Untitled - Schlesisches Museum zu Görlitz

Eintritt / Bilety: 7 €.
Vorverkauf / Przedspredaż 5 €
Ermäßigung auf 5 € an der Abendkasse nur für Schüler,
Studenten, Wehr- und Zivildienstleistende, Arbeitslose
und Schwerbehinderte.
Bilety ulgowe do kupienia tylko w kasie przed imprezą.
Zniżki dla uczniów, studentów, żołnierzy i odbywających
służbę zastępczą, bezrobotnych i osób o dużym stopniu
niepełnosprawności.
Vorverkauf / Przedsprzedaż:
Schlesisches Museum zu Görlitz, Brüderstraße 8, 02826
Görlitz, 03581/8791-100
Touristbüro i-vent, Obermarkt 33, 02826 Görlitz,
03581/421362, info@i-vent-online.de
Impressum: Hrsg. Maximilian Eiden, Kulturreferent
für Schlesien beim Schlesischen Museum zu Görlitz;
Übersetzung: Agnieszka Mazur.

4. Schlesisches Nach(t)lesen
Bekannte Persönlichkeiten
lesen an ungewöhnlichen Orten
12. März 2011, 19 Uhr – 23 Uhr
Beschwingtes im Weinkeller, Klangvolles beim
Geigenbauer, Aromatisches im Teehaus. Ungewöhnliche
Orte laden Sie zu einem Literaturvergnügen der
besonderen Art ein. In den Schwesterstädten Görlitz
und Zgorzelec werden bekannte Persönlichkeiten Texte
über Stadt und Region vortragen - von deutschen und
polnischen, auswärtigen und einheimischen Autoren.
Sie können einen literarischen Spaziergang durch die
Stadt unternehmen. Immer zur vollen und halben Stunde
werden die Vorführungen, die jeweils 5-10 Minuten
dauern, wiederholt.
Teksty przeróżne: przyjemnie wibrujące w winiarni,
pełne dźwięku u lutnika, aromatyczne w herbaciarni.
Niezwykłe miejsca zapraszają Państwa na wyjątkową
ucztę literacką. W siostrzanym mieście Zgorzelec-Görlitz
znane osobistości zaprezentują fragmenty tekstów
poświęconych miastu i regionowi, autorstwa polskich i
niemieckich pisarzy lokalnych i nie tylko. Zapraszamy do
literackiego spaceru po mieście. Odczyty, trwające od 5
do 10 minut, powtarzane będą o każdej pełnej godzinie i
półgodzinie (19.00, 19.30, 20.00 itd.).

Teehaus am Reichenbacher Turm
Herbaciarnia przy wieży
Reichenbacher Turm
Obermarkt 13
Dr. Hans-Wilhelm Pietz
Regionalbischof des Kirchenkreisverbands
schlesische Oberlausitz a. D.
były ewangelicki biskup regionalny
Görlitz
Anfang 2010 wurde bekannt, dass der Briefwechsel
zwischen Helmuth James und Freya von Moltke aus
den letzten Wochen vor seiner Hinrichtung wie durch ein
Wunder komplett erhalten ist. Die politisch und persönlich
offenherzigen Briefe, die vom Gefängnispfarrer Harald
Poelchau unter Einsatz seines Lebens fast täglich
an der Zensur vorbeigeschmuggelt wurden, sind das
aufwühlende Zeugnis einer großen Liebe in den Zeiten
des Widerstands gegen ein unmenschliches Regime.
Na początku 2010 r. świat dowiedział się, że cudem
zachowały się wszystkie listy Helmutha Jamesa i Freyi
von Moltke z ostatnich tygodni przed jego egzekucją.
Politycznie i osobiście niezwykle szczere listy, które kapłan
więzienny Harald Poelchau z narażeniem życia niemal
codziennie przemycał przed cenzurą, są wzruszającym
świadectwem wielkiej miłości w czasach oporu przeciwko
nieludzkiemu reżimowi.
Helmuth James und Freya von Moltke: Abschiedsbriefe.
Gefängnis Tegel. September 1944 - Januar 1945.
München (C. H. Beck) 2010, 29,90 €

Nie ma jeszcze polskiego tłumaczenia tego wydania
obejmującego dużą część listów pożegnalnych Helmutha
Jamesa i Freyi von Moltke. Niektóre listy zostały już
wcześniej opublikowane, również po polsku: Helmuth
James von Moltke, Ostatnie listy z więzienia Tegel w 1945
roku. Kraków (WAM) 1993. Biografia: Günter Brakelmann:
Helmuth James von Moltke 1907-1945. Poznań 2009.
via regia Buchhandlang
Księgarnia via regia
Brüderstr. 3
WC
Die Bücher des Schlesischen Nach(t)lesens haben vor
allem eines im Sinn: sie wollen gelesen werden! Stöbern
Sie durch die Literatur und lassen Sie sich fachkundig
beraten.
Książki prezentowane podczas śląskiego wieczoru
literackiego mają przede wszystkim jedno życzenie- chcą
być czytane! Zapraszamy Państwa do buszowania po
literaturze i korzystania z fachowych konsultacji.

Weltladen, Obermarkt 23
Dr. Markus Tacke,
Business Unit Industrial Power,
Siemens Energy, CEO / Dyrektor
Generalny
Stefanie Zweig, 1932 in Leobschütz/Głubczyce geboren,
schildert in ihrem autobiografischen Roman das Schicksal
der oberschlesischen Familie Redlich, die nach der
Flucht aus Deutschland versucht, in Kenia Fuß zu fassen.
Während die Eltern unter Strapazen, Außenseitertum in
der englischen Kolonie und wirtschaftlichem Misserfolg
leiden und ihre Ehe in Frage stellen, findet die neunjährige
Regina in Afrika und seinen Menschen eine zweite
Heimat.
Stefanie Zweig, ur. 1932 w Głubczycach/Leobschütz,
opisuje w swojej autobiograficznej „Nigdzie w Afryce“
(znanej w Polsce z ekranizacji Caroline Link) powieści
los górnośląskiej rodziny Redlichów, która opuszcza
Niemcy i próbuje osiąść w Kenii. Rodzice przeżywają
kryzys małżeństwa, cierpią z powodu doskwierających
im trudności, poczucia obcości w kolonii brytyjskiej i
niepowodzeń finansowych, zaś 9-letnia Regina znajduje
w Afryce przyjaciół i drugą ojczyznę.
Stefanie Zweig: Nirgendwo in Afrika.
München (Langen Müller) 1995
(Erstausgabe). Lieferbare Taschenbuch-
Ausgabe München (Heyne) 2007, 9,- €;
verschiedene Sonderausgaben, Hörbuch
und Verfilmung von Caroline Link (2001).

Friseursalon Daniela Kaps
Salon Fryzjerski Danieli Kaps
Fischmarkt 1
Dr. Gernot Wolfram
Journalist und Schriftsteller /
dziennikarz i pisarz
Der Zittauer Gernot Wolfram, als
Schriftsteller und Berater der EU-
Kommission heute in Berlin zuhause, kennt Polen sehr
gut, besonders auch Schlesien, das ihm durch seine
Lektorentätigkeit an der Universität Breslau vertraut
wurde. Das Land und seine Menschen spielen eine Rolle
in vielen seiner Artikel und im Roman „Samuels Reise“.
Pochodzący z Zittau Gernot Wolfram mieszka obecnie
w Berlinie, gdzie pracuje jako autor i doradca Komisji
Europejskiej. Bardzo dobrze zna Polskę, a szczególnie
- dzięki pracy lektora na Uniwersytecie Wrocławskim -
Śląsk. Polska i Polacy są obecni w wielu jego artykułach i
w powieści „Podróż Samuela”.
Gernot Wolfram: Samuels Reise.
München (Deutsche Verlags-Anstalt)
2005, 18,90 € - nie ma polskiego
tłumaczenia.

Touristbüro i-vent
Biuro Turystyczne i-vent
Obermarkt 33
Joachim Otto, Wahlgörlitzer und
Schriftsteller, liest aus seinem eben
erschienenen Buch „Görli und
Gregorek“. Das zweisprachige Buch mit
Illustrationen von Andreas Neumann-
Nochten erzählt humorvoll und spannend von deutschpolnischer
Katzenliebe und vierbeinigen Freunden in
Görlitz und Zgorzelec.
Joachim Otto, Görliczanin z wyboru i autor, czyta
fragmenty swojej ostatnio wydanej książki „Görli i
Gregorek”. Dwujęzyczna książka opatrzona ilustracjami
Andreasa Neumanna-Nochtena opowiada interesująco
i z humorem o polsko-niemieckiej kociej miłości i
czworonożnych przyjaciołach w Zgorzelcu i Görlitz.

Schlesische Schatztruhe
Brüderstraße 13
Marianne Scholz-Paul
Schlesisches Tippelweib
Śląska przekupka
Barbara Bartos-Höppner, 1923
in Eckersdorf/Bożejowice in
Schlesien geboren, arbeitete als junge Frau im elterlichen
Hotel in Reichenbach (O/L). Sie landete nach dem Krieg
in Norddeutschland. Ihre ersten Veröffentlichungen
waren Erinnerungen an die Kriegszeit und die Kindheit
in Schlesien. Bekannt wurde sie durch Jugendbücher mit
historischen Stoffen und besonders ihre Schnüpperle-
Kinderbücher. Ihre Werke wurden in 18 Sprachen
übersetzt. 2003 starb sie in Nottensdorf. Ihre Texte
erklingen in der „Schatztruhe” ebenso wie Mundartliches
von Ernst Schenke, Paul Keller und anderen.
Barbara Bartos-Höppner, ur. 1923 w Bożejowicach,
pracowała jako młoda kobieta w rodzinym hotelu w
górnołużyckim Reichenbach. Po wojnie znalazła się
w północnych Niemczech. Jej pierwsze publikacje to
wspomnienia z czasów wojny i dzieciństwa na Śląsku.
Rozgłos zyskała dzięki książkom dla młodzieży osnutym
na wątkach historycznych, a szczególnie dzięki serii
książek dla dzieci, których bohaterem jest Schüpperle.
Jej utwory przetłumaczono na 18 języków. Zmarła w 2003
r. w Nottensdorf w Dolnej Saksonii. Oprócz jej tekstów
usłyszymy w „Schatztruhe” również teksty pisane w
gwarze niemiecko-śląskiej pióra Ernsta Schenke, Paula
Kellera i innych autorów.

Hallenhaus Untermarkt 3
Thomas Jurk,
Sächsischer Staatsminister für
Wirtschaft und Arbeit a.D., MdL (SPD)
były Saksoński Minister Gospodarki,
Poseł do Saksońskiego Parlamentu (z
ramienia socjaldemokratów)
Steffen Mensching, Jahrgang 1958, Ostberliner, wurde
mit philosophischem Kabarett und durch seine klugen
Romanen bekannt. Seit 2007 ist er Intendant des Theaters
Rudolstadt. Sein Roman „Jakobs Leiter“ lässt den
Protagonisten in New York auf einen Schatz antiquarischer
Bücher stoßen, der zum Ausgangspunkt für die mühsame
Suche nach den Lebensgeschichten der aus Europa
emigrierten Vorbesitzer wird. Die persönlichste Suche
aber gilt dem Schicksal des Großvaters der Hauptfigur,
Opfer stalinistischer Verfolgung, und führt in das Görlitz
der Nachkriegszeit.
Steffen Mensching, ur. 1958 w Berlinie Wschodnim, zyskał
popularność dzięki swoim programom kabaretowym o
wydźwięku filozoficznym oraz mądrym powieściom. Od
2007 r. jest dyrektorem Teatru w Rudolstadt (Turyngia).
Protagonista jego powieści „Drabina Jakuba” natrafia
w Nowym Jorku na cenne książki antykwaryczne, które
stają się punktem wyjścia do mozolnych poszukiwań
i rekonstrukcji życiowych losów wcześniejszych ich
właścicieli, europejskich emigrantów. Najważniejsze
dla bohatera jest jednak podążanie za losem dziadka,
ofiary stalinowskiego terroru, które to prowadzi go do
powojennego Görlitz.

Steffen Mensching: Jakobs Leiter.
Berlin (Aufbau) 2003.
Książki Steffena Menschinga
niestety nie przetłumaczono
dotychczas na język polski.

Teehaus am
Reichenbacher Turm
Weltladen
WC
Touristbüro
i-vent
Offkino
Klappe die zweite
WC
via regia
Buchhandlang
Friseursalon
Daniela Kaps
Sch
Sch

Weinhaus
Krüger
lesische
atztruhe
Untermarkt 3
Kinderboutique
Musikschule
WC
Silberwerk
Geigenbauer
A. Höppner
Lausitz-Museum
WC

Geigenbauer
Albrecht Höppner
Lutnik Albrecht Höppner
Kränzelstraße 4
Hanna Barbara Majewska
pensionierte Lehrerin, deutschpolnische
Brückenbauerin /
emerytowana nauczycielka,
zaangażowana w budowę
mostów polsko-niemieckich
Stefan Waldau
Kulturamtsleiter a. D. / były Dyrektor Urzędu ds. Kultury
Miasta Görlitz
Der Dichter und Komponist Ernst Theodor Amadeus
Hoffmann aus Königsberg führte tagsüber ein langweiliges
Schreibtischleben – die Nächte gehörten Exzessen der
Fantasie, der Musik, des Rausches und des Schreibens.
Einige Jahre verbrachte Hoffmann als Beamter in den
preußischen Teilungsgebieten Polens und in Schlesien,
bevor er nach Bamberg und schließlich nach Berlin ging.
Sein Werk ist in der deutschen romantischen Literatur
einzigartig. Seine Spannbreite reicht vom abgründigen
Schauder über das irre Gelächter bis hin zur übermütigen
Ironie.
Poeta i kompozytor Ernst Theodor Amadeus Hoffmann
z Królewca prowadził za dnia nudny żywot przy biurku,
za to noce stały pod znakiem ekscesów fantazji, muzyki,
rauszu i pisania. Jako urzędnik spędził Hoffmann kilka lat
w zaborze pruskim i na Śląsku, zanim się przeniósł do

Bambergu i w końcu do Berlina. Jego dzieło, obejmujące
różnorodne formy wyrazu – od zgrozy przez obłęd do ironii
– zajmuje wyjątkową pozycję w literaturze niemieckiego
romantyzmu.
E. T. A. Hoffmann: Lebensansichten des Katers Murr
nebst Fragmentarischer Biographie des Kapellmeisters
Johannes Kreisler. Viele Ausgaben, lieferbar u.a. von
Reclam, Insel, dtv, Deutscher Klassiker-Verlag.
E. T. A. Hoffmann: Kota Mruczysława poglądy na życie
oraz Fragmenty biografii kapelmistrza Jana Kreislera
przypadkiem na strzępach makulatury zachowane.
Przełożyła Edyta Sicińska. Warszawa (Czytelnik) 1958
(jedyne polskie wydanie, dostępne w antykwariatach i
bibliotekach).

Kinderboutique
Moda dla dzieci Nina M.
Bäckerstraße 5
Elisabeth von Küster
weckte Schloss Lomnitz/Łomnica
aus dem Dornröschenschlaf
tchnęła nowe życie w Pałac Łomnica
Der 1928 in Breslau geborene, nach dem Krieg zunächst
in München lebende Peter Hacks wurde nach seiner
Übersiedlung in die DDR einer ihrer am meisten gefeierten
Autoren. Seine klassisch-meisterhafte Sprachkunst fand
auch im Westen Bewunderer. Am Kommunismus und am
Staat DDR hielt der 2003 Verstorbene bis zuletzt fest.
Neben seinen vielgespielten Dramen und klugen Essays
schrieb Hacks Kinder- und Jugendbücher. „Liebkind im
Vogelnest“ ist ein präzis-fantastisches Märchen. Der
Gartengott ist verschwunden, die böse Fee Grilla will
vom verwilderten Nachbargarten aus die Herrschaft
übernehmen. Dagegen wehren sich die Gartenbewohner,
allen voran Leberecht und seine Freundin Liebkind.
Peter Hacks, ur. 1928 we Wrocławiu, żył po wojnie
najpierw w Monachium, następnie przeniósł się do NRD,
gdzie należał do grona najbardziej lubianych i cenionych
autorów. Również w zachodnich Niemczech podziwiano
jego językową wirtuozerię. Do końca, aż do śmierci w
2003 r., pozostał wierny komunizmowi i NRD. Pozostawił
po sobie często grane dramaty, mądre eseje oraz książki
dla dzieci i młodzieży. „Liebkind w ptasim gnieździe” to
baśń fantastyczna. Po zniknięciu boga ogrodu zła wróżka
Grilla z sąsiedniego zapuszczonego ogrodu chce przejąć

panowanie. Bronią się przed tym mieszkańcy ogrodu,
przede wszystkim Leberecht i jego przyjaciółka Liebkind.
Hacks, Peter: Liebkind im Vogelnest. Berlin 1983.
Lieferbare Sonderausgabe in der Reihe SZ Junge
Bibliothek Band 37, München 2006, 8,- EUR. Ein
eigenständiges Kunstwerk sind die Illustrationen von
Klaus Ensikat.
Nie ma polskiego tłumaczenia tego
utworu. Szkoda również ze względu
na ilustracje Klausa Ensikata, które są
dziełem sztuki samym w sobie. Przekłady
dwóch dramatów Hacksa, „Moritz
Tassow” oraz „Adam i Ewa” można
znaleźć w zbiorze: Antologia dramatu
Niemieckiej Republiki Demokratycznej.
T. 1-2. Warszawa (PIW) 1980. Wybór i
wstęp: Hubert Orłowski.

Musikschule
„Johann Adam Hiller“ e.V.
Szkoła Muzyczna
Fischmarkt 6
Dr. Leszek Dziemianko,
Germanist / germanista
Carsten Knödler,
Intendant Theater Zittau / Dyrektor Teatru w Zittau
Die Leser tragen Gedichte und Dramenfragmente von
Karl von Holtei im deutschen Original und in polnischer
Übersetzung vor. Die ausgewählten Texte stellen den
seinerzeit in Wien und Berlin gefeierten schlesischen
Schriftsteller und Theatermann, der in Deutschland bis
auf einige Mundartgedichte leider kaum noch gelesen
wird, als leidenschaftlichen Anwalt des polnischen
Freiheitskampfs vor.
Czytane w niemieckim oryginale i polskim tlumaczeniu
wiersze i fragmenty dramatów Karla von Holteia
prezentują sylwetkę niegdyś bardzo popularnego w
Wiedniu i Berlinie śląskiego pisarza i człowieka teatru, a
przy tym żarliwego zwolennika polskiej walki o wolność.
Obecnie jego utwory są niestety zapomniane, z wyjątkiem
kilku wierszy napisanych w dialekcie niemiecko-śląskim.

Silberwerk - Schmuck & Beiwerk
(Jubiler), Handwerk 20
Prof. Angelika Milbradt-Meeth
Ökonomin / ekonomistka
Dr. Sławomir Tryc
Diplomat a. D. / były dyplomata
Wisława Szymborska, geboren 1923 in Bnin bei Posen/
Poznań, gilt als eine der bedeutendsten polnischen
Lyrikerinnen des 20. Jahrhunderts. 1996 erhielt sie den
Nobelpreis für Literatur. Sie lebt seit den dreißiger Jahren
in Krakau/Kraków. Ihre Lyrik, die mit großer Leichtigkeit,
Einfachheit und Klarheit philosophische Fragen umkreist,
wurde von Karl Dedecius kongenial übersetzt.
Wisława Szymborska, ur. 1923 w Kórniku obok Poznania,
jest jedną z najważniejszych polskich poetek XX wieku.
W 1996 r. została laureatką literackiej nagrody Nobla. Od
lat 30tych mieszka w Krakowie. Jej wiersze, podejmujące
z niesamowitą lekkością, prostotą i jasnością tematy
filozoficzne, zostały genialnie przetłumaczone na język
niemiecki przez Karla Dedeciusa.
Aktuelle deutsche Ausgabe in der Reihe
Brigitte Edition, Band 12: Die Gedichte,
herausgegeben und übertragen von Karl
Dedecius, Hamburg.
Zweisprachige Ausgabe / Wydanie
dwujęzyczne: Wisława Szymborska:
Hundert Freuden - hundert Gedichte.
Sto pociech - sto wierszy. Kraków
(Wydawnictwo Literackie) 1997.

Weinhaus Krüger (Winiarnia)
Untermarkt 22
René Harder,
Regisseur, Schauspieler und Autor /
reżyser, aktor i autor
Dar Ronge, Schüler und Theaterfan /
uczeń i fan teatru
Hans von Schweinichen, 1552 auf der Gröditzburg/
Grodziec geboren und 1616 in Liegnitz/Legnica
gestorben, diente nacheinander vier Herzögen
von Liegnitz. Jahrzehntelang hatte er das Amt des
Hofmarschalls inne. Seine Lebenserinnerungen wurden
1820/22 erstmals gedruckt. Sie bieten einen prallen,
ungeschminkten Einblick in die höfische und adlige
Lebenswelt des 16. Jahrhunderts. Die wichtigste Figur
sind „Ihre Fürstliche Gnaden“, Herzog Heinrich XI. von
Liegnitz, ein charmanter, verschwenderischer Lebemann.
Schweinichens Erinnerungen sind in vielen Ausgaben
erschienen, von denen einige antiquarisch erhältlich sind.
Empfehlenswert ist Oesterleys Ausgabe von 1878. Die
Edition von 1820/22 (hg. von Büsching) ist im Internet
zugänglich.
Hans von Schweinichen, ur. 1552 na zamku Grodziec,
zm. 1616 w Legnicy, służył kolejno czterem książętom
legnickim. Przez długie lata sprawował funkcję marszałka
dworu. Jego wspomnienia, wydane drukiem dopiero w
1820/22 r., ukazują w pełni i bez upiększeń świat dworski i
szlachecki XVI wieku. Główną postacią jest „Jego Książęca
Mość” książę Henryk XI legnicki, szarmancki i rozrzutny
bywalec salonów. Wspomnienia von Schweinichena

zostały opublikowane w wielu wydaniach, z których kilka
jest dostępnych w antykwariatach. Godne polecenia jest
wydanie Oesterleysa z 1878 r. Wydanie z 1820/22 r. (w
edycji Büschinga) jest dostępne w internecie zarówno
w niemieckim oryginale jak i w polskim tłumaczeniu
Hieronima Feldmanowskiego.

Offkino / Kino niezależne
Klappe die zweite,
Nonnenstraße 18/19
Kinga Hartmann-Wóycicka
Projektleiterin bei der Sächsischen Bildungsagentur /
kierownik projektu Saksońskiej Agencji Oświatowej
Prof. Dr. Jutta Blin, Hochschullehrerin,
wykładowca pedagogiki
Ein furioser Wenderoman: Ein englischer Theaterpraktikant
kommt kurz nach dem Ende des Kriegsrechts nach
Breslau und wird als erstes von Unbekannten in die
Oder geworfen. Lidka und Carlos, die der nasse und
verwirrte Westler im Hollandwiesen-Viertel (Niskie Łąki)
kennenlernt, wird er 1988 in New York im rauen Wind
der Freiheit taumeln sehen. Vom Leben gebeutelt, finden
sich alle 1990 an der Oder wieder und gründen das erste
private Radio Polens.
Porywająca powieść o czasach przełomu. Pewien Anglik
przyjeżdża krótko po stanie wojennym na praktykę w
teatrze we Wrocławiu. „Na dzień dobry” nieznani sprawcy
wrzucają go do Odry. Mokry i zdezorientowany poznaje
na Niskich Łąkach Lidkę i Carlosa, których następnie
spotyka w 1988 r. w Nowym Jorku, gdy ci poznają gorzki
smak wolności. Ciężko doświadczeni przez
życie wracają; wszyscy spotykają się w 1990
r. ponownie nad Odrą i zakładają pierwszą w
Polsce prywatną rozgłośnię radiową.
Piotr Siemion: Niskie Łąki. Warszawa
(W.a.B.) 2000./ Picknick am Ende der Nacht.
Berlin (Volk und Welt) 2000.

Lausitz-Museum
Muzeum Łużyckie
ul. Daszynskiego 15
Diana Fritzsche-Grimmig,
Journalistin MDR-Studio
Bautzen / dziennikarka studia telewizyji MDR w
Budziszynie/Bautzen
In der Lausitz zuhause – aber nicht provinziell! Die Literatur
der Sorben, des kleinsten slawischen Volks Europas, hat
auch im 20. Jahrhundert bedeutende Autoren und eine
Fülle von Texten aller Genres hervorgebracht. Kostproben
sollen an diesem Abend in deutscher, obersorbischer und
polnischer Sprache erklingen.
Łużycka, ale nie prowincjonalna! Literatura
Serbołużyczan, najmniejszego słowiańskiego narodu
w Europie, wydała w XX w. wielu ważnych autorów i
mnóstwo tekstów różnych gatunków. Wyśmienite ich
fragmenty zostaną zaprezentowane w języku niemieckim,
górnoserbskołużyckim i polskim.
Kito Lorenc (Hg.): Das Meer Die Insel
Das Schiff. Sorbische Dichtung von
den Anfängen bis zur Gegenwart.
Heidelberg (Das Wunderhorn) 2004,
24,90 €
Starszy polski zbiór: Wilhelm Szewczyk
(Wybór, redakcja, posłowie): Antologia
poezji łużyckiej. Katowice 1960 (tylko
w antykwariatach i bibliotekach).