Lösung A2
Lösung A2 Lösung A2
1 Lösung Aufgabe 2 Mechanisches Ersatzbild: F Zr Kritische Stelle im Bereich der Paßfedernut F u F Rr y F A F B T Z x a b c Torsion bewirkt statische Beanspruchung Querkräfte und Biegemoment bewirken dynamische Beanspruchungen 1) Festigkeitsnachweis a) Reaktionskräfte ∑ ∑ F Y M = 0 ⇔ F Z [ A] AY = 0 ⇔ F + F BY BY − F ⋅ b − F − F ⋅ a − F ⋅ c = 0 FZr ⋅ a + FRr ⋅ c ⇒ FBY = b 1200N ⋅185mm + 4000N ⋅ 245mm FBY = = 5464N 220mm Von (1) : F = − 246N AY Zr Zr Rr = 0 Rr (1) (2) ∑ ∑ F Z M Y = 0 [ A] = 0 ⇔ F AZ ⇔ F U ⇒ F und + F ⋅ a − F BZ = F F BZ AZ − F U BZ ⋅ U a b = F ⋅b = 0 U = 0 185mm = 3600N ⋅ = 3027N 220mm − F = 3600N − 3027N = 573N BZ b) Beanspruchungen: Torsion T; Querkraft Q; Biegemoment M b
- Seite 2 und 3: 2 • Torsionsnennspannung τ T F
- Seite 4 und 5: 4 - gegen Fließen S 1 Fv, GEH ⇒
- Seite 6: 6 mm mm f f f mm N f Z Y gesamt 2 2
1<br />
Lösung Aufgabe 2<br />
Mechanisches Ersatzbild:<br />
F Zr<br />
Kritische Stelle im Bereich<br />
der Paßfedernut<br />
F u<br />
F Rr<br />
y<br />
F A<br />
F B<br />
T<br />
Z<br />
x<br />
a<br />
b<br />
c<br />
Torsion bewirkt statische Beanspruchung<br />
Querkräfte und Biegemoment bewirken dynamische Beanspruchungen<br />
1) Festigkeitsnachweis<br />
a) Reaktionskräfte<br />
∑<br />
∑<br />
F<br />
Y<br />
M<br />
= 0 ⇔ F<br />
Z<br />
[ A]<br />
AY<br />
= 0 ⇔ F<br />
+ F<br />
BY<br />
BY<br />
− F<br />
⋅ b − F<br />
− F<br />
⋅ a − F<br />
⋅ c = 0<br />
FZr<br />
⋅ a + FRr<br />
⋅ c<br />
⇒ FBY<br />
=<br />
b<br />
1200N<br />
⋅185mm<br />
+ 4000N<br />
⋅ 245mm<br />
FBY<br />
=<br />
= 5464N<br />
220mm<br />
Von (1) : F = − 246N<br />
AY<br />
Zr<br />
Zr<br />
Rr<br />
= 0<br />
Rr<br />
(1)<br />
(2)<br />
∑<br />
∑<br />
F<br />
Z<br />
M<br />
Y<br />
= 0<br />
[ A]<br />
= 0<br />
⇔ F<br />
AZ<br />
⇔ F<br />
U<br />
⇒ F<br />
und<br />
+ F<br />
⋅ a − F<br />
BZ<br />
= F<br />
F<br />
BZ<br />
AZ<br />
− F<br />
U<br />
BZ<br />
⋅<br />
U<br />
a<br />
b<br />
= F<br />
⋅b<br />
= 0<br />
U<br />
= 0<br />
185mm<br />
= 3600N<br />
⋅ = 3027N<br />
220mm<br />
− F = 3600N<br />
− 3027N<br />
= 573N<br />
BZ<br />
b) Beanspruchungen: Torsion T; Querkraft Q; Biegemoment M b
2<br />
• Torsionsnennspannung<br />
τ<br />
T<br />
F<br />
⋅ r<br />
3600N<br />
⋅ 65mm<br />
⋅16<br />
U<br />
= =<br />
=<br />
44,1 N /<br />
t 3 3 3<br />
Wt<br />
π ( d − t)<br />
/16 π ⋅ (35 − 5) mm<br />
=<br />
mm<br />
2<br />
• Querkraft im Schnitt an der kritischen Stelle:<br />
Q Y,Links<br />
F Rr<br />
F AY<br />
Q y,Rechts<br />
F BY<br />
Links:<br />
Rechts:<br />
Q Y,links = -F AY = 264 N<br />
Q Z,links = -F AZ = -573 N<br />
Q Y,Rechts = -F Rr +F BY = - 4000N + 5464 N = 1464 N<br />
Q Z,Rechts = F BZ = 3027 N (größere Werte als die der linke Seite)<br />
⇒<br />
Q =<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
QY + QZ<br />
= 1464 + 3027 N = 3362N<br />
• Schubnennspannung infolge der Querkraft:<br />
τ<br />
Q<br />
A<br />
Q<br />
π ⋅(<br />
d − t)<br />
3362N<br />
π ⋅(35<br />
− 5) mm<br />
= =<br />
=<br />
= 4,76 N /<br />
S 2 2 2<br />
/ 4<br />
/ 4<br />
mm<br />
2<br />
(vernachlässigbar)<br />
• Biegemoment an der kritischen Stelle:<br />
M<br />
M<br />
M<br />
bY<br />
bZ<br />
b<br />
= F<br />
= F<br />
=<br />
AZ<br />
AY<br />
M<br />
⋅ a = 573N<br />
⋅ 0,185m<br />
= 106 Nm<br />
⋅ a = −264N<br />
⋅ 0,185m<br />
= −49<br />
Nm<br />
2<br />
bY<br />
+ M<br />
2<br />
bZ<br />
=<br />
106<br />
2<br />
2<br />
+ 49 Nm = 116,8Nm<br />
• Biegespannung:<br />
M<br />
b<br />
σ<br />
b<br />
= ; mit W<br />
W<br />
b<br />
b<br />
≈ 0,1 ⋅ d<br />
116800Nmm<br />
σ<br />
b<br />
=<br />
= 27,24 N / mm<br />
3 3<br />
0,1 ⋅35<br />
mm<br />
3<br />
( Skript Kap.5,<br />
Bl.11/<br />
25; genutete Welle mit<br />
2<br />
Paßfeder)<br />
c) Statische Bauteilfestigkeit<br />
• Kerbformzahlen:<br />
α<br />
σ , b<br />
= 2,5 ( Skript, Kap.5, Bl.20/25; Paßfeder mit Fingerfräser)<br />
α<br />
τ , t<br />
= 3 (Skript, Kap.5,Bl.20/25; Kerbwirkung in Umfangsrichtung)<br />
• Plastische Kerbwirkungszahl<br />
pl, σ , b<br />
und<br />
pl,<br />
τ , t<br />
β<br />
β
3<br />
6,29<br />
/<br />
265<br />
0,05<br />
/<br />
210.000<br />
2<br />
2<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
R<br />
E<br />
n<br />
P<br />
r<br />
ert<br />
pl<br />
ε<br />
pl<br />
t<br />
t<br />
grenz<br />
t<br />
pl<br />
pl<br />
b<br />
b<br />
grenz<br />
b<br />
pl<br />
n<br />
g<br />
n<br />
n<br />
g<br />
n<br />
<<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
<<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
3,99<br />
1,33<br />
3<br />
1,7<br />
2,5<br />
4,25<br />
1,7<br />
2,5<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
τ<br />
τ<br />
σ<br />
σ<br />
α<br />
α<br />
0,75<br />
1,33<br />
1<br />
1<br />
0,588<br />
1,7<br />
1<br />
1<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
,<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
t<br />
grenz<br />
t<br />
pl<br />
t<br />
t<br />
pl<br />
b<br />
grenz<br />
b<br />
pl<br />
b<br />
b<br />
pl<br />
g<br />
n<br />
g<br />
n<br />
τ<br />
τ<br />
τ<br />
σ<br />
σ<br />
σ<br />
α<br />
β<br />
α<br />
β<br />
d) Statische Bauteilfestigkeit<br />
• Bauteil-Fließgrenze<br />
2<br />
2<br />
,<br />
,<br />
,<br />
2<br />
2<br />
,<br />
,<br />
,<br />
/<br />
205<br />
0,75<br />
/<br />
265<br />
0,58<br />
:<br />
/<br />
450,68<br />
0,588<br />
/<br />
265<br />
:<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
R<br />
r<br />
Torsion<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
R<br />
Biegung<br />
t<br />
pl<br />
P<br />
t<br />
FK<br />
b<br />
pl<br />
P<br />
b<br />
FK<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
τ<br />
τ<br />
σ<br />
β<br />
τ<br />
β<br />
σ<br />
• Bauteil-Festigkeit<br />
2<br />
2<br />
,<br />
,<br />
,<br />
2<br />
2<br />
,<br />
,<br />
,<br />
/<br />
317<br />
0,75<br />
/<br />
410<br />
0,58<br />
:<br />
/<br />
697<br />
0,588<br />
/<br />
410<br />
:<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
R<br />
r<br />
Torsion<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
R<br />
Biegung<br />
t<br />
pl<br />
m<br />
t<br />
BK<br />
b<br />
pl<br />
m<br />
b<br />
BK<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
τ<br />
τ<br />
σ<br />
β<br />
τ<br />
β<br />
σ<br />
e) Statische Bauteilsicherheit<br />
• Für die Einzelbeanspruchung<br />
- gegen Fließen<br />
4,65<br />
/<br />
44,1<br />
/<br />
205<br />
:<br />
9,72<br />
/<br />
27,24<br />
/<br />
265<br />
:<br />
2<br />
2<br />
,max<br />
,<br />
,<br />
2<br />
2<br />
,max<br />
,<br />
,<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
S<br />
Torsion<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
S<br />
Biegung<br />
t<br />
t<br />
FK<br />
t<br />
F<br />
b<br />
b<br />
FK<br />
b<br />
F<br />
τ<br />
τ<br />
σ<br />
σ<br />
- gegen Bruch<br />
7,19<br />
/<br />
44,1<br />
/<br />
317<br />
:<br />
25,58<br />
/<br />
27,24<br />
/<br />
697<br />
:<br />
2<br />
2<br />
,max<br />
,<br />
,<br />
2<br />
2<br />
,max<br />
,<br />
,<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
S<br />
Torsion<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
S<br />
Biegung<br />
t<br />
t<br />
BK<br />
t<br />
B<br />
b<br />
b<br />
BK<br />
b<br />
B<br />
τ<br />
τ<br />
σ<br />
σ<br />
• Für die Zusammengesetzte Beanspruchung
4<br />
- gegen Fließen<br />
S<br />
1<br />
Fv,<br />
GEH<br />
⇒ S<br />
Fv,<br />
GEH<br />
σ<br />
=<br />
R<br />
v,<br />
GEH<br />
P<br />
= 4,18<br />
=<br />
⎛<br />
⎜<br />
1<br />
⎝ SF<br />
,<br />
b<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
+ 3r<br />
2<br />
τ<br />
⎛<br />
⎜<br />
1<br />
⋅<br />
⎝ SF<br />
, t<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
=<br />
⎛<br />
⎜<br />
⎝<br />
1<br />
9,72<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
+ 3⋅0,58<br />
2<br />
⎛<br />
⋅⎜<br />
⎝<br />
1<br />
4,65<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
= 0,239<br />
- gegen Bruch<br />
S<br />
1<br />
Bv,<br />
GEH<br />
⇒ S<br />
Fv,<br />
GEH<br />
σ<br />
=<br />
R<br />
v,<br />
GEH<br />
m<br />
= 5,76<br />
=<br />
⎛<br />
⎜<br />
1<br />
⎝ SB,<br />
b<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
+ 3r<br />
2<br />
τ<br />
⎛<br />
⎜<br />
1<br />
⋅<br />
⎝ SB<br />
, t<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
=<br />
⎛<br />
⎜<br />
⎝<br />
1<br />
25,58<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
+ 3⋅<br />
0,58<br />
2<br />
⎛<br />
⋅⎜<br />
⎝<br />
1<br />
7,19<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
2<br />
= 0,1735<br />
f) Ausnutzung gegen Fließen ( Sollsicherheit von 1,2)<br />
A<br />
*<br />
Fv,<br />
GEH<br />
=<br />
ν<br />
F<br />
S<br />
Fv,<br />
GEH<br />
=<br />
1,2<br />
5,76<br />
= 20,8%<br />
f) Sicherheit gegen Dauerbruch (nach der vereinfachten Methode, Kap.3.6.3, Bl.5/6 und 6/6)<br />
• Mittlere Vergleichsspannung ohne Berücksichtigung der Formzahlen<br />
σ<br />
2<br />
vm , GEH<br />
= ⋅τ<br />
t<br />
= 3 ⋅ 44,1N<br />
/ mm = 76,38N<br />
/<br />
• Ausschlagvergleichspannung<br />
3 mm<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
va , GEH<br />
= σ<br />
b,<br />
a<br />
+ ⋅τ<br />
S , a<br />
= 27,4 + 3⋅<br />
4,76 N / mm = 28,61N<br />
7<br />
2<br />
σ<br />
3 mm<br />
Biegung ist überwiegend ⇒ Ausschlagfestigkeit für Biegung ist maßgebend.<br />
• Kerbwirkungszahlen βσ , b<br />
mit R m = 410 N/mm 2<br />
Für die Paßfedernut der Form B, erhält man aus Diagramm (Kap.5, BL.18/25) β 5<br />
• Bauteil-Biegeausschlagspannung<br />
K<br />
V<br />
2<br />
2<br />
σ<br />
AK , b<br />
= σ<br />
A,<br />
b<br />
⋅<br />
= 190N<br />
/ mm ⋅<br />
= 184,82N<br />
/ mm ,<br />
1<br />
1<br />
β σ , b<br />
+ −1<br />
1,5 + −1<br />
K<br />
F , σ<br />
0,96<br />
2<br />
wobei σ<br />
A , b<br />
= 190N<br />
/ mm aus Smith-Diagramm von Werkstoff S275 (St 44) bei<br />
2<br />
σ<br />
vm , GEH<br />
= 76,38N<br />
/ mm<br />
1,5<br />
Mit R m = 410 N/mm 2 und R Z = 6,3.10 -3 mm, K 96<br />
Randschichtfaktor K V = 1,5 (d = 35 mm)<br />
F<br />
, σ<br />
= 0,<br />
σ<br />
, b<br />
=1,
5<br />
σ<br />
184,82N<br />
/ mm<br />
2<br />
28,61N<br />
/ mm<br />
2<br />
D, GEH<br />
=<br />
σ<br />
va,<br />
GEH<br />
AK , b<br />
• Sicherheit S = =<br />
6, 45<br />
• Ausnutzung bei Sollsicherheit ν D =1,3<br />
A<br />
*<br />
D,<br />
GEH<br />
σ<br />
=<br />
σ<br />
va,<br />
GEH<br />
AK , bzul<br />
σ<br />
=<br />
σ<br />
va,<br />
GEH<br />
AK , b<br />
⋅ν<br />
D<br />
=<br />
ν<br />
D<br />
S<br />
D,<br />
GEH<br />
=<br />
1,3<br />
6,45<br />
= 20,15%<br />
2) Resultierende Wellendurchbiegung<br />
F Zr<br />
• Erste Berechnung<br />
f 1<br />
2<br />
2<br />
4<br />
F ⋅l1<br />
⋅l2<br />
π ⋅ d<br />
f1<br />
= ; mit J =<br />
3⋅<br />
E ⋅ J ⋅l<br />
64<br />
2 2<br />
2 2<br />
1200N<br />
⋅185<br />
mm ⋅ (220 −185)<br />
mm<br />
f1<br />
=<br />
= 9,13⋅10<br />
4 4<br />
π ⋅30<br />
mm<br />
3⋅<br />
210000 N / mm2<br />
⋅ ⋅ 220<br />
64<br />
−3<br />
mm<br />
f 2<br />
F Rr<br />
• Zweite Berechnung<br />
f<br />
2<br />
2<br />
3<br />
F l ⋅l<br />
⎛<br />
1<br />
x x<br />
= ⋅ ⋅<br />
⎜ −<br />
3<br />
E ⋅ J 6 ⎝ l l<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
Mit x=a; l 1 =(c-b) und l = b; F = F Rr ,<br />
2<br />
3<br />
4000 ⋅ 220 ⋅ (245 − 220) ⎡185<br />
⎛ 185 ⎞ ⎤<br />
−<br />
f<br />
2<br />
= −<br />
⋅<br />
mm = −2,38<br />
⋅10<br />
4<br />
⎢ − ⎜ ⎟ ⎥<br />
π ⋅ 30 220 220<br />
210000 6<br />
⎢⎣<br />
⎝ ⎠<br />
⋅ ⋅<br />
⎥⎦<br />
64<br />
Die resultierende Durchbiegung in Y-Richtung<br />
−3<br />
−2<br />
−2<br />
f Y<br />
= f1 + f<br />
2<br />
= 9,13⋅10<br />
mm − 2,38⋅10<br />
mm = −1,466<br />
⋅10<br />
mm<br />
2<br />
mm<br />
• Dritte Berechnung:<br />
F U<br />
Durchbiegung in Z-Richtung f Z = f 3<br />
f 3
6<br />
mm<br />
mm<br />
f<br />
f<br />
f<br />
mm<br />
N<br />
f<br />
Z<br />
Y<br />
gesamt<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
4<br />
5<br />
2<br />
2<br />
3<br />
10<br />
3,106<br />
(0,0274)<br />
(0,01466)<br />
10<br />
2,74<br />
220<br />
30<br />
10<br />
2,1<br />
3<br />
64<br />
185)<br />
(220<br />
185<br />
3600<br />
−<br />
−<br />
⋅<br />
=<br />
+<br />
=<br />
+<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
−<br />
⋅<br />
⋅<br />
=<br />
π<br />
3) Niedrigste biegekritische Eigenfrequenz<br />
- Welle mit Scheibe (Blatt 15/18)<br />
2<br />
2<br />
*)<br />
(<br />
*)<br />
(<br />
3<br />
b<br />
a<br />
l<br />
J<br />
E<br />
f<br />
G<br />
C<br />
S<br />
S<br />
S<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
=<br />
=<br />
Mit<br />
l=b; a* = a; b* =(a-b)<br />
J = 64<br />
/<br />
4<br />
d<br />
⋅<br />
π<br />
m<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
mm<br />
mm<br />
mm<br />
N<br />
C S /<br />
10<br />
1,314<br />
/<br />
10<br />
1,314<br />
35<br />
185<br />
220<br />
30<br />
64<br />
/<br />
210000<br />
3<br />
8<br />
5<br />
4<br />
2<br />
2<br />
4<br />
4<br />
2<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
=<br />
π<br />
- Welle unter Eigengewicht<br />
m<br />
N<br />
mm<br />
N<br />
mm<br />
mm<br />
mm<br />
N<br />
l<br />
J<br />
E<br />
C W /<br />
10<br />
6,022<br />
/<br />
10<br />
6,022<br />
64<br />
220<br />
30<br />
/<br />
210000<br />
76,8<br />
76,8<br />
7<br />
4<br />
3<br />
3<br />
4<br />
4<br />
2<br />
3 ⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
⋅<br />
=<br />
π<br />
- Eigenfrequenz<br />
s<br />
s<br />
kg<br />
m<br />
N<br />
m<br />
C<br />
s<br />
kg<br />
m<br />
N<br />
m<br />
C<br />
eges<br />
W<br />
W<br />
e<br />
S<br />
S<br />
e<br />
e<br />
e<br />
eges<br />
1/<br />
10<br />
4,196<br />
1/<br />
10<br />
7,026<br />
1,22<br />
/<br />
10<br />
6,022<br />
/<br />
1/<br />
10<br />
5,232<br />
4,8<br />
/<br />
10<br />
1,314<br />
/<br />
1<br />
1<br />
1<br />
3<br />
3<br />
7<br />
2<br />
3<br />
8<br />
1<br />
2<br />
2<br />
2<br />
1<br />
2<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
⋅<br />
=<br />
=<br />
+<br />
=<br />
ω<br />
ω<br />
ω<br />
ω<br />
ω<br />
ω<br />
a* b*<br />
l