinajmnij zawsze 

je wesoło. Ksiůndz z nami szoł bez całoł 

drůga, to rzykanioł tyż nie brachło. 

Na Annabergu, jak to na Annabergu, 

ludzi kupa, budów moc, na każdym kro- 

LARES: Niniejszy ku szło materiał kupić jaky zabawki służy abo wyłącznie jaky dobry 

maszkety. Tak to już je, że ze pustymi je dugy i nic z tygo nie idzie wyniyjść. szły na jaky wesely. A potym biyda było na bezrok. 

taky powinny do czytania. być ty kołzania, Powielanie bo nierołz szpilków w tyż jakikolwiek miały elegancky klajdy, sposób jakby zabronione. 


bůł odpust. Zebrało nołs se ze parafii 

(Słubice) bis Oppeln haben sie in ihrer 

Kunst festgehalten. Das Schiff, mit dem 

sie unterwegs waren, lief am 28. Juli in 

Oppeln ein. Hier hat man noch gemeinsam 

eine weitere Woche verbracht und 

an dem Projekt gearbeitet. Am 8. August 

Marie Baumgarten/kan 

Gerhart Hauptmann 

jego genealogię 

na Śląsku można 

prześledzić, począwszy 

od XVI wieku. 

ojczysty kraj, jeśli mój duchowy rozwój 

miał potoczyć się tak, jak się rzeczywiście 

potoczył. Adolph von Menzel, 

Gustav Freytag i inni Ślązacy nigdy nie 

powrócili do rodzinnego kraju, toteż 

nie znajdujemy go w ich twórczości, 

uważany jest też za „pra-Ślązaka”, gdyż 

jego genealogię na Śląsku można prześledzić, 

począwszy od XVI wieku. 

Za granicą Gerhart Hauptmann szybko 

zyskuje sobie sławę i wielkie poważanie, 

i to nie tylko dzięki przyznaniu mu 

Damit wird 25 Jahre nach dem Fall 

Verdienste ein Tabu. Wie in anderen 

Städten der ehemaligen Ostgebiete 

des Deutschen Reiches durfte an eine 

entsprechende Ehrung der deutschen 

Stadtväter nicht gedacht werden. Nun 

beschloss der Stadtrat, dass der Name 

gab es immer wieder Anzeichen dafür, 

dass Beuthen reif sei, an seinen deutschen 

Bürgermeister zu erinnern. Vor 

zwei Jahren, am 80. Todestag Georg Brünings, 

wurde in der Trinitatis-Kirche 

eine Messe für ihn gehalten und der 

Zeit entstandenen öffentliche Gebäude 

cie Hanusi”. Nie należy też zapominać 

o największym skandalu teatralnym na 

Śląsku, jakim był zakaz wystawienia w 

Hali Stulecia we Wrocławiu jego sztuki 

„Festspiel in deutschen Reimen” (1913). 

Zamiast patriotycznej prezentacji armii 

Blüchera, będącego symboliczną postacią 

w wojnach wyzwoleńczych przeciwko 

Napoleonowi. Co powiedziałby na to 

Eichendorff, który swego czasu zgłosił 

się do służby we Freikorpsie Lützowa? 

Johannes Rasim 

rynkami se ze Annabergu nie wrołcoł, 

no, chyba że se niy moł czasu na łażyniy 

po budach, bo na przikład se zarołz zajś 

pielgrzymować. 

A kołzaniy w tym roku tyż było niesamowity, 

biskup gołdoł ło tym, że trza 

szanować starszych, egal jacy by nie byli, 

a to prołda. I nie dojść, że było krótky, 

to jeszcze na dodatek taky einmalig, że 

dugo go nie pódzie zapůmnieć, a właśnie 

und Wohnhäuser der Innenstadt be- 

A wiela dzieci było, niejedny płakały, 

niejedny gaworzyły na Mszi, ale wszyjscy 

byli bardzo mile widziani, biskup nawet 

szpily, że jak by to padać, nie dojść, że nie 

na miejscu, to jeszcze ani nikaj nie umiały 

wlyjść, naja… chciały fajnie wyglůndać, 

a oprócz tygo zwróciły tyż na siebie uwaga, 

bo kaj nie przełajziyły, to wszyjscy 

na niy patrzyli. Przinajmnij były inkszy 

jak wszystky inkszy kobiytki, a do tych 

1. – 7. August 2014 

Dem Westfälischen Visionär zur Ehr 

Plac Georga Brüninga, so wird der 

Platz vor der Beuthener Stadtverwaltung 

künftig offiziell heißen. 

Ein Großteil der Beuthener Bausubstanz entstand in der Amtszeit Brünings, so auch die Schlesische Oper. 

kommunistischen Zeit aus dem kollektiven 

Gedächtnis gelöscht, wird Brüning 

im Beuthen von heute zunehmend als 

eine verdiente historische Persönlichkeit 

Dawid Smolorz 

Gerhart Hauptmann w 1898 roku na spacerze. Foto: Zander & Labich, Berlin – Berliner Leben, rocznik I, zeszyt 10 

na Komunia zajść. Powiam wům, że tela 

lołt już chodzam na Annaberg, ale takygo 

czygojś jeszcze nie widziałach, a może 

einfach nie zwróciyłach na to uwaga. 

A tera cza lyczyć blazy, podziynkować, 

że szło zajść na Annaberg i przijść 

zajś nazołt i czekać na nastympnoł 

pielgrzymka. Kto wiy, co do tygo czasu 

se zdarzi, beleby yno zdrowiy dopisało 

i czasu nie brachowało, żeby tam szło 

zajść. A kto nie bůł, niech żałuje, bo richtig 

fajnie było, jak to co roku. Byli tyż 

tacy, co szli ponad piynć godzin, tych to 

richtig podziwiům, a wy se już szykujcie 

q 

Foto: Daniel Lekszycki




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Oppelner Woiwodschaft: Märchennächte mit den Helden der Gebrüder Grimm-Geschichten 


Zauberhafte Begegnungen 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Q Rowerowa wycieczka: Mieszkańcy 

Dąbrowic (gmina Chrząstowice) 

wspólnie wybrali się na wycieczkę 

rowerową. W sobotnie popołudnie 19 

lipca dąbrowiccy rowerzyści wyruszyli 





na ścieżki rowerowe gminy Chrząstowice. 

Wycieczkę zakończyli na placu przy świetlicy, 

gdzie zorganizowano poczęstunek 

oraz zabawę taneczną. Po raz pierwszy 

taki wspólny rajd odbył się w czerwcu 

zeszłego roku. Wydarzenie zorganizowało 

Koło DFK Dąbrowice w ramach projektu 

„Ożywianie domów spotkań”. Sfinansowane 

zostało ze środków Ministerstwa 

Spraw Wewnętrznych Republiki Federalnej 

Niemiec za pośrednictwem Związku 

Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno- 

-Kulturalnych w Polsce. 

QQLetzter Wirtschaftsstammtisch 

mit Konsul Eck: Zu einer dreistündigen 

Schifffahrt auf der Oder lud 

Konsul Peter Eck letzte Woche im Rahmen 

seines letzten Wirtschaftsstammtisches 

in Oppeln ein. Mehrere Unternehmer und 

Vertreter der Deutschen Minderheit fuhren 

auf dem Fluss und sprachen dabei 

über die Zukunft der Wirtschaft in der 

Region. Die Idee einer gemeinsamen 

Schifffahrt kam vom deutschen Unternehmer 

Carsten Berman. Für Konsul Eck 



Die Kinder konnten ihre eigenen Zaubergetränke herstellen. Foto: SKGD Als Abschiedsgeschenk bekam jedes Kind ein märchenhaftes Kissen. Foto: SKGD 


Teilnehmer ein Märchenschloss bauten. Nach dem 

Morgen hieß es für alle Morgengymnastik. 

Danach gab es Frühstückt. Zum 

„Das Malen, Schneiden, Kleben hat den 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Märchenlesen, Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Flug auf einem Besen, tanzende 

Nixen, brennende Wolken und ein 

gemeinsamer Tanz mit Schneewittchen: 

die Märchennächte, die von 

der Oppelner SKGD in den letzten 

Wochen in zehn DFK der Woiwod- 

ist er ein Beispiel für die Bedeutung des 

Wirtschaftsstammtisches: „Als er hier Fuß 

fassen wollte, haben wir als Konsulat ihm 

in Sachen der Fortbildung seiner Mitarbeiter 

geholfen. Er war so überrascht, 

dass es funktioniert hat, so dass er jetzt, 

glaube ich, am besten die Bedeutung 

unseres Wirtschaftsstammtisches sieht, 

wie man Drachentränen mit tanzenden 

ihrer Heimat kennen lernen, aber auch, 

LARES: Niniejszy Nixen materiał zaubert. Um Eltern służy und wyłącznie Großeltern 

der Kinder zu überzeugen, dass verbringen. 

in den DFK zusammenkommen und 

do Begegungsstätte 

czytania. Powielanie dass sie w mit jakikolwiek ihren Eltern bzw. sposób Großeltern zabronione. 


schaft veranstaltet wurden, hatten 

jede Menge Höhepunkte. 

An jeder Veranstaltung in der Reihe 

Deutsche Märchennacht nahmen 

15 Kinder im Alter vom sieben 

bis neun Jahren teil. Die Kinder unter 

Betreuung eines Deutschlehrers, Vertretern 

der DFK sowie Eltern hatten 

die Gelegenheit, deutsche Märchen von 

weil er ja direkt davon profitiert hat.” Als 

wichtigstes Fazit des Treffens wurde der 

Verbesserungsbedarf der Bedingungen 

für deutsche Investoren in der Region 

genannt. Eine von diesen guten Bedingungen, 

sei die Zweisprachigkeit der 

Region und die Präsenz der deutschen 

Minderheit. 

Q Sportowe rozmowy: Analiza 

den Bremer Stadtmusikanten gemeinsam in der DFK-Begegnungsstätte unter den deutschen Konsulats in Oppeln. Die beiden 

letzten w jakikolwiek haben das Vorhaben sposób auch zabronione. 

LARES: Niniejszy zu musizieren. materiał Nach den służy Spielen wyłącznie wurde wachsamen do czytania. Augen der Betreuer. Powielanie Zum 

es aber Zeit zum Ausruhen und Schlafen. 

Die sind Kleinen lediglich konnten entweder zum noch Lesen ein märchenhaftes bereitgestellt. Kissen. Am nächsten Jegliche Vervielfältigung ist adur strengstens 

Schlafen erhielt jedes Kind als Andenken finanziell unterstützt. 

Q 


kompetenten Lektoren zu hören. Nach 

dem Märchenlesen und dem Abendessen 

gab es eine Bastelstunde, in der die 

Kindern besonders viel Spaß gemacht 

und nach dem Zusammenbau hat auf 

die Kinder schon die nächste Überraschung 

gewartet, nämlich eine Zauberschule“, 

berichtet Natalia Jasik von 

der SKGD. Die Kinder haben gelernt, 

sie eine Zauberschule besucht haben, 

bekamen sie ein Zeugnis. Danach kam 

Schneewittchen, mit dem sie tanzten, 

sangen und herumtobten. Die Kinder 

verwandelten sich für einen Moment in 

eine Märchenfigur, um zum Beispiel mit 

Daniec: Festyn byłych i obecnych mieszkańców 

Słoneczna biesiada 

Basteln und Zaubern 

konnten die kleinen 

Zauberlehrlinge die 

Nacht in der DFK- 

Märchen auf Deutsch hören oder sich 

einen Märchenfilm ansehen. Der Höhepunkt 

war das gemeinsame Zubettgehen 

Abschluss gab es die Kinder kleine Geschenke 

– Märchenbücher der Gebrüder 

Grimm. „Mit dem Projekt wollen wir 

erreichen, dass die Kinder spielerisch 

die deutsche Sprache im Alltag erleben, 

die Kultur, Geschichte und Tradition 

dadurch einen stärkeren Bezug zu den 

DFK entwickeln“, meint Natalia Jasik. 

Die zehn Märchennächte in den DFK 

waren ein gemeinsames Projekt der Oppelner 

Sozial-Kulturellen Gesellschaft 

der Deutschen, der AGMO e.V. und des 



Na festyn „Daniec wczoraj i dziś/Danietz 

gestern und heute. Heimattreffen” 

zjechali w weekend 18–20 

lipca br. byli i obecni mieszkańcy 

sołectwa, by wspólnie świętować. 

Bogaty program artystyczny oraz 

struktur organizacyjnych sportu w Nadrenii-Palatynacie, 

źródeł ich finansowania 

oraz docelowo rozwój tej dziedziny 

współpracy pomiędzy regionami partnerskimi 

były celem zainicjowanej przez 

marszałka województwa opolskiego Andrzeja 

Bułę podróży studyjnej do Nadrenii-Palatynatu. 

Kluczowym punktem programu 

było spotkanie robocze w siedzibie 

Federacji Sportu Nadrenii-Palatynatu, 

podczas którego gospodarze szczegółowo 

omówili strukturę organizacyjną sportu 

w Niemczech. Równie ważne były także 

rozmowy kooperacyjne pomiędzy przedstawicielami 

stowarzyszeń o podobnych 

profilach działalności, podczas których 



słoneczna pogoda zachęciły wielu 

gości do udziału w wydarzeniu, które 

już chyba na trwałe zapisało się 

w kalendarzu imprez w Dańcu. 

Trzydniowe święto zaczęło się od 

dyskoteki z DJ Primo. Drugi dzień 

należał do strażaków, którzy rywalizo- 

potencjalni partnerzy z obydwu regionów 

mieli okazję do omówienia możliwości 

organizacji wspólnych przedsięwzięć. 

Np. Ewa Hałambiec, dyrektor Opolskiego 

Oddziału Regionalnego Stowarzyszenia 

„Olimpiady Specjalne Polska”, wraz z 

Michaelem Bergweilerem ze Special 

Olympics Rheinland-Pfalz rozmawiali o 

LARES: Niniejszy których materiał był m.in. Konsulat służy wyłącznie RFN w Neben do diesen czytania. bekannten Powielanie Namen Ring w am jakikolwiek Nürburgring in Deutschland sposób zabronione. 

Opolu. 

treibt es das Publikum vor allem wegen kostete dagegen etwa 190 Euro. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich A. Kurc/adur zum Lesen Neuentdeckungen bereitgestellt. nach Ostoberschlesi- 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens jp 

untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Das OFF-Festival do czytania. in Kattowitz Powielanie mausert 

sich vom Geheimtipp zur Topen. 

Das OFF will nicht trendig sein, es 

will Trends 

w jakikolwiek 

setzen. Dabei verfolgt 

sposób 

Organisator 

Artur Rojek, Kopf der Band 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Biesiadowaniu sind przewodził lediglich niezastąpiony Leonard zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wali ze sobą w Gminnych Zawodach 

Sportowo-Pożarniczych. Najwięcej 

laurów zdobyła Ochotnicza Straż Pożarna 

z Dębia. Pierwsze miejsca zgarnęli 

Seniorzy, Kobiety oraz Młodzieżowa 

Drużyna Pożarnicza. Bezkonkurencyjne 

były Oldgirls. Drużyna Oldboys z Dębia 

tym razem została pokonana przez 

Oldboysów z Chrząstowic. W grupie 

możliwości organizacji wspólnych igrzysk 

adresowanych do sportowców z niepełnosprawnością 

intelektualną. Pierwsze 

wspólne igrzyska zaplanowano na czerwiec 

2015 r. 

QQDeutschprüfung: Wer gerne als 

Deutschlehrer im Kindergarten tätig sein 

will, der kann an einem Deutschexamen 

teilnehmen, das am 28. August im Sitz 

der Deutschen Bildungsgesellschaft in 

Oppeln (ul. M. Konopnickiej 6, im vierten 

Stock) veranstaltet wird. Beginn ist um 

9:00 Uhr. Mehr Infos gibt es unter der 

Telefonnummer 77 44 19 200. adur 

Koncertem Orkiestry Dętej działającej sogar den Posten als Hauptact abgestaubt. 

do Am czytania. Sonnabend, Powielanie dem 2. Au- 

das OFF w jakikolwiek den renommierten sposób European- zabronione. 

Die Strategie geht auf. 2011 gewann 

LARES: Niniejszy przy OSP materiał Strzelce Opolskie służy rozpoczął wyłącznie 

się trzeci dzień zabawy w Dańcu. Na scegust, 

beschallt die dreiköpfige Indieband Festival-Award in der Kategorie „Bes- 


C za kobietami z Dębia na podium 

stanęły kobiety z OSP Dębska Kuźnia. 

W kategorii Seniorzy (grupa A) drugie 

miejsce zajęli strażacy z Ochotniczej 

Straży Pożarnej w Dębskiej Kuźni, trzecie 

– ochotnicy z Falmirowic. Młodzieżowa 

Drużyna Pożarnicza z Falmirowic 

zajęła II miejsce, natomiast MDP z OSP 

Daniec uplasowała się na III miejscu. 

ab 21:00 Uhr das Festivalgelände am 

Stauweiher (Dolina Trzech Stawów) in 

Kattowitz mit ihren teils elektronisch 

sphärischen, teils rockigen Klängen. 

Schon am Freitag tritt Multiinstrumentalist 

und ehemaliges Mitglied der Band 

Kraftwerk Michael Rother auf. 

Myslowitz, eine teils aufgezwungene 

Philosophie: Man habe einfach kein 

Geld um große, bekannte Bands zu 

buchen, sagt Rojek, der die Kapellen 

aus dem In- und Ausland nach seinem 

eigenen Gusto auswählt. 

tes mittelgroßes Festival“ und landet in 

zahlreichen Festivalranglisten immer 

wieder auf den vorderen Plätzen. Beim 

deutschen Publikum ist das OFF auch 

wegen seines günstigen Eintrittspreises 

angesagt, drei Tage plus Camping gibt es 

ab etwa 45 Euro. Ein Ticket für Rock am 

Oppelner Nachrichten 

Po zawodach strażackich ruszyła 

biesiada pod namiotem. Na wesoło 

zaprezentował się Kabaret Stan Tutaj, 

Malcharczyk. 

Foto: Krystian Smolka 

stare dobre przeboje przypomniał Gang 

Marcela, wystąpił też zespół Horyzont. 

Do późnych godzin nocnych trwała 

zabawa z zespołem Bravo i DJ Archy. 

nie wystąpił zespół wokalny Dan-Berg, 

formacja taneczna Hałas, Dominika i 

Janusz Żyłka. 

Organizatorami wydarzenia były: 

Koło DFK Daniec, Rada Sołecka oraz 

Ochotnicza Straż Pożarna. Finansowo 

festyn wsparli liczni sponsorzy, wśród 

Kattowitz: Musikfestival mit deutschen Bands 

Einfach mal OFF gehen 

Artur Rojek, Kopf der Gruppe Myslovitz, ist Organisator des Festivals. 

adresse für Musikfreunde. Auch aus 

Deutschland stehen in diesem Jahr 

vom 31. Juli bis 3. August Künstler 

auf der Bühne. 

The Notwist aus Weilheim haben 

Foto: Wikipedia 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien.




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Jelenia Góra: Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej w... Sejmie 

Kotysia 



Nowy mur 

Europa cierpi. Nie tylko opłakuje 

ofiary katastrofy malezyjskiego 

samolotu, zestrzelonego nad obszarem 

kontrolowanym przez prorosyjskich 

separatystów na wschodzie 

LARES: Niniejszy nawet materiał w Jeleniej Górze. służy Ewa wyłącznie Kopacz, marszałek do czytania. Sejmu RP, o tym Powielanie wie. Nie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien mogła sind oderwać lediglich oczu od modelu zum Lesen pałacu w bereitgestellt. Wojanowie z Parku Miniatur Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ukrainy, ale też nie potrafi znaleźć 

jedności w polityce zagranicznej. 

W czasie, gdy Bruksela nakłada 

na Moskwę kolejne sankcje, rosyjscy 

żołnierze przechodzą nad Loarą 

szkolenie z obsługi nowoczesnego 

okrętu zakupionego we Francji, 

a premier Węgier wyraźnie daje 

do zrozumienia, że nie jest zainteresowany 

konfliktem z Rosją. 

Kością niezgody jest planowana 

od kilku lat budowa gazociągu South 

Stream, który miałby zaopatrywać 

zainteresowane kraje: Bułgarię, 

Węgry, Serbię, Austrię, Grecję 

i Włochy. Zdaniem Jerzego Buzka, 


Kotlina Jeleniogórska była trendy 

LARES: Diese Materialien Król sind zaszczepił lediglich coś jeszcze – zum modę na Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

który w Parlamencie Europejskim 

pełni funkcję przewodniczącego 

Komisji Przemysłu, Badań i Energii, 

South Stream stanowi zagrożenie dla 

całej Europy Środkowo-Wschodniej, 

bo tworzy nowy, tym razem „gazowy” 

mur berliński. Buzek używa 

mocnych słów, ale może to ostatnia 

chwila, aby zapobiec pełnemu uzależnieniu 

energetycznemu od Rosji? 

Problem w tym, że nikt nie wymyślił 

na nie remedium. 

W kwestii chowania głowy w piasek 

Europa ma już doświadczenie. 

Oby dzisiaj do Ukrainy nie podeszła 

Wystawa w trójwymiarze 

Promocję trzeba wziąć we własne 

ręce. Zofia Czernow, jeleniogórska 

poseł, stała się w Sejmie ambasadorką 

Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej. 

Plansze, na których poka- 

zostały już przestrzennie umeblowane. regionalna została kilka lat temu sprowadzona 

do w czytania. szkołach do zera Powielanie – ma Paulinum w jakikolwiek w Jeleniej Górze, sposób Karpniki, zabronione. 

zano m.in. pałace: Wojanów, Łomnica, województwa dolnośląskiego. 

LARES: Niniejszy Nawet materiał władca nie był służy w stanie tego wyłącznie ładu 

zmienić, choćby chciał. W tej sytuacji już w programie edukacyjnej ścieżki Cieplice (dawna rezydencja hrabiów 


tak jak do Czechosłowacji w 1938 

roku. 

Józef Kotyś 

Wystawę można oglądać do 26 września. 

QQBreslau: Die deutsche Minderheit 

in Breslau veranstaltet zum zweiten Mal 

einen deutsch-polnischen Tandemsprachkurs 

für zehn deutsche und zehn polnische 

Teilnehmer. Der Kurs findet vom 11. 

bis 21. September im DSKG-Sitz statt. 

Anmeldeschluss ist der 11. August. Anmeldung 

und Informationen bei Hanna 

Teschner unter aktion-west-ost@bdkj. 

de. Mehr Infos gibt es unter www.ntks. 

wroclaw.pl. 

Q Neustadt: Am 2. August be- 

Q 


LARES: Diese Materialien Mehr als sind 80 Interessierte lediglich zum nahmen Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ginnt auf dem Neustädter Ring das 8. 

Internationale Jazz-Festival. Das genaue 

Programm gibt es auf der Internetseite 

www.prudnik.pl. 

Q Chróścice: 2 i 3 sierpnia odbędzie 

Q 

und deren rechtem Nebenfluss, der 


Mischline. 

materiał 

Beide werden 

służy 

im 

wyłącznie 

Werk 


LARES: Diese Materialien von Georg sind Hauptstock lediglich beschrieben. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

się festyn rodzinny na parkingu za OSP 

w Chróścicach (gmina Dobrzeń Wielki). 

W sobotę od 20.00 zabawa taneczna z 

zespołem Magnetic. W niedzielę występy 

artystyczne, pokaz rzeźbienia w drewnie, 

gry i zabawy dla dzieci. Więcej na www. 

gokdobrzenwielki.pl. 

Q Görlitz: In der Reihe „Kaffee und 

Kuchen: natürlich schlesisch“ findet im 

Schlesischen Museum in Görlitz am 6. 

August ein Vortrag „Ein gelehrter Adliger. 

Die schlesischen Reisen des Adolf Traugott 

v. Gersdorf“ statt. Ab 15:00 Uhr spricht 

Kai Wenzel über den gelehrten Adligen 

aus der Oberlausitz, der als einer der 

besten Kenner des Riesengebirges und 

des niederschlesischen Vorlandes galt. 

Bo informacja, że w cieniu Śnieżki 

jest wieś o architekturze żywcem 

przeniesionej z Tyrolu, robi wrażenie. 

LARES: Niniejszy Mowa materiał o Mysłakowicach, służy w której wyłącznie letnią 

rezydencję miał król pruski. On to, Pałaców i Ogrodów 

do o wartości czytania. Doliny Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien protestant, sind dał lediglich zgodę swym współwy- 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

znawcom, żeby osiedlili się tuż pod jego 

bokiem, bo w ojczyźnie byli z powodu 

konfesji szykanowani. Co więcej, król 

nakazał swym architektom, żeby styl 

tyrolski zaszczepili w Mysłakowicach 

i w okolicy. 

Karkonosze, Rudawy Janowickie i Kotlinę 

Jeleniogórską wśród pruskiej arystokracji. 

W efekcie na około stu kilometrach 

kwadratowych powstało w XIX w. 

kilkadziesiąt rezydencji, które utworzyły 

jednolite założenie pałacowo-parkowe w 

czym dla renesansu są Włochy, tym 

dla romantyzmu stał się rejon Jeleniej 

Góry, zwany obecnie Doliną Pałaców i 

Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej. Z prostego 

powodu. Poczdam i Berlin, gdzie 

rezydowali na stałe królowie pruscy, 

król Prus, który stał się ikoną romantyzmu, 

zrealizował swe wizje w rejonie 

Jeleniej Góry. 

Na ten niezwykły krajobraz składają 

się m.in. kościoły. Na ogół są po dwa 

– katolicki i ewangelicki – w każdej 

cmentarze. Pomiędzy kościołami stała 

karczma, gdzie załatwiano interesy. 

W Mysłakowicach zachowały się 

domy tyrolskie, a w sąsiednich wsiach 

– sporo domów przysłupowych zwanych 

łużyckimi. Ich konstrukcja była odporna 

dzięki wpływom pruskiej arystokratki na 

dworze pruskim stanął kościół Wang – 

obecnie jedyna budowla wikingów poza 

Skandynawią. 

Fenomen w skali 1:25 


stylu angielskim 

materiał 

(romantycznym). 


Ma Park 

do 

Miniatur 

czytania. 

Zabytków 

Powielanie 

Dolnego Co więcej, 

w jakikolwiek 

nie delegowali nikogo 

sposób 

choćby 

zabronione. 

wspólną oś symetrii – Śnieżkę. Nie było Śląska w Kowarach jest najlepszym z wydziału promocji. 

góry wyższej w całych Prusach. Tym, miejscem, żeby się przekonać, jak nie- 


samowitym kulturowo miejscem jest 

Dolina Pałaców i Ogrodów. Zamki, pałace, 

kościoły, starówka Jeleniej Góry, 

ratusze, górskie schroniska w skali 1:25 

są znakomitą lekcją regionalizmu. To 

towar w Polsce deficytowy. Edukacja 

regionalnej. Tak strzeliliśmy sobie w 

kolano. Brak znajomości tożsamości 

własnego miejsca zamieszkania wpływa 

ujemnie na jakość życia. Brak wiedzy o 

atutach okolicy stawia bowiem pod znakiem 

zapytania możliwość stworzenia 

TERMINE 

miejscowości, bo wyznaniowo tutejsi 

mieszkańcy materiał nie byli służy monolitem. wyłącznie W stycznego. do A czytania. turystyka to dziś Powielanie przemysł, Wojanowie. w jakikolwiek Przydała prezentacji sposób waloru zabronione. 

z miejscowych atrakcji produktu tury- 

głównie uwagę na miniaturze pałacu w 

QQKatowice: Muzeum LARES: Historii Katowic 

zaprasza na wystawę „Kresowianie w konsekwencji w pobliżu stoją pastorów- 

który przynosi ogromne dochody. trójwymiaru i dała pojęcie o architekto- 

Niniejszy 

Katowicach, LARES: katowiczanie Diese na Materialien Kresach”. ka i plebania sind oraz lediglich są dwa wyznaniowe zum Lesen O ile bereitgestellt. jeleniogórzanie mają choć Jegliche mglinicznym 

Vervielfältigung bogactwie okolic Jeleniej ist Góry. strengstens untersagt. 

ste pojęcie o skarbie, jakim jest Dolina 

Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 

to o urzędnikach marszałka 

Dolnego Śląska nawet tego nie można 

powiedzieć. Na Kongresie Turystyki 

Kulturowej, który odbył się 18 i 19 

LARES: Niniejszy na drgania materiał krosien – służy z tkactwa wyłącznie utrzymywały 

się całe wsie w Sudetach i na Wojanowie z inicjatywy Fundacji Doliny zareagował. Szefowa parlamentu jego powodzeniem w Niechorzu. 

października do czytania. ubiegłego roku Powielanie w pałacu w terra w incognita. jakikolwiek Marian Piasecki sposób od razu zabronione. 

LARES: Diese Materialien Pogórzu sind Sudeckim. lediglich Z kolei w zum Karpaczu Lesen Pałaców bereitgestellt. i Ogrodów Kotliny Jeleniogór- 

Jegliche zaproszenie Vervielfältigung przyjęła. ist strengstens untersagt. 

skiej, nie pojawił się żaden z członków 

Zarządu Województwa Dolnośląskiego. 

Schaffgotsch), Bukowiec, Pakoszów, wieżę 

rycerską w Siedlęcinie i willę noblisty 

Gerharta Hauptmanna w Jagniątkowie, 

stanęły w pobliżu sali posiedzeń Sejmu. 

Ewa Kopacz, marszałek Sejmu, która 

wystawę otworzyła, skupiła jednak 

Szefowa parlamentu nie kryła podziwu 

dla Mariana Piaseckiego, twórcy parku 

miniatur w Kowarach. – Wspaniała 

robota, niezwykła precyzja – usłyszał. 

Jednocześnie przyznała, że w okolicach 

Jeleniej Góry nigdy nie była. To dla niej 

1. – 7. August 2014 

Skarby nadal nie odkryte 

Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej to dobro o szczególnym 

znaczeniu dla kultury europejskiej, dlatego zasługuje na wpis na Listę 

światowego dziedzictwa UNESCO, ale wciąż nie jest to wiedza powszechna 

Zabytków Dolnego Śląska w Kowarach, który został gwiazdą wystawy 

w Sejmie. Marszałek Kopacz otworzyła ją 22 lipca. I zrobiła wielkie oczy. 

Auf die über Feldwege und Waldschneisen 

führende Route hatten 

sich neben Mitgliedern der Fahrradsektionen 

aus Zawadzki, Gleiwitz und 

Groß Strehlitz auch zu einem aktiven 

Q 

Zeitvertreib aufgelegte Bewohner aus 

LARES: Niniejszy umliegenden materiał Ortschaften służy aufgemacht. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Am Start wurden alle von den Veran- 


staltern begrüßt: Alfred Feliks, Chef der 

PTTK-Betriebsabteilung der Andreashütte 

(Huta Andrzej) in Zawadzki, und 

Józef Kotyś, Direktor der Bibliothek und 

des Kulturzentrums in Colonnowska. 

Ihre Fahrt auf der 25 km langen 

Strecke begannen die Radler vor dem 

O ile jeleniogórzanie 

mają jakieś pojęcie 

Kotliny Jeleniogórskiej, 

to o urzędnikach 

marszałka Dolnego 

Śląska nawet tego nie 

można powiedzieć. 

Klein Stanisch: Fahrradtour im Flusstal der Malapane 

LARES: Niniejszy Haus, materiał in dem von 1937 służy bis 1944 wyłącznie Georg 

Hauptstock (Künstlername: Peter vorbei und erreichten schließlich eine Hauptstock und zu dessen Platz in der Spiel sagen?“ 

gebäude do und czytania. der Urbanus-Kapelle Powielanie Geschichte w jakikolwiek von Klein Stanisch, sposób zu Georg zabronione. 

adur 

LARES: Diese Materialien Schrat) sind wohnte. lediglich Sie fuhren zum anschlie- 

Lesen Anhöhe bereitgestellt. im westlichen Teil des Jegliche Dorfes. schlesischen Vervielfältigung Literatur. ist strengstens untersagt. 

ßend am historischen örtlichen Schul- 

O fenomenie kulturowym Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej opowiedział w Sejmie Piotr Napierała 

(pierwszy z prawej). Od lewej stoją: Ewa Kopacz (marszałek Sejmu RP), prof. dr hab. Alicja Chybicka (senator RP), 

Marian i Małgorzata Piaseccy (właściciele Parku Miniatur Zabytków Dolnego Śląska w Kowarach). Foto: M. Perzyński 

Auf den Spuren von Peter Schrat 

am 26. Juli an einer Fahrradtour in 

Klein Stanisch teil. Im Mittelpunkt 

stand die Erhabenheit der Landschaft 

im Flusstal der Malapane 

Auf den Weg machten sich neben Mitgliedern der Fahrradklubs aus Zawadzki, Gleiwitz und Groß Strehlitz auch 

aktive Bürger umliegender Ortschaften. 

Foto: J. Stemplewski 

Dort bekamen Sie Informationen zur 

Uzdrowisko pod kroplówką 

Paweł Skrzywanek, prezes uzdrowiska 

Szczawno-Jedlina, zobaczył miniaturę 

Wojanowa i zobaczył oczyma wyobraźni 

identyczną miniaturę przedstawiającą 

jedną z budowli kurortu w Szczawnie- 

-Zdroju. Ale zamówienia nie złożył, 

gdy dowiedział się, że wykonanie tego 

typu modelu to koszt około 60 tys. zł. 

Uzdrowiska na taki wydatek nie stać. Jest 

pod kroplówką finansową samorządu 

Samorządowcy – głównie wójtowie i 

burmistrzowie – zjawili się na otwarciu 

wystawy licznie. Nie pożałowali też swego 

czasu posłowie i senatorowie z Dolnego 

Śląska wszystkich opcji. Przybyła spora 

reprezentacja właścicieli pałaców, wśród 

nich baronowa Elisabeth von Küster z pałacu 

Łomnica oraz szef Fundacji Doliny 

Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej 

Piotr Napierała, który opowiedział 

o wyjątkowości tego miejsca. Tu, gdzie 

pokazano wystawę, suną m.in. wycieczki 

zwiedzające gmach parlamentu, co czyni 

prezentację dodatkowo atrakcyjną promocyjnie. 

Model pałacu w Wojanowie 

po wystawie w Warszawie trafi – jako 

reklama Karkonoszy i ich okolic – do 

Parku Miniatur Latarni Morskich, który 

Marian Piasecki utworzył i prowadzi z 

Marek Perzyński 

Auf ihrem Weg zur an der Mischline 

gelegenen „Alten Mühle” besichtigten 

die Tagestouristen die an geschützten 

Tier- und Pflanzenarten reichen 

Weiher, eine kleine Waldquelle, das 

geheimnisvolle Schwarze Loch sowie 

die nördlich von Vossowska befindlichen 

Biberstandorte und einen 160 

Jahre alten Kiefernwald. Über die 

Waldpfade führten sie der als Tourleiter 

fungierende Piotr Jendruś und Förster 

Krzysztof Sawczuk. Nach dreistündiger 

Reise gelangten die Teilnehmer dann 

an die Mischline, die vor siebzig Jahren 

vom Verfasser des Buches „Peter 

Schrat” so beschrieben wurde: „Unten 

gräbt das klare, dunkelfließende Wasser 

durch die Moorwiesen in krummen 

Linien seinen Weg. Zwischen den breiten, 

fetten Erlen und den buschigen 

Weiden hüben und drüben stehen die 

rotbraunen Kiefernstämme. Die letzte 

Sonne brennt durch ihre aufgerauhten 

Leiber und macht sie rot wie das Fell 

des Eichkaters. Ihr meine Malerfreunde 

mit euren Pastellen und Aquarellen, 

was würden eure Farben zu diesem 

Józef Kotyś




Nr. 31/1165 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Feierlichkeiten: St. Anna-Ablass in Rosenberg 

Kronika Parafialna 

Ablass 


mit 

materiał 

deutschen 

służy wyłącznie do czytania. 

Elementen 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Q Wrocław: „W hołdzie” to niezwykła 

wystawa w kolegiacie Świętego Krzyża. 

Sługa Boży ks. Robert Spiske, niemiecki 



ksiądz działający we Wrocławiu w XIX w., 

założyciel zgromadzenia sióstr jadwiżanek, 

czeka na wyniesienie na ołtarze. Ewa 

Walczak-Jackiewicz sportretowała go w 



kwiecie wieku (foto). To jedna z prac, 

którą można zobaczyć we wrocławskiej 

kolegiacie Świętego Krzyża. Wystawa jest 

dziękczynieniem wrocławskich plastyków 

związanych z duszpasterstwem akademickim 

za kanonizację Jana Pawła II. 

Duszpasterstwo powstało 31 lat temu 

przy okazji wystawy, którą plastycy zorganizowali 

z okazji pierwszej wizyty Jana 

Zu Fuß, mit dem Fahrrad oder dem Auto – viele Pilgerten zum St. Anna-Ablass nach Rosenberg. 

Das Wetter hat es gut gemeint mit 

den Pilgern, von denen sich viele 

mit dem Fahrrad oder zu Fuß zum 

Gnadenbild der Heiligen Mutter 

Anna nach Rosenberg aufmachten. 

Der Hauptzelebrant der sonntäglichen 

Eucharistiefeier (um 11:00 

Uhr) war der Oppelner Weihbischof 

Pawła II we Wrocławiu. Kościół był wtedy 

jedyną przestrzenią wolności w Polsce 

rządzonej przez komunistów. Jego mury 

dawały nieskrępowaną możliwość wypowiedzi 

twórczej wszystkim – także 

osobom religijnie letnim czy wręcz nie 

związanym z Kościołem w ogóle. Wystawa, 

która jest obecnie czynna w kolegia- 


Rosenberg 

materiał 

zum Gnadenbild 

służy 

pilgerten, 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

er ein 

w 

Fernstudium 

jakikolwiek 

an der Universität 


so sollten auch heute unsere Familien 

in Lublin, das er mit der Promotion 

das Gebet an die jüngeren Generationen von dem rechten Weg abkommen“, hieß im Bereich Kirchenrecht abschloss. 

przypomina. 


weitergeben 


und 

lediglich 

sich der Großmutter 

zum Lesen 

es in der 

bereitgestellt. 

Predigt. 

Jegliche 

Seit 


30 Jahren kommt er alljährlich 


Q 

Paweł Stobrawa. In seiner Predigt erinnerte 

er u.a. daran, dass die Heilige 

Anna – Patronin der Diözese Oppeln 

und Oberschlesiens – und ihr 

Ehemann, der Heilige Joachim, auch 

Schutzpatrone der Familien sind. Bischof 

Stobrawa betonte, wie wichtig die 

cie Świętego Krzyża, tamte wydarzenia 

Marek Perzyński 

Q Pożar w Bytomiu-Bobrku: 23 

lipca o godz. 19.20 został zaprószony 

ogień w drewnianym kościele ewangelickim 

w Bytomiu-Bobrku. Pożar strawił 

część dachu, wieżę i pomieszczenia gospodarcze. 

Akcja ratownicza zakończyła 


Neviges: LARES: Wallfahrt Diese zu Materialien St. Anna sind lediglich zum Lesen Mikołajki: bereitgestellt. Muzeum Reformacji Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Zwei Bischöfe 

Mikołajki (Nikolaiken) to historycz- 


ne, powstałe w połowie XV wieku, 

Bobrek i Karb. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen miasto bereitgestellt. położone w Krainie Jegliche Wiel- 


Q 

się o 22.30. Dzięki szybkim i sprawnym 

działaniom nie dopuszczono do rozprzestrzenienia 

się pożaru na pozostałą 

część drewnianego kościoła. Kościół został 

wybudowany w 1932 r. z drewnianych 

prefabrykatów i należał do pobliskiej 

huty. W tym kościele na nabożeństwach 

i modlitwach spotykali się hutnicy i górnicy 

wyznania ewangelickiego z dzielnic 

Q Akcja charytatywna: „Tornister 

pełen Uśmiechów” to akcja, której 

celem jest zwiększanie szans edukacyjnych 

uczniów poprzez zebranie funduszy 

na zakup i wyposażenie plecaków dla 

najuboższych uczniów w archidiecezji 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. go Karl Powielanie Friedrich w jakikolwiek sposób zabronione. 

Schinkel. Tuż obok XIX-wiecznego 

domu bereitgestellt. bożego znajduje się Jegliche jedno z Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

Erzbischof Alfons Nossol beim Pontifikalamt der Mutter-Anna-Wallfahrt in Neviges. 

„Wenn Schlesier pilgern, dann haben sie nicht nur einen Bischof, sondern 

gleich zwei Bischöfe dabei“ – mit diesen Worten begrüßte der Wallfahrtsleiter, 

Pater Othmar Brüggemann OFM, die Teilnehmer der diesjährigen 

katowickiej. Akcja zostanie przeprowadzona 

od 15 sierpnia do 2 września 

i będzie polegać na zbiórce przyborów 

szkolnych (piórniki, zeszyty, bloki rysunkowe, 

kredki, farby, flamastry, plastelina 

i przybory geometryczne) w parafiach, 

które zamówiły plecaki. Plecaki można 

zamawiać w Centrali Caritas Archidiecezji 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie był prof. do Stanisław czytania. Lorenz, Powielanie ewangelik, w księgi jakikolwiek parafialne, sposób zabronione. 

wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego 

tablice z nazwiskami 


w Warszawie. 


Mutter-Anna-Wallfahrt. 

Die beiden Bischöfe waren der emeritierte 

oberschlesische Erzbischof 

Alfons Nossol und der aus Peru kommende 

Alt-Bischof Bernhard Kühnel 

Langer MSC, dessen Wiege im schlesischen 

Kreis Neisse stand. 

Katowickiej mailowo (katowice@caritas. 

pl) lub telefonicznie (32 251 67 22). Ilość 

plecaków ograniczona. Plecaki przekazane 

zostaną najuboższym uczniom za pośrednictwem 

duszpasterzy, parafialnych 

zespołów Caritas, katechetów. 

Q Köln: Am 23. Juli ist in einem 

appellierte Erzbischof 

Q 

– W czasie przełomu politycznego 

w Polsce 

LARES: Niniejszy materiał Alfons Nossol służy in wyłącznie do czytania. 

zamierzano zlikwidować 

Powielanie 

Pisma 

w 

Świętego 

jakikolwiek 

na język niemiecki, 

sposób 

czeski, 

rosyjski, szwedzki i inne – wylicza 

zabronione. 

seiner Predigt. 

muzeum. Z pomocą przyszła jednak 


Erzbischof Nossol, der das feierliche 

Pontifikalamt zelebrierte, ging in seiner 

Predigt u.a. auf die Bedeutung der Liebe 

im christlichen Leben ein. Liebe – so 

Erzbischof Nossol – sollte das zwischenmenschliche 

Verhalten prägen. Er rief 

den Wallfahrern zu, sie mögen die Liebe 

gegen jegliche Form der Gewalt, darunter 

auch gegen Vertreibungen, einsetzen. 

Festgottesdienst der Ankunft der Gebeine 

der Heiligen Drei Könige in Köln 

vor 850 Jahren gedacht worden. Nach 

dem Gottesdienst konnten Besucher unter 

dem Dreikönigenschrein gehen und sich 

segnen lassen. Am 23. Juli 1164 hatte Erzbischof 

Rainald von Dassel die Reliquien 

von Mailand nach Köln gebracht. Ihnen 

zu Ehren entstand der gotische Dom. Der 

des Chors der Oberschlesischen Bergmänner 

materiał und der Trachtengruppen służy wyłącznie auf zeum mogło do czytania. ponownie otworzyć Powielanie swoje ległym w od jakikolwiek przedmiotu zainteresowań sposób zabronione. 

r., po jego gruntownej przebudowie, mu- 

1837). Ciekawym zbiorem, jakże od- 


dem Klostervorplatz erfreuen. Die feier- 

podwoje. 

muzeum, jest... najstarsze tłumaczenie 


Das Pontifikalamt umrahmten musikalisch 

das Oberschlesische Blasorchester, 

dirigiert von Andreas Bartylla, der 

Chor der Oberschlesischen Bergmänner, 

geleitet von Georg Pyrlik, sowie Marc- 

David Schwarz an der Orgel. 

Zahlreiche Pilger kamen in traditionellen 

Trachten aus Nieder- und Oberschlesien, 

darunter auch Kinder und 

zwischen 1185 und 1220 entstandene 

Dreikönigenschrein von Nikolaus von 

Verdun ist nach Expertenmeinung der 

größte und wertvollste mittelalterliche 

Reliquienbehälter. Er ist mit Verzierungen 

aus Gold, Silber, Email, Edelsteinen und 

Halbedelsteinen ausgestattet. Stadt und 

Kirche begehen das 850-Jahr-Jubiläum 

unter dem Motto „Reich beschenkt“ mit 

liche Marienversperandacht zelebrierten 

ebenfalls Erzbischof Nossol und Bischof 

Kühnel Langer, die aufgrund des feierlichen 

Anlasses mit Mitra erschienen 

sind. 

Die traditionelle Mutter-Anna-Wallfahrt 

ist eine religiöse Großveranstal- 

LARES: Niniejszy tung, die materiał auch konfessionsübergreifend 

służy wyłącznie – Jest do też czytania. ponad 40 przekładów Powielanie Biblii Jednak w w jakikolwiek głównej mierze finansowo sposób zabronione. 

angenommen wird. 

na język polski, najstarszy z nich pochodzi 

bereitgestellt. z 1726 roku, a także tłumaczeń Jegliche Vervielfältigung Alfred ist Czesla strengstens 

wspierane jest przez parafię mikołajską. und Gottesdiensten. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Damian zum Spielvogel Lesen untersagt. 

Jugendliche. 

Nach dem Wallfahrtsgottesdienst 

konnten sich die Besucher, einige waren 

Franziskus, der im vergangenen Herbst 

die Familie als den Motor der Welt und 

der Geschichte bezeichnete. Die Familie 

wäre ein Ort, wo wir beten lernen, so 

der Bischof. „Genauso wie bei unseren 

Vorfahren, die seit Jahrhunderten nach 

Jesu mit ihren Sorgen und Nöten anvertrauen. 

Die Heilige Anna mit ihrer 

Tochter Maria und ihrem Enkel, dem 

Jesuskind, wird uns den Weg weisen 

und uns helfen, dass wir nicht irren und 

Foto: Damian Spielvogel 

Liebe soll das 

zwischenmenschliche 

Verhalten prägen – 

sogar aus Berlin, Bayern und Hessen 

angereist, an weiteren Darbietungen 

des Oberschlesischen Blasorchesters, 

Neben seiner Arbeit als Seelsorger ist Pfarrer Dr. Konrad Freier auch ein begeisterter Hobbymaler. Er malte unter 

Die Heilige Anna wird 

uns den Weg weisen 

und uns helfen, dass 

wir nicht irren. 

Wie auch in den Vorjahren, las die 

Heilige Messe in deutscher Sprache 

(um 9:00 Uhr) Pfarrer Dr. Konrad 

Freier aus Geseke in Westfalen. Pfarrer 

Freier ist gebürtig aus Wyssoka bei 

Galeria z misją 

kich Jezior Mazurskich. Od 1842 

roku jego stałym elementem jest 

klasycystyczny kościół ewangelicki 

Świętej Trójcy. 

Zaprojektował najciekawszych mazurskich muzeów. 

Muzeum Reformacji Polskiej. Założył 

je w 1974 roku pochodzący z Cieszyna 

pastor Władysław Pilch-Pilchowski, 

ówczesny proboszcz parafii mikołajskiej. 

Inicjatorem powstania tej galerii 

Budynek probostwa, w którym znajduje 

się obecnie muzeum, powstał w 

połowie XIX w. Do 1988 r. zbiory były 

eksponowane w kościele, a następnie w 

dawnym budynku liceum im. Marion 

von Dönhoff. 

Parafia Ewangelicko-Augsburska i jej 

nowy proboszcz ks. Franciszek Czudek – 

mówi Rejnold Kuchn, dzisiejszy opiekun 

muzeum w Mikołajkach. Władze miasta 

notarialnie przekazały parafii budynek 

dawnej ewangelickiej plebanii. W 2002 

Placówka posiada około 1050 eksponatów. 

Wśród nich są unikatowe zbiory 

piśmiennictwa i drukarstwa polskiego 

na Mazurach do 1945 r. Są też księgi 

parafialne, tablice z nazwiskami mieszkańców 

Mikołajek poległych podczas 

wojen napoleońskich. 

anderem mehrere Bischöfe, Pfarrer und Ordensgründer u. a. für die Rosenberger Gemeinde. Fotos: Johannes Rasim 


Stellung der Familie in der heutigen Zeit Bischof Stobrawa: 

Rosenberg und kam 1974 als Aussiedler 

LARES: Diese Materialien ist und sind zitierte lediglich die Worte des zum Papstes Lesen bereitgestellt. Jegliche nach Vervielfältigung Westfalen in die Erzdiözese ist Pa- 


derborn. Er war zunächst fünf Jahre 

lang als Vikar in der Stadtgemeinde St. 

Petri in Geseke tätig, danach ab 1980 

in Borgentreich-Bühne in Ostwestfalen 

als Pfarrer der St. Vitus-Gemeinde. 

Während seiner Pastoralzeit absolvierte 

zu den Ablässen der Heiligen Anna 

und des Heiligen Rochus (16. August) 

nach Rosenberg und hält dort auch die 

Ablasspredigten. 

Johannes Rasim/kan 

Budynek probostwa, w którym znajduje się Muzeum 

Reformacji, powstał w połowie XIX w. Foto: A. Czesla 

W zbiorach muzeum 

znajdują się m.in. 

mieszkańców Mikołajek 

poległych podczas 

wojen napoleońskich. 

Rejnold Kuchn. Oprócz dzieł religijnych 

muzeum zgromadziło słowniki, mapy, 

traktaty filozoficzno-moralne i leksykony. 

Na uwagę zasługuje „Dokładny 

niemiecko-polski słownik” Krzysztofa 

Celestyna Mrongowiusza (Królewiec 

Koranu na język niemiecki (Lemgo 

1746). 

Obecnie muzeum jest jednostką samodzielną, 

funkcjonującą w strukturach 

Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego 

w RP i zarejestrowaną w Ministerstwie 

Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Ausstellungen, Vorträgen, Führungen 

kan 

Foto: M. Perzyński




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum HINTERGRÜNDE Lesen bereitgestellt. KULISY Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Warszawa: Wojenna przyjaźń Polaka z Niemcem 

Jerzy szuka Hansa 



Jurek i Jaś to dzieci mieszkające 

po sąsiedzku nieopodal parku Łazienkowskiego 

w Warszawie, gdzie 



żyją nie tylko Polacy, lecz także wiele 

rodzin niemieckich. Jednak wraz 

z wybuchem wojny wzajemne relacje 

Polaków i Niemców rozpadają 

się, także w przypadku Jurka i Jasia, 

który odtąd będzie się nazywał już 

tylko Hans. 

Wybuch A właśnie przyjaźń z Hansem ratuje 

Jurkowi życie podczas powstania. Dziś 

84-letni pan Jerzy szuka w Niemczech 

swojego niemieckiego sąsiada z owych 

czasów. 

„Pójdziesz ze mną nad Wisłę? Idę 

na ryby”. Jest poranek 1 sierpnia 1944 


powstania warszawskiego 

LARES: sprawia, że rozstają Diese się Materialien na zawsze. sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Jerzy Kasprzak do dziś poszukuje dawnego niemieckiego 

przyjaciela. 


Odkąd Hans włożył wraz z Hansem dokonać rozliczenia z liegt daran, dass Hans seit der deutschen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen przeszłością bereitgestellt. i pozostawić ją za Jegliche sobą”. Besatzung Vervielfältigung Warschaus immer ist wieder strengstens entkommen. untersagt. 

roku, Jerzy Kasprzak spotyka chłopca 

z sąsiedztwa, Hansa Rotha, w drodze 

nad rzekę. Obaj 14-latkowie mają właśnie 

wakacje. Jurek zapytał Hansa tylko 

z uprzejmości, bowiem odkąd ojciec 

Hansa, Karl Roth, wpisał się na listę 

folksdojczów, przyjaźń obu chłopców 

bardzo ucierpiała. Powodem jest nie tyle 

sama wojna, która w spokojnej dzielni- 

Jednak w drodze powrotnej do hufca 

Jurek dostaje się w zasadzkę zastawio- 


Jerzy sucht 

do 

Hans 

czytania. Powielanie 

Auf 

w 

dem 

jakikolwiek 

Weg zum Angeln 

sposób 

treffen 

zabronione. 

ną przez niemieckich żołnierzy, którzy 

die Freunde auf einen Bekannten von 

akurat wypędzali kobiety i mężczyzn z und Jaś sind Nachbarskinder Jerzy, der den beiden von Unruhen in 


cy, w której mieszkają, jest niemal bez 

znaczenia. „Powód jest taki, że Hans 

od chwili nastania niemieckiej okupacji 

Warszawy regularnie paradował w mundurze 

Hitlerjugend, a mnie zabroniono 

nosić strój harcerski” – wspomina dziś 

Kasprzak. Naziści szybko wprowadzili 

zakaz działalności wielu polskich stowarzyszeń 

i organizacji. 

płaszcz i damski kapelusz. Przebranemu Hans nennt. Der Warschauer Aufstand wagt also eine Erhebung gegen die deutschen 

w Okkupanten.“ jakikolwiek Jerzy ahnt sposób damals zabronione. 

LARES: Niniejszy za dziewczynę materiał udaje służy mu się wymknąć wyłącznie trennt do die beiden czytania. für immer. Powielanie Dabei ist 

wraz z Jolantą. 

die Freundschaft zu Hans, die Jerzy noch nicht, dass Hans zum letzten 


W drodze na ryby obaj przyjaciele 

spotykają kolegę Jurka, który opowiada 

im o tym, że w śródmieściu wybuchły 

zamieszki. Jurek zostawia skonsternowanego 

Hansa i biegnie w kierunku 

śródmieścia – w krótkich spodenkach i 

sandałach. „Miałem nadzieję, że ziściły 

się pogłoski, jakie krążyły w ostatnich 

dniach” – mówi Kasprzak. „Warszawa 

odważyła się więc powstać przeciwko 

niemieckim okupantom” – myśli Jerzy, 

nie przeczuwając, że po raz ostatni zobaczył 

Hansa, gdy gotowy do walki stawia 

się w swoim hufcu harcerskim, gdzie 

wyznaczono go na posłańca, który dostarczy 

rozkaz do innego obozu harcerzy. 

Misja kończy się powodzeniem, a Jerzy 

przekazuje swój pierwszy meldunek. 

Wer kennt Hans Roth oder dessen 

Familie? Jerzy Kasprzak sucht Menschen 

in Deutschland und Polen, die 

wissen, wo die Roths heute leben. Mel- 

LARES: Niniejszy dialog materiał pomiędzy Wschodem służy i wyłącznie Zachodem” 

– mówi Kasprzak. „Chciałbym tel sowieso kaum eine Rolle spielt. „Es langen Mantel und einen Damenhut. Als 

Krieg, do der in czytania. ihrem beschaulichen Powielanie Vier- 

Frauen w befindet, jakikolwiek gibt dem Jungen sposób einen zabronione. 

den Sie sich beim Wochenblatt. 


mundur Hitlerjugend, 

przyjaźń obu chłopców 

bardzo ucierpiała. 

okolicznych domów. Także Jurek staje 

się ofiarą tej obławy, która dla mężczyzn 

kończy się śmiercią. Tylko przypadek ratuje 

go od rozstrzelania, bo ciocia Hansa, 

Jolanta, która przypadkiem znajduje 

się w gronie kobiet, daje chłopcu długi 

Do dziś sceny z owych czasów go nie 

opuszczają. O swoich przeżyciach Jerzy 

Kasprzak napisał książkę, która jest nie 

tylko pełnym wdzięczności ukłonem 

w stronę dawnych sąsiadów – rodziny 

Rothów, lecz także próbą nawiązania 

kontaktu z Hansem, pomimo że od tamtych 

dni materiał minęło siedemdziesiąt służy wyłącznie lat. Wie Kasprzak do trifft czytania. den Nachbarsjungen Powielanie Pfadfindereinheit w jakikolwiek gerät Jerzy sposób in einen zabronione. 

Morgen des 1. August 1944 und Jerzy Doch auf dem Rückweg zu seiner 


tylko tyle, że po wojnie rodzina Hansa Hans Roth auf seinem Weg zum Fluss. Hinterhalt deutscher Soldaten, die gerade 

Vervielfältigung dabei sind, Frauen und Männer ist aus strengstens LARES: Diese Materialien zamieszkała sind w lediglich Jenie. Pan Jerzy zum ma na- 

Lesen Die beiden bereitgestellt. 14-Jährigen genießen Jegliche die 

untersagt. 

dzieję, że uważni czytelnicy rozpoznają 

niemieckiego chłopca na zdjęciach z 

dzieciństwa zrobionych w latach 40. minionego 

stulecia: „Pomimo tragicznej 

historii, jaką przeżyła Warszawa pod 

niemiecką okupacją, ważny jest dla mnie 

Jego pragnieniem jest taki właśnie nietypowy 

happy end trudnej przyjaźni z 

czasów wojny. 

Warschau: Eine deutsch-polnische 

Freundschaft im Weltkrieg – 

Die Kinder des Aufstands 

Jerzy nahe dem Warschauer Łazienki- 

Park. Hier leben nicht nur Polen, sondern 

auch viele deutsche Familien. 

Doch mit dem Krieg gerät das soziale 

Miteinander aus den Fugen, auch für 

Jerzy und Jaś, der sich bald nur noch 

während des Aufstands das Leben rettet. 

Heute sucht der mittlerweile 84-jährige 

Jerzy seinen deutschen Nachbarn von 

damals in Deutschland. 

„Kommst Du mit an die Weichsel? 

Ich möchte Angeln gehen.“ Es ist der 

Sommerferien in Warschau. Jerzy hat 

Hans nur aus Höflichkeit gefragt, denn 

seitdem sich Hans’ Vater Karl Roth auf 

die Liste der Volksdeutschen hat setzen 

lassen, leidet die Freundschaft der 

beiden Jungen. Das liegt weniger am 

mit seiner Uniform der Hitlerjugend 

herumstolzierte, während mir die Pfadfinderkluft 

untersagt war“, erinnert sich 

Kasprzak heute. Die Nazis hatten schon 

früh viele polnische Vereine und Organisationen 

verboten. 

der Innenstadt berichtet. Jerzy lässt 

Hans verdutzt zurück und läuft los in 

Richtung Innenstadt – in kurzer Hose 

und Sandalen. „Ich hoffte, dass die Gerüchte 

der letzten Tage wahr geworden 

sein könnten“, sagt Kasprzak. „Warschau 

Mal gesehen hat, als er kampfbereit in 

seiner Pfadfindereinheit eintrifft. Er 

soll als Meldegänge einen Befehl in ein 

anderes Pfadfinderlager bringen. Die 

Mission gelingt, Jerzy überbringt seine 

erste Meldung. 

den umliegenden Häusern zu treiben. 

Auch Jerzy wird Opfer dieser Razzia, 

die für die Männer mit dem Tod endet. 

Nur ein Zufall rettet ihn vor der 

willkürlichen Erschießung: Hans’ Tante 

Jolanta, die sich zufällig unter den 




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Neben Spielen bereitgestellt. wie „Kocham cię Polsko!“ (Ich Jegliche liebe Dich Polen) oder Vervielfältigung „Na Grunwald“ (Auf nach Tannenberg) ist strengstens untersagt. 

Luftballons gegen Heldenmythos. Künstler fordern eine Diskussion über Kindheit im Krieg. 

Als sich die Armia Krajowa/Heimatarmee 

(AK) am 1. August 1944 gegen 

die deutschen Besatzer erhob, ahnte sie 

nicht, dass der Kampf zwei Monate dauern 

würde. Um den Siegeswillen der polnischen 

Patrioten zu brechen, richten die 

Nazis ein Massaker an Zehntausenden 

an. Zum 70. Jahrestag fragen immer mehr 

Polen auch nach der Verantwortung der 

polnischen Armee-Führung. Wie kam sie 

auf die Idee, gegen die Übermacht aufzubegehren 

und dabei auch noch tausende 

Kinder zu opfern? 

Mit dem Aufstand wollte die AK Warschau 

eigenständig befreien, bevor es 

Wasserrutsche zu einem Planschbecken. 

Mit ihrer Kritik am Heldenkult, der sich zu 

Jahresfeiern z.B. in Kranzniederlegungen 

oder Pfadfinderaufmärschen ausdrückt, 

haben sie eine Debatte um angemessenes 

Erinnern angestoßen. 

Dabei geht es nicht nur um das Denk- 

LARES: Niniejszy Das materiał bekannteste Denkmal służy für wyłącznie dieses werde, do vermittle czytania. die Bronzefigur Powielanie ein heroisches 

Bild von Kindern im Krieg. 

rund um die Gedenkfeiern zum Warschaumal. 

Auch w jakikolwiek die Popkulturszene, sposób die sich nötig zabronione. 

war. 

Trauma ist das des Kleinen Aufständischen. 


die von Osten anrückende Rote Armee 

Fotos: Tomasz Kaczor 

tun würde. Nach dem Attentat auf Adolf 

Hitler am 20. Juli 1944 und der Niederlage 

der Heeresgruppe Mitte bei Minsk 

kurze Zeit zuvor, bewertete die polnische 

überschätzten die Luftunterstützung der 

Westalliierten. Am 3. Oktober 1944 endete 

die Erhebung katastrophal. Während die 

Deutschen nur geringe Verluste erlitten, 

hatten die Polen 10.000 gefallene oder 

verletzte Soldaten und über 150.000 tote 

Zivilisten zu beklagen. 

1. – 7. August 2014 

Hans, przyjaciel Jerzego, w wieku trzech lat. Ślad po 

Hansie ginie w mieście Jena. Kupiecka rodzina Rothów przybyła do Polski w latach 20. ubiegłego stulecia. Zdjęcia: prywatne 

auch Mali Powstańcy ein echter Bestseller. 

Das Denkmal hatte von Anbeginn nicht 

nur Erinnerungscharakter, sondern auch 

Symbolik: Es war als Appell an die Jugend 

Polens zu verstehen, die sich ebenso wie 

Untergrundführung die geostrategische der Kleine Aufständische am Kampf um die stallation für Aufsehen gesorgt. Sie zogen 


Lage 

materiał 

als günstig. Doch 

służy 

sie unterschätzten 

den deutschen Nachschub und sie hätten. Doch die Darstellung des bewaffreifen 

an und installierten davor eine 

wyłącznie 

Freiheit 

do 

ihres 

czytania. 

Heimatlandes zu 

Powielanie 

beteiligen der Statue 

w jakikolwiek 

Schwimmflügel und Schwimm- 



neten Kindes stößt seit einigen Jahren auf 

immer mehr Widerstand. Der Vorwurf: es 

glorifiziere den Kampfeinsatz von Zehnjährigen. 

Zuletzt haben Kritiker immer wieder 

auf einen Widerspruch hingewiesen: 

Während der Einsatz von Kindersoldaten 

in internationalen Krisenregionen kritisiert 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

Dieser Gegensatz stört zum Beispiel 

Janek Mencel und Tomek Kaczor. Die 

beiden Warschauer Künstler haben vor 

kurzem mit einer nicht angemeldeten In- 

Mädchen verkleidet kann er mit Jolanta 

Bis heute lassen ihn die Szenen von 

damals nicht los. Jerzy Kasprzak hat ein 

Buch über seine Erlebnisse geschrieben. 

Es ist nicht nur eine dankbare Verbeugung 

vor der früheren Nachbarfamilie 

Roth, sondern auch der Versuch, nach 

sieben Jahrzehnten Kontakt zu Hans 

herzustellen. Er weiß nur, dass sich 

Hans‘ Familie nach dem Krieg in Jena 

niederließ. Jerzy hofft nun, dass aufmerksame 

Leser den deutschen Jungen 

auf Kinderfotos der 1940er Jahre erkennen: 

„Trotz der tragischen Geschichte, 

die Warschau unter deutscher Besatzung 

erlebte, ist mir der Dialog zwischen Ost 

und West wichtig,“ sagt Kasprzak. „Mit 

Hans würde ich die Vergangenheit gerne 

aufarbeiten und hinter mir lassen.“ Es 

wäre das erhoffte und ungewöhnliche 

Happy End einer schwierigen Freundschaft 

in Zeiten des Krieges. 

Holger Lühmann 

Kto zna Hansa Rotha lub jego rodzinę?Jerzy 

Kasprzak szuka osób w 

Niemczech i Polsce, którzy wiedzą, gdzie 

mieszka dziś rodzina Rothów. Prosimy 

o kontakt z redakcją „Wochenblatt.pl”. 

er Aufstand entwickelt hat, ist umstritten. 

Sie behandle die Tragik der Geschichte nur 

oberflächlich, finden Kritiker. Als Beispiele 

werden vor allem Aktivitäten des Aufstandsmuseums 

genannt, das seit einigen 

Jahren versucht, Kindern und Jugendlichen 

das Thema spielerisch zu vermitteln. Im 

Zentrum stehen dabei etwa Malwettbewerbe, 

Musik-Workshops und Schauspiel- 

Projekte, in denen Kampfszenen nachgestellt 

werden. Auch Brettspiele wie Mali 

Powstańcy (Kleine Aufständische) hat das 

Aufstandsmuseum herausgebracht. Hier 

müssen die Mitspieler ihre Pfadfinderfiguren 

an deutschen Panzern vorbeilotsen 

und Missionen im besetzten Warschau 

erfüllen. Beobachter befürchten, dass den 

jungen Leuten der Aufstand als etwas 

Fröhliches präsentiert werde, während 

katastrophale Folgen der Niederschlagung 

des Aufstands aus dem Sichtfeld geraten. 

Vermutlich ist das 70. Jubiläum eines 

der letzten runden Jubiläen, an denen 

Veteranen und Zeitzeugen am Gedenken 

teilnehmen. Erst wenn die damalige Aufstandsgeneration 

nicht mehr ist, kann die 

Öffentlichkeit energischer streiten, ob dem 

Aufstand eine objektive Risikoeinschätzung 

vorausging und ob er überhaupt 

Holger Lühmann




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum HINTERGRÜNDE 

Lesen bereitgestellt. KULISY Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Botzanowitz (Grunsruh): Der Schlesier Paul Grun war das erste deutsche Opfer des Ersten Weltkriegs 


Wo Grun ruht 

Dieser Tage gedenkt die Welt des 

Ausbruchs des Ersten Weltkrieges am 



1. August 1914. Wenigen hingegen 

dürfte bekannt sein, dass der erste 

deutsche Gefallene ein Schlesier war, 

der in schlesischer Erde ruht und dessen 

Grab noch heute erhalten ist. 




LARES: Diese Materialien Die Liswarthe sind bildete lediglich 1914 die Grenze zwischen zum dem Deutschen Lesen und dem bereitgestellt. Russischen Reich Jegliche Inschrift auf dem Grabkreuz Vervielfältigung Foto: Adrian ist Sobeck strengstens untersagt. 

Die Liswarthe war 1914 im Kreis Rosenberg 

Grenzfluss zwischen dem 

Deutschen Kaiserreich und dem Russischen 

Zarenreich. In das zirka 15 km 

entfernt gelegenen Rosenberg wurde als 

erster Truppenteil die 2. Eskadron des 

1913 gegründeten 11. Jäger-Regiments 

zu Pferde aus Tarnowitz, in dem der 

einundzwandigjährige aus Mittelfritzwalde 

stammende Jäger zu Pferde Paul 

Grun diente, verlegt. Am Morgen des 

2. Augusts ritt Jäger Grun auf Patrouille 

über die Grenze. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie brzmią w następująco: 

Grunsruh umbenannt. 

jakikolwiek sposób zabronione. 

Wersja pierwsza: Emerytowany dyrektor 

Vervielfältigung szkoły powszechnej w Radłowie, ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 


an der 

materiał 

die Dorfbewohner 

służy 

sehr zahlreich 


przy 

w 

czym 

jakikolwiek 

Grun w bezpośrednim 

sposób 

starciu 

został śmiertelnie strącony z konia 

zabronione. 

teilnahmen und der Predigt des weitbekannten 

Geistlichen Pszibicz lauschten. Paul Grun 

Quelle: Bernhard Kuss 

przez jednego z Rosjan. Śmierć dosięgła 


Der frühere Sejmabgeordnete und 

Regionalchronist Bernhard Kuss hatte 

hierzu bereits zum 90-jährigen Gedenktag 

zwei Varianten publiziert, wie 

Grun zu Tode kam. Diese besagen im 

Wesentlichen: 

Erste Version: Hauptlehrer a.D. Wloczyk 

in Radlau erzählte: Am 2. August 

früh um 8:00 Uhr ritt die deutsche Patrouille 

durch Wirchau auf die Grenze 

zu. Im russischen Dorf Starokrzepice 

angekommen, wurde die Reitereinheit 

plötzlich von Kosaken überfallen. Grun 

ist aus nächster Nähe von einem der 

Russen tödlich vom Pferde heruntergestoßen 

worden. Der Tod ereilte den 

Soldaten zwischen 9:30 Uhr und 10:00 

Uhr Sonntagvormittag. 

Obecnie na świecie odbywają się uro- 

am 27. April 1936 Botzanowitz, das zu czystości upamiętniające wybuch ki zostały ograbione przez upojonych 

LARES: Niniejszy „Grunsruh“ materiał wurde. służy wyłącznie I wojny do światowej, czytania. co miało Powielanie miejsce 1 zwycięstwem w jakikolwiek Kozaków, a następnie sposób zakopane 

niczym ścierwo psa za cmentar- 

zabronione. 

Das Grab befindet sich bis zum sierpnia 1914 roku. Zapewne niewie- 


Zweite Version: Gerhard Siegert aus 

Breslau berichtete: Paul Grun wurde von 

Kosaken vom Kirchturm in Starokrzepice 

aus erschossen. Die Leiche wurde 

von den siegestrunkenen Kosaken ausgeplündert 

und wie ein Hund hinter 

dem Friedhofzaun verscharrt. Nachdem 

deutsche Truppen eingerückt waren, 

beerdigten die Dorfbewohner den Toten 

le osób wie natomiast, że pierwszym 

niemieckim żołnierzem, który w niej 

poległ, był Ślązak, który spoczywa w 

śląskiej ziemi i którego grób do dziś się 

zachował. 

W 1914 roku granica pomiędzy Ce- 

Neben dem genauen Todesgeschehen sarstwem Niemieckim a Carstwem Rosyjskim 

do przebiegała czytania. na rzece Powielanie Liswarcie Na w cmentarzu jakikolwiek parafialnym sposób w Bodza- 

zabronione. 

spoczynku w rodzinnej ziemi. 

LARES: Niniejszy wirft übrigens materiał auch der służy Geburtsort wyłącznie des 

Toten Fragen auf. Nach Kenntnis von na terenie powiatu oleskiego. Do Olesna, nowicach mieszkańcy wznieśli skromny, 

LARES: Diese Materialien Bernhard sind Kuss lediglich soll Mittelfritzwalde zum Lesen położonego bereitgestellt. w odległości około Jegliche 15 km, acz Vervielfältigung estetyczny nagrobek. Umieszczona ist strengstens untersagt. 

in einem Sarg auf dem Friedhof nochmals. 

Später wurde er nach Botzanowitz 

überführt, um dem toten Soldaten die 

Ruhestätte in der Heimaterde zu geben. 

Am katholischen Pfarrfriedhof zu 

Botzanowitz errichteten die Bewohner 

ein schlichtes, jedoch ansehbares 

Grabmal. Die Inschrift erinnert an das 

verhängnisvolle Todesdatum des ersten 

LARES: Niniejszy Tanga)“, materiał dem heutigen służy Mkumburu wyłącznie im Mittelfritzwalde. do czytania. Rankiem Powielanie 2 sierpnia wieś w Bodzanowice jakikolwiek odwiedziła sposób matka zabronione. 

Afryce Wschodniej (Tanzania). 

einstigen Deutsch Ostafrika (Tansania) strzelec Grun przekroczył granicę, odbywając 

bereitgestellt. konny patrol. Jegliche z siostrzeńców. Vervielfältigung Wizyta była okazją ist strengstens do 

poległego wraz z jego siostrą i jednym 

LARES: Diese Materialien gemeint sind sein könnte. lediglich zum Lesen untersagt. 

Kriegsopfers im Ersten Weltkrieg und 

den Namen des jungen Soldaten sowie 

seinen Geburtsort. 

Da Paul Grun in 

Botzanowitz die letzte 

Ruhe fand, wurde der 

Ort am 27. April 1936 in 

Am 17. September 1933 besuchten 

Mutter, Schwester und ein Neffe des Gefallenen 

das Grenzdorf Botzanowitz. Der 

Besuch war Anlass für eine Gedenkfeier, 

Für den Ort hatte Gruns Tod später 

noch weiterreichende Folgen. In den 

Dreißigerjahren wurden in Schlesien 

hunderte von Ortschaften mit slawischen 

Namenswurzeln in „deutsch 

klingende Namen“ umbenannt, so auch 

heutigen Tage im gepflegtem Zustand 

auf dem Dorffriedhof, sogar in der 

schlimmen Zeit nach dem Zweiten 

Weltkrieg, als auf vielen Friedhöfen die 

deutschen Grabinschriften gewaltsam 

entfernt wurden, blieb es verschont. 

nahe Kamenz (Kamieniec Ząbkowicki) 

in Schlesien liegen. Doch historische 

Karten und Adressverzeichnisse weisen 

einen solchen Ort nicht aus. Es darf 

also spekuliert werden, ob mit Mittelfritzwalde 

ein Teil von „Fritzwald (unel 

Bodzanowice (Botzanowitz/Grunsruh): 

Ślązak Paul Grun był pierwszą ofiarą 

I wojny światowej – 

Tam, gdzie spoczywa Grun 

przerzucono pierwszą część wojsk, którą 

był 2. eskadron założonego w 1913 roku 

11. Pułku Strzelców Konnych stacjonującego 

w Tarnowskich Górach, w 

którym służył 21-letni strzelec konny 

Paul Grun pochodzący z miejscowości 

Foto: Adrian Sobeck 

Już z okazji 90. rocznicy wybuchu I 

wojny światowej były poseł na Sejm i 

zarazem regionalny kronikarz Bernhard 

Kuss opublikował dwie prawdopodobne 

wersje śmierci Gruna, które zasadniczo 

p. Wloczyk, opowiedział, że 2 sierpnia 

rano o godz. 8.00 wspomniany patrol 

przejechał przez Wirchau, udając się 

w kierunku granicy. Po przybyciu do 

rosyjskiej wsi Starokrzepice kawalerzyści 

zostali nagle napadnięci przez Kozaków, 

żołnierza pomiędzy godziną 9.30 a 10.00 

w niedzielne przedpołudnie. 

Wersja druga: Relacja Gerharda Siegerta 

z Wrocławia: Paul Grun został 

zastrzelony przez Kozaków z wieży 

kościoła w Starokrzepicach. Jego zwło- 

nym płotem. Po wkroczeniu oddziałów 

niemieckich mieszkańcy wioski jeszcze 

raz pochowali zmarłego na cmentarzu, 

składając jego ciało do trumny. Później 

został on przewieziony do Bodzanowic, 

aby dać poległemu żołnierzowi miejsce 

na nim inskrypcja przypomina o fatalnej 

dacie śmierci pierwszej ofiary I wojny 

światowej, o imieniu i nazwisku młodego 

żołnierza, a także o miejscu jego 

urodzenia. 

17 września 1933 roku graniczną 

Das Grab von Paul Grun auf dem Friedhof in Botzanowitz 

zorganizowania specjalnej akademii, w 

której licznie wzięli udział mieszkańcy 

wsi, wysłuchując kazania dobrze znanego 

duchownego ks. Pszibicza. 

W późniejszym okresie śmierć Gruna 

miała dla miejscowości dalej idące 

skutki, bowiem w latach trzydziestych 

nazwy setki miejscowości na Śląsku, które 

posiadały słowiański rdzeń, zostały 

zmienione na „nazwy o niemieckim 

brzmieniu“. Tak też było w przypadku 

Bodzanowic/Botzanowitz, które począwszy 

od 27 kwietnia nazywały się 

„Grunsruh”. 

Po dziś dzień grób znajduje się w zadbanym 

stanie na miejscowym cmentarzu 

– oszczędzono go nawet w ciężkich 

czasach po II wojnie światowej, gdy na 

wielu cmentarzach usuwano niemieckie 

inskrypcje nagrobne. Oprócz kwestii 

dokładnego przebiegu zdarzeń, które 

towarzyszyły śmierci Gruna, pytania 

rodzi też samo miejsce jego urodzenia; 

według informacji Bernharda Kussa 

miejscowość Mittelfritzwalde leży na 

Śląsku w okolicach Kamieńca Ząbkowickiego, 

jednak na historycznych 

mapach czy wykazach adresów miejscowość 

taka nie występuje. Możemy więc 

spekulować, czy Mittelfritzwalde nie 

było przypadkiem częścią miejscowości 

„Fritzwald (unel Tanga)”, czyli dzisiejszego 

Mkumburu w dawnej Niemieckiej 

Adrian Sobeck, Bernhard Kuss, 


Foto: Adrian Sobeck 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern 



Heute sticht er in See 

Das T-Mobile-Filmfestival „Neue Horizonte“ 

in Breslau hat im diesjähri- 

Kinder. Die 3-D-Animation „Das kleine rote 

gen Repertoire LARES: auch Niniejszy Kinofilme für materiał einer aufregenden, służy wyłącznie farbenfrohen do Weltreise. 

Neuland, das – nowe tereny 

czytania. auslaufen Powielanie – wypłynąć w jakikolwiek sposób zabronione. 

Motorboote kommen ihm in die Quere und 

Vorgang, der, -gänge – przebieg zdarzenia 


Papierschiffchen“ ist eine deutsch-polnische 

Produktion für Kinder ab vier Jahren. 

Eines schönen Tages bastelt ein Mädchen 

am Strand ein Papierschiffchen. Dieses kleine 

rote Papierschiff träumt davon, Neuland 

zu entdecken. Obwohl es doch nur klein 

LARES: Niniejszy materiał kann man służy im Breslauer wyłącznie Kino Nowe do czytania. Horyzonty 

am 3. August um 10:00 Uhr sehen. 

Powielanie w jakikolwiek sposób illustriert. zabronione. 


und aus Papier ist, glaubt es mutig daran, 

dass alles möglich ist. Eines Tages läuft es 

aus zur großen Reise, es will sich seinen 

Traum erfüllen. Und diese Reise wird zum 

großen Abenteuer, das das kleine Papierschiff 

für immer verändern wird. 

Mutig bahnt sich das rote Papierschiffchen 

einen Weg zu den großen Booten am 

Horizont mit ihren blau gestreiften Segeln. 

Es möchte ebenso wie sie auf den Wellen 

tanzen. Was wie ein Spiel beginnt, wird zu 

auch heftige Unwetter auf hoher See gilt es 

zu überstehen. Da kann so ein kleines Papierschiffchen 

schon einmal den Mut verlieren. 

Doch die wundersamen Vorgänge 

auf dem Meeresgrund sind so spannend, 

da fühlt es sich gleich wie neu geboren… 


Diese 

służy 

poetische 

wyłącznie 

Geschichte 

do 

über 

czytania. 

den 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Mut, lediglich sich in die zum große Lesen weite Welt bereitgestellt. hinaus- 


zuwagen hat Aleksandra Zaręba zuerst als 

Kinderbuch geschrieben und illustriert. Es 

war die Grundlage für ihren ersten eigenen 

Animationsfilm. Den Film „Das kleine rote 

Papierschiffchen“ (Mały czerwony stateczek) 

in See stechen – wypłynąć w morze 

Die Geschichte über das mutige rote Schiffchen hat 

Aleksandra Zaręba zuerst als Kinderbuch geschrieben und 

Foto: walkerartcenter.org 

Konzept: Klaudia Kandzia




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka 


Gospodarka: Największy koncern chemiczny świata na Dolnym Śląsku 

BASF w Środzie Śląskiej! 



Największy chemiczny koncern świata, niemiecki BASF, w minionym tygodniu 

otworzył w Środzie Śląskiej fabrykę katalizatorów, która budowana 

była od 2012 roku, a jej łączny koszt wyniósł 90 milionów euro. Zakład 



ma powierzchnię 40 000 metrów kwadratowych i znajduje się na terenie 

Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej przy drodze krajowej 94 

z Wrocławia do Środy Śląskiej. 

LARES: Niniejszy materiał produkty, które służy służą wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien i sind służyć lediglich będą poprawie zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Szefowie BASF (Badische Anilin und 

Soda Fabrik, po polsku Badeńska 

Fabryka Aniliny i Sody) przy okazji 

uroczystości otwarcia zakładu zapewniali, 

że w ciągu najbliższych dwóch lat 

pracę znajdzie tam 400 osób, a zakład 

będzie jeszcze doinwestowany kwotą 

sięgającą 50 milionów euro! Czy jednak 

zorganizowanie pracy dla 400 osób w 

tak krótkim czasie jest możliwe? Biorąc 

pod uwagę fakt, że koncern zatrudnia w 

Polsce już 430 osób i wciąż dynamicznie 

się rozwija, trudno w to wątpić. Tym 

bardziej że ma pod tym względem wie- 

zacyjnej muszą dostosowywać się do 

surowszych norm, między innymi dla 

samochodów ciężarowych, które za- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie czną być do wprowadzane czytania. w Powielanie życie już za mniejsze, w jakikolwiek jednak w Polsce zagwarantowane 

mieliśmy lepiej wykształcone 


miały zbyt. 

miesiąc! Dopuszczalna wartość emisji 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen tlenku bereitgestellt. azotu ma być od września Jegliche bie- 

kadry Vervielfältigung pracowników. A dlaczego ist akurat strengstens untersagt. 

loletnie doświadczenie. Powstał bowiem 

jeszcze w XIX wieku, konkretnie w 1865 

roku w miejscowości Ludwigshafen koło 

Mannheim (Badenia), a w ubiegłym 

roku jego obroty sięgały prawie 74 000 

miliardów euro. Fakt ten potwierdza, 

że jest to najpotężniejszy koncern chemiczny 

na świecie, który ma z czego 

inwestować, a jak wiadomo, inwestycje 

produkować nawet osiem milionów 

katalizatorów do samochodów osobowych 

i ciężarowych. W realizacji tego 

ambitnego planu zdaniem kierownic- 


twa tego 

materiał 

przedsiębiorstwa 

służy 

pomóc 

wyłącznie 

mają w Polsce, 

do 

dlaczego 

czytania. 

zatem jego 

Powielanie 

władze westycji 

w jakikolwiek 

w Środzie Śląskiej podkreśla, 

sposób 

że 

zabronione. 

mu coraz ściślejsze normy w zakresie wybrały właśnie Dolny Śląsk? będzie też stwarzało możliwość nauki, 

ochrony powietrza wprowadzane na – Prawdą jest, że najpierw planowa- 

a następnie zatrudnienia osobom bez 


oznaczają miejsca pracy. 

8 mln rocznie! 

Przedsiębiorstwo notowane jest na 

największych europejskich giełdach – 

we Frankfurcie nad Menem, Zurychu, 

Londynie i zatrudnia obecnie około 

112 000 pracowników w swoich filiach 

rozrzuconych na wszystkich kontynen- 

terenie Unii Europejskiej. Władze BASF 

nie kryją dumy z tego, że wytwarzają 

produkty, które służą i służyć będą poprawie 

jakości powietrza w miastach, 

ale... koniecznością jest, jak twierdzą, 

by produkowane przez firmę katalizatory 

miały zapewniony zbyt, co akurat dotychczasowe nasze przedsięwzięcia obecnie jest to, że już wspólnie z Agencją 

LARES: Niniejszy – jak to materiał jest w biznesie służy – dziwić wyłącznie się udawały do czytania. – twierdzi dr Powielanie Joachim Rozwoju w jakikolwiek Aglomeracji Wrocławskiej sposób i zabronione. 

może. Producenci z branży motory- 

Meyer, szef BASF dla regionu Europy urzędem pracy we Wrocławiu firma 


tach. Po otwarciu zakładu w Środzie 

Śląskiej BASF przyjął do pracy 100 

osób, a kolejnych 300 zamierza zatrudnić 

w ciągu najbliższych 24 miesięcy. 

W ciągu najbliższego roku zamierza 

Schlesische Wirtschaftsschau 


sich vor allem an Studenten der letzten 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Studienjahre Vervielfältigung und stehen bei ihnen ist strengstens in 

untersagt. 

Unterirdisches Hotel in Krummhübel? 

Auf einem über fünf Hektar großen 

Grundstück in Krummhübel wollte bereits 

2009 die Firma des Wieners Jerri 

Nowikovski einen Hotel- und Tagungskomplex 

bauen. Der österreichische 

Investor wollte dafür 300 Millionen 

Złoty auf den Tisch legen. Doch die 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Bahnhof w jakikolwiek zum Umbau sposób zabronione. 

Die Polnische Staatsbahn hat vergangen 

Vervielfältigung Woche einen lang erwarteten ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Pläne scheiterten, denn die Ratsherren 

lehnten eine Änderung des örtlichen 

Raumnutzungsplanes ab. Dieser sieht 

dort nämlich eine Freizeitwiese vor, die 

frei von Baulichkeiten sein soll, um die 

wertvolle Riesengebirgslandschaft zu 

schützen. Es darf dort Tennis- und sonstige 

Sportplätze geben, ein eventuelles 

Gebäude darf nur 150 Quadratmeter 

groß sein: „An dieser Stelle soll nicht 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie bei der w Auswahl jakikolwiek des Auftragnehmers sposób zabronione. 

ist der günstigste Preis. Die Maßnahme 

Die Lage Krümmhübels sowie dessen Geschichte und Kulturerbe machen Investoren zunehmend auf den Ort 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung 

umfasst eine Fassadenerneuerung 


gebaut werden! In der Vergangenheit 

haben sich bereits die Deutschen darum 

gekümmert und haben dort sogar 

einen Windkanal errichtet, durch den 

sich die Hirschberg durchziehendem 

Bergwinde richten”, erklärt Sławomir 

Lange, Vorsitzender eines Vereins zum 

Schutz der Sudetenlandschaft und -architektur. 

Letzten Endes änderte der 

begonnen und dürfte bis zum 11. August 

dieses 

und über 16.000 Geschäftspartnern die Instandsetzung einbezogen. Zudem 


Jahres abgeschlossen 


sein. zusammen. 

do czytania. 

Momentan baut 

Powielanie 

AB ein bekommt 

w jakikolwiek 

der Bahnhof ein vereinheitlichtes 

System der visuellen Identifikati- 


Dies bedeutet allerdings nicht, dass neues Vertriebs- und Logistikzentrum 


österreichische Investor sein Konzept 

und entschied sich für eine unterirdische 

Bebauung. Anfang 2013 wurde 

inoffiziell angekündigt, dass dort innerhalb 

weniger Jahre ein fünfstöckiges 

Entertainment-Center im Besitz des Getränkeherstellers 

Red Bull entstehen soll. 

Neben Sporthallen z.B. für Inline-Skater 

sollte es dort künftig auch Hotelzimmer 

und Mietappartements geben. Jetzt ist 

allerdings nur noch von einem unterirdischen 

Hotel die Rede. 

Ferienpraktikum bei AB 

Die Breslauer Firma AB, einer der 

größten Elektronik- und Haushaltsgeräte-Händler 

in Europa, hat mit der 

Aufnahme von Praktikanten begonnen. 

Für beruflich Unerfahrene ist dies der 

beste Weg zu einem auf dem Arbeits- 

LARES: Niniejszy markt materiał geschätzten Know-How, służy wyłącznie für die verschiedenen do czytania. Aufgaben beobachten Powielanie Deal mit w jakikolwiek Japanern sposób zabronione. 

besten Praktikanten ein denkbar guter konnte. Das ist ein starker Trumpf.” Die Der Kohlekonzern Kompania Węglowa 

Vervielfältigung (KW) hat vergangene ist Woche strengstens 

Prozent der Anteile. 

LARES: Diese Materialien Einstig sind ins Berufsleben. lediglich Die Firma zum AB Lesen Praktikumsprogramme bereitgestellt. von AB Jegliche richten 

untersagt. 

Seilgarten in Schomberg 

Eine neue Attraktion in dem ärmlichen 

und jahrelang vernachlässigten 

Beuthener Stadtteil Schomberg wird 

demnächst ein Seilgarten sein, der gerade 

an der Hala na Skarpie entsteht. Es 

sind dort drei unterschiedlich schwierige 

Routen vorgesehen, die sowohl Erwach- 

Władze BASF 

nie kryją dumy 

z tego, że wytwarzają 

jakości powietrza 

w miastach, ale... 

koniecznością jest, by 

produkowane przez 

firmę katalizatory 

aufmerksam. 

senen, als auch Kindern zur Verfügung 

stehen sollen. Neben dem Seilgarten ist 

zudem ein Mini-Fitnessstudio mit 17 

Geräten geplant: „Die Baumaßnahme 

Seilgarten und Fitnessstudio hat bereits 

das Objekt dann automatisch für die 

Nutzung zugelassen wird. Man muss 

dann zunächst noch prüfen, ob alles 

auch richtig funktioniert”, sagt Tomasz 

Sanecki vom Pressebüro der Stadt Beuthen. 

Das Projekt wird weitgehend aus 

Ludwigshafen, siedziba BASF – największego koncernu chemicznego na świecie. 

żącego roku o 80 procent mniejsza, a 

cząstek stałych – o 66 procent. 

Nauka i praca 

Taki koncern jak BASF na swoim terenie 

chciałby każdy region, nie tylko 

liśmy wybudować tę fabrykę w Bułgarii 

lub Rumunii, w rachubę wchodziła 

również Macedonia, ale po przeprowadzeniu 

gruntownej analizy okazało się, 

że najpewniej i najlepiej dla nas będzie 

zainwestować w Polsce, gdzie wszystkie 

Środkowej, i dodaje: – Co prawda we 

wspomnianej Rumunii, Bułgarii czy 

Macedonii koszty produkcji byłyby 

Foto: Barbara Maliszewska/Wikipedia 

entstand zu Beginn der 90er Jahre als ein 

Einmannbetrieb. Heute ist sie eine Kapitalgruppe 

mit über 800 Beschäftigten 

in Polen, Tschechien und der Slowakei. 

Man arbeitet mit gut 700 Zulieferern 

in Magnitz (Gemeinde Koberwitz, Kreis 

Breslau), das Projekt wird von der Europäischen 

Union mitgetragen: „Ein 

Praktikum ist ein guter Weg zu wertvoller 

Erfahrung und einem beruflichen 

Neuanfang. In unserer Firma werden 

EU-Mitteln mit Baukosten von knapp Studenten recht häufig bereits mit Abschluss 

do des czytania. Praktikumsprogramms Powielanie zu vorbereitung w jakikolwiek eine Ausschreibung sposób über zabronione. 

jahr wurde im Rahmen der Investitions- 

LARES: Niniejszy 453.000 materiał Złoty verwirklicht. służy wyłącznie 

Mitgliedern unseres Teams”, sagt An- 

das Projektmanagement entschieden. 


drzej Bilski, Personalleiter bei der AB 

SA. „Die Einstellung eines Praktikanten 

ist für den Arbeitgeber eine sichere 

und bewährte Lösung. Im Gegensatz 

zu einem externen Aufnahmeverfahren 

hat der Arbeitgeber mit jemandem 

zu tun, den er bereits kennt und bei 

Foto: Gerd W. Zinke/Wikipedia 

postawiliśmy na Dolny Śląsk? Uznaliśmy, 

że jest to region bardzo dobrze 

położony logistycznie, bo łatwo tu zdobyć 

potrzebne nam surowce, jak i blisko 

mamy do naszych odbiorców. 

Kierownictwo BASF przy okazji in- 

wykształcenia i doświadczenia w takiej 

pracy. Jest to bardzo popularny system 

od lat stosowany w RFN, a dobrze realizowany 

i prowadzony powinien także 

sprawdzić się w Polsce. A czy się sprawdzi? 

To pokaże czas, ale najważniejsze 

BASF rozpoczęła przygotowywać specjalny 

program do realizacji na Dolnym 

Śląsku. Trudno zatem o pesymizm. 

gutem Ansehen. Die Firma ist übrigens 

Träger des von Studenten der Breslauer 

Bankhochschule vergebenen Preises 

Geschäftspartner des Jahres in der Kategorie 

„Praktikum des Jahres“. 

Umbau der Gleiwitzer Bahnhofsanlage 

ausgeschrieben. Der Auftragnehmer 

bekommt 392 Tage ab Vertragsabschluss 

Zeit, um die Aufgabe zu realisieren. Der 

Auftrag hat einen Schätzwert von ca. 141 

Millionen Złoty, das Hauptkriterium 

nebst Austausch der Holzbauelemente. 

Seine bisherige Optik soll auch die 

Bahnhofshalle ändern, der künftig über 

eine Innenpassage mit der Busbahnhofshalle 

verbunden sein soll. Auch die 

Bahnsteige und Unterführungen sind in 

on und wird mit behindertengerechten 

Fahrstühlen und Rolltreppen ausgestattet. 

Die Modernisierung umfasst auch 

das gesamte Elektronetz, die Fernheizung, 

das Wasser- und Abwassernetz 

sowie die Brandschutzanlage. Im Früh- 

Ausschreibungssieger Grontmij Polen 

soll nunmehr den Investitionsablauf 

seitens der Staatsbahn beaufsichtigen. 

Laut Vorgaben aus Brüssel müssen die 

Arbeiten bis Ende 2015 abgeschlossen 

sein. 

1. – 7. August 2014 

Normy gwarancją 

Optymistyczną informacją dla planujących 

zatrudnienie się w zakładzie 

BASF w Środzie Śląskiej jest to, że w 

Europie Środkowej i Wschodniej po tak 

zwanych chudych latach odżyła branża 

samochodowa, do której powróciła 

dobra koniunktura i rysują się dla niej 

ciekawe perspektywy. Jeśli dodamy do 

tego wprowadzane obowiązkowo w Unii 

Europejskiej normy środowiskowe, to 

można bez wątpliwości stwierdzić, że 

jest to czas dla takich właśnie przedsiębiorstw. 

Owe normy środowiskowe 

mogą bowiem być spełniane tylko dzięki 

przemysłowi chemicznemu i koncernom 

tej klasy co BASF, a przy tym są dla nich 

gwarancją rozwoju. Przede wszystkim 

zaś dla liderów w tej branży, a takim 

bez wątpienia jest niemiecki koncern 

z Ludwigshafen, który wydaje olbrzymie 

pieniądze na badania związane z 

oszczędnością energii i ochroną powietrza: 

– To prawda, dlatego tak ważne dla 

nas jest działanie na polu edukacji. Moglibyśmy 

na przykład sponsorować jakiś 

piłkarski zespół, co jest dość popularną 

formą reklamy (od red.: tak postępuje w 

Niemczech inny gigant chemiczny, firma 

Bayer, która inwestuje nie tylko w piłkę 

nożną, ale też w koszykówkę, siatkówkę 

czy lekkoatletykę), ale tego nie robimy. 

Uważamy bowiem, że pożyteczniejsze 

jest inwestowanie w dzieci poprzez zainteresowanie 

ich nauką, kupowanie im 

zestawów do eksperymentowania czy też 

organizowanie dla nich odpowiednich 

wykładów – uważa dr Joachim Meyer. – 

Dlatego też zdecydowaliśmy się między 

innymi sponsorować pracownię chemiczną 

w Centrum Nauki „Kopernik” 

w Warszawie, a teraz planujemy ściśle 

współpracować z uczelniami na Dolnym 

Śląsku i coś podobnego uczynić w tym 

regionie. 

Johann Engel 

einen Vertrag mit der japanischen 

Firma Mitsui über eine gemeinsame 

Weiterentwicklung des Bauprojekts 

Kraftwerk Czeczot in Wohlau nahe 

Pless unterzeichnet. Der Vertrag kam 

im Wirtschaftsministerium unter anderem 

im Beisein von Vizepremier 

Janusz Piechociński und des japanischen 

Botschafters Makoto Yamanaka 

zustande. Die Vereinbarung sieht drei 

Umsetzungsphasen für das Gesamtvorhaben 

vor. Wie in einer KW-Mitteilung 

zu lesen ist, sollen die Vertragsparteien 

bis Ende des ersten Quartals 2015 die 

Vertragsbedingungen für die Lieferung 

von drei Millionen Tonnen Steinkohle 

pro Jahr durch die KW ausgehandelt haben. 

Das Kraftwerk Czeczot soll künftig 

eine Zielleistung von 1.000 Megawatt 

haben, der Bau soll rund sechs Milliarden 

Złoty kosten. Erste Bauarbeiten 

sollen dort laut Zeitplan im Jahr 2016 

beginnen. 

Eine Million Złoty für Reklame 

Das Breslauer Jugendsportzentrum 

MCS will dem WKS Śląsk eine Million 

Złoty für die Reklame für den 

32. Breslau-Marathonlauf zahlen. Die 

Vertragslaufzeit beträgt aber vorerst 

nur knapp zwei Monate. Der Vertrag 

zwischen dem stadteigenen Jugendsportzentrum 

und dem Fußballverein 

Śląsk gilt vom 20. Juli bis zum 14. September 

dieses Jahres. Während dieses 

Zeitraums wird das MCS über die Dauer 

von vier Ekstraklasa-Spielen zum 

Sponsor von Śląsk Breslau. Im Gegenzug 

soll der Profiverein Reklame für 

den 32. Breslau-Marathonlauf machen, 

der am 14. September vom MCS ausgerichtet 

wird. Nebenbei: Das Jugendsportzentrum 

wird als eine gänzlich 

stadteigene Einrichtung aus öffentlichen 

Geldern getragen, und die Stadt hält 

beim Fußballverein Śląsk Breslau 49 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Przywóz używek z innego państwa członkowskiego UE do Niemiec 

Przestrzegaj 

LARES: Niniejszy materiał służy 

limitów, 


patrz 

w jakikolwiek 

na 

sposób 

zakazy 

zabronione. 



Zasadniczo do Niemiec można przywieźć 

ze sobą bez jakichkolwiek formalności 

i opłat celnych towary przeznaczone 

do własnego, prywatnego 

W 



użytku z każdego państwa członkowskiego 

Unii Europejskiej – z wyłączeniem 

szczególnych obszarów. 

Czasem zdarza się jednak, że pewne 

towary przywożone są w tak dużych 

ilościach, że deklaracja użycia ich 

na cele prywatne może wzbudzić 


LARES: związku z tym Diese w odniesieniu Materialien do sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wątpliwości. 

używek podlegających podatkowi 

konsumpcyjnemu (akcyzie) nałożone 

zostały następujące limity, określające 

maksymalną ilość danego towaru, jaką 

można przywieźć ze sobą do prywatnego 

użytku. 


Limit w obrębie UE 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens podatek akcyzowy. untersagt. 

Wyroby tytoniowe 

Papierosy 

800 sztuk 

Cygaretki 

400 sztuk 

Cygara 

200 sztuk 

Tytoń papierosowy 1 kilogram 


narusza to w żaden sposób przepisów Od 1 stycznia 2014 

Uwaga! Niedozwolony jest przywóz wyrobów 

tytoniowych marki „Jin Ling” na 

dotyczących transportu wina. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. roku wyjątkowym Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Uwaga! Od 1 stycznia 2014 roku wyjątkowym 

uregulowaniom podlegają 

papierosy nabywane przez osoby prywatne 

na terenie Bułgarii, Litwy, Łotwy, 

Węgier czy Rumunii i przywożone przez 

nie na teren podlegający niemieckiemu 

prawu podatkowemu. Dopuszczalna 

ilość papierosów, jaką można przywieźć 

ze sobą z tych krajów, została zmniejszona 

do 300 sztuk, a ma to związek z 

bardzo niskimi stawkami podatkowymi, 

które w nich obowiązują. Powyższe 

państwa mają czas do końca 2017 roku 

na podniesienie stawek podatkowych 

do ustalonego w Unii Europejskiej 

minimum. Jeśli uda im się osiągnąć to 

wcześniej, limit 300 papierosów może 

zostać zwiększony do obowiązującego w 

innych krajach, czyli 800 sztuk. 

niezgodnie z przepisami z kraju trzeciego 

(a więc spoza UE) na obszar celny 

wspólnoty, stanowi paserstwo podat- 

używki zostały już opodatkowane w kowe (par. 374 niemieckiej ordynacji celne, a potem utylizowane. Jednak jeśli 

LARES: 

Limit 

Niniejszy danym materiał państwie członkowskim służy wyłącznie i można 

je normalnie nabyć drogą kupna na karane. Obowiązuje to nawet wtedy, gdy 

podatkowej) do czytania. i może być odpowiednio Powielanie służby w celne jakikolwiek skonfiskują ci takie sposób wyroby zabronione. 

w obrębie UE 

LARES: Diese Materialien przykład sind w supermarkecie. lediglich zum Lesen wyroby bereitgestellt. tytoniowe nabyte zostały Jegliche w in- 


Napoje alkoholowe 

Napoje spirytusowe (winiaki, 

whisky, rum, wódka) 

Słodkie, kolorowe napoje 

zawierające alkohol (tzw. 

alkopopy) 

Wino alkoholizowane (porto, 

sherry, marsala) 

Wino musujące 

Piwo 

10 litrów 

10 litrów 

20 litrów 

Poza tym towary te muszą być przeznaczone 

na własny użytek do prywatnej 

konsumpcji. Jeśli transportujesz większą 

ilość używek, niż wskazano w powyższych 

limitach, istnieje przypuszczenie, 

że nabyte towary mogą zostać wykorzy- 

LARES: 60 litrówNiniejszy stane do materiał celów komercyjnych. służy wyłącznie Możesz brakujące do czytania. znaki akcyzy (banderole); Powielanie czej w wynikną jakikolwiek z tego problemy, sposób zbędne zabronione. 

zainteresowani, których 

jednak rozwiać wszelkie wątpliwości – niekompletna (język/pismo) lub – w problemy. Poza tym mieszkamy w Polsce, tematyka ta dotyczy, nie 

110 litrów 

LARES: Diese Materialien poprzez sind wykazanie, lediglich że przywiezione zum Lesen szczególności bereitgestellt. – brakująca informacja Jegliche 

kraju, 


który jest członkiem Unii Europej- 

ist strengstens 

tylko otrzymali garść 

untersagt. 

po- 

skiej, i podróżujemy nierzadko do państw, 

które też są częścią europejskiej wspólnoty, 

dlatego naszym obowiązkiem jest nie 

tylko znajomość obowiązującego prawa 

i nowo wprowadzanych zasad, ale także 

respektowania ich. Dlatego jestem za- 

LARES: Niniejszy nabywanie materiał lub posiadanie służy wyrobów wyłącznie tytoniowe do czytania. niedostępne w Powielanie powszechnej 

sprzedaży). 

dowolony, więcej – zbudowany faktem, tej lektury mogą się nasunąć. 

że tekst w jakikolwiek o takiej właśnie tematyce sposób pojawił zabronione. 

tytoniowych, które zostały wwiezione 


Uwaga! Na wino przywożone do Niemiec 

z innych krajów Unii Europejskiej 

nie zostały nałożone jakiekolwiek limity. 

Z perspektywy prawa o podatku 

konsumenckim można więc nabywać i 

przywozić wino do użytku na cele prywatne 

w nieograniczonych ilościach. Nie 


Pozostałe towary 

podlegające akcyzie 

Kawa 

Towary zawierające kawę 

Limit w 

obrębie UE 

10 kg 

10 kg 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Bułgarii, czytania. Litwy, Łotwy, handlu. Obowiązuje również zakaz 

Powyższe limity mają zastosowanie 

Powielanie sprowadzania w jakikolwiek na teren Niemiec sposób papierosów 

pochodzących z innego państwa 

zabronione. 

tylko wtedy, gdy osobiście przewo- 

Węgier czy Rumunii. 


zisz dany towar, jako osoba prywatna. 

Konieczne jest przy tym, aby towary 

przywożone przez ciebie na teren podlegający 

niemieckiemu prawu podatkowemu 

nabyte zostały z tak zwanego 

wolnego obiegu. Oznacza to, że dane 

przez Ciebie wyroby posłużą wyłącznie 

do użytku prywatnego. 

Szczególne uwarunkowania w odniesieniu 

do wyrobów tytoniowych 

Niezależnie od ustalonych limitów 

uregulowaniom 

podlegają papierosy 

nabywane przez osoby 

prywatne na terenie 

nym państwie członkowskim. O tym, 

czy wyroby tytoniowe zostały wwiezione 

niezgodnie z przepisami na obszar 

celny wspólnoty, decydują następujące 

kryteria: 

– naruszone lub – w szczególności – 

na temat szkodliwego wpływu na 

zdrowie oraz brak danych o zawartości 

nikotyny i substancji smolistych; 

– okoliczności nabycia (np. cena o wiele 

niższa niż w sklepie, różne ceny dla 

papierosów tej samej marki, wyroby 

obszar celny Unii Europejskiej. Jeśli wyroby 

tytoniowe, a w szczególności papierosy, 

na które natrafimy w innym kraju 

członkowskim, opatrzone są niemieckim 

znakiem akcyzy, wyraźnie wskazuje to 

na towar pochodzący z nielegalnego 

członkowskiego i wykorzystywania ich 

do celów komercyjnych/handlowych. 

Wyroby tytoniowe bez niemieckiego 

znaku akcyzy nie są dopuszczone do obrotu 

handlowego w Niemczech. Z tego 

powodu są zabezpieczane przez służby 

tytoniowe, i tak będziesz musiał zapłacić 

Podróże w obrębie UE przez kraje nie 

będące jej członkami (np. Szwajcarię) 

Jeśli podczas podróży w obrębie Unii 

Europejskiej przemierzasz kraj nie będący 

członkiem wspólnoty, zwróć uwagę 

na to, że mogą tam obowiązywać np. 

niższe limity na maksymalną ilość używek 

lub uregulowania specyficzne danego 

państwa. Podczas wjazdu na teren 

Niemiec możesz wwieźć ze sobą – bez 

konieczności płacenia cła – używki w 

wymienionych w niniejszym artykule 

obowiązujących limitach. Ważne jest 

jednak, abyś potrafił udokumentować, 

że pochodzą one ze swobodnego obiegu 

towarów w ramach UE, w czym może 

pomóc np. zachowanie rachunków czy 

paragonów kasowych. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

za niespełna trzy miesiące, a konkretnie 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek 

14 października, rozstrzygnięty 

zostanie konkurs na zagospodarowa- 



Oferujemy: 

sześć zespołów bądź architektów, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie których w jakikolwiek wnioski, portfolio i sposób najlepsza zabronione. 

praca ostatniego 10-lecia będzie oce- 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie końca w września. jakikolwiek sposób zabronione. 

Priorytetem jest, aby chorzowski rynek 

Vervielfältigung diametralnie się zmienił i ist stał strengstens się 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

7916 

Jak my to lubimy 

Uregulowania prawne, limity, zakazy, 

nakazy itd. – jak my to lubimy, ale... 

Jak by na to nie patrzeć, trzeba się do panującego 

prawa dostosowywać, bo ina- 

niania przez sąd konkursowy. Od jego 

decyzji zależeć też będzie ostateczna 

decyzja o tym, komu z tej szóstki będzie 

dane opracowanie, złożenie koncepcji 

i ostatecznie przygotowanie projektu 

dotyczącego zagospodarowania chorzowskiego 

rynku, a na to jest czas do 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Über Freelance-Arbeit während eines 

Studiums in Österreich haben 

wir dieses Jahr bereits berichtet. Aufgrund 

zahlreicher Rückfragen wollen 

wir nun erneut auf das Thema eingehen, 

diesmal unter dem Motto „Student 

in Österreich als Arbeitnehmer“. 

Viele Schüler und Studenten suchen 

im Sommer nach einem möglichst 

gut bezahlten Ferienjob. Berufliche 

Erfahrung nimmt sich später eben 

gut im Lebenslauf aus, und auch der 

Geldbeutel ist dabei nicht leer. Für die 

Eltern eines Studenten bzw. Schülers, 

die Familienleistungen beziehen, kann 

ein solcher Ferienjob jedoch zum Problem 

werden. Darüber, was zu tun ist, 

um die Leistungen nicht zu verlieren, 

und über ein paar andere nützliche 

Tipps lesen Sie im Wochenblatt bereits 

in der kommenden Ausgabe. 

się na łamach „Wochenblatt 

pl”. W ten sposób bowiem 

nasi czytelnicy, nasza 

społeczność i wszyscy 

trzebnych i najnowszych Ryszard Galla 

informacji, ale dzięki zaprzyjaźnionej 

z nami firmie, która udziela nam tych 

cennych wieści porad, też możliwość 

zgłębienia tej wiedzy i znalezienia odpowiedzi 

na pytania, które po przeczytaniu 

Notował Krzysztof Świerc 

Gospodarka: Chcą zaprojektować rynek w Chorzowie 

Sporo chętnych, kto wygra? 

J 

uż 

nie rynku w Chorzowie. Rywalizacja 

zapowiada się pasjonująco, bo urząd 

miasta przyjął już ponad 60 zgłoszeń od 

firm chcących się podjąć tego zadania. 

Z ponad 60 zgłoszeń do udziału w 

wielkim finale zakwalifikuje się jedy- 

wreszcie przyjazny dla pieszych, którzy 

dotąd są tam traktowani jak niechciani 

goście. Dlatego też tory tramwajowe, 

które ułożone są prawie pod bramą 

Urzędu Miejskiego w Chorzowie, mają 

zostać przeniesione z południowej na 

północną stronę rynku, gdzie jeżdżą 

już autobusy i tramwaje, a dzięki temu 

w tym miejscu powstałoby centrum 

przesiadkowe. A zatem zwycięzca konkursu 

będzie mógł się wykazać niemałą 

kreatywnością i pomysłowością – jak 

uwolnić rynek od torów, a na to przedsięwzięcie 

w budżecie miasta Chorzowa 

zarezerwowano około siedmiu milionów 

złotych. Teoretycznie suma ta powinna 

wystarczyć, ale czy tak się stanie? To 

pokaże praktyka, a przede wszystkim 

projekty, który przygotują i zaproponują 

architekci – twierdzą władze miasta 

odpowiedzialne za sprawy gospodarcze. 

Krzysztof Świerc 

Foto: K. Świderski




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Kultura kibicowania: Adrian Maleika wciąż na celowniku Einwurf: Die Fußball-WM in Russland 

Fani szydzą ze Ślązaka 



LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie jüngsten do Entwicklung czytania. ein Powielanie Skandal w jakikolwiek sposób zabronione. 

und für die ohnehin blamierte FIFA 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Stolz Hammer do czytania. und Sichel, Symbole Powielanie der w jakikolwiek sposób zabronione. 

verbrecherischsten Ideologie des vergangenen 

bereitgestellt. Jahrhunderts, präsentierten. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien blatt.pl” sind nr 1053 lediglich – dodatek specjalny zum Lesen untersagt. 

Fotografia z Twittera ukazująca szyderczy napis z Bremy (u dołu: Adrian Malaika, na krótko przed śmiercią) 

Adrian Maleika, fan klubu Werder 

Brema zabity w 1982 roku przez 

sympatyków drużyny Hamburger 

SV, również w tym roku stał się 

przedmiotem szyderstw ze strony 

grafficiarzy. Jego śmierć stała się 

punktem wyjścia dla trwającej już 

prawie 32 lata wrogości pomiędzy 

kibicami z obu hanzeatyckich miast. 

Gdyby przypisać inicjatorom pomysłu 

jedynie poważny nietakt, świadczyłoby 

to o bagatelizowaniu problemu. 

W dodatku na Twitterze krąży zdjęcie 

wręcz obrzydliwego graffiti. Autor bądź 

autorzy widniejącego na nim napisu, 

który ponoć znaleziono na ścieżce rowerowej 

w bezpośrednim otoczeniu Weserstadionu 

w Bremie, szydzą z Adriana 

Maleiki słowami: „Adrian Maleika był 

tylko głupim Ślązakiem”. Autor bądź autorzy 

sgraffito podają się za fanów HSV. 

Maleika, syn przesiedleńców z górno- 

nämlich der Balkan-Kriege der 90er 

Jahre, handelten die internationalen 

Sportorganisationen schnell und entschlossen. 

1992 waren die jugoslawischen 

Fußballer schon in Schweden, 

um an der Europameisterschaft teilzu- 

śląskiego Koźla (patrz także „Wochen- 

Fanzeit.de/S-K nehmen. Doch sie wurden buchstäblich verhindern wollte. 



3. Liga: Alle drei Absteiger aus der 2. Bundesliga siegen in ihren Auftaktpartien 

Die Berg ruft 

LARES: Niniejszy über den materiał Spielverlauf służy hinweg, denn wyłącznie der do czytania. Powielanie Im w Duell jakikolwiek der Drittligaaufsteiger sposób zwischen 

der SG Sonnenhof Großaspach 

zabronione. 

Treffer der Schwaben vor 20.000 nach 

LARES: Diese Materialien dem Abstieg sind trotzigen lediglich Zuschauern zum fiel Lesen bereitgestellt. Jegliche und Vervielfältigung dem SC Fortuna Köln setzten ist sich strengstens untersagt. 

Die drei Absteiger aus der 2. Fußball- 

Bundesliga haben einen perfekten 

Start in die 3. Liga gefeiert. 

Im Abendspiel gewann der FC Energie 

Cottbus beim VfL Osnabrück 3:1. 

Ein grobes Foulspiel von Zeitz in der 

58. Minute verhinderte die Übernah- 

quasi erst mit dem Schlusspfiff. Als letzter 

Absteiger im Bunde konnte der DSC 

Arminia Bielefeld bei der Zweiten vom 

1. FSV Mainz 05 ebenfalls drei Punkte 

einfahren. Im Stadion am Bruchweg fiel 

der letzte Treffer ebenfalls in der Nach- 

LARES: Niniejszy spielzeit. materiał Hier versetzte służy das 1:2 wyłącznie des Bielefelders 

Hemlein dem Drittligaufsteiger 

73. Minute den ersten Punktgewinn 

do czytania. Powielanie (40.). w Senesie jakikolwiek besorgte dann sposób in der zabronione. 

LARES: Diese Materialien aus Rheinhessen sind lediglich jedoch den Knockout. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche der Vervielfältigung Aspacher im bezahlten deutschen ist strengstens untersagt. 

poświęcony ME), będąc wraz z innymi 

fanami Werderu na meczu pucharowym 

w Hamburgu, został zaatakowany 

przez grupę kibiców HSV, którzy użyli 

między innymi pistoletów gazowych, 

rakiet sygnalizacyjnych i kamieni. Po 

który wkrótce potem zmarł w szpitalu 

na skutek doznanych obrażeń. Maleika 

przeżył tylko 16 lat. Napastników 

zidentyfikowano jako członków fanklubu 

HSV „Löwen”, zinfiltrowanego 

przez ultraprawicowe środowisko skin- 

pozbawienia wolności. Po zdarzeniu, 

które wstrząsnęło całym krajem, fani 

obu klubów uzgodnili co prawda, że 

zaniechają wzajemnych aktów zemsty, 

jednakże najnowszy postępek to kolejna 

dyskwalifikacja dla pseudokibiców. 

Enttäuschend verlief der Saisonauftakt 

für den ambitionierten Kieler SV 

Holstein vor 5.247 Zuschauern. Die 

„Störche“ mussten sich daheim mit 

einem mageren 0:0 gegen die SpVgg 

Unterhaching begnügen. Keine Null- 

me der Tabellenspitze, denn in der 87. 

verkürzten die in Überzahl spielenden 

Niedersachsen auf 1:3. So übernahm der 

Chemnitzer FC alleinig mit seinem 3:0 

beim Halleschen FC die Tabellenspitze. 

Die SG Dynamo Dresden konnte mit 

einem 2:1 gegen die zweite Mannschaft 

des VfB Stuttgart ebenfalls ihre Ambitionen 

auf einen Wiederaufstieg untermauern. 

Das knappe LARES: Ergebnis täuscht Niniejszy nummer materiał gab es in Münster. służy Der wyłącznie heimi- 

4:3 am do Ende czytania. noch über die Powielanie Runden. und w dem jakikolwiek FC Sonnenhof Kleinaspach 



Leserbrief: Zwei Oberschlesier hatten an den WM-Erfolgen 2014 und bereits 1954 Anteil 

Laband, in sein Aufgebot berufen. 60 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Jahre später do czytania. erhielten unter Powielanie der Leitung w jakikolwiek sposób zabronione. 

des Bundestrainers Joachim Löw die 


Nationalmannschaft in Bern. Richard 

Herrmann, geboren am 28. Januar 1923 

in Kattowitz, das 1921 Deutschland an 

Polen abtreten musste, und gestorben 

am 27. Juli 1962 in Frankfurt am Main, 

spielte von 1934 bis 1945 beim 1. FC 

Kattowitz und 1947 bis 1960 beim FSV 

aus Oberschlesien stammenden deutschen 

Fußball-Nationalspieler Miroslav 

Klose und Lukas Podolski die Ehre, für 

Deutschland zu spielen. 

Sie waren erfolgreich und errangen 

mit dem deutschen Fußballteam in Rio 

de Janeiro zum vierten Mal die begehr- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie te Weltmeistertrophäe. do czytania. Herrmann Powielanie und Frankfurt. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Laband gewannen 1954 die Fußballweltmeisterschaft 

bereitgestellt. mit der deutschen Jegliche 1954 Vervielfältigung wurde Herrmann als Stürmer ist strengstens im 

Während der Fußballweltmeisterschaft Endspiel verwehrt blieb. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

1. – 7. August 2014 

Verletzung verhinderte Einsatz im Finale 


Im Zusammenhang 

do czytania. 

der Fußballweltmeisterschaft 

2014 in Brasilien möchte 

Powielanie w Schon jakikolwiek Bundestrainer sposób zabronione. 

Spiel gegen Ungarn eingesetzt. In diesem 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen ich als bereitgestellt. Sporthistoriker noch an den Jegliche Kader Vervielfältigung Sepp Herberger 

Spiel, das die deutsche Mannschaft mit 

ist strengstens 3:8 verlor, schoss untersagt. 

Herrmann sein einziges 

des DFB erinnern, der vor 60 Jahren in hatte 1954 zwei 

Länderspieltor. Fritz Laband, geboren am 

Bern den Weltmeister-Titel errungen hat. oberschlesische 

1. November 1925 in Hindenburg und 

Bundestrainer Sepp Herberger hatte 

gestorben am 3. Januar 1982 in Hamburg, 

damals zwei oberschlesische Fußballgrößen, 

Richard Herrmann und Fritz Aufgebot berufen. 09, nach 1945 erst bei Anker Wismar 

Fußballgrößen in sein 

spielte von 1936 bis 1945 bei Hindenburg 

(1945-1950). Für den Hamburger SV 

Richard Herrmann Quelle: Karl-Heinz Schodrok Fritz Laband Quelle: Karl-Heinz Schodrok 

Źródło: Fanzeit.de, Portret: prywatny 

Gleiche und Gleichere 

Kurios waren schon die Olympischen 

Winterspiele im Schwarzmeer- 

Kurort Sotschi. Eine WM-2018 in 

Russland wäre aber angesichts der 

eine erneute Blamage. 

Die letzten Olympischen Spiele waren 

kurios, weil der Schnee schmolz, 

die Wintersportler in der heißen, subtropischen 

Sonne schwitzten und die 

Veranstalter bei der Eröffnungsfeier mit 

Russland zeigte seine Stärke. Die Welt 

scheint das alles nicht gestört zu haben. 

Nur wenige Tage nach der Schlussfeier 

der Olympischen Spiele von Sotschi 

zeigte Putins Russland erneut seine 

Stärke (und vielleicht auch sein wahres 

LARES: Niniejszy tym, jak materiał jeden z kamieni służy trafił go wyłącznie w głowę, 

napastnicy kopali jeszcze leżącego Die Krim wurde russisch. 

sind die internationale 

Gesicht). do Diesmal czytania. in militärischer Powielanie Form. w Sanktionen. jakikolwiek Heute sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien na ziemi sind bez przytomności lediglich chłopaka, zum Lesen Und bereitgestellt. wieder störte dies nur Jegliche die we- 


nigsten. Auch veränderte diese Annexion 

nichts an der Situation der russischen 

Sportler. Zwar wurde im Frühjahr 

in den Medien über einen eventuellen 

Ausschluss der russischen Nationalmannschaft 

von der Fußball-WM in 

Fußball und Andrea-Berg-Konzerte – das ist die 

Mechatronik-Arena in Aspach. 

Foto: Undeviginti/Wikipedia 

sche SC Preußen blies hier aber zu spät 

zur Aufholjagd. Die zwischenzeitliche 

4:1-Führung der Gäste vom FC Hansa 

Rostock brachte die „Kogge“ mit einem 

Peng! Vladimir Putin 2008 bei der Jagd auf Amurtiger. 

Jugoslawien erlebte 

1992 schwere 

Öffentlichkeit und auch 

die internationalen 

Sportinstitutionen 

nicht so konsequent. 


headów. 

materiał 

Z grupy ośmiu 

służy 

oskarżonych 

wyłącznie 

Brasilien 

do 

spekuliert, 

czytania. 

es blieb 

Powielanie 

aber bei 


pięciu zostało uniewinnionych, a tylko Worten. Seltsam. Denn während des 

jednego sąd skazał na dwa i pół roku letzten großen Konflikts in Europa, vor dem ersten Anpfiff nach Hause ge- 


schickt. Im selben Jahr durften Sportler 

aus Jugoslawien als offizielle Mannschaft 

nicht an den Olympischen Spielen von 

Barcelona teilnehmen. Grund: UN- 

Sanktionen gegen Belgrad, das mit brutaler 

Gewalt den Zerfall Jugoslawiens 

die Württemberger mit 2:1 durch. Der 

ehemalige Bundesligist aus der Domstadt 

war durch einen direkt verwandelten 

Freistoß von Pazurek in der 21. 

Minuten in Führung gegangen, doch 

Rühle egalisierte noch vor der Pause 

Fußball überhaupt. Einen Ortsteil Sonnenhof 

sucht man im beschaulichen 

Großaspach zwischen Ludwigsburg, 

Heilbronn und Backnang übrigens 

vergeblich. Der Verein ging 1994 aus 

einer Fusion der SpVgg Großaspach 

Foto: Premier.gov.ru 

Heute sind die internationale Öffentlichkeit 

und auch die internationalen 

Sportinstitutionen nicht so konsequent. 

Schon immer gab es Gleiche und Gleichere. 

Russland annektiert die Krim, 

Russland destabilisiert den Osten der 

Ukraine, von Russland unterstützte 

Terroristen schießen mutmaßlich ein 

Passagierflugzeug mit fast 300 Menschen 

an Bord ab. Ungefähr zur gleichen Zeit 

schaut sich Putin in Rio de Janeiro das 

WM-Endspiel an und erhält vom FI- 

FA-Präsidenten ein Zertifikat, das die 

Übergabe der Weltmeisterschaft nach 

Russland symbolisiert. Kein Wort davon, 

dass Sport und Krieg nicht so richtig 

zueinander passen. Dass eine WM in 

Russland so nicht stattfinden kann wird 

nicht einmal leise angedeutet. Wird also 

ein Aggressor-Staat 2018 Gastgeber einer 

großen Sportveranstaltung sein? 

Dawid Smolorz 

hervor. Letzter war zunächst nur eine 

Stammtischmannschaft des Juniorchefs 

des Kleinaspacher Großhotels „Sonnenhof 

“ Ulrich Ferber. Kommerz erreicht 

hier neue Dimensionen, denn Ferber 

ist mit Schlagersängerin Andrea Berg 

verheiratet. Es ist also kein Zufall, dass 

das dieser Tage vom ZDF zur besten 

Sendezeit übertragene, jährlich organisierte 

Andrea-Berg-Konzert „Heimspiel“ 

wie immer im Stadion von Großaspach 

stattfand – neun Tage vor dem hiesigen 

Profifußballdebüt der SG Sonnenhof. 


Die übrigen Partien: 

SSV Jahn Regensburg – MSV Duisburg 3:1 

Wehen Wiesbaden – Kickers Stuttgart 2:1 

Rot-Weiß Erfurt – Borussia Dortmund II 1:2 

machte Laband von1950 bis 1956 insgesamt 

143 Spiele. In Bern setzte Herberger 

Laband in der Abwehr viermal ein, bis 

er sich im Zweikampf mit dem Jugoslawen 

Branco Zebec (später Spieler bei 

Alemannia Aachen und Trainer von Bayern 

München, VfB Stuttgart, Eintracht 

Braunschweig, Hamburger SV, Borussia 

Dortmund und Eintracht Frankfurt) im 

Viertelfinale verletzte, womit Laband das 

Prof. Karl-Heinz Schodrok




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wokół niemieckiej piłki nożnej 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Możecie 

w 

zapomnieć! 

jakikolwiek sposób zabronione. 

Piazon nad Men 

Trener Borussii Dortmund Jürgen 



ten znajduje się na samym szczycie listy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie życzeń w nowego jakikolwiek menedżera Manchesteru 

United, Louisa van Gaala. Fakt ten 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche jednak Vervielfältigung nikogo nie dziwi, bo zadaniem ist strengstens untersagt. 

Klose jak Lahm? 

Po zdobyciu przez Niemców czwartego 

mistrzostwa świata kapitan naszej 

drużyny narodowej Philipp Lahm 

zakończył reprezentacyjną karierę, 

czym zszokował władze Niemieckiego 

Związku Piłki Nożnej (DFB), kolegów, 

a przede wszystkim kibiców. Wiele jednak 

wskazuje na to, że nie będzie jedynym 

zawodnikiem, który wraz z tym 

sukcesem zakończy swoją przygodę z 

niemiecką kadrą. Zdaniem ekspertów 

tylko kwestią czasu jest, kiedy w ślady 

Philippa Lahma pójdzie Miroslav Klose. 

Najlepszy strzelec w historii mundiali 

ma już 36 lat i swoją decyzję co do 

dalszej reprezentacyjnej przyszłości ma 

podjąć jeszcze w bieżącym miesiącu. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Manchesteru w jakikolwiek United chcą za sposób około 20 zabronione. 

milionów euro odkupić z Borussii mistrza 

Vervielfältigung świata Matsa Hummelsa. ist „Mats strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie dortmundczyków w jakikolwiek wie, o czym sposób mówi, bo zabronione. 

Hummels to jeden z najbardziej rozchwytywanych 

Vervielfältigung piłkarzy Borussii, ist a chęć 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Foto: Michael Kranewitter/Wikipedia 


Należy jednak zauważyć, że już w czasie 

mistrzostw świata w Brazylii władze 

DFB „przebąkiwały”, że trzeba będzie 

zorganizować urodzonemu w Opolu 

snajperowi pożegnalne spotkanie na 

ojczystej niemieckiej ziemi. Być może 

zatem jesienne towarzyskie spotkanie 

Niemców z Argentyną będzie okazją do 

pożegnania dwóch ikon reprezentacji 

Niemiec ostatnich lat, choć naszym zdaniem 

każdy z nich zasługuje na osobne 

pożegnanie. Prawda? 

Löw do 2016 

Pod wodzą Joachima Löwa reprezentacja 

Niemiec wywalczyła srebrny 

medal mistrzostwo Europy w 2008 roku, 

brązowy w mistrzostwach świata (2010 

r.) w RPA oraz złoty krążek podczas 


uwagę 

materiał 

fakt, że nie jest 

służy 

to rozgrywający 

wyłącznie 

krzyżowych, 

do czytania. 

powrócił do treningów. 

Powielanie 

To „Jeśli 

w jakikolwiek 

w nadchodzącym sezonie 

sposób 

nie 

zabronione. 

czy napastnik, lecz jedynie środkowy efekt prawidłowo przeprowadzonych zostaniemy mistrzem Niemiec, to odejdę 

z Bayernu” – powiedział trener mo- 

obrońca i wcale nie lepszy od tych, ja- 

operacji i rehabilitacji, bo zawodnikowi 


mistrzostw świata w Brazylii (2014 r.). 

Trzeba przyznać, że jest to imponujący 

dorobek. Zwycięstwo w wielkim finale 

na Maracanie 13 lipca bieżącego roku 

niemal przesądziło, że „Jogi” zdecyduje 

się na kontynuowanie przygody z 

kadrą – i tak się stało, co w minionym 

tygodniu potwierdził sam Joachim Löw, 

mówiąc: „Nie opuszczę narodowego 

kich Bayern posiada w swojej kadrze. 

Według tygodnika „Sport Bild” Bayern 

nie będzie się już o niego starał i o żadnego 

innego stopera, a swoje szanse w 

nowym sezonie ma otrzymać Holger 

Badstuber. To były reprezentant Niemiec, 

który po wielomiesięcznej przerwie 

spowodowanej materiał poważną służy kontuzją wyłącznie osiągnąć do wysoką czytania. dyspozycję Powielanie i wrócić się wyłącznie w jakikolwiek pierwsze miejsca”. sposób Bayern zabronione. 

do formy. Chciałbym jak najszybciej takich klubach Bayern, gdzie liczą 


wraca do gry i być może do drużyny do gry w pierwszym składzie Bayernu jest jednak głównym faworytem nad- 


zespołu do mistrzostw Europy, które w 

2016 roku rozegrane zostaną we Francji. 

Nie potrafię sobie wyobrazić nic piękniejszego 

niż praca z narodowym zespołem, 

doprowadzenie go do mistrzostw 

kontynentu we Francji oraz rozwijanie 

teamu, jak i poszczególnych piłkarzy. 

Poziom mojej motywacji jest taki sam 

jak w pierwszym dniu pracy w DFB. 

Samobójstwo Biermanna 

W wieku 33 lat samobójstwo popełnił 

były zawodnik FC St. Pauli Andreas 

Biermann, który miniony sezon spędził 

w FSV Spandauer Kickers. Andreas napastnik reprezentacji Izraela podpisał u nas tylu piłkarzy, którzy się do tego 

LARES: Niniejszy Biermann materiał od wielu lat służy zmagał wyłącznie się z depresją 

i to nie była jego pierwsza próba Eredivisie Willem II Tillburg. 24-latek Guardiola. Przypomnijmy, że Kataloń- 

kontrakt do z beniaminkiem czytania. holenderskiej Powielanie sukcesu w jakikolwiek przyczynili” – podkreślił sposób Pep zabronione. 

LARES: Diese Materialien samobójcza. sind Pierwszy lediglich raz próbował zum ode- 

Lesen w swojej bereitgestellt. karierze zwiedził już Jegliche sporo czyk Vervielfältigung był już raz w podobnej sytuacji, ist strengstens untersagt. 

W Brazylii świętowaliśmy gigantyczny 

sukces, ale są jeszcze inne cele, które 

chcemy osiągnąć”. 

Benatia nie dla Bayernu 

Defensor AS Roma Mehdi Benatia 

nie będzie od nowego sezonu piłkarzem 

Bayernu München, bo rozmowy z jego 

obecnym pracodawcą zostały przez 

LARES: Niniejszy głośnej materiał samobójczej śmierci służy golkipera wyłącznie Espanyolu do czytania. Barcelona, AJ Auxerre Powielanie i Arminii 

Bielefeld i Herthy Berlin, do której w Champions League, czyżby zatem 

rok później w jakikolwiek „Blaugrana” triumfowała sposób zabronione. 

Hannoveru 96 Roberta Enke przyznał, 

LARES: Diese Materialien że on również sind lediglich zmaga się z tą zum chorobą, Lesen trafił w bereitgestellt. lipcu 2012 roku, ale nie Jegliche zdołał najbliższe Vervielfältigung rozgrywki Ligi Mistrzów ist strengstens untersagt. 

kierownictwo FCB zerwane. Przypomnijmy: 

wielkim zwolennikiem sprowadzenia 

reprezentanta Maroka do Bawarii 

był Josep Guardiola, a klub postanowił 

spełnić jego życzenie. Jednak warunki 

zaproponowane przez Romę były nie 

do przyjęcia. Nieoficjalnie mówi się o 

tym, że rzymianie zażądali za swojego 

piłkarza około 60 milionów euro! To 

cena wręcz skandaliczna, biorąc pod 

narodowej. 

brać sobie życie w 2003 roku, następnie 

sześć lat później i po raz kolejny w 2012 

roku, ale za każdym razem ratowali go 

bliscy, rodzina bądź znajomi. Tym razem 

niestety nikogo nie było w pobliżu. 

Andreas nie krył, że miał depresję, a po 

a swoje doświadczenia opisał w książce 

„Depresja: Czerwona kartka”. 

Comeback Badstubera 

Obrońca Bayernu München Holger 

Badstuber po 594 dniach rozbratu z 

futbolem spowodowanym ciężką kontuzją, 

konkretnie zerwaniem wiązadeł 

groziło nawet zakończenie kariery. „Nigdy 

nie wątpiłem w to, że będę jeszcze 

grał w piłkę. Pozostawałem optymistą 

i wiedziałem, iż dzięki ciężkiej pracy 

uwolnię się od bólu. Teraz cieszę się każdym 

treningiem i stopniowo wracam 

i reprezentacji Niemiec” – powiedział 

Holger Badstuber. 

Sahar w Tilburgu 

Ben Sahar nie będzie dłużej występował 

w Hercie Berlin. Zdaniem „Kickera” 

klubów. Karierę rozpoczął w Hapoelu 

Tel Awiw, z którego w 2006 roku przeniósł 

się do Chelsea Londyn. Później 

grał jeszcze m.in. w barwach londyńskiego 

Queens Park Rangers, Sheffield 

Wednesday, Portsmouth, De Graafschap, 

przebić się do podstawowego składu 

„starej damy”. 

Klopp odniósł się do medialnych doniesień 

na temat przejścia Matsa Hummelsa 

do Manchesteru United. Zdaniem 

„Kloppo” jego obrońca także w rozgrywkach 

2014/15 nadal będzie występował 

w żółto-czarnych barwach, choć piłkarz 

numer jeden holenderskiego trenera 

jest odbudowanie formacji defensywnej 

„czerwonych diabłów”, po tym, jak z 

Old Trafford odeszli Rio Ferdinand i 

Nemanja Vidić. W związku z tym angielskie 

media informowały, że władze 

miałby dołączyć do Manchesteru United 

za 20 milionów euro? Naprawdę? Za tak 

małe pieniądze nie ma na to najmniejszych 

szans. Możecie o Matsie zapomnieć” 

– skomentował te doniesienia 

trener BVB Jürgen Klopp. Szkoleniowiec 

jego pozyskania wyraziło szereg innych 

klubów, w tym FC Barcelona, która na 

stół wykłada dużo większe pieniądze, a 

wciąż nie potrafi przekonać władz BVB. 

Guardiola odejdzie, gdy... 

nachijczyków Josep Guardiola i dodał: 

„Nie ma co robić z tego tajemnicy i tragedii. 

Niemal oczywiste jest, że jeśli nie 

wygram w przyszłym roku Bundesligi, 

przyjdzie zapewne inny trener. Taki jest 

nasz los – szkoleniowców, zwłaszcza w 

chodzącego sezonu, który rozpoczyna 

się 22 sierpnia, bo w ekipie z Bawarii 

gra sześciu aktualnych mistrzów świata 

z Brazylii: „I to mnie cieszy, podobnie 

jak fakt, że Niemcy zdobyli tytuł. To 

jest wielki prezent dla Bayernu, że gra 

dokładnie przed czterema laty, gdy 

mundial w RPA wygrała Hiszpania. 

Wówczas skład złotych medalistów 

oparty był w dużej mierze na piłkarzach 

FC Barcelona, prowadzonej wtedy 

przez Pepa Guardiolę. Dodajmy, że 

miał zdominować Bayern München? 

Nie mamy nic przeciwko. 

Napastnik FC Chelsea Londyn Lucas 

Piazon najbliższy sezon spędzi na wypożyczeniu 

w Eintrachcie Frankfurt. 

20-letni Brazylijczyk trafił na Stamford 

Bridge z FC Sao Paulo w 2008 roku, ale 

nie zdołał się „przebić” w pierwszej 

drużynie „The Blues”. Piazon w styczniu 

2013 roku trafił na wypożyczenie do FC 

Malaga, a cały poprzedni sezon spędził 

w holenderskim Vitesse Arnheim, gdzie 

w 29 meczach strzelił 11 goli i zanotował 

osiem asyst. 

M’gladbach chce Ayewa 

Zdaniem francuskiego „L’Equipe” występujący 

w Olympique Marsylia Jordan 

Ayew znalazł się w orbicie zainteresowań 

Borussii Mönchengladbach. „Źrebięta” 

w minionym sezonie wywalczyły sobie 

miejsce uprawniające je do gry w Lidze 

Europy, a 22-letni reprezentant Ghany 

mógłby solidnie wzmocnić ich siłę ofensywną, 

bo jest niezwykle uzdolnionym 

napastnikiem. Jordan Ayew z dobrej 

strony zaprezentował się podczas minionych 

mistrzostw świata w Brazylii, 

gdzie wystąpił we wszystkich trzech spotkaniach 

reprezentacji Ghany w fazie 

grupowej. W sumie dla swojej reprezentacji 

wystąpił dotychczas 13-krotnie, 

zdobywając pięć bramek. 

Immobile kontra „Lewy” 

Szefostwo Borussii Dortmund na 

następcę Roberta Lewandowskiego 

wybrało włoskiego snajpera Ciro 

Immobile, który miniony sezon spędził 

w AC Torino. Magazyn „Kicker”, 

opisując obecną sytuację w drużynie 

wicemistrzów Bundesligi, napisał, że 

obaj napastnicy bardzo się od siebie 

różnią, a łączy ich tylko jedno – taka 

sama droga do serc kibiców BVB, czyli 

strzelanie dużej liczby goli. Różni ich 

też między innymi cena. Włoch kosztował, 

jak na dortmundzki klub, dużo, 

bo aż 18,5 mln euro i fakt ten zapewne 

nie ułatwi mu zadania – szybko będzie 

musiał potwierdzać swoją cenę i udowadniać 

wartość. Porównując jednak 

styl gry obu napastników, niemiecki 

magazyn z uznaniem wypowiedział 

się na temat reprezentanta Polski, 

twierdząc, że wojownik zastąpił na Signal-Iduna-park 

tancerza. W oczach 

„Kickera” król strzelców minionego 

sezonu Bundesligi imponuje finezją i 

zmysłem do kombinacyjnej gry, podczas 

gdy jego następca słynie z siłowego 

stylu, ale za to potrzebuje niewielu 

sytuacji do strzelenia gola, a przecież 

z tego przede wszystkim rozlicza się 

snajpera. Jak jednak będzie w praktyce, 

pokażą dopiero rozgrywki ligowe 

i bezpośrednie konfrontacje Borussii 

Dortmund z Bayernem München i... 

Immobille z „Lewym”. 

Krzysztof Świerc 

F1: GP Węgier – wypadki namieszały Rosbergowi 



Ricciardo najsprytniejszy 

Na torze Hungaroring poprzedzający 

zawody deszcz wtrącił swoje 

trzy grosze. Sprawił, że stopnio- 

do licznych wypadków, a co z tym 

się wiązało – do dwóch faz safety 

car, które odcisnęły mocne piętno 

na rezultatach wyścigu. 

Najlepiej w strategicznym chaosie – w tym sezonie jest jedynym pilotem, razem już na początku pierwszej sesji 

LARES: Niniejszy poradził materiał sobie Australijczyk służy wyłącznie Daniel 

Ricciardo. Początkiem loterii, deminacji 

kierowców Mercedesa; nie miał z alei serwisowej; wyjazdy safety car 

który uczynił do czytania. wyłom w zwycięskiej Powielanie do- 

zapłonął w jakikolwiek jego bolid, przez co sposób startował zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Klasyfikacja kierowców untersagt. 

po 11 

cydującej dla losów wyścigu okazał się 

wypadek Ericssona podczas 9. rundy, 

po którym pierwszy raz na torze zawitał 

samochód bezpieczeństwa, i to w 

momencie, gdy Rosberg, Bottas, Vettel 

i Alonso minęli już zjazd do alei serwisowej, 

tracąc na spóźnionej zmianie 

Hamilton, co w pewnym stopniu zrekompensowało 

mu skutki „ognistych” 

problemów w kwalifikacjach. Po raz 

przerwa – powrót do rywalizacji nastąpi 

24 sierpnia na belgijskim torze w Spa. 

1. Daniel Ricciardo (Red Bull) – 

1:53:05,058 (3 pit-stopy) – 2. triumf 

świętowany po przejechaniu 70 okrążeń 

2. Fernando Alonso (Ferrari) +05,225 (2) 

– najlepszy rezultat w tym roku, do tego 

po wpadce „Hulka” pozostał jedynym 

pierwszy w tym roku Nico Hülkenberg punktującym w każdych zawodach, 


wo przysychająca, 

materiał służy 

acz zdradliwa 

nawierzchnia sind lediglich przyczyniła mocno zużytym przez 32. rundy zesta- 

wyłącznie 

pozostał 

do 

bez 

czytania. 

punktów po kolizji 

Powielanie 

z Perezem. 

Dla F1 rozpoczęła się wakacyjna 

mimo 

w 

prowadzenia 

jakikolwiek 

końcowa 

sposób 

jazda na 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien zum się Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wie opon była drogą przez mękę, ale dał 

się wyprzedzić jedynie Australijczykowi. 

3. Lewis Hamilton (Mercedes) +5,857 (2) 

– trwa pasmo kwalifikacyjnego pecha i 

startów z dalszych, a nawet odległych 

pozycji (poprzednio 9, 6, 20) – tym 

zadziałały na jego korzyść, po drugiej 

zmianie ogumienia był już przed Rosbergiem 

i ostatecznie kończył na podium, 

co w zestawienie z początkową 

sytuacją trzeba uznać za sukces! 

4. Nico Rosberg (Mercedes) +6,361 (3) 

– wywalczył trzecie z kolei, a w sumie 

pieczeństwa nie tylko stracił wypracowaną 

przewagę ponad 10 s, ale wręcz spadł 

na 4. miejsce; w końcówce po trzeciej 

wymianie opon i przebiciu się przed Raikkonena 

i Massę wręcz połykał dystans, 

odrabiając po 3 s na kółku i podczas 

ostatniej rundy był bliski wyprzedzenia 

Hamiltona, jednak ostatecznie manewr 

się nie powiódł. 

5. Felipe Massa (Williams) +29,841 (3) 

6. Kimi Raikkonen (Ferrari) +31,491 (2) 

Sebastian Vettel (Red Bull) +40,964 (2) 

Witold Wolak 

udanego początku, stracił dwie lokaty 

(z 4. spadł na 6.), jednak to trafność 

doboru momentów zmiany ogumienia 

okazała się na miarę sukcesu; po pierwszej 

fazie safety car przejął prowadzenie, 

co ustawiło go w gronie kandydatów 

do wygranej; w pełni wykorzystał za- 

5. V. Bottas – 95 

LARES: Niniejszy opon odpowiednio: materiał trzy, służy dziewięć wyłącznie i dwa lety świeżego do czytania. ogumienia, ogrywając Powielanie w 10. pole w jakikolwiek position, ale takiego sposób przebiegu zabronione. 

razy po cztery pozycje. W gronie szczęściarzy 

sind obok Ricciardo lediglich znalazł zum się Lewis Lesen Hamiltona bereitgestellt. (67. runda) i Alonso Jegliche (68.). przez Vervielfältigung pierwszy wyjazd samochodu ist bez- 

strengstens N. Hülkenberg untersagt. 

– 

końcówce po efektownych manewrach zawodów zapewne się nie spodziewał; 

6. S. Vettel – 88 

LARES: Diese Materialien 69 

Tym razem nie było mocnych na Daniela Ricciardo. 

Mauro Mansilla/Wikipedia 

Holger Badstuber 594 dni pracował nad powrotem do gry i pełnej sprawności. 

wyścigach 

1. N. Rosberg – 202 pkt 

2. L. Hamilton – 191 

3. D. Ricciardo – 131 

4. F. Alonso – 115




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pinnwand 

QQKelly-Nachwuchs: LARES: „Let’s Niniejszy Dance”- QQJet materiał wird verkauft: służy Corinna wyłącznie Schuhmacher 

will den grauen Privatjet der Familie, wieder einmal ins Fettnäpfchen getreten. Er wird im Internet beschimpft, beleidigt und 

QQBecker do czytania. auf Buddha: Boris Powielanie Becker ist QQMorddrohungen: w jakikolwiek Micaela sposób Schäfer zabronione. 

Gewinnerin Maite Kelly ist zum dritten Mal 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Gelauscht untersagt. 

schwanger. Mitte Oktober solle es soweit sein. 

LARES: Niniejszy Zu seinen materiał aktiven Zeiten służy als Formel-1-Pilot wyłącznie do czytania. Powielanie selbst nimmt w jakikolwiek das gelassen, sie gegenüber sposób zabronione. 

ist Schumi zwischen 300 und 400 Stunden im 

RTL erklärte: „Shitstorm habe ich seit zehn 

LARES: Diese Materialien Jahr mit sind dem Flugzeug lediglich um die Welt zum gejettet. Lesen bereitgestellt. Jegliche Jahren. Vervielfältigung Wenn mich das stören würde, ist wäre strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy QQWieder materiał auf den Beinen: służy Volksmusik- wyłącznie des Anstoßes. do czytania. Vor ihr posierte Powielanie schon seine w jakikolwiek sposób zabronione. 

Star Karl Moik hat nach seinem Herzinfarkt Frau Lilly oben ohne, nun hat Boris Becker 


den Becker-Clan für ein Instagram-Foto einfach 

auf den Buddha draufgesetzt. Boris 

Becker sitzt auf seiner Hüfte, Schwester Sabine 

neben ihm auf dem Bauch der Gottes- 

Staute. Ihre beiden Kinder sitzen auf Brust 

und sogar Gesicht. „Das ist fürchterlich! Schä- 


me dich, 

do 

Boris 

czytania. 

Becker!“, begann der 

Powielanie 

zu erwartende 

Shitstorm. „Respekt hat man oder man strümpfen“ an der Dresdner Comödie zieht 

zen. Für 

w 

das 

jakikolwiek 

Stück „Schwanensee 

sposób 

in Stütz- 

keine Entwarnung: Auch solche 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen hat ihn bereitgestellt. nicht. Macht einen sehr schlechten Jegliche die Schauspielerin Vervielfältigung die Ballettschühchen ist an. strengstens untersagt. 

Q 

Ob es ein Junge oder ein Mädchen werde, 

wüssten selbst die Sängerin und ihr Mann, 

Florent Raimond (38), nicht. Nach zwei Töchtern 

soll das Geschlecht des Kindes eine 

Überraschung sein. Ein Name stehe daher 

noch nicht fest. Der Mutter gehe es wunderbar. 

Derzeit sei die in Köln wohnende Künstlerin 

mit den Proben des Musicals „Die 

Schwarzen Brüder” beschäftigt, das im August 

im Schloss Bückeburg Premiere feiert. Maite 

Kelly ist das zweitjüngste Kind der Kelly Family. 

Sie hat mit Agnes (8) und Josephine (6) 

bereits zwei Töchter. 

Q Eigene Show: Rolf Scheider, einst 

Juror bei Klums „Germany’s Next Topmodel” 

bekommt nun eine eigene Show. Auch hier 

sucht er wieder Models – allerdings hält er 

dieses Mal Ausschau nach molligen Models. 

LARES: Niniejszy Berchtesgadener materiał Land. Moik służy zu BILD: wyłącznie „Jeden wohl die do bessere czytania. Idee gewesen, Powielanie als sich danach 

zu entschuldigen. 

ferin Hanna. 

adur 

am 15. w August. jakikolwiek Gilzer spielt die Schuhverkäu- 


Arbeitsmoral als die polnischen. 

Tag wird es ein bisschen besser mit mir.“ 


Wo und wann die Show zu sehen ist, ist allerdings 

noch unbekannt. 


Sieben Prozent der 

Institut für Pharmazie 


Schwellungen: Kühlen der Einstichstelle, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do kaum czytania. ein Prozent. Powielanie die mit w jakikolwiek einer Zitronenscheibe sposób belegt zabronione. 

werden kann. Durch die Zitronensäure 

werden Vervielfältigung giftige Insekten-Substanzen ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

LARES: Niniejszy zwei Dinge: materiał „Das Aussehen służy der wyłącznie Frau denken, do es czytania. seien ja so viele Powielanie Gefühle da, gewarnt w jakikolwiek wurde vor einer unnötigen sposób und zabronione. 

und ob sie Interesse signalisiert.“ Sind dass man sich weitere Beziehungsarbeit schadenden Antibiotika-Anwendung 

LARES: Diese Materialien diese Punkte sind erfüllt, lediglich ist der Mann zum bereit, Lesen komplett bereitgestellt. sparen könne“, sagt Thiel. Jegliche Die „ambulant Vervielfältigung und im Krankenhaus“; ist strengstens sie 

untersagt. 

sollten nur „sinnvoll und sicher“ angewandt 

werden, um u.a. einer Bakterien- 

Resistenzentwicklung vorzubeugen). 

Ähnlich wirkt auch eine Zwiebelscheibe. 

Helfen kann auch Teebaum- oder 

Lavendelöl auf der Einstichstelle. An- 

LARES: Niniejszy schon materiał nach dem ersten służy Date ihre wyłącznie Liebe, 

umgekehrt ist es kaum ein Prozent. (liebeserklaerer.wordpress.com) Vera-Gel, Arnika-Salbe, Kampferdo 

czytania. IMH/Nicola Powielanie Erdmann gewandt w jakikolwiek können auch werden: sposób Aloe- zabronione. 



Usługi 

Zakład 

Pogrzebowe Pogrzebowy 

Sprowadzanie LARES: Niniejszy materiał przewozy służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien zagraniczne sind lediglich zwłok zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

z całej Europy 

tel. 602 376 845 

zmarłych z zagranicy 

Załatwianie formalności 

Opieka nad grobami 

Machnik N. 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

www.machnik.ozimek.pl 

Tel./fax: (077) 46−52−456 

Zdzieszowice: tel. 77 484 41 76 


Walce, województwo opolskie 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

LARES: Diese Materialien www.konefal.pl sind lediglich zum iSO 9001Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist 7033 strengstens nr tel. 77 untersagt. 46 60 158 

WOCHENBLATT.pl 

Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt. Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. 

Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

1765 

Foto: Udo Grimberg 

eine „Falcon 2000EX“ (acht Passagiere, 920 

km/h), verkaufen. Das Flugzeug (Neupreis 

rund 25 Millionen Euro) soll für 20 Millionen 

einen neuen Besitzer finden. Es trägt immer 

noch Schumis Initialen auf dem Heck. Die 

Gründe für den Verkauf liegen auf der Hand: 

Selbst in seinen drei Jahren Pause (2007 bis 

2009) nutzte er den Jet für viele Familienurlaube 

mit Corinna und den Kindern Mick und 

Gina Maria. Nun hat sich aber einiges in der 

Schuhmacherwelt verändert. 

im März die Reha-Klinik verlassen. Mit seiner 

Frau Edith moderierte er sogar kürzlich die 

Einweihung eines Restaurants in Ainring im 

Partnerschaft: Männer und Frauen sind so verschieden 

Bloß kein Blitz! 

Liebe auf den ersten Blick ist immer 

wieder ein Thema, über das 

Klatschmagazine gerne schreiben, 

besonders begeistert wird zitiert, 

dass „es sofort gefunkt“ habe oder 

die Liebe „wie ein Blitz“ eingeschlagen 

sei. 

Die amerikanische Sängerin Kelly 

Clarkson erzählte zum Beispiel, 

sie habe beim ersten Treffen mit ihrem 

heutigen Ehemann Brandon Blackstock 

gleich gewusst, dass sie zusammenkommen 

würden. 

Dabei ist es gerade bei Männern problematisch, 

wenn diese zu schnell für 

eine neue Beziehung entflammen: „Viele 

Männer lassen sich sehr von Klischeevorstellungen 

leiten“, sagt der Singleund 

Partnerschaftsberater Christian 

Thiel. „Sie glauben an die Liebe auf den 

ersten Blick, weil das ihr simples Bild 

davon ist, wie eine Partnerschaft zustande 

kommt.“ Und um den Funkenregen 

sprühen zu sehen, reichten dem Mann 

laut Experte in der Regel nämlich schon 

Ganz gegen den weiblichen Trend verliebte sich Kelly 

Clarkson beim ersten Treffen mit ihrem heutigen Mann. 

an Seelenverwandtschaft zu glauben. 

„Frauen halten die erste Anziehung selten 

gleich für Liebe, checken viel mehr 

Kriterien wie Bildung und Charakter“, 

sagt Thiel. So gestehen sieben Prozent 

der Männer der neuen Bekanntschaft 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, 

„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia 

Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej 

Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof 

7875 

Foto: Walerie Eck 

Foto: Kathy Reesey 

hat sich auf eine Buddhafigur gesetzt. Der 

Tennis-Star ist momentan mit seiner Familie 

im Urlaub auf Ibiza. Standesgemäß hat das 

Ferienappartement natürlich einen Pool auf 

der Dachterasse mit super Aussicht. Dahinter 

befindet sich eine Buddha-Statue, der Stein 

Eindruck.“ Boris Becker bemerkte seinen 

Fauxpas und postete ein Bild des liegenden 

Buddhas ohne seinen Hintern drauf. „Ich habe 

den größten Respekt vor ALLEN Religionen 

und hoffe, dasselbe gilt für euch.“ Vorher 

denken, dann handeln wäre in diesem Fall 

Männer gestehen einer 

neuen Bekanntschaft 

schon nach dem ersten 

Date ihre Liebe, 

umgekehrt ist es 

Solche Naivität rächt sich im späteren 

Verlauf der schnellen Liebe: Diese Beziehungen 

halten nämlich nicht, was die 

Männer sich so bald versprechen. „Sie 

Soziologin Terri Orbuch hat das sogar 

empirisch nachgewiesen: Männer, die 

besonders romantische Vorstellungen, 

vor allem von der Liebe auf den ersten 

Blick hatten, lassen sich signifikant häufiger 

scheiden. 

KOMPUTEROWY 

DOBÓR OPRAW * 

Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, 

„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; 

Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia: 

Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 

Foto: Bob McFairley 

sogar ernsthaft bedroht. Einige der Hater wissen 

nicht, wo die Grenze ist. Sie schrecken 

sogar vor Morddrohungen nicht zurück. Ihr 

Manager Ramon Wagner kontrolliert deshalb 

normalerweise alle Kommentare, bevor er sie 

für alle Mitleser freigibt. Das Nackt-Model 

ich im falschen Beruf.” 

QQTanz und Theater: Die einstige 

„Glücksrad“-Buchstabenfee Maren Gilzer 

spielt nun Theater und wird dabei auch tan- 

Das teilte die private Boulevardbühne am 

Freitag mit. „Als Kind wollte ich immer zum 

Ballettunterricht, aber meine Oma meinte, 

ich sei zu sensibel dafür und der Unterricht 

wäre zu streng für mich“, erzählte die Schauspielerin 

und Moderatorin vor der Premiere 

Wohlbefinden 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Foto: www.promiflash.de 

Das der Leipziger Universität 

hat Folgendes bei Insektenstichen 

(u.a. Bienen, Wespen) 

empfohlen (einfache Hausmittel 

können helfen): zur 

Linderung des Juckreizes und 

zerstört; sie hemmt auch das Bakterienwachstum, 

Entzündungen wird 

vorgebeugt (dies wurde auch während 

einer Veranstaltung des 12. Kongresses 

für Infektionskrankheiten Ende Juni 

2014 in Köln diskutiert und bestätigt; 

1. – 7. August 2014 

Seit der Abhör-Affäre in Polen 

meiden Politiker Restaurants wie 

der Teufel das Weihwasser. Ihre deutschen 

Kollegen haben es aber noch 

schwerer, schließlich wurden ihnen 

ihre eigenen Handy’s zum Verhängnis. 

Man kann aber in heutiger Zeit 

kaum auf die praktischen kleinen 

Dinger verzichten. Prompt wurde 

also eine Lösung gefunden: das Krypto-Handy. 

Nein, dieses besteht nicht 

etwa aus Kryptonit, es sind verschlüsselte 

Mobiltelefone, die die Politiker 

besser vor Lauschangriffen schützen 

sollen. Bund und Länder sollen schon 

20.000 Stück der hochmodernen 

Geräte bestellt haben. Der Präsident 

des für Spionageabwehr zuständigen 

Bundesamts für Verfassungsschutz, 

Hans-Georg Maaßen, gibt trotzdem 

Telefone geben keine 100-prozentige 

Garantie gegen Abhörversuche. 

„Vieles kann und sollte im persönlichen 

Gespräch geklärt werden”, sagte 

Maaßen. Nur sollten diese privaten 

Gespräche lieber nicht in Restaurants 

stattfinden. Aber vielleicht haben 

die deutschen Kellner eine höhere 

Nützliche Zitronen 

A. Durecka 

oder Menthol-Lösungen. Bei starken 

allergischen Reaktionen ist aber eine 

Behandlung mit entsprechenden Medikamenten 

erforderlich (Antihistaminika, 

Kortikoide, Adrenalin). Auch einfache 

Mittel können die Gesundheit und das 

Wohlbefinden günstig beeinflussen! 

Dr. med. Manfred Gabor 

Transport mebli 

Usługi transportowe, przeprowadzki 

Niemcy – Polska 

Polska – Niemcy 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

7919 

Foto: Mirelle Malyser

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen "Die Guten" (Vorschau)

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

Template löschen?

Als Template speichern?