ความตองการพลังงานของแพะ
ความตองการพลังงานของแพะ
ความตองการพลังงานของแพะ
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
ปญหาพิเศษ<br />
เรื่อง<br />
ความตองการพลังงานของแพะนม<br />
Energy Requirement of Dairy Goat<br />
โดย<br />
นางสาวกอบพร ธรรมติกานนท<br />
หลักสูตรสัตวศาสตร<br />
สาขาวิชาเทคโนโลยีการผลิตสัตวและประมง<br />
คณะเทคโนโลยีการเกษตร<br />
Curriculum of Animal Science<br />
Division of Animal Production Technology and Fisheries<br />
Faculty of Agricultural Technology<br />
สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลา King Mongkut’s Institute of Technology<br />
เจาคุณทหารลาดกระบัง Chaokuntaharn Ladkrabang<br />
กรุงเทพฯ 10520 Bangkok 10520 Thailand
ใบรับรองปญหาพิเศษปริญญาตรี<br />
หลักสูตรสัตวศาสตร<br />
สาขาวิชาเทคโนโลยีการผลิตสัตวและประมง<br />
เรื่อง<br />
ความตองการพลังงานของแพะนม<br />
Energy Requirement of Dairy Goat<br />
โดย<br />
นางสาวกอบพร ธรรมติกานนท<br />
ไดรับการพิจารณาเห็นชอบโดย<br />
อาจารยที่ปรึกษา.........................................................................<br />
(ผศ.ดร. จงกลณี เยาวภาคยโสภณ)<br />
อาจารยที่ปรึกษา<br />
หลักสูตรรับรองแลว<br />
....................................................................................<br />
(รศ.ดร. กานต สุขสุแพทย)<br />
ประธานหลักสูตรสัตวศาสตร<br />
วันที่..........เดือน............................ป............
ปญหาพิเศษ<br />
เรื่อง<br />
ความตองการพลังงานของแพะนม<br />
Energy Requirement of Dairy Goat<br />
โดย<br />
นางสาวกอบพร ธรรมติกานนท<br />
เสนอ<br />
หลักสูตรสัตวศาสตร<br />
สาขาวิชาเทคโนโลยีการผลิตสัตวและประมง<br />
คณะเทคโนโลยีการเกษตร<br />
สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง<br />
กรุงเทพมหานคร<br />
พ.ศ.2553
บทคัดยอปญหาพิเศษ<br />
เรื่อง<br />
ความตองการพลังงานของแพะนม<br />
Energy Requirement of Dairy Goat<br />
ความตองการพลังงานของแพะมีความแตกตางกันโดยขึ้นกับสถานการณ ความตองการพลังงานใช<br />
ในการดํารงชีพ เพื่อใหรางกายอยูในภาวะสมดุล<br />
ความตองการพลังงานจะถูกใชเพื่อชดเชยกับที่สูญเสียไป<br />
หรือใชเพื่อใหปรับอยูไดในสิ่งแวดลอมตางๆ<br />
ความตองการสําหรับดํารงชีพถือเปนความตองการพลังงาน<br />
ขั้นพื้นฐานซึ่งจะตองการมากหรือนอยขึ้นกับชวงอายุ<br />
การใหผลผลิต พลังงานพื้นฐานนี้แพะยังใชในการ<br />
ปรับตัวเขากับสิ่งแวดลอมอีก<br />
ใชในการกินอาหาร การเดิน การแสดงพฤติกรรมตางๆ ซึ่ งกิจกรรมตางๆ ที่<br />
แพะปฏิบัติถือเปนกิจกรรมปกติที่ชวยใหแพะดํารงชีพอยูได<br />
สูตรอาหารแพะนมมีสวนผสมของ เปลือกถั่วเหลือง<br />
ขาวโพด รําละเอียด พลังงาน และแรดําแดง<br />
เปนอาหารขน และอาหารหยาบคือหญาแหงแพงโกลา จากการทดลองพบวาพลังงานยอยได (Digestible<br />
Energy) ของอาหารแพะเฉลี่ย 2144.61 kcal/kg และยอดโภชนะยอยไดรวม (Total Digestible Nutrient) ของ<br />
อาหารแพะเฉลี่ย<br />
54.84%<br />
ก
คํานิยม<br />
การเรียบเรียงปญหาพิเศษเลมนี้ สําเร็จไดดวยการสนับสนุนจากหลายฝาย ขาพเจาใครขอบคุณ<br />
อาจารย จงกลณี เยาวภาคยโสภณ อาจารยที่ปรึกษาพิเศษ<br />
ซึ่งไดใหคําแนะนําในการตั้งปญหา<br />
วางแผนการ<br />
ทดลอง ตรวจสอบแกไขตนฉบับจนมีความสมบูรณ<br />
ขอขอบคุณ ฟารมแพะพี่สมหมาย ที่ใหความอนุเคราะหแพะจํานวนหนึ่งและสถานที่ทําการทดลอง<br />
ขอขอบคุณ อาจารยจรรยา คงฤทธิ์ อาจารยณหทัย วิจิตโรทัย เจาหนาที่ประจําหองปฏิบัติการ<br />
วิเคราะหอาหารสัตวของสาขาวิชาเทคโนโลยีการผลิตสัตวและประมง คณะเทคโนโลยีการเกษตร<br />
ขอขอบคุณ ชัยวัฒน, สลีลา, จิราภรณ และณัชชา ที่มีสวนชวยในการทําการทดลองและรูปเลมจน<br />
สําเร็จ<br />
ขาพเจาขอขอบคุณนักวิจัยคนควา อาจารย และผูประพันธตําราและเอกสารตางๆ<br />
ทุกฉบับ ซึ่ง<br />
ขาพเจาใชอางอิงในปญหาพิเศษเลมนี้ และคุณความดีที่ขาพเจาไดทําปญหาพิเศษเลมนี้ขาพเจาขอมอบคุณ<br />
ความดีนี้แดบิดามารดา ครูอาจารย และผูมีพระคุณทุกทานที่คอยเปนกําลังใจใหขาพเจาตลอดเวลา<br />
ข<br />
กอบพร ธรรมติกานนท<br />
13 มีนาคม 2554
สารบัญ<br />
หนา<br />
บทคัดยอ ก<br />
คํานิยม ข<br />
สารบัญ ค<br />
สารบัญตาราง ง<br />
สารบัญภาพ จ<br />
คํานํา 1<br />
วัตถุประสงค 1<br />
ตรวจเอกสาร 2<br />
อุปกรณและวิธีการ 16<br />
ผลการทดลอง 18<br />
สรุปและวิจารณผลการทดลอง 20<br />
ปญหาขอเสนอแนะ 21<br />
เอกสารอางอิง 22<br />
ภาพผนวก 23<br />
ค
สารบัญตาราง<br />
ตารางที่ หนา<br />
1. คาพลังงานทั้งหมดของวัตถุดิบอาหาร 4<br />
2. โปรตีนและพลังงานของอาหารสัตว 7<br />
3. ความตองการโภชนะของแพะในแตละชวง 11<br />
4. ความตองการโภชนะของแพะโตเต็มวัย 12<br />
5. ความตองการโภชนะของแพะวัยเจริญเติบโต 12<br />
6. ความตองการพลังงานและโปรตีนเพื่อการดํารงชีพ 13<br />
7. ความตองการพลังงานและโปรตีนเพื่อการเจริญเติบโต 13<br />
8. ความตองการพลังงานและโปรตีนเพื่อการอุมทอง<br />
14<br />
9. ความตองการพลังงาน โปรตีนและแรธาตุเพื่อการผลิตนม<br />
1 กิโลกรัม 14<br />
10. พลังงานยอยไดของอาหารแพะ 18<br />
11. โภชนะยอยไดรวม 18<br />
12. การประเมินยอดโภชนะยอยไดรวมของอาหารหยาบและอาหารขน 19<br />
ง
สารบัญภาพ<br />
่ ภาพที<br />
หนา<br />
1. แผนภูมิการใชพลังงาน 6<br />
จ
ความตองการพลังงานของแพะนม<br />
Energy Requirement of Dairy Goat<br />
คํานํา<br />
้<br />
ในปจจุบันการเลี้ยงแพะเริ่มเปนที่แพรหลาย<br />
และขยายวงกวางมากขึ้น สวนหนึ่งนั้นมาจากการ<br />
สงเสริมผลักดันของภาครัฐ ที่ไดเล็งเห็นวากลุมผูบริโภคในบานเรา<br />
โดยเฉพาะชาวมุสลิม ยังมีความตองการ<br />
ที่จะใชแพะเปนอาหาร<br />
และเพื่อประกอบในพิธีกรรมตางๆ<br />
แตหากเมื่อเลี้ยงแลวไมมีการวางแผนและการ<br />
จัดการที่ดี<br />
แมความตองการบริโภคจะสูงมากเพียงใด ก็ยอมมีโอกาสประสบกับปญหาที่จะตามมาเชนกัน<br />
ประโยชนของนมแพะนั้น<br />
มีไขมันไลโนเลอิค ซึ่งน้ํานมแพะมีสูงถึง<br />
0.95/100 กรัม ซึ่งกรดไขมันนี้จะเปนตัว<br />
เพิ่มภูมิตานทานใหแกรางกายนอกจากนี<br />
ยังมีกรดไขมันไมอิ่มตัวสายโซสั้นและกลา<br />
ง ถือวาเปนกรดไขมัน<br />
หลักที่มีประโยชนตอผูบริโภคปจจุบัน<br />
เปนผลใหเกษตรกรในพื้นที่ภาคกลางหันมาเลี้ยงแพะมากขึ้น เพื่อ<br />
เปนทางเลือกในการบริโภคเนื้อแพะ นมแพะ โดยการนํามาเปนวัตถุดิบในการผลิตอาหารฮาลาล เพื่อการ<br />
สงออก นอกจากนี้ไขมันในน้ํานมแพะยังเปนตัวลําเลียงวิตามินที่มีสวนเพิ่มภูมิตานทานใหแกรางกายอีกดวย<br />
อาหารเปนองคประกอบที่สําคัญประการหนึ่ง ซึ่งมีบทบาทตอผลผลิตปศุสัตวทุกชนิด เพราะแมวาผู<br />
เลี้ยงจะมีพันธุดีไวเลี้ยง<br />
มีโรงเรือนที่ทันสมัย<br />
การจัดการสุขาภิบาลที่ถูกตองดีแลวก็ตาม<br />
ถาหากสัตวพันธุดี<br />
ไมไดกินอาหารที่มีคุณภาพ และคุณคาทางโภชนาการ และการใหอาหารไมถูกหลักวิชาการแลว การเลี้ยง<br />
สัตวก็จะไมประสบความสําเร็จตามความมุงหมาย โดยเฉพาะแพะซึ่งเปนสัตวที่กินอาหารงาย สามารถกิน<br />
อาหารไดหลายอยาง เชน หญา ใบไมตามพุมไม<br />
รวมทั้งวัสดุที่เหลือจากการเกษตร<br />
เ ชน กากปาลม กาก<br />
ยางพารา แตแพะก็ตายดวยโรคซึ่งเกิดจากอาหารเปนจํานวนมาก ดังนั้นจึงควรศึกษาและเอาใจใสเรื่องอาหาร<br />
เปนอยางดี โดยคํานึงถึงปจจัยและสถานการณตางๆ อันจะสงผลตอความตองการพลังงานของแพะดวย<br />
ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้ ไดทําการศึกษาถึงความตองการพลั งงานของแพะ โดยทําการเลี้ยงแพะ<br />
ควบคุมดูแลเรื่องการกินอาหารและหญา รวมถึงการเก็บตัวอยางมูลมาวิเคราะหในหองปฏิบัติการ<br />
วัตถุประสงค<br />
เพื่อการศึกษาถึงความตองการพลังงานของแพะ<br />
ประโยชนที<br />
่คาดวาจะไดรับ<br />
สามารถหาคาพลังงานการยอยไดและยอดโภชนะรวม
ตรวจเอกสาร<br />
พลังงาน (Energy)<br />
สวนประกอบในพืชหรือในอาหารที่สัตวนําไปเผาผลาญเปนพลังงานไดแก<br />
คารโบไฮเดรต และ<br />
ไขมัน พลังงานนี้จะถูกใชในการเคลื่อนไหวของอวัยวะตาง<br />
ๆ การเดิน การเคี้ยวอาหาร<br />
กานยอยอาหาร และ<br />
กระบวนการสรางน้ํานมเปนตน<br />
ผลผลิตของสัตวขึ้นอยูกับพลังงานที่สัตวไดรับ<br />
ซึ่งก็ขึ้นอยูกับปริมาณที่สัตว<br />
กิน (เฉลิมพล,ไมระบุป)<br />
พลังงานในอาหารสัตว<br />
คําจํากัดความทางอาหารสัตว<br />
1.1 หนวย น้ําหนัก<br />
หนวยที่ใชวัดในเรื่องน้ําหนักจะใชหนวยของ metric<br />
1 กิโลกรัม = 1,000 กรัม (g) = 2.205 ปอนด (lb)<br />
1 ปอนด = 453.6 g<br />
1 oz (ออนซ) = 28.35 g<br />
1.2 หนวยพลังงาน<br />
มีหนวยที่ใชพื้นฐานเปนแคลอรี<br />
calorie = cal หรือ “c” ปริมาณ 1 cal หรือ 4.184 joule (J) หมายถึง<br />
จํานวนความรอนที่ตองการเพิ่มขึ้นในการทําใหน้ําที่หนัก<br />
1 กรัม มีอุณหภูมิเพิ่มจาก<br />
14.5 เปน 15.5 o<br />
C<br />
กิโลแคลอรี่ (kcal) 1 กิโลแคลอรี = 1,000 cal<br />
แม็กกะแคลอรี (Mcal) 1 แม็กกะแคลอรี = 1,000 kcal = 4.184 MJ<br />
= 1,000,000 cal<br />
= 1 T (Therm)<br />
Gross energy (GE)<br />
หมายถึงพลังงานรวม หรือพลังงานทั้งหมด ที่ไดจากการนําอาหารไปเผาหรือคือจํานวนของความ<br />
รอนที่วัดเปนแคลอรีของวัตถุดิบอาหาร<br />
ที่นําไปเผาใน<br />
bomb calorimeter หรือทําใหเกิดปฏิกิริยา oxidized<br />
ซึ่งจะไดคาพลังงานความรอนเกิดขึ้นจากการเผา<br />
คานี้บงบอกถึงปริมาณพลังงานที่มีอยูของวัตถุดิบ และมี<br />
ความจําเปนที่นํามาใชในการเริ่มตนคํานวณของสูตรอาหาร โดยทั่วไปอาหารคารโบไฮเดรตหรือแปง มีคา<br />
พลังงานทั้งหมด 4200 kcal. GE/กก.น้ําหนักแหง<br />
โปรตีนในอาหารมีคาพลังงาน ทั้งหมด 5600 kcal. GE/ กก.
น้ําหนักแหง และ ไขมันในอาหาร (long chain fatty acid, glycerol) มีคาพลังงานทั้งหมด 9400, 4300 kcal.<br />
GE/กก.น้ําหนักแหง จะพบวาหญาจะมีสัดสวนของ พลังงานทั้งหมด ประมาณ 4420 kcal. GE/กก.น้ําหนัก<br />
แหง แตหญาหมักจะมี พลังงานทั้งหมด เพิ่มขึ้นเนื่องจากปริมาณกรดที่เกิดขึ้นในขบวนการหมัก<br />
สวนไขมัน<br />
จะมีคาพลังงานทั้งหมดสูงสุด<br />
Total Digestible Nutrients (TDN)<br />
คือยอดโภชนะยอยไดรวม เปนคาพลังงานรวมจาการยอยได คาTDN มีความเหมาะสมสําหรับบง<br />
บอกถึงความตองการพลังงาน (Schroeder, 2004)<br />
% TDN = CP + CF + (EE x 2.25) + NFE<br />
CP = %digestible crude protein<br />
CF = %digestible crude Fiber<br />
EE = %digestible ether extract<br />
NFE = %digestible starch and sugar<br />
TDN = เปนคาของพลังงานรวมในอาหารที่เกิดจากการยอยได<br />
1) เปนคาที่ขึ้นกับผลการวิเคราะหอาหารสัตวทางเคมีของอาหารและมูล<br />
ซึ่งมาจากการรวบรวมคา<br />
การยอยไดของโภชนะ<br />
2) TDN เปนคาที่รวมเอาคาการยอยได (digestive) ของโปรตีนยอยได เยื่อใยยอยได<br />
ไขมันยอยได<br />
และแปงกับน้ําตาลที่ยอยไดงาย<br />
3) คา TDN จะแสดงออกมาในรูปเปอรเซ็นต (%) หรือในหนวยปอนด (lb) หรือกิโลกรัม แตระดับ<br />
พลังงานยอยไดจะมีหนวยเปน calories<br />
4) TDN จะไมคํานึงถึงคา gaseous energy การสูญเสียความรอนจากรางกาย หรือ heat production<br />
ที่เสียไป<br />
5) TDN จะใหคาเกินความเปนจริงในอาหารหยาบ (roughage) เมื่อเทียบกับอาหารขน<br />
(concentrates) คาความคลาดเคลื่อนนี้จะไมเปนปญหาหาก<br />
เทียบคาในกลุมเดียวกัน<br />
เชน อาหารขนดวยกัน<br />
หรือพวก grain ดวยกัน หรือกลุมอาหารหยาบดวยกันเอง<br />
แตหากเทียบตางกลุม<br />
เชน เทียบกลุมอาหารขนกับ<br />
กลุมอาหารหยาบ ตองคํานึงถึงความคลาดเคลื่อนที่เกิดขึ้นดวย โดยเฉพาะในกรณี คํานวณสูตรอาหารในรูป<br />
TMR (total mixed ration) แตถาคํานวณเฉพาะ concentrate ration ก็ไมเปนไร<br />
อยางไรก็ตาม การใชขอมูลของ TDN ยังคงใชควบคูกับการใช<br />
พลังงานสุทธิ หรือ Net Energy<br />
( Henning et al., 1996)
ตารางที่ 1 คาพลังงานทั้งหมดของวัตถุดิบอาหาร<br />
อาหาร GE (Kcal./ kg.DM)<br />
ฟาง 4.37<br />
หญาสด 4.47<br />
ขาวสาลี 4.4<br />
หญาหมัก 4.54<br />
กากถั่วเหลือง<br />
4.71<br />
กากเรปซีด 4.71<br />
ปลาปน 4.76<br />
ไขมัน 8.37<br />
ที่มา<br />
: Chamberlain and Wilkinson (1996)<br />
Digestible Energy (DE)<br />
พลังงานที่เกิดจากการยอยได เนื่องจากคาพลังงานในรูปของพลังงานทั้งหมด (GE) ทั้งหมดนั้นสัตว<br />
ไมสามารถยอยไดทั้งหมด<br />
และสัมพันธกับปริมาณขับถายออกมาในมูล ดังนั้นในสวนที่ยอยไดเราเรียกวา<br />
คา<br />
พลังงานจากการยอยได (DE) คานี้สามารถแปรปรวนไดตั้งแต 45% ของ GEในอาหารคุณภาพต่ําเชนฟาง<br />
ถึงมีคา 85% ของ GE ในอาหารที่มีคุณภาพสูงเชนเมล็ดธัญพืช<br />
คา DE ที่ขึ้นกับพลังงานที่สัตวกินเขาไป<br />
แลว<br />
หักดวยพลังงานที่มีอยูในมูล<br />
DE = energy consumed - fecal energy<br />
การใชคา DE ไมไดมีขอไดเปรียบแตกตางกับการใชคา TDN เทาใดนัก<br />
Metabolizable Energy (ME)<br />
พลังงานที่เกิดจากการเผาผลาญสารอาหารในรางกาย คา ME จะเปนพลังงานที่สัตวนําไปใชในการ<br />
เกิดขบวนการเผาผลาญสารอาหารตางของรางกาย จึงเปนคาที่วัดพลังงานของอาหารในสวนที่ยอยไดและหัก<br />
ออกดวยคาพลังงานที่สูญเสียไปในรูปส<br />
ารอาหารที่ขับถายออ กไปทางยูรีนและพลังงาน ที่เสียไปในรูปกาซ<br />
หรือกาซมีเทนการประเมินและการวัดคอนขางจะยุงยากกวาการวัดคาพลังงานที่เกิดจากการยอยได (DE) แต<br />
ก็มีความละเอียดมากขึ้น<br />
ME = energy consumed - fecal energy - gaseous energy - urinary energy
สําหรับพลังงานที่อยูในรูปกาซและยูรีนที่สัตวเคี้ยวเอื้องผลิตขึ้นมา<br />
จะมีเปนสัดสวนนอยเมื่อเทียบ<br />
กับพลังงานทั้งหมด (gross) ในสูตรอาหารหนึ่งๆ จะมี Gaseous Energy รวมกับ Urinary Energy ประมาณ 5-<br />
7% คา ME จะประเมินเกินความจริงเชนเดียวกับ TDN และ DE จึงควรเทียบกันเฉพาะในกลุมอาหาร<br />
ประเภทเดียวกันเทานั้น<br />
เชน อาหารขนกับอาหารขน คา ME เปนคาที่ใชกันมากทางประเทศอังกฤษ คา ME<br />
จะคลายคลึงกับระบบ Net energy ของประเทศอเมริกา<br />
Net Energy (NE)<br />
คือพลังงานสุทธิ เปนคาที่คํานวณและวัดไดยากที่จะใหไดคาถูกตองจริง<br />
แต อยางไรก็ตามการใช<br />
พลังงานสุทธิ (NE) คํานวณสูตรอาหารเพื่อใหใกลเคียงกับความตองการโภชนะของแพะและประหยัด<br />
อาหารที่สุด<br />
NE ไดจากการหักออกของคาพลังงานตางๆ<br />
NE = Gross energy - fecal energy - gaseous energy - urinary energy - heat increment<br />
ในโคนมคาประมาณของแผนภูมิการใชพลังงาน (รูปที่<br />
1) โดยทั่วไปถาใหโคนมไดรับอาหารเต็มที่<br />
จะเห็นวามีเพียง 20% ของพลังงานที่โคกินเขาไปเพื่อเปลี่ยนเปนผลผลิต<br />
อีก 20% ใชในการดํารงชีพของ<br />
รางกาย ประมาณ 20% จะสูญเสียเปนพลังงานความรอนสูญเสียออกมา อีก 30% สูญเสียออกมาในรูปมูลโค<br />
และอีกอยางละ 5% สูญเสียออกมาในรูปกาซกับยูรีน<br />
จะเห็นวาสัตวสามารถใชพลังงานไดอยางมีประสิทธิภาพเพียงเกือบครึ่งหนึ่งของที่ไดรับโดยการกิน<br />
เทานั้น<br />
ดังนั้นเพื่อใหเกิดประโยชนและทําความเขาใจไดจึงแบงสวนของ<br />
NE ยอยเปน NEm<br />
(Net energy for maintenance) NEg<br />
(Net energy for gain) NEl (Net energy for lactation)
รูปที่1<br />
แผนภูมิการใชพลังงาน (Schroeder, 2004)<br />
NE m<br />
เปนพลังงานที่สัตวใชเพื่อใหดํารงชีพอยูไดในภาวะสมดุลของรางกาย<br />
อยูในสภาวะที่ไมมีการ<br />
เพิ่มน้ําหนักและไมสูญเสียพลังงาน<br />
NEg<br />
เปนพลังงานที่รางกายตองการเพื่อนําไปใชในการเจริญเติบโต<br />
การเพิ่มน้ําหนักตัว<br />
การเพิ่มของ<br />
เนื้อเยื่อในรางกาย<br />
NEl<br />
เปนพลังงานที่ใชในการดํารงชีพและการใหผลผลิตน้ํานมในระหวางชวงการใหน้ํานม และใช<br />
สําหรับดํารงชีพในชวง 2 เดือนสุดทายระหวางพักรีดนมและตั้งทอง<br />
สวน NEm และ NEg จะใชใน<br />
ความหมายสําหรับเพื่อการเจริญเติบโตในวัยเติบโต
ตารางที่2 โปรตีนและพลังงานของอาหารสัตว<br />
อาหาร/วัตถุดิบอาหารสัตว โปรตีน พลังงาน<br />
ทุงหญา พืชอาหารโตเต็มที่ 8% CP 50% TDN<br />
กากถั่วเหลือง<br />
44% CP 88% TDN<br />
อาหารอัดเม็ด อาหารสําเร็จรูป 12% CP 78% TDN<br />
เมล็ดขาวบารเลย 13.5% CP 84% TDN<br />
เมล็ดขาวโพด 10% CP 89% TDN<br />
ฟางพืชแหงคุณภาพต่ํา<br />
8% CP 50% TDN<br />
หญาแหง 12% CP 58% TDN<br />
หญาแหงผสม 15% CP 60% TDN<br />
ถั่วอาหารสัตวแหง 18% CP 62% TDN<br />
ที่มา : ดัดแปลงจาก Schoenian (2011)<br />
ตัวอยางความตองการพลังงานของโค<br />
ความตองการพลังงานสําหรับการดํารงชีพ<br />
สัตวตองการพลังงานใชในการดํารงชีพ เพื่อใหรางกายอยูในภาวะสมดุล ความตองการพลังงานจะ<br />
ถูกใชเพื่อชดเชยกับที่สูญเสียไปหรือใชเพื่อใหปรับอยูไดในสิ่งแวดลอมตางๆ<br />
ความตองการสําหรับดํารงชีพ<br />
ถือเปนความตองการพลังงานขั้นพื้นฐานซึ่งจะตองการมากหรือนอยขึ้นกับขนาดของรางกาย<br />
เชน โคตัวโต<br />
ตองการพลังงานมากกวาโคตัวเล็กในการดํารงชีพ พลังงานพื้นฐานนี้โคยังใชในการปรับตัวเขากับสิ่งแวด-<br />
ลอมอีกใชในการกินอาหาร การเดิน การแสดงพฤติกรรมตางๆ ซึ่ง<br />
กิจกรรมตางๆ ที่โคปฏิบัติถือเปน<br />
กิจกรรมปกติที่ชวยใหโคดํารงชีพอยูได<br />
จะเห็นไดวา แมโ คตัวเดียวกันเมื่ออยูในตางสถานการณก็มีความ<br />
ตองการตางกัน เชน โคเลี้ยงในคอกกักขัง เมื่อถูกปลอยลงเลี้ยงในแปลงหญาที่ดี ความตองการพลังงานจะ<br />
เพิ่มขึ้น<br />
10% แตถาปลอยลงในแปลงหญาที่ไมดี<br />
ความตองการอาจเพิ่มขึ้นอีกถึง<br />
20% เพราะโคตองใช<br />
พลังงานทั้งการกิน การเดิน เพิ่มมากขึ้นกวาโคเมื่อตอนถูกเลี้ยงในโรงเรือนนั่นเอง<br />
ความตองการพลังงานในการดํารงชีพเปนตนทุนหลักของการผลิตโคนม พลังงานสําหรับการดํารง<br />
ชีพเปนปริมาณพลังงานที่ตองการเพื่อใหรางกายดํารงอยูไดอยางปกติในขนาดตัวและมีจํานวน tissue เทา<br />
เดิม โดยไมรวมพลังงานที่จะใชเพื่อการอื่น<br />
เชน การใหผลผลิต , การสืบพันธุ<br />
ในโคนมจะไมไดใชพลังงาน<br />
อยางมีประสิทธิภาพเทากันทุกสวน โคนมใช NEm กับ NEl ไดมีประสิทธิภาพใกลเคียงกัน แตใช NEg ไดมี
ประสิทธิภาพนอย แตก็ขึ้นอยูกับแตละวัตถุดิบวา<br />
วัตถุดิบอาหารสั ตวตัวใดให NEm, NEl, NEg อันไหนมาก<br />
สุดดวย<br />
ปริมาณพลังงานที่ตองการเพื่อการดํารงชีพจะเพิ่มขึ้นสัมพันธกับขนาดของรางกายสัตว แตไมไดมี<br />
ความสัมพันธกันโดยตรงกับน้ําหนักตัวแตจะสัมพันธกันเปนสัดสวนยกกําลัง 0.75 ของน้ําหนักตัว<br />
เชน ใน<br />
0.75<br />
โครุนมีความตองการพลังงานในรูป NE เทากับ 0.077 Mcal x (กก. ของน้ําหนักตัว)<br />
สําหรับโครีดนมจะ<br />
ตองการ NE เทากับ 0.08 Mcal x (กก. ของน้ําหนักตัว)<br />
0.75 สําหรับตัวเลขถาตองการคํานวณในรูป DE, ME,<br />
TDN ก็ใชหลักการเดียวกัน แตเปลี่ยนคาคงที่ของพลังงานดังกลาวเปน<br />
0.155 Mcal.DE, 0.133 Mcal.ME<br />
และ/หรือ 0.0352 กก. TDN/(กกของน้ําหนักตัว)<br />
0.75<br />
พลังงานสําหรับดํารงชีพในโคนมจะมีความแตกตางกัน<br />
บางตามปจจัยรวมที่มีผลตอน้ําหนักตัว<br />
เชน ลักษณะการดํารงชีพ การเคลื่อนไหว<br />
ความแตกตางระหวางตัว<br />
จะอยูในชวง<br />
8-10%<br />
0.75<br />
Metabolic size (Wกก.<br />
) หมายถึงหนวยคํานวณน้ําหนักของตัวสัตว ที่แสดงใหเห็นวาความตองการ<br />
พลังงานของสัตว จะแปรผันตามขนาดและพื้นที่ตัวของสัตวมากกวาจะแปรผันตามน้ําหนักตัวของสัตว<br />
โดยตรง หรือคิดเปนสัดสวนยกกําลัง 0.75 ของน้ําหนักตัวเชนโคน้ําหนัก 1,000 กก. ไมไดตองการ<br />
สารอาหารเปน 2 เทาของโคที่หนัก 500 กก.<br />
ความตองการใชพลังงานสําหรับเจริญเติบโต<br />
โคตองการพลังงานเพื่อสรางเสริมเนื้อเยื่<br />
อของรางกายใหเพิ่มจํานวนมากขึ้น พลังงานจะใชเพื่อ<br />
กระบวนการของ physiological และ biochemical reaction เชนใชในกระบวนการขนสงโภชนะและ<br />
สังเคราะหเซลลใหม ดังนั้นการเจริญเติบโตจะตองการพลังงานมากกวาการดํารงชีพ<br />
พลังงานที่ใชสําหรับ<br />
การเจริญเติบโตในแตละกิโลกรัมของน้ําหนักตัวจะ<br />
แตกตางกันตามวัยของโค เชน ในลูกโค น้ําหนักที่<br />
เพิ่มขึ้น<br />
จะเกิดจากการเพิ่มของโปรตีน<br />
น้ํา<br />
และแรธาตุในรางกาย มากกวาเพิ่มไขมัน<br />
แตในโคโตน้ําหนักตัวที่<br />
เพิ่มขึ้น<br />
จะเกิดจาการเพิ่ม/สะสมของไขมันมากกวาน้ํา<br />
, โปรตีน และแรธาตุในรางกายความตองการพลังงาน<br />
ที่ใชเพื่อเพิ่มปริมาณไขมันในรางกายจะใชมากกวาใชเพิ่มปริมาณโปรตีนในรางกายหรือองคประกอบ<br />
รางกายอื่นๆดังนั้น<br />
โคที่ตัวโตมากจะตองการพลังงานในการเพิ่มน้ําหนักตัวมากกวาเมื่อเทียบกับลูกโค ในโค<br />
เล็ก-โครุนจํานวนของไขมันสะสม โปรตีน แรธาตุ และน้ํา<br />
สะสมในรางกายจะขึ้นอยูกับอัตราการ<br />
เจริญเติบโต (weight gain) ถาเพิ่มน้ําหนักอยางรวดเร็ว<br />
โครุนเหลานี้จะอวนไขมันและตองการพลังงานตอ<br />
กก. น้ําหนักตัวมากขึ้น<br />
โคเล็ก -โคสาวที่อยูในวัยกําลั<br />
งเจริญเติบโต ยอมตองการพลังงานสวนเกินจากการ<br />
ดํารงชีพ เพื่อใชพลังงานในการแปรเปนเนื้อเยื่อเสริมสรางความแข็งแรงของรางกาย และเพิ่มน้ําหนักตัวโต<br />
ขึ้นเรื่อยๆ<br />
โคจะโตเต็มที่เมื่ออายุได<br />
5 ป พลังงานที่ตองการสําหรับการดํา รงชีพ การเจริญของโคจะแตกตาง<br />
กัน
ความตองการพลังงานเพื่อการสืบพันธุ<br />
ปกติโคจะใหลูกปละ 1 ครั้ง<br />
หรือ มีชวงหางการตกลูก (calving interval) 365 วัน เพื่อใหโคนม<br />
สามารถใหลูกไดเปนปกติ หรือมีชวงหางของการตกลูกใกลเคียงกับทฤษฎีนั้น เราตองคํานึงถึงความตองการ<br />
พลังงานในสวนนี้ดวย<br />
โคที่ตั้งทอง<br />
และมีอายุลูกในทอง 6 เดือนแรกนั้นมีความตองการพลังงานเพิ่มขึ้นไม<br />
มากนัก แตจะเพิ่มขึ้นมากในระยะ<br />
3 เดือนสุดทายกอนคลอด เพราะลูกในทองจะโตมากตองการสารอาหาร<br />
ใชในการเติบโตมาก ถามีการเผื่อพลังงานในสวนนี้อยางพอเพียง<br />
ก็จะชวยใหลูกในทองเจริญเติบโตแข็งแรง<br />
และคลอดออกมาเจริญเติบโตไดแข็งแรง รวมถึงแมโคก็จะกลับมาเปนสัด ผสมติด และตั้งทองในรอบตอไป<br />
ไดงายขึ้น<br />
ความตองการพลังงานสําหรับการเจริญเติบโตของลูกโคในทองจะมีลักษณะเปนเสนโคงแบบ<br />
exponential ในโคพันธุเจอรซี่มีน้ําหนักของ<br />
reproductive products (หมายถึงสวนของลูกโคและน้ําคร่ํา)<br />
ประมาณ 55 กก. น้ําหนักรวมนี้กวา 64% จะพัฒนาขึ้นในชวง 2 เดือนสุดทายกอนคลอด สวนในโคโฮนส<br />
ไตนฟรีเชี่ยนจะมี<br />
reproductive products มากกวาเจอรซี่<br />
1-2 เทาตัว โดยทั่วไปจํานวนพลังงานที่ตองการ<br />
ในชวง 4-8 สัปดาหสุดทายของการตั้งทองโคจะตองการเพิ่มขึ้นอีก 3.0-6.0Mcal.NE หรือ 0.57-1.146 kg.<br />
TDN ตอวัน พลังงานจํานวนนี้ไมรวมการเพิ่มน้ําหนักตัว<br />
(gain for fattening)<br />
ความตองการพลังงานเพื่อการใหน้ํานม<br />
พลังงานที่นํามาใชผลิตน้ํานมนั้น<br />
จะเปนสวนที่นอกเหนือจากการดํารงชี<br />
พ การเติบโต การสืบพันธุ<br />
เพราะโคนมแตละตัวใหผลผลิตที่ตางกัน<br />
ทั้งปริมาณและคุณภาพน้ํานม<br />
โดยเฉพาะ %ไขมันในน้ํานม โคที่มี<br />
%ไขมันในน้ํานมมากยอมตองการพลังงานมากกวาโคที่มี %ไขมันในน้ํานมนอยกวา หรือโคที่ใหปริมาณ<br />
น้ํานมมากกวาก็ยอมตองการพลังงานมากกวาโคใหปริมาณน้ํานมนอย<br />
การเปรียบเทียบผลผลิตน้ํานมจึงตอง<br />
เทียบกันที่<br />
%ไขมันมาตรฐาน เชน ที่<br />
4% FCM (Fat corrected milk)<br />
ปริมาณน้ํานมมาตรฐานที่ 4%ไขมัน<br />
4%FCM = 0.4 (กก. น้ํานม) + 15 (กก.ไขมัน)<br />
หรือ = {0.4 + (0.15 x %ไขมัน)}กก.น้ํานม<br />
ปริมาณน้ํานมมาตรฐานที่ 3.5%ไขมัน<br />
3.5%FCM = {0.432+ (0.1625 x %ไขมัน)} x กก.น้ํานม<br />
ในโคนมทุกชวงอายุการใหน้ํานมมีความตองการพลังงานสัมพันธกับไขมันนมและปริมาณน้ํานม<br />
นั่นเอง การสังเคราะหน้ํานมตองการพลังงานเพื่อสรางองคประกอบตางๆ ของน้ํานม และพลังงานที่ ใชใน<br />
การสรางน้ํานมแตละกิโลกรัมจะเกี่ยวของกับพลังงานที่มีอยูในน้ํานมอยางใกลชิดโดยเฉพาะระหวางจํานวน<br />
ไขมันและพลังงานในนม ดังนั้นเราจึงใชปริมาณน้ํานมที่ผลิตไดในการคํานวณหาความตองการพลังงานเพื่อ<br />
การผลิตน้ํานม<br />
(4% FCM) คาพลังงานที่ตองการเพื่อการผลิตน้ํานมนี้จะไมรวมพลังงานสําหรับการดํารงชีพ
ดังนั้นแตละกิโลกรัมของน้ํานมที่เพิ่มขึ้นจะตองการพลังงานรวมสําหรับดํารงชีพและเพื่อการใหน้ํานม<br />
ลดลง<br />
เปนสัดสวนเพราะความตองการเพื่อดํารงชีพจะคงที่<br />
ความตองการพลังงานสําหรับการทํางาน<br />
ในโคนมความตองการพลังงานเพื่อสวนนี้จะนอย เพ ราะไมไดใชโคนมเพื่อการทํางาน การทํางาน<br />
ของกลามเนื้อในโคนมจึงสัมพันธกับการเดินแทะเล็มหญา<br />
หรือกิจกรรมตางๆ ที่เกิดขึ้นในแตละวัน<br />
เชน การ<br />
กิน การเคี้ยว<br />
การเดินไป-มา ดังนั้นถาเราใหโคนมมีกิจกรรมมาก หมายถึงการเพิ่มรายจายคาพลังงาน<br />
สวนเกินมากขึ้นเชนกัน<br />
ประสิทธิภาพของการใชพลังงาน<br />
ปริมาณอาหารที่ใหโคกินจะมีผลกระทบตอประสิทธิภาพของการใชยอยอาหารและในการเผา<br />
ผลาญสารอาหารของรางกาย การใหอาหารที่มีสัดสวนของอาหารขน (concentrate) มาก จะมีผลทําใหการ<br />
ยอยไดลดลงเพราะอัตราการไหลผานสารอาหารเร็วขึ้นประสิทธิภาพการใช อาหารพลังงานจะลดลงได<br />
เนื่องจากการสูญเสียออกมาในรูปกาซ methane และยูรีนในขณะที่ความตองการพลังงานเพื่อการดํารงชีพ<br />
ของโคทั้งที่ใหผลผลิตต่ํากับโคที่ใหผลผลิตสูงจะใกลเคียงกันและความตองการพลังงานเพื่อการใหผลผลิต<br />
จะตางกัน ทําใหโคที่ใหน้ํานมมากจึงตองการอาหารมากขึ้นตอหนวย<br />
กก. น้ํานมที่เพิ่มขึ้น<br />
และการใหอาหาร<br />
ที่มากเกินไปจะเปนสัดสวนกับการสะสมไขมันในรางกายดวย ประสิทธิภาพการใชอาหารจะผันแปรตาม<br />
ชนิดของอาหารซึ่งถูกยอยสลายในกระเพาะหมักเชนสูตรอาหารที่มีอาหารขนมากจะมีสวนของแปงมากเปน<br />
ผลใหอัตราสวนของ acetate ตอ propionate ลดลง สูตรอาหารเชนนี้จึงมีแนวโนมที่จะทําใหโคอวนมากกวา<br />
ทําใหโคใหน้ํานมได ประสิทธิภาพของพลังงานที่ยอยได (DE) ที่จะเปลี่ยนไปเปนน้ํานมไดจะมีคาประมาณ<br />
55% (53-57%) หรือคิดในรูป Metabolizable energy (ME) เปลี่ยนไปเปนน้ํานมจะมีประสิทธิภาพ<br />
62% (61-<br />
64%)<br />
ผลกระทบของการขาดพลังงาน<br />
การขาดอาหารพลังงานในโคนมมักเกิดจากการที่โคกินอาหารนอยเกินไปหรือไดรับอาหารที่มี<br />
ความเขมขนของอาหารพลังงานต่ํา รวมถึงอาจมีความนากินต่ํา ในโคนมปกติจะกินอาหารเพื่อสนับสนุนการ<br />
ทํางานของรางกาย และกิจกรรมตางๆ ในกรณีการใหอาหารแบบแยก มักจะใหอาหารหยาบแบบใหกินเต็มที่<br />
โอกาสในการขาดพลังงานก็จะมีมากเพราะเรามักไมทราบคุณภาพของอาหารหยาบ โดยเฉพาะอาหารหยาบ<br />
ที่มีคุณภาพต่ํา
ความตองการพลังงานของแพะ<br />
แพะเปนสัตวกระเพาะรวม (Ruminant) เชนเดียวกับโค กระบือ และแกะ จึงสามารถใชหญาและ<br />
อาหารหยาบตาง ๆ ไดเชนเดียวกัน แพะมีความสามารถหาอาหารกินไดเกงเปนพิเศษ เชน หากินใบไมตาม<br />
พุมไมตาง<br />
ๆ ไดเปนอยางดี และยังมีความสามารถกินอาหารไดมากคิดเปนน้ําหนักวัตถุอาหารแหงถึงรอยละ<br />
2 – 5 กิโลกรัม ซึ่งก็เปนการเพียงพอ<br />
แตควรจะมีอาหารแรธาตุเสริมใหบางเล็กนอย อาหารหยาบสด ในทาง<br />
ปฏิบัตินั้นจะไมใหแพะกินอาหารหยาบสดลวน ๆ ตลอดวัน แตจะจัดอาหารหยาบแหง เชน หญาแหงฟาง<br />
แหง ตนขาวฟางแหง หรือตนขาวโพดแหงสับเปนทอนเล็ก ๆ สั้น<br />
ๆ ใหแพะกินสวนหนึ่งเสียกอน กอนที่จะ<br />
ปลอยลงเลี้ยงในแปลงหรือนําหญาสดใหกิน<br />
ทั้งนี้เพื่อปองกันโรคทองอืด<br />
ทองรวมหรือทองเสีย เพราะแพะ<br />
เปนโรคทองอืดเนื่องจากอาหารหยาบสดไดงายมากในฤดูแลง หญาสดไมคอยพอกิน อาจจะใหอาหารผสม<br />
(อาหารขน) ชวยบางการใหอาหารขนเสริมผูเลี้ยงตอระมัดระวัง<br />
คือ จัดใหตามความจําเปน เพื่อใหสัตวไดรับ<br />
โภชนะพอตามความตองการเทานั้น เชน แพะรีดนมตองการโภชนะเพื่อการดํารงชีพและเพื่อการผลิตน้ํานม<br />
หากใหอาหารกินมากเกินไปจะทําใหแพะอวนงายมากและมักจะผสมพันธุไมคอยติด<br />
และจะไมมีแพะไดรีด<br />
นมในฤดูถัดไป คิดคํานวณสูตรอาหาร เชน อาหารผสมสําหรับแพะพอพันธุหรือแมพันธุที่ไมใหนม<br />
มี<br />
โปรตีนประมาณ 10-12 เปอรเซ็นต สวนแพะรุนกําลังเติบโตและแพะรีดนม อาหารควรมีโปรตีน 10 - 21<br />
เปอรเซ็นต เปนตนอาหารเสริม เชน แรธาตุปลีกยอยและเกลือ มีตั้งใหกินตลอดเวลา<br />
(งานศูนยบริการ<br />
วิชาการและฝกอบรม, ไมระบุป)<br />
ตารางที่ 3 ความตองการโภชนะของแพะในแตละชวง<br />
แตละชวงของแพะ โปรตีน พลังงาน<br />
พอแพะ (Bucks) 11% CP 60% TDN<br />
แมแพะโตเต็มวัยแหงนม (Dry Doe) 10% CP 55% TDN<br />
แมแพะปลายตั้งทอง (Late Gestation) 11% CP 60% TDN<br />
แมแพะชวงใหน้ํานม (ระดับการใหน้ํานมปกติ<br />
หรือมีคาเฉลี่ยของน้ํานม : Average Milk)<br />
11% CP 60% TDN<br />
แมแพะชวงใหน้ํานม (ใหน้ํานมระดับสูง<br />
: High<br />
Milk)<br />
14% CP 65% TDN<br />
ลูกแพะ (น้ําหนัก 30 ปอนด) 14% CP 68% TDN<br />
ที่มา : National Research Council (NRC, 1981) อางโดย Schornia (2011)
ตารางที่ 4 ความตองการโภชนะของแพะโตเต็มวัย<br />
ขั้นตอนการผลิต<br />
ความตองการโภชนะ (DMbasis)<br />
DMI, % of BW % โปรตีนหยาบ % TDN<br />
การดํารงชีพ 1.8 – 2.4 7 53<br />
ชวงแรกของการทอง 2.4 – 3.0 9 – 10 53<br />
ชวงปลายของการทอง 2.4 – 3.0 13 - 14 53<br />
ระยะใหนม<br />
ที่มา : Rashid (2008)<br />
2.8 – 4.6 12 - 17 53 - 66<br />
ตารางที่ 5 ความตองการโภชนะของแพะวัยเจริญเติบโต<br />
Production stage ความตองการโภชนะ (DMbasis)<br />
DMI % of BW %โปรตีนหยาบ %TDN<br />
- 25 kg dairy doelings<br />
and castrates, gaining<br />
100 – 150 g/hd/day<br />
3.3 – 3.8 12<br />
67<br />
-25 kg boer dairy<br />
doelings and castrates,<br />
gaining 100 – 150<br />
g/hd/day<br />
-25 kg intact dairy male,<br />
gaining<br />
- 100 g/hd/day<br />
- 150 g/hd/day<br />
-25 kg intact dairy male,<br />
gaining<br />
g/hd/day<br />
100 – 150<br />
ที่มา<br />
: Rashid (2008)<br />
3.0 – 3.4<br />
15 - 17<br />
3.2 – 3.7 10<br />
15<br />
3.3 – 3.7<br />
15<br />
67<br />
67<br />
86<br />
67
ตารางที่6 ความตองการพลังงานและโปรตีนเพื่อการดํารงชีพ<br />
น้ําหนักแพะ<br />
ยอดโภชนะยอยไดรวม<br />
โปรตีนที่ยอยได<br />
(กิโลกรัม)<br />
(TDN , กก. / วัน)<br />
DP./ กก. / วัน<br />
15 0.27 13.9<br />
20 0.31 17.2<br />
25 0.36 20.3<br />
30 0.42 23.3<br />
ที่มา<br />
: ดัดแปลงจาก Devendra and Mc Leroy (1982)<br />
ตารางที่ 7 ความตองการพลังงานและโปรตีน เพื่อการเจริญเติบโต<br />
น้ําหนักแพะ<br />
ADG<br />
TDN<br />
DP<br />
DMI<br />
(กิโลกรัม) (กรัม / วัน) (กก./ วัน) (กรัม / วัน) (กรัม / วัน)<br />
10 0.27 0.26 23.2 414<br />
100 0.38 33.5 597<br />
15 20 0.31 27.6 492<br />
100 0.43 37.9 676<br />
20 50 0.36 32.0 571<br />
100 0.48 42.3 755<br />
30 50 0.45 39.8 709<br />
100 0.56 50.1 983<br />
ที่มา<br />
: ดัดแปลงจาก ดัดแปลงจาก Devendra and Mc Leroy (1982)
ตารางที่ 8 ความตองการพลังงานและโปรตีน เพื่อการอุมทอง<br />
น้ําหนักแพะ<br />
DMI<br />
TDN<br />
DP<br />
(กิโลกรัม)<br />
(กรัม / วัน)<br />
(กก./ วัน)<br />
(กรัม / วัน)<br />
15 656 0.45 40.0<br />
20 816 0.56 49.8<br />
25 950 0.66 59.6<br />
30 1104 0.76 67.4<br />
ที่มา<br />
: ดัดแปลงจาก Devendra and Mc Leroy (1982)<br />
ตารางที่ 9 ความตองการพลังงาน โปรตีนและแรธาตุเพื่อการผลิตนม<br />
1 กิโลกรัม<br />
% ไขมัน<br />
TDN<br />
DP<br />
Ca<br />
P<br />
ในนม<br />
(กรัม )<br />
(กรัม)<br />
(กรัม)<br />
(กรัม)<br />
3.5 301 47 0.8 0.7<br />
4.0 311 52 0.9 0.7<br />
4.5 340 59 0.9 0.7<br />
5.1 361 66 1.0 0.7<br />
5.5 380 73 1.1 0.7<br />
ที่มา<br />
: ดัดแปลงจาก Devendra and Mc Leroy (1982)<br />
แพะจําเปนตองไดรับแรธาตุและวิตามินสําหรับการดํารงชีพและการเจริญเติบโตพอสมควร แตพืช<br />
อาหารสัตวโดยทั่วไปมักจะมีแรธาตุอยูในระดับต่ํา<br />
หรือขาดแรงธาตุที่จําเปนบางชนิดสําหรับแพะเสมอ<br />
โดยเฉพาะการขาดธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัส แพะที่ขาดธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัส จะทําใหการ<br />
เจริญเติบโตลดลงกวาปกติ กระดูกไมแข็งแรง หรือออนแอตอโรคบางชนิด ดังนั้นจึงควรใหแพะไดรับธาตุ<br />
ชนิดนี้บาง<br />
โดยการเติมลงไปในอาหารแหลงที่มาของแรธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัส คือ กระดูกปน เหลือก<br />
หอยปน เนื้อปน<br />
และเกลือแกง เปนตนสําหรับวิตามิน แพะจะไดรับอยางเพียงพอจากอาหารที่กินอยูในยาม<br />
ปกติ หรือแพะอาจสังเคราะหเองได แตในบางครั้งแพะอาจขาดบางผูเลี้ยงจึงตองจัดหาวิตามินใหแพะกินโดย<br />
เติมลงในสูตรอาหาร เชน เติมน้ํามันตับปลา<br />
วิตามินเอ บี ดี และ อี หรือหาอาหารกอนเกลือแรใหแพะเลียกิน<br />
เองดวย เพื่อปองกันไมใหแพะขาดไวตามินพวกนี้
โดยสรุปก็จะกลาวไดวา แพะมีความตองการโภชนะดังตอไปนี้<br />
1. น้ํา<br />
ประมาณวันละ 500 – 1000 ซีซี (ควรใหเกินไวเปนวันละ 1 – 2 ลิตร)<br />
2. วัตถุแหง ตามน้ําหนักตัวและอัตราความเจริญเติบโต การอุมทองหรือการใหนมซึ่งโดยทั่ว<br />
ๆ ไป<br />
แพะที่หนัก 10 – 30 กิโลกรัมจะตองการวัตถุแหงอยูระหวาง<br />
400 – 1,200 กรัม/วัน โดย แพะน้ําหนักมาก<br />
กําลังเติบโต หรือกําลังใหนม ยอมตองการวัตถุแหงมากขึ้นดวย<br />
3. พลังงาน ซึ่งวัดในรูปของ<br />
ทีดีเอ็น (TDN) สําหรับแพะที่หนัก<br />
10 – 30 กิโลกรัมจะอยูระหวาง<br />
0.26<br />
– 00.80 กก./วัน<br />
4. โปรตีนที่ยอยได<br />
สําหรับแพะหนัก 10 – 30 กิโลกรัม อยูระหวาง<br />
23 – 70 กรัม/วัน<br />
5. แคลเซียม สําหรับแพะหนัก 10 – 30 กิโลกรัม อยูระหวาง<br />
0.9 – 4.0 กรัม / วันและฟอสฟอรัสอยู<br />
ระหวาง 0.7 – 2.8 กรัม/วัน<br />
6. วิตามิน เอ สําหรับแพะหนัก 10 – 30 กิโลกรัม อยูระหวาง<br />
400 – 4,700 หนวยสากล / วันและ<br />
วิตามินดีอยูระหวาง<br />
85 – 950 หนวยสากล/วัน
อุปกรณและวิธีการ<br />
ตัวอยางอาหาร<br />
อาหารที่นํามาวิเคราะหโดย Proximate analysis คืออาหารขนแพะนม เปนสูตรอาหารที่มีสวนผสม<br />
ของ เปลือกถั่วเหลือง<br />
ขาวโพด รําละเอียด พลังงาน และแรดําแดง สวนอาหารหยาบคือ หญาแหงแพงโกลา<br />
(ภาพผนวกที่<br />
1, 2 และ 3)<br />
วิธีการ<br />
การเตรียมกรงทดลอง<br />
- ทําความสะอาดกรง และทําที่เก็บมูลโดยการใชผาตาขายไนลอน<br />
ยึดติดกับเสาทั้งสี่ดานใตกรง<br />
เพื่อ<br />
รองรับมูลที่แพะถายและหลนลงมาตามชองวางระหวางพื้นกรง<br />
- ทําความสะอาดภาชนะที่ใสอาหารขน และมัดหญาแหงเปนฟอนกลม คลุมทับดวยตาขาย แลวนําไป<br />
แขวนไวใหพอดีกับระดับการกินของแพะ<br />
การเตรียมสัตวทดลอง<br />
- ทําการเลือกแมแพะที่อยูในระยะใหนม จากการทดลองเลือกมา 4 ตัวคือ ไวท นอง เบา และ โลน<br />
(ภาพผนวกที่<br />
4 สัตวทดลอง)<br />
- ชั่งน้ําหนักแพะ<br />
(ภาพผนวกที่<br />
5 และ 6)<br />
- ใหแพะทดลองแตละตัวกินอาหารขนและหญาแหงแพงโกลาที่เตรียมไว<br />
ใชระยะเวลา 1 สัปดาหเปน<br />
ระยะที่เตรียมการทดลอง (Preliminary feeding) โดยใหกินอาหารขนตามปริมาณที่ให<br />
และกินหญา<br />
แหงแพงโกลาแบบเต็มที่<br />
การผสมอาหาร<br />
สูตรอาหารมีสวนผสมของ เปลือกถั่วเหลือง<br />
ขาวโพด รําละเอียด พลังงาน และแรดําแดง<br />
(ภาพผนวกที่<br />
7)<br />
การเก็บตัวอยางมูลและอาหาร<br />
- หลังจากระยะเตรียมการทดลองใหแพะทดลองแตละตัวกินอาหารขนและหญาแหงแพงโกลา เปน<br />
เวลา 8 วัน (Collecting period)
- ทําการชั่งน้ําหนักอาหารขนและหญากอนใหแพะกินทุกครั้ง<br />
ตอนเชาจะใหกินเวลา 7 นาฬิกา และทํา<br />
การชั่งน้ําหนักอาหารขน<br />
หญา และมูลที่เหลือในชวงบาย<br />
เวลา 15 นาฬิกา และจะมีการชั่งน้ําหนักที่<br />
เหลืออีกครั้งกอนเวลา 7 นาฬิกาของวันถัดไป (ภาพผนวกที่<br />
8)<br />
- นําน้ําหนักที่ชั่งไดทั้งสองครั้ง<br />
มารวมกันจะไดเปนน้ําหนักของปริมาณอาหารและหญาที่กินเขาไป<br />
รวมทั้งน้ําหนักมูลของแพะทดลองในแตละตัว<br />
- เก็บตัวอยางอาหาร หญา และมูลมาที่หองปฏิบัติการ<br />
ทําการบดดวยเครื่องบดละเอียด<br />
สวนมูลให<br />
นําไปอบแหงที่ 65 องศาเซลเซียสเปนเวลา 48 ชั่วโมงกอนที่จะนําไปบด (ภาพผนวกที่<br />
9)<br />
การวิเคราะหสวนประกอบของอาหารสัตวทางเคมี (Proximate analysis)<br />
วิเคราะหองคประกอบหลักของโภชนะในอาหาร หญา และมูลดังนี้<br />
- Proximate analysis<br />
วิเคราะหวัตถุแหง หรือความชื้น<br />
(moisture)<br />
วิเคราะหหาเถาทั้งหมด (Ash)<br />
วิเคราะหไขมันในอาหารสัตว (EE)<br />
วิเคราะหเยื่อใยทั้งหมด<br />
(CF)<br />
วิเคราะหโปรตีนหยาบ (CP)<br />
วิเคราะหแคลเซียม (Ca)<br />
วิเคราะหฟอสฟอรัส (P)<br />
- Cell wall analysis<br />
NDF<br />
ADF<br />
ADL<br />
ระยะเวลาการทดลอง<br />
ระยะเวลาในการทดลอง 3 เดือน โดยเริ่มตั้งแตวันที่<br />
17 เมษายน 2553 สิ้นสุดการทดลองวันที่<br />
30<br />
พฤษภาคม 2553<br />
สถานที่ทําการทดลอง<br />
หองปฏิบัติการทางโภชนะศาสตรสัตว หลักสูตรสัตวศาสตร สาขาวิชาเทคโนโลยีการผลิตสัตวและ<br />
ประมง คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง 10520<br />
สมหมายฟารม ต.หนองจอก เขตหนองจอก กรุงเทพฯ 10530
ผลการทดลอง<br />
1. พลังงานยอยได (Digestible Energy) ของอาหารแพะ<br />
แพะทดลองตัวที่ 1 ถึง 4 (ไวท นอง เบา โลน ) มีการยอยไดของพลังงานในอาหารแพะเทากับ<br />
1483.19, 1958.79, 2069.08 และ 2405.97 kcal/kg ตามลําดับ และมีคาเฉลี่ยการยอยไดของพลังงานใน<br />
อาหารแพะ เทากับ 1979.26 kcal/kg ถาไมคิดแพะตัวแรก จะมีคาเฉลี่ยการยอยไดของพลังงานในอาหารแพะ<br />
เทากับ 2144.61 kcal/kg<br />
ตารางที่10 พลังงานยอยไดของอาหารแพะ<br />
แพะทดลองตัวที่ พลังงานที่เกิดจากการยอยได การยอยไดของพลังงาน (kcal/กก.)<br />
1. (ไวท) 1483.19 -<br />
2. (นอง) 1958.79 1958.79<br />
3. (เบา) 2069.08 2069.08<br />
4. (โลน) 2405.97 2405.97<br />
เฉลี่ย<br />
1979.26 2144.61<br />
2. ยอดโภชนะยอยไดรวม (Total Digestible Nutrient : TDN)<br />
แพะทดลองตัวที่ 1 ถึง 4 (ไวท นอง เบา โลน) มียอดโภชนะยอยไดรวมในอาหารแพะเทากับ 34.24,<br />
49.42, 52.66 และ 62.44 kcal/kg ตามลําดับ และมีคาเฉลี่ย โภชนะยอยไดรวม ในอาหารแพะ เทา กับ 49.69<br />
kcal/kg ถาไมคิดแพะตัวแรก จะมีคาเฉลี่ยโภชนะยอยไดรวมในอาหารแพะ<br />
เทากับ 54.84 kcal/kg<br />
ตารางที่ 11 โภชนะยอยไดรวม<br />
แพะทดลองตัวที่ TDN (%) TDN (%)<br />
1. (ไวท) 34.24 -<br />
2. (นอง) 49.42 49.42<br />
3. (เบา) 52.66 52.66<br />
4. (โลน) 62.44 62.44<br />
เฉลี่ย<br />
49.69 54.84
3. การประเมินยอดโภชนะยอยไดรวมของอาหารหยาบและอาหารขน<br />
การประเมินตามหลักการของ CSDA – Natural Resources Conservative Service, Booneville Plant<br />
Material Center (2008) ดังแสดงในตารางที่ 12<br />
ตารางที่ 12 การประเมินยอดโภชนะยอยไดรวมของอาหารหยาบและอาหารขน<br />
type of goat<br />
feed<br />
%Crude<br />
Protein<br />
%NDF % ADF %TDN<br />
Roughage 4.26 63.25 25.46 74.16<br />
Concentrate 18.56 25.46 18.3 79.19
สรุปและวิจารณผลการทดลอง<br />
1. Digestible Energy ของอาหารแพะนมในแพะทดลองมีคา Energy Value เปนไปในทํานองเดียวกัน<br />
กับเปอรเซ็นตของ Total Digestible Nutrient กลาวคือ แพะทดลองที่สามารถดูดซึมพลังงานจาก<br />
อาหารไดมาก จะมีจํานวนแคลอรีตอกิโลกรัมอาหารสูง ก็จะมีปริมาณของยอดโภชนะยอยไดรวม<br />
สูง หรือ มีคา Total Digestible Nutrient สูงดวยเชนกัน<br />
2. Concentrate ที่ใชในการทดลองนี้มีเปอ รเซ็นต Total Digestible Nutrient เทากับ 79.19% ซึ่ง<br />
สอดคลองกับ Schoenian (2011) ที่กลาววาอาหารสําเร็จรูปจะมี Total Digestible Nutrient เทากับ<br />
78% ในในทางตรงขาม Roughage ที่ใชในการทดลองนี้<br />
มีเปอรเซ็นต Total Digestible Nutrient<br />
เทากับ 74.16% ซึ่งมีคามากกวาความเปนจริง<br />
และตรงกันขามกับงานวิจัยของ Schoenian (2011) ซึ่ง<br />
รายงานวาในพืชอาหารสัตวที่โตเต็มที่จะมีเปอรเซ็นต<br />
Total Digestible Nutrient เทากับ 50%
ปญหาขอเสนอแนะ<br />
1. การจะหาคาพลังงานทั้งหมดจะตองอาศัยการรวมกันของโปรตีน เยื่ อใย และไนโตรเจนฟรี<br />
เอกซแทรกมาประกอบกัน ซึ่งนับวามีความซับซอนในการคํานวณพอสมควร ผูทําการทดลอง<br />
ควรมีความรอบคอบ<br />
2. ควรมีความรับผิดชอบในการเก็บรักษาผลการทดลองในกระบวนการตางๆใหเรียบรอย เพื่อ<br />
ความสะดวกในการยอนกลับมาดูในภายหลัง
เอกสารอางอิง<br />
เฉลิมพล แซมเพชร.ไมระบุป. Forage Quality and Nutritive Values.<br />
งานศูนยบริการวิชาการและฝกอบรม.ไมระบุป. ฝายวิจัยและบริการวิชาการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ<br />
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร. วิทยาเขตหาดใหญ.<br />
Chamberlain A.T. and J.M. Wilkinson. 1996. Feeding the dairy cow. London : Chalcombe Publications.<br />
Devendra, C. and G.B. McLeroy. 1982. Goat and sheep production in the tropics. Longman<br />
Group (London and New York). 271p. [Online] Available<br />
: http://www.dld.go.th/pvlo_naw/PDF/eee.pdf 14/05/2011<br />
Machen, R.Goat Nutrition – Energy. Associate Professor & Extension Livestock Specialist Texas<br />
Henning, J.C., G. D. Lacefield and D. Amaral-Phillips. 1996. Interpreting Forage Quality Reports.<br />
Cooperative Extention Service.University of Kentucky, College of Agriculture.[Online] Available<br />
: www.uky.edu/Ag/AnimalSciences/pubs/id101.pdf 14/05/2011<br />
Rashid, M .2008.Goats and Their Nutrition. Manitoba Goat Assosiation. Minitoba Agriculture Food and<br />
Rural. [Online] Available : www.manitobagoats.ca 01/01/2011<br />
Schroeder, J.W. 2004. Forage Nutrition for Ruminants. Extension Dairy Specialist. [Online] Available :<br />
http://www.google.co.th/url?sa=t&source=web&cd=1&ved=0CCAQFjAA&url=http%3A%2F%2<br />
Fwww.ag.ndsu.nodak.edu%2Faginfo%2Fdairy%2FJWS%2FVITA%2520web.pdf&rct=j&q=Schr<br />
oeder%2C%20J.W.%202004.%20Forage%20Nutrition%20for%20Ruminants&ei=5hHNTfm6G<br />
MKHrAfd3NSmDA&usg=AFQjCNGN1OkFPtKxXpmMoEh_dhqd4ZWv9g. 14/05/2011<br />
Technical Note.2008. USDA – Natural Resources Conservation Service, Booneville Plant. 4p. [Online]<br />
Material Center. Amaral-Phillips.2000.INTERPRETING FORAGEQUALITY REPORTS.<br />
[Online] Available : http://www.plant-materials.nrcs.usda.gov/pubs/mipmctn8118.pdf 14/05/2011<br />
Schoenian, S. 2011. Feeding the Goat Herd.Western Maryland Research & Education Center. [Online]<br />
Available : http://www.amberwavespygmygoats.com/index.php?option=com_<br />
content&view=article&id=1580:feeding-the-goat-herd&catid=33:management&Itemid=73<br />
14/05/2011
ภาพผนวกที่<br />
1 อาหารทดลอง (เปลือกถั่วเหลือง)<br />
ภาพผนวกที่<br />
2 อาหารทดลอง (อาหารผสม)<br />
ภาพผนวกที่<br />
3 อาหารหยาบ (หญาแหงแพงโกลา)<br />
ภาพผนวก
ภาพผนวกที่<br />
4 สัตวทดลอง<br />
ภาพผนวกที่<br />
5 ชั่งน้ําหนักแพะในระยะเตรียมการทดลอง<br />
ภาพผนวกที่<br />
6 ชั่งน้ําหนักสัตวทดลอง
ภาพผนวกที่<br />
7 ผสมอาหาร<br />
ภาพผนวกที่<br />
8 ชั่งหญาแหงกอน<br />
– หลัง การทดลอง<br />
ภาพผนวกที่<br />
9 เก็บมูล
Change language