Colloquia Germanica Stetinensia Nr 19

Die enthaltsame Liebe … 35
Bodens. Langsam lernt der Obrist um anderer willen zu leben und sein Selbst in
einer pflichtmäßigen Tätigkeit zu realisieren. Die höchste irdische Bestimmung
– Menschwerdung des Menschen – erfüllt sich auch bei ihm in dem aktiven
Dienst am Mitmenschen.
Es lässt sich nicht übersehen, dass der Verzicht auf körperliche Annäherung
in dem Liebesentwurf der Mappe zu nahezu obsessiver Neigung geworden
ist. Dieser Hang zur Enthaltung vom Liebesgenuss findet allerdings in Stifters
Konzeption des Sittlichschönen seine Erklärung. Nur wer die Leidenschaften
zu bändigen vermag, dem sind die Kräfte gegeben, mit denen er das rechte
Verhältnis zur Wirklichkeit findet und sein Leben meistert. Die Bezähmung
eigener Triebhaftigkeit löst den Helden nämlich von der Verstrickung in Ichbefangenheit
und ebnet ihm somit den Weg zur sittlichen Vervollkommnung.
WSTRZEMIĘŹLIWA MIŁOŚĆ W OPOWIADANIU ADALBERTA STIFTERA
DIE MAPPE MEINES URGROSSVATERS
Streszczenie
W utworach Adalberta Stiftera miłość obecna jest stale, jednak autor wyraźnie
oddziela ją od zmysłowej namiętności, określając tę ostatnią mianem moralnego
samobójstwa. Stąd też wręcz obsesyjna skłonność pisarza do konstruowania związków
miłosnych, w których partnerzy skutecznie odsuwają od siebie wszelką tęsknotę za erotycznym
spełnieniem. W swoim ulubionym opowiadaniu Die Mappe meines Urgroßvaters
Stifter wyraźnie pokazuje, jak rezygnacja z miłosnego zbliżenia determinuje losy
bohaterów i jaką rolę odgrywa w ich życiu. Wstrzemięźliwość seksualna wspomaga tu
działania bohaterów mające na celu oczyszczenie się z winy, jaką niesie ze sobą uleganie
afektom. Jest rodzajem pokuty, dzięki której pokonują oni swój egoizm, zamykający
ich w ciasnym świecie własnych obsesyjnych pragnień. Wreszcie poprzez rezygnację
z fizycznego obcowania bohaterowie dojrzewają duchowo i odnajdują prawdziwy sens
łączącego ich uczucia oraz wzajemnej przynależności.