24.10.2012 Aufrufe

Fünffachbindung

Fünffachbindung

Fünffachbindung

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

<strong>Fünffachbindung</strong><br />

Katharina Schiller<br />

AC Hauptseminar<br />

03.07.2012


Gliederung<br />

● geschichtliche Hinführung<br />

● Suche nach der kürzesten <strong>Fünffachbindung</strong><br />

● Reaktivitätsstudien


Geschichtliche Hinführung<br />

● Chemie der Übergangsmetalle bis in<br />

1960er Jahre hinein stark von<br />

Koordinationstheorie Alfred Werners<br />

bestimmt<br />

● Röntgenstrukturanalyse beweist erste<br />

direkte Metall-Metall-Bindung<br />

● 1963 wird erste Metall-Metall-<br />

Mehrfachbindung erkannt<br />

F. A. Cotton, R. A. Walton, Multiple Bonds Between Metal Atoms, Oxford University Press, Oxford 1993<br />

L. H. Gade, Koordinationschemie, Wiley-VCH, Weinheim 1998


Geschichtliche Hinführung<br />

1964 wird erste Vierfachbindung<br />

postuliert<br />

[Re2Cl8] 2-<br />

gestaffelte Konformation wäre<br />

aufgrund Ligand-Ligand-WW<br />

begünstigt<br />

F. A. Cotton, R. A. Walton, Multiple Bonds Between Metal Atoms, Oxford University Press, Oxford 1993<br />

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:-Re2Cl8-2-.png, 29.06.2012


Geschichtliche Hinführung<br />

● 2005 wird erste <strong>Fünffachbindung</strong> durch Arbeitsgruppe<br />

von Prof. Power entdeckt<br />

● Sechsfachbindung bei zweiatomigen Molekülen in der<br />

Gasphase bekannt<br />

(Cr2, Mo2)<br />

F. A. Cotton, R. A. Walton, Multiple Bonds Between Metal Atoms, Oxford University Press, Oxford 1993<br />

L. H. Gade, Koordinationschemie, Wiley-VCH, Weinheim 1998


Erste <strong>Fünffachbindung</strong><br />

● Komlex mit höchstmöglicher Bindungsordnung<br />

●<br />

Power-Prinzip:<br />

- möglichs geringe Ligandenzahl<br />

- möglichs hohe Valenzelektronenzahl<br />

- mögliches sperriger Ligand<br />

T. Nguyen, A. D. Sutton, M. Brynda, J.C. Fettinger, G. J. Long, P. P. Power, Science 2005, 310, 844-847.


Erste <strong>Fünffachbindung</strong><br />

rot = Cr, orange = C<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chem. 2009, 1, 529-536.<br />

AG Power 2005<br />

Ar´CrCrAr´<br />

Ar´ = C 6 H 3 -2,6(C 6 H 3 - 2,6-Pr i<br />

2 ) 2<br />

Pr i = Isopropyl<br />

Cr-Cr-Abstand = 1,8351(4) Å


<strong>Fünffachbindung</strong> nur formal<br />

[Ar] 3d 5 4s 1<br />

formale Bindungsordnung =<br />

# e - in bindenden MO - # e - in antibindenden MO<br />

10 Elektronen-2 Zentren Bindung<br />

2<br />

G. Frenking, Science 2005, 310, 796-797.<br />

U. Radius, F. Breher, Angew. Chem. 2006, 118, 3072-3077.<br />

R. Wolf, C. Ni, T. Nguyen, M. Brynda, G. J. Long, A. D. Sutton, R. C. Fischer, J. C. Fettinger, M. Hellman, L. Pu, P. P. Power, Inorg.<br />

Chem. 2007, 46, 11277-11290.


<strong>Fünffachbindung</strong> nur formal<br />

δ<br />

σ<br />

π<br />

Dichtefunktionaltheorie bestätigt<br />

<strong>Fünffachbindung</strong><br />

aber:<br />

● Mischung von Orbitalen<br />

● Einmischung von antibinden<br />

Zuständen<br />

● unterschiedliche Orbitale in<br />

unterschiedlichem Maß an M-M<br />

Bindung beteiligt<br />

⇒ effektive Bindungsordnung 3,52<br />

R. Wolf, C. Ni, T. Nguyen, M. Brynda, G. J. Long, A. D. Sutton, R. C. Fischer, J. C. Fettinger, M. Hellman, L. Pu, P. P. Power, Inorg.<br />

Chem. 2007, 46, 11277-11290.<br />

δ<br />

π


Bindungslänge<br />

● Komlex mit Vierfachbindung hat<br />

kürzeren Cr-Cr-Abstand<br />

= 1,828(2) Å<br />

(<strong>Fünffachbindung</strong> 1,835 Å!)<br />

● Bindungslänge hauptsächlich von<br />

Ligandenumgebung bestimmt<br />

T. Nguyen, A. D. Sutton, M. Brynda, J.C. Fettinger, G. J. Long, P. P. Power, Science 2005, 310, 844-847<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chem. 2009, 1, 529-536.<br />

rot = Cr, blau = O, orange = C


Kürzeste Metall-Metall-Bindung<br />

AG Theopold 2007<br />

verbrückende Diimin-Liganden<br />

Cr-Cr-Abstand = 1,8028(9) Å<br />

rot = Cr, grün = N, orange = C<br />

K. A. Kreisel, G. P. A. Yap, O. Dmitrenko, C. R. Landis, K. H. Theopold, J. Am. Chem. Soc. 2007, 129, 14162-14163.<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chem. 2009, 1, 529-536.


Kürzeste Metall-Metall-Bindung<br />

Erzielen des kürzesten Abstands durch:<br />

● höchste Bindungsordnung<br />

● kleinster Ionenradius<br />

● zusätzliche Metall-Ligand-WW minimieren<br />

● verbrückende Koordination anionischer Liganden vom<br />

Typ XYZ (Hein-Cotton-Konzept)<br />

Y. Tsai, C. Hsu, J. K. Yu, G. Lee, Y. Wang, T. Kuo, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 7250-7253.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Z. Anorg. Allg. Chem. 2009, 635, 1149-1152.<br />

A. Noor, F. R. Wagner, R. Kempe, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 7246-7249.


Kürzeste Metall-Metall-Bindung<br />

Zeitgleiche Idee von AG Kempe und AG Tsai 2008<br />

Aminopyridin-Ligand Amidin-Ligand<br />

Cr-Cr-Abstand: 1,749(2) Å 1,7397(9) Å<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chem. 2009, 1, 529-536.<br />

C. Hsu, J. K. Yu, C. Yen, G. Lee, Y. Wang, Y. Tsai, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 9933-9936.


Kürzeste Metall-Metall-Bindung<br />

A. Noor, R. Kempe, The Chemical Record. 2010, 10, 413-416.<br />

„wing-up-wing-down“<br />

Anordnung<br />

„two-wings-up“<br />

Anordnung<br />

⇒ verringerte Ligand-<br />

Ligand-Abstoßung


Kürzeste Metall-Metall-Bindung<br />

Verringerung des Metall-Metall-Abstandes durch sterischen<br />

Druck am verbrückenden C-Atom<br />

A. Noor, R. Kempe, The Chemical Record. 2010, 10, 413-416.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Z. Anorg. Allg. Chem. 2009, 635, 1149-1152.<br />

A. Noor, F. R. Wagner, R. Kempe, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 7246-7249.


Kürzeste Metall-Metall-Bindung<br />

am 03.07.2012<br />

Guadinat-Ligand<br />

Cr-Cr-Abstand: 1,7293(12) Å<br />

kürzeste M-M-Bindung sowie<br />

kürzeste Cr-Cr-Bindung einer<br />

stabilen Komponente bis jetzt<br />

A. Noor, R. Kempe, The Chemical Record. 2010, 10, 413-416.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Z. Anorg. Allg. Chem. 2009, 635, 1149-1152.


Reaktivitätsstudien<br />

Synthese eines Bimetallkomplexes mit <strong>Fünffachbindung</strong><br />

● sterisch optimiert<br />

● Cr-Cr-Abstand: 1,750(1) Å<br />

DIP = 2,6-Diisopropylphenyl<br />

DMP = 2,6-Dimethylphenyl<br />

THF = Tetrahydrofuran<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chemistry. 2009, 1, 529-536.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Nature Chemistry. 2009, 1, 322-325.


Reaktivitätsstudien<br />

Carbaluminierung<br />

violett braun<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chemistry. 2009, 1, 529-536.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Nature Chemistry. 2009, 1, 322-325.<br />


Zusammenfassung<br />

● Erkenntnis, dass formale Bindungsordnungen > 3 existieren<br />

relativ neu<br />

● effektive Bindungsordnung bei <strong>Fünffachbindung</strong> geringer<br />

● Bindungslänge kann durch Ligandenumgebung moduliert<br />

werden<br />

● kürzester M-M-Bindungsabstand bis jetzt: 1,73 Å<br />

● Metall-Metall-Mehrfachbindungen als Zentren erhöhter<br />

Reaktivität


Literatur<br />

F. A. Cotton, R. A. Walton, Multiple Bonds Between Metal Atoms, Oxford University Press, Oxford 1993.<br />

L. H. Gade, Koordinationschemie, Wiley-VCH, Weinheim 1998.<br />

E. Riedel, Anorganische Chemie 5. Auflage, de Gruyter, Berlin 2002<br />

T. Nguyen, A. D. Sutton, M. Brynda, J.C. Fettinger, G. J. Long, P. P. Power, Science 2005, 310, 844-847.<br />

G. Frenking, Science 2005, 310, 796-797.<br />

U. Radius, F. Breher, Angew. Chem. 2006, 118, 3072-3077.<br />

K. A. Kreisel, G. P. A. Yap, O. Dmitrenko, C. R. Landis, K. H. Theopold, J. Am. Chem. Soc. 2007, 129, 14162-<br />

14163.<br />

R. Wolf, C. Ni, T. Nguyen, M. Brynda, G. J. Long, A. D. Sutton, R. C. Fischer, J. C. Fettinger, M. Hellman, L.<br />

Pu, P. P. Power, Inorg. Chem. 2007, 46, 11277-11290.<br />

Y. Tsai, C. Hsu, J. K. Yu, G. Lee, Y. Wang, T. Kuo, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 7250-7253.<br />

C. Hsu, J. K. Yu, C. Yen, G. Lee, Y. Wang, Y. Tsai, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 9933-9936.<br />

A. Noor, F. R. Wagner, R. Kempe, Angew. Chem. Int. Ed. 2008, 47, 7246-7249.<br />

F. R. Wagner, A. Noor, R. Kempe, Nature Chem. 2009, 1, 529-536.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Z. Anorg. Allg. Chem. 2009, 635, 1149-1152.<br />

A. Noor, G. Glatz, R. Müller, M. Kaupp, S. Demeshko, R. Kempe, Nature Chemistry. 2009, 1, 322-325.<br />

A. Noor, R. Kempe, The Chemical Record. 2010, 10, 413-416.<br />

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:-Re2Cl8-2-.png, 29.06.2012.

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!