27.10.2013 Aufrufe

4 Zerlegen in Faktoren (Ausklammern)

4 Zerlegen in Faktoren (Ausklammern)

4 Zerlegen in Faktoren (Ausklammern)

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4 <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.1 E<strong>in</strong>führung<br />

Haben alle Summanden e<strong>in</strong>er algebraischen Summe e<strong>in</strong>en geme<strong>in</strong>samen Faktor, so kann<br />

man diesen geme<strong>in</strong>samen Faktor ausklammern. Die Summe wird dadurch <strong>in</strong> e<strong>in</strong> Produkt<br />

umgewandelt. Tipp: Kontrolle durch zurückmultiplizieren (Distributivgesetz)!<br />

2<br />

x xy<br />

= x x y<br />

<br />

Summe Produkt<br />

4.2 <strong>Ausklammern</strong> e<strong>in</strong>es geme<strong>in</strong>samen Faktors aus allen Gliedern zugleich<br />

15ab 21bc 9b = 3b 5a 7c 3<br />

Polynom mit 3 Gliedern Produkt<br />

Beispiele<br />

1. 2xy 3yz y ?<br />

2. 11 25 15 25 2 25 ?<br />

3. 8x 2 6b ?<br />

3y y y<br />

4. a bn a bm ?<br />

5. x a b a b y ?<br />

6. b c z b c <br />

?<br />

1


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.3 <strong>Ausklammern</strong> e<strong>in</strong>es geme<strong>in</strong>samen Faktors aus Gruppen von zwei oder mehreren<br />

Gliedern (Mehrmaliges <strong>Ausklammern</strong>)<br />

= 3x 7a 257a 2<br />

= 7a 23x 5<br />

21ax 6x35a10 3x7a2 57a2 Merke: Die Anzahl Glieder muss e<strong>in</strong>e gerade Zahl ist!<br />

Kontrolle: 7a 23x 5 21ax 35a 6x 10<br />

Beispiele<br />

1. ac bc ad bd ?<br />

2. ab 5b ac 5c ?<br />

3. 20ab 4b 5a 1 ?<br />

4. ac cx a x ?<br />

5. 6bd 2bn 3cd cn ?<br />

6. 5a bx y x y3a b ?<br />

7. 15mp 5mq 10mr 3p q 2r <br />

?<br />

2


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.4 Faktorzerlegung aus der Differenz zweier Quadrate (B<strong>in</strong>om)<br />

Man nimmt die Basen der beiden Quadrate und bildet daraus das<br />

Produkt aus Summe und Differenz.<br />

Kontrolle: <br />

Beispiele<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

2 2<br />

Quadrat Quadrat<br />

Basis a<br />

Basis b<br />

2<br />

100 c ?<br />

2<br />

9a 1 ?<br />

4 4<br />

4m 9n ?<br />

4 4<br />

a b ?<br />

2<br />

a b a b a ab<br />

5. 2 2<br />

4x 2y 9y ?<br />

6. <br />

= a ba b<br />

a b<br />

<br />

Differenz Produkt<br />

2 2 2<br />

ab<br />

b a b<br />

2 2<br />

a b a 1 ?<br />

3


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.5 Rückbildung zum Quadrat e<strong>in</strong>es B<strong>in</strong>oms<br />

Merke: Die Anzahl Glieder ist drei (Tr<strong>in</strong>ome).<br />

2 2<br />

2x 7 2x 7 4x 14x 1 49 4x 28x<br />

Kontrolle: <br />

Beispiele<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

2<br />

4x 28x 49<br />

Quadrat<br />

Basis 2x doppeltes Produkt<br />

der<br />

beiden Basen 22x7 Quadrat<br />

Basis 7<br />

= 2<br />

2<br />

x 10x 25 ?<br />

2<br />

n 2n 1 ?<br />

2<br />

9x 6x 1 ?<br />

2x 7<br />

<br />

Summe Produkt<br />

4x 49<br />

2 2<br />

50a 60ab 18b ?<br />

Achtung: Zuerst geme<strong>in</strong>samen Faktor ausklammern!<br />

4


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.6 Rückbildung <strong>in</strong> zwei ungleiche B<strong>in</strong>ome, wenn der Faktor vor dem Quadrat 1 ist<br />

2<br />

1x 7x 12 x 3x 4<br />

<br />

Quadrat<br />

mit<br />

Faktor 1<br />

3 4 Summe = 7<br />

3 4 Produkt = 12<br />

Merke: Die Anzahl Glieder ist 3 (Tr<strong>in</strong>ome) und der Faktor vor dem quadratischen Term ist 1!<br />

2 2<br />

x 3 x 4 x 4x 3 12 x 7<br />

Kontrolle: <br />

Beispiele<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

5.<br />

6.<br />

2<br />

x 7x 12 ?<br />

2<br />

y 17y 60 ?<br />

2<br />

x 6x 5 ?<br />

2<br />

d 8d 15 ?<br />

2<br />

a 11a 26 ?<br />

x x 12<br />

2<br />

3x 6x 45 ?<br />

Achtung: Zuerst geme<strong>in</strong>samen Faktor ausklammern!<br />

5


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.7 Rückbildung <strong>in</strong> zwei ungleiche B<strong>in</strong>ome, wenn der Faktor vor dem Quadrat 1 ist<br />

Wenn der Faktor vor dem Quadrat ungleich 1 ist, können geeignete Tr<strong>in</strong>ome mit geschicktem<br />

Probieren erraten werden. Systematisch können solche Tr<strong>in</strong>ome mit Hilfe der quadratischen<br />

Gleichung faktorisiert werden. Das Lösen von quadratischen Gleichungen wird <strong>in</strong><br />

e<strong>in</strong>em späteren Kapitel vorgestellt.<br />

2<br />

10x 19x 6 2x 35x 2<br />

<br />

2x 5x<br />

3 2<br />

Grundlegendes Vorgehen:<br />

5x 3 1x 5<br />

2x 2 4x<br />

Summe 19x<br />

Achtung: Reihenfolge beachten<br />

1. Bestimmen Sie alle Möglichkeiten, wie Sie zwei Zahlen ganzzahlige multiplizieren können<br />

um den quadrierten Term zu erhalten (10x 2 ).<br />

2. Bestimmen Sie alle Möglichkeiten, wie Sie zwei ganzzahlige Zahlen multiplizieren können<br />

um den konstanten Term zu erhalten (6).<br />

3. Bestimmen Sie die Summe des mittleren Terms analog dem obigen Schema. Falls die<br />

Summe mit dem mittleren Term übere<strong>in</strong>stimmt, haben Sie die korrekten <strong>Faktoren</strong> gefunden.<br />

Falls nicht probieren Sie e<strong>in</strong>e neue Komb<strong>in</strong>ation aus.<br />

Achtung: 2x 5x mit 3<br />

2 liefert e<strong>in</strong> anderes Ergebnis als 2x 5x mit 2<br />

3.<br />

Dies müssen Sie<br />

beim Ausprobieren e<strong>in</strong>er neuen Komb<strong>in</strong>ation berücksichtigen. Hier der Beweis:<br />

2x 3 5x 2 2x 2 5x 3<br />

<br />

2 2<br />

10x 19x 6 10x 16x 6<br />

4. Ordnen Sie Ihre Auswahl als B<strong>in</strong>ome analog dem obigen Schema an und machen Sie die<br />

Kontrolle durch Zurückmultiplizieren.<br />

Beispiele<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

2<br />

18a 39a 20 ?<br />

2<br />

12x 44x 40 ?<br />

2<br />

5u 15u 10 <br />

?<br />

6


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.8 Rückbildung von Summen und Differenzen<br />

a. gleichhoher ungerader Potenzen<br />

Differenz:<br />

3 3 2 2<br />

a b a ba ab b <br />

5 5 4 3 2 2 3 4<br />

a b a ba a b a b ab b <br />

7 7 6 5 4 2 3 3 2 4 5 6<br />

a b a ba a b a b a b a b ab b <br />

usw.<br />

Summe:<br />

3 3 2 2<br />

a b a ba abb 5 5 4 3 2 2 3 4<br />

a b a ba a b a b ab b <br />

7 7 6 5 4 2 3 3 2 4 5 6<br />

a b a ba a b a b a b a b ab b <br />

usw.<br />

b. gleichhoher gerader Potenzen<br />

Differenz:<br />

→ kann zerlegt werden nach Regel «Differenz zweier Quadrate»<br />

2 2 a b a ba b<br />

4 4 2 2 2 2 2 2<br />

a bababababab usw.<br />

→ oder nach der Regel unter Punkt a) (siehe oben)<br />

2 2 a b a ba b<br />

4 4 3 2 2 3<br />

a b a ba a b ab b <br />

6 6 5 4 3 2 2 3 4 5<br />

a b a ba a b a b a b ab b <br />

Summe:<br />

2 a 2<br />

b <br />

4 a 4<br />

b <br />

usw.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

kann nicht faktorisiert werden!<br />

<br />

<br />

7


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

Beispiele:<br />

3 1. <br />

x 1 ?<br />

5 2. <br />

a 32 ?<br />

3 3<br />

3. <br />

8x 27y <br />

?<br />

8


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.9 Faktorzerlegung, Übersicht über die verschiedenen Vorgehensweisen<br />

15ab 6ac 3ad 3a<br />

1. <strong>Ausklammern</strong> e<strong>in</strong>es geme<strong>in</strong>samen Faktors aus allen Gliedern. 5b 2c d<br />

2. <strong>Ausklammern</strong> e<strong>in</strong>es geme<strong>in</strong>samen Faktors aus Gruppen von<br />

Summe<br />

zwei oder mehreren Gliedern (mehrmaliges <strong>Ausklammern</strong>). 3x7a2 57a2 3. Differenz zweier Quadrate (B<strong>in</strong>om).<br />

2 2<br />

Typ: a b<br />

Produkt<br />

7a 2<br />

<br />

21ax 6x35a103x 5 7a 2 7a 23x5 <br />

2<br />

a <br />

2<br />

b a b a b<br />

Quadrat Quadrat<br />

4. Rückbildung zum Quadrat e<strong>in</strong>es B<strong>in</strong>oms.<br />

2<br />

4x 28x 49 2x 7<br />

2 2<br />

Typen: a 2ab b bzw.<br />

2 2<br />

a 2ab b<br />

Quadrat<br />

Basis 2x doppeltes Produkt<br />

der beiden Basen<br />

Quadrat<br />

Basis 7<br />

5. Rückbildung <strong>in</strong> zwei ungleiche B<strong>in</strong>ome, wenn der Faktor vor<br />

dem Quadrat 1 ist.<br />

6. Rückbildung <strong>in</strong> zwei ungleiche B<strong>in</strong>ome, wenn der Faktor vor<br />

dem Quadrat 1 ist.<br />

7. Rückbildung von Summen und Differenzen<br />

gleichhoher ungerader Potenzen.<br />

22x7 <br />

2<br />

x 7x x<br />

<br />

Quadrat<br />

mit Faktor 1<br />

Summe<br />

34 Produkt<br />

34 <br />

<br />

1 12 3 x 4<br />

<br />

2<br />

10x 19x 6 2x 3 5x 2<br />

<br />

Quadrat Summe<br />

Produkt<br />

mit Faktor<br />

1 5x32x2 32<br />

3 3 2 2<br />

a b a ba ab b <br />

5 5 4 3 2 2 3 4<br />

a b a ba a b a b ab b <br />

7 7 6 5 4 2 3 3 2 4 5 6<br />

a b a ba a b a b a b a b ab b <br />

usw.<br />

3 3 2 2<br />

a b a ba abb 5 5 4 3 2 2 3 4<br />

a b a ba a b a b ab b <br />

7 7 6 5 4 2 3 3 2 4 5 6<br />

a b a ba abababababb usw.<br />

2<br />

9


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.10 Faktorzerlegung mit dem TI<br />

Beispiel 1<br />

Beispiel 2<br />

Beispiel 3<br />

2 2<br />

10x 19xy 6y ?<br />

E<strong>in</strong>gabe: Faktor 10x ^2 19x* y 6y ^2<br />

Ergebnis: 2x 3y5x 2y<br />

H<strong>in</strong>weis: Die Funktion Faktor() ist über erreichbar.<br />

Die Buchstaben x, y und z werden mit den Tasten , und <br />

e<strong>in</strong>gegeben. Die Taste ist bei den Buchstaben x, y, z und t<br />

nicht notwendig!<br />

Das Multiplikationszeichen zwischen x und y ist notwendig.<br />

Tipp: Anzeige kontrollieren, Sie merken anhand der falschen<br />

Schreibweise, dass der Rechner xy als e<strong>in</strong>e Variable anschaut!<br />

Die Berechnung wird mit der Taste ausgeführt.<br />

3 3<br />

x y ?<br />

E<strong>in</strong>gabe: Faktor x ^3 y ^3<br />

2 2<br />

Ergebnis: x y x xy y <br />

H<strong>in</strong>weis: Die Funktion Faktor() ist über erreichbar.<br />

Die Buchstaben x, y und z werden mit den Tasten , und <br />

e<strong>in</strong>gegeben. Die Taste ist bei den Buchstaben x, y, z und t<br />

nicht notwendig!<br />

Die Berechnung wird mit der Taste ausgeführt.<br />

3 2 2 2 3<br />

u u v vu v u ?<br />

E<strong>in</strong>gabe: Faktor u^3 u^2v ^2 v * u^2 v ^3u ? <br />

2<br />

Ergebnis: uu vu v <br />

H<strong>in</strong>weis: Die Funktion Faktor() ist über erreichbar.<br />

Das Multiplikationszeichen zwischen v und u 2 ist notwendig.<br />

Tipp: Anzeige kontrollieren, Sie merken anhand der falschen<br />

Schreibweise, dass der Rechner vu als e<strong>in</strong>e Variable anschaut!<br />

Die Berechnung wird mit der Taste ausgeführt.<br />

10


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.11 Übungen, Frommenwiler<br />

Lösen Sie die folgenden Aufgaben:<br />

Nummer Seite Bemerkungen<br />

29 (alle) 18 Kontrolle mit TI üben<br />

30 (d bis h) 18 Kontrolle mit TI üben<br />

31 (b, d bis i) 18 Kontrolle mit TI üben<br />

32 (alle) 19 Kontrolle mit TI üben<br />

33 (b, d, f bis l) 19 Kontrolle mit TI üben<br />

34 (a, c, e, g, h und i) 19 Kontrolle mit TI üben<br />

35 (a, c, e, g, i und k) 19 Kontrolle mit TI üben<br />

36 (c bis f) 19 Kontrolle mit TI üben<br />

37 (alle) 20 Kontrolle mit TI üben<br />

38 (alle) 20 Kontrolle mit TI üben<br />

39 (alle) 20 Kontrolle mit TI üben<br />

11


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

4.12 Übungen (zum Teil alte BM-Prüfungen)<br />

<strong>Zerlegen</strong> Sie <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> und vere<strong>in</strong>fachen Sie falls möglich:<br />

1.<br />

2<br />

2a 14a24 ?<br />

2<br />

3a 27a60 2<br />

2. 16r 8r 1 ?<br />

3 2 2 2 3<br />

3. u u v vu v u ?<br />

4 2<br />

4. 3x 18x 81 ?<br />

5.<br />

3 2<br />

x 2x x 2<br />

?<br />

3 2<br />

x 4x x 4<br />

a x y a xy ?<br />

2<br />

6. <br />

12


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

2 2<br />

7. r rs s r sr s ?<br />

2 2<br />

2 2<br />

8. <br />

9.<br />

3a 2a 3 a 6a 1 ?<br />

2 2 v u u v u v<br />

2 2<br />

<br />

<br />

?<br />

2 2<br />

u v uv<br />

2 2 2<br />

x y 2xy w<br />

10.<br />

?<br />

2 2 2<br />

x y w 2wx<br />

13


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

11.<br />

12.<br />

a b c a b c<br />

2 2<br />

ac ?<br />

2 2<br />

x y x y x y x y<br />

<br />

<br />

?<br />

<br />

<br />

2 2<br />

x y x y x y x y<br />

a a b ab b<br />

13.<br />

2 2<br />

a b<br />

3 2 2 3<br />

?<br />

(Rapperswil 1987)<br />

(Biel 1987)<br />

(Biel 1987)<br />

14


wz uri <strong>Zerlegen</strong> <strong>in</strong> <strong>Faktoren</strong> (<strong>Ausklammern</strong>)<br />

14.<br />

15.<br />

3 2 2 3 4 3 3 4<br />

a a b ab b a a b ab b <br />

a b a b ab<br />

3 3 2 2<br />

?<br />

3 2 3 2 2 2 2 2 3<br />

18m n 6m n 9m n 3m nm n 2mn n <br />

2 2 2 2 2<br />

m n12mn6mn ?<br />

(Biel 1987)<br />

(Frauenfeld 1996)<br />

15

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!