Praktische handleiding voor de startende zelfstandige - Xerius

Praktische
handleiding voor
de startende
zelfstandige
Uw eigen zaak starten in 4 stappen.

“Ik lag nachtenlang
wakker voor ik besliste om
mijn eigen bloemenwinkel
te starten.
De medewerker van
Xerius stelde me gerust en
begeleidde me tijdens het
hele proces van A tot Z.”
Barbara - bloemiste

Wie is Xerius?
Xerius is een gedreven, onafhankelijke organisatie ten
dienste van ondernemende mensen. Mensen zoals ú:
zelfstandigen, werknemers en werkgevers, individuen
en gezinnen.
Meer dan 130.000 gezinnen, 20.000 werkgevers,
111.000 zelfstandigen en 63.000 vennoot schappen
doen een beroep op onze diensten:
• Ondernemingsloket
• Sociale zekerheid voor zelfstandigen
• Aanvullende sociale verzekeringen
• Kinderbijslag
Wat doet Xerius?
Wij informeren en begeleiden u op het vlak van
administratie, wettelijke verplichtingen, sociale
verzekeringen en kinderbijslag. Zo kunt u zich
focussen op wat voor u belangrijk is: de opstart en de
uitbouw van uw eigen zaak, uw klanten en uw gezin.
Hoe doen we dit?
Volgens de hoogste standaard. We willen de beste
zijn. We kunnen hiervoor rekenen op onze kennis en
ervaring. Maar we doen er alles aan om nog beter te
worden. We analyseren onze werkmethodes, halen
kwaliteits labels, volgen opleidingen, ontwikkelen
online tools enzovoort.
Op een menselijke manier. We willen onze klanten
persoonlijk begeleiden, want iedereen en elke situatie
is uniek.
In duidelijke taal. Geen complex gedoe, geen
moeilijke woorden of omwegen. Wij communiceren op
een directe manier. We zoeken oplossingen om onze
klanten te helpen.

Inhoud
1 Uw opstart voorbereiden 7
1. Wanneer mag u een eigen zaak starten? 8
2. Steunmaatregelen 9
3. Eenmanszaak of vennootschap? 10
4. De vennootschapsvormen 12
5. De vennootschap oprichten 15
2 Naar het onder nemingsloket 19
1. Vooraf 20
2. Inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen 21
3. Activeren btw-hoedanigheid 28
4. Bijkomende vergunningen 28
3 Uw sociale zekerheid als zelfstandige 31
1. Uw rechten en plichten als zelfstandige 32
2. Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds 32
3. Hoe worden uw sociale bijdragen berekend? 34
4. Wanneer moet u betalen? 37
5. Werkloos en zelfstandig worden 38
6. Tijdskrediet of loopbaanonder breking en zelfstandige worden
39
4 Aanvullende verzekeringen 41
1. Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) 43
2. Gewaarborgd Inkomen 44
3. Individuele Pensioentoezegging (IPT) 45
Wat u nog moet weten 46
1. Boekhoudkundige verplichtingen 47
2. Btw aanrekenen 48
3. Belastingen betalen 49
4. Starten als werkgever 50
COLOFON
Deze publicatie is een initiatief van Xerius om starters wegwijs te maken bij de aanvang
van hun zelfstandige loopbaan. Niets in deze uitgave mag overgenomen worden, tenzij
met uitdrukkelijke bronvermelding en de auteur, Xerius. Versie februari 2013, de meest
recente cijfers vindt u steeds op www.xerius.be.

1
Uw opstart
voorbereiden

8
1. Wanneer mag u een eigen zaak starten?
Iedereen mag in België in principe een eigen onderneming
beginnen. De wet legt wel enkele voorwaarden en beperkingen op.
U mag in België geen eigen handelsonderneming starten als u:
• jonger dan 18 jaar bent
• gerechtelijk en wettelijk onbekwaam bent verklaard
• advocaat, notaris, rechter, gerechtsdeurwaarder of boekhouder/
accountant bent. U mag nooit tegelijk één van deze beroepen
uitoefenen en een handelsonderneming oprichten. Deze lijst is
niet exhaustief.
• failliet bent verklaard: in bepaalde gevallen kan de rechtbank
van koophandel u verbieden (opnieuw) een onderneming op
te starten als blijkt dat u door een grove fout hebt bijgedragen
tot het faillissement van uw zaak. En dit voor een periode van
minimum drie en maximum tien jaar na de faillietverklaring. Dat
verbod kan wel worden ingetrokken in geval van eerherstel.
Om in België een eigen zaak op te richten, moet u voldoen aan
deze voorwaarden:
• aantonen dat u over voldoende kennis beschikt om een bedrijf te
leiden
• voor bepaalde beroepen: bewijzen dat u over voldoende
beroepskennis beschikt
• afhankelijk van uw activiteiten: over bepaalde licenties,
erkenningen of vergunningen beschikken
• als u niet tot de EER (Europese Economische Ruimte) behoort
en toch in België een onderneming in eigen naam wilt oprichten,
kan het zijn dat u een beroepskaart en/of een verblijfsvergunning
nodig hebt.

2. Steunmaatregelen
Winwinlening
Met de Winwinlening wil de Vlaamse overheid particulieren
aanmoedigen om geldmiddelen ter beschikking te stellen van
startende ondernemingen.
Meer info op www.pmv.eu/nl/diensten/winwinlening
Kmo-Portefeuille
Kmo-Portefeuille is de naam voor de geïntegreerde subsidie maatregel
waarmee kleine en middelgrote ondernemingen en vrije beroepen,
met steun van de Vlaamse overheid, ondernemerschapsbevorderende
diensten kunnen inkopen zoals opleiding en advies over ondernemen,
innoveren en internationaliseren.
Meer info op www.kmo-portefeuille.be.
Groeipremie
De Groeipremie is een financiële tegemoetkoming aan ondernemingen
die investeringen zullen realiseren in het Vlaamse
Gewest. De aanvragen worden na de indieningsperiode in een
wedstrijdformule met elkaar vergeleken en aan de best scorende
projecten wordt een groeipremie toegekend, totdat het vooraf
vastgestelde budget uitgeput is.
Meer info op www.vlaanderen.be/groeipremie
Waarborgregeling
De Waarborgregeling biedt de bank of kredietverschaffer meer
zekerheid wanneer een ondernemer – als starter, kmo of vrij
beroep - onvoldoende zekerheden kan voorleggen. De overheid
stelt zich borg.
Meer info op www.waarborgregeling.be.
Steun bij aanwerving
De overheid verleent steun bij aanwerving van personeel via
banenplannen en diverse andere steunmaatregelen. Zo is er voor
starters een vermindering van sociale bijdragen bij de eerste, tweede
en derde aanwerving.
9

10
3. Eenmanszaak of vennootschap?
Een van de belangrijkste keuzes bij de start van uw activiteiten
is de rechtsvorm van uw onderneming. De basisvormen zijn de
vennootschap en de eenmanszaak. De keuze tussen eenmanszaak
en vennootschap is een grondige afweging waard, want beide
hebben voor- en nadelen. Voor gedetailleerde informatie hierover,
raden we u aan een boekhouder of accountant te contacteren. Wij
zetten de belangrijkste informatie alvast op een rijtje.
Eenmanszaak
De eenmanszaak is ongetwijfeld de meest natuurlijke en eenvoudige
ondernemingsvorm. Een persoon is eigenaar en draagt ook
persoonlijk alle verantwoordelijkheid.
Voordelen
• Alle winst is voor de eigenaar.
• De ondernemer geniet een sterk gezag en is aan niemand
rekenschap verschuldigd.
• Beperkte administratieve en boekhoudkundige
verplichtingen.
• Er is geen minimumkapitaal vereist.
Nadelen
• Onbeperkte aansprakelijkheid: er is geen scheiding tussen
het privé- en het bedrijfsvermogen. De ondernemer is met
zijn totale bezit verantwoordelijk voor de goede afloop van
zijn handelsverrichtingen.
• Geringe continuïteit: ziekte of overlijden van de ondernemer
kan betekenen dat de eenmanszaak moet worden stopgezet.
Ook de erfopvolging kan problemen veroorzaken.
• Alle inkomsten van de onderneming worden belast in de
personenbelasting. De personenbelasting is meestal hoger
dan de vennootschapsbelasting.

Vennootschap
In een vennootschap is er een scheiding tussen het vermogen van
de onderneming en dat van de ondernemer. Het financiële risico
wordt dus beperkt.
Voordelen
• Het kapitaal wordt door meerdere personen samengebracht
(behalve in een e-bvba). In de meeste vennootschapsvormen
(bvba, nv, cvba) zijn de vennoten slechts aansprakelijk voor
hun inbreng.
• De vennootschap wordt belast in het stelsel van de
vennootschapsbelasting en dat is voordeliger.
• Het wegvallen of overlijden van één van de vennoten leidt
niet tot het einde van de vennootschap.
Nadelen
• De winst moet verdeeld worden onder de vennoten.
• Grotere oprichtingskosten.
• Meestal is er een minimumkapitaal vereist.
• Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen.

12
4. De vennootschapsvormen
Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
(bvba)
De bvba is zeer populair als familievennootschap, omdat zij zeer
gesloten kan worden gehouden (door beperking in de overdracht
van aandelen). Ook voor vrije beroepen is de bvba interessant, want
het is de enige vennootschapsvorm die geldig kan worden opgericht
door één persoon.
Voordelen
• Mogelijkheid om het aantal vennoten te beperken tot (ten
minste) één.
• De aansprakelijkheid van de vennoten is beperkt tot hun
inbreng.
• De aandelen zijn op naam en slechts beperkt overdraagbaar
waardoor het familiale karakter bewaard kan blijven.
• Weinig minimumkapitaal vereist.
Nadelen
• De oprichtingsmodaliteiten zijn complex en relatief duur
(registratierechten, notariële akte, publicatieverplichting).
• Grotere boekhoudkundige en administratieve verplichtingen.
Startersbvba (S-bvba)
Sinds 1 juni 2010 bestaat deze nieuwe vennootschapsvorm voor beginnende
ondernemers. Startende ondernemers krijgen hierdoor de mogelijkheid
om een vennootschap (rechtspersoon) op te richten zonder dat
ze meteen een groot startkapitaal nodig hebben. Tegelijkertijd genieten
zij van de voordelen die de bvba biedt.
De belangrijkste eigenschap van de Startersbvba is dat bij oprichting
slechts 1 euro startkapitaal is vereist, in plaats van 18.550 euro bij een
‘gewone bvba’. De volledige som van 18.550 euro moet wel binnen de
drie jaar na oprichting volgestort zijn.
Naamloze vennootschap (nv)
De nv wordt meestal gebruikt voor grotere, kapitaalkrachtige
ondernemingen waarin de nadruk ligt op het anoniem verzamelen
van kapitaal. Het minimumkapitaal in de nv bedraagt 61.500 euro.
Dat bedrag moet volledig volgestort zijn bij oprichting. De nv
heeft minstens twee vennoten nodig en een raad van bestuur met

minimum drie bestuurders.
Voordelen
• Alle vennoten zijn slechts beperkt aansprakelijk.
• De aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar.
• Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven.
Nadelen
• De oprichtingsmodaliteiten zijn complex en relatief duur
(registratierechten, notariële akte, publicatieverplichting).
• Grotere boekhoudkundige en administratieve verplichtingen.
• Hoog startkapitaal.
Vennootschap onder firma (vof)
De vof is de eenvoudigste vennootschapsvorm, het is een zuivere
personenvennootschap. Dit betekent dat de vennootschap in
principe ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot.
En dat vennoten hun aandelen niet kunnen verkopen of schenken
zonder akkoord van de medevennoten. Een vof heeft enkel
werkende vennoten, geen stille vennoten.
Voordelen
• Er is geen minimumkapitaal vereist.
• De oprichting kan via een onderhandse akte gebeuren (geen
notaris nodig).
• Het familiale karakter blijft bewaard.
• Beperkte verplichtingen op het gebied van openbaarmaking
(o.a. geen jaarrekening publiceren).
Nadelen
• Alle vennoten zijn persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk
voor de schulden van de vof.
• Het faillissement van de vof betekent ook het faillissement
van de vennoten.
13

14
Gewone commanditaire vennootschap (Comm.V)
De gewone commanditaire vennootschap bestaat uit werkende
(beherende) en stille vennoten (geldschieters). In tegenstelling
tot de werkende vennoten zijn de stille vennoten slechts beperkt
aansprakelijk, maar ze mogen zich niet inlaten met het bestuur van
de vennootschap.
Voordelen
• De voordelen zijn dezelfde als bij een vof.
• De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk voor hun inbreng,
hun privégoederen kunnen niet aangetast worden.
Nadelen
• De nadelen zijn dezelfde als bij een vof.
• De stille vennoten mogen zich niet openlijk inlaten met het
beheer van de vennootschap. Doen ze dat wel, dan worden
ze onbeperkt aansprakelijk.
Commanditaire vennootschap op aandelen (Comm.VA)
Ook de commanditaire vennootschap op aandelen bestaat uit
werkende (beherende) en stille vennoten. In een Comm.VA kunnen er
aandelen worden uitgegeven, het is dus een kapitaalvennootschap op
dit vlak. Maar op bestuurlijk vlak is het een personenvennootschap. De
zaakvoerder(s) word(en) benoemd voor onbepaalde duur en kunnen
hun opvolger(s) statutair vastleggen.
Voordelen
• De stille vennoten zijn zoals bij een Comm.V alleen
aansprakelijk voor hun inbreng.
• De aandelen zijn vrij overdraagbaar.
• Een Comm.VA kan een goede rechtsvorm zijn voor familiebedrijven
door de ruime bevoegdheden van de zaakvoerders en
de mogelijkheid om in de opvolging te voorzien.
Nadelen
• Beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt
aansprakelijk.
• De oprichting moet bij notariële akte gebeuren.
• Zware boekhoudkundige en administratieve verplichtingen.
• Er is een hoog startkapitaal nodig voor de oprichting.

Coöperatieve vennootschap met beperkte of
onbeperkte aansprakelijkheid (cvba – cvoa)
De coöperatieve vennootschap is samengesteld uit een veranderlijk
aantal vennoten met veranderlijke inbreng. Het is bovendien mogelijk
om nieuwe leden op te nemen en vennoten uit te sluiten tegen
terugbetaling van hun aandelen. Een cvba of cvoa moet opgericht
worden door ten minste drie personen. Er wordt een onderscheid
gemaakt tussen een cv met beperkte aansprakelijkheid en een cv met
onbeperkte aansprakelijkheid.
Voordelen
• In de cvba zijn alle vennoten slechts beperkt aansprakelijk
voor het bedrag van hun inbreng.
• De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden.
Nadelen
• In de cvba is een notariële akte nodig voor de oprichting.
• Zware boekhoudkundige en administratieve verplichtingen.
• In de cvoa zijn alle vennoten onbeperkt aansprakelijk.
5. De vennootschap oprichten
5.1 Een financieel plan opstellen
Wanneer u een nv, (e)bvba of cvba of Comm.VA wilt oprichten,
moet u eerst een financieel plan (laten) opstellen. Dat plan moet
een gedetailleerd overzicht geven van de financiële inkomsten en
behoeften gedurende de eerste twee werkjaren van de vennootschap.
Het financiële plan wordt voorgelegd aan een notaris, die het
ook bewaart. Als de onderneming failliet gaat tijdens de eerste drie
jaar en achteraf blijkt dat het maatschappelijk kapitaal ontoereikend
was voor de eerste twee werkjaren, dan kunnen de oprichters van
de vennootschap aansprakelijk gesteld worden voor de verbintenissen
die de vennootschap in de eerste twee jaren is aangegaan.
5.2 Een oprichtingsakte opstellen
In de oprichtingsakte moeten de ‘statuten’ van de vennootschap
worden opgenomen: de identiteit van de oprichters, naam en doel
van de vennootschap, de regeling met betrekking tot de algemene
15

16
vergadering en andere regels die zullen gelden in de vennootschap.
• Voor de oprichting van een vof, cvoa en een Comm.V volstaat
een onderhandse akte. Voor de publicatie ervan kunt u terecht bij
Xerius Ondernemingsloket.
• Bij de oprichting van een nv, (e)bvba, Comm.VA en een cvba is
een authentieke akte vereist, opgemaakt door een notaris.
• Voor een inbreng in natura is een verslag van een bedrijfsrevisor
en een bijzonder verslag van de oprichters nodig.
5.3 De oprichtingsakte registreren, neerleggen
en bekendmaken
De oprichtingsakte moet vervolgens geregistreerd worden bij de
Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën:
• voor de authentieke akten (notariële akten):
binnen de vijftien dagen
• voor onderhandse akten: binnen de vier maanden.
Daarna moet een uittreksel uit de oprichtingsakte worden
neergelegd bij de griffie van de rechtbank van koophandel. De
vennootschap verkrijgt haar rechtspersoonlijkheid vanaf de dag
waarop de bekend te maken uittreksels uit de oprichtingsakte
neergelegd zijn.
Met uw ondernemingsnummer gaat u langs bij Xerius
Ondernemingsloket. Het ondernemingsloket zal een
activiteitenlijst voor uw vennootschap opstellen en
uw ondernemersvaardigheden controleren. Pas nadat
het ondernemingsloket de handelshoedanigheid heeft
geactiveerd, kunt u van start gaan met uw onderneming.
Binnen de vijftien dagen na de neerlegging moet het uittreksel uit
de oprichtingsakte ook gepubliceerd worden in de bijlagen van het
Belgisch Staatsblad. Dat gebeurt aan de hand van een formulier
verkrijgbaar op de griffie van de rechtbank van koophandel. De
griffie verzendt de nodige stukken zelf naar het Staatsblad.
Deze ‘bekendmaking’ van de vennootschapsakten (o.m. de
oprichtingsakte) is heel belangrijk. Het ontbreken ervan betekent dat
de akte – behoudens uitzondering – niet inroepbaar is tegen derden.

De vennootschapsakte kan slechts worden tegengeworpen aan
derden vanaf de dag van bekendmaking, tenzij de vennootschap
aantoont dat die derden er tevoren kennis van droegen.
De griffie zal de identificatiegegevens van de onderneming
invoeren in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) en aan de
vennootschap een ondernemingsnummer toekennen.
5.4 Aanleggen vennootschapsregister
In de nv, de Comm.VA, de (e)bvba, de cvba en cvoa moet
een vennootschapsregister worden aangelegd dat op de
maatschappelijke zetel ter inzage ligt. Dit register vermeldt per
vennoot naam, beroep, adres, aantal aandelen en gedane stortingen.
Ook de overdrachten worden in het register bijgehouden.
Vennootschap aansluiten bij een
sociaal verzekeringsfonds
Elke zelfstandige moet sociale bijdragen betalen op zijn of
haar inkomsten. Door een vennootschap op te richten, kan de
bedrijfsleider ervoor zorgen dat een deel van zijn inkomsten
binnen de vennootschap blijven en dus buiten schot van de
personenbelasting en de sociale bijdragen voor zelfstandigen.
Steeds meer zelfstandigen richten dan ook een vennootschap
op, zodat hun activiteiten belast worden volgens het
vennootschapsregime. Om dit verlies aan sociale bijdragen voor
de overheid te compenseren, werd een vennootschapsbijdrage
ingevoerd voor alle vennootschappen. Die wordt berekend en geïnd
door de sociale verzekeringsfondsen.
Regel de aansluiting van uw vennootschap bij de start van
uw activiteiten bij Xerius Sociaal Verzekeringsfonds, samen
met uw aansluiting als zelfstandige.
De vennootschapsbijdrage moet u één keer per jaar in juni betalen.
Heeft uw vennootschap een balanstotaal hoger dan
641.556,65 euro, dan moet u 868 euro betalen. ‘Kleine
vennootschappen’, met een balanstotaal dat lager is dan
641.556,65 euro betalen 347,50 euro vennootschapsbijdrage.
17

2
Naar het ondernemingsloket

20
1. Vooraf
Vooraleer Xerius Ondernemingsloket de inschrijving van uw onderneming
kan regelen, moet u nog enkele dingen in orde brengen:
Zichtrekening openen
Voor een eenmanszaak is deze best verschillend van uw
privérekening. Voor een vennootschap moet de rekening op naam
van de vennootschap staan. Vergeet niet dit bankrekeningnummer
te vermelden op al uw uitgaande documenten.
Voorafgaande vergunningen
Deze vergunningen zijn ‘voorafgaand’, omdat u ze moet kunnen
voorleggen bij de inschrijving van uw onderneming. In de meeste
gevallen worden ze tegelijk met uw inschrijving in orde gebracht.
Machtiging ambulante handel
Als u producten wilt verkopen buiten de hoofdzetel of de
vestigingen die u aan de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO)
hebt gemeld, dan hebt u een ‘machtiging ambulante handel’ nodig.
Het gaat om: deur-aan-deur verkopen, verkopen op de openbare
weg en op de openbare en private markten.
U vraagt deze machtiging aan bij Xerius Ondernemingsloket.
U moet hiervoor basiskennis bedrijfsbeheer aantonen en soms
ook beroepskennis. Als u ook deur-aan-deur verkoopt, moet u
bovendien een uittreksel uit het strafregister voorleggen.
Kermisattractie
Als u een kermisattractie of kermisgastronomie met bediening aan
tafel wilt uitbaten, hebt u een machtiging kermisactiviteiten nodig.
Deze machtiging vraagt u aan bij Xerius Ondernemingsloket. Ook
voor deze machtiging moet u basiskennis bedrijfsbeheer bewijzen.
Vergunning beenhouwer - spekslager
Gaat u een beenhouwerij of spekslagerij uitbaten? Bent u van plan
vers, bereid of verduurzaamd slachtvlees te gaan verkopen, te koop
te stellen, voor verkoop te bewaren of met het oog op verkoop uit
te snijden? Dan moet u een vergunning van beenhouwer-spekslager
aanvragen. Dit kunt u doen bij Xerius Ondernemingsloket of bij de
FOD Economie (dienst Economische Vergunningen).

Beroepskaart
Burgers uit de Europese Economische Ruimte (de Europese Unie,
Liechtenstein, Noorwegen, IJsland) en Zwitserland kunnen vrij
een onderneming oprichten in België. Wie daar niet toe behoort
en in België een zelfstandige activiteit wil opstarten, kan een
verblijfsvergunning en/of een beroepskaart nodig hebben.
De beroepskaart omschrijft duidelijk de uitgeoefende activiteit, is
persoonlijk en onoverdraagbaar en maximaal vijf jaar geldig, met
mogelijkheid tot hernieuwing.
• De beroepskaart wordt toegekend door de FOD Economie, kmo,
Middenstand en Energie.
• Woont u in België? Vraag uw beroepskaart aan bij Xerius
Ondernemingsloket.
• U woont niet in België? Klop aan bij de bevoegde Belgische
diplomatieke vertegenwoordiger van het land waar u verblijft.
• Een beroepskaart kost 140 euro bij de aanvraag en 90 euro per
toegekend jaar.
2. Inschrijving in de Kruispuntbank van
Ondernemingen
Wanneer u een handels- of ambachtsactiviteit gaat uitoefenen, moet
u uw onderneming als handelsonderneming laten inschrijven in de
Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Voor deze inschrijving
kunt u terecht bij Xerius Ondernemingsloket. Het ondernemingsloket
onderzoekt of u over de nodige vaardigheden beschikt om een
eigen onderneming te starten en bezorgt u vervolgens een ondernemingsnummer:
de identiteitskaart van uw onderneming.
De gegevens van uw onderneming worden door het ondernemingsloket
ingegeven in de KBO. Dat is een centrale databank die de
gegevens van alle ondernemingen in België bevat. Zo kunnen ze
door de officiële instanties worden opgevraagd.
21

22
Wat moet u zeker meebrengen naar Xerius
Ondernemingsloket?
D identiteitskaart (eventueel beroepskaart)
D bewijsstukken basiskennis bedrijfsbeheer en
eventueel beroepskennis
D bankrekeningnummer
D de activiteiten die u wilt gaan uitoefenen en de
handelsbenaming
D als u een vennootschap opricht: bewijs van neerlegging van
de statuten bij de griffie van de rechtbank van koophandel
D eventueel voorafgaande vergunningen
Surf naar www.xerius.be/formulieren en vul het
startersformulier in. Wij brengen dan de inschrijving
van uw onderneming in de KBO in orde en meteen
ook uw aansluiting als zelfstandige bij Xerius Sociaal
Verzekeringsfonds.
2.1 Ondernemersvaardigheden bewijzen
Als u in België een eigen zaak wilt opstarten, moet u over de
nodige ‘ondernemersvaardigheden’ beschikken. Sinds 1 januari 1999
moet elke kmo die een handelsactiviteit uitoefent, ‘basiskennis
bedrijfsbeheer’ bewijzen. Voor een aantal gereglementeerde
beroepen moet u bovendien bijkomend beroepskennis
aantonen. Deze maatregel is destijds ingevoerd om zoveel
mogelijk faillissementen te vermijden. Zowel eenmanszaken als
vennootschappen moeten de ondernemersvaardigheden bewijzen
en het is niet van belang of u start als zelfstandige in hoofd- of in
bijberoep.

2.2 Kennis bedrijfsbeheer
Wie bewijst basiskennis bedrijfsbeheer?
In de eenmanszaak:
• uzelf als ondernemingshoofd
• een aangestelde:
• uw echtgeno(o)t(e)
• uw wettelijk samenwonende partner
• uw partner met wie u minstens sinds zes maanden officieel
samenwoont
• de zelfstandige helper die bloed- of aanverwant is van het
ondernemingshoofd tot in de derde graad
• een werknemer met een arbeidsovereenkomst van
onbepaalde duur, die het dagelijkse beheer daadwerkelijk
uitoefent.
In de vennootschap
• binnen de personenvennootschap (bvba, vof, enzovoort)
• altijd het orgaan van het dagelijks bestuur: de zaakvoerder
• binnen de kapitaalvennootschap (nv, cvoa, enzovoort)
• het orgaan van het dagelijks bestuur: de gedelegeerd
bestuurder of wanneer er geen gedelegeerd bestuurder
benoemd is, een van de bestuurders
• een werknemer met een arbeidsovereenkomst van
onbepaalde duur, belast met de dagelijkse leiding (via
een benoeming neergelegd ter publicatie in het Belgisch
Staatsblad).
Hoe bewijst u de kennis bedrijfsbeheer?
U kunt basiskennis bedrijfsbeheer bewijzen aan de hand van
diploma’s of op basis van ervaring opgedaan gedurende de laatste
vijftien jaar.
Volgende diploma’s worden onder meer aanvaard als bewijs:
• diploma hoger onderwijs
• bestaand vestigingsgetuigschrift.
Akten afgeleverd voor 30 september 2000
• diploma hoger secundair onderwijs (aso, tso, kso)
• diploma hoger secundair beroepsonderwijs afdeling handel,
23

24
boekhouden, verkoop of kantoor
• attest eerste jaar ondernemersopleiding
• een buitenlands diploma of getuigschrift dat
gelijkwaardig is verklaard met een Belgisch
diploma dat aanvaard wordt voor de basiskennis
van het bedrijfsbeheer
• aanvullend getuigschrift over de basiskennis
bedrijfsbeheer (afhankelijk van het jaar en de
onderwijsvorm waarin het behaald is).
Akten afgeleverd na 30 september 2000
• getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer
• een buitenlands diploma of getuigschrift dat
gelijkwaardig is verklaard met een Belgisch
diploma dat aanvaard wordt voor de basiskennis
van het bedrijfsbeheer.
Volgende ervaring opgedaan gedurende de laatste
vijftien jaar voldoet ook als bewijs:
• drie jaar in hoofdberoep of vijf jaar in bijberoep als
zelfstandig ondernemingshoofd of als orgaan van
het dagelijkse bestuur van een vennootschap
• vijf jaar als zelfstandig helper
• vijf jaar als bediende in een leidinggevende functie
• vijf jaar als meewerkende echtgeno(o)te.
Twijfelt u of uw diploma of ervaring in aanmerking komt?
Fax het ons op 078 15 00 15 of stuur een e-mail naar info@
xerius.be.
2.3 Beroepskennis
Om bepaalde beroepen te mogen uitoefenen, moet
u aantonen dat u kennis hebt van dat specifieke
beroep. Het gaat om beroepen waarover de overheid
en de betreffende beroepsorganisatie geoordeeld
hebben dat er een opleiding of ervaring vereist is om
dit beroep te kunnen uitoefenen. De voorwaarden
verschillen naargelang de moeilijkheid van het beroep.

Voor deze ‘gereglementeerde beroepen’ moet u beroepskennis
aantonen:
Fietsen en motorvoertuigen
• rijwielactiviteiten
• intersectorale kennis motorvoertuigen
• sectorale kennis motorvoertuigen tot 3,5 ton
• sectorale kennis motorvoertuigen boven 3,5 ton.
Bouw en elektrotechniek
• ruwbouw
• dakdekkers- en waterdichtingsactiviteiten
• stukadoor-, cementeer-, en dekvloeractiviteiten
• schrijnwerkers- en glazenmakersactiviteiten
• installatietechnieken cv, klimaatregeling, gas en sanitair
• elektrotechnieken
• tegel-, marmer-, en natuursteenactiviteiten
• eindafwerking
• algemeen aannemer.
Personenverzorging
• kapper
• schoonheidsspecialist
• voetverzorger
• masseur
• opticien
• dentaaltechnicus
• begrafenisondernemer.
Voeding
• slager-groothandelaar
• restaurateur of traiteur-banketaannemer
• brood- en banketbakker.
Andere
• installateur-frigorist
• droogkuiser-verver.
25

26
1. Wie bewijst de beroepskennis?
In de eenmanszaak:
• uzelf als ondernemingshoofd
• een aangestelde:
• uw echtgeno(o)t(e)
• uw wettelijk samenwonende partner
• uw partner met wie u minstens sinds zes maanden officieel
samenwoont
• de zelfstandige helper die bloed- of aanverwant is tot in de
derde graad
• een werknemer met een arbeidsovereenkomst van
onbepaalde duur, die het dagelijkse technische beheer
daadwerkelijk uitoefent.
In de vennootschap:
• het orgaan van het dagelijks bestuur: de zaakvoerder,
gedelegeerd bestuurder of een van de bestuurders
• een werkende vennoot belast met de technische leiding
(benoeming neergelegd ter publicatie in het Belgisch Staatsblad)
• een werknemer belast met de technische leiding (via een
lastgevingovereenkomst).
2. Hoe bewijst u de beroepskennis?
Met akten en diploma’s:
• eindakten uitgereikt door een onderwijsinrichting die door een
gemeenschap ingericht, erkend of gesubsidieerd is
• een gelijkwaardig getuigschrift uitgereikt door de centrale
examencommissie. De akten verschillen naargelang de activiteit
• een buitenlands diploma dat gelijkwaardig is met een Belgisch
diploma dat aanvaard wordt voor de te bewijzen beroepskennis.
Door praktijkervaring: u moet aantonen dat u praktijkervaring hebt
opgedaan binnen een bepaalde periode (afhankelijk van uw beroep)
voorafgaand aan uw inschrijving. Volgende ervaring kan als bewijs
gelden:
• zelfstandig ondernemingshoofd
• mandataris of werkend vennoot in een vennootschap
• zelfstandig helper
• meewerkend echtgeno(o)t(e)
• loontrekkende in een onderneming met een gereglementeerd
beroep als activiteit.

Hoeveel praktijkervaring u moet hebben, is afhankelijk
van het beroep dat u gaat uitoefenen. Contacteer ons: wij
zoeken voor u uit of uw ervaring in aanmerking komt om de
beroepskennis te bewijzen.
2.4 Vrijstelling van basiskennis bedrijfsbeheer
en beroepskennis
In sommige gevallen hoeft u geen basiskennis bedrijfsbeheer of
beroepskennis aan te tonen:
Overlijden van een ondernemer
• de overlevende partner is definitief vrijgesteld (als de
partners getrouwd waren, wettelijk samenwoonden, of feitelijk
samenwoonden sinds ten minste zes maanden)
• de kinderen van een overleden ondernemer (natuurlijk persoon)
zijn drie jaar vrijgesteld vanaf het overlijden of vanaf hun
meerderjarigheid.
Overname
Bij identieke overname van de volledige handelszaak zijn de
overnemers gedurende een jaar vrijgesteld van zowel bedrijfsbeheer
als beroepskennis.
Verworven recht
Natuurlijke personen en vennootschappen die op 1 januari 1999
waren ingeschreven in het handelsregister, zijn definitief vrijgesteld
voor bedrijfsbeheer. Voor de beroepskennis moeten we eerst nagaan
vanaf welke datum een bepaald beroep gereglementeerd werd.
Vrijgestelde beroepen
Wanneer u een beroep gaat uitoefenen waarvoor u vooraf een
vergunning nodig hebt van een beroepsinstituut, hoeft u de
basiskennis bedrijfsbeheer bij het ondernemingsloket niet aan te
tonen. Voor deze beroepen worden de ondernemers vaardigheden
immers onderzocht door het beroepsinstituut:
• vastgoedmakelaar / stagiair-vastgoedmakelaar
• verzekeringsagent en -makelaar
• agent en makelaar in bank- en beleggingsdiensten
• vervoer van goederen over de weg
• vervoer van personen over de weg
• vervoer van goederen over de binnenwateren
27

28
• directeur van een autorijschool.
Xerius Ondernemingsloket heeft wel een kopie van
de vergunning van het beroepsinstituut nodig bij
inschrijving.
Niet-kmo
Een startende onderneming wordt beschouwd als
niet-kmo wanneer meer dan 25% van de aandelen in
handen zijn van één of meer grote ondernemingen.
Een grote onderneming heeft:
• op jaarbasis gemiddeld meer dan vijftig werknemers
gedurende de twee vorige boekjaren. Voor zover
ze werknemer zijn van dezelfde (rechts-)persoon,
moeten alle werknemers, wereldwijd, in aanmerking
worden genomen.
• of een jaaromzet die groter is dan zeven miljoen
euro of een jaarlijks balanstotaal dat groter is
dan vijf miljoen euro gedurende de twee vorige
boekjaren.
3. Activeren btw-hoedanigheid
Iedere persoon die op regelmatige basis een
zelfstandige activiteit uitoefent en daarbij goederen
levert of diensten verleent, is in principe btw-plichtig,
ook in bijberoep. Xerius Ondernemingsloket maakt
voor u de activering van de btw in orde: via een
internet applicatie brengen wij het bevoegde
btw-controlekantoor snel op de hoogte. Kijk op
pagina 48 voor meer informatie over btw.

4. Bijkomende vergunningen
Als startende ondernemer hebt u vaak ook nog
andere vergunningen nodig.
Meer informatie en een overzicht van alle
vergunningen vindt u op www.xerius.be.
Wat betaalt u aan Xerius?
De overheid bepaalt een eenheidstarief per vestigingseenheid
voor alle basisdiensten die het ondernemingsloket voor u kan
uitvoeren. Dit tarief wordt jaarlijks geïndexeerd.
De tarieven van alle diensten van Xerius Ondernemingsloket,
vindt u op www.xerius.be.
29

3
Uw sociale
zekerheid als
zelfstandige

32
1. Uw rechten en plichten als zelfstandige
Als zelfstandige bent u verplicht om elk kwartaal sociale bijdragen
te betalen aan een sociaal verzekeringsfonds.
Als startende zelfstandige moet u daarom, ten laatste vanaf de
dag dat u start met uw activiteiten, aansluiten bij een sociaal
verzekeringsfonds, dat instaat voor de berekening en de inning van
uw sociale bijdragen.
In ruil voor uw sociale bijdragen krijgt u bepaalde rechten. Zo verwerft
u, als zelfstandige in hoofdberoep of gelijkgeschakeld, het recht op
kinderbijslag, moederschapshulp, ziekteverzekering, uitkering bij
palliatieve zorgen, een faillissementsverzekering en een wettelijk
rustpensioen.
Uw sociale bijdragen zijn volledig fiscaal aftrekbaar, omdat het gaat
om beroepskosten. Sociale bijdragen voor zelfstandigen worden
berekend op het netto belastbaar jaarinkomen.
Ook een zelfstandige heeft recht op kleine en grote risico’s
Zelfstandigen hebben via hun sociale bijdragen dus recht op zowel
‘grote risico’s’ (hospitalisatie, röntgenfoto’s, enzovoort), als op
‘kleine risico’s’ (terugbetaling van erelonen dokter, tandarts, kinesist
en apothekerskosten).
2. Aansluiten bij een sociaal
verzekeringsfonds
2.1 Wie moet aansluiten?
Iedere zelfstandige, dus ook:
• Een helper: een zelfstandig helper is iemand die een andere
zelfstandige in een eenmanszaak bijstaat of vervangt. Er mag
dus geen sprake zijn van gezag, leiding en toezicht door de
hoofdzelfstandige.
• De meewerkende echtgeno(o)t(e): wanneer u als partner (onder
huwelijkscontract of verklaring van wettelijke samenwoning)
van een zelfstandige effectief meehelpt in de eenmanszaak
en zelf geen eigen volwaardig sociaal statuut hebt of een

vervangingsinkomen ontvangt, wordt u beschouwd als
meewerkende echtgeno(o)t(e).
• Een mandataris in een vennootschap: in principe worden alle
bestuurders en personen die een mandaat uitoefenen (bv.
zaakvoerder, bestuurder) en ook werkende vennoten beschouwd
als zelfstandigen en moeten ze aansluiten bij een sociaal
verzekeringsfonds.
Ook uw vennootschap moet ‘bijdragen’ betalen. Een keer per jaar.
Hoeveel is afhankelijk van het balanstotaal van uw vennootschap.
Voor deze jaarlijkse vennootschapsbijdrage moet u uw
vennootschap aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.
2.2 In welke categorie kunt u aansluiten?
Hoofdberoep of bijberoep?
U bent zelfstandige in hoofdberoep als uw zelfstandige activiteit uw
enige of voornaamste bezigheid is.
U bent zelfstandige in bijberoep wanneer u:
• tegelijkertijd met uw zelfstandige activiteit nog een andere
beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. U moet
minstens halftijds werken als loontrekkende of als niet-benoemde
leerkracht, of 6/10 de als u les geeft als vastbenoemde leerkracht
• als ambtenaar minstens halftijds en ten minste acht maanden of
tweehonderd dagen per jaar werkt
• een werkloosheidsuitkering, arbeidsongeschiktheidsuitkering,
bepaalde vormen van loopbaanonderbreking of tijdskrediet
krijgt. Voorwaarde hierbij is dat uw uitkering een recht op
pensioen opent. En van belang: vooraf goedkeuring krijgen van
de uitbetalingsinstelling.
Voordeelregel als student, gehuwde of weduw(e)(naar) (‘artikel 37’)
U wilt zelfstandige worden in hoofdberoep, maar weet al dat uw
inkomsten beperkt zullen blijven? Dan kunt u overwegen om aan te
sluiten als zelfstandige op basis van de voordeelregel ‘artikel 37’.
De enige voorwaarde is dat u van ‘afgeleide rechten’ moet genieten.
U komt dus alleen in aanmerking als u:
• getrouwd bent en uw partner volwaardige sociale rechten geniet
• student bent onder de 25 jaar, ten laste staat van uw ouders en recht
33

34
opent op kinderbijslag
• weduwe bent en een overlevingspensioen ontvangt.
Als u aansluit in ‘artikel 37’ en vrijstelling van bijdragen
krijgt of verminderde bijdragen betaalt, bouwt u geen eigen
socialezekerheidsrechten op.
Gepensioneerde
U kunt als zelfstandige (blijven) werken wanneer u met pensioen bent.
Dan moet u wel uw inkomsten in het oog houden, als u niet een deel of
zelfs uw volledige pensioen wilt verliezen. Gepensioneerde zelfstandigen
betalen een lager percentage aan sociale bijdragen dan een gewone
zelfstandige, zolang de inkomensgrens wordt gerespecteerd.
Wanneer u als gepensioneerde een zuiver kosteloos mandaat bekleedt,
moet u niet aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.
3. Hoe worden uw sociale bijdragen
berekend?
In principe moet u als gevestigde zelfstandige 22% sociale bijdragen
betalen op uw netto belastbaar jaarinkomen.
Afhankelijk van uw inkomen en de categorie waarin u aansluit, kan dat
eventueel minder zijn. Lees hiervoor onze gids Uw rechten en plichten
als zelfstandige.
Maar hoe wordt die 22% juist berekend? Als zelfstandige, in hoofd- of in
bijberoep, moet u drie dingen onthouden wat betreft de berekening van
uw sociale bijdragen.
3.1 Sociale bijdragen moet u betalen per kwartaal
U betaalt uw sociale bijdragen per kwartaal. Er begint telkens een nieuw
kwartaal op 1 januari, 1 april, 1 juli en 1 oktober. Bovendien is een kwartaal
altijd ondeelbaar. Dat wil zeggen dat u de volledige kwartaalbijdrage
moet betalen voor elk kwartaal waarin u werkt. Als u bijvoorbeeld op 31
maart van start gaat met uw zelfstandige activiteit, moet u de bijdrage
voor het volledige eerste kwartaal betalen.

3.2 Sociale bijdragen worden berekend op basis van
uw zelfstandige beroepsinkomsten van drie jaar
geleden
Vanaf uw vierde volledige jaar als zelfstandige worden uw sociale
bijdragen berekend op uw inkomsten van drie jaar geleden.
Voorbeeld
U start op 10 november 2013 met uw zelfstandige activiteit.
Vanaf 2017 zullen de bijdragen berekend worden op basis
van de inkomsten van 2014.
3.3 Tijdens uw eerste drie jaar als zelfstandige betaalt
u een voorlopige bijdrage
Uw sociale bijdragen worden in principe berekend op uw inkomsten
van drie jaar terug. Maar die regel kan natuurlijk niet toegepast
worden bij een startende zelfstandige. Daarom betaalt u als starter
een voorlopige bijdrage, berekend op een voorlopig inkomen.
Hierbij hebben starters de keuze tussen twee mogelijkheden. Ofwel
betaalt u een minimumbijdrage, berekend op een minimuminkomen.
Ofwel maakt u een schatting van uw werkelijke inkomen en betaalt u
daarop sociale bijdragen.
1. De voorlopige minimumbijdrage betalen, berekend op een
minimuminkomen
Tijdens uw eerste drie jaren als zelfstandige betaalt u een voorlopige
minimumbijdrage, berekend op een minimuminkomen. Dit zijn de
voorlopige minimumbijdragen van een hoofd- en bijberoeper voor
2013:
Jaar Bijdrage
%
Berekend op
minimum-
inkomen (€)
Hoofdberoep Bijberoep
Voorlopige
minimumbijdrage
(€)
Berekend op
minimum-
inkomen (€)
Voorlopige
minimumbijdrage
(€)
1 20,50 12.830,63 677,63 1.419,50 74,97
2 21 12.830,63 694,16 1.419,50 76,79
3 21,50 12.830,63 710,68 1.419,50 78,63
Volgens baremacijfers 2013 en inclusief 3,05% beheerskosten.
35

36
Wanneer wij, na twee jaar, uw werkelijke inkomsten doorkrijgen van
de fiscus vergelijken we dat minimuminkomen met uw werkelijke
inkomsten. Op het verschil moet u dan nog sociale bijdragen betalen.
Hieronder ziet u een voorbeeld van een zelfstandige in hoofdberoep
die de eerste drie jaren de voorlopige minimumbijdrage betaalt:
Refertejaar
+ kwartaal
Voorlopige
kwartaalbijdragen
Volgens baremacijfers 2013 en inclusief 3,05% beheerskosten.
%
Referte-
inkomsten
op jaarbasis
Definitieve
kwartaalbijdragen
Herziening
in
Bij te
betalen per
kwartaal
1-4/2013 € 677,63 20,50 € 25.000 € 1.320,33 2015 € 642,70
1-4/2014 € 694,16 21 € 30.000 € 1.623,04 2016 € 928,88
1-4/2015 € 710,68 21,50 € 40.000 € 2.215,58 2017 € 1.504,90
Als u in 2013, uw eerste jaar als zelfstandige, een inkomen hebt
van ongeveer 25.000 euro, zult u ongeveer 700 euro per kwartaal
moeten bijbetalen, bovenop uw lopende sociale bijdragen in het jaar
dat deze ‘regularisatie’ wordt doorgevoerd. Niet evident!
Maar u kunt een dergelijke situatie vermijden door voor de tweede
mogelijkheid te kiezen.
2. Uw sociale bijdragen laten berekenen op een geschat inkomen
Stel dat u de inkomsten van uw startjaar 2013 schat op 25.000 euro,
en u uw sociaal verzekeringsfonds vóór het einde van dat jaar om
bijsturing vraagt (dat kan ook nog in december). Dan past u voor
het einde van 2013 uw sociale bijdragen voor dat jaar bij en doet u
drie keer voordeel:
• U wordt in 2015 niet geconfronteerd met zware rekeningen.
• Uw sociale bijdragen zijn volledig fiscaal aftrekbaar als
beroepskosten. Dus: hoe meer sociale bijdragen u betaalt, hoe
lager uw netto belastbaar beroepsinkomen wordt en hoe minder
sociale bijdragen (en belastingen) u daarop moet betalen.
• U hebt recht op een bonus. Als u als zelfstandige de eerste
drie jaren vrijwillig meer sociale bijdragen betaalt dan de
voorlopige minimumbijdrage, wordt u beloond met een bonus.
De bonus bedraagt 0,75% per kwartaal (of dus 3% per jaar). Dit
percentage wordt berekend op het gedeelte dat u meer betaalt

dan u verplicht bent te betalen, dus alles boven de voorlopige
minimumbijdrage.
4. Wanneer moet u betalen?
Sociale bijdragen betaalt u per kwartaal. Vier keer per jaar - bij het
begin van elk kwartaal - stuurt het sociaal verzekeringsfonds u een
afrekening toe voor de bijdragen die u dat kwartaal verschuldigd
bent. De verschuldigde bijdragen moeten voor het einde van het
kwartaal op de rekening van het sociaal verzekeringsfonds staan of
er wordt u prompt een verhoging van 3% aangerekend en nog eens
eenmalig 7% supplement per jaarovergang. Deze strenge regeling
wordt door de overheid opgelegd.
Als u de aansluitingsverklaring ondertekent uiterlijk op de dag van
de start van uw zelfstandige activiteit, hebt u recht op uitstel van
betaling gedurende de eerste twee kwartalen. De verschuldigde
bijdragen hoeft u dan pas voor het einde van het volgende
kwartaal te betalen. Wanneer u te laat aansluit door de verklaring
van aansluiting te ondertekenen ná de dag dat u start met uw
zelfstandige activiteit, hebt u geen recht op uitstel van betaling.
Let wel: als u kiest voor uitstel van betaling, moet u de sociale
bijdragen van uw tweede en derde kwartaal tegelijk betalen.
Voorbeeld
U start als zelfstandige op 2 april 2013 en ondertekent de
verklaring van aansluiting op 1 april 2013.
• tweede kwartaal (eerste kwartaal van aansluiting) te
betalen voor 23 september
• derde én vierde kwartaal (tweede en derde kwartaal van
aansluiting) te betalen voor 23 december.
Meer informatie? Lees onze brochure Uw rechten en plichten
als zelfstandige of surf naar www.xerius.be.
37

38
5. Werkloos en zelfstandig
worden
De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA)
werkte een aantal maatregelen uit die erop gericht
zijn de toegang tot het zelfstandige beroep te
vergemakkelijken.
Opleiding volgen
Werkzoekenden die een opleiding voor een
zelfstandig beroep willen volgen, kunnen vrijgesteld
worden van sommige toekenningsvoorwaarden
inzake beschikbaarheid op de arbeidsmarkt en de
inschrijving als werkzoekende.
Voorbereiding van uw zelfstandige activiteiten
U kunt, met behoud van werkloosheidsuitkeringen,
gedurende een periode van ten hoogste zes maanden,
uw vestiging als zelfstandige voorbereiden. Het gaat
dan om studies met betrekking tot de haalbaarheid
van het beoogde project, de inrichting van de lokalen
en de installatie van het materiaal, het leggen van de
nodige contacten om het project op te starten en het
vervullen van de administratieve formaliteiten.
Behoud van recht op werkloosheidsuitkering
Een werknemer die een zelfstandig beroep begint,
maar die binnen een bepaalde termijn zijn zelfstandige
activiteit om objectieve redenen terug moet
stopzetten, kan het recht op werkloosheidsuitkeringen
na de stopzetting hernemen.
Als u uw werkloosheid onderbroken hebt (en dus
Vraag altijd vooraf aan uw
uitbetalingsinstelling of en
onder welke voorwaarden u
uw zelfstandige activiteit mag
combineren met vervangingsuitkeringen.
Vraag raad bij uw
plaatselijke RVA-kantoor of
bezoek hun website www.rva.be.
vroeger werkloosheidsuitkeringen
kreeg) om
zich te vestigen als zelfstandige,
kunt u opnieuw
uitkeringen ontvangen
wanneer u hiervoor
binnen de drie jaar een
aanvraag indient.

6. Tijdskrediet of loopbaanonder breking
en zelfstandige worden
Tijdskrediet voor werknemers
Werknemers die volledig tijdskrediet nemen om te starten als
zelfstandige in hoofdberoep kunnen (onder bepaalde voorwaarden)
de inkomsten uit die zelfstandige activiteit combineren met
uitkeringen van de RVA.
Wanneer het gaat om thematisch verlof (ouderschapsverlof,
palliatieve zorgen, medische bijstand), kunt u die uitkering
combineren met een zelfstandige activiteit in bijberoep gedurende
maximaal vier kwartalen en dit vanaf de startdatum van het
thematisch verlof. Wanneer het niet gaat om thematisch verlof,
moet de zelfstandige activiteit voldoen aan enkele voorwaarden. De
zelfstandige activiteit:
• moet u al minstens twaalf maanden die aan het begin van het
tijdskrediet voorafgaan uitoefenen
• moet u teglijkertijd uitgeoefend hebben met de activiteit
waarvoor tijdskrediet wordt aangevraagd
• mag u cumuleren met de RVA-uitkeringen gedurende maximaal
één jaar. Na deze periode vervalt de RVA-vergoeding en wordt u
zelfstandige in hoofdberoep.
Als u niet voldoet aan deze voorwaarden, mag u wel starten met
uw zelfstandige activiteit, maar krijgt u geen uitkering van de
RVA. U bent dan van bij de start zelfstandige in hoofdberoep.
Neemt u deeltijds tijdskrediet, dan kunt u dit combineren met een
zelfstandige activiteit, maar krijgt u geen uitkering van de RVA.
Omdat u daarnaast ook nog minstens halftijds werknemer blijft, kunt
u wel starten als zelfstandige in bijberoep.
Loopbaanonderbreking voor ambtenaren
U bent ambtenaar en u werkt niet in één van de autonome
overheidsbedrijven? Op voorwaarde dat u dit voorafgaandelijk
aangeeft, kunt u dan loopbaanonderbrekingsuitkeringen cumuleren
met de inkomsten van een zelfstandige activiteit in bijberoep
(gedurende maximaal 4 kwartalen, volgens de regeling vanaf 1
januari 2012).
Loopbaanonderbreking en tijdskrediet kunt u aanvragen via
www.rva.be.
39

4 Aanvullende
verzekeringen

Het zelfstandige statuut verschilt op sommige vlakken in grote mate
van het werknemersstatuut. Als u als zelfstandige ziek wordt en
uw activiteit niet kunt uitoefenen (en dus ook geen inkomen hebt),
ontvangt u enkel een bescheiden uitkering. Ook het pensioen van
een zelfstandige ligt vaak lager dan dat van een loontrekkende.
Gelukkig zijn er een aantal fiscaal interessante aanvullende
verzekeringen die u als zelfstandige kunt afsluiten om u hiervoor te
beschermen.

1. Vrij Aanvullend Pensioen voor
Zelfstandigen (VAPZ)
Wist u dat het gemiddelde pensioen van een zelfstandige maar
900 euro per maand bedraagt? Niet genoeg om uw huidige
levensstandaard te behouden. Het VAPZ is een solide langetermijn-
spaarformule met een gegarandeerde basisinterest van 2,25%. Het
VAPZ is dus echt een must.
Daarom is een vrij aanvullend pensioen voor u het
overwegen waard!
D U hebt de keuze tussen het gewoon VAPZ of het
sociaal VAPZ met aanvullende waarborgen bij ziekte of
arbeidsongeschiktheid.
D U kunt tot 8,17% (maximaal 3.017,73 euro) van uw netto
belastbaar inkomen storten in een gewoon VAPZ en tot
9,4% (maximaal 3.472,05 euro) in het sociaal VAPZ.
D U kiest zelf wanneer u stort.
D De premies die u stort zijn vrijgesteld van 4,4%
verzekeringstaksen.
D Perfect te combineren met pensioensparen en langetermijnsparen.
Het VAPZ is de meest fiscaalvriendelijke vorm van pensioenopbouw.
De premies zijn niet alleen 100% fiscaal aftrekbaar, maar leveren ook
een besparing op uw sociale bijdragen tot 20%.
Het VAPZ is echt een aanrader om het beperkte wettelijke basispensioen
te verhogen.
43

44
2. Gewaarborgd Inkomen
Werkonbekwaam door ongeval of ziekte. Als zelfstandige bent u
wettelijk verzekerd tegen inkomstenverlies wegens arbeidsongeschiktheid,
maar u ontvangt enkel een bescheiden uitkering. Wij
hebben een verzekering Gewaarborgd Inkomen ontwikkeld die u
verzekert tegen inkomstenverlies bij ziekte of ongeval. De premies
zijn volledig als beroepskosten aftrekbaar.
Een Gewaarborgd Inkomen bij Xerius?
Een flexibele formule op maat en zekerheid voor uw toekomst:
D 100% fiscaal aftrekbare premies.
D Op maat gemaakt. U kiest zelf:
• wanneer u de premie wilt betalen: driemaandelijks,
halfjaarlijks of jaarlijks
• de lengte van de ‘eigen’ risicotermijn: 30, 60, 90,
180 of 365 dagen. Bent u langer dan 30 dagen
arbeidsongeschikt, dan kan de ‘eigen risicotermijn’
volledig wegvallen (Engelse franchise).
D Uitkeringen tot de eindleeftijd van 65 jaar.
D U betaalt geen premies tijdens uw arbeidsongeschiktheid.
D Tot een verzekerd inkomen van 25.000 euro hoeft u enkel
een medische vragenlijst in te vullen. Er is geen medisch
onderzoek nodig.
D U bent niet alleen verzekerd voor de lichamelijke gevolgen
van uw ziekte of ongeval, maar ook voor het feit dat u niet of
beperkt kunt werken (economische arbeidsongeschiktheid).
D Tegen één van de laagste tarieven op de markt.

3. Individuele Pensioentoezegging (IPT)
U bent bedrijfsleider in een vennootschap? Uw bedrijf kan voor
u een Individuele Pensioentoezegging (IPT) afsluiten en zo uw
aanvullend pensioen financieren.
Wat is een IPT?
Een interessante aanvulling op uw wettelijk pensioen. De bijdrage
voor uw IPT wordt volledig betaald door uw vennootschap. Een IPT
biedt dezelfde voordelen als een groepsverzekering, maar is zuiver
individueel.
D De premie en de premietaksen zijn aftrekbaar als
beroepskosten voor uw vennootschap.
D U blijft altijd eigenaar van uw contract, ook in geval van
faillissement of ontslag.
D Bij vroegtijdig overlijden, ontvangen de door u aangeduide
begunstigden de tot dan opgebouwde reserves.
D Kies een formule op maat: bescherming tegen
inkomensverlies, overlijdensverzekering, extra bescherming
voor uw gezin, enzovoort.
D U kunt via een polisvoorschot een onroerend goed kopen,
bouwen of renoveren.
U wenst één van deze verzekeringen bij Xerius af te sluiten?
Bel 078 05 00 72 of mail verzekeringen@xerius.be.
Als enige in de sector bieden we onze klanten de unieke
combinatie van een sociaal verzekeringsfonds én een
verzekerings vereniging in eigen beheer. Vanuit onze inzichten in
het sociaal statuut van de zelfstandige en de unieke loopbaaninformatie
waarover we beschikken, kunnen we u dan ook
uitstekend begeleiden en adviseren bij uw pensioenopbouw en
de bescherming van uw inkomen tijdens uw actieve loopbaan.
45

Wat u nog
moet weten

Elke onderneming moet zijn boekhouding bijhouden.
Afhankelijk van de grootte van uw onderneming en de
ondernemingsvorm, moet u meer of minder boekhoudkundige
verplichtingen vervullen. Vraag hierover
raad aan uw boekhouder of accountant.
1. Boekhoudkundige verplichtingen
Vereenvoudigde boekhouding
‘Zeer kleine ondernemingen’ mogen een
vereenvoudigde boekhouding voeren, voor zover
alle verrichtingen zonder uitstel, getrouw, volledig en
naar tijdsorde worden geregistreerd in tenminste drie
dagboeken:
• een financieel dagboek
• een inkoopboek
• een verkoopboek.
Deze ondernemingen moeten bovendien tenminste
eens per jaar een inventaris opmaken van alle
bezittingen, vorderingen, schulden en verplichtingen
en alle bronnen bestemd voor de uitbating.
‘Zeer kleine ondernemingen’ zijn ondernemingen
die cumulatief aan de volgende voorwaarden
beantwoorden:
• Het moet gaan om natuurlijke personen die
koopman zijn, om vennootschappen onder
firma (vof) of om gewone commanditaire
vennootschappen (Comm.V).
• De omzet (exclusief btw) over het laatste boekjaar
mag niet meer bedragen dan een miljoen euro.
Dubbele boekhouding
Handelszaken en vennootschappen die geen ‘zeer
kleine onderneming’ zijn, moeten een dubbele boekhouding
voeren volgens het wettelijke schema, een
jaarlijkse inventaris en een jaarrekening opmaken. De
jaarrekening wordt voor onderzoek en ter goedkeuring
voorgelegd aan de algemene vergadering. Binnen de
dertig dagen na die goedkeuring moet ze worden
47

48
neergelegd bij de Nationale Bank, die de inhoud ervan
controleert. Als de onderneming als ‘kleine onderneming’
wordt beschouwd, is een ‘verkorte jaarrekening’
voldoende en moet zij geen beheersverslag
opmaken.
De keuze van een geschikte boekhouder of accountant
is heel belangrijk voor uw bedrijf. Uw boekhouder of
accountant zorgt ervoor dat u al uw boekhoudkundige
verplichtingen kunt nakomen en geen overbodige
belastingen moet betalen. Bovendien kan hij of zij
u alle informatie geven over fiscale voordelen, de
belastingaangifte en de voorafbetalingen.
2. Btw aanrekenen
Als btw-plichtige hebt u de volgende verplichtingen:
• bij aanvang, wijziging of stopzetting van uw
activiteit binnen de maand hiervan aangifte doen
bij uw btw-controlekantoor of ondernemingsloket
• een factuur afleveren voor alle verrichte leveringen
en daarop het correcte btw-tarief (6, 12 of 21%)
aanrekenen (bij levering aan privépersonen is er
meestal geen factuur vereist)
• de verschuldigde btw voor de afgelopen periode
aan de staat betalen
• uw btw-boekhouding bijhouden, op papier of
elektronisch:
• een inkomend en uitgaand facturenboek
• een dagontvangstenboek
• een tabel van bedrijfsmiddelen
• periodieke btw-aangiftes indienen
• als de jaaromzet groter is dan een miljoen euro,
moet u maandelijkse aangiftes doen
• als de jaaromzet kleiner is dan een miljoen euro,
kunt u kiezen voor de kwartaalaangifte
• forfaitaire aangifte: de administratie aanvaardt
dat voor sommige beroepen de btw wordt
berekend op een forfaitaire wijze. De omzet

wordt dan bepaald op basis van aankopen en geleverde
prestaties. Dit kan ondermeer voor kappers, bakkers,
beenhouwers, caféhouders, apothekers, enzovoort.
• vrijstelling van btw: belastingplichtigen met een jaaromzet
van minder dan 5.580 euro komen in aanmerking voor de
vrijstelling van btw. Zij moeten geen btw-aangifte doen
en ook geen btw aanrekenen op hun uitgaande facturen.
Zij kunnen anderzijds ook geen btw recupereren van de
inkomende facturen.
3. Belastingen betalen
Personenbelasting
Als zelfstandige doet u ieder jaar een belastingaangifte. De fiscus
berekent aan de hand daarvan hoeveel u moet betalen en stuurt u
een aanslagbiljet. Als u voor de eerste keer een belastingaangifte
doet als zelfstandige, moet u bij het belastingkantoor deel II van de
belastingaangifte aanvragen.
U betaalt belastingen op uw netto beroepsinkomen, dat wordt
berekend door uw bruto beroepsinkomsten te verminderen met uw
beroepskosten (waaronder uw sociale bijdragen).
Als zelfstandige moet u belastingen voorafbetalen, anders krijgt
u een belastingvermeerdering. Als starter bent u wel gedurende
de eerste vier jaren vrijgesteld van die vermeerdering. Als u als
starter toch voorafbetalingen doet, krijgt u belastingvermindering.
Vanaf het vierde jaar betaalt u dus elk kwartaal een deel van uw
belastingen vooraf. Uw boekhouder of accountant kan u helpen
bepalen hoeveel u best voorafbetaalt.
Vennootschapsbelasting
In een vennootschap worden de belastingen berekend op basis van
de winst. Om de winst te bepalen, worden de bewezen uitgaven
afgetrokken van de inkomsten. Ook de lonen die uw vennootschap
aan de zaakvoerders uitbetaalt, zijn aftrekbare beroepskosten. Net
als voor eenmanszaken, is het voor vennootschappen raadzaam om
voorafbetalingen te doen. Contacteer uw boekhouder of accountant
voor meer informatie.
49

50
Bezoldigingen aan bedrijfsleiders
Als mandataris of werkend vennoot moet u belastingen betalen op
de inkomsten uit uw vennootschap. De term ‘bezoldigingen aan
bedrijfsleiders’ verwijst naar die inkomsten. Uw loon maakt daar
deel van uit, maar ook andere voordelen en inkomsten, zoals een
deel van de huur die u krijgt als u een gebouw verhuurt aan uw
vennootschap.
Als bedrijfsleider kunt u ook beroepskosten inbrengen. U kunt kiezen
voor forfaitaire kosten van 3%, berekend op de vergoedingen die u
ontvangt, maar u kunt ook uw werkelijke kosten bewijzen. Om aftrek baar
te zijn, moeten die kosten aan dezelfde voorwaarden voldoen als de
beroepskosten in een eenmanszaak of vennootschap. Denk eraan
dat u op uw bezoldigingen bedrijfsvoorheffing moet betalen.
4. Starten als werkgever
Aansluiten bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ)
Elke werkgever die voor de eerste keer een of meerdere werknemers
tewerkstelt die onderworpen zijn aan de Belgische sociale zekerheid
voor werknemers, moet dit melden aan de Rijksdienst voor Sociale
Zekerheid. De RSZ zal u een vragenlijst opsturen die u moet invullen,
ondertekenen en terugsturen. Op basis van deze vragenlijst zal de
RSZ aan u, als werkgever, een inschrijvingsnummer en een kenteken
toekennen.
Aansluiten bij een kinderbijslagfonds
Vervolgens dient de werkgever zich aan te sluiten bij een
kinderbijslagfonds binnen een termijn van 90 dagen na de
indiensttreding van de eerste werknemer. Wanneer u dit
nalaat, wordt u ambtshalve aangesloten bij de Rijksdienst voor
Kinderbijslag voor Werknemers (RKW).
Sluit u aan bij Xerius Kinderbijslagfonds: www.xerius.be.
Aansluiten bij een verzekeringsmaatschappij voor
arbeidsongevallen
Vooraleer u personeel tewerkstelt, moet u een verzekeringspolis
tegen arbeidsongevallen afsluiten bij een daartoe gemachtigde
verzekeringsmaatschappij. Deze verzekering moet de schade

vergoeden voor ongevallen van de werknemer die zich zouden
kunnen voordoen tijdens de uitvoering van het werk of wanneer
de werknemer zich van en naar het werk begeeft. Als u geen
wetsverzekering afsluit, wordt u ambtshalve aangesloten bij het
Fonds voor Arbeidsongevallen.
Aansluiting bij een vakantiefonds
Als u arbeiders (ook leerling-arbeiders) in dienst neemt, wordt
u automatisch aangesloten bij een vakantiefonds. Door deze
aansluiting kunnen arbeiders hun vakantiegeld ontvangen. De
aansluiting bij een vakantiefonds gebeurt automatisch zodra de
werkgever een eerste verklaring over het loon en de arbeidstijd van
zijn arbeiders indient bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).
Aansluiten bij een interbedrijfsgeneeskundige dienst
Wanneer u gemiddeld tussen 1 en 50 werknemers tewerkstelt op
Belgisch grondgebied, bent u verplicht zich aan te sluiten bij een
interbedrijfsgeneeskundige dienst. Hebt u gemiddeld meer dan
50 werknemers, dan mag u zich ofwel aansluiten bij een dergelijke
dienst ofwel zelf een bedrijfsgeneeskundige dienst oprichten. De
belangrijkste opdrachten van de arbeidsgeneeskundige dienst
zijn onder andere de medische onderzoeken en inentingen van de
werknemers, het vermijden van bedrijvigheden die gevaar opleveren
voor de gezondheidstoestand van de werknemers, het opsporen van
beroepsziekten, enzovoort.
Melding bij een ontvangstkantoor van de belastingen
Van zodra u een werknemer in dienst neemt voor wie
bedrijfsvoorheffing moet worden ingehouden, moet u met het
bevoegde ontvangstkantoor van de belastingen contact opnemen.
Aansluiting bij een sociaal secretariaat
Zodra u personeel aanwerft, wordt ook uw administratie
complexer. Bij een sociaal secretariaat kunt u terecht voor uw
personeelsadministratie, loonberekening, enzovoort.
Meer informatie op www.sdworx.be.
51

T 078 15 00 15
info@xerius.be
U bent welkom in onze Xerius-kantoren in
Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt,
Herentals, Kortrijk, Leuven, Mechelen en Turnhout.
www.xerius.be
Startersgids-20130617