Friesische Rechtsgeschichte - Tresoar

1019
bij eens menschen levende niet anders gewest is end approbeert,
plegen to rechten alle ssaken de horen een geestelijcken richter
to rechten, se sinnen gelegen tusschen geestlijcke luede off leken,
de woenachtich sint in der provestije van Hummerssum"; . . .
welckeer autoriteet to rechten, als voerss. is, opelijcke gescheen is
in den kercke van den Oldenhove, als men de sacramenten daer
ministreert", Bijdragen III p. 157. Ebenso ist in dem Sendbrief
für Achtkarspelen von 1395 bestimmt: „wij Hinricus provest
van Hummersum do kundich, . . ., dat onse gewoente van oldes is
gewest, als mit geestlycken end waerlick in Achtkerspell als
van banne end excessen ons to betalen", p. 158, und „de sake der
monken in Jerusalem (d. i. zu Gerkiskloster in Achtkarspelen, siehe
oben p. 766) en-solen wij niet richten, als van wegen hoerrer
conversen des conventes; man oer preesters de daer clagen in den
seent solen wij rechts laten vervaren, also dat de voerss. preesters,
eer se togelaten worden to clagen, sollen eersten eenen borge
setten, off se in gelijcker saken worden weder aengesproken vau
geestelijc off warlijke personen des voerss. landes, dat se dan
sollen to rechte staen voer ons ende antworden" p. 159, und „item
geen geestlycke off warlijcke persone sal gedaget worden, overmids
onser macht, ut sijn sulvest seentstoel" . . .; „item onse seent
solen wy sulven holden persoenlick . . .; item onse geestlijcke
jurisdictie de in geestlij eken saken uns hoert to rechten in onsen
seent, sollen wij in eren holden; welker jurisdictie geestelijcke
end warlycke personen des voerss. landes hebben ons vrij gelaten,
gelijck als se schildich sint to doene" p. 159. Der Sendbrief für
Predewold von 1429 beginnt: „Wy Derck Beyer provest van
Hummerse . . . hebben angesien ... de statuten und gewoenten
de men plecht to holden ... in den seent des landes Vredewolt,
als om excessen to wrogen, gelijck als wij dat van geestlyck und
waerlick des voerss. landes, . . . hebben vorstaen". „Daeromme
wil wij ... een ijewelijck artijckel van de excessen . . . specificeren"
etc. Bijdragen III p. 161. Der Sendbrief für Langewolt von
1466 lautet: „Wij greetmans des landes van Langewolt bekennen,
woe dat een provest van Hummerse wt olde gewoente end tolatinge
alle saken plach to rechten tusschen geestelijcke end