Menschheitserbe Meer - WBGU
Menschheitserbe Meer - WBGU
Menschheitserbe Meer - WBGU
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
Inhaltsverzeichnis<br />
Mitarbeiter des Beirats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V<br />
Danksagung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VI<br />
Kästen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIV<br />
Tabellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XV<br />
Abbildungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVI<br />
Akronyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX<br />
Zusammenfassung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1<br />
Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />
1 Die <strong>Meer</strong>e im Anthropozän . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />
1.1 Nutzung der <strong>Meer</strong>e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />
1.1.1 Mythos <strong>Meer</strong> – die kulturelle Bedeutung der <strong>Meer</strong>e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />
1.1.2 Nahrung aus dem <strong>Meer</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
1.1.3 Seeschifffahrt und Seehandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
1.1.4 Das <strong>Meer</strong> als Senke für Abfall und Abwasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />
1.1.5 Energie aus dem <strong>Meer</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
1.1.6 <strong>Meer</strong>esbergbau und Ressourcenextraktion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />
1.1.7 Der ökonomische Wert von <strong>Meer</strong>esökosystemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />
1.2 Die Bedrohung der <strong>Meer</strong>e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
1.2.1 Physische Zerstörung von Ökosystemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
1.2.2 Überfischung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
1.2.3 Auswirkungen der <strong>Meer</strong>esverschmutzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />
1.2.3.1 Folgen chemischer Verschmutzung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43<br />
1.2.3.2 Folgen der Verschmutzung mit Plastik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
1.2.3.3 Radioaktive Belastungen von mariner Fauna und <strong>Meer</strong>esökosystemen . . . . 45<br />
1.2.4 Erwärmung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
1.2.5 CO 2 -Eintrag und Versauerung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
1.2.6 Sauerstoffarme Zonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />
1.2.7 <strong>Meer</strong>esspiegelanstieg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
1.2.8 Aggregierte Effekte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51<br />
1.3 Mögliche neue Nutzungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
1.3.1 Erneuerbare Energien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
1.3.2 Rohstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />
1.3.3 Marine genetische Ressourcen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57<br />
1.3.4 Neue Entwicklungen in der marinen Aquakultur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />
1.4 Die Zukunft des Ökosystems <strong>Meer</strong> gestalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
1.4.1 Primäre Prinzipien und Werte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59<br />
1.4.2 Leitbild für den Umgang mit den <strong>Meer</strong>en . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
1.4.2.1 Systemisch denken: Das <strong>Meer</strong> als Ökosystem und Teil des Erdsystems<br />
betrachten und erhalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60<br />
1.4.2.2 Vorsorglich handeln: Unsicherheiten und Nichtwissen einkalkulieren . . . . . 61<br />
1.4.2.3 Zusammenarbeiten: Die Tragik der Allmende überwinden . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
VII