WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen O uśmiech seniora (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sztuczny twór: Dzisiejsze 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

województwo śląskie jest 

zlepkiem historycznych ziem 

górnośląskich i małopolskich 

Berlinale: Junge Beuthener 

Filmemacherin stellt ihren Film „Obietnica/ 

LARES: z niewielką Niniejszy przewagą materiał tych 

służy wyłącznie The Word“ do in Berlin czytania. vor. 

Powielanie w jakikolwiek • Obsługa firm 

sposób zabronione. 

ostatnich. 

Fr.: 14.02., 15:30 Uhr, Zoo-Palast 1, 

za granicą Zapraszamy do lektury strony 13 

LARES: Diese Materialien Czytaj sind na str. lediglich 12 

zum Lesen Sa.: 15.02., bereitgestellt. 16:30 Uhr, CinemaxX Jegliche 3 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

tel. 77 46 44 371 

www.intertax24.com 

• Podatki zagraniczne 

• Zasiłki rodzinne 

7502 

Nr 7 (1141), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 14 – 20 II 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

O uśmiech 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W staraniach 

ist strengstens Opfer 

untersagt. 

o uśmiech seniorów 

pomocni mogą 

Olympische Spiele dienen 

i powinni być także 

juniorzy. 

seniora 

Foto: Agnieszka Szotka 



grundsätzlich dem Brückenbau 

von Nationen. Doch seit der Eröffnung 

der Winterspiele in Sotschi 

attackieren polnische Medien die 

Organisatoren und halten diesen 

jeden Fehltritt vor. Woher weiß man 

in Polen so gut Bescheid, wenn man 

nie Ausrichter der Spiele war? Die 

größte Sportveranstaltung, die in 

Polen jemals zustande kam, war die 

Fußball-EM 2012. Und was war das 

Ergebnis? Positives gab es da herzlich 



wenig, von sportlichen Erfolgen ganz 

zu schweigen – und erst recht vom 

Nationalstadion alias National- 

Schwimmbad… Die Medien sollten 

wenigstens für die Dauer der Winterspiele 

ihre Vorurteile ablegen und 

keinen neuen polnisch-russischen 

Problemy LARES: egzystencjalne Niniejszy materiał osób 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Krieg vom Zaun brechen. 

starszych LARES: Diese w Polsce Materialien są coraz 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Werbung / Reklama 

poważniejsze, stąd „polityka 

senioralna” stała się bardzo 

istotna. Od wielu lat olbrzymi 


procent ludzi młodych emigruje 

na LARES: zachód Diese Europy Materialien w poszukiwaniu 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

pracy, pozostawiają oni swoich 

rodziców, a nierzadko i dziadków 

na łasce państwa. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Czytaj jakikolwiek na str. sposób 11 

zabronione. 



Pilnie 

poszukujemy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 


• ślusarzy narzędziowych, 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien mechaników sind lediglich precyzyjnych 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

• operatorów pras, 

krawędziarek i maszyn do 

obróbki blach,urządzenia 

typu TRUMPE i TRUMATIC 

• elektryków 

• spawaczy MIG, MAG oraz TIG 

• liderów ze znajomością 

języka niemieckiego 

Bernard Czok 

CENTRUM 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

• blacharstwo 

• wynajem samochodów 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

kom. 602 369 462 (A4) 

661 333 777 

7883 

Zainteresowanych LARES: Niniejszy prosimy materiał o kontakt służy e-mail: 

wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


DROGOWEJ 

LARES: export@dako.org.pl Diese Materialien lub tel.: sind 32 lediglich 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 

ist strengstens untersagt. 

7877 

Johann Engel 

7871 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

STIEBLICH 

LARES: Niniejszy hale dla rolnictwa materiał i hangary służy samolotowe 

wyłącznie Landwirtschaftshallen do czytania. und Powielanie Flugzeughangars 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

info@stieblich.pl www.stieblich.pl Tel. +48 77 407 60 50 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

HALLENBAU 

www.stieblich.de 

R 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und Lagerhallen, 

Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7878 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

14. – 20. Februar 2014 

Vergangene Woche brachte das Politmagazin 

„Spiegel“ ein Interview 

mit dem Historiker Martin Sabrow über 

gender mit Brüchen umgehen lernen, sich 

mit Traditionsbeständen auseinandersetzen, 

anstatt historischen Exorzismus zu pewna politolog obciążyła Kopfa zarzutem, 

jakoby do czytania. podczas wojny, Powielanie działając w w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy betreiben, materiał so Sabrow. Der służy Einzelfall wyłącznie lasse 

ja Umbenennungen zu, wie etwa die viel charakterze administratora majątku, 

LARES: Diese Materialien diskutierte sind Neubenennung lediglich des zum früheren Lesen dokonywał bereitgestellt. aryzacji w górnośląskim Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Straßenumbenennungen. Aufhänger war 

die Benennung des Platzes vor dem niedersächsischen 

Landtag in Hannover 

nach dem ersten Ministerpräsidenten 

des Landes Hinrich Wilhelm Kopf. Vergangenes 

Jahr hatte eine Politologin Kopf 

belastet, er habe während des Krieges 

als Vermögensverwalter Arisierungen 

im oberschlesischen Königshütte vorgenommen 

(das Wochenblatt berichtete). 

Hindenburgufers in Kiel. Da Hindenburg 

als Namenspatron nach der Machtergreifung 

der Nazis gewählt wurde und der 

Name kein Altbestand aus der Kaiserzeit 

war, sei diese Umbenennung schlüssig. 

Mir hat das Interview insofern ge- 

LARES: Niniejszy 

fallen, 

materiał 

weil Sabrow überzeugend 

służy wyłącznie 

einen niejako do niewłaściwą, czytania. alternatywną Powielanie drogę w jakikolwiek sposób zabronione. 

deutschen Übereifer ausmacht. Niemand, zawodową, stając się w ten sposób uczestnikiem 

wydarzeń. Chociaż wiele osób 

so Sabrow, stelle heute den geschwungen, 


Der Fall zeigt das deutsche Dilemma 

besonders gut, denn Kopf war selbst 

Opfer der Nazis und hatte nach seiner 

Zwangspensionierung durch die Nazis 

quasi den falschen alternativen Berufsweg 

eingeschlagen und wurde so Akteur 

in einem zweifelhaften Rahmen. Auch 

wenn viele Arisierte später den „Anstand 

im Rahmen der Möglichkeiten“ Kopfs bei 

poddanych aryzacji później podkreślało 

„przyzwoitość w ramach możliwości”, 

jaka cechowała Kopfa podczas przeprowadzanych 

wywłaszczeń, to jednak 

faktem jest, że po wojnie przemilczał 

on swoją działalność. Jak zatem postą- 

zu: Den landschaftliche Erfahrungen suchenden 

materiał Trassenverlauf służy schätze ich, wyłącznie ohne związkowego? do czytania. Czy należy analogicznie Powielanie dyskusji. w jakikolwiek Jako że Hindenburga sposób obrano zabronione. 

pić z takim ojcem założycielem kraju Hindenburga, co było przedmiotem wielu 


mir dabei das Hirn zu martern, dass sich zakwestionować nazwy ulic nadane od patronem po dojściu nazistów do władzy, 

LARES: Diese Materialien hier nun sind Naziideologie lediglich ihren Weg zum gebahnt Lesen imienia bereitgestellt. Marcina Lutra, Teodora Jegliche Fontane a nazwa Vervielfältigung nie stanowiła spuścizny z ist czasów strengstens untersagt. 

Enteignungen hervorhoben, so verschwieg 

Kopf seine Tätigkeit nach dem Krieg. Wie 

geht man also mit so einem Gründervater 

eines Bundeslandes um? Muss man 

ebenso Straßenbenennungen nach Martin 

Luther, Theodor Fontane oder Heinrich 

von Treitschke in Frage stellen, weil diese 

Antisemiten waren? 

Sabrow gibt zu bedenken, dass es „Relativierung 

von Schuld im Sinne einer 

cesarstwa, jej zmiana w jego opinii jest 

zasadna. 

Wywiad spodobał mi się o tyle, że Sabrow 

w przekonujący sposób zauważa 

w Niemcach pewną nadgorliwość. Jak 

pisze, nikt obecnie nie kwestionuje łu- 


Bezugsrahmen 

materiał 

gehabt. 

służy 

Für die Nachwelt 

wyłącznie kierunku do postrzegania czytania. pełnego Powielanie obrazu kowatości w jakikolwiek przebiegu autostrad, sposób co jest zabronione. 

ist es wichtig, dass Widersprüche möglich spraw, uwzględniającego zwłaszcza sytuację 

uwarunkowane ukształtowaniem terenu, 

sein dürfen. Nur wenn diese öffentlich 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

ofiar. Należy jednak nauczyć 

Jegliche 

się w a przecież 


wiążące się z tym „doświad- 


Exorzismus 

Wiedergutmachung nicht geben kann“. 

Derzeit vollziehe sich ein Mentalitätswandel 

hin zu einer opferorientierten 

Gesamtsicht. Man müsse jedoch abwä- 

landschaftlichen Begebenheiten folgenden 

Verlauf der Autobahnen in Frage. Dabei 

sei diese „Naturerfahrung“ von den Nazis 

bewusst geplant gewesen, während man 

die kürzeste Verbindung zweier Orte als 

„jüdische Hast“ verunglimpfte. Ich gebe 

hat. Letztlich ist die Auseinandersetzung 

mit Traditionsbeständen wohl der richtige 

Weg und liefert auch den Deutschen in 

Polen wichtige Argumente, wenn mal wieder 

ein Haar in der Suppe gefunden wird. 

Jeder Namenspatron hat seinen zeitlichen 

sichtbar sind, kann die Gesellschaft ihre 

Vergangenheit aufrichtig hinterfragen. 

Egzorcyzm 

W 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do ubiegłym czytania. tygodniu magazyn Powielanie polityczny 

„Spiegel” opublikował 


wywiad z historykiem Martinem Sabro- 


wem na temat przemianowywania ulic. 

Punktem zaczepienia był fakt nadania 

nazwy placowi przed dolnosaksońskim 

landtagiem w Hanowerze od imienia 

pierwszego premiera tego kraju, Hinricha 

Wilhelma Kopfa. W minionym roku 

Chorzowie (o czym pisaliśmy na łamach 

„Wochenblatt.pl”). Przypadek ten 

wyjątkowo dobrze ilustruje niemiecki 

dylemat, bowiem Kopf sam był ofiarą 

nazistów. Po przeniesieniu go przez nazistów 

na przymusową emeryturę obrał 

czy Heinricha von Treitschke, ponieważ 

byli oni antysemitami? 

Sabrow zwraca uwagę, że „nie może 

być relatywizacji winy w sensie zadośćuczynienia”, 

twierdząc, że obecnie dokonuje 

się przemiana mentalności w 

sposób bardziej rozważny podchodzić do 

różnego rodzaju rozłamów, przeanalizować 

elementy tworzące tradycję, zamiast 

uprawiać historyczny egzorcyzm – pisze 

Sabrow. Jego zdaniem, w indywidualnych 

przypadkach można oczywiście zmieniać 

nazwy, jak choćby w przypadku nadania 

nowej nazwy dawnemu Nabrzeżu im. 

czanie natury” zostało świadomie zaplanowane 

przez nazistów, podczas gdy 

Prosto z Sejmu 

Większe 

oczekiwania 

praktykę łączenia dwóch miejscowości 

najkrótszą drogą szkalowano, nazywając 

ją „żydowskim pośpiechem”. Przyznaję, 

że lubię, gdy przebieg trasy uwzględnia 

estetykę doznań krajobrazowych, i nie 

łamię sobie głowy tym, że torowała tu 

sobie drogę nazistowska ideologia. W 

końcu dyskutowanie o elementach tradycji 

wydaje się słuszną drogą, która dostarcza 

też Niemcom w Polsce ważnych 

argumentów, gdy ktoś znów znajdzie 

jakiś włos w zupie. Każdy patron, od 

którego imienia nadano jakąkolwiek 

nazwę, miał swoje czasowe ramy odniesienia. 

Z myślą o potomnych ważne jest 

to, aby dopuszczać możliwość istnienia 

sprzeczności, bo tylko wtedy, gdy będą 

one jawne i widoczne, społeczeństwo 

będzie mogło rzetelnie zastanowić się 

nad swoją przeszłością. 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 



Vater 

Vergangen sind alle die Monate, Wochen 

und Tage, in denen das Leben 

meines Vaters langsam verklungen ist. In 

Erinnerung bleiben mir die Bilder von 

der Beerdigung, die Predigt, die tiefen 

Gedanken aus mehrfachem Beileid und 

die Menschen, die mit uns bekümmert 

waren. Für den Rest des Lebens muss 

uns sein arbeitsames, redliches, an Gott 

verankerndes Leben und Verhalten in 

der letzten Zeit reichen. Ohne große 

Worte gab er uns vieles auf den Lebensweg, 

besonders die Lehre, eigene Werte 

gradlinig zu bewahren, ohne Andere 

zu verletzen. Gradlinig hieß auch der 

schlesischen Heimat treu zu bleiben. 

Diese Treue verwirklichte er durch die 

Erziehung der Kinder, die Tüchtigkeit 

des Tischlers, das Engagement im DFK 

Guttentag, aber auch durch friedliches, 

gesellschaftliches Zusammenleben mit 

Allen, unabhängig ihrer Abstammung. 

war. In ihm war die deutsche und die 

schlesische Identität eine untrennbare 

Einheit. Aber auch der Glaube gehörte 

zu dieser untrennbaren Einheit und er 

führte meinen Vater nicht nur zu den 

Messen in der St.-Maria-Magdalena- 

Dadurch, dass die letzten Tage fast oder später die handwerkliche Tätigkeit „Polityka senioralna” w województwie 

opolskim z każdym dniem nabiera ie nochmal ganz deutlich, dass er als lektivwirtschaft. Kein Wunder, dass das rozpędu, czego dowodem jest między 


D 

nur deutsch gesprochen hat, bewies gegen die sozialistischen Idee der Kol- 

LARES: Diese Materialien Schlesier sind durch lediglich und durch Deutscher zum Lesen beliebteste bereitgestellt. Gebet meines Vaters, Jegliche eines innymi Vervielfältigung fakt, że w miniony wtorek ist od- 

strengstens untersagt. 

byłem spotkanie z Uniwersytetem Trzeciego 

Wieku, a konkretnie z seniorami 

w Kędzierzynie-Koźlu. Rozmawialiśmy 

o wielu projektach, które mogą być realizowane 

z myślą o osobach starszych 

przez stronę rządową i samorządową. 

LARES: Niniejszy Kirche materiał in Guttentag, sondern służy auch wyłącznie nach do czytania. Powielanie Jednak w w jakikolwiek wynikłej po mojej prezentacji sposób zabronione. 

St. Annaberg, Albendorf oder Maria 

Bernard Gaida dyskusji zauważyłem, że seniorzy zdecydowanie 

Vervielfältigung oczekują czegoś więcej, ist nie strengstens LARES: Diese Materialien Hilf. Schlesisch sind lediglich zu sein bedeutete zum für Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

ihn Gott zu vertrauen, was er nicht 

theoretisch, sondern aus der Erfahrung 

wusste. Immer hat sich die Familie auf 

Gott verlassen, ob es die Flucht war, 

Gefangenschaft, die Rückkehr nach 

Schlesien trotz der fremden Verwaltung, 

von Dietrich Bonhoeffer war: 

Von guten Mächten wunderbar geborgen, 

Erwarten wir getrost, was kommen mag. 

Gott ist mit uns am Abend und am Morgen 

Und ganz gewiss an jedem neuen Tag. 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

tylko projektów, które pozwolą im się 

bardziej wyedukować. 

Okazuje się, że obecnie jest olbrzymie 

zapotrzebowanie na działanie instytucjonalne 

– czyli stworzenie domów 

dziennego pobytu, czasowego czy też 

Bartek LARES: konkretNiniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie stałego w dla jakikolwiek osób starszych. sposób Czy kogoś zabronione. 

to może to dziwi? Nie sądzę, ponieważ 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

jest 


to akurat obszar, który w 

ist 

Polsce 


Lebendige Grenze 

Vor Kurzem erreichte die oberschlesischen 

Medien die Nachricht, dass 

die Gesellschaft ProFortalicum und 

der Denkmalpfleger aus Königshütte 

(Chorzów) die Initiative ergriffen haben, 

jest dzisiaj bardzo mocno deficytowy, 

a przykłady austriackie i niemieckie 

pokazują, że tego typu działalność jest 

bardzo ważna, wręcz konieczna. 

Jest jednak światełko w tunelu, 

bo w najbliższy czwartek w Urzę- 

sien könnten höchst wahrscheinlich mit Angst vor so einer Lösung hat, scheint dzie Marszałkowskim Województwa 


dem Begriff 

materiał 

„deutsch-polnische 


Grenze zu vergessen, 

do czytania. 

dass die heutige 

Powielanie 

Jugend Opolskiego 

w jakikolwiek 

odbędzie się spotkanie, 


in Oberschlesien“ nichts anfangen. Da- 

unabhängig von ihren Wurzeln vor w którym uczestniczyć będzie kilku 


all jene Häuser zu kennzeichnen, die an 

der früheren deutsch-polnischen Grenze 

quer durch Oberschlesien standen. 

Es geht um die Grenze, die nach der 

Volksabstimmung von 1921 errichtet 

wurde und letzten Endes nur bis 1939 

Bestand hatte. 

Leider ist auch diese Initiative gleich 

auf Kritik gestoßen, und der Kattowitzer 

współpracujących z sobą partnerów, 

w tym Wyższa Szkoła Medyczna w 

Opolu i przedstawiciele mniejszości 

niemieckiej. Celem tego spotkania jest 

stworzenie stowarzyszenia, klastra lub 

czegoś podobnego, co wyjdzie z pełną 

allem eines – nämlich neugierig – ist! 

Neugierig auf die Geschichte der Orte, 

in denen die jungen Leute leben. Wie 

sonst wäre das große Interesse an der 

Ausstellung des Hauses der Deutsch- 

Polnischen Zusammenarbeit zum The- 

vor dem Vergessen bewahrt hat und ma der Grenze in Oberschlesien zu erklären? 

do Es bleibt czytania. also zu hoffen, Powielanie dass die pełni w ich jakikolwiek oczekiwania. Mam sposób nadzieję, zabronione. 

ofertą dla osób starszych i zaspokoi w 

LARES: Niniejszy sie für materiał die nächsten Generationen służy wyłącznie an 

manchen Stellen markiert hat, so könnte Initiative ihre Fortsetzung finden wird. że po tym spotkaniu będziemy mogli 


Vizewoiwode Piotr Spyra sah wieder 

einmal auch darin eine Gefahr für das 

„polnische Geschichtsverständnis“. Es 

stellt sich aber die Frage: Wovor soll 

man hier eigentlich Angst haben? Die 

Grenze ist längst Geschichte und die 

meisten jungen Menschen in Oberschle- 

bei ist die Geschichte der Volksabstimmung, 

und eben dieser teilweise kuriosen 

Grenze, einer der interessantesten 

Zeitabschnitte, die Oberschlesien zu 

bieten hat. So wie Berlin an manchen 

Stellen, die alte innerdeutsche Grenze 

auch Oberschlesien die Geschichte der 

fast schon vor 100 Jahren gezogenen 

Grenze in Erinnerung rufen, in dem 

man diese an machen Stellen mit einer 

Tafel kennzeichnet. Der Woiwode, der 

Rafał Bartek 

podjąć dalsze działania, by w następnej 

perspektywie finansowej zrealizować 

taki projekt, który będzie miał swoje 

miejsce, adres i to, co moim zdaniem 

jest teraz najważniejsze – kompleksową 

ofertę dla osób starszych. Jeśli to 

Höhere Erwartungen 

„Seniorenpolitik” in der Woiwodschaft 

Oppeln gewinnt mit jedem 

Tag an Schwung. Ein Beleg dafür ist auch 

mein persönliches Treffen mit Senioren 

der Universität des Dritten Alters in Kandrzin-Cosel 

am vergangenen Dienstag. 

Wir unterhielten uns über viele Projekte, 

die im Sinne älterer Menschen von der 

Regierungs- und Kommunalseite her 

möglich sind. An der Diskussion, die 

sich im Anschluss an meine Präsentation 

geführt wurde, merkte ich jedoch, dass 

die Senioren eindeutig mehr erwarten, 

nicht nur Projekte, die ihnen eine bessere 

Bildung ermöglichen. 

So besteht derzeit offenbar ein großer 

institutioneller Handlungsbedarf hin 

zum Aufbau von Tages- bzw. temporären 

und dauerhaften Aufenthaltsstätten 

für Ältere. Das dürfte ja auch kaum jemanden 

wundern, denn es handelt sich 

hierbei um einen in Polen derzeit noch 

stark defizitären Bereich. Dabei zeigen 

österreichische oder auch deutsche Beispiele, 

dass dahingehende Aktivitäten 

sehr wichtig, ja notwendig sind. 

Ein Licht im Tunnel ist allerdings bereits 

da: Am kommenden Donnerstag 

kommen im Oppelner Marschallamt 

mehrere bei dem Thema miteinander 

kooperierende Partner zusammen, darunter 

die Medizinische Hochschule 

Oppeln und die Deutsche Minderheit. 

Ziel ist es, einen Verein, einen Cluster 

oder etwas Ähnliches zu gründen, was 

älteren Menschen mit einem kompletten 

Angebot entgegenkommt und ihren Erwartungen 

gerecht wird. Ich hoffe, dass 

wir im Nachhinein weitere Maßnahmen 

ergreifen können, um im nächstfolgenden 

Finanzierungsfenster ein Projekt 

zuwege zu bringen, das seinen Standort 

und seine Adresse hat und dabei vor allem 

ein umfassendes Angebot für ältere 

Menschen beinhaltet. Wenn uns das 

gelingt, werden wir nicht mehr so sehr 

Man muss nicht den Teufel mit dem Beelzebub austreiben. 

Sprichwörtlich nach Matthäus 12.24 

uda nam się zrealizować, nie będziemy 

LARES: Nie ma potrzeby Niniejszy wypędzać materiał diabła służy Belzebubem. wyłącznie do czytania. Powielanie musieli w tak jakikolwiek bardzo obecnie sposób obawiać zabronione. 

Przysłowie wzorowane na Ewangelii według św. Mateusza 12.24 się o seniorów. 

sein müssen. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Notował Krzysztof ist Świerc strengstens untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Poseł Ryszard Galla 

wie jetzt um unsere Senioren besorgt 

Notiert von Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Umstrittene Millionenzuwendung 


o programy 

materiał 

emitowane 

służy 

przeważnie 

wyłącznie 

w mieckiej 

do 

instytucji 

czytania. 

kulturalnej. 

Powielanie 

Podstawę 


języku angielskim. Rząd Niemiec nie utworzenia tej 159. na świecie placówki 


Nr. 7/1141 Wochenblatt.pl 3 

Olimpiada mówi po niemiecku 

W Soczi po raz kolejny daje się zauważyć, 

jak międzynarodowym językiem 

jest język niemiecki.. Nie tylko 

bowiem zawodnicy z Niemiec, Austrii, 

Szwajcarii, Liechtensteinu i włoskiego 

Południowego Tyrolu uprawiający 

sporty zimowe rozmawiają ze sobą po 

niemiecku, lecz także wielu złotych 

medalistów olimpiady pochodzących 

z innych krajów udziela wywiadów w 

tym języku – wśród nich np. Emil Hegle 

Svendsen (biatlonista z Norwegii), Axel 

Lund Svindal (zjazdowiec narciarski 

z Norwegii), Anastázia Kuzminová 

(biatlonistka słowacka) czy Björn Ferry 

(biatlonista szwedzki). Na fakt ten 

Międzynarodowy Komitet Olimpijski 

(IOC) zareagował już w 2002 roku, 

wydając nawet specjalną regulację, w 

której język Alp, czyli głównego regionu 

w Europie, w którym uprawia się sporty 

zimowe, ustanowiono dodatkowym oficjalnym 

językiem wszystkich zawodów 

saneczkarskich. 

IMH 

DW mija się ze swoją misją? 

Rozgłośnię Deutsche Welle (DW) 

emitującą swoje programy za granicę 

czekają duże zmiany. Po tym, jak wstrzymano 

już nadawanie niemieckojęzycznego 

programu radiowego, obecnie 

zamierza się wycofać wiele niemieckojęzycznych 

magazynów telewizyjnych 

własnej produkcji, wypełniając powstające 

luki większą ilością wiadomości w 

języku niemieckim oraz programami 

dzącemu ambasadorowi Niemiec Krzyż 

Komandorski Orderu Zasługi RP. Wyróżnienie 

to Rüdiger von Fritsch-Seerhausen 

otrzymał w uznaniu wybitnych 

zasług w rozwijaniu współpracy polsko- 

-niemieckiej i dobrosąsiedzkich stosun- 

LARES: Niniejszy ków. Już materiał w przeddzień służy z ambasadorem wyłącznie opierających do czytania. się na wzorcach Powielanie chrześcijańskich. 

EP Konstitution überhaupt. Beschäftigte 

1791. w Sie jakikolwiek gilt als die erste europäische sposób zabronione. 

pożegnała się mniejszość niemiecka. 

LARES: Diese Materialien W przyjęciu, sind jakie lediglich odbyło się zum w gma- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche der Vervielfältigung Inhalt die ersten 200 Jahre vor ist allem strengstens untersagt. 

chu ambasady, Związek Niemieckich 

Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych 

reprezentowały: wiceprzewodnicząca 

VdG Renata Zajączkowska oraz dyrektor 

Maria Neumann. Obecny był też 

poseł Ryszard Galla. Von Fritsch obej- 


mie funkcję 

materiał 

ambasadora 

służy 

w Moskwie, 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

in dem 

w 

Diskurs 

jakikolwiek 

spielt. 


natomiast w Warszawie zastąpi go Rolf 

Denn der Sejm beschloss 1791 darin 

Nikel (o czym pisaliśmy na łamach Wo- 

den Bau eines besonderen Gotteshauses 


Instytut Goethego w Birmie 

11 lutego 2014 prezydent Niemiec 

Joachim Gauck oraz przewodniczący 

Instytutu Goethego Klaus-Dieter Lehmann, 

przebywając w Rangun, największym 

materiał mieście i byłej służy stolicy wyłącznie Birmy, która potrwa do czytania. do 5 października Powielanie 2014 ausgeführt w jakikolwiek wurde. Zwar gab es sposób nach der zabronione. 

im Wandel der Zeit” (patrz zdjęcie), was vor den Teilungen Polens bis 1795 


dokonali otwarcia nowej filii tej nie- 

roku. 

S-K Unabhängigkeit 1918 erneute Pläne zur 


realizowanymi przez partnerskie ośrodki 

telewizyjne ARD i ZDF. Likwidacja 

około dziesięciu magazynów stawia 

pod znakiem zapytania istnienie całych 

działów, przy czym podjęta restrukturyzacja 

objęła niemal wszystkie sekcje 

językowe. Intendent Peter Limbourg 

planuje wyprowadzić Deutsche Welle 

na trzecią pozycję wśród międzynarodowych 

serwisów informacyjnych za 

CNN i BBC – najwyraźniej w oparciu 

wird seit langem kontrovers diskutiert. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Im Fokus w jakikolwiek der Kritik steht nicht sposób nur der zabronione. 

von Kirche und Staat. 

podobnego dnia pamięci, jaki ustanowiono 

bereitgestellt. na Węgrzech. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Entwurf des riesigen Würfelbaus als 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

LARES: Niniejszy Jak materiał dotąd żadne służy inne państwo wyłącznie przez partie do czytania. CDU, CSU i SPD. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

wschodniej Europy nie wprowadziło 

kl/NZ 



dał jeszcze zielonego światła na wdrożenie 

planowanych zmian, które po części 

stoją w sprzeczności z pierwotną misją 

rozgłośni DW. 

tmd/jh 

Odznaczenie dla odchodzącego ambasadora 

Wird bei dem Bauprojekt die Trennung von Kirche und Staat gewahrt? 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie że imigranci do czytania. głosują przede Powielanie wszystkim w jakikolwiek sposób zabronione. 

6 lutego w Warszawie prezydent na SPD” – powiedział w wywiadzie z 

LARES: Diese Materialien Bronisław sind Komorowski lediglich nadał zum odcho- 

Lesen dziennikarzem bereitgestellt. magazynu „Focus”. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

chenblatt.pl). 

Wspomnienie: Dni pamięci wypędzenia 

LB/S-K 

Niepowetowana strata 

LARES: Niniejszy Narodowego materiał przedstawiciel służy społeczności 

niemieckiej żyjącej na Węgrzech zamierzają co roku w drugą niedzielę 

wyłącznie deklarowały do czytania. bowiem, że w Powielanie przyszłości w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien będzie sind mógł zabrać lediglich głos w swoim zum ojczy- 

Lesen września bereitgestellt. przypominać o tragicznym Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Jak pisze niemieckojęzyczna gazeta „Neue Zeitung” z Budapesztu, na Węgrzech 

19 stycznia po raz drugi obchodzono nowo wprowadzony narodowy 

dzień pamięci wypędzenia Niemców węgierskich (Szwabów dunajskich). 

Data 19 stycznia to rocznica owego służy pojednaniu, które może ziścić się w 

dnia roku 1946, w którym pierwszą roku 2014, w 68 lat od chwili deportacji 

grupę Szwabów dunajskich przemocą bądź wypędzenia węgierskich Niemców, 

odtransportowano do Niemiec. W kraju jeśli na forum nowego Zgromadzenia 

wolno było pozostać tylko niewielkiej 

liczbie węgierskich Niemców, którzy 

byli potrzebni jako siła robocza lub 

wykwalifikowani pracownicy szczebla stym języku – po niemiecku” – podkreślił 

szef państwa, czyniąc tym samym 

kierowniczego. Obecnie na Węgrzech 

żyje około 200 000 osób niemieckiego aluzję do nowej regulacji, dzięki której 

pochodzenia. 

niebawem reprezentant węgierskich 

Premier Węgier Viktor Orbán w wydanym 

oświadczeniu stwierdził, że wy- 

Budapeszcie. 

Niemców zasiądzie w parlamencie w 

pędzenie Niemców było niepowetowaną 

stratą dla całego narodu. „Upamiętnianie 

Foto: © Wojciech Olkusnik / prezydent.pl 

Instytutu Goethego stanowi niemiecko- 

-birmańska umowa kulturalna podpisana 

w 2013 roku. Niedawne reformy w 

Birmie doprowadziły do politycznego 

i kulturalnego otwarcia tego kraju na 

świat. 

IMH 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Wspólna do podstawa czytania. wartości Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Partia CSU zamierza w przyszłości 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen konsekwentnie bereitgestellt. zabiegać o głosy Jegliche muzuł- 


manów. Krok ten zastępca szefa frakcji 

chadeków w Bundestagu, Thomas Silberhorn, 

uzasadnił faktem, iż wraz z 

wprowadzeniem podwójnego obywatelstwa 

stanowią oni rosnącą grupę wyborców. 

„Partia SPD myli się, zakładając, 

Chadecja pragnie dotrzeć głównie do 

imigrantów o orientacji prorodzinnej, 

reprezentujących stan średni. Silberhorn 

wyraził ufność co do tego, że wspólna 

z muzułmanami podstawa wartości jest 

większa w środowiskach politycznych 

Muzeum Ziemi Górnośląskiej 

Rzut oka na wystawę „Fahren, Gleiten, Rollen” Foto: OLM 

Muzeum Ziemi Górnośląskiej w 

Ratingen-Hösel prezentuje wystawę 

„Fahren, Gleiten, Rollen – Mobil sein 

Nawet w Niemczech, dokąd po II wojnie 

światowej przybyły miliony wypędzonych, 

nie obchodzi się dotychczas 

dnia upamiętniającego wypędzenie. 

Ma się to jednak zmienić, władze krajów 

związkowych Bawarii i Hesji za- 

losie wypędzonych – po raz pierwszy 

14 września 2014 roku. Również na 

szczeblu federalnym są plany wprowadzenia 

narodowego dnia pamięci – tak 

przynajmniej stanowią zapisy umowy 

koalicyjnej nowego rządu utworzonego 

Polnisches Pantheon 

„Die Herrschende Nationalreligion ist und bleibt der heilige römischkatholische 

Glaube mit allen seinen Rechten. Der Übergang von dem 

herrschenden Glauben zu irgend einer andern Confession wird bei den 

Strafen der Apostasie untersagt.“ 

So lauten die ersten Zeilen der ersten 

polnischen Verfassung vom 3. Mai 

Rechtshistoriker, entflammte dieser Tage 

in Warschau eine öffentliche Debatte um 

Bestimmungen der „Mai-Verfassung“. 

Dabei geht es weniger um den ersten 

Artikel, als vielmehr um einen Schlusssatz, 

auch wenn die Religion eine Rolle 

als Dank für die Verfassungsgebung. 

Der Tempel der Göttlichen Vorsehung 

sollte ursprünglich ein weltlicher Tempel 

der Höheren Vorsehung werden. Die 

Grundsteinlegung im königlichen Park 

Łazienkowski war jedoch das einzige, 

Errichtung, doch in Stahlbeton gegossen 

werden sie konsequent erst seit der 

Jahrtausendwende und 2009 wurde der 

Rohbau ohne Kuppel nach 200 Jahren 

Planung abgeschlossen. 

Der Kirchenbau im Stadtteil Wilanów 

Dänemark: Wieder eine deutsche Abgeordnete 

Wahlerfolg für deutsche Minderheit 

Anne Sina bei einer Wahlkampfkampagne 2011 in der 

Fußgängerzone in Apenrade Foto: Socialdemokraterne 


Wie die deutschsprachige Tageszeitung 

Vervielfältigung „Der Nordschleswiger“ ist strengstens 

Nordschleswig.“ 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

aus der süddänischen Stadt Apenrade 

(Åbenrå ) berichtet, hat die 

Partei der deutschen Minderheit 

Dänemarks bei den jüngsten Kommunalwahlen 

einen sehr großen 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Stimmenzuwachs 

w jakikolwiek 

erzielt. 



Für die Schleswigsche Partei (SP) der 

Minderheit stimmten rund 8.600 

Menschen. Gegenüber der vorherigen 

Wahl, bei der es zirka 5.250 Stimmen 

gab, ist das ein Zuwachs von weit über 

60 Prozent. Parteichef Carsten Leth 

Schmidt sieht eine neue Ära auf die 

auch immer wieder die Finanzierung 

von Seiten des Staates. Die Krypta der 

Kirche dient als eine Art nationales 

Pantheon, in dem verdiente Polen, wie 

der letzte Exil-Präsident Kaczorowski 

begraben liegen. Der Bau soll zudem 

auch das Museum von Papst Johannes 

Paul II. beherbergen. Die entstehende 

Sammlung hat im aktuellen Förderhaushalt 

von Kulturminister Bogdan 

Zdrojewski einen Millionen-Zuschuss 

erhalten und die Kritik aus dem linken 

Milieu vom Zaun gebrochen. Die „Gazeta 

Wyborcza“ machte publik, dass aus 

dem 20 Millionen Złoty großen Kulturetat 

insgesamt sechs Millionen in das 

Papst-Museum fließen sollen. 

Regierungspolitiker machen mit der 

sonst um Kritik nicht verlegenen rechtskonservativen 

Opposition gar gemeinsame 

Sache, wenn es um die Verteidigung 

der sechs Millionen aus dem Etat 

von Kulturminister Zdrojewski für das 

Wojtyla-Zentrum geht. Der Papst sei 

ein großer Pole gewesen, ihm ein Museum 

zu widmen sei legitim. Die linke 

Gegenseite, darunter Abgeordnete der 

Linkspartei SLD und der antiklerikalen 

Twój Ruch, wittert in dem Zuschuss 

dagegen eine unzureichende Trennung 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie SP (www.schleswigsche-partei.dk) 


zukommen. Es habe sich gezeigt, dass 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 7882 die Vervielfältigung SP Zuwächse holen könne. Das ist wer- 


de auch weitere Motivation für „alle 

unsere Leute“ bringen. Die Partei der 

etwa 20.000 Menschen umfassenden 

deutschen Minderheit stellt nun neun 

Abgeordnete in vier Kommunalparlamenten 

und wurde auch von vielen 

Dänen gewählt. Gwyn Nissen, Chefredakteur 

des „Nordschleswigers“, meint: 

„Die Wahl hat deutlich gezeigt, dass die 

Schleswigsche Partei nicht nur in der 

deutschen Volksgruppe ihre Anhänger 

hat, sondern jetzt auch in der Mehrheitsbevölkerung 

auf Verständnis trifft. 

Minderheit ist endlich gleich Mehrwert 

und dafür gab es für die SP Stimmen 

- nicht nur aus Sympathie, sondern 

auch aus Überzeugung. Die Wahl war 

daher der endgültige Durchbruch der 

SP als Regionalpartei für den Landesteil 

Ein weiterer positiver Effekt der Wahl 

ist der Einzug der deutschstämmigen 

und deutschsprachigen Dänin Anne 

Sina ins Kopenhagener Parlament, das 

Folketing. Sie ist nicht Mitglied der SP, 

sondern der Sozialdemokratischen Partei. 

Sina rückt für einen Parteikollegen 

nach, der aus dem Parlament ausscheidet, 

weil er bei der Kommunalwahl zum 

Bürgermeister seiner Heimatgemeinde 

gewählt wurde. Anne Sina stammt 

aus Seegaard (Søgård) bei Apenrade 

und hat das Deutsche Gymnasium für 

Nordschleswig besucht. Sie meint: „Ich 

finde, dass die deutsche Minderheit in 

Nordschleswig eine wichtige Rolle spielt 

und auch im Folketing gehört werden 

Foto: Markus Nowak 

Markus Nowak 

soll.“ Viele Jahre saß kein Vertreter der 

deutschen Minderheit im Parlament. 

IMH/Nordschleswiger




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Allenstein: Kinder machen Spiele selbst 

NotizenNotatki 

QQGradierwerk LARES: für Goldap: Niniejszy Im materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

ostpreußischen Kurort Gołdap (Goldap) ist 


14. – 20. Februar 2014 

LARES: Niniejszy Kulturgemeinschaft materiał służy Borussia wyłącznie in do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

erstes, gemeinsames 

Allenstein selbst die Möglichkeit, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Spielprojekt. 

untersagt. 

kürzlich ein neues Gradierwerk fertiggestellt 

worden. Im Frühjahr soll die Anlage 

in Betrieb genommen werden, schreibt 

das Ermland-Masuren-Journal. Damit 

ist der rund zehn Millionen Euro teure 

Bau des neuen Kurparks abgeschlossen. 

Gołdap ist der einzige Kurort der Woiwodschaft 

Ermland-Masuren (Warmińsko- 

Mazurskie) und liegt in der Nähe der 

Grenze zur russischen Enklave Königsberg 

(Królewiec). In den vergangenen Jahren 

entstand am Ufer des Goldap-Sees ein 

neuer Kurpark. Dabei wurden neben dem 

200 Meter langen und acht Meter hohen 

Gradierwerk, eine Trinkhalle, Wege und 

LARES: Niniejszy jp Borussia materiał arbeitet. Ihm służy war aufgefallen, wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

dass es dort bereits Ferienangebote für 

QLARES: Diese Materialien Kinder sind gegeben lediglich hatte, „aber Brettspiele zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

ein Fitnesspark gebaut. 

Q Wystawa w Szczecinie: W początkach 

XVII wieku Eilhard Lubinus (a 

właściwie Eilert Lübben) na zlecenie 

stehen, aber nebenbei würden die Kin- 

Ein erstes Probespiel erarbeiten der Spieleentwickler Oskar Wiśniewski (Mitte) und die Kinder gemeinsam. 

LARES: Niniejszy Błażej materiał Grygo von Borussia służy griff wyłącznie seine do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Idee sofort auf: „Ich spiele selber sehr begeistert. Oskar Wiśniewski gab zu: der die Fähigkeit erwerben, aus Fehlern 

LARES: Diese Materialien gerne mit sind der Familie lediglich und Freunden.“ zum Er Lesen „Die Kinder bereitgestellt. haben das selbst gemacht, Jegliche zu lernen, Vervielfältigung anderen etwas zu erklären ist strengstens untersagt. 


Jakob Vocke 

materiał 

war erstaunt, 

służy 

„welche 

wyłącznie 

Dinge Funke 

do 

sein, 

czytania. 

und die Kinder 

Powielanie 

haben das einem 

w 

Spiel 

jakikolwiek 

mit dem Namen 

sposób 

´Zombie 

Apokalypse´. Einige ihrer Ideen 

zabronione. 

man selbst bei einem ganz einfachen wunderbar aufgegriffen.“ Am Ende 

Spiel beachten sollte, damit es vernünftig sollte eine Präsentation der Spielideen aus Computerspielen ließen sich nicht organisieren. 


księcia Phillipa Jusliusa von Pommern, 

przez wiele lat prowadził szczegółowe 

badania i prace, dzięki którym odkrywać 

dziś możemy dzieje dawnego Pomorza. 

Stworzył wielką mapę Księstwa Pomorskiego, 

której wyjątkowo cenny egzemplarz 

nabyty przez Zamek Książąt Pomorskich 

stał się impulsem do 

utworzenia ekspozycji poświęconej 

dziełom i życiu jej twórcy. Wystawa 

przybliża nie tylko historię powstania 

mapy, uznawanej za jedno z najwybitniejszych 

osiągnięć kartograficznych XVII 

wieku, ale pokazuje również, jak wyglą- 

Allenstein: Ehemaliges deutsches Krankenhaus mit neuem Gesicht 

Mrągowo: Darowizna 

na rzecz niesłyszących 

LARES: Niniejszy Vom materiał Sanatorium służy wyłącznie do zum czytania. Forschungszentrum 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Przyjaciele untersagt. 

dała praca kartografa w ówczesnej Europie. 

W skład ekspozycji wchodzą też 

repliki używanych przez geografa instrumentów 

pomiarowych (astrolabium, 

kwadrant, laska Jakuba), model siedemnastowiecznej 

fregaty użyczony przez 

Muzeum w Wolgaście, gdzie urodził się 

Lubinus, a także historyczne ryciny i 



mapy związane z miastem i regionem. 

Wystawę można oglądać do 31 grudnia 

na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, 

ul. Korsarzy 34. 

kan 

QQLuchse und Wölfe zählen: In 

den ermländischen und masurischen 

Wäldern werden in den kommenden 

Tagen Luchse und Wölfe gezählt. Die 

otrzyma podobne urządzenia w najbliż- 


szym czasie w Elblągu. 


jährliche Aktion wird gemeinsam von 

der Forstverwaltung und dem WWF 

(World Wildlife Fund) durchgeführt. In 

der Woiwodschaft wird die Zahl auf rund 

100 Wölfe und neun Luchse geschätzt. Im 

Raum Elbing (Elbląg) hat die allgemeine 

Wild-Zählung bereits stattgefunden. Seit 

Ende letzten Jahres wurden in dieser Re- 

LARES: Niniejszy jp behandelt materiał und geforscht. służy wyłącznie do czytania. Powielanie Fassade, w jakikolwiek aber die Einrichtung sposób hat sich zabronione. 

verändert. „Geändert hat sich die Anordnung 

QLARES: Diese Materialien 

begann 

sind 

im 

lediglich 

Wald. Mit seiner 

zum 

Grün- 

Lesen bereitgestellt. Ende Januar 1945 Jegliche Vervielfältigung 

der Räume im Gebäude, 

ist strengstens 

es 

untersagt. 

gion keine Wölfe gesehen. 

Q Neues Buch: Die Borussia Allenstein 

hat ein neues Buch veröffentlicht. 

„Das Messer im Wasser“ von Arthur Becker 

erschien in der Reihe Re-Migration. 

Es ist die Geschichte eines Auswanderers 

und die Rückkehr in seine Heimat nach 

zwanzig Jahren in Deutschland. Das Buch 

Es dungsurkunde von 1353 hatte die 

Stadt Allenstein Waldstücke zugesprochen 

bekommen, die sich von der Stadt 

bis zum Dorf Diwitten erstreckten. Ein 

idealer Standort für ein Sanatorium, wo 

schon vor dem Zweiten Weltkrieg Patienten 

mit Lungenkrankheiten behandelt 

kenhäusern angeschlossen, die mit der 


wurden. 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

niedergebrannt. 

Medizinischen Fakultät der Ermländisch-Masurischen 

Universität zusam- 

Die Stadtverwaltung wusste den Wert 

LARES: Diese Materialien jp des Waldes sind zu lediglich schätzen und zum ließ dort Lesen bereitgestellt. Jegliche menarbeiten. Vervielfältigung Deren Lehrstühle ist sind strengstens untersagt. 

Q 

kann direkt bei der Borussia unter 534 

89 00 26 oder per E-Mail dystrybucja@ 

borussia.pl bestellt werden. 

Q Sprach-Seminar: Das Goethe- 

Institut lädt am 20. Februar zu dem eintägigen 

Seminar „Klangvoll“ in Kielce ein. 

Es werden phonetische Phänomene der 

deutschen Sprache erarbeitet. Geleitet 

wird das Seminar von Nika Triebe, Bestsellerautorin 

des gleichnamigen Hörbuchs, 

Schauspielerin, TV-Moderatorin, Trainerin 

und Kommunikationsexpertin. Die Fortbildung, 

für die man sich bis zum 17. Februar 

unter: Elzbieta.Jelen@krakau.goethe. 

org anmelden kann, dauert von 10 bis 

17 Uhr und findat im Świętokrzyskie 

neue Abteilungen wurden in dem renovierten 

Gebäude eingerichtet, wie 

die für die Behandlung von Rheuma 

und Fettsucht, dazu ein Physiotherapie- 

Labor und ein Hospiz. Die Kran kenhaus 

sa nie rung kostete über 22 Millionen 

Złoty. Im Jahr 2012 entstanden im Kran- 

LARES: Niniejszy Erst materiał 1953 wurden dort służy wieder wyłącznie Patienten 

behandelt, nunmehr im Dienst der ein Lehrstuhl für Hautkrankheiten und russische Soldaten begraben. 

kenhaus, do erstmals czytania. in Ermland-Masuren, Powielanie gaben w zufolge jakikolwiek liegen dort 21 sposób oder 157 zabronione. 

jp 

LARES: Diese Materialien Eisenbahn. sind Das lediglich Krankenhaus zum genoss Lesen eine dermatologische bereitgestellt. Klinik. Hier Jegliche wer- 

Vervielfältigung Alfred ist Czesla strengstens tacy są w Scharnbeck. untersagt. 

Centrum Doskonalenia Nauczycieli, ul. 

Piłsudskiego 42, statt. 

Foto: Snufkin 

Zombies besiegen und Schätze finden 

Würfeln, Karten ziehen, gewinnen: 

Brettspiele faszinieren. Kürzlich 

hatten Kinder und Jugendliche 

während der Ferienwerkstatt der 

ein Spiel anzufertigen - unter professioneller 

Anleitung. 

Die Idee zu dieser Werkstatt kommt 

von Jakob Vocke, der im Rahmen 

des Europäischen Freiwilligendienstes 

als Volontär bei der Kulturgemeinschaft 

ausprobieren, das konnten die Kinder 

bislang nicht, zumal diese Art von Spielen 

in Polen nicht so populär ist wie in 

Deutschland.“ Erst vor Kurzem endete 

die Internationale Spielwarenmesse in 

Nürnberg mit einem Besucherrekord. 

schlug vor, dass die Kinder auch eigene 

Spiele entwerfen sollten. 

Zu Beginn des Workshops entwickelte 

der Allensteiner Spieleentwickler Oskar 

Wiśniewski mit den Teilnehmern ein 

erstes, gemeinsames Spielprojekt. Selbst 

funktioniert.“ Die Kinder waren sofort 

Das evangelische Hindenburg-Krankenhaus in Allenstein 

noch in der Zwischenkriegszeit Erholungs- 

und Freizeitanlagen bauen. Es 

gab ein Stadion, zwei Schießplätze, Gaststätten, 

Spazierwege und sogar Ski- und 

Schlittenhügel. 1938 wurde zudem das 

die zwischenzeitlich den Namen Adolf- 

Hitler-Allee trug und heute al. Wojska 

Polskiego heißt. Es gab rund 100 Betten. 

Patienten wurden dort fast bis zu den 

letzten Kriegstagen behandelt. Ende 

Januar 1945 wurde es geplündert und 

von der Roten Armee niedergebrannt. 

ich habe ihnen nur geholfen. Wir trauen 

Kindern zu wenig zu. Und dann zeigt 

sich, was sie alles können und welche 

Phantasie sie besitzen.“ Die Rechnung 

von Błażej Grygo ging also auf: „Oskar 

Wiśniewski sollte ein inspirierender 

Das ehemalige evangelische Krankenhaus hat eine bewegte Geschichte. 

Vor dem Zweiten Weltkrieg heilte man dort Lungenkranke. In den 50er- 

Jahren wurde es Bahnkrankenhaus, heute werden dort Hautkrankheiten 

einen guten Ruf und es war schwierig, 

dort einen Platz zu bekommen. Nachdem 

das Bahnkrankenhaus geschlossen 

und sachlich zu diskutieren, sagt Błażej 

Grygo begeistert. 

Monika Nowak, ebenfalls Freiwillige 

bei Borussia, konnte die Phantasie 

der Zehn- bis Zwölfjährigen hautnah 

miterleben: „Sie entschlossen sich zu 

auf ein Brettspiel übertragen.“ Und 

Das ehemals deutsche Allensteiner Krankenhaus nach diversen Umbauten 

wurde das evangelische 

Hindenburg- 

Krankenhaus 

geplündert und von 

der Roten Armee 

den schwerkranke Patienten nach Hautoperationen 

betreut. 

Die jetzige Hauptfront des Gebäudes 

ähnelt immer noch der ursprünglichen 

gibt auch neue Behandlungszimmer, 

Krankensäle mit Bad, Warteräume und 

Flure“, zählt die Krankenhaussprecherin 

Daria Rodziewicz auf. 

Das Stadtkrankenhaus hat sich 

mittlerweile den Allensteiner Kran- 

inzwischen über alle Krankenhäuser 

der Stadt verstreut. 

Unweit des Krankenhauses, am Waldrand, 

an der Landstraße nach Guttstadt, 

befinden sich zwei Soldatenfriedhöfe. 

evangelische Hindenburg-Krankenhaus wurde, zog im Jahr 2000 das Städtische Ein russischer aus dem Jahr 1914 und 

LARES: Niniejszy seiner materiał Bestimmung übergeben. służy wyłącznie Dieses Universalkrankenhaus do czytania. mit Powielanie einigen seiner 

Stationen in das Gebäude. Auch ein deutscher Soldatenfriedhof. Insge- 

auf der w anderen jakikolwiek Seite der Landstraße sposób zabronione. 

befand sich an der Königsbergstraße, 


samt ruhen dort etwa 800 Soldaten aus 

den beiden Weltkriegen. Die Nekropole 

konnte durch die Allensteiner Gesellschaft 

Deutscher Minderheit restauriert 

werden, die sich darum kümmert. Von 

dem russischen Friedhof ist lediglich 

ein Granitblock erhalten. Manchen An- 

Foto: Uwe Hahnkamp 

Foto: Archiv Alfreda Czesla 

Der Allensteiner 

Spieleentwickler Oskar 

Wiśniewski entwarf mit 

den Teilnehmern ein 

trotzdem sei am Ende ein Würfelspiel 

entstanden. Und darum geht es bei der 

Zombie-Apokalypse: Man muss möglichst 

lange am Leben zu bleiben und 

vor allem Begegnungen mit Zombies 

überleben. Dafür sind zusätzliche Waffen, 

Medikamente und Lebensmittel 

notwendig, die man im Laufe des Spiels 

erwerben kann. 

Die Gruppe der Jüngeren beschäftigte 

sich mit der „Oberwasserwelt der 

Piraten“. Auf den Spielplan zeichneten 

sie Kompassrose, Oktopus, Hammerhai 

und mehr. Kämpfe und Ereigniskarten, 

in denen Dynamit, Wind, Höhlen und 

Piraten vorkommen, erschweren oder 

begünstigen den Weg zur Schatzinsel, 

und man braucht viele Kanonenkugeln 

und Würfelglück. Błażej Grygo 

hat bereits die Idee, das Spiele-Projekt 

auf eine Kind-Eltern-Werkstatt auszuweiten, 

vielleicht einmal pro Woche. 

Das müsse man allerdings längerfristig 

Mazurów 

Uwe Hahnkamp 

Pięćdziesiąt nowych aparatów słuchowych 

zafundowało dla osób 

potrzebujących stowarzyszenie byłych 

mieszkańców Prus Wschodnich Freunde 

Masurens z Scharnebeck z Dolnej Saksonii. 

Każdy z nich wart jest ok. 3 tys. zł. 

To był ważny i szczęśliwy dzień dla 35 

osób z Mrągowa, Olsztyna i Giżycka. 6 

lutego w Mrągowie za sprawą stowarzyszenia 

Freunde Masurens z Scharnebeck 

otrzymali nowe aparaty słuchowe, darowiznę 

firmy Kind z Niemiec. Dalszych 

15 osób z Elbląga, Braniewa i Ostródy 

– Od kilku lat utrzymuję kontakty ze 

stowarzyszeniem Freunde Masurens. 

Jego kierownictwo – prezes Kerstin 

Harms i wiceprezes pastor Fryderyk 

Tegler – wiele razy organizowało transporty 

z darami dla ludzi wymagających 

wsparcia na Mazurach – wyjaśnia Julian 

Osiecki, dyrektor Miejskiego Ośrodka 

Pomocy Społecznej w Mrągowie, a 

jednocześnie przewodniczący Sejmiku 

Warmińsko-Mazurskiego. Julian Osiecki 

wspominał, że jedną z podopiecznych 

ośrodka jest słabosłysząca pani w wieku 

97 lat, której nie stać na aparat słuchowy 

pomimo dopłaty z Narodowego Funduszu 

Zdrowia. Przewodnicząca stowarzyszenia 

Kerstin Harms i pastor Tegler 

bardzo się tym przejęli i obiecali jej pomóc. 

Nikt się jednak nie spodziewał, że 

ta pomoc nabierze tak dużego wymiaru. 

– Nasza przewodnicząca Kerstin 

Harms dotarła w jakiś sposób do firmy 

Kind z Hanoweru, producenta aparatów 

słuchowych. Opowiedziała jej szefom o 

naszej organizacji i jej celach. Ponieważ 

dotyczyło to Polski, została skierowana 

do jej oddziału polskiego, który mieści 

się w Poznaniu. Po kilku rozmowach kierująca 

nim Marta Nowak postanowiła 

zrobić coś dobrego i zamiast jednego dała 

50 aparatów – opowiada pastor Tegler. 

– Według moich informacji wszyscy 

potrzebujący w naszym rejonie zostali 

w aparaty zaopatrzeni – zapewnia Julian 

Osiecki. 

Jest przysłowie: prawdziwych przyjaciół 

poznaje się w biedzie. To prawda: 

lek




LARES: Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 


Kętrzyn: Nowy zarząd 


Sylwia – nadzieja dalekiej północy 



W Kętrzyńskim Stowarzyszeniu 

Mniejszości Niemieckiej po 18 latach 

nastąpiła zmiana warty. Nowym 

przewodniczącym zarządu została 

nizacja należy. Wręczyła także jednej z 

członkiń pismo z informacją o skreśleniu 

z listy członków i ją też wyprosiła. 

Jak się nieoficjalnie dowiedzieliśmy, 

podczas zeszłorocznego walnego zebrania 

grupa niezadowolonych ze stylu 

kierowania do czytania. stowarzyszeniem Powielanie przez poodchodził w jakikolwiek do kętrzyńskiej sposób szefowej. zabronione. 

rok jednak zarząd związku z rezerwą 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

Helenę Oprzyńską chciała ją odwołać z Sylwia Przespolewska, nowa przewodnicząca, 

Vervielfältigung jest młoda, dynamiczna ist strengstens i 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen funkcji bereitgestellt. przewodniczącej. Te jej działania Jegliche untersagt. 

Sylwia Przespolewska. Jest młoda, 

energiczna i pełna zapału do pracy. 

Walne zgromadzenie Stowarzyszenia 

Mniejszości Niemieckiej w 

Kętrzynie obyło się 30 stycznia 2014 r. 

w jego siedzibie. Jego celem były wybory 

nowych władz. 

Na zebranie przybyło 36 osób, z czego 



32 osoby uprawnione do głosowania. 

Nowym przewodniczącym zarządu kętrzyńskiego 

Stowarzyszenia Mniejszości 

Niemieckiej została Sylwia Przespolewska. 

Na zastępcę przewodniczącego 

walne zgromadzenie wybrało Rozwitę 

Luszczyk, a skarbnikiem ponownie, 

jak w ubiegłej kadencji, została Zofia 

Lachowska. Na sekretarza zgłoszono 

kandydaturę Krzysztofa Szarleja i jed- 

szybko i umożliwiło dalszą działalność 

stowarzyszenia. Drugi mój zamiar to 

rozszerzyć cele i działania statutowe. Z 

powodu zbyt „słabych celów” naszej or- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie przejęłam do czytania. w opłakanym stanie. Powielanie Będę ganizacji w jakikolwiek instytucje finansujące sposób projekty zabronione. 

Symboliczna zmiana warty: klucze do siedziby szukać projektów na remont i wsparcia 

z innych bereitgestellt. źródeł, żeby to się Jegliche stało dofinansowanie. Vervielfältigung ist strengstens 

odrzucają nasze wnioski projektowe o 

organizacji nowa przewodnicząca Sylwia Przespolewska 

LARES: Diese Materialien otrzymała sind od ustępującej lediglich szefowej mniejszości zum Heleny Lesen untersagt. 

nogłośnie został on wybrany. 

Poza nowym zarządem wybrano również 

nowy skład komisji rewizyjnej. Spośród 

czterech zgłoszonych kandydatów 

weszły do niej trzy osoby wybrane w 

głosowaniu jawnym większością głosów. 

Są to: Helena Oprzyńska-Pacewicz, Beata 

Tryka i Waldemar Heimann. 

Kolejnym istotnym punktem walnego 

Podobno nowa szefowa planuje także 

szeroki zakres działań dla dzieci, młodzieży 

oraz dorosłych. Jakich? 

Jednym z moich głównych celów jest 

zrealizować projekt, który przeszkoli 

liderów organizacji mniejszości nie- 

runku zarządzanie organizacjami. W 

LARES: Niniejszy materiał powstało w 1995 służy r. wyłącznie do czytania. Powielanie 

mieckiej 

w jakikolwiek 

Warmii i Mazur. Projekt 

sposób 

taki, 

planach ma ukończenie studiów podyplomowych 

na kierunku zarządzanie 

zabronione. 

sięgający po fundusze norweskie, składałam 

już do Urzędu Marszałkowskiego niezależnie od wieku. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen organizacjami bereitgestellt. pozarządowymi Jegliche oraz Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

zgromadzenia było uhonorowanie Heleny 

Oprzyńskiej-Pacewicz, ustępującej 

po 18 latach ze stanowiska przewodniczącej 

MN w Kętrzynie. Otrzymała tytuł 

Honorowego Członka. 

Wybory odbywały się w sposób jawny, 

a głosowania – jednogłośnie. Walne 

zgromadzenie członków przebiegało w 

tym roku w kulturalnej i przyjemnej 

Helena Oprzyńska-Pacewicz wynajęła 

wtedy na zebranie 6 ochroniarzy. Tuż 

przed rozpoczęciem obrad wyprosiła 

z sali Barbarę Rużewicz i Gerarda Wichowskiego 

– członków zarządu Związku 

Stowarzyszeń Niemieckich Warmii 



r. była 

do 

sekretarzem, 

czytania. 

a od 2010 

Powielanie 

r. pisała pieniądze? 

projekty. 

lek Będę realizować działania zmierzające 

do zarabiania własnych pieniędzy 

widzą taką potrzebę. 

i Mazur, do którego kętrzyńska orga- 


atmosferze. Zupełnie inaczej niż przed 

rokiem. Ówczesna przewodnicząca 

Nekrologi / Traueranzeigen 

Bernardowi Gaidzie Bernard Gaida 

Herrn Bernard Gaida 

wyrazy głębokiego współczucia 

sprechen wir 

sprechen wir 

i słowa LARES: otuchy 

sprechen wir, Mitarbeiter des Wochenblatts 

Niniejszy zum materiał Tode służy seines wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

z powodu śmierci 

sowie von der TV- und Radioredaktion von Pro Futura, 

zum Verlust 

LARES: Diese Materialien sind Vaters lediglich zum Lesen bereitgestellt. Bernard Gaida Jegliche unser aufrichtiges Vervielfältigung Beileid aus. ist strengstens untersagt. 

7891 

Ojca 

składają Poseł na Sejm RP 

Ryszard Galla 

oraz Przewodniczący Norbert Rasch 

wraz z Zarządem Wojewódzkim 

Wir bekunden Herrn Bernard Gaida 

Towarzystwa 


der Sozial-Kulturellen 

materiał służy 

Gesellschaft 

wyłącznie do czytania. Powielanie zum Tode w jakikolwiek seines Vaters 

der Vorstand und die 


der Deutschen 

LARES: 

na Śląsku 

Diese 

Opolskim. 

Materialien sind 

im Oppelner 

lediglich 

Schlesien. 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Bildungsgesellschaft 

7889 

untersagt. 

Społeczno-Kulturalnego Niemców 

Wer im Gedächtnis seiner Lieben lebt, 

der ist nicht tot, der ist nur fern; 

tot ist nur, wer vergessen wird. 

Immanuel Kant 

Oprzyńskiej-Pacewicz 

unser aufrichtiges Beileid aus. 

Sejmabgeordneter 

Ryszard Galla, 

Vorsitzender Norbert Rasch 

sowie der gesamte Vorstand 

Je schöner und voller die Erinnerung, 

desto schwerer ist die Trennung. 

Aber die Dankbarkeit verwandelt die Erinnerung in eine stille Freude. 

Man trägt das vergangene Schöne nicht wie einen Stachel, 

Foto: L. Kryszałowicz 

Towarzystwo 

mniejszości niemieckiej 

w Kętrzynie 

Zum Tode seines Vaters Gerhard, 

Gerhard Gaida 

unsere herzlichste Anteilnahme. 

Mitglieder des Rates und Vorstandes sowie die Mitarbeiter 

Großvater und Urgroßvater. 

spowodowały odejście ze stowarzyszenia 

kilkorga członków. Jednocześnie w dyskusjach 

o tym nieprzyjemnym incydencie 

przewodnicząca zapowiedziała, że za 

rok sama odejdzie, tylko musi przygotować 

do kierowania swą następczynię 

– Sylwię Przespolewską, jednocześnie 

zastępczynię. Słowa dotrzymała. Przez 

skuteczna. W ostatnim czasie dała się 

poznać jako dobra menedżerka. Pozyskała 

kilka grantów na działalność 

Kto szuka, ten znajdzie 

stowarzyszenia i sporo się w nim działo 

w 2013 r. 

Stowarzyszenie w Kętrzynie zostało 

powołane do życia z inicjatywy Heleny 

Oprzyńskiej w 1995 r. Do Związku Stowarzyszeń 

Niemieckich Warmii i Mazur 

przystąpiło w lipcu 1995 r. W 1997 r. 

dzięki pieniądzom z Ministerstwa Spraw 

Zagranicznych Niemiec kupiło dom przy 

ul. Polnej. Obecnie liczy 68 członków 

zwyczajnych oraz 8 wspierających. 

lek 

Rozmowa z Sylwią Przespolewską – nową przewodniczącą Stowarzyszenia Mniejszości 

Niemieckiej w Kętrzynie. 

Jakie plany na przyszłość ma nowa 

przewodnicząca? 

Planuję wyremontowanie siedziby 

naszego stowarzyszenia – domu, który 

Sylwia Przespolewska ma 35 lat. 

Sama o sobie mówi, że jest pracoholikiem, 

a praca to dla niej życie. 

Ukończyła studia magisterskie na kie- 

studia z psychologii. Jeśli już ma wolny 

czas – uwielbia śpiewać i tańczyć. 

Ma jedną, kochaną córeczkę i ona jest 

dla niej najważniejsza w życiu. Lubi 

też lato, słońce, plażę i wodę. W MN 

działa od początku jej istnienia. W 2003 

w Olsztynie. Bez rezultatu. Uważam, że 

przeszkolenie liderów MN z ekonomii 

społecznej i zarządzania na miarę XXI 

wieku pomoże naszym organizacjom 

lepiej i sprawniej funkcjonować. 

Skąd na to wszystko chce Pani brać 

dla naszej organizacji, ale zakładam też 

pozyskanie wolontariuszy, którzy naprawdę 

społecznie mogą zrobić wiele. 

Chcę ponadto mocniej zaangażować 

seniorów do aktywnego uczestnictwa w 

działaniach Stowarzyszenia, aby nie byli 

biernymi odbiorcami, ale twórcami tego, 

co się będzie w organizacji dziać. Będę 

szukać nowych członków, odnajdując 

naszych ziomków zamieszkujących na 

naszych terenach. Zamierzam odnowić 

współpracę z naszymi rodakami 

zamieszkałymi w Wesel – mieście partnerze 

Kętrzyna i jeszcze raz: dużo projektów, 

aby każdy znalazł coś dla siebie, 

Czy jest szansa, aby ci, którzy wskutek 

nieporozumień odeszli w ubiegłym 

roku, powrócili do wspólnoty? 

Nie widzę przeciwwskazań. Zastrzegam 

jednak, że to nie ode mnie zależy, 

ale od walnego zgromadzenia, a przede 

wszystkim od nich samych i tego, czy 

Rozmawiał Lech Kryszałowicz 

seines Vaters Gerhard 

unser aufrichtiges 

Beileid aus. 

Der Vorsitzende 

Waldemar Gielzok, 

Mitarbeiter der Deutschen 

„Menschen, die wir lieben, 

bleiben für immer, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie der Stiftung für w die jakikolwiek Entwicklung Schlesiens 

denn sie hinterlassen ihre 


und Förderung lokaler Initiativen 

Spuren in unseren Herzen“ 

LARES: Wir Diese drücken Materialien dem Vorsitzenden sind des lediglich VdG, zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist 7888 strengstens untersagt. 

Herrn Bernard Gaida, unser tiefes Mitgefühl 

Der DFK- 

Bezirksvorstand 

zum Tode seines Vaters 

Am 5. Februar 2014 verstarb 

Schlesien 

aus. 

spricht 

Die Mitglieder, LARES: Mitarbeiter Niniejszy und materiał der Vorstand służy wyłącznie do czytania. Gerhard Powielanie Gaida 


der Deutschen Sozial-Kulturellen Gesellschaft Breslau. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. geliebter Jegliche Ehemann, Vervielfältigung Vater, 

ist strengstens Bernard 

7886 

untersagt. 

Gaida 

sein aufrichtiges 

Beileid und tiefes 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Dass Powielanie er von uns gegangen w jakikolwiek ist, 

sondern wie ein kostbares Geschenk in sich. Dietrich Bonhoeffer 

sposób zabronione. Mitgefühl 

ist ein Verlust für uns alle. 

LARES: In Trauer Diese und Materialien Leid mit Dir, sind lieber lediglich Bernard, zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

In tiefster Trauer verbinden wir uns 

und Deiner ganzen Familie vereint, 

mit der Familie des Verstorbenen 

drücke ich Dir meine aufrichtige Anteilnahme 

und sprechen unser herzlichstes Beileid aus. 

zum Tode Deines Vaters aus. 

Vorstand und Mitarbeiter des Verbandes der deutschen Gerhard 

LARES: Niniejszy Renata materiał Zajączkowska służy wyłącznie do czytania. sozial-kulturellen Powielanie Gesellschaften w jakikolwiek in Polen sposób zabronione. aus. 

7887 

7892 


zum Verlust 

seines Vaters 

7894 

7890




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Lubię Niemcy 

14. – 20. Februar 2014 

Maria Jablonka z Karmonek Nowych uwielbia zakupy, a najbardziej, gdy może ich dokonywać w Niemczech. 

LARES: Niniejszy Zakupy materiał w Niemczech służy wyłącznie to dla niej do najpiękniejsza czytania. Powielanie forma spędzania w jakikolwiek czasu. sposób zabronione. 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie a już na do pewno czytania. nigdzie nie Powielanie widziałam, dzą na w drugi jakikolwiek plan. sposób zabronione. 


odwiedziło 3,5 miliona klientów ze 185 szklanych, wino bezalkoholowe, korzenie 

w jakikolwiek roślinne do prania sposób tkanin bez zabronione. 

Falk itd. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie państw do czytania. i został on nawet Powielanie umieszczony 

w chińskim państwowym przewodniku 

bereitgestellt. turystycznym po Niemczech. Jegliche Vervielfältigung sie, 99,99% piwa wyprodukowanego ist strengstens 

chemii, chleb w 100% żytni na zakwa- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

– 2346 spożywczych sklepów ekologicznych 

(Bioladen) jest do dyspozycji 

klientów w Niemczech (stan na listopad 

2011). 

– LPG Biosupermarkt w Berlinie to największy 

ekologiczny market w Europie, 

klienci mogą wybierać wśród 15 buraków cukrowych, żółte (nie brązowe 

– gorsze) siemię lniane, chleb 


tysięcy produktów, między innym 200 

Foto: Norbert Nieslony 


Maria Jablonka korzysta z rabatowych wyprzedaży w Kolonii i Hamburgu. 

Silesiaca (35): Powieści sensacyjne i bestsellery 



jaki odniósł dramat „Narciss”, stał się 

LARES: Niniejszy niezależny materiał finansowo służy i mógł utrzymywać 

się z pracy pisarskiej. W roku 1857 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Brachvogel sind został lediglich włączony zum w poczet Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

literatury beletrystycznej, w tym 

także bestsellerowe powieści. 

Jego najbardziej znana powieść to 

„Friedemann Bach”, którą napisał w 

latach 1858–1867. Opisuje on w niej 

tragedię fikcyjnego artysty – syna Johanna 

Sebastiana Bacha, którego przedstawia 

jako człowieka genialnego, jednak 

LARES: Niniejszy zyskał materiał sobie komediopisarz służy i zarazem wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

dziennikarz Hugo Lubliner (1846–1911), 

LARES: Diese Materialien który urodził sind się lediglich we Wrocławiu zum jako syn Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wewnętrznie rozdartego. Pierwszym 

sukcesem literackim Alberta Emila 

Brachvogla był dramat pt. „Narciss. 

Ein Trauerspiel” (1857), w którym 

przedstawił on samego siebie – był to 

wizerunek geniusza, któremu się nie 

powiodło. Dramat okazał się teatralną 

sensacją i zaliczał się swego czasu do 

najczęściej wystawianych przedstawień 

w Niemczech. 

żydowskiego kupca. Bardzo lubiane były 

jego sztuki „Der Frauenadvokat” (1873), 

„Die Modelle des Sheridan” (1875) oraz 

„Der blaue Montag” (1902). 

Warto wspomnieć także kolejnych 

pisarzy ze Śląska, którzy pozostali po- 

LARES: Niniejszy staciami materiał mało znanymi, służy jak np. wyłącznie Albrecht do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Romann (1850–1897) z Głuchołaz, który 

LARES: Diese Materialien 

występując 


pod 

lediglich 

pseudonimem 

zum 

Albrecht 

Lesen Tragedia bereitgestellt. pt. „Narciss” autorstwa wrocławianina Jegliche Alberta Emila Brachvogla Vervielfältigung odniosła spory sukces sceniczny. ist strengstens untersagt. 

Albert Emil Brachvogel uczęszczał do 

Gimnazjum im. Marii Magdaleny we 

Wrocławiu. Następnie zaczął kształcić 

się na rzeźbiarza, jednak wkrótce, po 

przedwczesnej śmierci rodziców, zmienił 

kierunek kształcenia na aktorski. Jego 

pierwsza próba jako aktora na scenie w 

Wiedniu była zupełnym niewypałem, co 



Karolin łůnaczi 

taki zwiůnzani z niymieckům muzykům, Nie wiadůmo, jak to richtig nazwać po tam może barzi ze Rammsteinem abo 

LARES: Niniejszy z niymieckymi materiał szlagerůma, służy bo wyłącznie wiycie, polsku, do ale idzie czytania. padać, że to Powielanie już pod taki ze SIDO, w jakikolwiek ale chodzi o naszy sposób mamy, zabronione. 

jako to je. Kożdi z reguły Niymcy ko- 

styl pop idzie, a show, który robiům w naszych papów, a już nie wspůminajůnc 


Po tydniowyj nieobecności witům 

wołs wszystkich z nowymi siłůma 

i myjślůma. Egzaminy już se wszystky 

LARES: Niniejszy styl muzyki materiał tyż ani na służy polski wyłącznie idzie je tych do szlagerów. czytania. Już od dowiyn Powielanie dołwna 

je tyn rodzaj muzyki wykonywani w Hity jak „Anton aus Tirol”, „Ein bisschen znejdzie cojś do siebie. 

se tygo w nawet jakikolwiek modzi, kerzy to sposób suchajům. zabronione. 

tak richtig przetłumaczyć. Wejście LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

sprawiło, że postanowił poświęcić się 

wyłącznie literaturze. Na Uniwersytecie 

Wrocławskim uczęszczał na prelekcje 

na temat historii, historii literatury, 

filozofii i estetyki. Dzięki sukcesowi, 

członków berlińskiej loży masońskiej 

im. Fryderyka Wilhelma „Pod Jutrzenką”. 

W międzyczasie piastował funkcję 

zastępcy sekretarza wielkiej loży masonów 

niemieckich. 

Lokalną popularność we Wrocławiu 

pokůńczyły, możno jeszcze nie wszystkym, 

ale joł już mům świynti spokój i 

tera już zajś nastympni semestr. 

Prziszoł mi tyż na myjś jedyn temat, 

jarzi ze takymi typowymi szlagerůma 

jak „Herzilein, Du kannst nicht immer 

17 sein” i na przikład „Schneewaltzer”. 

Tak to nie je do kůńca. Bo przeca sům 

tyż rozmajty grupy rockowy – co grajům 

rołz do roku, rozmajty grupy hiphopowy, 

jazzowy, a nawet reggae! Niejedyn 

Temat „kobiety i zakupy” stał się na 

całym świecie chyba tematem przysłowiowym. 

– Zdaję sobie sprawę z tego, 

że dla wielu kobiet zakupy są już nałogiem, 

ale dla mnie to jest najwyżej namiętność. 

Oczywiście lubię robić zakupy 

i to na odpowiednim poziomie – mówi 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Maria do Jablonka czytania. z Karmonek Powielanie Nowych, w jakikolwiek sposób zabronione. 

żona, pracownik biurowy i gospodyni ogólnie biorąc, lepszej jakości towaru. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen domowa. bereitgestellt. – Właśnie z powodu Jegliche moż- 

To jest Vervielfältigung po prostu dla mnie fantastycz- 


liwości wysokiego poziomu zakupów 

lubię Niemcy. Oczywiście nie byłam w 

każdym państwie świata, ale nigdzie, 

gdzie byłam, nie widziałam w sklepach, 

marketach, centrach handlowych więcej 

ofert i różnorodności niż w Niemczech, 

von Gaisenberg, napisał m.in. dramat 

„Attila” (1872), z powodzeniem wystawiony 

na scenach Wrocławia i Legnicy. 

Moritz Cohn (1844–1895) z Kluczborka, 

którego sztuki pt. „Der Improvisator”, 

„Vor der Ehe” i inne silnie nawiązywały 

do twórczości francuskiego 

dramatopisarza Augustina Eugène’a 

Scribe’a (1791–1861). 

Dwaj kolejni Ślązacy, Alfred Schönfeld 

i Eduard Jakobson, swoje sukcesy 

na przikład Helene Fischer abo Andrea 

Berg, to co ůny śpiywajům, jakby to nazwać 

szlager, to byłaby to obraza dů nich. 

czasie swoich wystympów, to przeca je 

jedyny i niezapůmniany. Nie wiam, czamu 

niektorzi ludzie mylům ty rozmajty 

rodzajy muzyki i nazywajům to szlager. 

Dobrze by było pamiyntać, że i inkszi 

rodzaj muzyki w Niymcach je wykůnywani, 

ale wiadůmo, nojwiynci mimo to 

na sprawa – jedna z najpiękniejszych 

możliwości spędzania wolnego czasu. 

Godzinami krążyć po sklepach i przymierzać, 

podziwiać i w końcu kupić. 

Ciuchy i buty, artykuły gospodarstwa 

domowego i chemia gospodarcza scho- 

Rajchu i tak se to przijyło i wszyjscy to 

kojarzům jako muzyka prosto z Niymiec. 

I słusznie! Ty modszy pokolenia to już 

o ołmach i ołpach, to wiadůmy je, że jak 

yno spytołcie, z jakům muzykům im se 

kojarzi Deutschland, to zaroł wům powiům, 

że ze szlagerůma. Tak to już jest, na 

to przez wiela lołt niemieccy wykonawcy 

sami se zapracowali. Nojważniejszy je, że 

u nich szlager to je cojś! I nie wstydzům 

Nie dopuszczając mnie do słowa, dalej 

opowiada Marysia o tym, jak to jest w 

czym wybierać, o szerokiej gamie ofert 

promocyjnych lub wyprzedażach zimowych 

i letnich, czasami naprawdę tanio, 

o każdym czasie i w każdym sklepie. 

– Swoją drogą znamy takie tematy jak 

wyprzedaż zimowa czy letnia – często z 

tego powodu jadę do Kolonii czy Hamburga, 

by w tym okresie zaopatrzyć się 

w ciuchy i buty na pół czy nawet i na 

cały rok. W Polsce dużo się zmieniło od 

czasu, jak w sklepach na 100% można 

było kupić tylko ocet i papier toaletowy, 

ale bez zakupów w Niemczech moje 

życie byłoby na pewno o wiele uboższe. 

Notował Norbert Nieslony 

Znani i nieznani Ślązacy swojej epoki 

Jednym z najbardziej wziętych 

śląskich pisarzy epoki realizmu był 

Albert Emil Brachvogel, który pozostawił 

po sobie prawie 80 tomów 

A oto jeszcze kilka powodów do dumy 

niemieckiego handlu detalicznego: 

– W Niemczech znajduje się 259 Outletcenter, 

czyli sklepów z promocyjną 

sprzedażą fabryczną. 

– Outletcenter w Metzingen w roku 2012 

Rabatową wyprzedaż 

w Niemczech 

uregulowano już 

w 1650 roku. 

rodzajów serów ekologicznych i ponad 

250 ekologicznych win. 

– W każdej większej wiosce i w każdym 

niemieckim mieście można między 

innymi kupić: kilka rodzajów europejskich 

wód mineralnych w butelkach 

według ustawy o czystości piwa z roku 

1516, mleko o zawartości 3,8% tłuszczu, 

kefir i jogurt bez dodatku mleka 

w proszku, kiełbasy nie konserwowane 

saletrą, cukierki i dżemy bez cukru, 

dżemy i soki z rokitnika, melasę z 

Źródło: Rycina wykonana przez A. Wegera 

orkiszowy oraz całą gamę produktów 

oznaczonych i przetestowanych przez 

prywatne wydawnictwo „Ökotest” i 

państwowe „Stiftung Warentest” oraz 

jakościowo jedyne w swoim rodzaju 

produkty jak: jeansy Jocker, buty Finnkomfort, 

koszulki Trigema, skarpety 

– 2 razy w roku odbywa się wielka rabatowa 

wyprzedaż, pod koniec zimy 

– wyprzedaż zimowa (Winterschlußverkauf) 

pod koniec lata – letnia 

(Sommerschlußverkaf) uregulowana 

przepisami już od roku 1650. 

– Kod kreskowy umożliwiający szybką 

obsługę przy kasie wprowadzono w 

Niemczech po raz pierwszy już w roku 

1977 (Karl Doderer KG Augsburg). 

święcili natomiast w Berlinie, gdzie 

Alfred Schönfeld z Wrocławia został 

redaktorem dziennika „Berliner Tageblatt” 

i dyrektorem Teatru Thália, 

pisząc cieszące się dużym powodzeniem 

burleski. Zaś lekarz i zarazem 

pisarz Eduard Jakobson (1833–1997) 

ze Strzelec Opolskich, syn rabina, pisał 

głównie dramaty o tematyce ludowej. 

Już w okresie studiów napisał sztukę 

teatralną „Faust und Gretchen” (1856), 

która miała duże wzięcie wśród berlińskiej 

publiczności, a jego burleskę pt. 

„500 000 Teufel” wystawiono w Berlinie 

ponad 300 razy. 

Podobnie dużą popularność w Berlinie 

zyskał sobie dziennikarz i publicysta 

Siegmund Haber (1835–1895), który 

pochodził z Nysy. Należał od do grona 

założycieli dziennika „Berliner Tageblatt“ 

(1872), gdzie był głównie odpowiedzialny 

za wkładkę humorystyczną 

„Ulk”. Haber pisał też dla innych gazet, 

m.in. dla liberalnego berlińskiego dziennika 

„National-Zeitung”, w której przez 

wiele lat regularnie publikował „Niedzielną 

pogawędkę”. Oprócz działalności 

prasowej Haber wydał ponad trzydzieści 

komedii i zbiorów humorystycznych 

m.in. „Frau Fortuna” (1866), „Berlin 

bei Nacht. Kaiserstädtische Kneipstudien” 

(1887), „Ernst bei Seite. Lustige 

Anspruchslosigkeiten” (1891), „Reiselustiges. 

Allerhand über Rumtreiben 

und Zuhausbleiben” (1894). Siegmund 

Haber był członkiem Związku Pisarzy 

Żydowskich. 

Johannes Rasim 

Spaß muss sein” czy „Dschinghis Khan” 

sům do dzisiaj na niektorych imprezach 

młodzieżowych grany i niy ma se z czygo 

śmiołć, to sům einfach klasyki niemieckyj 

muzyki. Myślam, że jeszcze dugo, dugo 

tak baje i mimo nowych hitów bandům 

taky, co zawsze bandům wspůminany i 

na nowo grany, na nowo coverowany i 

za każdym razym to zajś baje hit! 

Mům nadzieja, że zrobiyłach wům 

tera ochota na posuchaniy jakygo hitu 

po niemiecku, to nie zastanawiejcie se, 

yno włůnczcie se jakoł płyta, radio abo 

posuchejcie bez internet, na pewno kożdi 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Niederschlesien: Der Abriss von Kupferberg 


Die kleinste Stadt Preußens 

Die Geschichte des von Hirschberg 

(Jelenia Góra) 18 km entfernt liegenden 

Kupferbergs (Miedzianka) 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

geht bis in das 13. oder 14. Jahrhundert 

zurück. Seinen Namen erhielt 

der Ort durch die dortigen Kupfer- 

Q Opolska Marka: 43 opolskie 

firmy zgłosiły się do tegorocznej jedenastej 

edycji konkursu „Opolska Marka”. 

W sumie zgłoszono 53 produkty i usługi. 

Kilkunastoosobowe jury zebrało się po raz 



pierwszy 6 lutego, by ocenić nadesłane 

wyroby, jakość usług, markę samych 

przedsiębiorstw i ich pola działalności. 

Wzorem lat poprzednich oceniane będą 

takie kategorie jak: produkt, produkt 

spożywczy, produkt promujący region, 

przedsiębiorstwo, eksport oraz usługa. 

Rozrzut tematyczny zgłoszonych do oceny 



vorkommen. 

Allerdings war der Abbau nicht sehr 

ergiebig und wurde bereits 1925 

eingestellt. Immerhin galt Kupferberg 

jedoch als Hauptort des Sudetenbergbaus 

und zählte einst 2.000 Einwohner. 

Die lange Zeit kleinste Stadt Preußens 

liegt mit 520 m über dem Meeresspiegel 

am sogenannten Landshuter Kamm und 

zeichnete sich durch ihre würzige Luft 

aus. So entwickelte sich die Kleinstadt 

auch zu einem Luftkurort. Berühmt 

war die Brauerei, die das köstliche 

Kupferberger Gold braute. Kurz nach 

dem Zweiten Weltkrieg hatten dann die 

produktów jest ogromny – od książek po 

pompy ciepła i meble kuchenne. Celem 

organizowanego przez samorząd województwa 

konkursu „Opolska Marka” jest 

wspieranie regionalnej przedsiębiorczości, 

promowanie najlepszych wyrobów i 

usług powstających na terenie Opolszczyzny. 

Q Party: Der Bund der Jugend der 

Sowjets in der Kleinstadt das Sagen und 

brachten den Bergbau mit dem nun einsetzenden 

Uranbergbau zurück. Dies 

geschah in extensiver Art und Weise 

ohne Rücksicht auf die Umwelt und 

auch auf die Bauten – das ganze blieb 

ein Geheimobjekt. 

Die Erzlagerstätten sollen sich als 

nicht ergiebig erwiesen haben, man 

deutschen Minderheit veranstaltet am 

15. Februar eine Party im Alt Budkowitzer 

Restaurant Limonka. Freien Eintritt haben 

alle BJDM-Mitglieder mit gültigem BJDM- 

Ausweis. Die Anzahl der Plätze ist jedoch 

begrenzt, anmelden kann man sich unter 

biuro@bjdm.eu. Die Eintrittskarten kann 

man im Oppelner BJDM-Büro abholen. 

spricht von nur 600 Tonnen geförderten 

Urans. Wieso also dann die Geheimnistuerei? 

Die Vermutung kam auf, dass 



Im Nationalen Museum in Breslau ist 

seit kurzem die Ausstellung „Schlesische 

Möbel des 18. Jahrhunderts” zu 

sehen. Hauptexponat ist ein schlesischer 

Schrank, ein ganz besonderer, und dies 

nicht nur, weil er so schön verziert ist. 

Auch nach über 250 Jahren lässt er sich 

Q Woche der Oppelner Germanistik: 

Vom 17. bis 21. März veranstaltet 

die germanistische Fakultät der Oppelner 

Universität die alljährliche „Woche der 

Oppelner Germanistik“. Das Angebot ist 

vor allem an Schüler und Lehrer Oppelner 

Gymnasien, Technika und Lyzeen gerichtet. 

Auf dem Programm stehen in diesem 

Jahr unter anderem: Übersetzungsworkshops, 

Workshops für Abiturienten oder 

multimediale Präsentationen. Am 20. 

März findet außerdem der deutschsprachige 

Zeichensetzungswettbewerb 

statt. Das genaue Programm der Woche 

ist unter www.germanistyka.uni.opole. 

meistens bei örtlichen Schreinermeistern. 


pl abrufbar. 

Deren Werkstätten boten auch die damals 

modischsten Möbel wie Sekretäre, Kommoden 

sind und verschiedene lediglich Beistelltische zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q LARES: Diese Materialien untersagt. 

völlig problemlos in seine Einzelteile 

zerlegen und wieder zusammenbauen. 

Der Breslauer Schrank ist eine Spitzenleistung 

schlesischer Schreiner. Dieses 

Möbelstück ist ein Meisterwerk, das 

in Breslau ab 1735 hergestellt wurde. 

In Europa sind nur 30 solche Schränke 

erhalten geblieben, das Breslauer Nationalmuseum 

hat in seinem Bestand 

an. Sämtliche Modelle ähnelten in ihrem 

Aussehen denjenigen, die auch im übrigen 

Deutschland erzeugt wurden. 

In der Ausstellung im Breslauer Nationalmuseum 

sind auch Sekretäre, ein 

Schreibtisch, eine Kommode, ein Kar- 

LARES: Niniejszy tenspieltisch materiał und ein Waffenschrank służy wyłącznie zu do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

bewundern, insgesamt 30 Möbelstücke, 

LARES: Diese Materialien unter denen sind ein lediglich um 1760 bis zum 1770 ent- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Q Nadrenia-Palatynat pod lupą: 

Biblioteka Austriacka w Opolu zaprasza 

5 marca na wernisaż wystawy poświęconej 

krajowi związkowemu Nadrenia- 

-Palatynat pt. „Miejsca dziedzictwa 

światowego UNESCO w Nadrenii-Palaty- 

LARES: Niniejszy Bauart materiał aus Schlesien erhalten służy geblieben. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

adur Jahren 1914-1918“ organisiert. Feierlich eröffnet wird sie im Museumsgebäude 

bereitgestellt. am Dienstag, 13. Februar, Jegliche um 17:00 Vervielfältigung Uhr. 

ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

gleich zehn. 

Schlesien gehörte im 18. Jahrhundert 

zu den wichtigsten Zentren des Tischlerhandwerks 

in Mitteleuropa. Zu den 

dortigen Schreinermeistern kamen zur 

Ausbildung junge Menschen aus ganz 

Europa. Eine Werkstatt beschäftigte für 

gewöhnlich drei bis vier Lehrlinge, und 

im 18. Jahrhundert kam es in Schlesien 

vor, dass sich bei einem einzelnen Meister 

sogar 70 bis 80 Gesellen ausbilden 

Nekrolog / Traueranzeige 

Die Kirche Johannes des Täufers in Kupferberg blieb 

beim Abriss der Stadt erhalten, die 2008 nur noch 

kümmerliche 82 Einwohner zählte. 

Am 5. Februar 2014 verstarb 

Gerhard Gaida 

nacie”. Nadrenia-Palatynat to region, w 

którym znajdują się cztery uznane przez 

UNESCO miejsca dziedzictwa kulturowego. 

Pierwszym miejscem wpisanym na 

listę UNESCO była katedra w Spirze 

(1981). Po niej wpisano rzymskie monumenty, 

katedrę i kościół Najświętszej 

Marii Panny w Trewirze (1986), Górną 

geliebter Ehemann, Vater, 

Großvater und Urgroßvater. 

die Rede. Als das politische Tauwetter 

1968 in der ČSSR einzog, wurden die 

Raketen, die in den Schächten installiert 

waren, gegen Prag gerichtet. Mitte der 

60er Jahre war dann die Einsturzgefahr 

auf dem gesamten Gelände so groß, dass 

Breslau: Ausstellung über schlesische Möbel 

Schlesisches Meisterstück 

ließen. Trotz Kriegen und sonstigen politischen 

Unwägbarkeiten nahm die Zahl 

der Schreinereien kontinuierlich zu: 1751 

gab es in Breslau 49 von ihnen und in 

den 1790er Jahren bereits etwa 110. Mit 

Möbeln versorgte man sich in Schlesien 

standene Breslauer Schrank das wertvollste 

Exponat ist. Die Ausstellung 

„Schlesische Möbel des 18. Jahrhunderts” 

ist bis zum 24. August zu sehen. Wer 

noch nicht überzeugt ist: Europaweit sind 

nur etwa 30 Schränke entsprechender 

Dolinę Środkowego Renu (2002) oraz 

Limes Górnogermańsko-Retycki (2005), 

przebiegający przez Nadrenię-Palatynat 

na odcinku 75 km. Wystawa powstała we 

współpracy z Centrum Bibliotek Landu 

Nadrenia-Palatynat w Koblencji, pokazuje 

historyczne i współczesne dzieła ze 

zbiorów Centrum Bibliotek Landu Nadrenia-Palatynat 

w Koblencji poświęcone 

sich dabei herausstellte, bergen Dachbö- 

nicht persönlich von Kriegshandlungen 

betroffen, do czytania. aber dennoch Powielanie von die- 

noch w immer jakikolwiek regelrechte Juwelen, sposób die das zabronione. 

geprägt waren. Man kann z.B. in ein Museum nur für die Zeit der Ausstellung 

den und Keller im Landkreis Gleiwitz 


LARES: Diese In tiefster Materialien Trauer fühlen sind wir lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

mit der Familie des Verstorbenen 

und sprechen unser herzlichstes Beileid aus. 

Vorstand und Mitarbeiter der Wohltätigkeitsgesellschaft 

Foto: Platanacero/Wikipedia 

Von der „Platte“ in Hirschberg-Straupitz haben ehemalige Kupferberger immerhin einen traumhaften Blick in das 

Riesengebirge. 

Foto: Maciej Przemyk 

in Kupferberg Schätze 

gesucht hätten, 

vielleicht sogar das 

Bernsteinzimmer. 

wurden in das heute zu Hirschberg ein- 


der Entschluss 

materiał 

gefasst 

służy 

wurde, die 

wyłącznie 

Stadt 

do czytania. Powielanie 

Probebohrungen 

w jakikolwiek 

eines polnisch-australischen 

Unternehmens deuten auf eine 


abzureißen. Die vor gar nicht so vielen 

Jahren hierher verpflanzten Menschen gemeindete Straupitz (Zabobrze) in Be- 

erneute Aufnahme des Bergbaus hin. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

tonwohnblöcke umgesiedelt. Zahlreiche 

Die im Rahmen des internationalen 

Projekts „Traces of 1914“ vorbereitete 

Ausstellung stellt den Ersten Weltkrieg 

„an der Front und im Hinterland“ 

dar. Die Hauptfiguren sind Schlesier aus 

verschiedenen Gesellschaftskreisen und 


mit einem 

do czytania. 

jeweils anderen 

Powielanie 

nationalen 

w und jakikolwiek mit einem jeweils sposób zabronione. 

Bekenntnis. Eines haben sie gemein- 

anderen nationalen 


sam: Sie alle haben die traumatische 

Erfahrung eines totalen Krieges durchgemacht. 

Neben Schützengräben und 

kriegstechnischen Entwicklungen wird 

auch der Alltag von Müttern, Ehefrauen 

und Kindern geschildert, die zwar 

reiches Bürgerhaus hineinblicken und 

bei Arbeitern vorbeischauen, in einer 

Schulchronik aus Bogutschütz lesen, 

eine Arztpraxis oder ein Fotoatelier 

aufsuchen. 

Mitgestalter der Ausstellung sind 

Schüler der 3. Allgemeinbildenden 

LARES: Niniejszy die Russen materiał hier Schätze służy in den wyłącznie Schächten 

versteckt oder Nazischätze gesucht 

do Die czytania. Vermutung kam Powielanie der ehemaligen w jakikolwiek Bewohner sposób besuchten zabronione. Q 

auf, dass die Russen jedoch weiterhin den sonntäglichen 

LARES: Diese Materialien hätten. sind Sogar vom lediglich Bernsteinzimmer zum war Lesen bereitgestellt. Jegliche Gottesdienst Vervielfältigung in ihrer alten Kupferber- 


ger Kirche. Damit bewiesen sie, dass sie 

ihre neue Heimat noch nicht vergessen 

hatten. Da keine richtigen Lagepläne 

existieren, ist das Betreten des Geländes 

streng verboten. Es besteht Lebensgefahr. 

Doch nun ist wieder Unruhe entstanden. 

Kattowitz: Krieg an der Front und im Hinterland 

Kriegsschicksale 

Deutsche Infanteristen in Soldatenuniform (1914-18) 

Heinz Noack 

Foto: Schlesisches Museum 

Das Schlesische Museum Kattowitz hat eine ganz besondere Ausstellung 

unter dem Titel „Krieg an der Front und im Hinterland. Schlesier in den 

Die Hauptfiguren 

sind Schlesier aus 

verschiedenen 

Gesellschaftskreisen 

Bekenntnis. 

beherbergen darf. Aus privatem Besitz 

konnten unter anderem eine einzigartige, 

mit Perlmutt-Intarsien verzierte, 

Nähmaschine von der Firma Frister & 

Rossmann und ein äußerst wertvoller 

Imari-Porzellanteller mit schönen Glasdekorationen 

entliehen werden. 

osobliwościom miejsc dziedzictwa kulturowego 

w ich regionie. Do tematyki 

wystawy nawiązują przedstawione zabytkowe 

mapy i grafiki ze zbiorów Wojewódzkiej 

Biblioteki Publicznej w Opolu. 

Początek o godz. 17.00. 

adur 

Oppelner Nachrichten 

LARES: der Deutschen Niniejszy Schlesien materiał służy wyłącznie Oberschule do czytania. in Gleiwitz, die Powielanie sich sehr Die w Ausstellung jakikolwiek im Schlesischen sposób Museum 

ist bis zum 29. Juni zu sehen. 

zabronione. 

stark bei der Suche nach Exponaten in 

7893 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen ihren Heimatorten bereitgestellt. engagiert haben. Jegliche Wie Vervielfältigung ist adur strengstens untersagt. 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien. 

Foto: Lokilech/Wikipedia




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Oppeln: Jubiläums-Rezitationswettbewerb „In der Sprache des Herzens” startet 

Kotysia 



Zanikający 

patriotyzm 

14. – 20. Februar 2014 

Seit 20 Jahren nehmen alljährlich 

mehrere hundert Grund-, Gymnasial- 

und Oberschüler aus der Woiwodschaft 

Oppeln am deutschsprachi- 

LARES: Niniejszy gen Rezitationswettbewerb materiał służy wyłącznie „In der der ersten Preisträgerinnen war Aneta 

Lissy (heute do czytania. Lissy-Kluczny), Powielanie die vielen w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sprache des Herzens” teil. In Kürze als Moderatorin von Veranstaltungen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen der Minderheit bereitgestellt. bekannt ist. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens imprez mniejszości untersagt. 

niemieckiej. 

Redakcja „Rzeczpospolitej” ubolewa 

nad tym, że coraz więcej 

Polaków nie jest gotowych do poświęceń 

dla dobra swojego kraju. 

Z przeprowadzonego na jej zlecenie 

sondażu wynika, że niespełna 20 

procent obywateli byłoby skłonnych 

oddać za ojczyznę życie lub poświęcić 

majątek. „Rzepa” cytuje byłego 

ministra kultury, Kazimierza Ujazdowskiego, 

który uważa, że zanikający 

patriotyzm jest skutkiem braku 

zaufania do instytucji państwowych. 

Polityka PiS martwi też ucieczka 

z kraju młodzieży, okazującej tym 

sposobem więcej zaufania do polityków 

znad Tamizy niż do rodzimych 

wybrańców narodu. 

„Ich hatte im September 1994 meine Tätigkeit 

im SKGD-Büro in Gogolin aufgenommen, 

wo ich für den Kulturbereich 

zuständig war. Es mangelte damals an 

Projekten, für die man Jugendliche und 

Deutschlehrer umfassender engagie- 

LARES: Niniejszy ren und materiał den Deutschen służy Freundschaftskreisen 

zur Mitorganisation anbieten teilt“, zählt Zuzanna Donath-Kasiura 

wyłącznie Teilnehmern do czytania. nunmehr sofort Powielanie mitge- 

w Preisträgerinnen jakikolwiek sposób war zabronione. 

LARES: Diese Materialien konnte. sind Ich ließ lediglich mir zu der zum Zeit also Lesen die wichtigsten bereitgestellt. Änderungen auf. Jegliche Das Vervielfältigung Aneta Lissy(-Kluczny) ist strengstens untersagt. 

Ujazdowski słusznie zauważa, 

że tak zwane elity polityczne zatraciły 

25-letnie dziedzictwo Okrągłego 

Stołu. Odpowiedzialność za to ponosi 

także jego ugrupowanie. Większość 

polskich partii politycznych umacnia 

centralizm państwowy, w efekcie 

czego racje Millerów, Tusków 

nauczycieli niemieckiego, a jednocześnie 

podsunąć je do współorganizacji kołom 

DFK. Wymyśliłem wówczas kilka pro- 


vom Institut 

materiał 

für Auslandsbeziehungen 


Interesse, 

do 

und 

czytania. 

wir hoffen, dass 

Powielanie 

das auch jektów, 

w 

m.in. 

jakikolwiek 

konkurs recytatorski 

sposób 

„W 

zabronione. 

(ifa) nach Oberschlesien entsandt war. so bleibt“, sagt die Kulturchefin. języku serca” – wspomina Józef Kotyś. 

Na przełomie 1994–95 roku ówczesnego 


i Kaczyńskich zawsze będą stały 

ponad racjami Kowalskich. Ci, nie 

mając zbyt wiele do powiedzenia 

w kraju, w którym politycy sprawiają 

wrażenie zajętych wyłącznie umacnianiem 

własnej władzy, nie okazują 

patriotycznego uniesienia. Chyba 

że na okoliczność występów piłkarzy 

Dichterisches Hochwasser 

Gemeinsam brachten sie die ersten 

beiden Wettbewerbe zuwege. „Im Ansatz 

ging es darum, die deutschsprachige 

schlesische Dichtkunst zu popularisieren. 

Beim ersten Wettbewerb war allerdings 

bei 80 bis 90 Prozent der Interpreten 

materiał Eichendorff vorherrschend. służy wyłącznie Bei i szkół do średnich czytania. z Opolszczyzny Powielanie bierze sze edycje w jakikolwiek konkursu. – W założeniach sposób zabronione. 

szkół podstawowych, gimnazjów Razem przeprowadzili dwie pierw- 


der Vorbereitung auf den zweiten Wett- 

udział w różnych etapach niemieckoję- 

chodziło o popularyzację niemiecko- 


ręcznych albo Kamila Stocha! 

Józef Kotyś 

bewerb hatte ich daher Silke zunächst 

für ein paar Wochen nach Deutschland 

geschickt, damit sie in Büchereien nach 

anderen schlesischen Autoren stöbert. 

So konnten wir dann bei der zweiten 

Wettbewerbsauflage über ein Kompen- 

TERMINE 

dium mit Pflichtrepertoire viele bislang znawalnych inicjatyw Towarzystwa śląskich autorów. W drugiej edycji poprzez 

w kompendium jakikolwiek z repertuarem sposób obo- 

zabronione. 

QQOpole: Od 3 do LARES: 27 lutego można Niniejszy w bei uns materiał nicht breiter służy bekannte wyłącznie schlesische 

Schriftsteller sowohl den Teil- 

Śląsku Opolskim. Pomysłodawcą i orwiązkowym 

przybliżyliśmy uczestnikom 

Społeczno-Kulturalnego do czytania. Niemców Powielanie na 

czytelni Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej 

oglądać LARES: wystawę Diese pt. „Nagroda Materialien im. nehmern, sind als auch lediglich den Lehrern zum näher Lesen ganizatorem bereitgestellt. pierwszego konkursu Jegliche był konkursu, Vervielfältigung a równocześnie nauczycielom ist strengstens untersagt. 

Q LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Oppeln: Finale des Deutschwettbewerbs für Grundschüler 

Karla Dedeciusa dla tłumaczy polskich 

i niemieckich”. Instalacja prezentuje dotychczas 

nagrodzone osoby, Karla Dedeciusa 

oraz ideę samego wyróżnienia. 

Wstęp wolny. 

Q Gleiwitz: Am 19. Februar veranstaltet 

das Museum in Gleiwitz eine Lesung 

mit Anna Dobrowolska, Autorin des 

Buches über Wilhelm Brass „Fotograph 

aus Ausschwitz“. Beginn ist um 17:00 Uhr 

in der Villa Caro. 

Q Breslau: Im Nationalmuseum 

Q 

LARES: Niniejszy Die 90 materiał besten Schüler służy aus wyłącznie Grundschulen 

der Oppelner Region haben 


Die meisten 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Finalisten untersagt. 

des 

Breslau findet am 15. Februar, 13:00 Uhr, 

ein Vortrag zum Thema „Wie Phönix aus 

der Asche. Über die geretteten niederschlesischen 

Denkmäler der Geschichte“ 

statt. Den Vortrag hält Magdalena Musiał. 

Q Tychy: Muzeum Miejskie w Tychach 

Q 

SKGD jedes Jahr gemeinsam mit dem 

LARES: Niniejszy Bildungskuratorium. 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Die sind Schüler lediglich mussten, wie zum gewohnt, Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

einen schriftlichen und einen 

Q 

zaprasza 22 lutego na spotkanie z autorką 

wystawy „Z zakamarków szuflad, z 

zakamarków pamięci”. Początek o godz. 

15.00. Wstęp wolny. 

Q Hindenburg: Das Stadtmuseum in 

Hindenburg eröffnet am 14. Februar die 

Ausstellung „Handel, Gastronomie, Kultur 

– Geschichte eines Ortes“. Die Ausstellung 

ist der Geschichte des neuen Sitzes des 

mündlichen Teil bewältigen. Zuerst 

hörten sie zwei Texte, die von einem 

Lektor vorgelesen wurden. Dazu gab 

es einen Aufgabebogen mit Fragen. Danach 

kam ein Landeskunde-Test. Große 

LARES: Niniejszy Probleme materiał hatten die służy Finalisten wyłącznie damit do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

jedoch nicht. „Ich fand den schriftli- 


Museums an der ul. Powstańców Śląskich 

3 (ehemals Peter-Paul-Straße) gewidmet, 

an dessen Stelle sich einmal das Kaufhaus 

Januschowski und das Restaurant Felsenkeller 

befanden. Beginn ist um 9:00 Uhr. 

Q Legnica: Od 7 lutego w Muzeum 

Q 

Fronia: „Es war in Ordnung. Ich kann gelernt. „Meine Mutter ist Deutschlehrerin 

und do Übersetzerin czytania. und Powielanie sie hat mit sondern w jakikolwiek nur deutsches und sposób das schon zabronione. 

gucken gar kein polnisches Fernsehen, 

LARES: Niniejszy ja auch materiał gut Deutsch. służy Ich habe wyłącznie es von 

adur 

meinen Großältern gelernt, weil die nur mir seit ich ganz klein bin Deutsch gesprochen, 

bereitgestellt. deswegen kann ich es Jegliche jetzt so glaube, Vervielfältigung dass hatte schon einen ist großen strengstens 

solange ich mich erinnern kann. Ich offiziellen Ergebnisse. 

LARES: Diese Materialien Deutsch sind mit mir lediglich gesprochen haben, zum ich Lesen untersagt. 

Miedzi w Legnicy można oglądać wystawę 

pt. „Był bal... moda na karnawał”. 

Suche nach Konkurrenz für Eichendorff 

ist es für Schulen der Region wieder 

einmal soweit: Die erste Wettbewerbsphase 

beginnt. 

Der Rezitationswettbewerb „In der 

Sprache des Herzens” gehört zu den 

bedeutensten Initiativen der Oppelner 

einige Projekte einfallen, darunter den 

Rezitationswettbewerb ,In der Sprache 

des Herzens‘”, erinnert sich Józef Kotyś. 

Hierbei bekam der damalige Kulturreferent 

um 1994/95 Unterstützung von 

Silke Hilpert, die als Sprachassistentin 

chen Teil jetzt nicht sehr schwierig. Ich 

hatte meine Zweifel bei Landeskunde, 

aber alles in allem lief es eigentlich 

ziemlich gut“, verriet Ania Halinka 

vor dem mündlichen Teil. Zufrieden 

mit ihrer Leistung war auch Karolina 

bringen“, berichtet Kotyś. Später wurden 

auch Gedichte von Preisträgern der vorangegangenen 

Literaturwettbewerbe mit 

ins Repertoire aufgenommen. „Beim 

Wettbewerb 1998 wurde das Gedicht 

,Das Hochwasser – Juli 1997’ der 12-jährigen 

Agnieszka Błońska auf Bezirksebene 

von rund 100 Personen rezitiert!“, 

erinnert sich Kotyś. So mancher Wettbewerbsgewinner 

von vor Jahren fand 

sich später auf der Bühne wieder. Eine 

Änderungen nur zum Besseren 

In den letzten Jahren hat sich der 

Rezitationswettbewerb in seiner Form 

verändert, dies vor allem durch Zuzanna 

Donath-Kasiura, die das Kulturreferat 

LARES: Niniejszy Sozial-Kulturellen materiał Gesellschaft służy wyłącznie der der SKGD do czytania. als Nachfolgerin Powielanie von Józef ein Logo w konzipiert, jakikolwiek das von nun an den Wettbewerb sposób zabronione. 

Deutschen. Urheber und Organisator Kotyś leitet. „Mein erster Wettbewerb 

begleiten soll. 

Quelle: SKGD 

LARES: Diese Materialien des ersten sind Wettbewerbs lediglich war Józef zum Kotyś. Lesen war der bereitgestellt. vierte. Ich erweiterte dabei Jegliche zu- 


nächst das Repertoire der Rezitierenden 

um Gedichte deutscher Dichter. 

Zudem habe ich den Wettbewerb in 

mehrere Phasen aufgeteilt, um mehr 

junge Menschen zu erreichen. Und die 

Wettbewerbsergebnisse werden den 

Wettbewerbsfinale selbst ist ebenfalls 

nicht mehr nur eine Vorführung des 

Könnens der Preisträger, es hat vielmehr 

einen Wettbewerbscharakter, wie die 

anderen Phasen auch. „Der Wettbewerb 

findet von Jahr zu Jahr zunehmendes 

Opole: Rusza jubileuszowa edycja 

konkursu recytatorskiego „W języku 

serca” – Szukając konkurencji dla 

Eichendorffa 

Od 20 lat, co roku, kilkuset uczniów 

zycznego konkursu recytatorskiego „W 

języku serca”. Niebawem w opolskich 

szkołach rozpocznie się pierwszy etap 

jego kolejnej edycji. 

Konkurs recytatorski „W języku 

serca” to jedna z najbardziej rozpo- 

Józef Kotyś. – We wrześniu 1994 roku 

rozpocząłem pracę w biurze TSKN w 

Gogolinie, gdzie miałem zajmować się 

sprawami z zakresu kultury. Brakowało 

wówczas projektów, w które na szerszą 

skalę można by zaangażować młodzież i 

habe schon im Kindergarten Deutsch 

gesprochen“, sagte sie stolz. Zu Hause 

hat auch Wiktoria Gröhlich Deutsch 

Anlässlich der 20. Wettbewerbsauflage hat die SKGD 

So mancher 

Wettbewerbsgewinner 

von vor Jahren fand sich 

später auf der Bühne 

wieder. Eine der ersten 

referenta ds. kultury zaczęła wspierać 

Silke Hilpert, która przyjechała na Śląsk 

jako asystentka ds. języka z ramienia 

Instytutu Stosunków Zagranicznych. 

Poetycka powódź 

języcznej śląskiej poezji, ale w trakcie 

przesłuchań panował u około 80–90% 

wykonawców Eichendorff. W związku 

z tym, przygotowując drugą edycję, wysłałem 

Silke na parę tygodni do Niemiec, 

aby przeszukać biblioteki pod kątem 

utwory wielu dotąd nie znanych u nas 

szerzej śląskich pisarzy – opowiada Józef 

Kotyś. Później w repertuarze pojawiły się 

też wiersze laureatów poprzednich edycji. 

– W konkursie z 1998 roku wiersz 

12-letniej Agnieszki Błońskiej o powodzi 

gut.“ Ihre Deutschkenntnisse verdankt 

Nikola Smolin neben den Großeltern 

auch dem deutschen Fernsehen. „Wir 

z 1997 roku pt. „Das Hochwasser – Juli 

1997” na poziomie rejonów recytowało 

około 100 osób! – wspomina Kotyś. Laureaci 

konkursów recytatorskich sprzed 

lat często odnajdywali się na scenie 

później. Jedną z pierwszych laureatek 

konkursu była Aneta Lissy (dziś Lissy- 

-Kluczny), obecnie moderatorka wielu 

Zmiany tylko na lepsze 

Formuła konkursu recytatorskiego 

zmieniła się przez ostatnie kilka lat, 

przede wszystkim za sprawą Zuzanny 

Donath-Kasiury, która przejęła po 

Józefie Kotysiu kierowanie referatem 

ds. kultury w TSKN. – Moją pierwszą 

edycją była czwarta edycja konkursu. 

Rozszerzyłam repertuar recytujących o 

wiersze poetów niemieckich. Postanowiłam 

też podzielić konkurs na więcej 

etapów, żeby dotrzeć do większej liczby 

młodych ludzi. Zdecydowaliśmy się 

też od razu informować uczestników o 

wynikach – wylicza zmiany Zuzanna 

Donath-Kasiura. Sam finał konkursu nie 

jest też jedynie pokazem umiejętności 

laureatów, ma charakter konkursowy, jak 

pozostałe etapy. – Z roku na rok konkurs 

cieszy się rosnącym zainteresowaniem 

i mamy nadzieję, że tak będzie dalej – 

mówi szefowa referatu kultury TSKN. 

Anna Durecka 

Im Februar und März finden die Schulphasen 

des Rezitationswettbewerbs 

in der Woiwodschaft Oppeln statt. An 

den Wettbewerben auf Bezirksebene 

können jedoch nur die Gewinner teilnehmen, 

die sich auf Gemeindeebene 

qualifiziert haben. Bezirkswettbewerbe 

gibt es dieses Jahr: 

– am 7. Mai in Proskau (Kultur- und 

Sportzentrum, ul. Daszyńskiego 6), 

– am 8. Mai in Rosenberg (Städtisches 

Kulturhaus, ul. Wielkie Przedmieście 

31) 

– am 12. Mai in Czissek (Kulturzentrum 

der Gemeinde, ul. Planetorza 30) 

– am 14. Mai in Zülz (Kulturzentrum 

der Gemeinde, ul. Prudnicka 35) 

– am 20. Mai in Groß Strehlitz (Kulturzentrum 

des Kreises, ul. Dworcowa 23) 

– am 21. Mai in Alt Poppelau (Kommunales 

Zentrum für Kultur, Tourismus 

und Freizeitgestaltung, ul. 

Powstańców 34) 

Das Finale findet am 5. Juni ab 10:00 Uhr 

in Proskau in der ehemaligen evangelischen 

Kirche statt. 

Gut, dass es Omas und Opas gibt 

am vergangenen Montag am Finale 

des Deutschwettbewerbs für Grundschüler 

teilgenommen. Den Wettbewerb 

veranstaltet die Oppelner 

Das Wettbewerbsfinale fand im Oppelner Geschichtsinstitut statt. 

Foto: A. Durecka 

Deutschwettbewerbs 

verdanken ihre 

Deutschkenntnisse 

den Großeltern. 

Einfluss auf meine Sprachkenntnisse“, 

ist die Grundschülerin überzeugt. Im 

mündlichen Teil mussten die Finalisten 

von ihren Hobbys, Zukunftsplänen und 

Familien erzählen. „Wir hatten dieses 

Jahr wesentlich größere Schwierigkeiten 

aus den Schülern längere Aussagen 

herauszubekommen. Entweder 

sie waren besonders schüchtern oder 

sie haben Probleme sich auf Deutsch 

mündlich auszudrücken“, sagte Zuzanna 

Donath-Kasiura, Jury-Mitglied und 

Veranstalterin des Deutschwettbewerbs. 

Wer letzten Endes beim schriftlichen 

und mündlichen Teil am besten war, 

wird sich bis Ende der Woche zeigen. 

Dann gibt es auf www.tskn.vdg.pl die 

Anna Durecka




Nr. 7/1141 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Omnium Sanctorum: Villa Caro in Gleiwitz zeigt sakrale Kunst 

Kronika Parafialna 

Die Allerheiligenkirche 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. 

birgt 

Powielanie 

Schätze 

w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Q Dobrodzień: Zmarł Gerhard Gaida, 

ojciec ks. dra Joachima Gaidy oraz 

Bernarda Gaidy, przewodniczącego 

Związku Niemieckich Stowarzyszeń w 

Polsce. Pogrzeb śp. Gerharda Gaidy odbył 

się 8 lutego w kościele pw. św. Marii 

Magdaleny w Dobrodzieniu. 

Q Die Stimme der „Stimmlosen“: 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Zum Abschluss der Bischofsvisite „Ad limina 

Apostolorum” beim Heiligen Vater 


Monstranzen aus dem 17. Jahrhundert zählen zu den wertvollsten Schätzen der Allerheiligenkirche. 


Probst Bernard Frank und Dr. Bogusław Tracz eröffneten die Ausstellung. 

Am 7. Februar konnten sich Gleiwitzer vom Reichtum der wichtigsten 

Kirche ihre Stadt überzeugen. „Omnium Sanctorum – die Allerheiligenkirche 

und -gemeinde in Gleiwitz” heißt eine Ausstellung im Gleiwitzer 

Stadtmuseum Villa Caro. 

nion. „Leider wurde ich durch die Neuaufteilung 

1982 der Heiligkreuzkirche 

zugeteilt, aber die Allerheiligenkirche 

bleibt für mich meine Heimatkirche“, 

betonte der Wissenschaftler. Sein Lieblingsexponat 

ist das Renaissancerund- 

LARES: Niniejszy materiał Die Ausstellung służy in der wyłącznie Monstranzen do czytania. aus dem 17. Jahrhundert, Powielanie bild w mit jakikolwiek der Muttergottes mit sposób dem Jesuskind 

und Johannes dem Täufer aus 

zabronione. 

Villa Caro kann man ein neugotisches Reliquiar oder ein 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Messkelch bereitgestellt. aus dem Jahr 1517 Jegliche zählen der Vervielfältigung ersten Hälfte des 16. Jahrhunderts. ist strengstens untersagt. 

„Der selige Christus des Meisters 

Francesco Solimena aus dem 17. Jahrhundert 

hing vorher im Pfarrhaus und 

man konnte kaum erkennen, was darauf 

zu sehen war. Jetzt, nach der Restaurierung, 

erstrahlt er in seiner ganzen 

Schönheit“, freute sich Bernard Frank, 

Propst der Allerheiligengemeinde. Der 

gebürtige Peiskretschamer ist stolz auf 

die Geschichte seiner Kirche. 

sprach Papst Franziskus mit Vertretern 

der oberschlesischen Diözesen. Papst 

Franziskus erfuhr von Erzbischof Wiktor 

Skworc, dass Oberschlesien eine Region 

sei, deren Natur und Gesellschaft vom 

der ehemals deutschen Stadt verbunden. 

So können die Ausstellungsbesu- 


cher neben 

materiał 

einem Taufbuch 

służy 

auch 

wyłącznie 

eine lungskurator 

do czytania. 

und Koautor 

Powielanie 

des Buches Grund 

w 

der 

jakikolwiek 

Reise Bischof Kopiec‘ 

sposób 

nach 

zabronione. 

Aufstellung von Stiftungsurkunden des Omnium Sanctorum. Tracz ist in der Rom war, dass sich alle Bischöfe Polens 

Dekanats sehen oder Dokumente aus Allerheiligenkirche getauft worden und dem Oberhirten vorstellten. 


Die am höchsten gelegene Kirche 

in der Gleiwitzer Altstadt ist wie keine 

zweite mit der 750-jährigen Geschichte 

Verfall bedroht ist und dass viele Gläubige 

ihre Heimat verlassen. Das Gespräch 

betraf auch die Rolle der Kirche in Oberschlesien, 

die, so Skworc, auch die Stimme 

derjenigen sei, die man nicht zu Wort 

kommen ließe. Wen genau Erzbischof 

Skworc damit meinte, geht aus der Berichterstattung 

der Erzdiözese Kattowitz 


nicht hervor. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

Q Uroczystość w katedrze wrocławskiej: 

W ósmą rocznicę przyjęcia 

sakry biskupiej przez abp. Józefa Kupnego 

kapłani, siostry zakonne, klerycy i wierni 

świeccy modlili się w intencji metropolity 

wrocławskiego. Uroczystej Mszy św. 

we wrocławskiej katedrze pw. św. Jana 


Na legnickich polach 


Na dekrecie widnieje podpis papieża Franciszka. 

Starania o tę godność dla kościoła w 

Legnickim Polu (Wahlstatt) trwały 

od lat, wnioskodawca – diecezja legnicka 

– podkreślał, że to szczególne miejsce 

na mapie Europy. Na legnickich polach 

zginął książę piastowski Henryk Pobożny, 

syn św. Jadwigi, w walce z Tatarami. 

Wprawdzie bitwa była przegrana, ale 

Chrzciciela 4 lutego przewodniczył ks. 

infułat Adam Drwięga, proboszcz parafii 

katedralnej. Abp Józef Kupny jest trzecim 

po wojnie biskupem, który do Wrocławia 

przybył z Górnego Śląska. Pierwszym był 

kardynał Bolesław Kominek, drugim rektor 

seminarium, urodzony w 1910 roku 

w Tychach bp Paweł Latusek. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

Q 

w niej szczególną uwagę na modlitwę w 

untersagt. 

Mongołowie odnieśli tak poważne straty, 

że musieli się wycofać z planu podboju 

chrześcijańskiej Europy. Poza tym, kościół 

w Legnickim Polu to świątynia-pomnik, 

wystawiona jako dziękczynienie 

za ocalenie chrześcijańskiej Europy. Po 

trzecie, św. Jadwiga, patronka kościoła 

w Legnickim Polu, to postać szczególna. 

Jest nie tylko patronką Śląska, ale i 

pojednania polsko-niemieckiego. 

Bazylika to kościół mający szczególny 

związek ze Stolicą Apostolską, dlatego 

na jej fasadzie umieszcza się symbol papiestwa 

– klucze piotrowe. Zwraca się 

Pf. Bronisław Żuchowski 

er mit Vorgängen in seinem Heilswirken stellungen des heutigen Abschnitts des Der Wille Jesu ist eindeutig durch die 


in Zusammenhang 

materiał 

bringt. 

służy 

Jesus 

wyłącznie 

selbst Evangeliums. 

do czytania. 

Zum anderen 

Powielanie 

hat Jesus Gesamtüberlieferung 

w jakikolwiek 

des Neuen 

sposób 

Testamentes 

gesichert erhalten. Jesus fordert 

zabronione. 

hat die Gebote des Alten Testaments die sittlichen Forderungen des Alten 


Sechster Sonntag 

im Jahreskreis 

16.02.2014 

1. Lesung: 

Sir 15,15-20 

2. Lesung: 1Kor 2,6-10 

Evangelium: Mt 5,17-37 „Amen, das 

sage ich euch:“ 

Jesus bekennt sich zum Alten Testament 

als Offenbarung Gottes. Er 

Q Vortragsreihe: Am 12. März eröffnet 

die Eichendorffbibliothek in Oppeln 

um 16:00 Uhr ihre diesjährige Vortragsreihe 

mit dem Thema „Poesie ist Leben. 

Friederike Kempner (1828-1904): Leben 

– Werk – Wirkung”. Referent ist Dr. Rudolf 

Urban (Foto), Chef der Mediengruppe Pro 

LARES: Niniejszy damit materiał das Sabbatgebot służy gebrochen. wyłącznie Er liest sich do zunächst czytania. fast Powielanie verschärft und w jakikolwiek Gottesnamen sind, sposób ab zabronione. 

hat sich durch die Berührung mit Kranken 

und sind Toten lediglich unrein gemacht. zum Er ist Lesen regel. bereitgestellt. in Wirklichkeit Jegliche Vervielfältigung das Eigentum Gottes ist, strengstens 

wie eine banale Lebens- 

vertieft. und will, da der Mensch 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

Futura. Die Dichterin Friederike Kempner 

lebte auf einem Rittergut im niederschlesischen 

Droschkau, später bezog sie ihr 

eigenes Gut, den Friederikenhof. Ihr Urnengrab 

befindet sich auf dem alten 

Jüdischen Friedhof in Breslau. Auf ihrem 

Grabstein steht zu lesen: „Ihr Leben war 

geistiger Arbeit und Werken der Nächs- 

und an ihre Stelle seine eigenen Vorschriften 

deine Gesinnung in die Verdammnis die Pflichten und die Einzelgebote gar 

LARES: Niniejszy materiał 

gesetzt. Die 

służy 

besten Beispiele 

wyłącznie 

eingehen, 

do 

da 

czytania. 

eine Bezahlung, 

Powielanie 

d. h. Bekehrung, 

dort nicht mehr möglich ist. Gottes, die du verkündet hast. q 

nicht mehr. 

w jakikolwiek 

Es ist die Freiheit der 

sposób 

Kinder 

zabronione. 

tenliebe geweiht.“ 

dafür stehen in den großen Gegenüber- 


erkennt die verpflichtende Kraft seiner 

Gebote an. Er zitiert in seinen Reden 

Stellen aus dem Alten Testament und 

benützt sie als Beweis für seine Gedankenführung. 

Er betrachtet sich und seine 

Sendung als Erfüllung der Weissagungen 

des Alten Testaments. Er erklärt sich 

als den vom Alten Testament verheißenen 

Messias und nimmt oft Bezug auf 

Schriftstellen des Alten Testaments, die 

bis Mai besichtigen. 

der Geschichte der Parochie lesen und 

Legnickie Pole: Nowa bazylika na Dolnym Śląsku 

intencji Ojca Świętego, przypisany jest 

do niej przywilej udzielania odpustu zupełnego 

w wyznaczone święta kościelne. 

Zyskują też na ogół turyści, bo – zgodnie 

z wytycznymi Stolicy Apostolskiej – bazylika 

powinna być otwarta dla wiernych 

Wort zum Sonntag 

befolgt: Er unternahm die vorgeschriebenen 

Festwallfahrten zum Tempel, er und 

auch die Jünger haben sich am Tempelkult 

beteiligt, er hat das vorgeschriebene 

Paschafest gefeiert. Er hat sich aber auch 

über alttestamentliche Gebote hinweggesetzt: 

Er hat am Sabbat geheilt und 

mit Heiden und Sündern verkehrt, was 

verboten war. 

Jesus hat aber nicht nur äußerliche 

Vorschriften des alttestamentlichen Gesetzes 

aufgehoben, er hat auch sittliche 

Forderungen für unzulänglich erklärt 

schauen, wie die Allerheiligenkirche in 

das gesellschaftliche Leben der Stadt 

an der Klodnitz hineinwuchs. Archäologische 

Ausgrabungen am Kirchhof 

und prachtvolle, historische liturgische 

Gegenstände wie besonders kunstvolle 

zu den Schätzen der Kirche. 

„Wer das historische Wissen über die 

Allerheiligenkirche vertiefen möchte, 

dem hilft die Publikation zur Ausstellung“, 

so Dr. Bogusław Tracz vom Institut 

des Nationalen Gedenkens, Ausstel- 

Bazylika patronki Śląska 

Dolny Śląsk będzie mógł się pochwalić kolejną bazyliką mniejszą. Do tej 

godności podniesione zostanie sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej w Legnickim 

Polu. Uroczystości zaplanowano na 15 czerwca, ale decyzja Stolicy 

Apostolskiej już przyszła na ręce biskupa legnickiego Stefana Cichego. 

zginął książę piastowski 

Henryk Pobożny, 

syn św. Jadwigi, 

w walce z Tatarami. 

LARES: Niniejszy przez cały materiał dzień. służy wyłącznie nym Śląsku do czytania. bazylikami są Powielanie kościoły we turyści w rzadko jakikolwiek mają okazję je sposób podziwiać. zabronione. 

Tytuł bazyliki mniejszej nadawany Wrocławiu (św. Elżbiety Węgierskiej), Co więcej, obsługa bazyliki w Ziębicach 


jest przez 


papieży 

lediglich 

od 1783 roku. 

zum 

W die- 

Lesen 

Oleśnicy 

bereitgestellt. 

(Oels), Strzegomiu (Striegau), 

Jegliche 

potrafi 


wyprosić turystów z kościoła, 

ist 

gdy 


cezji legnickiej tytuł bazyliki posiadają 

już trzy kościoły: w Krzeszowie (Grüssau), 

Jeleniej Górze (Hirschberg) i w 

Bolesławcu (Bunzlau). Ponadto na Dol- 

Ziębicach (Münsterberg in Schlesien) i 

Bardzie Śl. (Wartha). Niestety, bazyliki w 

Testamentes in keinem Falle herabgesetzt, 

sondern in jedem Falle verschärft 

und vertieft. Das heutige 

Evangelium bietet hierfür 

die besten Beispiele. 

Das Gleichnis der Versöhnung 

mit Gegnern 

Jesus hat die 

sittlichen 

Forderungen des 

Alten Testamentes 

muss es verstanden werden als endzeitliche 

Wahrheit: Solange du hier auf Erden 

weilst, pflege die Gesinnung des Friedens 

und der Versöhnung, sonst wird deine 

eigensüchtige Unversöhnlichkeit Anlass 

sein zu Gottes Gericht, und du wirst für 

ging hier zur Ersten Heiligen Kommu- 

Schirmherr der Ausstellung und 

der Monographie ist Bischof Johannes 

Kopiec. „Leider konnte unser Bischof 

heute nicht dabei sein, denn er wurde 

zum Papst zitiert“, entschuldigte Probst 

Frank den fehlenden Schirmherrn. Der 

Klaudia Kandzia 

Dekret nominacyjny dla kościoła w Legnickim Polu nadszedł na ręce biskupa legnickiego Stefana Cichego. 

Ziębicach i w Jeleniej Górze otwierane są 

tylko podczas mszy i nabożeństw, więc 

skończy się msza. 

Marek Perzyński 

als sein neues Gesetz eine so große innere 

Wahrhaftigkeit, dass es des Anrufens 

Gottes zum Zeugen nicht 

bedarf. Er lehnt alle bei 

den Juden gebräuchlichen 

Eidesformeln, die nur eine 

Umschreibung für den 

auch den Schwur beim eigenen Leben 

nicht gelten lassen. Die Gesinnung der 

inneren Wahrhaftigkeit muss so sein, 

dass die bloße Aussage genügt. Herr, 

forme uns um zu einem neuen Denken, 

dann fühlen wir uns frei und spüren 

Foto: Marek Perzyński Fotos: Klaudia Kandzia 

kan 

Foto: K. Kandzia 

Foto: Anna Durecka




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Brandenburg: Polizei sucht Nachwuchskräfte in Polen 

Zweisprachig auf Streife 

14. – 20. Februar 2014 



Kürzlich kündigte Brandenburgs Innenminister 

Ralf Holzschuher (SPD) 

an, er wolle zukünftig auch in Polen 

Polizeianwärter anwerben. Die Idee 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w für jakikolwiek eine Ausbildung sposób zabronione. 

des mittleren 


an sich ist nicht neu. Schon jetzt arbeiten 

rund 35 Polizisten mit polnischem 

Pass bei der Brandenburger 

Polizei. Es sollen aber wesentlich 

mehr werden. 

An der Fachhochschule der Polizei 

des Landes Brandenburg in Oranienburg 

studieren aktuell drei junge 

Polizeianwärter aus Polen, im Herbst 

wird noch einer dazustoßen. Viel zu 

wenig findet Rainer Grieger, Präsident 

der Fachhochschule. Und will vermehrt 

die Werbetrommel an polnischen Schulen 

rühren. Wichtig sei dabei, dass die 

Anwärter schon Deutschkenntnisse 

mitbringen. Je mehr, desto besser, sagt 

Grieger. „Denn Deutschanfänger in we- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w gibt jakikolwiek es im Netz unter sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.internetwache. ist strengstens untersagt. 

In Zukunft sollen in den Hörsälen der Polizei-Fachhochschule Brandenburg mehr junge Menschen mit polnischem 

Pass sitzen. 

Foto: Fachhochschule der Polizei des Landes Brandenburg 

nigen Monaten sprachlich fit zu machen, 

das schaffen wir nicht.“ Deshalb wolle er 

auch gezielt zweisprachige Schulen ansprechen, 

oder solche, in denen Deutsch 

Schwerpunktfach ist. 

Es gebe mehrere Gründe weshalb 

die Brandenburger Polizei junge Menschen 

aus dem Nachbarland beschäftigen 

möchte. Zum einen wegen der 

steigenden Kriminalität durch die 

offenen Grenzen, die Rainer Grieger 

LARES: Niniejszy folgendermaßen materiał bewertet: służy „Es wyłącznie ist kein lematisch, do wenn czytania. Polizisten mit Powielanie einem europäischen 

Pass in Deutschland arbeiten, Ausbildung im mittleren Dienst zum 

dungswege. w jakikolwiek Die zweieinhalbjährige sposób zabronione. 

rein deutsches und auch kein rein polnisches 

sind Problem, lediglich sondern unser zum ge- 

Lesen sagt der bereitgestellt. Fachhochschulpräsident. Jegliche Mut- 

Polizeimeister, Vervielfältigung Voraussetzung ist dafür strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

meinsames.“ Nur in Einzelfällen arbeiten 

deutsche und polnische Polizisten 

bisher im Kampf gegen Kriminelle in 

diesem Bereich zusammen. Juristisch 

ist das nur über den langen bürokratischen 

Weg der Rechtshilfe möglich, 

es sei denn, es gibt eine gemeinsame 

Ermittlungsgruppe. 

Dagegen sei es rechtlich völlig unprob- 

tersprachler sollen dabei helfen, Sprachbarrieren 

auszuräumen. „Außerdem ist 

es hilfreich, wenn jemand Insiderwissen 

hat und sich mit der polnischen Kultur 

auskennt“, weiß Grieger, der seit zehn 

Jahren die Hochschule leitet. 

An der Polizeifachhochschule in 

Oranienburg gibt es zwei Ausbil- 

ist die mittlere Reife. Oder das dreijährige 

Studium im gehobenen Dienst 

zum Polizeikommissar, wofür man sich 

nach dem Abitur bewerben kann. Die 

Brandenburger Polizei plagen Nachwuchssorgen 

und obwohl jedes Jahr 

rund 4000 Bewerbungen für die 275 

Plätze an der Hochschule eingehen, 

sagt Grieger: „Es sind leider oft viele 

qualitativ schwache Bewerbungen dabei.“ 

Doch auch in Polen steht es um 

den Nachwuchs nicht besser, weiß 

Rainer Grieger von seinen Kollegen 

von der Polizeischule in Stolp (Słupsk). 

Mit dieser gebe es seit Jahren einen intensiven 

Austausch, sagt Grieger, fügt 

aber hinzu: „Wir stehen quasi in einer 

Art Konkurrenz, wenn es um die Anwerbung 

von Nachwuchskräften geht.“ 

Deshalb wird es keinen Info-Stand der 

Brandenburgischen Polizei auf polnischen 

Marktplätzen geben. Grieger 

hofft, das Schulen und Interessierte in 

Oranienburg anfragen. 

Die Brandenburger wollen neben der 

normalen Polizei-Ausbildung Sprachunterricht 

anbieten. Außerdem gehöre 

der Umgang mit der Geschichte beider 

Länder fest zum Unterricht. Die Polizei- 

Fachhochschule befindet sich auf dem 

Gelände des ehemaligen Konzentrationslagers 

Sachsenhausen. Es gibt einen 

Forschungszweig an der Hochschule, der 

sich mit der Geschichte befasst. „Vielleicht 

können wir hier sogar etwas zu 

Verständigung untereinander beitragen“, 

sagt Rainer Grieger. 

Juliane Preiß 


Wirtschaft: LARES: Deutsche Diese Materialien Händler drängen sind lediglich auf polnischen zum Bio-Markt Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Trend zu ökologischer Ernährung 



Bio-Produkte in Polen werden immer 

beliebter. Das belegen aktuelle 

Umfragen. Die Lebensmittelindustrie 

reagiert auf den Trend 

und eröffnet vor allem in Städten 

immer mehr Bio-Läden. Doch da der 

polnische Agrarsektor die Nachfrage 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens das absurd.” untersagt. 

nicht decken kann, wird vor allem 

aus Deutschland importiert. Verbraucherschützer 

kritisieren die 

schlechte Ökobilanz, doch deutsche 

Einzelhändler wittern ein großes 

Geschäft. 

Für Grzegorz Łapanowski wird es immer 

deutlicher: Junge Menschen in 

Polen mögen es ökologisch. Der Gastronomiejournalist 

organisiert regelmäßig 

Kochworkshops für interessierte Kinder 

und Jugendliche: „Der Markt für Bio- 

Produkte wächst pro Jahr um etwa zehn 

Prozent. Aber wir sind noch ein junger 

Markt, der sich erst noch richtig entwickeln 

muss.“ 






In Polen immer mehr gefragt: Bio-Produkte aus Deutschland 

Foto: Holger Lühmann 


Wachstumszahlen von zehn Prozent 

sind optimistische Schätzungen, 

denn die Bio-Branche ist noch ungenau 

erforscht. Allerdings existieren 

Marktanalysen, die einen aufsteigenden 

Trend belegen. Zum Beispiel verweist 

die Supermarktkette Organic, die 

ausschließlich ökologische Produkte 

vertreibt, auf eine firmeninterne Studie, 

die hoffen lässt: „Wir sehen, dass 

immer mehr Kunden ein grünes Gewissen 

entwickeln“, sagt Firmensprecher 

Tomasz Malinowski, „zwar nimmt die 

Bio-Branche derzeit nur rund 0,2 Prozent 

Marktanteil im polnischen Lebensmittelhandel 

ein, was im Vergleich zu 

Deutschland wenig ist, aber der Markt 

zieht gerade an und kann auf mehrere 

Bio-Lebensmittel leisten. Ein landesweiter 

Bio-Boom kann daher erst dann 

einsetzen, wenn die Gehälter auch ab- 

LARES: Niniejszy Die materiał Erklärung liegt służy nahe: wyłącznie In Ballungsräumen 

verdienen die Menschen Brutto-Einkommen im Landesdurchfige 

Lebensmittelkontrollen hinweist, 

seits der do Städte czytania. steigen. Noch Powielanie liegt das strenge w Produktionsauflagen jakikolwiek sposób und häu- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien besser sind und können lediglich sich die zum teureren Lesen schnitt bereitgestellt. bei weniger als 3.800 Złoty, Jegliche also die Vervielfältigung ein Bio-Hof über sich ergehen ist lassen strengstens untersagt. 

Prozent wachsen.” 

Heute ist Organic Marktführer mit 

fast 30 Geschäften in ganz Polen. Schon 

jetzt erwirtschaftet die Bio-Handelskette 

rund zehn Millionen Euro im Jahr. Bislang 

gab es wenig Konkurrenz. Investoren 

erschien die Branche unsicher. Doch 

deutsche Anbieter wie Lidl, Kaufland 

und Real holen mit ihrem in Deutschland 

erprobten Bio-Sortiment auf. Es 

sind meist Eigenmarken, die auf ein 

ökologisch bewusstes Publikum abzielen. 

Mehr als drei Viertel der Bio-Waren 

stammen aus Deutschland. 

Besonders aktiv ist die Drogerikette 

Rossmann. Allein in Warschau unterhält 

der deutsche Branchenzweite 79 Filialen, 

in ganz Polen sind es knapp 850. Und 

ökologischen Produkten und haben fast 

100 Filialen unseres Firmennetzes mit 

dem vollen Bio-Sortiment aufgestockt.“ 

Vor allem in Ballungsräumen zahle sich 

die Strategie aus, denn Stadtbewohner 

würden dem Trend längst folgen, meint 

Dorosz-Panek. 

In der Oppelner 

Woiwodschaft gibt es 

lediglich 91 Landwirte, 

die ökologisch anbauen 

– bei fast 90.000 

Noch bis zum 28. 

Februar können 

sich Interessierte 

Polizeivollzugsdienstes 

in Brandenburg 

bewerben, die im 

Oktober dieses Jahres 

beginnt. Informationen 

brandenburg.de 

950 Euro. Ein weiteres Hindernis für die 

Branche ist die Vielzahl von Bio-Siegeln 

wie etwa Naturland, Demeter und Bioland, 

die eigentlich für den deutschen 

Markt gedacht sind. In Polen, so glaubt 

Fernsehkoch Grzegorz Łapanowski, 

die Zahl könne noch wachsen, sagt Eliza 

würde die Vielfalt der Etiketten die 

LARES: Niniejszy Dorosz-Panek materiał von Rossmann służy wyłącznie Polska: do Agrarbetrieben czytania. in Powielanie Kunden w jakikolwiek verwirren: „Da steht sposób Bio, Öko zabronione. 

„Wir sehen ein großes Potenzial bei 

oder Ähnliches drauf, aber das für pol- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. der ganzen Region. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

nische Kunden Wichtigste, das Biosiegel 

der EU, ist schwer zu erkennen. Und 

eigentlich sollte nur das ein Garant für 

Qualität sein.” 

Dass ein Aufdruck, der die Zertifizierung 

belegen soll, kein deutscher 

Etikettenschwindel ist, sondern auf 

muss, wissen die wenigsten Verbraucher. 

Verbraucherschützer kritisieren 

aber nicht nur die Unübersichtlichkeit, 

sondern den Import von Bio-Produkten 

überhaupt, etwa die Warschauer 

Ernährungsexpertin Izabela Strzeszewska: 

„Neulich habe ich hier einen 

Bio-Joghurt aus Deutschland im Regal 

gesehen. Das soll angeblich ökologisch 

sein, wurde aber über Hunderte Kilometer 

hierher transportiert. Ich finde 

Doch wer in Polen ökologisch leben 

will, hat meist keine andere Wahl. Die 

Bio-Landwirtschaft in Polen steht erst 

am Anfang. Produzenten von Müslis, 

Säften oder Gemüse fehlt Erfahrung und 

Mut, in den Bio-Markt einzusteigen. 

Organic-Sprecher Tomasz Malinowski: 

„Es gibt nur kleine Höfe, die kaum in 

der Lage sind, die Nachfrage zu decken. 

Darum importieren wir den Großteil 

unseres Angebotes.” 

Auch in den Regionen der deutschen 

Minderheit gebe es nur wenig 

Bio-Landwirtschaft, bestätigt Klaudia 

Kluczniok vom Schlesischen Bauernverband 

mit Sitz in Oppeln: „Eine größere 

Ansammlung von ökologisch arbeitenden 

Landwirten gibt es nur in Ostpolen. 

Hier jedoch ist ihre Zahl niedrig.“ In der 

Oppelner Woiwodschaft gibt es lediglich 

91 Landwirte mit einer Zertifizierung 

für ökologischen Anbau – bei fast 90.000 

Agrarbetrieben in der ganzen Region. 

Da es an finanziellen Anreizen vom 

Staat fehlt, mit denen die Branche Auftrieb 

bekäme, müssen Bio-Bauern auf 

ihre Kundschaft hoffen. Nur sie ist in der 

Lage, die regionale Landwirtschaft zu 

unterstützen. Ania Leśniewska-Pindor 

von der Grünen Bewegung in Warschau 

schaut dabei auch auf die Öko-Bilanz. 

Się kauft Obst, Fleisch und Gemüse von 

Höfen der Region. „Denn Produkte, die 

um die halbe Welt geschickt werden, 

verlieren beim Transport ihre guten 

Inhaltsstoffe“, meint die Mutter zweier 

Kinder im Grundschulalter, „oder sie 

werden sogar mit Pestiziden behandelt, 

wovon wir aber nichts wissen.“ Insofern 

hält es Leśniewska-Pindor wir viele 

Menschen in Polen: Sie pflanzt ihr eigenes 

Gemüse an, auch um Geld zu sparen. 

Doch bei abgepackten Bio-Waren 

wie Müsli oder Säften wird auch sie 

vorerst nur Importiertes kaufen können. 

Holger Lühmann




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Aktualności: „Polityka senioralna” a mniejszość niemiecka 


O uśmiech seniora 

A 



Problemy egzystencjalne osób 

starszych w Polsce są coraz poważniejsze, 

stąd „polityka senioralna” 



stała się bardzo istotna. Od wielu 

lat olbrzymi procent ludzi młodych 

emigruje na zachód Europy w poszukiwaniu 

pracy, pozostawiają 

oni swoich rodziców, a nierzadko 

i dziadków na łasce państwa. 



państwo ofertę dla osób starszych 

jak na razie, mówiąc delikatnie, ma 

skromną, nie posiadając na tyle sprawnych 

i sprawdzonych narzędzi, by móc 

seniorów otoczyć właściwą i skuteczną 

opieką. Taką, jaką osoby starsze mają 

gwarantowaną choćby w Niemczech, 

Austrii, Holandii czy Wielkiej Brytanii. 

– Wiemy o tym, nie pozostajemy 

obojętni i robimy obecnie wszystko, by 



jak najszybciej polepszyć w Polsce oraz 

regionie opolskim ten stan. W tym celu 

w minionym tygodniu w Urzędzie Marszałkowskim 

Województwa Opolskiego 

(UMWO) zorganizowaliśmy spotkanie 

zespołu, który ma się zająć usprawnieniem 

polityki senioralnej w regionie – 

twierdzi wicemarszałek województwa 

opolskiego dr Roman Kolek (MN). 


Infrastruktur im Mittelpunkt 


Społecznej PFRON-u (Państwowy gleichgültig, sondern tun derzeit alles, 

LARES: Niniejszy materiał starszych jak służy na razie, wyłącznie Fundusz do Rehabilitacji czytania. Osób Powielanie Niepełnosprawnych), 

bo starość nierzadko wiąże in Polen und speziell in der Oppelner 

um diesen w jakikolwiek Zustand so bald wie sposób möglich zabronione. 

mówiąc delikatnie, 


ASOS pomoże 

Co ważne, zespół ten nie jest ciałem 

politycznym, a w jego skład wchodzą 

osoby mocno zaangażowane w ten 

temat – reprezentanci organizacji pozarządowych 

zajmujących się polityką 

senioralną, przedstawiciele miejskich i 

gminnych ośrodków pomocy społecznej, 

departamentów UMWO (m.in. 

zdrowia i edukacji), przedstawiciele Uniwersytetu 

Trzeciego Wieku czy eksperci 

i konsultanci medyczni. 

– Grupa ta została poproszona o 

wskazanie kolejności zadań, które możemy 

w polityce senioralnej wykonać 

szybko i sprawnie – mówi dr Roman 

Kolek. A tego typu inicjatywom bardzo 

dobrze służą projekty Ministerstwa Pracy 

i Polityki Społecznej, konkretnie zaś 

program ASOS (Aktywność Społeczna 

Osób Starszych), skąd organizacje pozarządowe 

mogą pozyskiwać na te cele 

pieniądze. Tak też uczyniło Towarzystwo 

Społeczno-Kulturalne Niemców 

na Śląsku Opolskim, pozyskując z ASOS 

środki na projekty związane z edukacją 

kein politisches Gremium. Ihre Mitglieder 

sind Menschen, die sich stark für das 

Thema engagieren. Sie repräsentieren 

Nichtregierungsorganisationen, die sich 

mit der Seniorenpolitik beschäftigen, 

städtische und gemeindliche Wohl- 

LARES: Niniejszy Tomasz materiał Kandziora, opiekun służy projektu wyłącznie jest to do niełatwy, czytania. długotrwały Powielanie proces, bo fahrtszentren, w jakikolwiek Marschallamtsabteilungen 

unter anderem die für Gesundheit 


„Tranzytowe Miejsca Pracy” ze strony w ramach polityki senioralnej zakłada 

LARES: Diese Materialien TSKN sind na Śląsku lediglich Opolskim, który zum wraz Lesen się też bereitgestellt. rozwiązania, których celem Jegliche jest und Vervielfältigung Bildung, die Senioren-Universität, ist strengstens Behinderten. untersagt. 

zdrowotną i sprawnością ruchową osób 

starszych, co znakomicie wpisuje się w 

założenia opieki senioralnej w regionie. 

Docenił to marszałek województwa 

opolskiego Andrzej Buła (PO), który 

powiedział: – Mniejszość niemiecka ma 

olbrzymi potencjał, aby kreować nowe 

wydarzenia, a znakomitym tego przykładem 

jest właśnie jej polityka senioralna. 

Duże zaangażowanie się w ten temat 

Ważna infrastruktura 

Nawiązując do pomysłów budowla- 

LARES: Niniejszy nych, warto materiał zwrócić służy uwagę na wyłącznie fakt, że również do szansa czytania. na lepszą przyszłość Powielanie dla Derartigen w jakikolwiek Initiativen sind sposób nicht zabronione. 

w Polsce i w województwie opolskim całego naszego regionu – twierdzi dr zuletzt Projekte des Ministeriums für 


istnieje 


obecnie 

lediglich 

olbrzymia potrzeba 

zum 

zre- 

Lesen 

Roman 


Kolek, a poseł Ryszard 

Jegliche 

Galla Arbeit 


und Soziales förderlich, insbeson- 


współrządzącej regionem opolskim 

mniejszości niemieckiej nie jest więc 

zaskoczeniem. 

Na wzór TSKN 

Zaangażowanie MN w omawiane tu 

kwestie nie powinno nikogo dziwić, 

ponieważ problemy osób starszych w 

regionie opolskim szczególnie mocno 

dotykają właśnie tych wywodzących się 

z szeregów MN. Dzieje się tak w związku 

z olbrzymią od wielu lat emigracją 

zarobkową młodych ludzi, którzy pozostawiają 

swoich rodziców, nierzadko 

schorowanych i z niskimi dochodami, 

zupełnie samych. 

– Dlatego robimy obecnie wszystko, 

by jak najlepiej zadbać o wsparcie dla 

seniorów, m.in. poprzez odpowiednie 

zorganizowanie im czasu wolnego czy 

zapewnienie jak najlepszej opieki medycznej. 

Mówiąc krótko – walczymy o 

uśmiech seniora – zapewnia poseł MN 

Ryszard Galla i dodaje: – Przygotowywaniem 

oferty dla osób starszych zajmujemy 

się już od dłuższego czasu, mamy na 

tym polu sukcesy i na pewno jesteśmy w 

tym obszarze bardzo aktywni. 

Doskonałym tego dowodem jest realizowany 

obecnie projekt „Tranzytowe 

LARES: Niniejszy Roman materiał Kolek. A wspomniane służy wyłącznie środki leisten, do wie czytania. sie älteren Menschen Powielanie etwa Der w Grund jakikolwiek dafür ist einfach: sposób Von zabronione. 

mają pochodzić z różnych źródeł finansowania 

sind – lediglich m.in. z gmin, zum Unii Eu- 

Lesen landen bereitgestellt. oder Großbritannien garantiert Jegliche Region Vervielfältigung Oppeln sind auch und ist gerade strengstens 

in Deutschland, Österreich, den Nieder- 

den Problemen älterer Menschen in der Identität sorgen können.“ 


Integracja przedszkolno-senioralna ma pomóc w odbudowaniu więzi międzypokoleniowych i pomóc w dbałości o tożsamość 

Foto: Annamartha, pixelio.de 

ropejskiej, Ministerstwa Pracy i Polityki ist. „Wir wissen das und bleiben nicht 

Państwo ofertę dla osób 

ma skromną. 

Miejsca Pracy”, którego zadaniem jest 

m.in. zaktywizowanie zawodowe osób senioralnej w województwie opolskim? in der Region befassen soll. 

LARES: Niniejszy po 50. materiał roku życia, by służy stali się animatorami 

osób starszych. – Zapewniam, że które nie wymagają na razie zaangażo- 

ASOS soll Abhilfe schaffen 

wyłącznie – Sprawy do czytania. związane z inicjatywami, Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien nasza kreatywność sind lediglich na tym się zum nie koń- 

Lesen wania bereitgestellt. środków finansowych, a Jegliche jedynie Wichtig Vervielfältigung dabei ist: Die Fachgruppe ist strengstens ist 

untersagt. 

czy. Mamy szereg kolejnych ciekawych 

pomysłów, które czekają na realizację. 

Chcemy m.in. zaangażować się w tworzenie 

sfery usług na rzecz seniorów, 

budowanie dla nich specjalnych klubów, 

domów dziennego pobytu itp. – mówi 

z austriackim „bit Group” jest w tym 

przedsięwzięciu partnerem lidera tego 

projektu – firmy CTC Polska Sp. z o.o. 

alizowania dużych inwestycji w stylu 

cohousing, gdzie pod jednym dachem 

seniorzy będą mieli zapewnioną kompletną 

opiekę – lekarską, opiekuńczą 

czy pielęgnacyjną. Na to również można 

otrzymać środki z ASOS. Tworzenie tak 

zwanego cohousingu jest o tyle ważne, jak i o naszą tożsamość. 

Kulturelle Gesellschaft der Deutschen 


że dzisiejszy 

materiał 

system 

służy 

dostępu 

wyłącznie 

do tego 


(SKGD), 

w jakikolwiek 

die bereits ASOS-Mittel 

sposób 

für 

zabronione. 

rodzaju usług w Polsce jest zdezinte- 

Aktuelles: „Seniorenpolitik” und deutsche ihre Projekte rund um Gesundheits- 


growany. 

– Dlatego jednym z pomysłów rozwiązania 

tego problemu jest stworzenie 

specjalnego klastra, czyli grupy zainteresowanych 

(gwarantujących opiekę 

lekarską, opiekuńczą, pielęgnacyjną itd.), 

którzy poprzez wielostronne powiązanie wichtig geworden, da junge Menschen „Die deutsche Minderheit hat ein enormes 

w Potenzial, jakikolwiek um Neues zu sposób schaffen. zabronione. 

LARES: Niniejszy skuteczniej materiał będą mogli służy dostarczać wyłącznie tego weiterhin do in czytania. den Westen auswandern, Powielanie 

typu usługi, na zasadzie komplemen- 

um Arbeit zu suchen. Zurück bleiben Die Seniorenpolitik ist hierfür ein 


tarności, czyli uzupełniania się. Uważam, 

że rozwiązanie klastrowe są w tym 

temacie wyjątkowo zasadne, bo będą 

integrować działanie na rzecz opieki 

senioralnej, a przy tym będzie można 

lepiej wykorzystywać środki finansowe 

przeznaczane na te cele – przekonuje dr 

się też z niepełnosprawnością. 

Niemiecki przykład 

Kiedy jednak słowa „przekują się” 

w czyny i wyraźnie zauważalne będą 

pierwsze efekty rozwijającej się polityki 

form organizacyjnych, w mojej ocenie 

widoczne będą do miesiąca w formie 

kompletnych propozycji, pokazujących, 

jak zamierzamy rozwijać formy wsparcia 

dla osób starszych – zapewnia dr Roman 

Kolek. Zaznacza on jednocześnie, że 

integracja przedszkolno-senioralna – na 

wzór tej, która od lat już funkcjonuje w 

Niemczech. – Model ten bardzo dobrze 

sprawdza się nad Renem, dając przy tym 

możliwość skutecznego odbudowywania 

więzi międzypokoleniowych, a to jest 

uzupełnia: – W osiągnięciu tego celu 

chcemy połączyć doświadczenia niemieckie 

i austriackie, a także nasze dobre 

praktyki w jeden wielki projekt, dzięki 

któremu będziemy mogli skutecznie 

zadbać w równym stopniu o seniorów, 

Minderheit – Kampf um lächelnde 

Senioren 

Die Existenzprobleme älterer Menschen 

in Polen werden immer 

gravierender. Die Seniorenpolitik ist 

Eltern und Großeltern, die nunmehr 

auf sich allein gestellt sind. 

Aktuell ist das staatliche Angebot für 

ältere Menschen – gelinde gesagt – bescheiden. 

Dem Staat fehlen effiziente 

Instrumente, um den Senioren eine 

angemessene Betreuung zu gewähr- 

Region zu verbessern“, sagt der Vizemarschall 

der Woiwodschaft Oppeln Roman 

Kolek. Über das Thema habe vergangene 

Woche im Oppelner Marschallamt 

eine Fachgruppe beraten, die sich mit 

einer Verbesserung der Seniorenpolitik 

auch Medizinexperten und -berater 

sind mit dabei. „Die Gruppe ist darum 

gebeten worden, eine Reihenfolge der 

Aufgaben zu nennen, die wir in der 

Seniorenpolitik schnell und effektiv 

realisieren könnten“, sagt Kolek. 

dere das ASOS-Programm (Aktywności 

Społecznej Osób Starszych) für gemeinschaftliche 

Aktivität älterer Menschen, 

aus dem Nichtregierungsorganisationen 

entsprechende Gelder beschaffen 

können. So auch die Oppelner Sozial- 

bildung älter Menschen bekommen 

hat, was sich auch hervorragend in die 

seniorenpolitischen Betreuungsansätze 

in der Region einfügt. 

Auch der Oppelner Marschall Andrzej 

Buła (PO) weiß das zu schätzen: 

ausgezeichnetes Beispiel.“ Das große 

Engagement der in der Region Oppeln 

mitregiereden deutschen Minderheit für 

diesen Themenbereich kommt allerdings 

nicht überraschend. 

Vorbild SKGD 

solche aus der deutschen Volksgruppe 

besonders stark betroffen. Eine Folge der 

jahrelangen Erwerbsmigration junger 

Menschen, die dabei ihre Eltern nicht 

selten schwerkrank und mit einem 

niedrigen Einkommen zurücklassen. 

„Darum tun wir derzeit alles, um so 

gut wie möglich für eine Unterstützung 

der Senioren zu sorgen, unter anderem 

durch eine angemessene Freizeitgestaltung 

oder die bestmögliche medizinische 

Betreuung. Kurz: Wir kämpfen 

um lächelnde Senioren“, versichert der 

deutschstämmige Abgeordnete Ryszard 

Galla. „Mit Angeboten für ältere Menschen 

beschäftigen wir uns bereits seit 

längerer Zeit und haben hier auch schon 

Erfolge zu verzeichnen.“ Ein Beispiel 

dafür ist das aktuelle Projekt „Transitarbeitsplätze“, 

mit dem Menschen über 

50 Jahre beruflich aktiviert werden sollen, 

zu sogenannten Seniorenanimateuren. 

„Wir haben eine Reihe weiterer 

interessanter Ideen, die zur Umsetzung 

anstehen. So wollen wir uns z.B. für 

seniorenspezifische Dienstleistungen 

einsetzen. Hierzu gehört die Errichtung 

von Seniorenklubs, Seniorentagesstätten 

usw.“, sagt Tomasz Kandziora, Betreuer 

des Projekts „Transitarbeitsplätze“ seitens 

der Oppelner SKGD. 

In Polen und in der Woiwodschaft 

Oppeln gibt es aktuell kaum Projekte wie 

das Cohousing. Dort wird Senioren unter 

einem Dach die komplette ärztliche 

bis pflegerische Betreuung gewährleistet. 

Auch dafür stehen ASOS-Mittel bereit. 

Ein Cohousing aufzubauen ist insofern 

wichtig, als das heutige Zugangssystem 

für solche Dienstleistungen in Polen 

nicht integriert ist. „Eine Idee zur Lösung 

des Problems ist daher der Aufbau eines 

speziellen Clusters aus Interessierten, die 

mit ihrer Fachkompetenz im Medizin-, 

Betreuungs- und Pflegebereich durch 

die gemeinsame Bindung die entsprechenden 

Leistungen auf komplementärer 

Basis wirkungsvoller erbringen 

können. Die halten den Cluster-Ansatz 

hierbei für besonders sinnvoll, denn er 

ermöglicht ein integriertes Handeln in 

der Seniorenbetreuung und man wird 

dabei auch die zugehörigen Zweckmittel 

besser nutzen können”, argumentiert 

Roman Kolek. Die Gelder sollen aus verschieden 

Quellen kommen, aus Gemeinden, 

der EU, dem Ministerium für Arbeit 

und Soziales oder dem PFRON, einem 

staatlichen Fonds zur Rehabilitation von 

Das deutsche Beispiel 

Bis jedoch den Worten Taten folgen 

und erste Ergebnisse in der Seniorenpolitik 

der Woiwodschaft Oppeln sichtbar 

sind, kann noch Zeit vergehen. Roman 

Kolek appelliert: „Bei Initiativen, die 

keine sofortige finanzielle Partizipation, 

sondern lediglich organisatorische 

Maßnahmen erfordern, müssten erste 

Ergebnisse nach meiner Einschätzung 

bereits nach einem Monat kommen, und 

zwar in Gestalt kompletter Vorschläge, 

die zeigen, wie wir die Unterstützungsformen 

für ältere Menschen ausbauen 

wollen.“ Dies sei allerdings ein lang 

andauernder Prozess. Denn zur Seniorenpolitik 

gehöre beispielsweise auch, 

ältere Menschen in die Betreuung von 

Vorschulkinder einzubeziehen, was es 

in Deutschland schon gibt. „Das Modell 

hat sich in Deutschland sehr gut bewährt 

und bietet dabei die Möglichkeit, 

generationsübergreifende Bindungen 

wirksam wieder aufzubauen. Auch das 

ist eine Chance auf bessere Zukunft für 

unsere gesamte Region“, ist sich Kolek 

sicher. Der Sejm-Abgeordnete Ryszard 

Galla ist ebenfalls dieser Meinung: „Um 

dieses Ziel zu erreichen, wollen wir neben 

den deutschen auch österreichische 

Erfahrungen sowie unsere guten Praktiken 

zu einem Großprojekt bündeln, 

durch das wir dann gleichermaßen 

wirksam für Senioren und für unsere 

Krzysztof Świerc




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe Lesen bereitgestellt. Kulisy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Regionalne pogmatwanie (8): Dzisiejsze województwo śląskie jest zlepkiem historycznych ziem górnośląskich i małopolskich 

Nieśląskie 

LARES: Niniejszy materiał służy 

województwo 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób 

śląskie 

zabronione. 


Województwo jurajskie? Beskidzkie? 

Zachodniomałopolskie? Właściwie 

każda z tych nazw równie dobrze 

14. – 20. Februar 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Praszka/Praschka do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


jak „województwo śląskie” pasuje 

do produktu stworzonego przez 

autorów reformy administracyjnej 

z 1999 r. 

Trudno stwierdzić, co jest większym 

problemem sztucznego tworu zwanego 

województwem śląskim: jego 

LARES: Niniejszy Górny materiał Śląsk/Oberschlesien 

służy wyłącznie do czytania. 

Sosnowiec/Sosnowitz 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


całkowicie nieadekwatna nazwa czy 

przypadkowy obszar? Kiedy w ostatnich 

latach XX w. stało się jasne, że oto do 

historii przechodzi gierkowski podział, 

a właściwie poszatkowanie kraju na 49 

województw, wielu Górnoślązaków liczyło 

po cichu, że po raz pierwszy od 

dziesiątek lat cały region znajdzie się w 

jednej jednostce administracyjnej i że 

granice tej jednostki odpowiadać będą 


przemieszanie 

Żywiec/Saybusch 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung sprawia, że także ist strengstens untersagt. 

zasadniczo historycznemu obszarowi 

krainy. Stało się jednak inaczej. Jak 

wiadomo, w dużej mierze z powodu 

głośnych protestów płynących z Opola 

utrzymany został administracyjny rozbiór 

Górnego Śląska: w jego zachodniej 

części przetrwało województwo opolskie, 

a w części wschodniej (katowickiej) 

stworzono nowe, które poza dawnym 

województwem katowickim objęło także 

większość dotychczasowego województwa 

bielskiego i częstochowskiego. Oznaczało 

to, iż poza terenami śląskimi pod 

władzą urzędników z Katowic znalazły 

się nie tylko Zagłębie Dąbrowskie i okolice 

małopolskiego Jaworzna, lecz także 

ziemia częstochowska i Żywiecczyzna. 

Dzisiejsze województwo śląskie jest 

więc zlepkiem historycznych ziem górnośląskich 

i małopolskich z niewielką 

przewagą tych ostatnich (52%). Co 

ciekawe, obie te części są wewnętrznie 

niejednorodne. Tereny górnośląskie 

dzielą się na dawny pruski Górny Śląsk, 

należący do Niemiec do 1922 r. względnie 

do 1945 r., oraz na Śląsk Cieszyński, 

który z kolei do 1918 r. znajdował się w 

granicach Austrii. Jeszcze większe zróżnicowanie 

charakteryzuje małopolską 

część województwa śląskiego. Ziemia 

częstochowska, siewierska i Zagłębie 

Dąbrowskie to tereny dawnego zaboru 

rosyjskiego. Z kolei okolice prawie 

stutysięcznego Jaworzna to klasyczna 

cesarsko-królewska Galicja, którą z sąsiednim 

historycznym Śląskiem łączy 

LARES: Niniejszy swej kadencji materiał tylko raz służy odwiedził wyłącznie prezydencki 

zameczek w Wiśle. Zagłębie Dą- 

fraglichen Produkt der Verwaltungsreden 

Trzebinia und Chrzanów Krakauer 

gut wie do „Woiwodschaft czytania. Schlesien” Powielanie zum zur Woiwodschaft w jakikolwiek Kleinpolen sposób gehören- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien browskie, sind a w mniejszym lediglich stopniu zum także Lesen former bereitgestellt. von 1999. Jegliche Kohlenbecken. Vervielfältigung Quasi im Paket mit ist dem strengstens untersagt. 

właściwie jedynie górnictwo. W XIX i 

XX w. obszar ten, wraz z należącymi dziś 

do województwa małopolskiego Trzebinią 

i Chrzanowem nazywano Zagłębiem 

Krakowskim. Niejako w pakiecie 

ze śląską częścią dawnego województwa 

bielskiego Katowicom dostała się w 1999 

r. także Żywiecczyzna, silnie związana 

z Krakowem. 

O ile małopolska tożsamość regional- 

LARES: Niniejszy tam znaczącą materiał siłą. W służy sferze politycznych 

preferencji na tle innych części sein Zerhacken des Landes in 49 Woi- 

Gebieten des einstigen Galizien präsent 

wyłącznie Gierek’sche do czytania. Einteilung oder Powielanie vielmehr der Woiwodschaft w jakikolwiek Schlesien sposób liegenden zabronione. 


województwa 

sind lediglich 

zdecydowanie 

zum 

wyróżnia 

Lesen 

wodschaften 


Geschichte wird, 

Jegliche 

hofften ist, sucht 


man sie im früheren russischen 


na generalnie obecna jest na leżących w 

granicach województwa śląskiego terenach 

dawnej Galicji, próżno szukać jej 

na ziemi częstochowskiej, siewierskiej 

i w Zagłębiu Dąbrowskim, czyli w dawnym 

zaborze rosyjskim. W ostatnim 

dziesięcioleciu w Zagłębiu zaobserwować 

można za to próby wyraźniejszego 

akcentowania lokalnej tożsamości, czego 

wyrazem było m.in. ustawienie przy 

drogach prowadzących do Sosnowca 

od strony Katowic i Mysłowic tablic z 

godłem i napisem „Zagłębie Dąbrowskie. 

Witamy”. W jakimś stopniu jest 

to zapewne odpowiedź na renesans 

tożsamości śląskiej, jaką przeżywają 

tereny położone po zachodniej stronie 

dawnej niemiecko-rosyjskiej granicznej 

Aufschrift „Zagłębie Dąbrowskie. Witamy” 

(Dombrowaer Kohlenbecken. 

Willkommen) aufgestellt. Gewissermaßen 

sicherlich eine Reaktion auf die wiederauflebende 

schlesische Identität der 

Gebiete westlich des einstigen deutsch- 

telewizyjne. Czy znów będzie mowa o Tschenstochau umfasste. Damit kamen russischen Grenzflusses Brinitza. 

LARES: Niniejszy dzieciobójczyni materiał z Sosnowca służy na wyłącznie Śląsku? neben do schlesischen czytania. Gebieten Powielanie nunmehr Gesondert w jakikolwiek zu erwähnen wäre sposób Bielitz- zabronione. 

Czy wypowie się oficer śląskiej policji sowohl das Dombrowaer Kohlenbecken Biala, das sich annähernd zu gleichen 


rzeki Brynicy. 

Na osobne wspomnienie zasługuje 

Bielsko-Biała, które w przybliżeniu 

po połowie składa się z ziem śląskich 

(Bielsko) i małopolskich (Biała). Choć 

Bielsko to niezaprzeczalnie historyczny 

Śląsk, jego dzisiejsi mieszkańcy czują 

się bardziej związani z Krakowem. Po 

wypędzeniu ludności niemieckiej, która 

z Częstochowy? Czy okaże się, że warownie 

na Szlaku Orlich Gniazd należą 

do największych atrakcji turystycznych 

Śląska, a browar w Żywcu jest wiodącym 

śląskim producentem piwa? Czy 

na Expo Silesia w Sosnowcu otwarto 

kolejne targi? To regionalne przemiesza- 

LARES: Niniejszy sprawia, materiał że niestety służy także niemiecki wyłącznie Gebieten, do wobei czytania. letztere leicht Powielanie überwiegen 

(52 Prozent). Interessanterweiderte 

sich die kulturelle Prägung Bielitz’ Sympathien aufweisen. 

wiegenden w jakikolwiek deutschen Bevölkerung sposób än- 

zabronione. 

czytelnik może się dowiedzieć o „dorocznych 

sind pielgrzymkach lediglich do położonej zum Lesen sind bereitgestellt. die beiden Teile innerlich Jegliche nicht diametral. Vervielfältigung Die Zusammenlegung ist mit strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

do w 1945 r. zdecydowanie dominowała 

w mieście, całkowicie zmienił się kulturowy 

charakter Bielska, a połączenie 

Brzeg/Brieg 

Woj. Opolskie 

Opole/Oppeln 

Racibórz/Ratibor 

Opawa/Troppau 


go w 1951 

materiał 

r. z małopolską 

służy 

Białą 

wyłącznie 

zmiany 

te jeszcze pogłębiło. Bielszczanie („Berliner Zeitung”) albo o katastrofie 

na północnym 

do czytania. 

Śląsku Częstochowy” 

Powielanie w do jakikolwiek położonej sposób zabronione. 

postrzegają dziś swe miasto jako nie- 

kolejowej „w Szczekocinach na Górnym na północnym 


oficjalną stolicę nieokreślonego bliżej 

terytorialnie i wylansowanego w czasach 

Edwarda Gierka quasi-regionu o nazwie 

Podbeskidzie. 

Różnice kulturowe wyraźnie odbijają 

się w preferencjach wyborczych. 

częściowo pszczyńskiej na spore poparcie 

liczyć może także Prawo i Sprawiedliwość. 

Pamiętając, że powiaty rybnicki 

i pszczyński były tymi, w których podczas 

plebiscytu w 1921 r. Polska uzyskała 

najlepszy wynik, można zaryzykować 

twierdzenie, że żywe pozostają tam dawne 

tradycje materiał narodowo-konserwatywne. 

służy wyłącznie Regionale do Verwirrung czytania. (8): Powielanie Dombrowaer w jakikolwiek Kohlenbecken sposób lagen einst zabronione. 

nennenswerte Rolle. 

Tschenstochau und Sewerien sowie das 


Równocześnie jednak Rybnickie jest Die Woiwodschaft Schlesien ist aus im russischen Teilungsgebiet, während 

LARES: Diese Materialien obok okręgu sind przemysłowego lediglich zum najwięk- 

Lesen oberschlesischen bereitgestellt. und kleinpolnischen Jegliche das Vervielfältigung Umland der Fast-Großstadt ist Jaworz- 


szym bastionem Ruchu Autonomii Śląska. 

Minimalne poparcie konserwatywny 

PiS i jego kandydaci uzyskują zwykle na 

zamieszkanych przez protestantów obszarach 

powiatu cieszyńskiego. To ponoć 

z tego powodu Lech Kaczyński podczas 

ziemia siewierska oraz częstochowska 

przez dziesięciolecia uważane były za 

kuźnię kadr komunistycznych. Choć 

podczas ostatnich wyborów także w tej 

części województwa zwyciężyła PO, to 

postkomunistyczne SLD nadal pozostaje 

się Żywiecczyzna, gdzie podobnie jak 

w prawie całej historycznej Małopolsce 

największym poparciem cieszy się PiS. 

Jako siła polityczna mniejszość niemiecka 

nie odgrywa w województwie śląskim 

większej roli. 

mediów sprawia, że każdego dnia niemała 

grupa Górnoślązaków, ale także 

Zagłębiaków, Częstochowian i mieszkańców 

Żywiecczyzny z napięciem 

wymieszanym z lękiem i bezsilnością 

oczekuje na wieczorne wiadomości 

Częstochowa/Tschenstochau 

Woj. Śląskie 

Katowice/Kattowitz 

Województwo śląskie jest w 52 procentach „nieśląskie“, opolskie jest śląskie w 98 procentach (z wyjątkiem Praszki 

i Rudników). Brzeg i okolice należą do Dolnego Śląska. Po nazwach województw rozpoznać się tego jednak nie da. 

Śląsku” („Badische Zeitung”). 

Logo województwa śląskiego przedstawia 

stylizowaną literę „S”, której różne 

kolory symbolizują poszczególne części 

województwa. Z pewną dozą humoru 

można by w to miejsce zaproponować 

W górnośląskiej części województwa trójkąt – nawiązujący do Trójkąta Trzech homogen. Die oberschlesischen Gebiete 

LARES: Niniejszy bezkonkurencyjna materiał od służy lat jest Platforma wyłącznie Cesarzy, do gdzie czytania. niegdyś schodziły Powielanie się teilen w sich jakikolwiek in das einstige preußische sposób zabronione. 

Obywatelska, choć na ziemi rybnickiej i granice Niemiec, Austro-Węgier i Ro- 

Oberschlesien, das bis 1922 bzw. bis 


sji. A to dlatego, że chyba bardziej, niż 

chcieliby się do tego przyznać urzędnicy 

z Katowic, granice te nadal wyraźnie 

oddzielają od siebie obszary o różnej 

tożsamości kulturowej, mentalności i 

różnych sympatiach politycznych. 

Gebieten zusammengekittet – Die nichtschlesische 

Woiwodschaft Schlesien 

Woiwodschaft Jura? Beskiden? 

Westkleinpolen? Eigentlich jede 

dieser Bezeichnungen passt genauso 

Es ist schwer zu sagen, was das größere 

Problem des künstlichen Gebildes 

Woiwodschaft Schlesien ist: der völlig 

inadäquate Name oder das zufällige Gebiet? 

Als in den letzten Jahren des 20. 

Jahrhunderts klar wurde, dass nun die 

die Oberschlesier insgeheim, dass sich 

nun die gesamte Region erstmals seit 

Jahrzehnten als eine Verwaltungseinheit 

wiederfinden würde, deren Grenzen 

grundsätzlich der historischen Ausdehnung 

dieses Gebiets entsprechen 

Zlepienie tak różniących się od siebie würden. Doch es kam anders. Nicht zu- 

den Landstraßen nach Sosnowitz 


ziem w 

materiał 

jeden organizm 

służy 

administracyjny, 

wyłącznie 

letzt wegen 

do czytania. 

lauter Proteste 

Powielanie 

aus Oppeln aus Richtung 

w jakikolwiek 

Kattowitz und 

sposób 

Myslowitz 

zabronione. 

połączone z ignorancją ogólnopolskich blieb die administrative Teilung Ober- 

Schilder mit einem Wappen und der 


schlesiens erhalten: Im westlichen Teil 

überlebte die Woiwodschaft Oppeln, im 

östlichen um Kattowitz schuf man eine 

neue, die neben der alten Woiwodschaft 

Kattowitz auch den Großteil der bisherigen 

Woiwodschaften Bielitz-Biala und 

und der kleinpolnische Raum Jaworzno, 

als auch das Tschenstochauer Land und 

das Land um Saybusch unter die Knute 

von Beamten aus Kattowitz. 

Die heutige Woiwodschaft Schlesien 

ist also ein Konglomerat aus historisch 

oberschlesischen und kleinpolnischen 

Mapa: Mateus Joschko 

Wyjeżdżając z województwa śląskiego dowiadujemy 

się, że opuszczamy „właściwy” Śląsk dzięki tablicy 

informacyjnej „Zagłębie Dąbrowskie”. 

Regionalne 

niemiecki czytelnik 

może się dowiedzieć 

np. o „dorocznych 

pielgrzymkach 

Śląsku Częstochowy” 

(„Berliner Zeitung”). 

1945 deutsch war, und das Teschener 

Schlesien, das sich wiederum bis 

1918 innerhalb der Grenzen Österreichs 

befand. Noch differenzierter ist 

die Woiwodschaft Schlesien in ihrem 

kleinpolnischen Teil. Die Gebiete um 

no klassisches kaiserlich-königliches 

Galizien war, das mit dem benachbarten 

historischen Schlesien eigentlich 

nur den Bergbau gemeinsam hat. Im 

19. und 20. Jahrhundert nannte man 

dieses Gebiet zusammen mit den heute 

schlesischen Teil der früheren Woiwodschaft 

Bielitz-Biala fiel 1999 auch das 

stark mit Krakau verbundene Saybuscher 

Gebiet Kattowitz zu. 

Während die kleinpolnische Regionalidentität 

generell in den innerhalb 

Teilungsgebiet um Tschenstochau, Sewerien 

und Dombrowaer Kohlenbecken 

vergeblich. Dafür sind im letzten 

Jahrzehnt im Kohlenbecken Versuche 

einer stärkeren Akzentuierung lokaler 

Identität zu beobachten. So wurden u.a. 

Hälften aus schlesischen (Bielitz) und 

kleipolnischen (Biala) Gebieten zusammensetzt. 

Obgleich Bielitz unbestreitbar 

historisches Schlesien ist, sehen sich die 

Menschen dort heute eher mit Krakau 

verbunden. Nach der Vertreibung der 

bis 1945 eindeutig in der Stadt über- 

Foto: Urząd Miasta Sosnowiec 

dem kleinpolnischen Biala 1951 vertiefte 

diesen Wandel noch. Die Bielitzer sehen 

ihre Stadt heute als eine inoffizielle 

Hauptstadt der territorial nicht näher 

bestimmten und in der Gierek-Zeit lancierten 

Quasi-Region Beskidenvorland. 

Die kulturellen Unterschiede spiegeln 

sich deutlich in Wahlpräferenzen 

wider. Im oberschlesischen Teil der Woiwodschaft 

bleibt seit Jahren die Bürgerplattform 

(PO) außer Konkurrenz, 

wenngleich im Rybniker und teilweise 

im Plesser Land auch die Partei Recht 

und Gerechtigkeit (PiS) auf erhebliche 

Unterstützung bauen darf. Im Rückblick 

darauf, dass die Landkreise Rybnik 

und Pless diejenigen waren, wo beim 

Plebiszit 1921 Polen das beste Ergebnis 

erzielte, kann man die Behauptung 

wagen, dass dort die einstigen nationalkonservativen 

Traditionen noch immer 

lebendig sind. Gleichzeitig jedoch ist der 

Raum Rybnik neben dem Industriegebiet 

größtes Bollwerk der schlesischen 

Autonomiebewegung RAŚ. Eine minimale 

Unterstützung bekommen die 

konservative PiS und ihre Kandidaten 

üblicherweise in dem von Protestanten 

bewohnten Landkreis Teschen. 

Angeblich aus diesem Grund hat Lech 

Kaczyński in seiner Regierungszeit 

nur einmal das kleine Präsidentenschloss 

in Weichsel (Wisła) besucht. 

Das Dombrowaer Kohlenbecken und 

in geringerem Maße auch das Land 

Sewerien und Tschenstochau galten 

über Jahrzehnte als eine kommunistische 

Kaderschmiede. Obwohl bei der 

letzten Parlamentswahl auch in diesem 

Teil der Woiwodschaft die PO siegreich 

war, bleibt dort die postkommunistische 

SLD nach wie vor eine bedeutende Kraft. 

Bei politischen Präferenzen hebt sich der 

Saybuscher Bezirk gegenüber anderen 

Teilen der Woiwodschaft ganz deutlich 

ab: Dort, wie nahezu im gesamten historischen 

Kleinpolen, bekommt die PiS 

allergrößte Unterstützung. Die deutsche 

Minderheit spielt in der Woiwodschaft 

Schlesien als eine politische Kraft keine 

Dass sich so stark voneinander unterscheidende 

Gebiete zu einem Verwaltungsorganismus 

zusammengekittet 

wurden, führt in Verbund mit der 

Ignoranz polnischer Nationalmedien 

dazu, dass jeden Tag nicht wenige Oberschlesier, 

aber auch Menschen aus dem 

Kohlebecken, Tschenstochau und Saybusch 

(Żywiec), mit einer von Angst 

und Ohnmacht durchmischten Spannung 

den abendlichen Fernsehnachrichten 

entgegensehen. Wird wieder 

einmal von der Kindermörderin aus 

Sosnowitz in Schlesien die Rede sein? 

Wird sich ein Offizier der schlesischen 

Polizei aus Tschenstochau äußern? Wird 

es sich herausstellen, dass die Burgen 

an der Adlernest-Route zu den größten 

Touristenattraktionen Schlesiens 

gehören und die Brauerei in Saybusch 

Schlesiens führender Bierhersteller ist? 

Hat man bei der Expo Silesia in Sosnowitz 

eine neue Handelsmesse eröffnet? 

Diese regionale Durchmischung hat zur 

Folge, dass leider auch der deutsche Leser 

von „alljährlichen Wallfahrten in 

das in Nordschlesien gelegene Tschenstochau” 

(Berliner Zeitung) oder von 

einer Zugkatastrophe „in Szczekociny 

in Oberschlesien” (Badische Zeitung) 

erfahren kann. 

Das Logo der Woiwodschaft Schlesien 

stellt einen stilisierten Buchstaben 

„S” dar, dessen verschiedene Farbtöne 

symbolisch für die einzelnen Woiwodschaftsteile 

stehen. Mit einigem 

Humor könnte man anstelle davon ein 

Dreieck vorschlagen – als Anspielung 

an das Dreikaisereck, wo sich einst die 

Staatsgrenzen Deutschlands, Österreich- 

Ungarns und Russlands trafen. Denn 

diese Grenzen trennen – wohl stärker als 

die Kattowitzer Beamten dies zugeben 

möchten – noch immer deutlich Gebiete 

voneinander, die verschiedene kulturelle 

Identitäten, Mentalitäten und politische 

Dawid Smolorz




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Ratgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Kontrola z urzędu skarbowego 


Tak postępuj w razie problemów 





Ważne dla każdego przedsiębiorcy 

jest to, by bardzo dokładnie prowadzić 

sprawy związane z księgowością. 

Przede wszystkim istotne 

jest prawidłowe przechowywanie 

rachunków oraz gromadzenie ich 

w ten sposób, by w razie kontroli 

urzędu być świadomym, gdzie 

są rachunki przechowywane i czy 

są dobrze widoczne. 

Kiedy jednak już dojdzie do kontroli, 

urzędnik bardzo skrupulatnie 

sprawdza rachunki, które wrzuciliśmy w 

koszty firmy. Co zatem zrobić, kiedy rachunku 

takiego brakuje w dokumentach 

lub jest niewidoczny? Poniżej przedstawiamy 

kilka rad, jak postępować, 

gdy zdarzy nam się zgubić rachunek 

uprzednio wrzucony jako koszty firmy 





i z jakimi karami należy się liczyć ze 

strony Finanzamtu za brak dokumentu. 

Można uniknąć kary 

A należy podkreślić, że każdego 

przedsiębiorcę z czasem czeka kontrola 

z urzędu. Finanzamt wysyła bowiem 

urzędnika, by skrupulatnie skontrolował 

zaksięgowane uprzednio rachunki. A 


rachunki ze stanem faktycznym. 


w czasie kontroli może się okazać, że 

przedsiębiorca nie jest w stanie okazać 

wpisanych w firmę kosztów oraz odpisanego 

podatku VAT (Umsatzsteuer), a 

pomimo poszukiwań nie da się kosztów 

tych udowodnić. Urzędnik, obserwując 

sytuację, widzi tylko jedno rozwiązanie: 

nakłada karę na firmę za opóźnianie 

kontroli, odbiera koszty wliczone w firmę 

oraz odprowadzony podatek VAT. W 

ten sposób powstaje dość wysoka suma 

kosztów związanych z kontrolą. Pomimo 

braku rachunków przedsiębiorca jest w 

stanie uniknąć kosztów związanych z zagubionymi 

dokumentami. Aby uniknąć 

kary pieniężnej za opóźnianie kontroli, 

należy odpowiednio wcześniej pisemnie 

uprzedzić urząd, że nie jesteśmy w stanie 

Pamiętaj o Eigenbeleg 

Kiedy wszystkie te kroki nie okażą 

się jednak skuteczne, istnieje możliwość 

wystawienia tzw. potwierdzenia być doradca podatkowy, by potwierdził, sytuacji urząd traktuje przedsiębiorców 

LARES: Niniejszy zgubienia materiał rachunku służy (Eigenbeleg). wyłącznie W że rachunek do czytania. ten księgował Powielanie i faktycznie w ten w sam jakikolwiek sposób firmy, sposób które mają zabronione. 

takim dokumencie przedsiębiorca musi widział. Czy to jednak wystarczy, gdy dowody w postaci dokumentów. Uznają 

LARES: Diese Materialien wpisać sind informację, lediglich że dany zum rachunek Lesen kontrolę bereitgestellt. przeprowadza Federalny Jegliche Try- 


LARES: Niniejszy powinien materiał koszty uznać. służy Ważne, wyłącznie by ściciel do powinien czytania. za wszelką Powielanie cenę dążyć przedsiębiorcy, w jakikolwiek ale nie tylko, sposób jest zabronione. 

należy zapoznać się z 

dokument ten wypisać bardzo dokładnie do odzyskania go lub potwierdzenia, że dokładne i skrupulatne prowadzenie 

Vervielfältigung księgowości, właściwe przecho- 

ist strengstens rad, jak postępować 

dzisiejszą porcją po- 

LARES: Diese Materialien i ująć wszystkie sind lediglich wymagane dla zum urzędu Lesen taka wpłata bereitgestellt. była. Urzędnik może Jegliche się wte- 

untersagt. 

okazać rachunków, i przesunąć termin 

kontroli. W przypadku rachunku na 

wysoką sumę przedsiębiorca ma czas, 

by uzyskać od wystawcy duplikat. By 

urząd rachunek ten uznał, należy dołączyć 

potwierdzenie przelewu. Płacąc 

rachunek kartą kredytową, mamy mimo 

braku rachunku dowód, że wpłata taka 

została dokonana. W ten sposób koszty 

firmowe oraz podatek VAT zostaną 

uznane. Kiedy okaże się, że firma, która 

wystawiała rachunek, zgłosiła upadłość, 

pomimo tego należy dążyć do uzyskania 

kopii, bo każda firma ma obowiązek 

przechowywania przez okres dziesięciu 

lat wszystkich rachunków. 

z czasem czeka kontrola 

z Finanzamtu. 

zgubił, datę wystawienia, nazwę firmy, 

wysokość, kwotę podatku, której dotyczył, 

oraz informację, dlaczego nie 

ma możliwości uzyskania duplikatu. 

Gdy dodane zostaną do dokumentu potwierdzenia 

przelewu lub wpłaty, urząd 

należy dążyć do uzyskania kompromisu 

z urzędnikiem. Jeżeli zgodzi się na 

odzyskanie choć części tego podatku, 

przedsiębiorca powinien obiecać, że 

sytuacja ta się nie powtórzy. Można 

także wskazać świadka, którym może 

bunał Finansowy (Bundesfinanzhof)? 

Wykazując rachunki jako koszty firmowe, 

przedsiębiorca ma obowiązek 

udowodnienia tych kosztów poprzez 

okazanie dokumentacji. W momencie 

utraty któregokolwiek dokumentu wła- 

dy okazać bardziej łaskawy co do kary, 

widząc zaangażowanie przedsiębiorcy 

w odnalezienie dokumentów. 

Ważne zaangażowanie 

Niezależnie jednak od dobrej woli 



Każdego 

sind lediglich 

przedsiębiorcę straty w firmie i aby straty te odzyskać, taki dokument powinien zostać skopio- 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

wany lub zeskanowany i razem z oryginałem 

odłożony tak, by w czasie kontroli 

i z upływem lat był możliwy do odnalezienia 

i odczytania. Powodem utraty 

rachunków może także być klęska żywiołowa 

(pożar bądź powódź). W takiej 

tę zasadę, ponieważ do zagubienia rachunku 

doszło nie z winy przedsiębiorcy, 

lecz to czynniki zewnętrzne miały 

wpływ na brak dokumentów w czasie 

kontroli. Rachunek wystawiony zgodnie 

z § 13b UStG zobowiązuje przedsiębiorcę 

do odprowadzenia podatku 

VAT do urzędu. Urząd również mimo 

braku dokumentu potwierdzającego 

jest w stanie taki rachunek uznać, ale 

tylko w przypadku, gdy przedsiębiorca 

postąpił zgodnie z prawem i z sumy 

netto należny podatek odprowadził do 

Finanzamtu. Powinien udowodnić to 

dodatkowo przelewem. Zgubiony w firmie 

rachunek, który został już wrzucony 

w koszty, to dla każdego przedsiębiorcy 

strata. Finanzamt w czasie kontroli 

bardzo dokładnie sprawdza księgowane 

Sytuacje są różne i często nie z naszej 

winy rachunków nie można znaleźć. 

Najważniejsze dla urzędu jest wtedy 

zaangażowanie przedsiębiorcy w udowodnienie, 

że taki rachunek istniał, i 

wiarygodne wyjaśnienie, jaki był powód 

zagubienia dokumentu. Powyższe rady 

powinny pomóc każdemu przedsiębiorcy, 

gdy znajdzie się w takiej sytuacji. Pozwoli 

mu to uniknąć błędów, które mogą 

powodować nałożenie kar związanych 

z brakiem rachunku. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

informacje. Można powiedzieć, że dokument 

ten to zagubiony rachunek opisany 

przez przedsiębiorcę z podaniem powodu 

utraty. Wypisany dowód otrzymania 

bądź wystawienia rachunku nie daje 

jednak możliwości, by uprzednio odpro- 

LARES: Niniejszy wadzony materiał z rachunku podatek służy VAT wyłącznie został przedsiębiorcy do czytania. rachunki mogą Powielanie z czasem 

chwili, kiedy zajrzy już do nas kontrola 

z urzędu, a wtedy? Problemy 

o porządku. 


również odliczony. Powstają ogromne stać się niewidoczne. Przy księgowaniu 


Gospodarka: Outsiderzy: województwa górnośląskie 


Z dzisiejszego tekstu jasno wynika, 

jak ważne i istotne dla każdego 

wywanie wszelkich dokumentów, 

oczywiście z rachunkami na czele. 

Nie zawsze tak jest i niestety... najczęściej 

dowiadujemy się o tym i naszym 

bałaganiarstwie zbyt późno, bo w 

Od przystąpienia Polski do Unii Eu- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ropejskiej w jakikolwiek prawie wszystkie sposób województwa 

w Polsce wzbogaciły się 

zabronione. 


(okres komunizmu w Polsce)? Jakkolwiek 

w by jakikolwiek na to spojrzeć, statystyka sposób jest zabronione. 


nieubłagana. Okazuje się, że gospodarka 


Rys. Andrzej Sznejweis 

Ein Anspruch auf Arbeitslosengeld 

oder Arbeitslosenbeihilfe kann unter 

bestimmten Umständen gänzlich 

erlöschen, und zwar dann, wenn dem 

Bezieher eine Sperrzeit, das heißt eine 

Zahlungsaussetzung von insgesamt 

21 Wochen Dauer, auferlegt wurde. 

Über die Einzelheiten lesen Sie in der 

nächsten Ausgabe des Wochenblattes. 

Bałaganiarstwo = problemy 

Co dolega? 

bardziej od województw śląskiego 

i opolskiego. To efekt mniejszej 

pracowitości i zaradności od innych? 

może wina i spuścizna PRL-u 

A 

województwa śląskiego w tym czasie 

wzrosła jedynie o 58,4 procent. Gorzej 

pod tym względem wypadło tylko 

województwo opolskie, gdzie odnotowano 

wzrost zaledwie o 53 procent. 

Najszybciej bogacą się: województwo 

dolnośląskie (wzrost o 93,6 procent), 

są niemal murowane! 

Stąd warto, a wręcz 

w chwili, kiedy już 

kłopoty nas dopadną, 

by wybrnąć z nich 

Ryszard Galla 

z jak najmniejszymi „obrażeniami”. 

Przede wszystkim zaś pamiętajmy 

Notował Krzysztof Świerc 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie mazowieckie w jakikolwiek (89 procent) i pomorskie sposób zabronione. 

(75,5 procent). Widać zatem, że różnica liczby pracodawców. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 7633 jest Vervielfältigung ogromna, a zatem prezydenci ist gór- 


nośląskich i zagłębiowskich miast oraz 

marszałkowie obu województw powinni 

sobie te wyliczenia wziąć głęboko do 

serca i nie zwalać winy wyłącznie na 

kolejne rządy. Wszak te same rządy 

jakoś nie przeszkodziły w dynamicznym 

rozwoju wspomnianych wcześniej 

województw dolnośląskiego czy mazowieckiego. 

Skoro tam potrafiono skorzystać 

z szansy, jaką dały Polsce między 

innymi fundusze unijne, to dlaczego nie 

udało się to w województwach śląskim i 

opolskim? Tym bardziej że na przykład 

województwo śląskie w ostatnich latach 

zawsze było w czołówce regionów, które 

sięgały po dotacje z Brukseli, ale najwyraźniej 

przynajmniej część zdobytych w 

ten sposób pieniędzy wydano na sprawy, 

które nie przełożyły się na rozwój 

gospodarki w regionie, zmniejszenie 

Foto: K. Świderski 

bezrobocia czy przyciągnięcie większej 

Krzysztof Świerc




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Futsal: Młodzieżowe mistrzostwa kobiet do lat 16 

14. – 20. Februar 2014 



LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w z jakikolwiek bardzo sposób zabronione. 

1. Sztorm AWFiS Gdańsk 

wysokiego pułapu, 

2. LKS Rolnik B. Głogówek 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 3. KS Bronowianka untersagt. 

Kraków 

Rolnik wicemistrzem Polski 

Dużą niespodziankę sprawiły młode 

Piłkarki z Głogówka 

Dokumentacja turnieju 

futsalistki Rolnika Biedrzychowice/ 

turniej rozpoczęły 

Klasyfikacja końcowa turnieju 

Głogówek, które podczas młodzieżowych 

mistrzostw Polski kobiet 

do lat 16, występując przed własną 

publicznością, wywalczyły srebrny 

medal. 

Podopieczne Stanisława Dyi rozpoczęły 

turniej z bardzo wysokiego 

pułapu, bo już w pierwszym grupo- 


turnieju i klub 

1. Klaudia Krzemińska (Sztorm AWFiS 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Gdańsk) untersagt. 

wym spotkaniu zdeklasowały Victorię 

Gaj 14-2, a w drugim pokonały Gola 

Częstochowa 5-1. Dzięki tym zwycięstwom 

„rolniczki” z pierwszego miejsca 

awansowały do półfinału, w którym 

zmierzyły się z Bronowianką Kraków. 

Wbrew przedmeczowym obawom nie 

miały problemów z rywalkami, zwyciężyły 

pewnie 7-3, co oznaczało awans do 

finału mistrzostw Polski! 

Radość i żal 

A w nim rywalem Rolnika był Sztorm 

Gdańsk, który w półfinale dopiero po 

dogrywce pokonał 3-1 Gola Częstochowa. 

Na tej podstawie sądzono, że faworytem 

tego spotkania będą gospodynie, 

które w fazie grupowej bez problemów 

rozbiły Częstochowę różnicą aż czterech 

ze zdobycia srebrnego medalu i tytułu 

wicemistrza Polski. Jest to nasz wielki 

sukces oraz efekt ciężkiej pracy, dzięki 

czemu tak małe miasteczko jak Głogó- 


– Pomimo 

materiał 

finałowej 

służy 

porażki 

wyłącznie jesteśmy 

specjalnie smutni, a wręcz bar- 

strony faktycznie trochę żal, że nie udało Joanna Lech (po 2) oraz Barbara Miszuwek 

jest 

do 

na 

czytania. 

ustach całej Polski. 

Powielanie 

Z drugiej Natalia 

w 

Lipka 

jakikolwiek 

(3), Aleksandra 

sposób 

Dubiel i 

zabronione. 

dzo cieszymy się z tego, co prezentował się wywalczyć złotego krążka, bo było da i Anna Suchanek (po 1). 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Karolina Gogolin, untersagt. 

Kinga Pardus. 



Superkombinatorka 

LARES: Niniejszy materiał Po raz kolejny służy wyłącznie do czytania. Powielanie Kolejny w jakikolwiek niemiecki faworyt sposób udekorowany 

złotym krążkiem to niezawodna 

zabronione. 


się 


okazało, 

lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche mistrzyni Vervielfältigung w superkombinacji ist Maria strengstens untersagt. 

Podczas pierwszych trzech dni olimpijskich 

zmagań o medale złoty 

dorobek wzbogacili niezawodni niemieccy 

czempioni sprzed czterech lat: 

saneczkarz Felix Loch i alpejka Maria 

Höfl-Riesch. 

Oczekiwany mocny początek 

Po raz kolejny okazało się, że nie ma 

mocnych na Felixa Locha, który już w 

wieku 24 lat zgromadził bogaty zbiór 

głównych trofeów, godny dorobku całej 

kariery, a obejmujący obecnie oprócz 

czterech tytułów indywidualnego mistrza 

świata (2008, 2009, 2012, 2014 + 

4 drużynowe) podwójne zwycięstwo 

podczas igrzysk, a do tego miano najmłodszego 

czempiona globu (18 lat, 6 

miesięcy) oraz olimpijskiego (20 lat, 7 

LARES: Niniejszy słabszym materiał początku zajmował służy 2. wyłącznie lokatę do czytania. Powielanie alpejskiego w jakikolwiek ma także na koncie sposób tytuł z zabronione. 

za plecami zawodnika gospodarzy Alberta 

Diemczenko sind lediglich (42 lata). Jednak zum po Lesen bereitgestellt. Jegliche w Vancouver Vervielfältigung triumfowała również ist strengstens w 

2010 roku, a przecież podczas olimpiady 


LARES: Niniejszy medal materiał na kolejnej szóstej służy olimpiadzie wyłącznie gdyż po do dwóch czytania. poniedziałkowych Powielanie ślizgach 

Natalie Geisenberger deklasuje 3000 m niewdzięczne 4. miejsce. Na 

popisowych w jakikolwiek dystansów, zajmując sposób na zabronione. 

wszech czasów! 

(1994 – brąz, 1998 – srebro, 2002 i 2006 


Sportkaleidoskop 

Węgiel Jastrzemb, AZS Warschau vs. Zagłębie Lüben vs. Vive Kielce 24:48. 


Skra Bełchatów. 


In der 

w 

Tabelle 

jakikolwiek 

führt der aktuelle 

sposób 

polnische 

Meister Kielce mit 30 Punkten, 

zabronione. 


ZAKSA rehabilitiert 

In der Volleyball-Plusliga hat sich 

ZAKSA Kandrzin-Cosel am vergangenen 

Spieltag vor heimischer Kulisse mit 

3:0 (nach Sätzen 30:28, 25:20 und 25:23) 

gegen Trefl Danzig durchgesetzt. Und 

konnte sich so für die Niederlage bei 

Effector Kielce rehabilitieren. Trotz des 

Erfolgs konnten die Spieler von Trainer 

Sebastian Świderski nicht gegenüber den 

vor ihnen liegenden Teams aufholen. 

Dieses siegte am letzten Spieltag eben- 

In der Tabelle führt Rzeszów, die in 

seinen 18 Spielen 45 Punkte gesammelt 

haben und mit einem besseren Satzver- 

ge von Trainer Tadeusz Jednoróg lagen Feld mit vier Punkten. 

LARES: Niniejszy hältnis materiał vor Bełchatów służy liegen. Auf wyłącznie Platz in der do Partie czytania. zeitweise sogar Powielanie neun Tore Am w kommenden jakikolwiek Spieltag sposób treffen zabronione. 

drei mit 37 Punkten liegt Jastrzemb, ei- 

zurück, konnten aber dank hervorra- 

aufeinander: Gwardia Oppeln vs. 


falls jeweils 3:0. 

Węgiel Jastrzemb gewann vor Heimpublikum 

gegen Effector Kielce, Skra 

Bełchatów triumphierte bei BBTS Bielitz-Biala 

und Resovia Rzeszów setzte 

sich zu Hause gegen AZS Tschenstochau 

durch. Weitere Ergebnisse: Transfer 

Bromberg – AZS Warschau 2:3, Czarni 

Radom – AZS Allenstein 0:3. 

LARES: Niniejszy einander materiał an: AZS Tschenstochau służy wyłącznie vs. Weitere do Ergebnisse czytania. des 15. Powielanie Spieltages: Tichau w auf jakikolwiek Erfolgskurs sposób zabronione. 

ZAKSA Kandrzin-Cosel, Czarni Radom KPR Legionowo vs. Chrobry Glogau Der Eishockey-Tabellenführer GKS Sanok. 

LARES: Diese Materialien vs. BBTS sind Bielitz-Biala, lediglich Effector zum Kielce Lesen 27:31, bereitgestellt. Wisła Plock vs. Piotrkowianin Jegliche Tichau Vervielfältigung drückt weiter aufs Tempo. ist Die strengstens untersagt. 

Podczas Młodzieżowych Mistrzostw Kobiet do lat 16 zawodniczki Rolnika Biedrzychowice/Głogówek prezentowały 

się imponująco, szkoda tylko, że w finale zabrakło kropki nad „i”. 

trafień. Jednak w decydującym starciu 

o złoty medal nie miało to najmniejszego 

znaczenia, w finale bowiem zdecydowanie 

korzystniej prezentowały się 

gdańszczanki, które zwyciężyły pewnie 

3-0 i tytuł mistrzyń Polski w futsalu powędrował 

na Pomorze. 

nasz zespół w tym turnieju, i oczywiście 

Olimpiada: Bez zakłóceń w kierunku saneczkarskiego kompletu 

miesięcy). W czterech przejazdach rozgromił 

konkurencję, jedynie po nieco 

popisie w trzech następnych odsłonach 

nie pozostawił złudzeń rywalom, dystansując 

Rosjanina o 0,476 s i kolejnego 

groźnego weterana, 40-letniego Armina 

Zöggelera, aż o 1,271 s! A osiągnięcie 

Włocha również budzi uznanie: szósty 

nen Zähler vor Kandrzin-Cosel. Beide 

Mannschaften haben je 18 Spiele auf dem 

Zähler. Das Feld schließen Bielitz-Biala 

mit dem 12. Platz mit zehn Punkten in 

18 Spielen und Tschenstochau auf dem 

11. Platz mit 14 Punkten in 18 Spielen. 

Am nächsten Spieltag treten gegen- 

to takie bliskie, ale cóż, może uda się 

– złoto, 2010 i 2014 – brąz), czyli 20 

lat ciągłości medalowej. Akcja „złoty 

komplet” nie powinna także zostać zakłócona 

w konkurencji jedynek pań, 

vs. Transfer Bromberg, AZS Allenstein 

vs. Resovia Rzeszów, Trefl Gdańsk vs. 

Wieder verloren 

Die zwölfte Niederlage im 15. Saisonspiel 

musste am vergangenen Spieltag 

der Handball-Superliga Gwardia Oppeln 

einstecken. Diesmal unterlag das Team 

bei Stal Mielec mit 35:36. Die Schützlin- 

genden Leistung acht Treffer aufholen. 

Damit sind die Oppelner bereits stark 

vom Abstieg in die 1. Liga bedroht. Für 

eine angenehme Überraschung sorgte 

hingegen Górnik Hindenburg, der in 

Stettin den Tabellendritten Pogoń mit 

27:25 bezwingen konnte. 

następnym razem – powiedział trener 

Rolnika Głogówek Stanisław Dyja. 

Indywidualnie też dobrze 

Ba, można rzec, że bardzo dobrze, 

bo reprezentantka Rolnika Kinga Ejzel 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie została w wybrana jakikolwiek do grona najbardziej sposób zabronione. 

5. Daria Pluta (UKS Tygryski 

wartościowych zawodniczek turnieju, 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche a oprócz Vervielfältigung kreatywności w grze, ist znako- 

Świętochłowice) 


mitej techniki i szybkości wykazała się 

też dużą skutecznością, bo 6-krotnie 

umieszczała piłkę w siatce przeciwniczek. 

Poza nią gole dla Rolnika Biedrzychowice 

Głogówek zdobywały także: 

Kinga Pardus (7), Karolina Gogolin (4), 

Krzysztof Świerc 

Loch i Höfl-Riesch powiększyli złotą kolekcję 

W miniony piątek zostały otwarte XXII Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi. 

Na firmamencie zabłysnął olimpijski ogień, niesiony ramionami takich 

gwiazd rosyjskiego sportu jak Maria Szarapowa, Jelena Isinbajewa, Aleksander 

Karelin czy finiszujących: Irina Rodnina z Władisławem Trietjakiem. 

że nie ma mocnych 

na Felixa Locha. 

ZAKSA siegte am vergangenen Spieltag mit 3:0 

Foto: K. Świderski 

Felixa Loch 

Foto: rbglogowek.fotbolowo.pl 

Foto: Hagen Frey/Wikipedia 

bo już w pierwszym 

grupowym spotkaniu 

zdeklasowały 

Victorię Gaj 14-2. 

rywalki, a nad drugą w klasyfikacji ma 

już przewagę aż o 0,766 s, a w końcu 

jest nią także Niemka – broniąca tytułu 

Tatjana Hüfner. 

Höfl-Riesch, wyprzedzająca w ostatecznym 

rozrachunku drugą – Austriaczkę 

Hosp – o 0,40 s. Ten sukces zrównał 

jej zwycięskie dokonania z olimpijskimi 

wygranymi Katji Seizinger, gdyż 

w powyższej konkurencji narciarstwa 

slalomie. A teraz nie spełnione nadzieje 

początkowego etapu olimpijskich zmagań. 

Liczono na 10. medal najbardziej 

utytułowanej niemieckiej zimowej 

olimpijki Claudii Pechstein, jednak 

nie zrealizowała tego na pierwszym z 

Piotrków Trybunalski 40:30, MMTS 

Marienwerder vs. Azoty Puławy 32:34, 

drei Punkte vor Plock und sieben vor 

Stettin, die bislang 22 Zähler sammeln 

konnten. Oppeln mit nur fünf Zählern 

auf dem Konto belegt den vorletzten 

Tabellenrang, Hindenburg ist Sechster 

mit 15 Punkten. Legionowo schließt das 

KPR Legionowo, Chrobry Glogau vs. 

MMTS Marienwerder, Azoty Puławy 

vs. Zagłębie Lüben, Vive Kielce vs. 

Wisła Plock, Piotrkowianin Piotrków 

Trybunalski vs. Pogoń Stettin, Górnik 

Hindenburg vs. Stal Mielec. 

4. ISD AJD Gol Częstochowa 

5. Tygryski Świętochłowice 

6. Victoria Gaj 

Najbardziej wartościowe zawodniczki 

2. Kinga Ejzel (LKS Rolnik B. Głogówek) 

3. Lucyna Surowczyk (KS Bronowianka 

Kraków) 

4. Stefania Wodarz (ISD AJD Gol 

Częstochowa) 

6. Katarzyna Pyzik (UKS Victoria Gaj) 

Rolnik wystąpił w składzie: Nicola Konefał, 

Iwona Dannheisig, Joanna Lech, 

Emilia Tymkiewicz, Kinga Ejzel, Natalia 

Lipka, Ewa Duda, Aleksandra Dubiel, 

Natalia Kucharska, Anna Suchanek, 

Dominika Kiełtyka, Barbara Miszuda, 

obiekcie HS 106 nie było oczekiwanego 

krążka w skokach narciarskich. Bezapelacyjny 

triumf Kamila Stocha (105,5 

i 103,5 m) zbiegł się z przekreśleniem 

medalowych szans jednego z głównych 

faworytów – Severina Freunda, 

po upadku w pierwszej konkursowej 

serii na niezbyt wygórowanej odległości 

99,5 m, oraz z imponującą walką w 

drugiej odsłonie Andreasa Wellingera, 

dającą po skoku na odległość 101,5 m 

awans z 14. pozycji na 6. W tej fazie 

czempionatu nie doczekaliśmy się także 

medalowych osiągnięć niemieckich 

biatlonistów. Tutaj na pierwszy plan 

wyszedł wyczyn Norwega Ole Einara 

Björndalena, który zwycięstwem w 

sprincie poprawił swój dorobek na 12 

olimpijskich medali (7, 4, 1). 40-latek 

ustępuje wyłącznie nieczynnemu od 

lat rodakowi – specjaliście od biegów 

narciarskich – Björnowi Dählie (8, 4, 0), 

ale każda kolejna wygrana może wysforować 

go na czoło zimowej klasyfikacji 

Witold Wolak 

Mannschaft gewann am vergangenen 

Spieltag vor heimischem Publikum das 

Oberschlesien-Derby gegen Polonia Beuthen 

mit 9:2 (nach Dritteln 1:0, 5:2, 3:0). 

Mit sieben Toren Differenz siegte auch 

der GKS Jastrzemb, mit 8:1 (1:0, 4:1, 

3:0) zuhause geben Podhale Nowy Targ. 

Weitere Ergebnisse: PBS Bank Sanok 

vs. Unia Auschwitz 3:1 (1:0, 1:0, 1:1), 

GKS Kattowitz vs. Cracovia Krakau 

1:4 (1:1, 0:2, 0:1). In der Tabelle führt 

Tichau mit 103 Punkten. Sanok belegt 

mit 86 Zählern den zweiten Platz, Cracovia 

Krakau ist mit seinen 80 Punkten 

Dritter. Das Feld schließt Nowy Targ auf 

dem elften Platz mit 23 Zählern, vier 

Punkte hinter dem Vorletzten Beuthen. 

Am nächsten Spieltag treten gegeneinander 

an: Unia Auschwitz vs. GKS 

Jastrzemb, Podhale Nowy Targ vs. GKS 

Tichau, Polonia Beuthen vs. KTH 1928 

Krynica, Cracovia Krakau vs. PBS Bank 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: 20. seria spotkań 


Bayern szlifuje rekord 



Derby Bawarii 1.FC Nürnberg – Bayern München urosły przed tą kolejką 

do szlagieru, bo w rundzie rewanżowej to właśnie te teamy przewodziły 





do tej kolejki tabeli z kompletem zdobytych punktów i najlepszym bilansem 

bramek. Jednak w konfrontacji z niepokonanym już od 45 ligowych 

spotkań Bayernem Franki okazały się bezradne, ulegając 0-2. 

Pierwsze 10 min należało jednak do Pierwszy raz w historii 

Nürnberg, które odważnie natarło 

na bramkę Neuera. Z czasem jednak Bundesligi Hamburg 

inicjatywę przejął Bayern, a na efekty przegrał 6 ligowych 

przewagi lidera tabeli nie trzeba było 

meczów z rzędu! 

długo czekać, bo w 18. min podanie Alaby 

na gola zamienił Mandzukić. Od tego 

momentu dominacja gości jeszcze się 

zwiększyła, ale skuteczność nie była tym 

razem atutem monachijczyków, którzy 

mieli też pecha. Konkretnie w 33. min, 

kiedy to rzut wolny Robbena wylądował 

na poprzeczce miejscowej bramki, 

podobnie jak dobitka Müllera. Ekipa 

Pepa Guardioli nie zrażała się jednak 

tym faktem i 4 min po zmianie stron ak- 

 

LARES: Niniejszy BL Aycicek materiał w 89. min, służy ale nie uchroniło 

to Werderu od poniesienia z BVB 

Freiburg – Hoffenheim 1-1 (0-0) 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Nürnberg – München 0-2 (0-1) 

LARES: Diese Materialien 6. ligowej sind porażki lediglich z rzędu (ostatni zum raz Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Frankfurt – Braunschweig untersagt. 3-0 (3-0) 

cję Mandzukicia na gola zamienił Lahm, 

zapewniając Bayernowi 18. wygraną w 

20. meczu tego sezonu w BL. Nürnberg 

z kolei na pokonanie monachijczyków 

czeka już od 12 potyczek (od 2.02.2007 

r.), ponosząc przy tym pierwszą porażkę 

od 5 kolejek. 


gości trafiali 

materiał 

Farfana (39.) 

służy 

i Meyer 

wyłącznie 

(44.). i losy 

do 

meczu 

czytania. 

zostały rozstrzygnięte, 

Powielanie 

a przed 

w 

końcem 

jakikolwiek 

meczu dośrodkowanie 


Tym samym po dwóch zwycięstwach drugie 45 min były już mało ciekawe. Knochego na gola zamienił Gustavo i 

otwierających rundę wiosenną ekipa Gospodarze bowiem koncentrowali się pierwsza wygrana „volkswagenów” z 


Nokaut Werderu 

Zwyciężył też wicelider tabeli – Bayer 

Leverkusen i też na wyjeździe, bo w 

derbach Nadrenii pokonał w Moenchengladbach 

tamtejszą Borussię 1-0 i 

od 25.02.1989 r. nie uległ „Źrebiętą” na 

Borussia-Park w meczu o ligowe punkty! 

Gola na wagę zasłużonych 3 pkt i 

drugiego zwycięstwa w trzecim meczu 

rundy wiosennej zdobył (62 min) dla 

Cenne 3 pkt w walce o utrzymanie Podobnie jak Braunschweig 0-3 na Natomiast pierwszy raz w historii 

LARES: Niniejszy się w BL materiał wywalczył Eintracht służy Frankfurt, wyłącznie wyjeździe do uległo czytania. Mainz, konkretnie Powielanie w Bundesligi w jakikolwiek Hamburger SV sposób przegrał 6 zabronione. 

który pokonał u siebie outsidera tabeli Wolfsburgu. „Wilki” przez cały mecz ligowych meczów z rzędu! Tym razem 


„aptekarzy” kapitalnym uderzeniem z 

20 m, Koreańczyk Son. Dzięki temu 5 z 

rzędu mecz bez wygranej ekipy Luciena 

Favre w tym 3 kolejna porażka stała się 

faktem. 

Najefektowniejsze zwycięstwo (również) 

w meczu wyjazdowym) z drużyn 

plasujących się w ścisłej czołówce tabeli 

dwie bramki dla BVB zdobyli Lewandowski 

(pierwsze trafienia od 5 spotkań) 

– w 28. i 85. min oraz Mkhitaryan w 41. 

i 62. min, a raz na listę strzelców wpisał 

się Friedrich (48.). Honorowego gola dla 

„zielono-białych” zdobył debiutujący w 

zwyciężył (2-0) 7.05.2011 r.). 

Komplet oczek na swoim koncie 

dopisało też 4. w tabeli FC Schalke 04, 

które bez problemów ograło u siebie 

Hannover 2-0, rozstrzygając losy meczu 

w pierwszej odsłonie, kiedy to do siatki 

Tayfuna Korkuta musiała przełknąć gorycz 

porażki, a „niebiescy” odnieśli 3. 

kolejne zwycięstwo i są niepokonani od 

5 kolejek (w tym 4 zwycięstwa). 

Eintracht ograł Eintracht 

Eintracht Braunschweig 3-0. Już w 7. 

min podanie Junga na gola zamienił 

Flum, a w 43. min podanie Fluma na 

drugiego gola dla dumy Hesji zamienił 

Meier i wydawało się, że takim wynikiem 

zakończy się pierwsza odsłona. 

na bronieniu dostępu do własnej bramki 

i rozbijaniu nieudolnych ataków gości, 

którzy na wygraną z ekipę z nad Menu 

czekają od 22.09.84 r. Frankfurt natomiast 

wygrał 3 z 5 ostatnich spotkań, z 

których przegrał tylko 1 (z Bayernem). 

1.FSV od 5 potyczek stała się faktem. 

Mainz z kolei poniosło pierwszą porażkę 

po serii 3 zwycięstw z rzędu i 5 spotkań 

bez porażki. 

dominowały, posiadając olbrzymią 

przewagę (64% posiadania piłki i 17-8 

w strzałach na bramkę), ale szalę na 

swoją stronę przechyliły dopiero w 

drugiej połowie. W 59. min Rodriguez 

wykorzystał rzut karny za faul na Do- 

odniosła Borussia Dortmund, która w Jednak na 60 sekund przed przerwą kolejne 

zagranie materiał Junga wykorzystał służy wyłącznie Aigner Dost podwyższył do czytania. na 2-0, a na Powielanie kwadrans hamburczycy, w jakikolwiek którzy jako jedyni sposób w hi- 

zabronione. 

ście, 7 min później, po zagraniu Olica, korzystał rzutu karnego. Po tej porażce 

Bremen znokautowała LARES: Werder aż Niniejszy 5-1. Po 


2. Bundesliga: 20. seria spotkań 

Sensacja w Köln 



Kilkutygodniowa przerwa w rozgrywkach 2. Bundesligi nie wpłynęła 

korzystnie na głównych faworytów rozgrywek. Lider tabeli, 1.FC Köln, 

uległ u siebie SC Paderborn 0-1, a wicelider, Greuther Fürth, w szlagierze 

kolejki poległ w Kaiserslautern 1-2. 

 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 10 meczach. w jakikolwiek sposób zabronione. 

Cottbus – Sandhausen 0-1 (0-0) 

Pomimo porażki 

Aalen – Aue 2-2 (1-1) 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

Wejście 


Przybyłki 

ist strengstens Kaiserslautern untersagt. 

– Fürth 2-1 (1-0) 

Paderborn od pierwszych minut 

spotkania w Köln prezentowało się 

lepiej, ale dopiero w 47. min zdobyło 

gola, jak się okazało – zwycięskiego. 

Jego autorem był Meha, który popisał 

się znakomitym uderzeniem z rzutu 

wolnego. Po stracie Bramki Köln zaczęło 

grać lepiej i ofensywniej, ale zawodziła 

skuteczność. M.in. debiutujący 

w 2.BL Norweg Finne zmarnował dwie 

tzw. 100-procentowe okazje bramkowe 

(w 57. i 84. min), nie trafiając do pustej 

bramki z kilku metrów, a w 70. min 

potężne uderzenie Halfara wylądowało 

na poprzeczce bramki Paderborn. 

Tym samym sensacja stała się faktem, 

a Köln poniosło pierwszą porażkę po 

serii 4 zwycięstw. Z kolei podopieczni 

kiedy to celnym uderzeniem z 20 m popisał 

się materiał Jenssen. Po zmianie służy stron wyłącznie ekipa minutę do przed czytania. końcem meczu Powielanie strzał Fuel- 

Sahara) w jakikolwiek reprezentant młodzieżowej sposób re- 

zabronione. 

i było bliskie jej zdobycia, kiedy to na min, kiedy na murawie pojawił się (za 


Kosty Runjaica nadal przeważała, co lkruga z linii bramkowej K’lautern wybił prezentacji Polski Przybyłko, który już 4 


Andre Breitenreitera odnieśli 4. ligowe 

zwycięstwo z rzędu i do 5 przedłużyli 

serię bez porażki, a w następnej kolejce 

mogą zdobyć kolejne punkty, bo w derbach 

Westfalii zmierzą się z walczącą o 

utrzymanie w 2.BL Arminią Bielefeld. 

Köln z kolei w 21. kolejce wybiera się 

do Sandhausen, które jesienią uległo w 

Köln 0-2, ale obecnie jest od 3 spotkań 

„przekuło się” (w 58. min) w zdobycie 

drugiej bramki, której autorem był Dick. 

Od tego momentu miejscowi zaczęli 

koncentrować się na grze defensywnej, 

a Franki, nie mając już nic do stracenia, 

odważnie natarły i na 12 min przed końcem 

spotkania Mudriński strzelił kon- 

LARES: Niniejszy taktową materiał bramkę dla Fürth, służy które wyłącznie rzuciło 

zmierzy do czytania. się z będącym w Powielanie ścisłej czołówce 

2.BL Karlsruhe (10 spotkań bez ekipa Rolanda Vrabeca zdoła dopisać do 

2-0. Być w jakikolwiek może jednak w następnej sposób serii zabronione. 

się do jeszcze bardziej zdecydowanego 

LARES: Diese Materialien szturmu, sind szukając lediglich wyrównującej zum bramki, Lesen porażki), bereitgestellt. które chce się zrewanżować Jegliche swojego Vervielfältigung konta pierwszy komplet ist oczek strengstens untersagt. 

niepokonane, wygrało m.in. 2 ostatnie 

spotkania i na pewno nie jest bez szans 

w konfrontacji z ekipą Petera Stogera. 

z Paderborn przewaga 

Köln nad wiceliderem 

nadal wynosi 4 pkt. 

6. miejsce. Arminia już w 8. min nie Tabela 


Szlagier 

materiał 

dla „Kaisersów” 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

wykorzystała 

w jakikolwiek 

rzutu karnego, 

sposób 

kiedy to 

zabronione. 

Pomimo porażki z Paderborn przewa- 

strzał Huebenera wylądował na po- 


ga Köln nad wiceliderem nadal wynosi 

4 pkt, bo drugi w tabeli Greuther Fürth 

uległ na wyjeździe trzeciemu w stawce 

1.FC Kaiserslautern 1-2. „Kaisersi” od 

początku spotkania byli aktywniejsi, ale 

dopiero w 38. min objęło prowadzenie, 

Czyżby pierwszy raz w historii kibice Hamburgera SV na pięknej Imtech-Arenie musieli oglądać zmagania swoich 

pupili o punkty 2. Bundesligi? 

Foto: Muns/Wikipedia 

Kacper Przybyło (były zawodnik 1. FC Köln) w meczu 

z FC St. Pauli zdobył dwie bramki i uratował punkt dla 

Arminii Bielefeld 

Foto: AmyLeonie/wikipedia 

obrońca tego zespołu, Heintz. Dzięki 

temu 1.FCK zbliżyło się do drugiego 

w tabeli Fürth na odległość punktu, a 

przypomnijmy: wicemistrzostwo 2.BL 

gwarantuje bezpośredni awans do BL. W 

najbliższej kolejce przed Fürth kolejne 

trudne zadanie, bo na własnym stadio- 

HSV tonie! 

u siebie z Herthą Berlin 0-3. Losy spotkania 

zostały rozstrzygnięte w pierwszej 

połowie, w której to fatalne kiksy w 

defensywie HSV wykorzystali Allagui 

w 15. min oraz Ramos w 23. i 33. min. 

Dodajmy, że Ramos w 14 min. nie wy- 

Frankom za jesienną porażkę (1-2) u 

siebie. K’lautern natomiast wybiera się 

do walczącego o ligowy byt Aue, które 

z 10 potyczek u siebie tego sezonu górą 

było już 5-krotnie, a 1.FCK na wyjazdach 

ulegało w tym sezonie 4 razy w 

Remisy Karlsruhe i 1.FC Union nie 

wykorzystało w minionej serii FC St. 

Pauli, które mimo że prowadziło w 

Bielefeld już 2-0, ostatecznie tylko zremisowało 

2-2 i zamiast wskoczyć na 

czwartą lokatę w tabeli, nadal okupuje 

przeczce bramki St. Pauli, które od tego 

momentu zdominowało gospodarzy. 

Zaowocowało to w 30. min objęciem 

prowadzenia (Thy), a w 61. min Noethe 

podwyższył na 2-0 i wydawało się, że 

jest po emocjach. Zwrot nastąpił w 65. 

min później wykorzystał dośrodkowanie 

Appiah i zdobył gola kontaktowego, a 

w drugiej minucie doliczonego czasu 

gry również po centrze Appiah wyrównał 

na 2-2! Trafienie to sprawiło, że St 

Pauli na zwycięstwo z Bielefeld czeka 

już od 23.09.2000 r., kiedy zwyciężyło 

storii nigdy nie spadli z BL, pozostają 

na przedostatniej, spadkowej pozycji! 

Klęski u siebie doznał też Stuttgart, 

który w derbach Szwabii uległ Augsburgowi 

aż 1-4, będąc przez całe spotkanie 

tłem dla gości, którzy do 8 przedłużyli 

serię bez ligowej porażki, VfB z kolei 

przegrało kolejne 5. spotkanie i 7. z 8 

minionych, a przy tym 3. z rzędu z FCA. 

We Freiburgu z kolei w derbach Badenii 

gospodarze zremisowali z Hoffenheim 

1-1. Wynik ten nie krzywdzi żadnej z 

drużyn, ale zdecydowanie bardziej z takiego 

rezultatu cieszą się goście, którzy 

plasują się wyżej w tabeli i z SCF przegrali 

tylko 1 z 6 ostatnich konfrontacji. 


Dokumentacja kolejki 

M’gladbach – Leverkusen 0-1 (0-0) 

Wolfsburg – Mainz 05 3-0 (0-0) 

Bremen – Dortmund 1-5 (0-2) 

Hamburg – Berlin 0-3 (0-3) 

Stuttgart – Augsburg 1-4 (0-2) 

Schalke 04 – Hannover 2-0 (2-0) 

Tabela 

1. München..............20.........56.......... 53-9 

2. Leverkusen...........20.........43........ 37-20 

3. Dortmund............20.........39........ 47-24 

4. Schalke 04............20.........37........ 39-29 

5. M’gladbach..........20.........33........ 36-25 

6. Wolfsburg............20.........33........ 33-24 

7. Berlin...................20.........31........ 31-24 

8. Augsburg.............20.........31........ 30-29 

9. Mainz 05..............20.........30........ 29-35 

10. Hannover.............20.........24........ 29-35 

11. Hoffenheim..........20.........22........ 40-43 

12. Frankfurt..............20.........21........ 24-34 

13. Bremen................20.........20........ 24-45 

14. Stuttgart..............20.........19........ 33-41 

15. Freiburg...............20.........18........ 20-36 

16. Nürnberg.............20.........17........ 24-36 

17. Hamburg..............20.........16........ 33-47 

18. Braunschweig......20.........12........ 11-37 

od 3 kolejek, bo podejmie będący od 5 

kolejek bez zwycięstwa Bochum. 


Dokumentacja kolejki 

Bochum – Frankfurt 1-2 (0-0) 

1.FC Union – Dresden 0-0 

Köln – Paderborn 0-1 (0-0) 

Karlsruhe – Ingolstadt 1-1 (1-1) 

Bielefeld – St. Pauli 2-2 (0-1) 

TSV 1860 M. – Düsseldorf 1-1 (0-0) 

1. Köln.....................20.........39........ 32-11 

2. Fürth....................20.........35........ 36-24 

3. Kaiserslautern......20.........34........ 34-21 

4. Karlsruhe.............20.........32........ 27-18 

5. 1.FC Union............20.........32........ 31-26 

6. St. Pauli................20.........32........ 28-25 

7. Paderborn............20.........32........ 33-32 

8. Sandhausen.........20.........30........ 18-17 

9. TSV 1860 M..........20.........29........ 19-22 

10. Düsseldorf............20.........26........ 22-30 

11. Frankfurt..............20.........24........ 29-30 

12. Aalen...................20.........24........ 20-23 

13. Bochum...............20.........23........ 19-22 

14. Ingolstadt............20.........22........ 19-27 

15. Bielefeld...............20.........22........ 29-38 

16. Aue......................20.........22........ 23-32 

17. Dresden................20.........22........ 20-29 

18. Cottbus................20.........13........ 21-33




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

14. – 20. Februar 2014 

Pinnwand 

QQKeine zittrigen LARES: Senioren: Niniejszy Thomas QQBeisammensein: materiał służy Schauspieler wyłącznie Armin QQNatur do czytania. pur: Fast 20.000 Powielanie User haben QQSchweighöfer w jakikolwiek Single: Noch sposób Ende zabronione. 

Gottschalk steht zu seinen in die Jahre ge- 

Rohde freut sich besonders auf das gesellige gevotet, das Ergebnis ist eindeutig: 97 Prozent September verkündete Schauspieler Matthias 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Verwirrung untersagt. 

kommenen Fans – und sieht sich selbst bereits 

Es ist nicht einfach eine Promi- 

Frau zu sein. Manchmal weiß 

man gar nicht, wie man heißt. Bei 

den vielen Scheidungen, Trennungen 

auf Zeit und Neustarts ist das 

LARES: Niniejszy „Karneval materiał der Schauspieler”, służy sagte wyłącznie Rohde. do czytania. Powielanie und glücklicher w jakikolwiek Vater von Greta“. sposób zabronione. 

Die Berlinale findet in diesem Jahr vom 6. 

Sylvie Meis, die die ganze Welt 

LARES: Diese Materialien bis zum sind 16. Februar lediglich statt. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche QQVervielfältigung Kinderstar gesucht: „The Voice ist Kids“ strengstens untersagt. 

geht in die nächste Runde. Nach dem Erfolg 

QQFacebook-Fan: Fernsehmoderator Kai 

der ersten Staffel können nun wieder junge 

auch kein Wunder. Gutes Beispiel: 

eigentlich nur als van der Vaart 

kennt. Nach der Scheidung von 

Rafael musste sie aber laut holländischem 

Recht zu ihrem Mädchennamen 

zurückkehren. Nicht ganz 

ohne Schminke viel hübscher als zugekleis- 

freiwillig, denn eigentlich wollte 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie tert. Doch do was czytania. sagt Melli zu dem Thema? Powielanie „Also w jakikolwiek sposób zabronione. 

kann ich in Zukunft direkt aus dem Bett auf 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Dafür entschied untersagt. 

sich Barbara 

als Oldie. „Das sind keine zitterigen Senioren”, 

sagte der TV-Moderator. Er gehöre selbst zu 

den Leuten, „die mit den Beatles groß, mit 

Queen erwachsen und mit U2 alt wurden”, 

sagte er. Die Generation der „Downloader”, 

die sich ihre Unterhaltung einfach im Internet 

herunterladen, sei nicht sein Publikum. 

Q Zur Rettung des Liedguts: Seit 70 

Meis lieber van der Vaart bleiben. 

Becker nach der Scheidung von 

Boris. Sie blieb eine Becker, obwohl 

Boris das nicht ganz gefiel. Es seien 

zu viele Becker-Frauen auf der 

Welt unterwegs. Aber Babs wollte 

so heißen wie ihre Söhne. Das will 

Jahren dirigiert Gotthilf Fischer seine Chöre. 

Jetzt hat er einen Verein zum „Erhalt des 

deutschen Liedguts” gegründet. Mit seinem 

Verein möchte er das Thema noch weiter vorantreiben. 

Es ginge vor allem um den „Erhalt, 

die Pflege und die Förderung des deutschen 

Liedguts”. Ein musisches Bildungsangebot für 

Alessandra Pocher nicht wirklich 

und soll nun nach der Scheidung 

von Oliver Pocher, laut „Bild“- 

Zeitung, zu ihrem Mädchennamen 

Meyer-Wölden zurückkehren. 

Wird jetzt aus Alessandra auch 

Sandy, wie früher? Das bleibt wohl 

LARES: Niniejszy Morgen” materiał und „Gute Nacht”, służy erklärte wyłącznie Pflaume, ‚Monrose‘-Sängerin do czytania. und der Nationalkicker Powielanie Wehland w bleiben jakikolwiek dem Programm sposób und den zabronione. 

dessen offizielle Facebook-Seite mehr als ein Paar, wohnen zusammen in London. Folgt jungen Teilnehmern hingegen erhalten. auch bald, wer weiß das schon? 

LARES: Diese Materialien 330.000 sind Nutzer lediglich verfolgen. zum Lesen nun das bereitgestellt. gemeinsame Kind? Jegliche Vervielfältigung ist adur strengstens untersagt. 

Kinder und Jugendliche, die Unterstützung 

von Chören aber auch Veranstaltungen und 

Vorträge sollen zum Programm gehören. 

Foto: Wikipedia 

Beisammensein mit den Kollegen während 

der Berlinale. „Dann wird wieder nur im Taxi 

geschlafen, weil Berlinale ist”, sagte Rohde. 

Ob die Internationalen Filmfestspiele Berlin 

beruflich wirklich wichtig seien, könne 

er schlecht einschätzen. Sie seien eher der 

Pflaume freut sich, Facebook so früh für sich 

entdeckt zu haben. „Ich finde es sehr spannend, 

wie sich das Ganze in den letzten zehn 

Jahren entwickelt hat. Ich glaube, Facebook 

ist ein Stück weit erwachsener geworden. Das 

meiste Feedback von seinen Fans bekomme 

der Moderator auf banale Postings wie „Guten 

Foto: Gunnar Richter Namenlos.net/ Wikipedia 

finden Dschungel-Königin Melanie Müller 

den roten Teppich stolpern?“, scherzt die 

25-Jährige. Doch dann wird sie nachdenklich 

und erklärt: „Das hätte ich nicht gedacht. Aber 

das fällt mir natürlich extrem schwer, weil ich 

lebe ja dieses Marilyn-Monroe-Ding und 

dieses extrem Aufgestylte. Das ist jetzt wie 


ein Imagewechsel, 

do czytania. 

mit dem ich noch 

Powielanie 

gar nicht 

Q 


so im Reinen bin.“ 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen QQ 

bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Schwangerschaftsgerüchte: Bekommen 

Mandy Capristo und Mesut Özil etwa 

bald ein Baby? Seit Paparazzi das junge Paar 

vor wenigen Tagen in einer Londoner Geburtsklinik 

entdeckten, überschlagen sich 

die Gerüchte. Seit einem Jahr sind die Ex- 

Foto: Alice Meyer 

Schweighöfer ein Liebescomeback mit Ex- 

Freundin Ani Schromm und dann sogar die 

frohe Nachricht eines weiteren gemeinsamen 

Babys. Nun scheint aber wieder alles vorbei 

zu sein. Gegenüber der „Bild“-Zeitung sagte 

der Schauspieler, er sei „glücklicher Single 

Gesangstalente ihr Können unter Beweis 

stellen. Bereits am 21. März geht die ungewöhnliche 

Castingshow mit teilweise neuer 

Jury los. Jury-Mitglied Tim Bendzko wird 

durch Johannes Strate von Revolverheld ersetzt. 

Lena Meyer-Landrut und Henning 

Foto: Niklaus Solingen 

abzuwarten. Vielleicht heiratet sie 

Anna Durecka 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer durchs Land 

und berichtet von seinen Abenteuern 



Quadratisch, praktisch, gut – Pixi-Bücher feiern 50. Geburtstag 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Seiten, czytania. auf dem hinteren Powielanie Umschlag w einen 

Spiel- oder Basteltipp und sind die 

jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen erfolgreichste bereitgestellt. Bilderbuchreihe Jegliche aller Zeiten! Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Figur do in czytania. den Büchern Powielanie und ist bis heute w jakikolwiek sposób zabronione. 

fester Bestandteil der Umschlaggestaltung. 


Seit 1993 ist Pixi selbst Titelheld zahlreicher 

„Pixi-Pixi-Geschichten”. Inzwischen gibt es 

auch Maxi-Pixi im Format 15 x 15 cm und 

Pixi Wissen, die kompakte Wissensreihe für 

Grundschüler. Zu besonderen Anlässen er- 

Foto: Klaudia Kandzia 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie scheinen do czytania. besondere Powielanie Pixi-Bücher. So w zum jakikolwiek sposób zabronione. 


Pixi-Bücher sind begehrte Sammelobjekte für Kinder 


3986 

Usługi 

Zakład 

Pogrzebowe Niemcy – Polska 

Pogrzebowy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Sprowadzanie 

czytania. Powielanie przesiedlenia, w jakikolwiek przeprowadzki sposób zabronione. przewozy 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

zmarłych 


z zagranicy 

Jegliche tel. Vervielfältigung 77 46 60 158 ist strengstens zagraniczne untersagt. zwłok 

Załatwianie formalności 

z całej Europy 

Opieka nad grobami 

tel. 602 376 845 

KOMPUTEROWY 

DOBÓR OPRAW * 

Zdzieszowice: tel. 77 484 41 76 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie www.machnik.ozimek.pl 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

Tel./fax: 


(077) 46−52−456 

7033 

Jegliche Vervielfältigung 77 4 538 486ist strengstens untersagt. 

WOCHENBLATT.pl 

Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt. Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. 

Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

Redaktionsanschrift: ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „UNIversum“, „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, 

„Wirtschaft“; Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia 

Kandzia: „Kirche und Gesellschaft”, „UNIversum”. Übersetzung: Andrzej 

Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof 

Sie sind 10 x 10 cm groß, haben immer 24 

Die ersten Pixi-Bücher erschienen 1954. Da 

mehrere Generationen der Pixi-Leser inzwischen 

erwachsen sind, sind Pixi-Bücher ein 

begehrtes Sammelobjekt geworden. 

Im Jahr 1982 nahm Pixi selbst Gestalt als 

Machnik N. 

Ozimek, Schodnia Nowa, 

1765 

Adres redakcji: ul. Powstańców Śląskich 25, 45-086 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „UNIversum”, „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, 

„Gospodarka”; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; 

Klaudia Kandzia – „Kościół i społeczeństwo”, „UNIversum”. Tłumaczenia: 

Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 

Beispiel für die 200. Serie im April 2011. Für diese haben 

prominente Mütter und Väter acht Pixi-Geschichten geschrieben. 

Die Autoren sind das Model Heidi Klum, die 

Comedie-Schauspielerin Anke Engelke, Kinderbuchautorin 

Cornelia Funke, Filmemacher Fatih Akin oder TV- 

Moderator Jörg Pilawa. 

Auch die Deutsche Bahn hat die Pixi-Bücher für sich 

entdeckt und verschenkt sogar interessierten Kindern 

Pixi-Bücher der Reihe „Oli fährt Bahn“. In diesen erlebt 

Oli abenteuerliche Geschichten rund ums Zugfahren. Die 

kostenlosen Pixi-Bücher können Eltern für ihre Kinder mit 

einer E-Mail an oli@deutschebahn.com bestellen. 

begehrt – pożądać, pragnąć 

Gestalt annehmen – przyjąć postać 

Sammelobjekt, das, -e – obiekt dla zbieraczy 

Umschlag, der, Umschläge – okładka 

TRANSPORT MEBLI 

7875Miejsce 

na Twoją 

reklamę 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. Powstańców Śl. 25, 45-086 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

7629 

Konzept: Klaudia Kandzia 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl iSO 9001 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen O uśmiech seniora (Vorschau)

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

Template löschen?

Als Template speichern?